P.A. von dem Borne, Hematoloog LUMC
Interne besmetting / nog radioactief: opname nucleaire geneeskunde Uitwendige bestraling -> beenmergfalen -> opname afdeling Hematologie -> beenmerg / stamceltransplantatie met allogene donor
-
-
-
Enorme logistiek HLA typering patient Oproepen broers/zussen voor HLA typering Indien geen HLA identieke broer of zus: door Europdonor onverwante zoektocht laten doen in databanken Indien geschikte donor: keuring donor Duur zoektocht tot transplantatie: verwante donor: 1-2 weken onverwante donor: 3-12 weken
Probleem inschatten ontvangen stralingsdosis – geheel of gedeeltelijke bestraling HLA typering: iedereen? direct bij opname in ADRZ? bij overplaatsing naar LUMC? Manieren om verschillende patiënten categorieën te identificeren die niet of juist snel overmoeten naar LUMC?
-> niet in ADRZ protocol -> niet in LUMC protocol -> belangrijk voor logistiek, vooral als patiënten aantallen toenemen
?
Tijdstip en ernst van acuut radiatie syndroom - erytheem huid - misselijkheid, braken, diarrhee, buikpijn - hoofdpijn - bloeddruk - bewustzijn - leukocyten in perifeer bloed
Braken
Start % patiënten
Diarree
Start Ernst % patiënten
Hoofdpijn
Start Ernst % patiënten
Bewustzijn
Start Ernst
Koorts
Start Ernst
Therapie
Mild 1-2 Gy
Matig 2-4 Gy
Severe 4-6 Gy
Ernstig 6-8 Gy
Lethaal > 8 Gy
>= 2 uur 10-50
1-2 uur 70-90
< 1 uur 100
< 30 min 100
< 10 min 100
Geen
3-8 uur Mild < 10
1-3 uur Ernstig > 10
< 1 uur Ernstig ~ 100
Mild
4-24 uur Matig 50
3-4 uur Ernstig 80
1-2 uur Ernstig 80-90
Geen
Minimaal
Normaal
Normaal
Normaal
Soms gestoord
Sec-min Bewusteloos (sec-min)
Normaal
1-3 uur Subfebriel 10-80
1-2 uur Licht 80-100
< 1 uur Hoog 100
< 1 uur Hoog 100
Polikliniek of kliniek
Kliniek
Kliniek
Palliatie
Polikliniek
Irreversibele beenmergschade *granulocyten verdwijnen tussen dag 4 en 6 *lymfocyten dalen binnen 2 dagen
Reversibele beenmergschade *granulocyten verdwijnen tussen dag 4 en 10 *lymfocyten dalen binnen 2 dagen
Analyse patient verdacht voor externe bestraling • Tijdstip incident nauwkeurig vastleggen • Symptomen acuut radiatie syndroom voor komst in ziekenhuis nauwkeurig vastleggen • Symptomen acuut radiatie syndroom gedurende 24-48 uur na incident nauwkeurig vastleggen • Dagelijks lymfocyten en granulocyten meten gedurende 1 week • Op tijd afnemen materiaal om HLA typering mee te doen (nog aanwezige cellen)
Score I Polikliniek Dagelijks bloedbeeld gedurende 6 dagen, daarna wekelijks Score II Kliniek Supportive care G-CSF gedurende 14-21 dagen Allogene SCT indien aanhoudende aplasie na 14-21 dagen Score III Kliniek Palliatieve / symptomatische behandeling G-CSF tot aan herevaluatie Allogene SCT indien in leven en aanhoudende aplasie na 14-21 dagen
Cytogenetische dosimetrie Perifeer bloed cytogenetische analyse naar dicentrische chromosomen Uitslag na 72 uur Nauwkeuriger dosisbepaling dan symptomen acuut radiatie syndroom en sequentiële lymfocyten/granulocyten bepalingen Noodzaak?
incident besmet
bestraald
Decontamineren
Inschatting dosis
Schoon
Radioactief
Hoog
Verwaarloosbaar
Laag Huis
Opname Chelatie?
