overheidsopdrachten: aanbevelingen

overheidsopdrachten: aanbevelingen

inhoudsopgave Samenvatting van de aanbevelingen met betrekking tot overheidsopdrachten voor architectuurdiensten

7

Bijzonder bestek

11

Bijzonder bestek: Aanbevelingen en toelichting

33

Aankondiging van een opdracht: Klassieke sector

39

Aankondiging van een opdracht: Aanbevelingen en toelichting

53

Design & Build en PPS: Aanbevelingen 57

5

6

Samenvatting van de aanbevelingen met betrekking tot overheidsopdrachten voor architectuurdiensten

Lijst van aanbevelingen Aanbeveling nr. 1 Een goed doordachte gunningsprocedure Aanbeveling nr. 2 Aanpassing van de deelnamevoorwaarden aan het voorwerp en de omvang van de opdracht Aanbeveling nr. 3 Gunningscriteria aan de hand waarvan de aanbestedende dienst de architectonische aspiraties het architectonisch opzet van de inschrijvers kan beoordelen Aanbeveling nr. 4 Een beoordelingsmethode voor het “prijs”-criterium (als dit één van de gunningscriteria is) die de andere gunningscriteria niet neutraliseert Aanbeveling nr. 5 Een evaluatie door personen met de nodige vakkennis in het betrokken domein Aanbeveling nr. 6 Toepassing van de reglementering voor overheidsopdrachten met betrekking tot abnormaal lage offerteprijzen en bijgevolg de naleving van het deontologisch verbod op de afbraak van het ereloon voorzien in artikel 12 van het Reglement van beroepsvoorschriften van de Orde van Architecten. Aanbeveling nr. 7 Evenwichtige contractuele bepalingen

7

aanbeveling nr.1

Een goed doordachte gunningsprocedure Een aanbestedende dienst heeft de keuze uit verschillende gunningswijzen om een overheidsopdracht te plaatsen. Vooral als het gaat over een opdracht voor architectuurdiensten waarbij de architecturale kwaliteit belangrijk is, gaat de voorkeur van de Cfg-OA echter uit naar een aantal gunningswijzen in het bijzonder. Een aantal procedures kan al geëlimineerd worden door de noodzaak van meerdere gunningscriteria. Daarnaast creëren dialoog en overleg een meerwaarde in het kader van een oproep tot inschrijving zodat ook te starre procedures vermeden moeten worden. Ook open procedures dienen echter vermeden te worden omdat zij leiden tot een geleidelijke verarming van de inschrijvers, die slechts weinig kans hebben om de opdracht toegewezen te krijgen. De keuze wordt hierdoor nog een stuk kleiner en uiteindelijk blijven een aantal hieronder uiteengezette aanbevelingen over.

8

Eerst willen we echter nog benadrukken dat de ontwerpenwedstrijd de procedure bij uitstek vormt voor de aanbestedende dienst om een plan of ontwerp te krijgen dat gekozen werd door een jury. Deze procedure, waarbij een speciale aankondiging van een wedstrijd opgemaakt moet worden, wordt echter weinig toegepast in België en dan meestal nog voor projecten met een symboolwaarde. Als voor deze procedure gekozen wordt, is een beperkte prijsvraag aangewezen. Men moet wel weten dat bij deze procedure de anonimiteitsregel facultatief is (de aanbestedende dienst beslist hierover) voor opdrachten zonder voorafgaande Europese bekendmaking (art. 142 van het KB van 15 juli 2011) en dat na de wedstrijd een procedure kan volgen van onderhandeling zonder bekendmaking met de laureaat of laureaten (art. 26, §1, 4° van de wet van 15 juni 2006). Als men niet de weg bewandelt van de ontwerpenwedstrijd is de Cfg-OA van oordeel dat in principe de onderhandelingsprocedure

