de best verzorgde boeken plantin-mor etusprijs 2010
De Plantin-Moretusprijs bekroont boeken die uitblinken door verzorgde en originele vormgeving, typografie, illustratie en grafisch-technische productie. De prijs wordt georganiseerd door twee vzw’s die het hebben voor mooie boeken: de Vlaamse Uitgevers Vereniging in samenwerking met het Plantin Genootschap. De categorieën waarin bekroningen kunnen worden toegekend zijn: literatuur, school- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven, kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea, overige non-fictie, kinder- en jeugdboeken, debuutprijs voor jonge afgestudeerden en een Publieksprijs voor het Beste Boekomslag.
p l a n t i n ge no o t s c h a p
v l a a m s e u i t ge v e r s v e r e n igi ng
v la a mse uitgevers ver eniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout www.boek.be
in samenwerking met
pla ntin genootscha p Hoger Instituut voor Grafische kunsten vzw museum pla ntin-mor etus/ pr entenk a binet Vrijdagmarkt 22 2000 Antwerpen www.plantingenootschap.be
pl a n t i n genootsch a p
v l a a m s e u i t g e v e r s v e r e n ig i n g
inleiding
de aandacht voor best verzorgde boeken is voortdurend in evolutie, de bekroning van uitzonderlijke ontwerpen voor de meest uiteenlopende genres van het boek weerspiegelt dat, evenals het toenemend aantal inzendingen voor deze editie van de Plantin-Moretusprijs. Hoe straks rekening dient gehouden te worden met innovaties zoals bijvoorbeeld het zojuist geïntroduceerde concept van de Dwarsligger en hoe het best verzorgde e-boek, de knapste apps en ander digitaal fraais zullen geïntegreerd worden in deze set van Plantin-Moretusprijzen is vandaag nog onduidelijk, maar morgen (of overmorgen) een weet. Nu al bezigen alle spelers in het tot stand komen van het klassieke folioproduct vaak de modernste digitale snufjes om het best mogelijke resultaat te bereiken. Nu eens blijkt dat resultaat de bal mis te slaan en wordt het liefst zo snel mogelijk vergeten. Dan weer merkt de consument niet eens het verschil met hoe boeken sinds mensenheugenis vormgegeven en afgewerkt werden. Maar soms verrijkt een gloednieuwe techniek het palet aan mogelijkheden zodanig dat het boek er echt
beter van geworden is, en zich dat ook laat aanzien. De fascinatie voor schoonheid, perfectie, puurheid, originaliteit, specificiteit, vakmanschap en meesterschap heeft ook dit jaar de inzenders voor de onderscheidingen zowel als de jury van de Plantin-Moretusprijzen gedreven om tot een uitgelezen selectie te komen die u in deze fraaie uitgave kunt aantreffen. Na Antwerpen en Brussel presenteren we voor het eerst de selectie in Gent, in dankbare samenwerking met de Stad Gent en Design museum Gent. Het boek als artistiek medium blijft een vaste waarde. Tegenover de voordelen van digitale snelheid en technologie, blijft het papieren boek als vanouds een baken. Papier is geduldig. We wensen u een boeiende kennismaking met de winnaars van dit jaar.
rudy vanschoonbeek Voorzitter Vlaamse Uitgevers Vereniging erik michiels Voorzitter Plantin Genootschap
juryleden
Marc Mombaerts (voorzitter) Pre-press
[email protected] Sara De Bondt Grafische vormgeving
[email protected] Hilde Busschots Boekbinderij
[email protected] Katrien Maes Druk
[email protected] Armand Mevis Typografische vormgeving
[email protected] Bart Van Aken Boekhandel
[email protected]
inhoud
9
de bekroningen
Literatuur 10 School- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven 18 Overige non-fictie 26 Kinder- en jeugdboeken 30 Kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea 38 Debuutprijs voor jonge afgestudeerden 50 Publieksprijs voor het beste boekomslag 52
57
de vormgevers
Luc Derycke / Studio Luc Derycke 58 Danny Dobbelaere 60 Van Looveren & Princen 62 Dion Boodts 64 Geoffrey Brusatto 66 Leen Depooter 68 Kris Demey 70 Gert Dooreman 72 Kim Beirnaert 74 Sander Vermeulen 76
plantin-moretusprijs 2010
de bekroningen
10
literatuur
Groot Verzenboek
555 gedichten over leven, liefde en dood
Bloemlezing door
Uitgever
Grafisch ontwerp
Lettertype
Papier
Jozef Deleu Lannoo en Podium Luc Derycke, Jeroen Wille, Studio Luc Derycke Bembo en Rotis Munken premium cream, 80 gram (binnenwerk), macosat, 135 gram (cover) en macosat, 135 gram (stofomslag) Ten Brink 1287 gram 24 × 17 644 €39,95
Drukwerk
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
11
in de categorie liter atuur viel de jury in eerste instantie de afwezigheid van enkele uitgevers op. Ergo de afwezigheid van boeken die een kans, een grote kans maakten om bekroond te worden. Jammer? In elk geval voor de ontwerpers en, bij uitbreiding, voor iedereen die heeft bijgedragen tot die boeken. Deze bedenking doet niets af van de waarde van Groot Verzenboek. 555 gedichten over leven, liefde en dood. Jozef Deleu is een monument en dat is ook deze bloemlezing. Dit boek springt er gewoon uit. Als er al één punt van kritiek is: er valt nauwelijks kritiek op te geven. Hier is over nagedacht en het 644 pagina’s dikke boek is heel mooi afgewerkt, met weinig middelen. ‘Waarom is dat niet genoeg?,’ vraagt een jurylid. Op de typografie is inderdaad niets aan te merken. Dit is een boek dat je niet anders dan ‘correct’ kan noemen. Is dat een minpunt? Misschien heb je dit al eerder gezien, maar tegelijk moet je toegeven: dit is goed gedaan, verzorgd tot in de puntjes. Het dunne papier was een gepaste keuze, de bladspiegel is evenwichtig. De vlag dekt de lading. Klassiek, maar dat was de bedoeling. Mag het?
