Conferentie over Hoop en Herstel in Brabant: Op weg naar herstellen met een psychiatrische ziekte Datum: Locatie:
vrijdagmiddag 3 juli 2009 Fontys Hogeschool te Tilburg Mollergebouw Professor Goossenslaan 1 5022 DM Tilburg
Programma 3 juli 12.30 uur
Inloop (inschrijven, ontvangen programma, koffie/thee)
13.00 uur
Welkom door de dagvoorzitter, Roos Sohier, PRVMZ
13.15 uur
'Dat woord herstel: voldoet dat nog wel?' door Wilma Boevink, ervaringsdeskundige, onderzoeker bij het Trimbos-instituut, lector HEE
13.45 uur
Intermezzo: trailer van de film ZIEK, participatiewerkplaats Jeugd
13.55 uur
korte afronding van plenaire gedeelte door voorzitter + uitleg over de workshops
14.00 uur - 14.30 uur PAUZE 14.30 tot 15.30 uur 15.45 tot 16.45 uur 16.55 uur
Workshopronde 1 Workshopronde 2
Toekomstdromen over Hoop en herstel in Brabant Panelgesprek, met sleutelfiguren uit de cliëntenbeweging in Brabant o.l.v. Mariet Paes, directeur PRVMZ Afsluiting door de voorzitter met uitnodiging voor de ontmoeting met een hapje
17.15 tot 18.00 uur muzikale afsluiting en ontmoeting met een hapje In de foyer is een informatiemarkt waar u informatie kunt vinden van onder andere de stichting Door en Voor, Conquest, RSC Midden-Brabant, Info-meer, psy-cafe Breda, De Boei, Het Zwarte Gat en de steunpunten Zelfhulp. In de foyer en de bistro zijn een aantal kunstwerken tentoongesteld van cliënten van de RIBW MiddenBrabant
1
Workshopronde 1 (14.30 tot 15.30 uur) 1. Training herstellen doe je zelf door Leonie Kusenuh en Huib Kooijman 2. Fotovoice, van stigmatisering naar waardering: door Chantal Schiks (Yucare), Trudy Burgwal en Bonnie Geus 3. HEE-traject Breda, ontwikkeltraject voor zowel cliënten en medewerkers apart én samen door Madeleine Prinsen en collega’s. 4. Intervisie/teamcoaching van beroepskrachten door ervaringsdeskundigen, door Gert Jongetjes en Theo Schlaman 5. Verslaving en herstel, Het Zwarte Gat door Ben Schelleman 6. De betekenis van zelfhulp: het Klaverblad Eindhoven, door Elmira Engel 7. Van patiënt naar participerend burger door Dorine van den Berk Workshopronde 2 (15.45 tot 16.45 uur) 1. Aan het roer van je eigen herstelproces: shared decision making door Michiel Bähler, Madeleine Prinsen, Hanneke Schuurmans en Kees van Aart 2. Fotovoice, van stigmatisering naar waardering: door Chantal Schiks (Yucare), Trudy Burgwal en Bonnie Geus 3. Herstelwerkgroep door Paula van Buren, Jolande Roelofs, Fride Zwierenberg en Joke van Bezouw 4. Herstelgerichte zorg en de herstelcoach door Leonie Kusenuh en Huib Kooijman 5. Maatschappelijke steunsystemen Stratum door Frank Deerenberg, Maartje van Moorsel en André de Fouw 6. Herstelondersteunende zorg en rehabilitatie door Jos Droes 7. Training Cliëntenparticipatie, Conquest door Christ Wesenbeek, Hanneke van Hertom en Cees Gerrits
2
Workshopronde 1 (14.30 tot 15.30 uur) 1. Training herstellen doe je zelf, Kenniscentrum zelfhulp en ervaringsdeskundigheid Door Huib Kooijman en Leonie Kusenuh De training is in 1996 ontwikkeld in Tilburg en draait inmiddels op 14 plekken door heel het land. Huib en Leonie vertellen wat ze zelf aan de cursus gehad hebben en over hun praktijkervaringen met de cursus in den lande en zullen algemene informatie geven over de training. Deelnemers aan deze werkshop zullen ook kennis kunnen maken met ‘herstellen doe je zelf’ via een oefening. 2. Fotovoice, van stigmatisering naar waardering Door Chantal Schiks (Yucare), Trudy Burgwal (ervaringsdeskundig, student en medeontwikkelaar) en Bonnie Geus (ervaringsdeskundig student en mede-ontwikkelaar) Een tentoonstelling en een uitleg over de cursus ‘Fotovoice’, een methode die in Boston is ontwikkeld voor en door mensen in de psychiatrie. Chantal Schiks is ervaringsdeskundig begeleider en herstelcoach bij o.a. de Gelderse Roos. Na een bezoek aan Boston in 2008 heeft zij deze cursus inhoudelijk uitgewerkt met een groep ervaringsdeskundige cliënten. De cursus helpt mensen met een psychiatrische beperking bewust te worden van stigma’s en zelfstigma’s, en het aanleren van vaardigheden en op zoek naar eigen kwaliteiten. Fotovoice geeft mensen een stem door hun verhalen in foto’s uit te beelden. 