met bekendmaking gekozen zou moeten worden als zij wettelijk toegestaan is. Hiermee deelt de Cfg-OA de mening van de Brusselse Bouwmeester en de architectuurcel van de Federatie Wallonië-Brussel. Het model van een aankondiging van een opdracht en het model van een bijzonder bestek, uitgewerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen, passen binnen een dergelijke procedure. Deze kan toegepast worden zonder dat een bijzondere verantwoording gegeven moet worden voor opdrachten zonder voorafgaande Europese bekendmaking, d.w.z. voor een bedrag lager dan € 200.000 excl. BTW (art. 105, §2, 2° van het KB van 15 juli 2011). Voor opdrachten vanaf € 200.000 is echter wel een verantwoording voor iedere opdracht verplicht op basis van artikel 26, §2, 3° van de wet van 15 juni 2006. De nieuwe reglementering voor overheidsopdrachten voerde een specifiek modaliteit voor de onderhandelingsprocedure met bekendmaking in, met name: de rechtstreekse onderhandelingsprocedure met bekendmaking (art. 2, §1, 3° van het KB van 15 juli 2011), die alleen toegestaan is onder de drempel van Europese bekendmaking (€ 200.000 excl. BTW). Zij bestaat uit slechts één fase; de inschrijvers dienen een offerte in zonder dat vooraf een selectie van kandidaten uitgevoerd wordt in een autonome procedurefase. Deze modaliteit is vergelijkbaar met een open procedure; de kans om de opdracht toegewezen te krijgen is kleiner voor de inschrijvers dan bij een beperkte procedure of bij de andere modaliteit van de onderhandelingsprocedure met bekendmaking (2 fasen) waarbij alleen de geselecteerde kandidaten een offerte mogen indienen. Als zij gebruik willen maken van deze modaliteit kunnen de aanbestedende diensten in de fase van de uitnodiging tot inschrijving de inschrijvers best alleen een voorstelling van hun architectonische visie vragen om hen te behoeden voor overdreven studiekosten.

Aanbeveling nr. 2

De deelnamevoorwaarden aanpassen aan de omvang en het voorwerp van de opdracht De aanbestedende dienst dient de deelnamevoorwaarden af te stemmen op het voorwerp en de omvang van de opdracht en op wat zij belangrijk vindt om de juiste kandidaten te kiezen. Het streven naar administratieve vereenvoudiging dient hierbij de hoofdbekommernis te zijn, met name door het gebruik van de elektronische middelen waarover de dienst beschikt voor het aanvragen van de documenten en inlichtingen bij de overheid (RSZ, BTW, jaarrekeningen enz.). Voor opdrachten waarbij de ereloonkosten maximaal € 85.000 bedragen zouden de aanbestedende diensten in het kader van de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking – als dit mogelijk is – minstens één bureau van jonge architecten moeten aanschrijven temidden van de

verschillende inschrijvers die gevraagd worden een offerte in te dienen teneinde de mededinging open te trekken en vernieuwing te brengen binnen de overheidsopdrachten architectuur. Algemeen gesproken zouden de aanbestedende diensten bepalingen kunnen voorzien die de aangestelde architecten aanmoedigen om samen te werken met jonge collega’s voor wie ze als voogd kunnen optreden door ze op weg te helpen met een opleiding “in the field” rond de overheidsopdrachten architectuur met hun specifieke, bijzondere kenmerken.

* Dit artikel luidt als volgt: “in het geval van een overheidsopdracht voor diensten, voor zover door de aard van de te verlenen diensten de specificaties van de opdracht niet voldoende nauwkeurig kunnen worden vastgesteld om de opdracht bij open of beperkte procedure te plaatsen”.

aanbeveling nr. 3

Gunningscriteria aan de hand waarvan de aanbestedende dienst de architectonische aspiraties van de inschrijvers kan beoordelen Als de architecturale kwaliteit belangrijk is, wenst een overheidsdienst die een procedure start voor de gunning van een overheidsopdracht voor architectuurdiensten reeds in het stadium van de uitnodiging tot inschrijving de architecturale aspiraties van de inschrijvers te kennen, of toch minstens een ruw idee hiervan te hebben. Dit kan betekenen dat de inschrijvers hun intenties moeten toelichten (intentienota, grafische weergave in de vorm van een schets of schema …), maar de hiervoor gebruikte middelen mogen in geen geval beschouwd worden als een voorontwerp. De aanbestedende dienst dient het aantal voor te leggen documenten te beperken tot wat strikt noodzakelijk is voor de beoordeling van de offertes tegen het licht van de gunningscriteria, in functie van de aard van de opdracht en van de doelstellingen van de aanbestedende dienst. Als de aanbestedende dienst niettemin de inschrijvers vraagt om reeds in het stadium van de uitnodiging tot inschrijving studies uit te voeren die beschouwd kunnen worden als prestaties die thuishoren in de beginfase van een architectuuropdracht, dient een vergoeding in verhouding tot deze prestaties toegekend te worden. Dit is de regel in het kader van een ontwerpenwedstrijd. Een dergelijke vergoeding is ook toegestaan bij een onderhandelingsprocedure of een aanbesteding. Het maken van schetsen maakt deel uit van de wettelijke opdracht van de architect en is dus een architectuurprestatie die vergoed moet worden, ook als dergelijke schetsen gevraagd worden in het kader van een oproep tot inschrijving.

