Pagina 4 Mooi en dankbaar werk. Interview met Foekje Dijk, die op 1 november haar 25-jarig jubileum viert. Kerkblad

Het volgende nummer verschijnt op donderdag 5 november. Sluitingsdatum inleveren kopij: maandag 26 oktober

Pagina 3

Pagina 4

Pagina 6

Pagina 7

Achter de schermen bij de Popup-winkel

Mooi en dankbaar werk

Orgelconcours voor jongeren

Buurten bij City Life Church

Interview met Jonne Soepenberg.

Wat kun je verwachten bij een bezoek aan City Life Church? Een impressie.

Interview met Henk Vink, co- Interview met Foekje Dijk, ördinator van de vrijwilligers. die op 1 november haar 25-jarig jubileum viert.

Kerkblad Veertiendaags informatie-informatieVeertiendaags en opinieblad Protestantse en opinieblad Gemeente AssenProtestantse Gemeente Assen

Donderdag 22 oktober 2015 24e jaargang

Restauratie monumentaal Van Dam-orgel Jozefkerk Melle Buruma

In de kerkelijke archieven zijn boeiende stukken te vinden over de bouw van een orgel voor de Abdijkerk. Later werd dit orgel verplaatst naar de in 1848 gebouwde Groote Kerk, nu Jozefkerk. Omdat dit orgel te klein bleek voor de Groote Kerk, besloot men tot de bouw van een nieuw orgel. Dit orgel, dat de kerk nu nog altijd siert, werd in 1896 gebouwd door de Leeuwarder firma Van Dam.

nummer 20

ke van een andere benadering. De nieuwe subsidieregeling voor monumenten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed richt zich meer op goed (groot) onderhoud en het tijdig restaureren van orgels. Deze subsidieregeling is van toepassing op het Van Dam orgel: er op tijd bij zijn om het orgel in goede conditie te houden voor de komende decennia.

Meditatief Bij een orgelconcert Soms gaat een orgel spelen In den schemer van den tijd, Uit zilveren pijpenkelen Stijgt klinkende eeuwigheid. Overal staan kanteelen; De lucht geurt als gewijd. De ziel zit naakt dat heele Uur in haar maagdlijkheid. Bertus Aafjes Bergen aan Zee, 1946

Foto: Maarten Buruma Het orgel is in de twintigste eeuw altijd een centrale rol blijven spelen in kerkelijk Assen. Het heeft een aantal ingrepen ondergaan die de betrouwbaarheid en de klank niet ten goede kwamen. In de zeventiger jaren stapelden de problemen zich op en was het orgel soms zelfs niet te gebruiken. In 1982 kreeg het orgel voor het eerst een deugdelijke restauratie. Uitgangspunt voor deze restauratie was herstel naar de toestand waarin Van Dam het instrument in 1896 had afgeleverd. Daarvoor moest niet alleen gerestaureerd, maar ook veel gereconstrueerd worden. Dankzij deze restauratie kreeg het orgel zijn oorspronkelijke karakter weer terug. Het orgel heeft de afgelopen decennia probleemloos gefunctioneerd. Organist Johan Gerkes: “Dit orgel is indertijd gebouwd als een instrument voor de gemeentezangbegeleiding. Omdat Van Dam enigszins ‘ouderwets’ bouwde, klinkt niet alleen romantische muziek goed op dit orgel, maar ook muziek van vóór 1896. Zelfs Bach kun je op dit instrument goed laten klinken.” Subsidieaanvraag De vraag die voor de hand ligt is: moet het orgel na 35 jaar opnieuw gerestaureerd worden? Voorheen werd een orgel vaak pas gerestaureerd wanneer het eigenlijk al te laat was, waardoor er veel onnodige schade kon ontstaan die bij tijdige restauratie voorkomen had kunnen worden. Ook bij de overheid is spra-

Het bezit van een monument is voor de Protestante Gemeente Assen zowel een lust als een last. Dit monument is een ‘gebruiksmonument’, maar het kost geld en het betekent ook een (maatschappelijke) verantwoordelijkheid. Het is daarom zaak als PGA om zo goed mogelijk gebruik te maken van geld ‘uit de maatschappij’. Kerkrentmeester Willem van de Vrede van de wijkgemeente Jozefkerk: “Wij hebben onze verantwoordelijkheid genomen en Stef Tuinstra (orgeladviseur Protestante Kerk Nederland) een restauratieplan laten opstellen. De PGA heeft veel geluk gehad dat, in deze tijd van spaarzame middelen bij de overheid, de subsidieaanvraag voor dit restauratieplan van dit historische orgel is toegekend! Hiermee halen we 65% van de restauratiekosten binnen en voorkomen we dat we in de toekomst misschien voor veel grotere restauratiekosten komen te staan. Waarbij het nog maar de vraag is of het dan nog mogelijk is om overheidsgeld binnen te halen.” Waarom restaureren? Met deze restauratie wordt een knelpunt voor de komende jaren opgelost. De grote balg voor de windvoorziening (de longen van het orgel) is in 1982 niet gerestaureerd omdat de kwaliteit toen nog goed was. Langzamerhand zijn er scheuren ontstaan. Omdat deze balg onder in het orgel ligt moet het hele instrument worden gedemonteerd. Deze forse kosten kunnen nu met subsidie worden uitgevoerd. Daarnaast voorkomen we ook dat we de kosten van groot onderhoud t.z.t. voor eigen rekening moeten laten uitvoeren. Nu worden alle onderdelen gecontroleerd en schoongemaakt en wat aan slijtage onderhevig is,

zoals delen van bijvoorbeeld de mechanieken en de windlades, wordt vervangen. Alle pijpen worden schoongemaakt en van iedere pijp wordt de klank beoordeeld en zo nodig gecorrigeerd. De werkzaamheden zullen, evenals in 1982, worden uitgevoerd door de firma Mense Ruiter Orgelmakers, onder advies van Stef Tuinstra. Ook het uiterlijk van het orgel kan nu worden meegenomen. Dit moest in 1982 achterwege blijven. De huidige donkerbruine kleur is het gevolg van verfbeurten uit het verleden waarbij gemakshalve steeds iets donkerdere verf werd gebruikt. Oorspronkelijk had het orgel een veel lichtere kleur, imitatie-eiken. Deze kleur wordt nu door restauratieschilder Appie Veenstra hersteld. Het snijwerk aan het orgel zal ook zijn oorspronkelijke allure weer terugkrijgen. De restauratie heeft tot doel het orgel weer volledig toekomstbestendig te maken. De aanvang van de restauratie staat gepland voor januari 2016 en zal zeker acht maanden duren.

Voor de eigen bijdrage is geld nodig De totale restauratiekosten, de kosten van orgelmaker en schilder, inclusief alle bijkomende kosten, bedragen ca. €250.000 Hiervoor is ca. €130.000 aan subsidie toegezegd. De subsidie is toegekend onder een belangrijke voorwaarde: het resterende bedrag zal door de eigenaar zelf moeten worden opgebracht. Zonder eigen bijdrage ook geen subsidie. Het College van Kerkrentmeesters en de Stichting Sociaal Culturele Activiteiten Jozefkerk hebben zich ingespannen om zoveel mogelijk fondsen aan te schrijven. Dit heeft tot dusverre ca. €40.000 aan toezeggingen opgeleverd. Wat overblijft is een bedrag van ca. €80.000 dat uiteindelijk door ons allen opgehoest zal moeten worden. De tijden zijn voorbij dat dit eenvoudig uit de kerkelijke begroting gehaald kon worden. Daarom wordt een appèl gedaan op alle Assenaren: de Jozefkerkgemeente, de hele PGA, en ook aan mensen die niet direct aan de kerk verbonden zijn, om een steen(tje) bij te dragen om de zorg voor dit instrument te delen. Nadere informatie vindt u in de bijgevoegde folder. Zonder voldoende eigen geld geen subsidiegeld. Daarom doen we een dringend beroep op u deze restauratie financieel mogelijk te maken, zodat dit monumentale orgel klinkend onderdeel van de toekomst van Assen kan blijven. In volgende berichten houden wij u op de hoogte van de restauratievorderingen.

Kerkblad – 3

Donderdag • 22 oktober 2015

Gesprek met Henk Vink, coördinator vrijwilligers

Achter de schermen bij de PopUp-winkel Riet Verhoeven

Stadspredikant Bert Altena schreef al meerdere malen in het Kerkblad over de PopUp-winkel: ‘Mooi Verhaal’. Inmiddels is de locatie bekend: het voormalige postkantoor in het Forum. Hier zal van vrijdag 6 november tot en met donderdag 31 december van woensdag tot en met zaterdag een tijdelijke winkel zijn. Het Drenthecollege, afdeling Detailhandel is ook bij ‘Mooi Verhaal’ betrokken. Het is zelfs een examenopdracht. Leerlingen ontwerpen de winkelinrichting, voeren deze uit en zijn personeel. Als collega’s zal een aantal vrijwilligers ondersteuning in de winkel bieden. Voor het werven en aansturen van hen is Henk Vink de coördinator.

Henk: “Op een mooie zomeravond in de achtertuin ontvouwde ds. Bert Altena mij zijn plannen en deze spraken mij wel aan. We kennen elkaar uit de Opstandingskerk. En ik héb tijd. Ik ben net met pensioen nadat ik vele jaren als teammanager in een psychiatrische kliniek werkte van GGZ-Drenthe; vanaf 1994 in Assen en de laatste zeven jaar in Beilen. Natuurlijk wil ik ruimte vrijhouden voor mijn gezin: mijn vrouw, mijn vier kinderen en mijn vier kleinkinderen maar op projectbasis iets voor de kerk doen leek

me ook zinvol. Mooi Verhaal spreekt me aan omdat ontmoeting centraal staat; ontmoeting breder dan de kerk. Voor mij betekent kerkzijn ook de blik naar buiten en zeker niet alléén naar binnen. Daarnaast vind ik het ambitieuze van een PopUp-winkel vanuit de kerk een uitdaging; dat is echt uniek. Wat ik ook aantrekkelijk vind, is dat je door onderlinge betrokkenheid samen iets op poten zet. Dat deed ik binnen mijn werk in de gezondheidszorg en dat kan nu ook binnen dit project.” Gastheer en gastvrouw

“Ik vind het ook goed dat deze winkel iets doet aan de leegstand in Assen. Het is onderdeel van een groter project, waarbij Asser bedrijven zich presenteren met het thema: Made in Assen. Dus het bedrijfsleven, de winkeliersvereniging en de Gemeente Assen zijn samenwerkingspartners. En natuurlijk het Drenthecollege met als enthousiaste docent: Kees Richters. Zijn leerlingen, die ook al in de voorberei-

4 november

Dankdaglezing door Marga Kool Woensdag 4 november is het Dankdag voor gewas en arbeid. Het is inmiddels traditie dat de werkgroep Economie & Geloof op die dag een lezing organiseert rond het thema duurzaamheid. De lezing wordt deze keer gehouden in de Opstandingskerk en begint om 19.30 uur. Dit jaar houdt Marga Kool de lezing in haar hoedanigheid van dijkgraaf. Zij zal spreken over het thema ‘Duur-