12
Groot Verzenboek
13
14
literatuur
Practicum of het steriele schrijven
Dossier van het onevenwicht
Auteur
Uitgever
Grafisch ontwerp
Lettertype
Papier
Druk- en bindwerk
Willy Roggeman het balanseer Danny Dobbelaere Egyptienne F van Adrian Frutiger Schleipen Werkdruck Gelblichweiss, 80 gram Cultura 350 gram 23 × 15,5 328 €24,95
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
15
nog een klassieker is Practicum of het steriele schrijven. De keuze van de papierkleur, de typografie: meer moet dat niet zijn. Kan het nog strakker? Nog zwart-witter? Bijna een cursusblok, maar vergis je niet: hier spreekt een schrijver met een eigen geluid. Wars van het kleurrijke, gezellige en conformistische karakter van andere schrijvers, andere boeken, schrijft Willy Roggeman wat hij te schrijven heeft. De typografie is onverbiddelijk, zelfs al laat dat wezen en weduwes achter. It’s a cruel world. Minimalisme is troef. Was een harde kaft een betere keuze geweest? De meningen zijn verdeeld. Wel een consensus: dit boek zou je graag in je kast hebben staan. Het gebeurt overigens vaker dat een boek op tafel ligt dat bij de eerste oogopslag een of meerdere juryleden bekoort. Maar een jury is een geheel van individuen. Een boek dat door één jurylid als dé relevatie wordt beschouwd, haalt het niet altijd bij de collega-juryleden en wordt uiteindelijk niet altijd bekroond. Maar over dit boek waren ze het allen eens: het is een boek dat je uitnodigt om het vast te houden en te lezen.
16
Practicum of het steriele schrijven
17
18
school- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven
Karel Appel Un geste de couleur / A Gesture of Colour
Auteur
Reeksnaam
Uitgever
Grafisch ontwerp
Letterype
Papier
Fotogravure
Druk- en bindwerk
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
Jean-François Lyotard Ecrits sur l’art contemporain et les artistes / Writings on Contemporary Art and Artists Leuven University Press / Universitaire Pers Leuven Van Looveren & Princen Lexicon en Adobe Garamond Pro Lessebo Design Natural, 100 gram (cover en binnenwerk) Van Looveren & Princen Drukkerij Wilco 620 gram 23 × 16 272 €39,50
19
dit is het eerste deel in een nieuwe reeks Ecrits sur l’art contemporain et les artistes / Writings on Contemporary Art and Artists. Wat een binnenkomer, dit boek over het werk van de Nederlandse Cobraschilder Karel Appel. Een zéér mooie bladspiegel is het eerste dat opvalt. Dit boek ziet er gewoon heel goed uit. De paginanummering vind je bovenaan, mooi. Een rustig boek in een categorie waar rust zelden binnen handbereik ligt. Andere gelijkaardige uitgaven zijn vaak net iets te schreeuwerig. Niets van dat hier. Rustig, maar tegelijk gedurfd. De details zitten in de typografie. Er is mooi gespeeld met de letters – Lexicon en Adobe Garamond Pro. Het uitdagende kleurgebruik spreekt aan. Achteraan zit een katern met illustraties in kleur. Zeer goed gedrukt en ingebonden, een afzonderlijke vermelding meer dan waard.
