Huize Aleydis viert gouden jubileum

BEZIENSWAARDIGHEDEN

Huize Aleydis viert gouden jubileum Manette NOLF De zusters van het Geloof van Tielt richtten een halve eeuw geleden een instituut voor verpleegkunde op aan de Vijfseweg. Sinds 2000 heet het instituut Aleydis.

1. Villa Rust Roest Vroeger was de grond waarop Aleydis tot stand kwam in handen van de familie Boulez, een oud Waregems geslacht. Ze woonden op een kasteeltje dat aan de overzijde stond, maar dat moest wijken bij de verruiming van het station tijdens Wereldoorlog I. a) Medard Verheylesonne Wanneer we naar de bouw van de villa “Rust Roest” terug willen, komen we terecht bij aardappelhandelaar Medard Verheylesonne. Hij werd geboren te Nederename op 10 februari 1893. Uit zijn eerste huwelijk te Mechelen met Georgette Vermeulen werden vier kinderen geboren: Maurice, Denise, Gilberte en Jacques. Medard hertrouwde na de dood van Georgette (+ Waregem, 25 november 1947) te Waregem op 30 juni 1949 met Denise Gabriëlle Boulez (° Waregem, 17 november 1913). Het koppel kreeg nog twee kinderen: Marie-Rose en Liliane Françoise. Medard Verheylesonne was een zeer sociaal voelend man die een voorname rol speelde in het verenigingsleven van Waregem. Behalve aardappelkoopman was hij voorzitter van de Maatschappij der Drafkoersen. Daarnaast vinden we hem terug als voorzitter van de voetbalploeg Red Star, die later zou fusioneren met Sportief tot K.S.V. Waregem, waarvan hij ook voorzitter werd. Ook bij de oud-strijders van ‘14-’18 had hij zijn plaats. Hij was zelf oudstrijder en had de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog persoonlijk meegemaakt. Op 16 mei 1925 kocht hij de grond waarop hij kort daarop een villa liet bouwen met de naam Rust Roest. De naam stond op de houten poort langs de straat. Bij de villa had hij een groot en stevig magazijn. Men ging er met vier trappen naar beneden en kwam zo in een soort aardappelkelder. Erboven was er een grote ruimte. Tijdens de oorlog hadden een aantal vluchtelingen hier een onderkomen gevonden. Meer nog: hier had zijn eerste vrouw samen met het de Gavergids 2010 / 2

5

Rode Kruis het centrum van Winterhulp opgericht, om voedselhulp te bieden aan kinderen en armen. Medard overleed te Waregem op 1 juli 1958. b) Paul Ghistelinck Ongeveer 6 maanden na de dood van Medard Verheylesonne verkocht zijn zoon Jacques in 1958 villa Rust Roest aan garagist Paul Ghistelinck (° Wortegem, 2 oktober 1923), gehuwd met Jacqueline Livine Pothé (° Waregem, 22 september 1927). Paul was één van de vier kinderen van Adolf Ghistelinck en Bertha Vandenbroucke, die afkomstig waren van de Stuivenbergmolen in Wortegem. Ze runden de herberg De Mooie Molen op de hoek van de Stationsstraat en Oude Vijvestraat. Dat was ook de thuishaven van de Red Star. De voetbalploeg van de stationswijk had haar speelterrein wat verder in de Vijvestraat naar het ziekenhuis toe. Paul Ghistelinck ging echter niet in de villa wonen. Die bleef onbewoond. Het domein was uitstekend geschikt als speelterrein voor de kinderen van de familie. Ze konden er hun hartje ophalen in de grote tuin met vijver. Zelf woonde Paul in de Bouckaertstraat. c) Vereniging der Zusters van ’t Geloove van Thielt Aangezien het mooie domein toch ongebruikt was en stilaan zou verkommeren, was het een geschikte vestingplaats voor een nieuw project: een verpleegstersschool. Het werd verkocht aan de Zusters van het Geloof van Tielt. Algemene overste van de zusters was op dat moment Zr. Brigitta. Het was echter Zr. Achillea, de toenmalige assistente, die de drijvende kracht was achter de nieuwe stichting. De aandacht van de zusters en vooral van Zr. Achillea ging naar de oprichting van beroepsscholen voor meisjes. Vandaar dat men wat verder keek en dacht aan verpleegstersscholen in Tielt en Waregem. Door toedoen van E.H. deken Verzele en met een duwtje in de rug van E.H. Vannecke werd door Zr. Achillea de beslissing genomen om tot de koop over te gaan. Bij akte van 27 mei 1960 kwam de villa met tuin en magazijn in handen van de Zusters van het Geloof om er, behalve een klooster, een beginnende school voor verpleegassistentes onder te brengen.