3. HEE-traject Breda Door Madeleine Prinsen (ervaringsdeskundig, coördinator HEE binnen GGZ regio Breda, Trimbos Instituut) en collega’s. Een interactieve workshop over het ontwikkeltraject binnen de GGZ Breda voor zowel cliënten en medewerkers apart én samen. 4. Intervisie/teamcoaching van beroepskrachten door ervaringsdeskundigen Door Theo Schlaman en Gert Jongetjes Een uitleg over hoe je met ervaringsdeskundigheid invloed kan uitoefenen op de hulpverlening en over hoe je hierin getraind kunt worden. 5. Verslaving en herstel: Het Zwarte Gat Door Ben Schelleman, ervaringsdeskundig en voormalig voorzitter van de Centrale cliëntenraad van Novadic-Kentron Het Zwarte Gat is ontstaan vanuit de Cliëntenraden in de verslavingszorg. Sinds begin dit jaar is het een stichting en is inmiddels subsidie gekregen van het ministerie. De doelstelling is o.m. het stimuleren van cliëntgestuurde projecten, ontwikkelen van opleidingen ervaringdeskundigen bij diverse hogescholen, wetenschappelijke erkenning van ervaringsdeskundigheid en het streven naar meer inzet van ervaringdeskundigen in de zorg. 6. De betekenis van zelfhulp: het Klaverblad Eindhoven Door Elmira Engel Een verhaal over een combinatie van ervaringsdeskundigheid en zelfhulp. Elmira zal zichzelf en haar verhaal presenteren. Over haar suïcideverleden en dan de overstap naar het Klaverblad en de
3
betekenis daarvan in haar herstelproces. Wat is het Klaverblad, hoe het werkt, het dagprogramma, knelpunten met de reguliere hulpverlening en de opzet van het Klaverblad. En uiteraard de meerwaarde van zelfhulp en de inzet van ervaringsdeskundigheid.
7. Van patiënt naar volwaardig participerend burger Door Dorien van den Berk, coördinator participatie en ervaringsdeskundigheid De Boei De nadruk in dit herstelverhaal ligt op het op het terug krijgen en pakken van de rollen die je , door je ziek zijn, bent verloren of verleerd. In dit verhaal wordt eveneens duidelijk wat de betekenis is van steun uit je omgeving en welke rol de Boei als cliëntgestuurde organisatie, maar ook als veilige plek, kan betekenen in een herstelproces.
4
Workshopronde 2 (15.45 tot 16.45 uur) 1. Aan het roer van je eigen herstelproces: shared decision making Door Michiel Bähler (Beleidsadviseur Zorgontwikkeling en landelijk projectleider SDM, GGZNoord Holland Noord) is samen werking met Madeleine Prinsen (ervaringsdeskundig, coördinator HEE binnen GGZ regio Breda, Trimbos Instituut), en Hanneke Schurmans en Kees van Aart (Zorgnetwerk Carea Breda, GGZ Breburggroep) Het Electronic Decision Support System is een computerprogramma ontwikkeld vanuit de Amerikaanse cliëntenbeweging. Er loopt nu een landelijk pilot om dit programma naar het Nederlands te vertalen en te implementeren. Dit systeem biedt een belangwekkende manier om op gelijkwaardige basis met de behandelaar persoonlijke beslissingen te nemen over medicatie en andere ondersteunende zaken in de behandeling en het herstelproces. De cliënt wordt in staat gesteld om individuele en persoonlijke afwegingen te maken. De keuze voor bepaalde medicatie om symptomen te bestrijden, is op deze wijze geen puur medisch besluit van de psychiater, maar een persoonlijke keuze van de cliënt waarbij de psychiater zijn of haar professionele kennis ter beschikking stelt om een goede afweging te kunnen maken. 2. Fotovoice, van stigmatisering naar waardering Door Chantal Schiks (Yucare), Trudy Burgwal (ervaringsdeskundig, student en medeontwikkelaar) en Bonnie Geus (ervaringsdeskundig student en mede-ontwikkelaar) Een tentoonstelling en een uitleg over de cursus ‘Fotovoice’, een methode die in Boston is ontwikkeld voor en door mensen in de psychiatrie. Chantal Schiks is ervaringsdeskundig begeleider en herstelcoach bij o.a. de Gelderse Roos. Na een bezoek aan Boston in 2008 heeft zij deze cursus inhoudelijk uitgewerkt met een groep ervaringsdeskundige cliënten. De cursus helpt mensen met een psychiatrische beperking bewust te worden van stigma’s en zelfstigma’s, en het aanleren van vaardigheden en op zoek naar eigen kwaliteiten. Fotovoice geeft mensen een stem door hun verhalen in foto’s uit te beelden.