20
Karel Appel
21
22
school- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven
Gezondheid bij bewoners van Limburgse opvangcentra voor thuislozen
Prijs eregouverneur L. Roppe 2006
Auteur
Uitgever
Grafisch ontwerp
Lettertypes
Papier
Drukwerk
Bindwerk
Liesbeth Vanheusden Provincie Limburg Dion Boodts Quadraat en QuadraatSans (Fred Smeijers) Munken Print White 12, 80 en 115 gram (binnenwerk en schutbladen), Houtvrij Maco gesatineerd wit, 170 gram (wikkel) Drukkerij Paesen Jansenbinders 455 gram 21,8 × 15,5 256 €14,95
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
23
wat hebben we hier? Wacht. Eerst de wikkel van dit boek halen. Pas dan de cover bekijken. De jury was eensluidend: de bekroning geldt voor het boek zonder wikkel. Die is er echt te veel aan, die doet pijn aan de ogen. Zo. Dat is beter. Lichtblauwe letters op een zwarte achtergrond. Gezondheid bij bewoners van Limburgs opvangcentra voor thuislozen. Het binnenwerk: blauwe letters, ook voor het eerste katern, het voorwerk en de inhoud, en de afsluitende katernen met bibliografie en bijlagen. Eigenlijk is dit een vreselijk moeilijk boek om vorm te geven. Wat doe je met al die titels en tussentitels, met 117 tabellen, met al die weinig swingende bijlagen? Een pluim voor de ontwerper die dit voor mekaar heeft gekregen.
24
Gezondheid bij bewoners van Limburgse opvangcentra voor thuislozen
25
26
overige non-fictie
’40 – ’45 Sint-Truidense getuigen
Auteur
Uitgever
Grafisch ontwerp
Lettertype
Papier
Drukwerk
Bindwerk
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
Fred Bonaers Erfgoedcel Sint-Truiden Geoffrey Brusatto Futura Display Stencil, Futura nd, Plantin Condensed, Plantin Schoolbook Clairefontaine Trophee, Multidesign Original, Arctic Volume Ivory Drukkerij Haletra bw-Leuven 560 gram 23 × 17 192 €10
27
alweer zo’n boek dat er op het eerste gezicht een beetje ‘raar’ uitziet. De cover kreeg een foliedruk die misschien wat overbodig is. ’40 – ’45. Sint-Truidense getuigen. Dit gaat over de Tweede Wereldoorlog. Het verleden, erfgoed. De eenvoudige voorflap geeft het boek een informeel karakter en is zeker toepasselijk, voor een dergelijke uitgave. Je neemt het boek vast, slaat het open. Het binnenwerk spat uiteen in je gezicht. Mooi ontwerp, met leuke details. De paginering staat dwars, net als de index en de namen van de getuigen. In alle details is iemand creatief aan de slag gegaan met de letterzetting. Enige nostalgie is dit boek niet vreemd. Allemaal heel goed, het doet volgens sommige juryleden wat retro aan. Al is dat, gezien het onderwerp, misschien een bewuste keuze. Eén minpuntje: is de holle-bolle kant van het karton bedrukt voor de cover? En zijn de beelden in de fase van de prepress wel aangepast aan het drukken op ongestreken papier? De beelden hadden scherper en contrastvoller mogen zijn. De beelden zijn mooi verwerkt en de afwisseling tussen zwarte en witte pagina’s werkt. Hier is iets van gemaakt dat je niet had verwacht. Met weinig middelen is een mooie vormgeving tot stand gekomen.
28
’40 – ’45
29
30
kinder- en jeugdboeken
Telfeest!
Auteur
Uitgever
Grafisch ontwerp
Lettertype
Papier
Drukwerk
Bindwerk
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
Jaak Dreesen (tekst) & Soetkine Aps (illustraties) De Eenhoorn Leen Depooter (quod. voor de vorm.) Caslon, Scala en Stone Lessebo Design Smooth Natural, 150 gram Drukkerij Oranje Proost 382 gram 30,3 × 21,5 32, inclusief meegedrukte schutbladen €14,95
31
jaaa! een mooi boek. Het kleurgebruik, de typografie... Dit boek gaat over tellen, telt u even mee? Dat linnen bandje, dat doet het hem. En de schutbladen, vooraan iets anders dan achteraan. Die schutbladen zijn trouwens meegedrukt met het binnenwerk. De titel op de rug is nog zo’n goed afgewerkt detail. De uitgeverij (De Eenhoorn) en de drukkerij (Oranje) zitten onder hetzelfde dak, dat laat een goede opvolging van het drukwerk toe. Dit is een totaalproject, een uitnodigend prentenboek dat zal aanspreken, moét aanspreken. Volwassenen vinden zo’n boek mooi, kinderen ook... Een Telfeest! voor het oog.
32
Telfeest!