Villa “Rust Roest”

de Gavergids 2010 / 2

6

2. Oprichting Een halve eeuw geleden voelde men over het gehele land een tekort aan opleiding in de sector van de verpleging. De evolutie op het vlak van de geneeskunde bracht een uitbreiding tot stand van de ziekenhuizen. Men zocht meer geschikt en geschoold personeel. Het samenvallen van de aanwezigheid van een kliniek en van degelijk georganiseerd onderwijs te Waregem scheen uiterst geschikt om op deze nood in te gaan. De Zusters hadden al een school voor kinderverzorgsters (het Instituut Stella Maris te Kortrijk) en een voor verpleegaspiranten (het Technisch Instituut Sint-Jozef in Tielt). Beide afdelingen waren uitstekende rekruteringsmiddens, respectievelijk voor verpleegassistenten en voor verpleegsters van de hogere graad. Er mocht ook gerekruteerd worden op beroepsniveau en de congregatie van de Zusters van het Geloof had verscheidene beroepsscholen, o.a. te Waregem. Waregem, dat met zijn randgemeenten toen een bevolking had van ongeveer 70.000 inwoners, leek een goede keuze. Meer dan 500 meisjes volgden in Waregem voortgezet onderwijs. Daarnaast was er het nieuwe ziekenhuis, op 2 juli 1960 door Mgr. Desmedt plechtig ingezegend. Verder bestond er een tehuis voor ouden van dagen (’t Ware Heem) en een materniteit aan het Stadion, die dateerde van 1952. De Zusters van het Geloof met moeder Brigitta en Zr. Achillea, maar ook de deken, E.H. Verzele en de burgerlijke overheid waren ervan overtuigd dat alles voorhanden was om de leefbaarheid, de groei en de bloei van de school te verzekeren. Voor de nieuwe school werd uitgekeken naar een gepaste naam. Het werd Huize Aleydis. Vanwaar die naam? Wie was die Aleydis? De echte naam van deze Vlaamse heilige was Alice van Schaarbeek. Ze werd geboren te Schaarbeek in 1215 en trad in bij de Cisterciënzerinnen in het klooster van Onze-Lieve-Vrouw ter Kameren bij Brussel. Ze werd blind en melaats, en stierf in 1250. Vooral haar langdurige ziekte en haar Vlaamse afkomst inspireerden Zr. Achillea om haar naam te verbinden aan de school voor verpleegkundigen. Met het ‘huize’ wilde men beklemtonen dat de nieuwe school voor de studentes echt een thuis wilde zijn.