Een soort Chinees schouwspel … zo omschreef scriba Arjen Plaizier de kerkdienst, voor mensen die daar niet mee opgegroeid zijn. Soms is het goed om kritisch-mét-eenglimlach naar onszelf te kijken. Zoals in deze cartoons van Dokus. Elly Veldman

zaam watergebruik, duurzaam waterbeheer’. Marga Kool zal dit doen aan de hand van een zelfgeschreven, autobiografisch Waterverhaal. De invloed van het water op het dagelijks leven van een gewone familie, het werk van een waterschap en het duurzaam omgaan met water en waterbeheer komen daarbij aan de orde. Daaraan koppelt zij interessante informatie over de ontwikkelingen in het waterbeheer in de afgelopen eeuwen en in de toekomst. Na de lezing en een pauze is er onder leiding van onze stadspredikant Bert Altena gelegenheid tot vragen stellen aan en dialoog met Marga Kool. Vanaf 2000 is Marga Kool dijkgraaf van het Drents-Overijsselse water-

ding hun aandeel leveren, zijn winkel-personeel. Dat is niet vrijblijvend; het runnen van Mooi Verhaal wordt voor een aantal van hen meegeteld voor het examen. Mijn taak zal tevens een vorm van stagebegeleiding inhouden; iets wat mij vertrouwd is vanuit mijn werkverleden. Maar om de winkel draaiend te houden zijn er eveneens vrijwilligers nodig. Het gaat dan om steeds één dagdeel en als je die bezetting optelt, dan moet ik minstens 24 personen per week inplannen. Hij of zij is dan één morgen of middag gastheer of gastvrouw. Overigens is er één avond bij, namelijk de vrijdagavond. De vrijwilligers worden geïnstrueerd en zullen vóóral een bijdrage leveren aan de ontmoetingsfunctie van Mooi Verhaal. Bert en ik zijn voor hen het aanspreekpunt.” Mooi Verhaal kan nog veel vrijwilligers gebruiken, neem voor informatie en/of aan-melding contact op met Henk Vink, e-mail: [email protected] tel. 340897 of 06-12231430. Voor algemene informatie over de PopUp-winkel: zie geloofinjeproject.nl of

neem contact op met Bert Altena: e-mail: [email protected], tel. 405514 of 06-30285649. De voortgang van het project, o.a. voor het doneren van het startkapitaal, kan gevolgd worden via geloofinjeproject.nl of de speciale Facebookpagina Mooi Verhaal. Zie ook filmpje op internet waarin ds. Bert Altena zijn plan: Mooi Verhaal in Assen toelicht: youtube.com/watch?v=xQT4GvSRoPc Het Kerkblad zal in de komende nummers aandacht besteden aan dit opmerkelijke initiatief van de Protestantse Gemeente Assen.

schap Reest en Wieden. Ook was ze lange tijd lid van het Dagelijks Bestuur van de Unie van Waterschappen, de vereniging van de waterschappen in Nederland en voorzitter van de landelijke Stuurgroep Watereducatie. Tussen 1991 en 1999 was Marga Kool gedeputeerde van milieu en cultuur in de provincie Drenthe. Daarnaast is ze schrijfster, dichteres en columniste. In die hoedanigheid heeft ze meerdere gedichtenbundels en romans op haar naam staan, in het Drents en in het Nederlands. Op zaterdag staat er in de weekendbijlage van het Dagblad van het Noorden de column Kool & Veenstra van haar en haar echtgenoot. Marga Kool woont in het Zuid-Drentse dorpje Linde.

Zondag 25 oktober 16 uur Adventskerk Assen

Vesper met vespercantorij, orgel en fluit ‘Longing for light we wait in darkness’ In de vespers in de Adventskerk zoeken we naar onderlinge verbondenheid als cantorij en gemeente in het gesproken en gezongen woord. De vespercantorij is een ensemble bestaande uit ervaren zangers. Er klinkt o.a. muziek van Mendelssohn. Vespercantorij o.l.v. Peter Siebesma Orgel - Wietse Meinardi Fluit - Berta van der Kolk Liturg - Jaap de Raadt Voor meer informatie vredenoord-assen.nl/agenda

Jubileum Op woensdag 28 oktober is ds. Bram Riepma 25 jaar predikant. Hij werkte als gemeentepredikant in het Zeeuwse Kamperland, in Bovensmilde en in Harlingen. Sinds vorig jaar augustus is hij geestelijk verzorger bij De Duif, een werkverband voor begeleiding van mensen met een verstandelijke, psychiatrische of psychosociale beperking. Als zodanig is hij als predikant met bijzondere opdracht verbonden aan de Protestantse gemeente Assen. Op zondag 1 november wordt bij het 25-jarig jubileum stilgestaan in een feestelijke viering in Pastoraal Centrum De Duif op het terrein van Vanboeijen, Hendrik van Boeijenlaan 7. Aanvang: 10.15 uur. De viering is voorbereid met een werkgroepje van cliënten die met begeleiding van Promens Care en De Trans op diverse plaatsen in Assen wonen. Ook de cantorij van Vanboeijen o.l.v. Jos Engelman werkt mee aan de dienst. Kees Richters begeleidt de cantorij en de samenzang aan de vleugel. Na afloop van de viering is er onder het genot van koffie/thee gelegenheid tot feliciteren en ontmoeting met elkaar. Belangstellenden zijn van harte welkom!

De entree voor de lezing is gratis; een vrijwillige bijdrage in de onkosten wordt op prijs gesteld.

Laatste nieuws Het laatste nieuws van de Protestantse Gemeente Assen vindt u op de website: www. pkn-assen.nl

4 – Kerkblad


Nieuws uit de diaconie Kledinginzameling voor vluchtelingen Op zaterdag 7 november zullen bij zeven kerkgebouwen in onze stad diakenen uw goede gebruikte kleding in ontvangst nemen. De kleding wordt door dezelfde werkgroep in samenwerking met de Stichting Vluchteling Nederland en het Rode Kruis naar het opvangcentrum voor de vluchtelingen in Veenhuizen gebracht. De actie wordt onder verantwoordelijkheid van het College van Diakenen gehouden. In de vooraankonding in het Kerkblad werd u gevraagd weer mee te doen met SAM’s kledingactie. De jaarlijks terugkerende actie van Mensen in Nood. Uitgevoerd door Sam kledingactie in Tilburg en in onze stad in samenwerking met Humana. De opbrengst wordt in 2015 o.a. besteed aan Bangladesh waar preventie en dijkreparatie worden uitgevoerd. De organisatie van deze actie in Assen wordt al decennia spontaan en nauwgezet gedaan door Frits en Janny Pronk. De opgebouwde contacten met SAM zijn familiair te noemen en het was voor het echtpaar en de andere leden van de werkgroep wel even schrikken toen het College van Diakenen met het voorstel kwam om de ingezamelde kleding in Assen te houden en

Expositie van het werk van Sini Tuin in De Bron Tot 18 december zijn de schilderijen van Sini Tuin te zien voor en na de kerkdiensten op zondag en door de week als er activiteiten zijn. Een boeiende en veelkleurige tentoonstelling die het veelzijdige talent van deze kunstenares laat zien. Een paar figuurstukken die een bepaalde sfeer oproepen door hun kleurgebruik maar ook door de houding. Een aantal abstracte werken die door hun kleuren en vormen het dichtst staan bij de bloemenschilderijen. Bloemenschilderijen die een rijkdom aan kleuren hebben dat je je waant in een echte tuin… De laatste jaren schildert zij in acrylverf. Daarvoor ook met andere materialen. Ze werkte ook op aardewerk bij atelier Le Toton in Den Haag. Sedert 2001 woont ze weer in Drenthe en is ze lid van ‘De losse pols’. Ze heeft in Den Haag en hier veertien exposities gehad. Een expositie waarvan je blij wordt! Ate Hamstra

Sam’s kledingactie dit jaar te compenseren. Een win/win situatie voor beide partijen en een aantrekkelijke actie voor de leden van de Asser kerken. Nu de situatie in ons land is gewijzigd door de komst van de vluchtelingen kunnen wij als kerken niet anders dan helpen de eerste levensbehoeften te ledigen. Verder beraden velen in onze stad zich momenteel over activiteiten die de Asser kerken aan de vluchtelingen in het nieuwe AZC de NAM (medio 2016) kunnen gaan doen. Daarbij wordt ook zeker gekeken naar reeds ontwikkelde vormen van hulp in andere steden. Diaconale platforms elders in ons land hebben de nodige ervaring. Naast het inzamelen van kleding wordt er gedacht aan het opzetten van een ontmoetingsruimte, sport- en spelactiviteiten, samen-eten projecten en taalondersteuning. Op 7 november gaan de deuren open van: Protestantse kerken: Opstandingskerk (Marsdijk); Jozefkerk (Centrum & Baggelhuizen) en De Bron (Lariks) Gereformeerde kerken vrijgemaakt: ’t Lichtpunt (Kloosterveen) en ‘t Noorderlicht (Peelo) Nederlands Gereformeerde Kerk: De Open Hof (Assen-Oost) De Voortgezette Gereformeerde kerk Assen: De Maasstee (Pittelo)

Mocht u niet in de gelegenheid zijn om op de genoemde datum en tijd de kleding te komen brengen, dan kunt u vanaf 2 november bellen met Jan Tiggelaar, tel. 06-50471770. Hij haalt dan de zakken bij u op. Uw dienstbare diakenen rekenen op uw medewerking en een grote opbrengst. In actie voor vluchtelingen. Henk R. Kuiper Actieweek voor vluchtelingen Kerk in Actie startte op 27 september een actieweek voor vluchtelingen. De grens is bereikt. Nog nooit waren er zoveel vluchtelingen en ontheemden. De kampen in en rondom Syrië zijn overvol. Duizenden mensen per dag proberen Europa te bereiken. Afgelopen vrijdag werd de voorlopige eindstand van de actieweek gepresenteerd: 1.190.073 euro. Dank voor uw steun! Hartverwarmend hoe gul kerken en donateurs in korte tijd hebben gegeven. Dit bedrag loopt komende weken nog op. Dit is ook hard nodig, want de nood is groot.

Kerk in Actie ondersteunt al jaren gastvrije kerken en organisaties, die zich overal langs de vluchtroute en in conflictgebieden inzetten voor gevluchte, dakloze en ontheemde mensen. Samen vormen zij een krachtig netwerk van mensen die geloven in delen. In kampen in Jordanië delen kerken bijvoorbeeld voedsel en tenten uit. In Syrië zorgen ze ervoor dat ontheemde kinderen toch naar school kunnen. In Griekenland zorgen kerken voor voedsel, drinkwater, tenten en sanitaire voorzieningen. En ook in Nederland bieden kerken praktische hulp. Het einde van de actieweek is niet het einde van onze aandacht voor vluchtelingen wereldwijd. Wij blijven hen helpen. Ook u kunt hen steunen, door gebed of een gift. Wilt u meer lezen over de actie? Op kerkinactie.nl/helpvluchtelingen vindt u meer informatie, waaronder achtergrondinfo, tips en liturgische materialen.

De kerken zijn open van 10 uur tot 12 uur. Uw kleding graag brengen in gesloten plastic zakken.

Kwetsbare vriendschap Arend de Boer

In 1990 kreeg de toenmalige hervormde wijkgemeente Lariks in Assen een zustergemeente in Roemenië. Het was een initiatief van de diaconie. Dit is achtereenvolgens voortgezet door de wijkgemeente Assen-West, de Bron en nu De Drieklank. Gidofalva is een dorp met ongeveer 2400 inwoners, dat oorspronkelijk bij Hongarije hoorde. Het bestaat nog steeds uit Hongaars sprekende mensen. Voor de helft wonen er ook Roma zigeuners. In 1990 was ds. Elekes het aanspreekpunt voor de samenwerking. Toen ds. Elekes met emeritaat ging hebben hij en ik besloten elkaar een brief te schrijven. Een ingekorte versie treft u hieronder. nooit vergeten. Er ruiste een lichte bries toen wij op die mooie zondagmorgen jouw kerk verlieten en jouw gemeente en onze delegatie elkaar ontmoetten op het plein voor de kerk. Hopelijk herinner jij dit ook nog. Op dat moment dacht ik, als er een God bestaat was hij of zij daar beslist aanwezig.