33
34
kinder- en jeugdboeken
Toen de duisternis viel, heb ik ze opgeraapt
Kleine verhalen voor lange nachten
Gekozen door Annemie Leysen met illustraties van Gerda Dendooven Lannoo Kris Demey Geometric en Comenia Bioset Grafimon Lannoo 852 gram 26,5 × 21 144 €24,95
Auteurs
Uitgever
Grafisch ontwerp
Lettertypes
Papier
Fotogravure
Druk- en bindwerk
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
35
Toen de duisternis viel, heb ik ze opgeraapt. Gelukkig maar. Een eigenzinnige verzameling bekende en minder bekende parels uit de jeugdliteratuur is dit. Hoe eigenzinnig is die selectie? De vormgeving? De illustraties van Gerda Dendooven? Geen twijfel mogelijk: méér dan eigenzinnig. Wat druk en papierkeuze betreft is dit boek nét iets beter dan gelijkaardige verzamelingen van teksten (verhalen, gedichten,...) voor de jeugd. De verschillende thema’s worden van elkaar gescheiden door puik gedrukte gele volvlakken. Illustraties en kleurgebruik vormen een mooi geheel. Het zetwerk is verzorgd en de afwerking is uitstekend. Dit is een boek dat aangenaam is om vast te houden. Lezen maar!
36
Toen de duisternis viel, heb ik ze opgeraapt
37
38
kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea
Dooreman
Samenstelling en vormgeving
Tekstbijdragen van
Uitgever
Fotografie
Lettertypes
Papier
Fotogravure
Druk- en bindwerk
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
Dooreman Jan Middendorp, Tom Lanoye, Jeroen Laureyns, Michiel Hendryckx, Gerda Dendooven, Anni Van Landeghem Lannoo Koen Broos lettertypes van uiteenlopend karakter Lessebo Design Natural, Old Mill Bianco en Bier Bock Dooreman New Goff 1407 gram 32 × 25 240 €45,00
39
Dooreman. De vlag dekt de lading. Een geweldig boek. Zo. Nog iets? Ja, dit is een boek van een vormgever voor vormgevers. Een boek om te koesteren. Het begint al met die contrecollage op het kaft. Zwart papier beplakt met wit papier. Deze cover roept meteen iets op. ‘Kijk naar mij!’ Dat geldt ook voor de hoogst originele rug. De achterkant is intrigerend tekstloos, maar in de cellofaanverpakking van het boek zit achteraan wel een kleurrijk blad met informatie over Dooreman en over dit boek. ‘Ik kan niet meteen zeggen wat er fout aan is’, horen we uit de mond van een jurylid. De andere juryleden zijn weinig behulpzaam. Ook zij kunnen enkel details en grote lijnen aanreiken die de kwaliteit van het boek onderstrepen. Of het moet zijn dat er te veel (prachtige) ontwerpen en tekeningen in het boek zijn opgenomen? Van een oeuvrecatalogus die aansluit bij een tentoonstelling over de ontwerpen kan je weinig anders verwachten. ‘Hij moet maar niet zo’n mooie dingen maken,’ oppert iemand. Het boek ligt prachtig vlak op tafel, het laat zich goed openen. Ha, als we toch iets vinden, mogen we dat niet onvermeld laten. Is het plat van de band niet 1mm te kort? Maar al bij al: dit boek was naar verluidt al na één maand uitverkocht. Je kan je afvragen waarom het zo lang heeft geduurd.
40
Dooreman
41
42
kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea
The State of Things
Brussels/Bejing
Auteurs
Uitgever
Grafisch ontwerp
Lettertypes
Papier
Fotogravure
Drukwerk
Bindwerk
Luc Tuymans, Ai Weiwei, Fan Di’an Lannoo Kim Beirnaert Univers ltd en Century Expert Munken Print White, 115 gram, opdikking 1.75 Steurs Erasmus-Euroset Jansenbinders 1328 gram 31 × 24 232 €45
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
43
The State of Things roept een zen- en zijdesfeer op. Dit is een boek dat je als vormgever zelf gemaakt zou willen hebben. Het boek valt goed open, de kneep is ruim. Tekst en beeld zitten vrij krap in de pagina, die goed vol zit. Dat is de bedoeling? Het doet een beetje denken aan een tabloid. Lay-out, typografie, de cover met de titel in een gouden letter, in het Engels en in het Chinees, en de ondertitel en de makers van het boek (en van de tentoonstelling waarbij dit boek aansluit) in het zwart. De cover zet Beijing en Brussel, en bij uitbreiding China en Europa, op dezelfde hoogte. Geen imitatie, maar een confrontatie, een uitwisseling. Een hele mooie bekleding. In kunst is niets noodzakelijk, zegt Ai Weiwei op pagina 29 van The State of Things. Behalve dit boek?