Kliniek observatie 24-48 uur HLA typering afnemen Huis Klachten:terug Score Controle I II III polikliniek 1 week Huis G-CSF Controle LUMC polikliniek Herstel
ARS dood Aplasie AlloSCT
200 patienten in ziekenhuis 105 dosis >= 1-2 Gy 33 dosis >= 6 Gy: potentiele transplantatie kandidaat Cytogenetische analayse: 8 dosis < 6 Gy 25 transplantatie kandidaten 10 patienten met ernstige brandwonden 15 transplantatie kandidaten
13 getransplanteerd met verwante donor, 4-16 dagen na incident ontvangen dosis mediaan 8.3 Gy (4.4 – 13.4 Gy) 9 beenmerg herstel 4 vroeg overlijden na transplantatie aan andere problemen (longproblemen, brandwonden) 2 langdurige overleving 5 overleden brandwonden 4 overleden GvHD
Reduced-intensity voorbehandeling (lichte chemotherapie en antilichamen) Korte opname van 10 dagen, dag na transplantatie naar huis Conditie patiënten bij ontslag vergelijkbaar aan bij opname Uitvoerbaar tot 75 jaar -> goed verdraagbaar voor bestraalde patiënten -> bij rampen logistiek uitvoerbaar voor grotere patiënten groepen
LUMC verwijscentrum voor nucleaire incidenten die in ADRZ terechtkomen In LUMC nieuw protocol nodig, zeker gezien beschikbare literatuur over opvang patiënten (samen maken met UMCU en Radboud?) Chernobyl ervaring laat zien dat alloSCT uitvoerbaar is, tegenwoordig waarschijnlijk zelfs beter door RIC allogene SCT
Antidota en dosisschatting Ronald de Groot Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum
Stralingsslachtoffer in het ziekenhuis - 11 september 2014
Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum Medische aspecten van straling • 24-uurs bereikbaarheid Vier stralingsdeskundigen niveau 3 • Decontaminatie en behandeling • Jodiumprofylaxe, schuilen en evacuatie • Ontwikkeling van protocollen • Deelname aan oefeningen
Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum Ioniserende straling Zwavel Xenon Uranium Tritium Technetium Strontium Selenium Radon en dochters Radium Polonium Plutonium Krypton Kobalt Jodium Iridium Fosfor Fluor Cesium
Binnenkort beschikbaar op: www.vergiftigingen.info
Behandeling van inwendige besmetting Absorptievermindering Pruisisch blauw bij cesium, thallium Eliminatieversnelling • Verdunnen Water bij tritium • Blokkeren Stabiel jodium bij radioactief jodium • Chelatie DTPA bij americium, plutonium, cerium Deferoxamine bij ijzer
Snelle toediening is meest effectief
Antidota Internationale aanbevelingen over antidota voorraden Europese raad Europese aanbeveling voor het aanleggen van voorraden antidota “to ensure that antidotes...are as widely available as possible” 15/05/1992 WHO ‘WHO radio-nuclear working group’ beveelt WHO voorraad aan:
• Stabiel jodium • DTPA • Pruisisch Blauw 48 uur na een incident: antidota voor 25-200 slachtoffers voor 10 dagen
Antidota in Nederland aanwezig? Stabiel jodium Overige antidota Pruisisch Blauw, DTPA Tot 2013 geen centrale voorraad Vanaf voorjaar 2013 Voorraad bij het RIVM