Op dit moment werd afgesproken dat er brieven zouden worden geschreven Hallo Tibor, Wie had kunnen bevroeden dat met de handdruk in Heerenveen, waarbij onze gemeente Lariks in Assen zustergemeente werd van jouw gemeente, er zo’n grote vriendschap tussen onze families zou ontstaan. Jij bent mijn allergrootste vriend geworden. De onderlinge contacten hebben mijn leven verrijkt. Maar ook die van Hanna. Vooral het eerste bezoek aan jouw gemeente op 2500 km afstand zal ik

Voordat ik terugkom op deze eerste reis wil ik graag de positieve punten noemen van onze samenwerking. Wat hadden wij goede contacten met jouw gemeenteleden. Het bezoek aan andere kerken en hun dominees was ook indrukwekkend. En de prachtige natuur daar is om jaloers op te worden. Het bijwonen van jullie kerkdiensten was een hoogtepunt van iedere delegatiereis. Wij hebben ook erg genoten van jullie bezoeken aan ons. Toch hebben wij bij onze eerste reis een grote fout begaan door zonder de kennis van onze cultuurverschillen te starten met hulpverlening. Wij kregen toen ook de indruk dat jullie dit van ons verwachtten. Het was van onze gemeente naïef om te denken

dat de verhoudingen gelijk zouden blijven. Persoonlijk heb ik steeds gehoopt dat wij meer zouden uitwisselen over wat er echt toe doet in ons leven. Maar het ging alleen maar over projecten. Toen is er iets geknakt: de gelijkwaardigheid kwam onder druk te staan. De verhouding werd die van gever en ontvanger. En dat is altijd zo gebleven.

Wat mij nu nog steeds verdrietig maakt is dat jullie familie zo heeft geleden onder onze dadendrang. De projecten waren voor jou een te zware opgave, mede doordat jouw gemeenteleden niet meewerkten. Stiekem heb ik weleens gehoopt dat jij op de rem zou trappen. Maar dat past helaas niet bij jou. Door de hulpverlening, hoe goed ook bedoeld zijn enkele verwachtingen niet uitgekomen. Toen onze contacten ontstonden moesten de inwoners van Gidofalva de zware periode onder het bewind van Ceaucescu nog verwerken. Wij uit het vrije westen konden dit niet goed aanvoelen. Onze bemoeizucht en directe manier van doen waren beslist niet goed voor de onderlinge band tussen de gemeenten. Met minder materiele hulp en meer geestelijke contacten was de relatie anders geweest . Dit was vooral voor jou, Tibor, beter geweest. Wat wel over is gebleven is, is de hechte vriendschap tussen onze families. En dat maakt Hanna en mij dankbaar en gelukkig. Arend In een volgend Kerkblad leest u de reactie van ds. Elekes op mijn brief.

Kerkblad – 5


Interview met Foekje Dijk

Mooi en dankbaar werk Koos Wight

Op 1 november is Foekje Dijk vijfentwintig jaar verbonden aan de Vereniging van Vrijzinnige Protestanten in Assen. dween God langzaam aan uit haar leven. Toch bleef de keus voor de studie theologie. Na een aantal jaren waarin het leven een andere wending neemt dan je zelf zou willen, trok ze naar Groningen om alsnog theologie te gaan studeren. Ze had echter geen goede vooropleiding. Hoewel ze het toelatingsexamen voor het lyceum had gehaald, leek het voor de huisarts beter dat ze naar de ULO zou gaan. Meisjes trouwen toch. Om theologie te kunnen studeren moest ze colloquium doctum doen. Ze raakte echter overspannen en stopte met haar studie. Na enige tijd pakte ze de studie weer op, maar dan op hbo-niveau aan de Noordelijke leergangen.

Foekje Dijk Van jongs af aan wilde Foekje boer èn dominee worden. De keuze voor het beroep van boer lag voor de hand want de ouders van haar Mem hadden een boerderij; Zij groeide op in de Dokkumer Wouden waar zij samen met haar ouders woonden bij de Mem van haar Heit, weliswaar op een dorp maar in een huis met veel tuin. Ze had er konijnen, fazanten kippen en een hond, en wilde altijd met de aarde bezig zijn. Hoewel Foekje uit een gelovig, vrij orthodox, gezin komt is dat niet bepalend geweest voor haar keuze voor het predikantschap. Als haar tante, die koster was in Akkerwoude, de kerk aan het schoonmaken was, klom Foekje op de preekstoel en zong dan het enige liedje dat zij kende, het ‘Yn it Dokkumer Lokaeltsje’. God was geen gat Thuis werd Fries gesproken en toen zij naar de lagere school ging, waar de lessen in het Nederlands gegeven werden, kwam zij tot de ontdekking dat God iets heel anders was dan zij tot die tijd had gedacht. In het Fries klinkt het woord God net zoals het woord voor een gat in de grond. Die dubbelzinnigheid is misschien onbewust de leidraad geworden in haar vrijzinnige loopbaan. Wroeten in de grond, in de aarde van waaruit wij leven, als metafoor voor het doorgronden van ons bestaan, de geheimen van het leven. Door allerlei gebeurtenissen ver-

Zonder vrijzinnigheid vleugellam Ze voelt zich zeer thuis binnen de stroming van vrijzinnigen, die je zou kunnen typeren als de linkervleugel binnen de Protestantse Kerk Nederland. Zonder die linkervleugel zou de kerk vleugellam worden. Haar eerste gemeente werd de vrijzinnige gemeente van Appingedam-Delfzijl, nu 31 jaar geleden. Vervolgens diende zij de Groningse gemeente Westerkwartier. Daarnaast was ze ook Pastoraal Consulent in de provincie Groningen. In 1990 verkocht de Vereniging van Vrijzinnig Hervormden hun kerkgebouw de Kern, waardoor het mogelijk werd een predikant te beroepen. En dat werd Foekje Dijk. Heelheid door verbinding Binnen de Asser afdeling van de VVP, voelt Foekje zich als een vis in het water. Zij ziet zichzelf als de herder en leraar, als iemand die anderen medeplichtig wil maken aan het doorgeven van het Verhaal. Het is haar taak om vorm te geven aan de verbondenheid. In ieder mens schuilt toch het verlangen naar heelheid, zoals dat zo mooi en optimistisch is weergegeven in het Scheppingslied in het boek Genesis. Ook verbondenheid met de traditie speelt een grote rol. Al geldt daarbij wel dat je niet de as moet koesteren, maar het vuur moet doorgeven. In deze gespleten wereld, moeten we ons niet neerleggen bij de machteloosheid, geen uitroeptekens plaatsen, maar vraagtekens. De bijbelse verhalen, die vaak een wrede ondertoon hebben, maar tegelijkertijd vertrouwen uitspreken, zijn ons daarbij tot voorbeeld.

Leerlingen bezoeken PopUp-gallery Sinds een maand heeft Yolanda Visser, fotograaf te Assen, een foto-expositie over vluchtelingen in de Pop-up Galery aan de Marktstraat. Yolanda was één van de eerste fotografen die op Lesbos aanwezig was. Zij wilde de vluchtelingen helpen en mensen vertellen over de trieste omstandigheden daar. De VMBO leerlingen van Vincent van Gogh gingen kijken naar de foto’s en naar de aangespoelde spullen van het strand die aan een waslijn hangen. Yolanda vertelde aan de leerlingen over haar ervaringen en wat zij wil bereiken met haar werk. Zij wil de Assenaren laten merken wat ze kunnen doen om te helpen. Ook komen sommige vluchtelingen uit de TT-hal

op bezoek. Ze kijken rond en praten over de foto’s. De leerlingen waren onder de indruk. Sommigen hadden speelgoed en tandpasta meegenomen. Yolanda regelt dat de goederen worden verscheept naar Lesbos. Als opdracht maken de leerlingen na het bezoek een fotoreportage/verslag of een gedicht of een poster over het onderwerp. Afgelopen weekend hebben we gehoord dat de expositie van Yolanda gelukkig nog een maand langer mag blijven. Cathrien Telgenhof

Foekje heeft geen bijzondere voorkeur voor de diverse aspecten van haar ambt. Voorgaan in diensten, pastoraat, kringenwerk, ze vindt het allemaal zeer mooi en dankbaar werk. Al moet ze toegeven dat uitvaartdiensten haar wel erg na aan het hart liggen. Je voelt dan zo’n grote verbondenheid met de overledene en de familie. Inspiratie voor haar werk haalt ze vooral uit de ontmoeting met mensen, de literatuur, en dan vooral de poëzie, het schrijven van artikelen. Blijf bij je overtuiging Jubileren is niet alleen terugkijken, maar ook een blik in de toekomst werpen, voor zover dat mogelijk is. Wat haar zelf betreft zal de VVP-Assen haar laatste gemeente zijn. Het is nu vooral een tijd om te oogsten van wat ooit gezaaid is. Ten aanzien van de Kerk heeft ze toch wel haar nodige zorgen. De grote rol die Facebook en andere social media tegenwoordig spelen in het dagelijkse leven van veel mensen, verraadt het verlangen naar het stammenverband. Vroeger liep je door het dorp, de buurt; je zag wat de mensen deden, je maakte een praatje. In veel kerkgemeenschappen leeft de mening dat je gebruik moet maken van de mogelijkheden die het digitale tijdperk biedt, maar wat haar betreft zouden ze daar niet alleen op moeten focussen. Leegloop houd je daar niet mee tegen. De kerk moet niet té wereldgelijkvormig worden, maar vooral een schuilplaats willen zijn waar men zich verbonden met elkaar voelt. Sta sterk in je overtuiging. Het verhaal van Elie Wiesel is hiervan een mooi illustratie: Een van de rechtvaardige mannen kwam naar Sodom, vastbesloten om z’n inwoners te redden van zonde en straf. Dag en nacht liep hij door de straten en over de markten, protesterend tegen gierigheid en diefstal, leugen en onverschilligheid. In het begin luisterden de mensen en glimlachten ze ironisch. Daarna stopten ze met luisteren: hij amuseerde hen zelfs niet meer. De moordenaars gingen door met moorden en de wijzen hielden zich stil, alsof er geen rechtvaardige man in hun midden was. Op een dag in juni benaderde een kind, bewogen met de ongelukkige leraar, hem met deze woorden: “Arme vreemdeling, u roept, u schreeuwt, ziet u niet in dat het hopeloos is?” “Ja, dat zie ik,” antwoordde de rechtvaardige man. “Maar waarom gaat u er dan mee door?” “Ik zal je vertellen waarom. In het begin dacht ik dat ik de mens kon veranderen. Vandaag weet ik dat ik dat niet kan. Als ik vandaag nog steeds roep, is het om te voorkomen dat de mens mij uiteindelijk verandert.”