44
The State of Things
45
46
kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea
Tierra Celeste
Auteurs
Uitgever
Grafisch ontwerp
Lettertypes
Fotogravure
Druk- en bindwerk
Gewicht
Formaat h × b
Aantal pagina’s
Verkoopprijs
Veronique Vandekerckhove, Sam Steverlynck, Hildegard Keller e.a. Cypres Sander Vermeulen Berthold Akzidenz Grotesk Medium, Paradox regular Bema Graphics Bema Graphics 355 gram 23,5 × 16,5 128 €30
47
een boek in twee delen. Letterlijk. Of nee, drie. Twee ‘booklets’ zitten samen in een kartonnen doosje dat de opdruk Tierra Celeste meekreeg én een bedrukte binnenkant. Minimaal, maar verzorgd. De twee afzonderlijke boekjes dan. Beide kregen een lichtjes transparante stofwikkel mee, waarbij de titel, respectievelijk i Tierra Celeste en ii Tierra Celeste, op de binnenkant ervan is gedrukt, net leesbaar. Het binnenwerk? Mooi gedrukt op dat dunne papier van deel i, dat inhoudsopgave, colofon en teksten bevat. Sober strak gebonden ook. Rustig, de manier waarop de beelden in de tekst zijn gezet. Twee lettertypes – Berthold Akzidenz Grotesk Medium en Paradox regular. Grotesk en paradox, enfin, de woordspelingen bedenkt u zelf maar. Deel ii bevat vierkleurenprenten, de legende is telkens op de achterzijde van de pagina gezet, maar wel telkens mooi binnen het kader dat zich aftekent door de illustratie op de andere zijde van het blad. Origineel. De afgebeelde kunstwerken worden er zelf een beetje ondoorzichtig doorzichtig van.
48
Tierra Celeste
49
50
debuutprijs voor jonge afgestudeerden
Geen bekroning
51
op tafel lagen enkele mooie objecten. ‘Maar je verwacht van een student toch een onderzoekende houding?,’ vroeg een jurylid zich af. Knikkende hoofden. Als student kies je een onderwerp en denk je na over wat je wilt maken. Het resultaat mag niet te gemakkelijk zijn. Ook had de jury bedenkingen bij de soms slordige afwerking. De jury twijfelde even en besloot uiteindelijk geen boek in deze categorie te bekronen.
52
publieksprijs voor het beste boekomslag
De jury nomineerde 10 covers voor de Publieksprijs voor het Beste Boekomslag:
1 Congo
(Belge)
Auteurs Carl De Keyzer,
Uitgever Lannoo
David Van Reybrouck
5 Dolen Auteur Michiel Hendryckx Uitgever Lannoo
Grafisch ontwerp Luc Derycke
Grafisch ontwerp Luc Derycke
2 Dooreman
Auteurs Jan Middendorp,
6 Delvaux,
180 jaar Belgische luxe
Auteur Hettie Judah
Tom Lanoye,
Uitgever Lannoo
Jeroen Laureyns,
Grafisch ontwerp Paul Boudens
Michiel Hendryckx,
Gerda Dendooven,
Anni Van Landeghem
Uitgever Lannoo
Grafisch ontwerp Dooreman
3 Het
Boek van Mannetje Koek
Auteurs Pieter Gaudesaboos, Lorraine Francis
Uitgever Lannoo
7 Kit
met peren
Auteur Nele Reymen Uitgever Manteau
Grafisch ontwerp Kris Demey
8 Waarom
we juf Kol willen vermoorden
Auteur Karla Stoefs
Uitgever De Eenhoorn
Grafisch ontwerp Kris Demey
Grafisch ontwerp Pieter Gaudesaboos
4 Walter
Auteur Agnes Goyvaerts
Van Beirendonck
Uitgever Houtekiet
9 Fluit
zoals je bent
Auteurs Edward van de Vendel,
Uitgever De Eenhoorn
Carll Cneut Grafisch ontwerp Leen Depooter
Grafisch ontwerp Paul Boudens
10 FLX Auteur Felix Van Groeningen Uitgever Ludion
Grafisch ontwerp Veerle Verbrugge
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
54
publieksprijs voor het beste boekomslag
Het boekomslag van Het Boek van Mannetje Koek haalde de meeste stemmen bij de lezersactie i.s.m. De Standaard.
55
plantin-moretusprijs 2010
de vormgevers
58
de vormgevers
59
luc derycke / studio luc derycke
Luc Derycke (1963) volgde een kunstenaarsopleiding (kask, Gent) en is sinds 1988 actief als uitgever, samensteller en vormgever van boeken. Sinds 1993 concentreert hij zich op het grafisch ontwerp en de productie van kunstboeken. Zo was hij van 1999 tot 2007 in-house designer voor The Drawing Center in New York. Van zijn boeken viel een aantal op door nominaties en prijzen in binnen- en buitenland. Voor Derycke bestaat zijn werk uit het samenbrengen van ‘alle aspecten van de ontwikkeling van een boek, waarvan niet alleen inhoud en vorm, maar ook institutionele context, historiciteit, verhouding tot de canon(s), de markt, budget, technologie en materialiteit deel uitmaken.’ Vorm is hierbij een begrip dat veel verder gaat dan grafisch ontwerp op zich. In 2005 ontstond, met de komst van Thomas Desmet, Studio Luc Derycke. Later kwamen daar nog Jeroen Wille, Ellen Debucqoy en Bart Hebben bij. In datzelfde jaar 2005 bracht Luc Derycke zijn uitgeefactiviteiten onder in mer Paper Kunsthalle, een vzw die zich tot doel heeft gesteld het boek als mentale tentoonstellingsruimte te onderzoeken. Jeroen Wille studeerde in 2004 af aan de Sint-Lucas Hogeschool (Gent) en ging vervolgens aan de slag als grafisch vormgever bij Studio Luc Derycke. Hij is ook, samen met Levi Seeldraeyers, als curator betrokken bij audiomer, het muzieklabel van mer Paper Kunsthalle. Studio Luc Derycke realiseerde in 2009 boeken voor Walter König Verlag (Keulen), The Henry Moore Institute (Leeds), Gagosion Gallery (New York), uitgeverijen Lannoo en Mercatorfonds e.a.