H. Aleydis van Schaarbeek (1215-1250)

de Gavergids 2010 / 2

7

3. Groei en werking a) Zr. Emmanuel (Angèle) Declercq (1960-1966) Op de startdag, 3 oktober 1960, droeg directeur, E.H. L. Devloo de mis op. Van bij de start fungeerde Zr. Emmanuel als directrice. De duur van de studies zou 2 jaar bedragen. De aanvangsleeftijd werd gesteld op 18 jaar. Het bestaan van zo’n afdeling was niet evident. Onder welke sector van het onderwijs moest men ze onderbrengen? Het werd aanvullend secundair beroepsonderwijs (ASBO). Ook later nog, in de jaren 1980-’81 stond de naam ter discussie. In hogere regionen heeft E.H. A.Vannecke de noodzaak daarvan sterk onderstreept en zo bijgedragen tot de aanvaarding ervan. De scholen leveren een A1 en A2-diploma af. In het eerste jaar begonnen 11 eerstejaars aan hun studie om verpleegassistente te worden. Bij de aanvang viel de school onder de vzw van de Zusters van het Geloof. Pas na enkele jaren kwam de school terecht bij de vzw van de H.-Hartberoepsschool, om uiteindelijk een eigen vzw te vormen. In 1961 werd de school door het ministerie van onderwijs erkend. Voortaan zouden de leerkrachten van het 1ste leerjaar ook betaald worden en kon men rekenen op subsidies van de overheid. In 1963 werd voor het eerst het 3de jaar gebrevetteerde ziekenhuisverpleegsters ingericht. Het leerlingenaantal groeide gestadig. Eerst werd uitgeweken naar een huurhuis tegenover de school. In 1964 werd een begin gemaakt met de nieuwbouw. In augustus 1966 werd Zr. Emmanuel benoemd als directrice in Stella Maris te Kortrijk. Zr. Odilia werd aangesproken om haar functie over te nemen. b) Zr. Odilia Desander (1966-1970) Onder leiding van Zr. Odilia kwam er een andere tijdsgeest, ook in het onderwijs. Dit vroeg om aanpassingen qua mentaliteit en organisatie. Er kwam een nieuw schooluniform, maar dit was alleen maar de aanloop tot de afschaffing van het uniform. Er kwam met de jaren steeds verdere vooruitgang op het gebied van aangepast didactisch materiaal en goede leerboeken. Waar vroeger heel wat artsen les gaven, waren het nu bijna uitsluitend geschoolde lesgeefsters. Het groeiend aantal studenten deed uitkijken naar meer stagemogelijkheden. Het instituut kreeg een eigen logo, bestaande uit de ineengewerkte letters H en A, gevat in een cirkel. In september 1969 zorgde de directrice samen met 24 voltijdse leerkrachten en administratief personeel voor de begeleiding van de studenten. Zowel het aantal studenten als het aantal leerkrachten waren flink toegenomen.

de Gavergids 2010 / 2

8

c) Zr. Myriam Van Dewiele (1970-1982) Ziekte en familiale omstandigheden waren er de oorzaak van dat Zr. Odilia in 1971 als overste vervangen werd door Zr. Myriam. Onvermoeibaar werd in samenwerking gezocht naar de meest efficiënte aanpak van de studentenbegeleiding. In de jaren 1972-’75 werd Marie-Rose Verheylesonne zelf studente in het gebouw dat eens van haar vader was geweest. In 1973-‘1974 werd werk gemaakt van een noodzakelijke en lang verwachte vernieuwing, als antwoord op de snelle evolutie in de geneeskunde. In 1975 konden studenten stage doen in het chronisch ziekenhuis De Zonne. De werken werden ook gestart voor de nieuwbouw van het ziekenhuis van Waregem. In 1976 werd opnieuw uitgekeken naar uitbreiding van de bestaande gebouwen wegens het groeiende aantal studenten. Voor verdere uitbreiding moest een deel van de grote tuin wijken voor een polyvalente zaal en een bibliotheek. Op 11 mei 1981 waren de plannen daarvoor gereed en kon de uitvoering beginnen. Het gebouw kreeg bij afwerking de naam “atrium”. d) Isabella Casteleyn (1982-2001) Na een carrière als verpleegkundige bij de thuisverpleging van het Wit-Gele Kruis, kwam Isabella Casteleyn op 15 januari 1972 naar Huize Aleydis om les te geven. In 1982 werd Isabella aangezocht voor de directiefunctie in Huize Aleydis. Daarmee begon voor het instituut een nieuwe fase in de geschiedenis. De directiefunctie zou voortaan in handen komen van competente en bezielde leken. In 1983 waren er de eerste opendeurdagen. In dit schooljaar werden de eerste kandidaat verplegers ingeschreven. In het Belgische staatsblad van 17 januari 1985 lezen we een grondige verandering wat betreft de vzw. Waar het instituut tot nog toe de naam “H.-Hartinstituut” droeg, en zijn zetel had in de G. Gezellestraat 51 werd het voortaan vzw Huize Aleydis met zetel in de Leopold III-laan 2 (nu Vijfseweg 2). Toen het St.-Jozefsinstituut in Tielt van de Zusters van het Geloof, waar men ook gebrevetteerde verpleegkunde had, in moeilijkheden kwam qua leerlingenaantal, keek men voor die afdeling uit naar fusie met Huize Aleydis. Op 1 september 1987 werd de fusie van de afdeling gebrevetteerde verpleegkunde van Tielt met die van Waregem officieel. In oktober 1990 tenslotte werd boven de tussenruimte tussen villa en school een verdieping gebouwd om er het secretariaat en een kantoor in onder te brengen.