Pruisisch Blauw Werking:
absorptievermindering eliminatieversnelling (onderbreken entero-hepatische kringloop)
Te gebruiken bij: cesium, thallium, rubidium Dosering:
1 gram, 3x per dag 3 gram, 3x per dag
Effectiviteit:
biologische halfwaardetijd kan teruglopen tot 1/3 van halfwaardetijd zonder behandeling
Bijwerkingen:
maagdarmklachten, obstipatie, asymptomatische hypokaliëmie, ontlasting kan blauw kleuren
DTPA Werking:
eliminatieversnelling (chelatie)
Te gebruiken bij:
americium, cadmium, californium, cerium, chroom, curium, europium, indium, kobalt, lanthaan, mangaan, neptunium, nikkel, plutonium, promethium, ruthenium, scandium, thorium, yttrium, zink, zirkoon
Dosering: Ca-DTPA: 1 gram i.v. voor 1 dag 1 gram i.v. voor 3 dagen Zn-DTPA: 1 gram i.v. voor vervolgbehandeling Effectiviteit:
dosisreductie van 80% mogelijk
Bijwerkingen:
misselijkheid, diarree, braken, koorts, jeuk en spierkrampen in de eerste 24 uur metaalsmaak, hoofdpijn en pijn op de borst duizeligheid bij toediening
Indicatiestelling en uitgifte Indicatiestelling: NVIC Uitgifte: RIVM Gelijk aan procedure voor uitgifte van antisera tegen beten/steken van giftige dieren TIARA project Effectieve dosis voor een volwassene < 1 mSv 1 - 20 mSv 20 - 200 mSv > 200 mSv
Behandeling Geen behandeling nodig Behandeling zou niet moeten worden overwogen Behandeling overwegen Behandeling
NCRP CDG < 0,2 CDG 1 - 2 CDG > 2 CDG
Effectieve dosis < 50 mSv 250 - 500 mSv > 500 mSv
Orgaandosis beenmerg < 50 mGy 250 - 500 mGy > 500 mGy
Orgaandosis longen 200 mGy 1000 - 2000 mGy > 2000 mGy
Behandeling Geen behandeling Behandeling wordt aangeraden Behandeling
Grootte van de voorraad Goiânia incident (Brazilië, 1987) Cesiumbron uit verlaten medische kliniek Afscherming verwijderd: poeder met blauwe gloed 113.000 personen gescreend 249 personen besmet 14 personen stralingsziekte 4 personen overleden 46 personen behandeld met Pruisisch Blauw Gebaseerd op dit incident:
Nederlandse voorraad om 50 personen voor 10 dagen te behandelen
Grootte van de voorraad Antidotum
Dosering / persoon
Duur initiële behandeling
Benodigde voorraad
Pruisische Blauw
9 gram oraal
10 dagen
4500 gram (300 verpakkingen van 30 capsules à 500 mg)
Ca-DTPA
1 gram i.v.
3 dagen
150 gram (30 verpakkingen van 5 ampullen à 5 ml)
Zn-DTPA
1 gram i.v.
7 dagen
350 gram (70 verpakkingen van 5 ampullen à 5 ml)
Duur van de behandeling Voldoende voorraad voor 10 dagen
Pruisisch Blauw • Behandelingsduur minimaal 30 dagen • Goiânia-slachtoffers: behandeling 50 tot 200 dagen DTPA • Langdurige behandeling kan nodig zijn (maanden tot jaren) Nieuwe voorraad bestellen: 2-3 werkdagen Gunstiger tijdstip: 100 personen, 5 dagen 166 personen, 3 dagen
Voldoende voorraad? Aansluiting op toekomstige WHO voorraad < 25 slachtoffers: eigen voorraad nodig WHO voorraad beschikbaar: na 48 uur voor maximaal 200 personen Pruisisch Blauw • 50 personen, 10 dagen
250 personen, 2 dagen