60
de vormgevers
61
danny dobbelaere
Danny Dobbelaere (1957) studeerde vrije grafiek aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (Gent) en aan het Plantin Genootschap (Antwerpen). Hij is maker en uitgever van aparte boekwerken (Zegwerk) en grafisch vormgever (Grafijn). Hij gaf vorm aan aparte boekwerken van auteurs als Konrad Bayer, Gerhard Rühm, Arno Schmidt, Yves Bonnefoy, Emilio Adolfo Westphalen, Jacques Izoard en Bart Meuleman. Recent verzorgde hij uitgaven van Willy Roggeman en C.C. Krijgelmans voor de jonge uitgeverij het balanseer. Hij maakte ook boeken voor Ons Erfdeel en iska (Interdisciplinair Studiecentrum voor Kritiek & Actualiteit, Hogeschool Gent). Dobbelaere staat bekend om zijn acommerciële en tegendraadse koers. Een rustige esthetiek en het plezier van het lezen zijn voor hem van kardinaal belang. Een sobere, uitgepuurde vorm en typografie zorgen voor een tijdeloze, ‘minimal’ look, zonder fetisjistisch te worden. Dobbelaere is ook dichter; het boek is voor hem een soort ‘denkprothese’, een artefact als ‘stof van zijn’. Als docent typografie en onderzoeker (Hogeschool Gent, kask) denkt hij na over strategieën om het boek van de toekomst een plaats te geven in een digitale en virtuele wereld.
62
de vormgevers
63
van looveren & princen
Johan Van Looveren (1969) studeerde grafische vormgeving aan de Sint-Lukas Hogeschool (Brussel) en specialiseerde aan het Plantin Genootschap (Antwerpen). In 1995 vestigde hij zich als zelfstandig grafisch ontwerper. Sinds 2006 vormt hij samen met Hilde Princen (1974) van looveren & princen. Daarnaast doceert Johan typografie in de afdeling Grafisch Ontwerp aan de Sint-Lukas Hogeschool (Brussel). Hij co-organiseert en programmeert lezingen over grafisch ontwerp: Shapeshifters. In mei 2010 verscheen de neerslag ervan in boekvorm: Shaping Voices – Talking and thinking about graphic design. van looveren & princen focust op editoriaal en corporate design. Zij werken voor het magazine Etcetera, Universitaire Pers Leuven, Onthaal en Promotie Brussel, Advanced Performance and Scenography Studies, Vlaamse Uitgevers Vereniging, unizo enzovoort.
64
de vormgevers
65
dion boodts
Dion Boodts (Ukkel, 1968) studeerde toegepaste grafiek aan de Sint-Lukas Hogeschool (Brussel) en illustratief ontwerpen aan de Provinciale Hogeschool Limburg (Hasselt). Na zijn studies in Brussel werd hij voltijds grafisch vormgever voor het provinciebestuur Limburg. Daar werkt hij in een gedreven team van zeven personen. De Sectie Grafische Producties verzorgt een diversiteit aan publicaties: boeken, brochures, tijdschriften, affiches, huisstijlen, logo’s, websites en veel meer. In 1993 vestigde hij zich als zelfstandig illustrator–grafisch vormgever in bijberoep, onder de naam Le Poisson illustré. Sindsdien maakt hij illustraties voor tijdschriften en werden zijn schilderijen tentoongesteld in Hasselt, Leuven en Brussel. In 2003 werd Dion Boodts door Design Vlaanderen als ontwerper erkend en bestempeld met het Design Vlaanderen Kwaliteitslabel. In 2006 mocht hij de vormgeving verzorgen van het door Design Vlaanderen uitgegeven tijdschrift Kwintessens, Vlaams tijdschrift voor vormgeving & mode.