KOOS Waar een Woord is, is een weg Dat het roerige tijden in de Protestantse Kerk Nederland zijn, zal menigeen wel gemerkt hebben. Ook in Assen zijn er ingrijpende veranderingen geweest: de Zuiderkerk afgestoten, fusies van wijkgemeentes, vacaturestop van predikanten, kosters die vervangen worden door vrijwilligers. Het zal niet bij deze ingrepen blijven, want de terugloop in ledental zal nog wel even door gaan. Dus zullen er in de toekomst zeker nog meer van dit soort beslissingen genomen moeten worden. Gelukkig wordt er op plaatselijk niveau druk aan gewerkt om de protestantse gemeente levensvatbaar te houden. Ook op nationaal niveau houdt het probleem van de krimpende kerk de bestuurders bezig. Zo verscheen op 1 oktober van dit jaar de discussienota Kerk 2025 ‘Waar een Woord is, is een weg’ waarover de vergadering van de generale synode op 12 november 2015 zal buigen. De bedoeling van dit stuk is dat we in 2025 (weer/nog) een betekenisvolle kerk zijn. In het voorwoord bij de nota schrijft de scriba van de synode, Ds. Arjan Plaisier, dat we weer back to basics moeten. ‘Als Protestantse Kerk dragen we nogal wat mee. Verworvenheden die we onderweg hebben opgedaan. Dat was onze manier om de weg van Jezus te gaan en op die weg hebben we veel van Gods goedheid ervaren. Tegelijk is onze gang zwaar geworden. Dat voelen we steeds meer. Het lijkt alsof we gevangen zijn geraakt in onze eigen kerkcultuur.’ De kerk moet dus veranderen en sleutelwoorden daarbij zijn transparantie, ruimte en eenvoud. Veranderen omdat er anders binnen afzienbare tijd geen kerk meer zal zijn, zo lijkt de gedachte achter deze nota te zijn. Maar door de krimp schiet de kerk door in een kramp. Welke maatregelen er ook bedacht worden, de versterving van de kerk door de vergrijzing valt niet tegen te stoppen. Aanwas aan de onderkant van de demografische piramide is er nauwelijks omdat de generatie van 30-ers en 40-ers het massaal laat afweten. Blijkbaar zijn we er als kerkgemeenschap niet in geslaagd om te laten zien wat de toegevoegde waarde van kerk-zijn kan betekenen in een mensenleven. En dat zal ook zeker niet lukken met de suggesties die in de nota gedaan worden. We worden als kerk niet zichtbaarder en aantrekkelijker door een versobering van het bestuurlijk apparaat, of door vermindering van de vergaderingen, noch door een grotere mobiliteit van predikanten. Wij moeten als gemeenschap van gelovigen duidelijk zijn in wat we willen en waarom we dat willen. En dat niet verpakken in religieuze clichés. Er gewoon zijn, voor elkaar, voor de vreemdeling, de weduwe en de wees. En vooral niet bang worden voor de krimp en daardoor in een kramp schieten maar denken ‘zal ook wel wegen vinden waarlangs uw voet kan gaan.’

6 – Kerkblad

Kom naar de Landelijke Diaconale Dag Geloof in de kracht van delen Op 21 november vindt de 120e Landelijke Diaconale Dag plaats. In het Beatrixtheater van de Jaarbeurs in Utrecht komen meer dan duizend diakenen, predikanten en ZWO-commissieleden samen om na te denken over het thema ‘Geloof in de kracht van delen’. In lezingen en workshops krijgen deelnemers te zien wat diaconaat inhoudt en hoe dit toegepast kan worden in de eigen gemeente. U hoort het laatste nieuws over o.a. de vluchtelingen-crisis en wat de kerken doen. Diaconaal predikant Rob Visser (IJburg) spreekt over Zonder diaconie geen kerk, en synodevoorzitter Karin van den Broeke over Geloof in de kracht van delen. Op de Belevenismarkt kunt u Kerk in Actie partners ontmoeten, een naai-atelier en een noodhulptent bezoeken. Diakenen vertellen er over hun werk, er is informatie over Kerk in Actie projecten en een voorproefje van alle nieuwe materialen van Kerk in Actie. De deelnemersprijs is €32,50 per persoon. Wie zich voor 2 november opgeeft, krijgt korting en betaalt €30 per persoon. In de meeste gevallen betaalt de diaconie de kosten voor haar diakenen. Aanmelden kan via: aanmelder.nl/ldd2015. Meer info: kerkinactie.nl/ldd2015. Neem uw predikant gratis mee naar de LDD! Dit jaar zijn ook predikanten van harte welkom op de Landelijke Diaconale Dag om inspiratie op te doen of hun diaconale kennis te vergroten. Een predikant heeft gratis toegang bij deelname van een of meer diakenen van dezelfde gemeente. Maak uw predikant warm voor het werk van de diaconie en vraag hem of haar mee te gaan. Aanmelding van de predikant kan gelijktijdig met die van de diakenen en zwo-leden via aanmelder.nl/ldd2015. Gaf u zich al op, dan kunt u de aanmelding wijzigen door de predikant als deelnemer toe te voegen. U ontvangt dan geen extra factuur. ‘dfsf’

Symbolisch bloemschikken voor adventstijd en kerst In deze kleurrijke brochure met symbolische bloemschikkingen voor de adventstijd en Kerst zijn alle schikkingen duidelijk gefotografeerd. Thema is ‘De hemel raakt de aarde’. De schikkingen zijn gebaseerd op de lezingen uit Lucas 1 en 2. De brochure bevat ook een schikking voor de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Prijs: €12,95. Te bestellen via webwinkel.pkn.nl/advent.


Orgelconcours voor jongeren Reinder van der Molen, voorzitter Orgelkring Assen

Op zaterdag 24 oktober organiseert de Orgelkring Assen op het Steendam-orgel van kerkelijk centrum De Bron, Einthovenstraat 28 in Assen een concours voor jongeren t/m 17 jaar. Zij hebben les - of bekwamen zichzelf - op orgel, piano of keyboard. De deelnemers hebben als opdracht om een of twee ‘uitgegeven’ stukken naar eigen keuze te spelen met een maximale speelduur van totaal acht minuten. Juryleden zijn de organisten Euwe de Jong en Vincent van Laar. Ieder die het leuk vindt om het concours bij te wonen is om 13.30 uur van harte welkom. De toegang is gratis. De tien deelnemers zullen het niet alleen spannend maar ook leuk vinden als er veel publiek is.

3. Welk(e) instrument(en) bespeel jij? Wat vind je mooi aan het spelen daarop? Het eerste jaar heb ik keyboard gespeeld. Daarna kon ik kiezen uit orgel of piano. Toen heb ik gekozen voor piano. Het spelen op piano is mooi omdat ik er gevoel in kan leggen. 4. Heb jij les? Van wie? Studeer je veel? Bij Wietse Meinardi hier in Assen zit ik nu vijf jaar op les. Ik studeer ongeveer een half uur per dag. En als ik een dag niet kan spelen, doe ik het de volgende dag wat langer. 5. Wat wil je in de toekomst met muziek? Dat weet ik nog niet. Ik zou graag een goedbetaalde baan willen want ik wil een wereldreis maken. Waarom? Ik moet nog ontdekken waar ik goed in ben, en wat ik een leuke studie/ beroep vind. Ik hou ervan om allemaal verschillende landen te bezoeken, en kan dan zien welke culturen ze daar hebben.

Aan het woord is deelnemer Jonne Soepenberg, gezeten achter zijn piano 1. Wat wil je over jezelf vertellen? Ik ben Jonne Soepenberg, ben 12 jaar en woon in Assen. In de eerste klas van het Gomarus College in Groningen doe ik tweetalig VWO (TTO). Dat betekent dat ik de meeste vakken in het Engels krijg. Mijn hobby’s zijn zwemmen, piano spelen en naar een pretpark gaan.

2. Van wat voor soort muziek houd je? Wat zijn voor jou belangrijke namen in de muziek? Ik houd van klassieke muziek maar ook wel van rock. Ik vind rock leuk omdat ik daarop helemaal los kan gaan. De muziek van Wolfgang Amadeus Mozart en van Johann Sebastian Bach vind ik heel mooi. Dat is ook zo met de Waltz van Franz Schubert. Dat stuk kan ik zelf ook spelen.

Onterecht lange celstraffen Nannie Schmid

Eén van de komende zondagen kunt u in alle Asser en Rolder kerken weer brieven meenemen om te protesteren tegen de rechteloosheid die veel mensenrechtenstrijders in andere landen ervaren. Uw brieven helpen om mensen eerder vrij te krijgen, om de omstandigheden van gevangenen te verbeteren en om mensen een hart onder de riem te steken. Hieronder een greep uit de reacties die Amnesty recent ontving van dankbare slachtoffers van mensenrechtenschendingen. ‘Jullie werk is misschien wel succesvoller dan jullie je ooit realiseren.’ Wei Jingsheng, China ‘Dankzij jullie hulp stemde de regering in om ons te helpen.’ Badia East-gemeenschap, Nigeria ‘Vijf minuten van uw tijd gaf mij de energie om twee jaar gevangenis te overleven.’ Chekib el-Khiari, Marokko ‘Ik ben me bewust geweest van jullie inzet. Bedankt voor al het werk dat jullie hebben gedaan.’ Nasrin Sotoudeh, Iran ‘Ik wil jullie bedanken. Al die brieven maakten voor mij een groot verschil.’ Ales Bialiatski, Wit-Rusland ‘Jullie inzet heeft tot succes geleid, zo blijkt uit mijn vrijlating.’ Yorm Bopha, Cambodja ‘Ik wil mijn diepste dank uitspreken voor alle steun die ik in de gevangenis ontving.’ Dhondup Wangchen, Tibet Het is dus goed om door te gaan, we hopen dat u weer allemaal één of twee brieven meeneemt en verstuurt naar regeringsleiders of ambassades. Dit keer gaan de brieven naar/over de volgende landen.

Iran: Professor moet celstraf van vier jaar uitzitten Scheikundeprofessor Hossein Rafiee (70) werd in 2004 tot vier jaar celstraf veroordeeld omdat hij lid was van een verboden politieke partij. De veiligheidsdienst pakte hem in juni van dit jaar op om hem zijn straf uit te laten zitten. Kort daarvoor, in mei, kreeg hij nog eens zes jaar gevangenisstraf erbij omdat hij op zijn website sociale en politieke kwesties aankaartte zoals Irans nucleaire beleid. Hij gaat tegen de straf in beroep. Rafiee zit onder zeer slechte omstandigheden vast. Hij slaapt op de grond in een vieze cel en deelt met 200 anderen vijf wc’s en douches. Er zijn zorgen over zijn gezondheid omdat hij last heeft van een hoge bloeddruk en een hartkwaal. In uw brief aan de Iraanse autoriteiten roept u hen op om Rafiee onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten. China: Activiste kan 15 jaar celstraf krijgen De Chinese Su Changlan zit al meer dan tien maanden in voorarrest en riskeert een gevangenisstraf van 15 jaar. Ze zou hebben ‘aangezet

6. Zou je in een kerkdienst willen spelen? (begeleiden van het zingen en spelen bij het begin, bij de collecte en na afloop van de dienst?) Of wil je ergens anders gaan spelen? Ja, spelen in een kerkdienst zou ik zeker wel willen. Alleen wil ik daar nog wel 2 of 3 jaar mee wachten. 7. Waarom heb jij je voor het orgelconcours opgegeven? Wat verwacht je van het concours? Ik heb me opgegeven omdat ik van muziek maken houd, en omdat ik er mensen blij mee wil maken. En uiteraard zou het tof zijn als ik een prijs win. Alleen weet ik niet of ik veel kans maak omdat er ook heel goede concurrenten zijn. tot gezagsondermijning’. Naar alle waarschijnlijkheid pakten de Chinese autoriteiten Su Changlan op omdat ze meerdere berichten op het internet plaatste over de demonstraties in Hong Kong in september 2014. Duizenden mensen gingen toen de straat op en eisten meer democratie en minder bemoeienis van China. De Chinese overheid censureerde de berichtgeving over de demonstraties en arresteerde meer dan honderd Chinezen die de protesten steunden. Su Changlan strijdt vooral voor vrouwen- en kinderrechten en belandde hierdoor al meerdere keren in de gevangenis. In uw brief aan de Chinese autoriteiten roept u hen op om Su Changlan onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten. Op de website van Amnesty amnesty.nl kunt u veel informatie vinden en meedoen aan verschillende acties. U kunt o.a. digitaal petities tekenen en u opgeven om met uw mobiele telefoon mee te doen aan (spoed)acties. Toen ze de communisten kwamen halen heb ik niets gezegd ik was geen communist Toen ze de vakbondsleden kwamen halen heb ik niets gezegd ik was geen vakbondslid Toen ze de joden kwamen halen heb ik niets gezegd ik was geen jood Toen ze de katholieken kwamen halen heb ik niets gezegd ik was geen katholiek Toen kwamen ze mij halen en er was niemand meer om iets te zeggen Martin Niemöller, Duitsland Uit: De dag dat je brief kwam (1988). Vertaling Petra Catz.