DTPA • 50 personen, 3 dagen Ca-DTPA, 7 dagen Zn-DTPA
150 personen, 1 dag Ca-DTPA, 1 dag Zn-DTPA, + 100 personen 2 dagen Zn-DTPA
Dosisschatting Stralingsniveau omgeving • Metingen in incidentgebied
Effect van ioniserende straling • Prodromale symptomen • Bepalen bloedbeeld • Chromosoomaberraties
Grootte van inwendige besmetting • Gedeeltelijke of totale lichaamstelling • Bepaling in urine • Bepaling in feces
Dosisschatting - Prodromale symptomen Tijdstip en ernst van optreden van prodromale symptomen is afhankelijk van stralingsdosis • • • • • •
Braken Diarree Misselijkheid Hoofdpijn Koorts Bewustzijnsdaling www.remm.nlm.gov
Dosisschatting - Symptomen G
N
Metrepol systeem • Score voor: – Gastro-Intestinal system – Neurovascular system – Haematopoietic system – Cutaneous system Response category (RC) dag 2: H3G2N2C1 -> RC32nd
• Geeft indicatie van benodigde zorg
Dosisschatting - Bepalen bloedbeeld Een significante stralingsblootstelling zal een snelle afname van het aantal lymfocyten geven binnen 48 uur
Col. William Dickerson, AFRRI
• Protocol: – Snel eerste monster als referentie – Eerste dag: elke 4-8 uur – Tweede dag: elke 12 uur
www.remm.nlm.gov
Dosisschatting - Bepaling in urine Vanuit concentratie van radioactief materiaal in urine kan blootstelling worden berekend • Protocol: – Eerste urinelozing niet representatief – Tweede urinelozing (> 4 uur na incident) voor eerste inschatting – 24-uurs urine
• Software voor dosisschatting bij NVIC – IMBA Professional Plus – IDEA-system
Dosisschatting - Bepaling in feces Vooral bruikbaar voor de bepaling van blootstelling na inhalatie van niet oplosbare radionucliden • Bijv. plutonium • Verzamel een enkele totale lozing • Niet eerder dan 48 uur (voorkeur 2-3 dagen na inhalatie)
Het fecesmonster
Bedankt voor uw aandacht! Antidota • Voorraad Pruisisch Blauw en DTPA voor behandeling van 50 patiënten - 10 dagen • Indicatie NVIC, uitgifte RIVM Eerste dosisschatting • Prodromale symptomen • Bloedbeeld • Bepaling in urine
Stralingsongevallen: -----
Zeker geen heel bijzonder risico als iedereen maar rustig blijft
Drs. J.J.J.Borm, nucleair geneeskundige, stralingsdeskundige niveau 2
vraag van congres-organisatie:
• ‘kader geven aan een stralingsongeval’ • ‘risico’s relativeren’
• functioneren hulpverleners te verbeteren • massa-psychologische effecten te beperken
te bespreken: • Verwachtingen • Diversiteit stralingsongevallen – Wie ‘ziet’ wat ? – Voorbeelden – Omstandigheden
• Basis-kennis
• Eigen veiligheid – Preventie somatische effecten – Preventie psychologische effecten
– Maatregelen zelfbescherming
• Wat te doen in de acute fase ?
velen denken aan:
en bij slachtoffers aan:
Klopt dit ?
stralingsongevallen • Diversiteit • Verwachtingen <=> werkelijkheid • Desinformatie • Operationele definitie: Elke [vermoeden van] gebeurtenis of waarbij straling [mogelijk] ongewenst schadelijk is of kan worden voor mensen.