66
de vormgevers
67
geoffrey brusatto
Geoffrey Brusatto (1979) studeerde, na een vooropleiding beeldende kunsten aan de Kunsthumaniora Berchem (Antwerpen), grafische vormgeving aan de Provinciale Hogeschool Limburg. Na zijn studies ging hij aan de slag als grafisch vormgever voor tal van culturele instellingen en startte hij zijn eigen grafisch bureau brusatto. Zijn werk wordt gekenmerkt door een uitgepuurde, al dan niet typografische vormentaal gecombineerd met een grote affiniteit met materiaal. Geoffrey Brusatto gaf vorm aan verschillende huisstijlen en boekontwerpen voor uitgeverijen, culturele instellingen en mode-ontwerpers. Voor de Vlaamse Gemeenschap ontwierp hij in 2008 de promotiebox Arts Flanders en recent creëerde hij een nieuwe identiteit voor theatergezelschap De Queeste. Eerder werk bestaat uit de huisstijl van kunstencentrum Z33 (Hasselt) en publicaties voor nicc (Antwerpen), Platform Beeldende Kunsten Limburg en m hka. Hij maakte boekontwerpen voor Davidsfonds Leuven en Stichting Kunstboek en creëerde het Henry van de Velde-label van Design Vlaanderen. Geoffrey Brusatto doceert Typografie en Grafisch Ontwerpen aan de Provinciale Hogeschool Limburg. Dat combineert hij met een doctoraatsonderzoek rond boekontwerp. Hij is lid van het Design Platform Limburg, waar hij het grafische luik vertegenwoordigt.
68
de vormgevers
69
leen depooter
Onder de naam quod. voor de vorm. is Leen Depooter (1968) sinds 1991 actief als zelfstandig grafisch vormgever, na studies aan het Sint-Lucas Instituut (Gent). Ze koos voor een bedrijfsnaam met het oog op uitbreiding en op de ambitie voor het creëren van een groot bureau met medewerkers. Intussen begreep ze dat het alleen werken haar het best ligt en besliste ze dat het bureau een eenmanszaak zal blijven. Na vijftien jaar met vooral mode-, architectuur- en huisstijlopdrachten maken uitgevers sinds een paar jaar een groot deel van haar klantenbestand uit. Zo is ze zich ook op boekvormgeving gaan richten. Ze heeft een grote liefde voor het vormgeven van kinderboeken en jeugdromans. Onderhandelen en discussiëren met illustratoren en auteurs vindt ze plezierig werken. Daarnaast geeft ze vorm aan boeken over koken en kunst, architectuur en interieur. Ook nam ze het ontwerp en de ontwikkeling van merchandise-items van de kunstenaars Magritte en Ensor voor haar rekening, in opdracht van uitgeverij Ludion. Samen met illustrator Carll Cneut gaf ze vorm aan de meeste van zijn recente boeken: met Eén miljoen Vlinders en Het geheim van de keel van de nachtegaal (beide bij De Eenhoorn) won Leen vorige jaren een eerste en tweede Plantin-Moretusprijs. Telfeest (met illustraties van debutante Soetkine Aps), één van de tientallen boeken die ze afgelopen jaar vormgaf voor De Eenhoorn, werd goed bevonden voor een derde prijs.
70
de vormgevers
71
kris demey
Het vakgebied van grafisch vormgever Kris Demey beslaat vooral de culturele en literaire wereld. Tussen 1998 en 2008 verzorgde hij alle grafische communicatie voor het Kaaitheater in Brussel. Hij stond eveneens in voor projecten in het Museum voor Schone Kunsten (Gent), het Museum van Schone Kunsten (Antwerpen) en het Museum voor Schone Kunsten van België (Brussel). Daarnaast ontwierp hij vele huisstijlen en gevarieerde publicaties. Zijn passie voor typografie en boekvormgeving komt vooral tot uiting in zijn werk voor uitgeverijen. In Vlaanderen zijn dat Uitgeverij Lannoo, Uitgeverij Manteau, Standaard Uitgeverij, Ludion, Tijdsbeeld, Mercatorfonds, Academia Press, Borgerhoff & Lamberigts en Witsand Uitgevers. In Nederland werkt hij al een achttal jaar voor Uitgeverij Prometheus en Bert Bakker. Dat alles resulteerde in de vormgeving van ongeveer 600 boekomslagen, literaire reeksen en kunstcatalogi. Voor Uitgeverij Lannoo en uitgeverij De Eenhoorn geeft hij ook kinderboeken vorm. In hetzelfde vakgebied werkte hij nauw samen met Boek.be en voor Stichting Lezen verzorgde hij de campagne rond de Jeugdboekenweek 2010 en de Gedichtendag 2010. Boekarchitectuur is voor hem de plaats bij uitstek waar vele disciplines uit de grafische vormgeving elkaar ontmoeten en beïnvloeden: traditie versus hedendaagse visie, vakkennis en experiment, feeling en finesse. Voor Tom Lanoye maakte hij de limited edition-box rond de Monster-trilogie, voor Herman Brusselmans maakt hij al een achttal jaar alle covers en ook de meest recente boeken van Lieve Blancquaert werden door hem grafisch uitgewerkt.