Kerkblad – 7


Buurten bij City Life Church Jantien Slager

De Jozefkerk heeft nieuwe buren. Ze wonen daar al sinds 2012. lk wilde hen graag eens bezoeken, maar het kwam er maar niet van. Over de nieuwe buren deden allerlei verhalen de ronde. Zo werd gezegd dat ze het hele interieur verbouwd hadden. Ze waren flink aan het slopen geweest. Een ander wist te vertellen dat ze de ramen afgedekt hadden met zwarte lappen... Ook vertelde men me dat ze vaak heel harde muziek maken; als je daar naar toe ging, moest je oordopjes meenemen. Nog niet zo lang geleden ontmoette ik een kennis die er geweest was. Ja, het was mooi hoor! Maar als je daar in het halletje kwam, kon je geen hand voor ogen zien, zo donker was het daar.

Ik zal u verklappen wie die nieuwe buren zijn, Dat zijn de mensen van de C.L.C., oftewel de City Life Church. Ze hebben hun intrek genomen in de voormalige Zuiderkerk. Wie zijn ze, wat wil de kerk betekenen, waar staan ze voor? Afgelopen september bestond de C.L.C. 20 jaar. In 1995 werd een jong echtpaar, Erald en Mathilde van de Ridder, ingezegend door Jan-Sjoerd Pasterkamp, om een kleine gemeente in Voorburg over te nemen. De gemeente groeide en al gauw moest men uitwijken naar een grotere ruimte, Die werd gevonden in een voormalige vliegtuighangar op het industrieterrein in Den Haag. In 2007 werd een voormalig rooms-katholieke kerk aangekocht. Sinds 2010 heet deze gemeente City Life Church. In datzelfde jaar sloot ook een dochtergemeente in Den Helder zich aan. Later volgden Tilburg, Rotterdam, Zwolle, Utrecht en Assen. Deze zomer was het thema van het

Kerkblad ‘Goede buren’ en op zondag 20 september ging ik ‘s morgens naar de buren van de Jozefkerk. In mijn tas de gebruikelijke spullen, maar ook stop ik in een zijvak de oordopjes. En toch ook maar een mini-zaklampje voor het halletje, je weet maar nooit. De dienst begint om 11 uur. Ik ben er al om 10.40 uur en wordt vriendelijk begroet door mensen die op het plein met elkaar praten. Kinderen spelen daar ook. Ik ga de kerk binnen en vind het halletje bepaald niet donker, het is gewoon licht. Dan mogen we naar de ruimte waar de dienst wordt gehouden. Ik kijk mijn ogen uit. Het orgel, eerst zo prominent aanwezig, wordt spaarzaam verlicht door discolicht. Daardoor is het optisch gezien naar de achtergrond geraakt. Het geeft een mooi effect. De banken zijn weggehaald, er zijn stoelen voor in de plaats gekomen. En inderdaad, de ramen zijn afgedekt met zwarte doeken, maar de discolampen zorgen voor voldoende licht. Van de galerijen is niets meer te zien. Die zijn verdwenen achter grote, zwarte schermen, ik vind het heel sfeervol. Het is aangenaam om hier te zijn.

Dan wordt er koffie geschonken. Ik spreek met onbekende en met bekende mensen. Zo af en toe vertel ik dat ik hen als buurvrouw van de Jozefkerk bezoek. Sommige mensen schieten in de lach als ik dat vertel, ze vinden het een leuk idee. Gegevens worden uitgewisseld. Beste mensen van de City Life Church, ik dank jullie voor de hartelijke ontvangst Jullie vriendelijk-heid is oprecht, jullie belangstelling ook. Ik heb er van genoten, maar volgende zondag ga ik weer naar mijn eigen huis: de Jozefkerk. Over ongeveer een jaar kom ik graag weer eens een keertje terug. Mét oordopjes!

Dan begint de dienst. Er zijn wat mededelingen en er wordt gezongen. De liederen worden geprojecteerd op een heel groot scherm en begeleid door een band. Ik ken geen enkel lied. Maar o wat ben ik blij dat ik mijn oordopjes meegenomen heb. De muziek is inderdaad heel hard. De preek van de jonge enthousiaste voorganger, Arnoud Sturing, vind ik indrukwekkend in zijn eenvoud. Hij heeft het over spanningen die onze hartsgesteldheid kunnen aantasten. Angst, ziekte, maar ook het moeten aanhoren van negatieve woorden zijn er een bedreiging voor.

Kerkenpad

Elk jaar in de eerste volle week van oktober, dit jaar van maandag 5 oktober tot vrijdag 9 oktober, organiseert het Missionair Beraad van de PGA kerkenpad. Basisscholen van Assen bezoeken dan een kerk naar keuze. Dit jaar kon voor het eerst de Moskee Elmoslimien aan de Mr. Groen van Prinstererlaan 46 bezocht worden. Een vrijwilliger van de kerk vertelt

Ook worden we bedreigd door onverwachte gebeurtenissen die niet in onze planning passen. Het maakt onzeker. Als voorbeeld noemt Arnoud de situatie van Jozef en Maria. Jozef was verloofd met Maria. Maar nog voor hun huwelijksdag bleek Maria in verwachting te zijn door de Heilige Geest. Hoe moet Jozef daar op reageren? Hij wil zijn grote liefde niet in opspraak brengen en overweegt de verloving te verbreken om haar de schande te besparen. Dan zegt een engel van God in een droom tegen hem dat hij gerust met Maria kan trouwen en vertelt dat ze een kind zal krijgen dat ze de naam Jezus moeten geven. Want Hij zal zijn volk redden van hun zonden. De voorganger roept ons dan ook op altijd op God te vertrouwen, ook of juist in moeilijke omstandigheden. God weet ervan! Na de preek wordt er gecollecteerd met zwarte emmertjes. Daarna wordt weer gezongen en wordt de dienst afgesloten met een dankgebed aan God.

Wat elke keer weer opvalt, is hoe

Beleidsplan 2016-2020 In de Algemene Kerkenraad wordt hard gewerkt aan een nieuw beleidsplan voor de Protestantse Gemeente Assen voor de periode 20162020. Lijkt het u leuk om ook over het beleidsplan mee te denken? Dat kan op vrijdagavond 20 november van 19.30-21 uur in de Pop-up winkel van de Protestantse Gemeente Assen in het Forum. U bent van harte welkom!

Stuur een kaart naar een vluchteling Talloze vluchtelingen zijn op drift. Kerk in Actie helpt vluchtelingen wereldwijd door noodhulp te verlenen. Ook u kunt in actie komen. Samen kunnen wij deze vluchtelingen laten voelen dat ze gezien worden. Koop een kaart en schrijf in het Engels uw wens op voor een vluchteling. U kunt de kaart sturen naar Kerk in Actie, t.a.v. Servicedesk, Antwoordnummer 4056, 3500 VB Utrecht. Kerk in Actie brengt al uw wensen naar vluchtelingen in Libanon, op Lesbos, Lampedusa, of in Nederland. Dat kunnen we doen via onze bestaande internationale contacten met kerken en partners. Vanuit 1800 protestantse gemeenten kunnen we duizenden vluchtelingen een teken van hoop en medemenselijkheid geven. Op kerkinactie.nl/helpvluchtelingen staan enkele voorbeeldteksten, in het Engels. Zie ook: kerkinactie.nl/ldd2015.

Preek van de Leek met Tangarine

interessant de kinderen het vinden. Geboeid luisterend, vele vragen stellend. Zo vroeg iemand uit groep 8 van een openbare school: “Mag ik ook een opmerking maken over de doop?” En ze vertelde het bijzondere verhaal van haar opa die op latere leeftijd gedoopt is, toen hij stervende was. Een foto van zijn doop hangt boven het bed…

dan wat over de kerk en de inhoud van de dienst. Soms is er een rondleiding, soms even spelen op het orgel, soms een puzzel of een aantal quizvragen beantwoorden. Zo komen de kinderen in aanraking wat er allemaal gebeurd in de kerkdienst en buiten de kerkdienst.

Protestantse Gemeente Assen

Het is elk jaar weer geweldig en zeer bijzonder om te zien hoe de belangstelling is van kinderen, ook al komen sommigen niet vaak in een kerk. Het wordt door de kinderen zeer gewaardeerd. En dank aan alle vrijwilligers die het verhaal in de kerk hebben verteld! Wim Staal

De beide broers komen uit Assen en zijn dankzij hun optredens in DWDD en op Lowlands(2014) in heel Nederland bekend. Momenteel reizen ze het land rond met hun nieuwste avondvullende show. De kritieken zijn lovend. Tangarine wordt gevormd door de tweelingbroers Sander en Arnout Brinks. Op zondag 15 november om 16 uur houden ze een Preek van de Leek in de Jozefkerk. Op dit moment zijn we nog in gesprek over de exacte invulling. Ze krijgen van ons alle ruimte om in een preek te laten zien wat hen inspireert of wat hen dwars zit of ... De enige ‘opdracht’ is om hun verhaal aan een bijbeltekst te verbinden. Ongetwijfeld zullen ze hun preek een muzikaal tintje geven! De PreekvandeLeek duurt ongeveer een uur, na afloop is er een after-preek met een drankje. Voor meer informatie kunt u mailen naar [email protected] of een kijkje nemen op onze kersverse site: www.preekvandeleekassen.nl

12 – Kerkblad en de ander daarmee te confronteren. Nee, waar het mij primair om gaat is de gedachte, dat de meeste kerkelijke bijeenkomsten steevast de aanduiding ‘dienst’ mee krijgen. We spreken dan van een kerkdienst. Een zodanig vanzelfsprekend woord, dat je er niet