hoe vaak grote incidenten ? + 28 majeure incidenten [1/9/1999 … 1/9/2009] – – – – – – – –
9 overdoseringen radiotherapie 3 incidenten radiologie 6 verloren industriele bronnen 4 diefstal sterke bronnen 3 opzettelijke besmetting / bestraling [1 in ziekenhuis] 1 incident met versneller 1 incident met bestralingsfaciliteit 1 criticaliteitsongeval
>> 1/3 stralingsongevallen vinden plaats in het ziekenhuis • ws. driekwart van alle doden • ws. 85 – 98 % buiten SEH om
rest presentatie:
stralingsongevallen buiten de zorg
diversiteit • elk denkbaar ongeval of fout op/om elke plek waar met toestellen of radioactiviteit gewerkt/getransporteerd wordt • zeer uiteenlopend qua aard en omvang: – – – – – – – – – – –
ulcus na paravasaat bij injectie op afd. nucleaire geneeskunde vrijkomen geïmplanteerde radioactieve bronnen [brachytherapie] huid-besmetting bij werken met open radioactieve stoffen bestraling door losgeraakte radiografiebron bestraling in industriele bestralingsfaciliteit besmetting en bestraling door radioactiviteit in b.v. sloopijzer industrieel ongeluk opwerkingsfabriek groot incident kerncentrale met vrijkomen radioactiviteit explosie kernwapen terroristische aanslag met ‘vuile bom’ groot incident met gerucht over vrijkomen radioactiviteit/straling
radiografiebron
bestralingsfaciliteit
ondersteuning SEH of ambulance dienst • afhankelijk van aard en omvang: – – – – – – – –
ulcus na paravasaat bij injectie op afd. nucleaire geneeskunde huid-besmetting bij werken met radioactieve stoffen ??? bestraling door losgeraakte radiografiebron ??? besmetting en bestraling door radioactiviteit in b.v. sloopijzer ??? industrieel ongeluk opwerkingsfabriek groot incident kerncentrale met vrijkomen radioactiviteit !!! explosie kernwapen !!!!! groot incident met gerucht over vrijkomen radioactiviteit !!!
verwachtingen na 17 dagen
na 5 maanden
vroeg : aspecifieke symptomen • “Gewone” verwondingen en/of: • Algemene klachten • • • • •
misselijkheid [voorbijgaand] braken [voorbijgaand] hoofdpijn [voorbijgaand] bewustzijnsverlies uitgebreid oedeem
• Lokale klachten • roodheid • zwelling • branderig gevoel
50 uur na criticaliteitsongeval 45 Gy neutronen 3.5 Gy fotonen 2.10^16 splijtingen
1600 Gy neutronen 110 Gy fotonen 2.10^16 splijtingen
anamnese kan flink helpen • overdracht bij aanvoer slachtoffer:
bedrijf / locatie / aard incident
• werkt u of iemand in uw omgeving met straling of radioactiviteit ? • wordt er in uw omgeving gewerkt met radioactieve bronnen ? [radiografie/ bestralings-faciliteit]
• werkt u of iemand in uw omgeving in sloperij of metaalhandel ?
lab-onderzoek kan flink helpen • lymfopenie • leucopenie • thrombopenie
desinformatie • verwachtingen – soort incidenten
– presentatie
• voorlopige informatie bij overdracht
• voorlopige informatie uit ‘metingen’ • geruchten en meningen
• versterkende werking door angst • externe desinformatie-bronnen
“meting” + “interpretatie” • • • • • • • • •
toedracht geometrie radioactieve stof[fen] / straling bedieningsfouten meetapparatuur kwaliteitscontroles ervaring complexe situatie bestraling: effect bij de mens besmetting: effect op en in mens
• klinisch fysicus + aanvulling RT of NG • maanden werk
desinformatie • • • •
geruchten en meningen versterkende werking door angst externe desinformatie-bronnen jaren-lange nasleep, veel PTSS juist ook onder hulpverleners
• voorbeeld nasleep: Bijlmer-ramp 1992 EL AL vrachtvliegtuig crasht in flatgebouw verarmd uranium en meer chemicalieën Sarin doden 250 43 vermisten 2000 0 lijken restloos verbrand 200 0? woningen verbrand 80 31 PTSS [behandeld] 5000
desinformatie • Voorbeeld: – tijdens afwikkeling Bijlmer ramp • waren dit genoeg/adequate metingen ? • gelukkig heeft niemand “polonium” gefluisterd
wie ziet wat ? • 80 – 95 % slachtoffers nooit op SEH • driekwart incidenten niet herkend op SEH • van hen die wel in acute fase op de SEH komen • indien niet al als stralingsongeval gepresenteerd • bij eerste hulpvraag
• mogelijk zelfverwijzers op SEH
zelfverwijzers • niet gemeten door brandweer • buiten GHOR om • waarschijnlijk niet [ernstig] besmet
• radiologische noodsituatie: – ziekenhuis MOET accepteren en MOET meten en MOET decontamineren
grootschalige incidenten: via brandweer en ambulance dienst
wie ziet wat ?