72
de vormgevers
gert dooreman
Dooreman (Herentals, 1958) is sinds 1980 als tekenaar en vormgever actief in de culturele sector, en het boekbedrijf in het bijzonder. In het najaar van 2009 werd Dooreman uiteindelijk tegen de muur gezet en gecanoniseerd.
73
74
de vormgevers
75
kim beirnaert
Kim Beirnaert (Zuid-Korea, 1974) is grafisch ontwerper en werkt in Gent. Ze ontwierp boeken over hedendaagse kunst (bijvoorbeeld voor Hatje Cantz, Lannoo en Ludion) en werkte samen met Orla Barry, Michaël Borremans, Xaveer De Geyter, Raoul De Keyser, Wim Delvoye, Jan Fabre, Johannes Kahrs, Bernd Lohaus, Meg Stuart en Luc Tuymans. Van 1998 tot 2002 was Kim Beirnaert verbonden aan SintLucas in Gent als docent grafische vormgeving. Ze werkte mee aan promotiecampagnes als Herontdek Rubens (Antwerpen Culturele Hoofdstad, 2003), The Big Show (nicc, Antwerpen) en het Time Festival (Gent, 2009). Ze verzorgde drukwerk en catalogi van het S.M.A.K. in Gent, Museum voor Schone Kunsten in Gent, Paleis voor Schone Kunsten in Brussel en Zeno X Gallery in Antwerpen.
76
de vormgevers
77
sander vermeulen
Sander Vermeulen (1971) studeerde grafische vormgeving aan de Sint-Lukas Hogeschool (Brussel). Van 1994 tot 1998 werkte hij als zelfstandig vormgever onder de naam Studio Wacosta. In deze periode maakte hij vooral illustratief werk, voor onder andere Mc-Donalds, Coca Cola en Lucky Strike. In 1998 richtte hij samen met Jean-Marc Klinkert en Olivier Lamy Studio Mastic op en werkte hij in de culturele sector voor opdrachtgevers als de Beursschouwburg, De Munt en Flagey. Samen met Sven Vermeulen (productie) en Vincent Fournier (fotografie) richtte hij in 2004 Fanclubproject op. Sindsdien werkte hij voor het m hka en realiseerde hij opdrachten voor het FotoMuseum, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, Passa Porta, het Broelmuseum enzovoort. Het boek Tierra Celeste, laureaat van de Fernand Baudin Prijs, is ontworpen in samenwerking met Olivier Lamy.
78
de vormgevers
79
pieter gaudesaboos
Auteur, illustrator en vormgever Pieter Gaudesaboos (°9 mei 1979) spreekt met zijn fantasie en humor alle leeftijden aan. Zijn werk is speels, origineel, met nostalgische en absurde trekjes. Hij werkt vaak met collages en gemengde technieken en doet de vormgeving van zijn boeken zelf. Zijn boeken werden meermaals bekroond met o.a. een Boekenwelp en nominatie voor de CultuurPrijzen Vlaanderen 2007 voor Hoe oma plots verdween, een Boekenpluim voor Roodlapje, STAD, Pistache en Linus, en de Gouden Uil Jeugdliteratuurprijs 2008 voor Linus. Van 2004 tot 2009 werkte hij als vormgever bij het Gentse theaterhuis Kopergietery, in 2006 was hij art director van het cross-mediaal cultuurproject W@=D@. Pieter is mede-oprichter van vzw tapis plein, projecthuis voor actueel en alledaags erfgoed.
colofon
projectcoör dinatie & eindr edactie Sarah De Graef Geert Van den Bossche Vlaamse Uitgevers Vereniging Te Boelaerlei 37 2140 Borgerhout 03 287 66 92
[email protected]
met medewer king va n
teksten Wim De Mont gr a fische vor mgeving Van Looveren & Princen druk en a fwer king New Goff De best verzorgde boeken werd gezet uit Lexicon en gedrukt op Fuego Lines Natural, 285 gram (cover) en FocusArt Natural, 115 gram (binnenwerk), verdeeld door papyrus, in een oplage van 500 exemplaren. wettelijk depotnummer d/2010/6775/1 een initiatief va n
in sa men wer king met
Museum Plan t i n-More tus/ Pren tenkabi ne t
de best verzorgde boeken plantin-mor etusprijs 2010
De Plantin-Moretusprijs bekroont boeken die uitblinken door verzorgde en originele vormgeving, typografie, illustratie en grafisch-technische productie. De prijs wordt georganiseerd door twee vzw’s die het hebben voor mooie boeken: de Vlaamse Uitgevers Vereniging in samenwerking met het Plantin Genootschap. De categorieën waarin bekroningen kunnen worden toegekend zijn: literatuur, school- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven, kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea, overige non-fictie, kinder- en jeugdboeken, debuutprijs voor jonge afgestudeerden en een Publieksprijs voor het Beste Boekomslag.
p l a n t i n ge no o t s c h a p
v l a a m s e u i t ge v e r s v e r e n igi ng