Bergkerk 27 november, 10-16 uur

Symposium vensters op de ouderdom Voor het eerst in de geschiedenis zijn wij met zoveel ouderen. Deze vergrijzing van onze samenleving heeft veel maatschappelijke en economische consequenties. Onze levensweg is een stuk langer geworden, maar onderweg zijn in de ouderdom is ook een stuk lastiger ge-worden. De ouderdom kan ook getypeerd worden als een soort niemandsland waarin velen op zoek zijn naar zin en betekenis. Wat betekenen al die extra levensjaren? Hoe kijken wij naar ouderen en hoe kijken zij naar zichzelf ? Op dit symposium verkennen we de ouderdom als een tocht door het laatste landschap. Vijf sprekers openen vijf vensters om onze blik aan te scherpen: - Frits de Lange: Het venster theologie: thuis komen in de ouderdom - Ruud Bartlema: Het venster kunst, over zich vernieuwende oude meesters - Bert Keizer: Het venster versluierd, over dementie - Joke Hermsen: Het venster filosofie, ‘kairos’ momenten in de ouderdom - Willem Jan Otten: Het venster poëzie, gedichten en gedachten over ouderdom Boekpresentatie: Zin in de ouderdom, waar ouder worden waarde krijgt’ van J. van Baardwijk en R. Rosmolen (€20 i.p.v. €25). Dit symposium is in eerste instantie bedoeld voor ouderen. Daarnaast voor iedereen die belangstelling heeft voor deze levensfase. Hierbij denken we aan professionals en vrijwilligers in de (ouderen) zorg, belangenorganisaties m.b.t. seniorenwelzijn, huisartsen, vertegenwoordigers van kerken (predikanten e.a.) en van de locale politiek en studenten. Opgave en aanmelding (incl. lunch en afsluitend hapje/drankje): door overmaking van €60 (studenten €40) op rekeningnummer NL 40 INGB 0008 2419 72 t.n.v. Stichting Amersfoortse Bergkapel, o.v.v. Symposium onder de Vijgenboom 27 november. Meer informatie: Bergkerk.nl, tel. 033-4617917


meer bij stilstaat wat de diepere betekenis hierachter is. Dienst. Dienstbaar zijn. Maar goed, dat is een soldaat ook, of een ambtenaar bij de burgerlijke stand. We kennen de dienstknecht en de klantenservice, het bedieningsgeld en aanverwante terminologieën. In de kerk zou dat dan betekenen: dienst-

baar zijn aan het/Gods woord - wat hiermee dan ook bedoeld mag worden. Vrijzinnigen spreken graag van ‘bijeenkomsten’ of ‘vieringen’ rondom waardevolle geschriften als de bijbel, poëzie, proza, filosofische traktaten etc. Om de vanzelfsprekendheid die

Debijbel.nl is vernieuwd De bijbelwebsite debijbel.nl is gebruiksvriendelijker, persoonlijker en informatiever geworden. Zo krijgen gebruikers toegang tot de Hebreeuwse en Griekse bronteksten, geven dwarsverwijzingen meer inzicht in de tekst en is er de mogelijkheid favoriete verzen te markeren en eigen notities te maken. Ook deel je vanaf nu makkelijk bijbelteksten met anderen. De meest gebruikte brontekst voor het Hebreeuwse Oude Testament (Biblia Hebraica Stuttgartensia) en het Griekse Nieuwe Testament (Novum Testamentum Graece (Nestle-Aland)) zijn nu te raadplegen op debijbel.nl. Deze uitgaven gebruiken bijbelvertalers wereldwijd als standaard voor de bijbelse bronteksten. Dr. Matthijs de Jong, wetenschappelijk medewerker van het Nederlands Bijbelgenootschap: ‘Op internet zijn allerlei versies van de bijbelse bronteksten beschikbaar, maar dit zijn de

Beeld en Taal De organist Zijn hoofd, aandachtig naar ‘t klavier gebogen deint zachtjes mee, in wiegende cadans. Zijn mond vertrekt, en in zijn donk’re ogen komt langzaamaan een diepe, blijde glans. De jongens op de voorste banken kijken geamuseerd naar zijn verwarde haar, dat hij een enk’le keer poogt glad te strijken met een verstrooid, maar reeds vertrouwd gebaar. Hij domineert niet bij het begeleiden; maar krachtig steunt hij de gemeentezang. Zijn voorspel is maar kort, en heel bescheiden: de preek duurt immers ook niet meer zo lang. Een enkeling blijft bij de uitgang dralen, want voor de organist de kerk verlaat looft hij zijn God met juichende koralen De Here luistert, de gemeente praat. Jan Oosterbroek Foto: Maarten Buruma

standaardedities op basis waarvan wij de vertalingen van het Nederlands Bijbelgenootschap maken.’ Diverse bijbeluitgaven bevatten dwarsverwijzingen. Vanaf nu is op debijbel.nl een aparte kolom toe te voegen met verwijzingen naar andere bijbelteksten. Wie debijbel.nl gebruikt, linkt nu makkelijk vanaf zijn blog, website, e-mail, Facebook of Twitter naar bijbelteksten. Iedereen kan vervolgens (zonder in te loggen) via deze link de geselecteerde teksten (maximaal 15 verzen) lezen. Notities zijn op debijbel.nl nu snel en eenvoudig toe te voegen bij een bijbeltekst. Handig bij een voorbereiding voor bijbelkring of als naslagwerk. De persoonlijke notities worden bewaard en zijn altijd en overal te raadplegen.

kleeft aan het woord ‘kerkdiensten’ los te weken en even de schijnwerpers te richten op het minder traditionele benoemen van die bijeenkomsten, waar mensen geïnspireerd kunnen raken om verder te lopen op de huidige, weerbarstige wegen vol levensvragen. Foekje Dijk

Sommige belangrijke bijbelteksten lees je graag nog keer en wil je daarom snel terugvinden op debijbel. nl. Met de markeerfunctie is dat nu mogelijk. Kies een kleur en arceer de verzen die je niet wilt vergeten. Help het bijbelwerk en word lid van het Nederlands Bijbelgenootschap. Al vanaf €25,- per jaar steun je onze missie om de Bijbel wereldwijd te verspreiden, te vertalen en toegankelijk te maken. Met je bijdrage breng je de Bijbel dichtbij én lees je zelf de Bijbel makkelijk online. Daarnaast vergelijk je op debijbel.nl zeventien bijbelvertalingen, kopieer je eenvoudig teksten en krijg je toegang tot de uitgebreide website met achtergrondinformatie, studieaantekeningen, kaarten, foto’s en filmpjes.

Bron: Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem

Kerkblad – 13


Catechese: boeken dicht, harten open Wielie Elhorst

Maar wat vindt u er nou van?’ Als medewerker in de catechese kan het je zomaar overkomen: een vraag op de mens af. Doet het er toe wat ik ervan vind? Het gaat toch niet om je eigen mening? Moet je daar niet voorzichtig mee zijn naar jongeren toe? Ik geef iets door van de christelijke traditie. In de vraag van de jongere en de overwegingen van de catechesemedewerker botsen persoon en inhoud. Over de verhouding van die twee gaat dit artikel. daaruit werd gekeken naar de relevantie van het christelijk geloof. Kennis in strikte zin werd minder belangrijk, menings- en identiteitsvorming des te meer. De overdracht van geloofskennis kreeg in veel gemeenten een plek in de basiscatechese voor kinderen van 10 tot 12 jaar. In grote lijnen is dit nog steeds de dominante benadering in de catechese. Hoe legitiem deze benadering ook was en is, ook deze lijkt in veel gemeenten niet meer te werken.

Al heel lang is catechese vooral jongerencatechese: geloofsonderricht voor jongeren van 12-18 jaar. Dat heeft alles met de kinderdoop te maken. De meeste mensen met gelovige ouders zijn als kind gedoopt en de catechese is bedoeld om de doop positief te leren waarderen in het eigen leven, in de hoop dat het ‘ja’ van God ooit wordt beantwoord met een ‘tegen-ja’ als de jongvolwassene belijdenis van het geloof aflegt. En daarvoor moet de jongere geloofskennis bijgebracht worden: kennis van de Bijbel(verhalen), de belangrijkste uitgangspunten van het geloof en ook hoe je als christen je leven inricht. Dat kan allemaal in boekjes worden gestopt en met jongeren worden behandeld, in de hoop dat ze het gaan begrijpen en er wellicht zelfs mee in kunnen stemmen. Natuurlijk is dit wat kort door de bocht maar de hier geschetste benadering van het geloofsleren was zonder twijfel de dominante tot ver in de jaren zestig van de vorige eeuw: catechese als geloofs(kennis)overdracht. Andere richting Deze benadering is geproblematiseerd toen men in de samenleving en ook in de kerk meer oog kreeg voor de jongere zelf. Wie is deze jongere eigenlijk en zouden we ons niet veel meer moeten verdiepen in en aansluiten bij de leef- en belevingswereld van deze jongeren, zo vroegen veel catechesemedewerkers zich - terecht - af. Het geloofsleren werd ontwikkelingsgericht, dat wil zeggen: afgestemd op de vragen en behoeften van de jongeren. In de catechese werden samenlevingsvraagstukken geïntroduceerd en van

En de catecheet zelf? Al ligt het accent anders, voor beide benaderingen geldt dat de idee dat er iets overgedragen moet worden het belangrijkste is. Ook al zet je in bij de leef- en belevingswereld van jongeren zelf, catechese blijft uiteindelijk een soort introductie in het christelijk geloof en in de kerkelijke traditie. En juist omdat het om geloofsoverdracht aan jongeren gaat, heeft de catechese in de loop van de tijd een steeds schoolser karakter gekregen: er zijn methoden ontwikkeld, met leerdoelen, rond een bepaald thema, aan te bieden op gezette tijden in het (school) seizoen en begeleid door een ‘docent’ (de catecheet). Deze aanpak is natuurlijk verre van verkeerd: ook geloofsleren is een leerproces en kun je dus als zodanig benaderen, zoals dat ook op school gebeurt. Maar compleet is het evenmin. Wat er nog aan ontbreekt, althans in die zin dat er ook expliciet aandacht aan wordt besteed, is de specifieke rol van de catecheet zelf, en, niet te vergeten, de verander(en)de waardering van de jongere voor de catecheet. Catechese gaat niet alleen over iets, het gaat ook en misschien veel meer nog over iemand! En juist dat lijken volwassenen die verantwoordelijk zijn voor de catechese tegenwoordig hoe langer hoe meer te ontdekken. Eigen inspiratie Terug naar de vraag van de jongere: ‘Maar wat vindt u er nou van?’ Uiteraard werd deze vraag veertig jaar geleden ook al gesteld aan de dominee of de medewerker van de catechese. Er lijkt echter in de houding achter de vraag wel wat te zijn veranderd. Waar het eerder wellicht een vraag was die vooral vroeg naar opvattingen, lijkt de jongere van vandaag – zo blijkt uit

onderzoek - hoe langer hoe meer geïnteresseerd in de persoon van de catecheet (of de docent of de jongerenwerker). Jongeren zijn nieuwsgierig naar levensbeschouwing en ze willen graag weten en beleven hoe volwassenen (en andere jongeren) daardoor worden geïnspireerd. Juist die interesse voor inspiratie en voor zelf willen inspireren maakt dat geloofskennis in een ander daglicht komt te staan. Het laat zien wat geloofskennis eigenlijk is. Het is geen kennis die je in een pakketje (een boekje) kunt overhandigen, maar kennis die ontstaat in het gesprek of het contact over de betekenis van geloof. Het is kennis die relevant wordt, als het wordt bemiddeld, kun je ook zeggen. Over de betekenis van Jezus Christus in jouw eigen leven kun je niet spreken zonder dat het je wat doet, zonder dat je er helemaal zelf in meekomt, zonder dat je laat zien wat de betekenis is van deze Godsmens voor jouw eigen leven. En dat interesseert jongeren mateloos. Dat geldt ook voor andere ‘onderwerpen’. Heb je je zelf die eigen gemaakt, zijn ze door jouzelf heengegaan of heb je ze zelf ook uit het catecheseboekje? Dat is natuurlijk iets te zwart-wit geformuleerd, maar het gaat om de gedachte: zie jij het boekje of de methode of de traditie/ de geloofskennis als het leermateriaal voor de jongeren of ben je dat zelf en zit het in de relatie die je met de jou toevertrouwde jongeren onderhoudt? Oftewel: durf je het (catechese)boekje dicht te doen en je hart open, in het vertrouwen dat God zelf voorziet in de geloofskennis die jij en jouw jongeren nodig hebben? Gemeente-breed Eigenlijk werkt zo’n benadering van catechese alleen als je catechese wilt zien als een proces van ‘samen leren geloven’ en dan levenslang en gemeentebreed. Ouders en opvoeders vormen hier een onmisbare schakel. Het geloofsleren van een kind begint vanaf dag één: als het liefdevol door de ouders wordt opgenomen en het in vertrouwen tegen de borst van de ouders kan rusten. Het mag als de taak van de catechesemedewerker worden gezien ook dat te ondersteunen, en daarvoor is van alles voorhanden, bijvoorbeeld de Samenleesbijbel, voor als de kinderen iets ouder zijn: een Bijbel die de verhalen toegankelijk maakt en die geschikt is om die verhalen met behulp van vragen en op speelse wijze te benaderen, samen (!) welteverstaan. Ouders mogen in de nabijheid van hun kinderen en in de nabijheid van de verhalen hun hart laten spreken. Zo wordt geloven geleerd al vanaf jonge leeftijd, en daar komt geen boekje aan te pas. Wielie Elhorst is specialist catechese bij JOP Uit: Kerkinformatie september 2015