• < 1/6 incidenten acute betrokkenheid Brandweer • < 1/10 incidenten acute betrokkenheid Defensie • > 95% grotere incidenten klinisch fysicus op 7 november a.s. in Utrecht symposium N.V.K.F.
basiskennis
basiskennis
• ïoniserende vs. niet-ïoniserende straling • niet-stochastische, vroege effecten • bij hoge dosis • blootstelling in zwangerschap: aangeboren afwijkingen
• stochastische, late effecten • bij lage dosis • na jaren tot decennia » bescheiden stijging kans kanker » hele kleine kans erfelijk overdraagbare aandoeningen
basiskennis
• iedereen is radioactief • iedereen wordt levenslang bestraald • door Moedertje Natuur
• het gaat er om: hoeveel / hoe snel ?
basiskennis
• bestraling maakt in principe niet radioactief • enkele heel speciale uitzonderingen: – – – –
tijdens kern-explosie binnen in kernreactor tijdens criticaliteits-incident nabij neutronenbron
basiskennis • straling:
mSv
• natuurlijke achtergrond in NL: • achtergrond varieert (elders tot)
2 mSv/jaar 60 mSv/jaar
• vliegende steward(ess) Europa • laborant NG mag tot • ‘gewoon werk’ maximaal
5 mSv/jaar extra 20 mSv/jaar extra 1 mSv/jaar extra
• dodelijk
3.5 Sv ineens
• brandweer trekt zich terug
0.025 mSv/h
• acute hulpverlening
0.25 Sv **
millisieverts
eigen veiligheid
gevaren voor hulpverleners goed beheersbaar: • activatie
n.v.t.
• bestraling
kwadratenwet / meting / tijd
• uitwendige besmetting
MRSA-protocol
• inwendige besmetting
MRSA-protocol
• psychologische reacties
scholing / begeleiding
• desinformatie
scholing / begeleiding
gevaren voor hulpverleners goed beheersbaar: •
aard
maatregel
•
activatie
n.v.t.
•
bestraling
kwadratenwet / meting / tijd
> 95%
•
uitwendige besmetting
MRSA-protocol
> 99%
•
inwendige besmetting
MRSA-protocol
> 99%
•
psychologische reacties
scholing / begeleiding
> 80%
•
desinformatie
scholing / begeleiding
> 80%
•
Boodschap:
hulpverlener:
effect
hoge dosis heel goed te voorkomen
‘eigen veiligheid’s-marge groot • levenreddend handelen kan ALTIJD eerst • redden bedreigde ledematen kan ALTIJD voor • decontaminatie • uitzondering: zeer zeldzame bijzondere reddingsoperaties door brandweer samen met deskundigen
aanpak • universele denk- en benaderingswijze
• eigen veiligheid eerst • NB straling hoeft niet het grootste risico te zijn
• nadruk op gestructureerd improviseren • waar mogelijk • intrinsiek veilige aanpak
• bij twijfel handelen alsof open bron [besmettingsgevaar]
• bestaande voorschriften en werkwijzen
• maak alleen gebruik van goed getrainde vaardigheden
samenvatting zelfbescherming • MRSA-protocol: barriere tegen besmettingen • Afstand vergroten [kwadratenwet] • Tijd dicht bij slachtoffer flink beperken • Levensreddend handelen kan veilig • Snelle eerste decontaminatie door ‘strippen’ • Afval op afstand / afvoeren
en nu het slachtoffer / de zelfverwijzer • Geactiveerd
• Bestraald • Uitwendig besmet
• Inwendig besmet • Angstig
vertaling naar daden •
gescreend
niet/licht besmet
• • • •
geactiveerd uitwendig besmet inwendig besmet angstig
= inwendig besmet ‘strippen’/ meten / ontsmetten / afval afvoeren = specialistenwerk, geen vaste regels informatie / begeleiding / screenende meting het screenen helpt bij het gerust stellen