de Gavergids 2010 / 2

9

e) Jean-Marie Noreilde (2001-2004) In 2001 werd Jean-Marie Noreilde directeur. Van bij het begin werd hij geconfronteerd met de vraag of het instituut met zijn beperkt aantal studenten, gespreid over twee campussen, in de toekomst zou kunnen blijven bestaan, vooral gezien de steeds hogere eisen qua professionaliteit en vernieuwing van het curriculum en organisatie. Daarom ging zijn aandacht dadelijk naar een efficiëntere aanpak en een stevige professionalisering van de beroepsopleiding verpleegkunde. Zo werd het ook mogelijk om in het Instituut voor Verpleegkunde naast ‘Algemene Ziekenhuisverpleegkunde’ ook de opleidingen ‘Psychiatrische Verpleegkunde’ en ‘Ouderenzorg’ in te richten. Vanaf 1 september 2002 trad de school naar buiten met een nieuwe officiële naam: “Instituut voor Verpleegkunde Aleydis”. Daarbij paste een nieuwe look, die te zien is op de kleurrijke banner aan de ingang. In 2009 kwam de aansluiting onder de algemene benaming: Hoger Beroepsonderwijs. In drie jaar tijd had directeur Noreilde het “Instituut voor Verpleegkunde Aleydis” een ruimere bekendheid en moderne public relations gegeven en had hij voor een vernieuwde infrastructuur gezorgd. Het studentenaantal was gegroeid van 140 bij zijn aankomst naar meer dan 200 toen hij de school 4 jaar later verliet. f) Hilde Van Der Donckt (2004 - ) De nieuwe directeur Hilde Van Der Donckt was eerst lesgeefster in het O.L.V.Hemelvaartinstituut. Er was nood aan meer en sterkere begeleiding, zowel van de studenten als van de leerkrachten. Investeren in praktijklokalen kreeg nu een nog grotere prioriteit. In 2005 werden de zusters die nog verbleven op Aleydis door hun congregatie overgeplaatst naar een andere gemeenschap. Dit vroeg voor een aantal zaken een andere organisatie. Door het groeiende aantal studenten moesten er meer stageplaatsen voorzien worden. Voortaan zwermen de studenten uit tot ver buiten Tielt en Waregem, van het RVT O.L.V. Gasthuis te Poperinge tot het Universitair Ziekenhuis te Gent.

het Instituut voor Verpleegkunde “Aleydis” vandaag

de Gavergids 2010 / 2

10

4. Kloostergemeenschap Naast de school was er ook de kloostergemeenschap, waarmee het project ontstond. De zusters zorgden vooral voor de stagebegeleiding van de studenten, voor het internaat en voor de huishoudelijke zorgen van de eigen gemeenschap. Daarbij kwam de opvang van de studenten en hulp in de keuken. Tijdens het weekend zorgden ze voor het eten van de studenten die stage deden en hielpen met de vaat. Kortom, ze waren zowat ‘moeder ad interim’ voor de studenten. Ze creëerden een familiale sfeer, probeerden bij te dragen tot optimale studieomstandigheden en gaven zo de beste kansen tot zelfontplooiing. Ze waren er steeds, ook tijdens de vakantie, om inschrijvingen te doen. Op 23 augustus 2005 vertrokken de Zusters uit Aleydis. Op 14 oktober 2005 kregen ze nog een waardig afscheidsfeest.

zusters Aurore, Solange, Godelieve en Jeanine bij hun afscheid

Bronnen 

G. Algoet, ‘Instituut voor Verpleegkunde te Waregem van “Huize Aleydis” tot “Aleydis” 1960-2005’, in: 35ste Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige Kring “De Gaverstreke”, 2007, p. 95-143.



s.n., ‘School opgestart in 1960’, in: De Streekkrant, 26 mei 2010,



s.n., ‘Verpleegkundigen hebben al werk nog voor ze afstuderen’, Het Nieuwsblad, 29 mei 2010.



www.heiligen-3s.nl



blog.seniorennet.be/wareber

de Gavergids 2010 / 2

11