Gezamenlijke bijeenkomst de Confessionele Vereniging en Gereformeerde Bond Voor deze avond is prof. dr. B.J.G. Reitsma, bijzonder hoogleraar aan de VU te Amsterdam met als leeropdracht ‘de kerk in de context van de islam’, bereid gevonden om een spreekbeurt te verzorgen. Het thema van de avond zal zijn: ‘Het Midden-Oosten: de islam en de kerk’. Toelichting: De gebeurtenissen in het midden-Oosten nemen een grote plaats in in het nieuws. Wat minder naar voren komt is de plaats van de kerk in deze landen. We beseffen dat het niet eenvoudig is om kerk te zijn in een islamitische omgeving. Wat is de situatie van de kerk daar en voor welke uitdagingen staan ze? Wat kunnen we voor hen betekenen, en zij voor ons? Vanuit zijn ervaringen zal prof. Reitsma hier op ingaan. Naar aanleiding van de spreekbeurt van dr. Reitsma zal er gelegenheid zijn om vragen te stellen en/of hierover te discussiëren. Datum: Woensdag 11 november Locatie: Verenigingsgebouw Hervormde gemeente Dorkwerd, Hoogeweg 2, 9746 TN Dorkwerd Aanvang: 20 uur (inloop met koffie v.a. 19.45 uur)

Christelijke bladen vertegenwoordigd in Candle Zeker twintig bladen doen mee aan de online bladenkiosk Candle. Candle gaat op 1 januari 2016 open voor publiek. Abonnees betalen €2,95 per maand en krijgen daarvoor maandelijks ruim 70 artikelen uit de christelijke journalistiek, te lezen via de website of de app. De deelnemers zijn Beam, Belle, Clink, De Nieuwe Koers, De Oogst, Elisabeth, Gezinsgids, Idea Spektrum (Duits), Israel & de Kerk, Israel Actueel, Israel Today, Jente, Opwekking Magazine, Profetisch Perspectief, Sophie, Thuis, EO Visie, Weet Magazine, Zoeklicht en Zomer. Wijnand Voogdt, projectleider van Candle, verwacht dat daar de komende maanden nog zo’n vijf bladen bij komen. “We hebben nog wel een paar namen op ons verlanglijstje. Zo hopen we ook vertaalde artikelen van het Engelstalige blad Christianity Today te gaan publiceren, maar het overleg over de oceaan wil nog niet zo vlotten.”

juli

augustus

september

totaal

pastoraat en eredienst

2.140,47

2.973,51

2.391,81

7.505,79

onderhoud gebouwen

1.701,99

2.450,56

2.195,87

6.348,42

diaconie

2.305,59

2.601,94

2.224,40

7.131,93

zending

24,90

1.035,47

10,95

1.071,32

1.386,55

1.620,56

Voogdt denkt dat Candle in een behoefte voorziet. “Met Candle hopen we iets goed te doen voor de lezer én voor de uitgever. De lezer krijgt artikelen uit allerlei bladen, die prettig leesbaar zijn op elk online apparaat, voor een behapbare prijs. Dat is een vorm die past bij deze tijd. Voor de uitgevers is Candle een kans om veel mensen te laten zien hoe goed hun blad eigenlijk is en tegelijkertijd een extra inkomstenstroom op te bouwen.”

1.142,52

Bron: Candle/IKON

Collecten 3e kwartaal

vrije collecte

234,01

wijkdiensten

610,07

532,45

totaal 3e kwartaal 2015

7.017,03

9.593,93

8.209,58

24.820,54

totaal 3e kwartaal 2014

6.527,90

9.839,05

8.857,22

25.224,17

245,12

647,64

403,63

meer minder

489,13

14 – Kerkblad

Oratorium Het Nieuw Jeruzalem In dit oratorium volgen we, in grote lijnen, het visioen van de apostel Johannes op Patmos uit De Openbaring van Johannes. Het wordt afgewisseld met gedeelten uit het Oude Testament en uit de Evangeliën. Zó komt de werkelijkheid van het ‚aardse‘ Jeruzalem in schril contrast te staan met het Nieuwe Jeruzalem waar Johannes van schrijft. Dit werk wil een uitdrukking zijn van het intense verlangen van de gelovigen aller tijden die, vertrouwend op Gods Woord, uitzien naar de dag waarop Zijn rijk van vrede en gerechtigheid zal aanbreken. Alle tranen zullen dan gedroogd zijn als de gelovigen uit alle windstreken samenstromen in het Jeruzalem dat uit de hemel neerdaalt, waar Christus als koning heerst. Dit oratorium zal op zaterdag 7 november worden uitgevoerd door een groot projectkoor bestaande uit Seniorenkoor Zuidhorn, Ouderenkoor Assen en een ad hoc koor. Dirigente: Aly Mosselaar, m.m.v. Het Walke Hofstee Brass Ensemble, Marnix Onrust, orgel, Naval Fatalieva, piano, Noortje van Middelkoop, panfluit Plaats: De Rank Westergast 4, Zuidhorn Aanvang 20 uur Entree: €8,50, kinderen t/m 12 jaar €2,50

Najaarsconcert Christelijk Mannenkoor Crescendo Winschoten In de Grote Kerk in Wildervank, op zaterdag 21 november om 19.30 uur, verzorgt het Christelijk Mannenkoor Crescendo Winschoten haar speciaal najaarsconcert in de Grote Kerk te Wildervank. Een prachtig repertoire met bekende liederen kunt u beluisteren waarmee dirigent Klaas Withaar ook dit concert tot een aantrekkelijk geheel weet te maken. Mannenkoor Crescendo wordt op orgel en piano begeleidt door Bert van Cimmenaede. Medewerking verlenen dameskoor Animamea uit Sellingen, dirigent Gea Wolters en bariton solist Willie Oosterveld uit Onstwedde. De schitterende laatst uitgebrachte CD wordt u deze avond eenmalig tegen een speciale prijs van €5 aangeboden. Entree: €5


Vrijmaking.nl - 1700 brochures digitaal doorzoekbaar

Geschiedenis van de Vrijmaking van 1944 toegankelijker gemaakt Bert Willering

Als ik onze kinderen vraag wat de veronderstelde wedergeboorte hen zegt, kijken ze me met een paar glazige ogen aan. Moeten we even voor je googelen om een antwoord te vinden? Hetzelfde als ik hen vraag naar de betekenis van artikel 31. Had dat niet iets te maken met de gereformeerde kerk tijdens de wereldoorlog, pa? Dat te weten is al heel wat! Een stuk kerkhistorie, dat de jonge generaties vrijwel onbekend lijkt te zijn. In het archief dat ik van mijn vader ‘geërfd’ heb zit een map met de titel ‘Vrijmaking’. Ik wist het, maar was er nog niet aan toe gekomen om de inhoud eens nader te bekijken. Ik wist ook dat hij er destijds als kerkenraadslid nauw, maar vooral ook emotioneel sterk bij betrokken was. Nieuwsgierig geworden heb ik de map geordend nadat ik een uitnodiging had gekregen voor een congres op 2 oktober over brochures inzake de Vrijmaking in 1944. Mijn vrouw en ik hebben het congres bijgewoond. 1944 - Vrijmaking Voor wie dit alles abracadabra is eerst een stukje geschiedenis. In 1944 was er een grote kerkstrijd binnen de Gereformeerde Kerken. Kort door de bocht gezegd ging het om de betekenis van de doop voor de dopelingen en hun ouders: doop en verbond.

Agenda Orgelconcours voor jeugdigen Zaterdag 24 oktober 13.30 uur, De Bron Info: Meino Nijhoff, tel. 375350

Maar al snel overheerste een kerkrechtelijk conflict: de Synode eiste ‘gehoorzaamheid’ aan synode-uitspraken over de betekenis van de doop; de bezwaarden accepteerden dit ‘gezag’ niet. Het conflict liep hoog op en de Vrijmaking was een feit. Ik weet nog goed hoe de tegenstelling binnen families, vriendenkringen en plaatselijke kerken tot grote verdeeldheid leidde. En dat alles terwijl Nederland onder het juk van de Duitse overheersing gebukt ging! Een aardige bijkomstigheid is dat de kerken nog een redelijke vrijheid hadden om publicaties uit te brengen, terwijl de Duitse bezetter wel alle kranten en tijdschriften censureerde. En dus werden de tegenstellingen ‘uitgevochten’ in kerkbladen en door middel van brochures. Honderden zijn er verschenen, zowel op nationaal als op regionaal en plaatselijk vlak. Nog afgezien van de vele, vele brieven, die door bezwaarden aan kerkenraden werden geschreven en vice versa. Een rijke bron van historische informatie, zou men denken. Eilaas, de praktijk is een andere gebleken. De Vrijmaking is nog nauwelijks door historici onderzocht. Niet alleen, maar ook waar de link oorlog en kerkelijk gebeuren op velerlei gebied van groot belang is geweest en onderzocht is: kerkelijk verzet, Jodenvervolgingen, kinderuitzendingen tijdens de Hongerwinter, om er een paar te noemen. Dus, hoe ligt dat met de Vrijmaking? HVG Dient Elkander Door De Liefde Donderdag 29 oktober 19.30 uur, De Bron De Elisabeth, dhr. D. Jansen Info: Jannie de Haan, tel. 344670

Musica Pro Deo Zondag 25 oktober 16 uur, Adventskerk Vesper

Onderweg met Elia Donderdag 29 oktober 20 uur, Ontmoetingshuis, Vries Info: ds. Bert Altena, tel. 405514 en Jessica Nauta, [email protected]

Bijbelkring Openbaring Sionsgemeente Maandag 26 oktober Smalgoorn 2, Assen Info: Jaap Otten, tel. 373055

Zin in wandelen Vrijdag 30 oktober 9.30 uur, Adventskerk Info: Berta van der Kolk, tel. 311917

Dinsdagmiddag in Vredenoord Dinsdag 27 oktober 14.30 uur, De Vijverhof De bijbel in gewone taal, ds. J. Ridderbos Info: Mini Hesselink, tel. 314964 en Alie van Mechelen, tel. 867290

Concert Dzvinochok Vrijdag 30 oktober 19.30 uur, Koepelkerk Smilde Info: B. Duin, [email protected], tel. 06-51138406

Wensen rond de uitvaartdienst Dinsdag 27 oktober 14.30 uur, Kerkelijk Bureau Info: ds. Elly Veldman, tel. 0593-565259 Bibliodrama Woensdag 28 oktober 20 uur, Proathuus Info: Auckjen Ridderbos, tel. 350504 Thomaskring Woensdag 28 oktober 20 uur, bij een van de deelnemers thuis Info: ds. Ron Koopmans, tel. 314877

Kerk op reis Zaterdag 31 oktober 9 uur, parkeerterrein Abel Tasmanplein Info en opgave: Kees den Boer, tel. 420277 Beelden van vrouwen Zondag 1 november 14 uur, De Open Hof Info: Marian Dikken, tel. 343119 Levenkring Woensdag 4 november 14.30 uur, De Schulp Info: Foekje Dijk, tel. 0529-435598