•
gedesinformeerd
idem
• •
vaststellen dosis/besmetting ondersteunende maatregelen
geen acute zorg nodig kan wel gerust gesteld worden
=> KF + NG/RT => acuut NG/RT daarna team [oncologisch] + aanvullende specialisten [cytogenetica / RIVM]
te vertalen naar protocollen op maat • principes uitwerken • voor de te verwachten incidenten • voor de lokale situatie
screening meetapparatuur alleen zinvol door geselecteerd personeel
• brandweer • • • •
eigen veiligheid screening besmetting controle decontaminatie eigen deskundigen
• ziekenhuis • • • • •
eigen veiligheid screening besmetting controle decontaminatie screening zelfverwijzers eigen deskundigen: – nucleaire geneeskunde samen met klinische fysica ondersteunen SEH / ambulance dienst en helpen zelfverwijzers screenen
schatting kleine incidenten NG [nog] geen stralingsongevallen • opzettelijke inwendige besmetting [= diagnostiek] > 300.000 / jaar gemiddeld 5 mSv per persoon • huidbesmettingen [licht, herkend en vlot ontsmet] > 10.000 / jaar minder dan 0.05 mSv per persoon • paravasaten [significant] > 5.000 / jaar gemiddeld 5 mSv per persoon • defect met besmetting in betij-installatie ziekenhuis + 10 / jaar kan oplopen tot 20 GBq 131I-jodium, meest << 10 MBq • extra dosis door ‘mislukt’ NG onderzoek + 500 / jaar gemiddeld 5 mSv per persoon • besmettingen apparatuur / werkomgeving + 1.500 / jaar kan oplopen tot > 20 GBq
voorbeeld: lekkage betij-installatie
alledaagse voorbeelden • een ongevalspatient wordt geopereerd maar top OK komen geïmplanteerde radioactieve bronnetjes vrij • laborant chemisch laboratorium laat flesje radioactieve stof vallen en is besmet • patiente blijkt zwanger kort na behandeling radioactief jodium
• door software probleem krijgen 20 radiotherapie-patienten te hoge dosis • ergens in Nederland wordt een verdacht pakketje gevonden met radioactiviteitssymbolen
alledaagse voorbeelden
• een bestelbusje met radioactieve geneesmiddelen komt, op weg naar Brussel in de vangrail terecht • een stralingsalarm gaat af bij een crematorium • een pakje vrijgestelde licht radioactieve chemicalieën wordt verkeerd bezorgd en daar ontstaat grote onrust na openen verpakking • een patient behandeld met radioactief jodium ontslaat zichzelf te vroeg uit isolatie. In de omgeving van patient breekt grote onrust uit.
Stralingsongevallen: Zeker geen heel bijzonder risico als iedereen maar rustig blijft
als je bedenkt wat er door de chemische industrie in Antwerpen, Rotterdam en Terneuzen allemaal kan worden uitgestoten
ondersteuning Defensie: • afhankelijk van aard en omvang: – – – – – – – –
ulcus na paravasaat bij injectie op afd. nucleaire geneeskunde huid-besmetting bij werken met radioactieve stoffen bestraling door losgeraakte radiografiebron ??? besmetting en bestraling door radioactiviteit in b.v. sloopijzer ??? industrieel ongeluk opwerkingsfabriek groot incident kerncentrale met vrijkomen radioactiviteit explosie kernwapen groot incident met gerucht over vrijkomen radioactiviteit ???
desinformatie
stralenbescherming volgens managers
volgens leken