3. Herstelwerkgroep Door Paula van Buren en Jolande Roelofs, Fride Zwierenberg en Joke van Bezouw Een korte uitleg over wat een herstelwerkgroep is, en wat het voor jezelf betekent om deel te nemen aan een herstelwerkgroep. Tevens zal er uitleg zijn over wat de rol van de (ervaringsdeskundige) begeleider is. Aan de hand van een opdracht kunnen deelnemers aan deze workshop ervaren wat er in de herstelwerkgroep gebeurt.
4. Herstelgerichte zorg en de herstelcoach, KZE en RIBW Midden-Brabant Door Huib Kooijman en Leonie Kusenuh Deze workshop gaat over de inzet van een Herstelcoach en de inzet van herstelkaartjes in de reguliere begeleiding van RIBW- cliënten. Aan de hand van eigen ervaringen wordt ingegaan op de betekenis van deze vorm van individuele begeleiding in herstelprocessen, en uiteraard is er ruimte voor het stellen van vragen en discussie.
5
5. Maatschappelijke steunsystemen Stratum Door Frank Deerenberg, ervaringsdeskundig begeleider, Ida Holman: ervaringsdeskundig vrijwilliger, Maartje van Moorsel, ervaringsdeskundig leerling SPW4 en André de Fouw, Kwartiermaker Er zijn nogal wat mensen met het gevoel dat ze niet (meer) écht meedoen of meetellen in de maatschappij. Ze kampen met psychische problemen, verslavingsgedrag, gevoelens van eenzaamheid, angst en onzekerheid. Dat belemmert hen hun weg te vinden in de samenleving en aansluiting te vinden bij anderen. Om deze mensen te ondersteunen, is de GGZE begonnen om in wijken en dorpen in de regio Eindhoven te bouwen aan een Maatschappelijk Steunsysteem. Kwartiermakers en ervaringsdeskundig begeleiders bieden hierbij ondersteuning bij het verbeteren van persoonlijke steunsystemen. Hun gezamenlijke taak is in de eerste plaats om open te staan voor de verhalen, de belemmeringen en de wensen. Op de tweede plaats werken de kwartiermaker en de ervaringsdeskundige aan het opbouwen van een netwerk van personen en instanties die tot steun kunnen zijn. In deze workshop vertellen de kwartiermaker en de ervaringsdeskundig begeleiders van de wijk Stratum in Eindhoven over hun werk. Ook wordt stilgestaan bij de weg naar ervaringsdeskundig begeleider en hoe het Maatschappelijk Steunsysteem voor hen een arbeidsleerplek is geworden. 6. Herstelondersteunende zorg en rehabilitatie Door Jos Droes (psychiater/ adviseur en ontwikkelaar Stichting Rehabilitatie ’92) Over de bijdrage die rehabilitatie kan leveren aan herstelondersteunende zorg. Een bijdrage waarin centraal staat dat behandelen, begeleiden of rehabiliteren voor de cliënt voor deze vorm kiest in het kader van zijn of haar herstelproces.
7. Training Cliëntenparticipatie, Conquest Eindhoven Door: Christ Wesenbeek(ervaringsdeskundig trainer), Hanneke van Hertom en Cees Gerrits (ervaringsdeskundige co-trainers) Over de meerwaarde en betekenis van de Training Clientenparticipatie voor beroepskrachten, docenten en voor individuele herstelprocessen. Daarnaast wordt u geïnformeerd over de totstandkoming van deze training en de laatste ontwikkelingen.
6