Digitalisering Deze vraag is de reden geweest dat men de koppen bij elkaar heeft gestoken om te zien of er mogelijkheden zouden zijn het aanwezige materiaal toegankelijker te maken voor geïnteresseerde - of: te interesseren! - historici, binnen, maar zeker ook buiten de kerken. Wel, het resultaat mag er zijn. 1700 brochures zijn door de Erdee Media Groep gedigitaliseerd en op heel veel manieren doorzoekbaar gemaakt. Hierdoor is het goed mogelijk gericht te zoeken en eventuele dwarsverbanden te leggen. Via Vrijmaking. nl, een website die gebruik maakt van het archiefsysteem Digibron, is de inhoud van deze brochures nu vrij en kosteloos toegankelijk. Ook algemene informatie over de Vrijmaking is hier te vinden. Echt het proberen waard, heb ik gemerkt. Een aanrader dus. 1700 lijkt veel. Maar de verwachting is dat nog veel meer brochures (en brieven!) uit die tijd te achterhalen zijn. Vandaar de oproep: gooi niet weg wat u in huis heeft, maar informeer één van de onderstaande instanties. Tijdens het congres op 2 oktober is door zes ‘geleerden’ het tot stand komen, het gebruik en de betekenis voor geschiedschrijving uiteengezet. Op de details kan ik hier uiteraard niet ingaan. Het congres werd belegd door het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme van de Vrije Universiteit, het Archief- en Documentatiecentrum van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) en de Protestantse en Kampense Theologische Universiteiten. Dit alles in samenwerking met de Erdee Media Groep in Apeldoorn, bij wie het congres ook werd gehouden. vrijmaking.nl Leerkring Woensdag 4 november 19.30 uur, De Schulp Info: Foekje Dijk, tel. 0529-435598 Dankdaglezing met Marga Kool Woensdag 4 november 19.30 uur, Opstandingskerk Info: Gerard Schoep, tel. 345380 Bibliodrama Woensdag 4 november 20 uur, Proathuus Info: Auckjen Ridderbos, tel. 350504 Ochtendbijbelkring Donderdag 5 november 10 uur, Jozefkerk Info: ds. Ron Koopmans, tel. tel. 314877 Gespreksgroep o.l.v. ds. A. Borman Het boek ‘God is niet te vangen’ Donderdag 5 november 10 uur, Jozefkerk Info: Tineke de Visser, tel. 311065 SingIn Jozefkerk Donderdag 5 november 19.30 uur, Jozefkerk Info: Johan Bakker, tel. 344733 Vrouwenvereniging Monica Donderdag 5 november 19.45 uur, De Bron Info: Aukje van Houten, tel. 341397 Opening PopUp-winkel door burgemeester Marco Out Vrijdag 6 november 9 uur, winkelcentrum Forum Info: ds. Bert Altena, tel 06-30285649

Kerkblad – 15


Vertaalkwestie in de Bijbel in Gewone Taal

Ezechiël 37: een nieuwe toekomst In Ezechiël 37 laat God de profeet Ezechiël iets bijzonders zien: een dal dat vol ligt met botten van overleden mensen. Ezechiël ziet hoe die botten weer tot leven komen. En dit is de boodschap die daarbij hoort: Zo zal ook het volk van Israël weer tot leven komen.

de vorm van een vergelijking. We hadden twee alternatieven: - Luister, mijn volk. Ik zal jullie weer leven geven. Het zal zijn alsof ik graven openmaak en dode mensen uit hun graf laat opstaan. Ik zal jullie bevrijden en jullie terugbrengen naar het land Israël. - Luister, mijn volk. Ik zal jullie weer leven geven, net zoals ik graven openmaak en dode mensen uit hun graf laat opstaan. Ik zal jullie bevrijden en jullie terugbrengen naar het land Israël. In beide versies is het duidelijk dat het gaat over bevrijding uit ballingschap. En in beide versies blijft het beeld van de geopende graven bewaard, in de vorm van een vergelijking. Dankzij die vergelijking krijgt de bevrijding uit de ballingschap het juiste gewicht: je moet het vergelijken met opstanding uit de dood. Welk van deze versies verdiende nu de voorkeur?

Fresco Dura synagoge, Nationaal museum Syrië Damaskus Het beeld van de doden die tot leven worden gewekt, is een metafoor voor het herstel van het volk Israël. Het ‘graf’ van de Israëlieten staat symbool voor hun ballingschap en voor de hopeloze toestand waar ze zich in bevinden. Het gaat oorspronkelijk dus niet om een letterlijke, maar om een figuurlijke opstanding van Israël. Maar al snel werd in het jodendom en christendom de betekenis van dit beeld verbreed. Men las deze tekst als een vooruitwijzing naar de opstanding van de doden. Zou het dan niet beter zijn om die uitgebreide betekenis ook in de vertaling de ruimte te geven? Het gaat dan vooral over de vertaling

van vers 12. Letterlijk vertaald staat er: ‘Dit zegt God, de HEER: Zie, ik open jullie graven, en ik doe jullie uit jullie graven opkomen, mijn volk, en ik zal jullie terugbrengen naar het land van Israël.’ Op dit vers is lang gepuzzeld door de vertalers van de Bijbel in Gewone Taal. De eerste stap was om de strekking van de metafoor helder weer te geven. Op die manier is het duidelijk wat de tekst wil zeggen: God maakt een einde aan de doodse en uitzichtloze toestand van Israël in ballingschap. Dat is weergegeven met de woorden ‘ik zal jullie weer leven geven’ en ‘ik zal jullie bevrijden’. Vervolgens kreeg de metafoor een plaats in de tekst in

Maatschappelijk werkster Izre Kuiper doet verslag van de ‘bed, bad, brood’-opvang in Groningen

De stemmen zeggen haar dat ze in het water moet liggen

Ze waren bang te worden vermoord, haar moeder en zij. Samen zijn ze gevlucht. Uit Niger. Haar moeder is overleden, dat weet ik. Hoe, dat weet ik niet. Adumma praat er niet over. Tweeëntwintig is ze, en zes jaar in Nederland. Zes jaar zonder dood en verderf, zou je denken. Maar dat is niet zo. Want Adumma ziet voortdurend dode mensen. Als ze op straat loopt, ziet ze kinderen rondwaren zonder armen. Ze ziet kinderen zonder ledematen op straat liggen. Bebloede gezichten. Haar moeder, dood. Overal. En dan hoort ze stemmen. De nachten zijn nog erger.

Adumma zit sinds 23 maart bij ons in de opvang. Het is april als we een behandelaar voor haar hebben en ze nieuwe medicatie aan het proberen is. Het juiste evenwicht is nog niet gevonden, ze heeft nog steeds heel veel last van wanen en stemmen. Ik zie het gebeuren. We zitten samen in de spreekkamer en Adumma begint steeds erger te trillen. Ze duikt ineen, alle spieren aangespannen. “De stemmen zeggen dat ik in het water moet liggen.” De stemmen bevelen haar. Ze moet luisteren. Ik loop haar achterna als ze de spreekkamer uitloopt, en wegloopt van de opvang. Ze loopt recht op het water af. Maar ik mag niet dichterbij komen. Dat heeft ze al geroepen. Ik weet niet hoe lang we daar staan. Zij aan de waterkant, ik op een afstandje. Paraat, de hulpdiensten aan de telefoon. Langzaam zie ik haar rug rechter worden, het beven minderen. Uiteindelijk keert ze zich van het water af. Ik haal opgelucht adem. Dat is inmiddels maanden geleden. Het gaat nu veel

In versie a is de opstanding niet iets dat daadwerkelijk gebeurt. Met ‘alsof’ dient de vergelijking alleen maar om te benadrukken hoe bijzonder de bevrijding uit de ballingschap was. Versie b gaat verder. De God die Israël bevrijdt is nu ook de God die de doden uit hun graven laat opstaan. Deze formulering past bij de betekenis die de latere geloofstraditie aan Ezechiël 37 heeft toegekend. Zo blijft de continuïteit met de gangbare duiding van Ezechiël 37 bewaard. Uiteindelijk is voor deze tweede optie gekozen in de Bijbel in Gewone Taal. We vertalen immers geen dode teksten uit een voorbij verleden, maar levende teksten die onderdeel zijn van een traditie. Die traditie blijft leven, ook in gewone taal. Bron: Blog van Mirjam van der VormCroughs op bijbelingewonetaal.nl NBG Assen: Jan Ridderbos, voorzitter, tel. 350504

beter met Adumma. De medicatie is goed aangeslagen. Ze is veel helderder. En wanneer ze een terugval heeft, is die lang niet meer zo erg als voorheen. Er zijn nu hele dagen dat Adumma niet overal dood en verderf ziet.

Wat is INLIA INLIA, het Internationaal Netwerk van Lokale Initiatieven ten behoeve van Asielzoekers, is een organisatie die zich inzet voor het bieden van hulp aan asielzoekers in nood. INLIA is een netwerk van geloofsgemeenschappen, lokale kerken behorend tot velerlei denominaties, die zich allemaal hebben verbonden aan dezelfde uitgangspunten. INLIA is formeel een stichting, met als tweeledige doelstelling het bieden van noodhulp aan (individuele) asielzoekers en het ondersteunen en adviseren van (Charter-)kerken in hun betrokkenheid bij en inzet voor asielzoekers in nood. De achterban bestaat uit lokale kerken, die uitgenodigd worden het Charter te ondertekenen, en uit particulieren die het werk van de Stichting als particulier donateur steunen. Ook in Assen zijn er kerken aangesloten bij INLIA. Meer informatie: inlia.nl

Concert door pianoduo Wyneke Jordans & Leo van Doeselaar 25 oktober om 15 uur in de Jacobuskerk van Rolde Onder de titel Paris Paris geven Pianoduo Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar een quatre mains pianoconcert op de prachtige zwarte vleugel van de Jacobuskerk met haar geweldig mooie akoestiek. Ze spelen werken van o.a. Debussy en Saint-Saëns. Behalve aan het grote repertoire voor piano à quatre mains en twee piano’s besteedt het duo ook aandacht aan Nederlandse muziek en aan de vele goede bewerkingen van oorspronkelijk voor andere instrumenten geschreven composities. Leo van Doeselaar is een veelzijdig musicus, organist en pianist. Hij is als titulair organist verbonden aan de Martinikerk in Groningen. Meer informatie over het programma vindt u op de website: rolderconcerten.nl Kaarten in de voorverkoop €12,50, bij de bekende voorverkoopadressen: warenhuis Brands (Rolde) en boekhandel Iwema (Assen) Kaarten aan de kerk €15. Kinderen t/m 15 jaar gratis. Aanvang concert: 15 uur. De kerk is om 14.30 uur open. U bent van harte welkom!

Orgelconcert Zuidlaren Peet den Hartog In het kader van 1975-2015: veertig jaar orgelconcerten in de Ontmoetingskerk M.m.v. Gertie den Hartog-Kremer en Monique Kok-de Jong, intermezzi op dwarsfluit(en) i.s.m.: Paul Biester, registrant Plaats: Ontmoetingskerk, Hoofdlaan, terrein Lentis te Zuidlaren Wanneer: zaterdag 24 oktober, 20 uur Programma: Asma, Bach, Böhm, Mendelssohn, Franck, Fauré, Brahms en improvisatie Parkeren: gratis; volop ruimte rondom de kerk Toegang: gratis (uitgangscollecte)

Pagina 4 Mooi en dankbaar werk. Interview met Foekje Dijk, die op 1 november haar 25-jarig jubileum viert. Kerkblad

Recommend Documents