In het licht van de artikelen 12 en 30 van het Reglement van beroepsvoorschriften is het deontologisch niet toegestaan om ermee in te stemmen zonder vergoeding prestaties te leveren die behoren tot de wettelijke opdracht van de architect. Het ereloon vormt geen verplicht gunningscriterium in het kader van de huidige reglementering voor overheidsopdrachten (met uitzondering van een aanbesteding, waar dit wel verplicht is). Dit kan zonder probleem vastgelegd worden door de aanbestedende dienst op basis van de praktijk en de gewoonten voor het type opdracht in kwestie. Het erelooncriterium vormt slechts één van de verschillende gunningscriteria en zou in de meeste gevallen alleen mogen meespelen als door de aard van het project geen aanbesteding mogelijk is op basis van creatieve elementen en als het gaat om puur technische werken, waarbij het architecturaal opzet niet belangrijk is, vooral wanneer de prestaties in kwestie ook uitgevoerd kunnen worden door andere dienstverleners dan architecten indien nodig (dus buiten de wet van 1939). De aanbestedende dienst mag echter niet uit het oog verliezen dat de voorgestelde prijs bepaald wordt door twee parameters: het aantal te presteren uren en het uurtarief, welk laatste op zijn beurt afhankelijk is van het statuut van het personeel dat ingezet wordt voor de prestatie (senior, junior, administratief medewerker enz. ). Het ereloon zou slechts een beperkte rol mogen spelen (idealiter 15 % met een maximum van 30 % naargelang de aard van het project) bij de algemene beoordeling zodat het gevaar van te lage offertes met een daaraan gekoppelde lage kwaliteit uitgesloten wordt.

Aanbeveling nr. 4

Een beoordelingsmethode voor het « prijs »-criterium (als dit één van de gunningscriteria is) die de andere gunningscriteria niet neutraliseert Het is echter niet voldoende om slechts een beperkt belang te hechten aan het prijscriterium. De aanbestedende dienst dient een beoordelingsmethode te kiezen die voldoet aan het principe van goed bestuur. Het hieronder voorgestelde systeem beschouwt het gemiddelde van de offerteprijzen als referentiewaarde (de “gemiddelde” offerteprijs krijgt de helft van de punten). De andere offertes worden beoordeeld ten aanzien van dit gemiddelde maar het gewicht ervan mag niet het maximumaantal toegekende punten (in ons geval 15) overschrijden of onder het minimum (0) blijven. De laagste offerte krijgt dus steeds meer punten dan een hogere concurrerende offerte. De gemiddelde offerteprijs wordt berekend naar analogie van de berekeningsmethode voor het gemiddelde van de offertebedragen in art. 99 §2 van het KB van 15 juli 2011. Via onderstaande formule krijgt men dan een prijsbeoordelingsschaal die niet te breed is en dus de andere gunningscriteria niet neutraliseert.

Resultaat 1 + ((M-a)/M) x 15 (aantal punten toegekend 2 aan het prijscriterium) waarbij a = erelonen van de offerte in kwestie M = gemiddelde van de ontvangen offertes met eventuele uitsluiting (voor de berekening van het gemiddelde) van de zeer lage en zeer hoge offertes. Het gemiddelde van de offertebedragen wordt als volgt berekend: 1. Als het aantal offertes 7 of meer is: door uitsluiting van de laagste en de hoogste offertes die samen een vierde van de ingediende offertes uitmaken. Als dit aantal niet deelbaar is door vier, wordt het vierde deel afgerond naar de bovenliggende eenheid. 2. Als het aantal offertes lager is dan 7: door uitsluiting van de laagste offerte en van de hoogste offerte. 3. Als het aantal offertes lager is dan 4: geen enkele uitsluiting voor de berekening van het gemiddelde.

9

Aanbeveling nr. 5

Een evaluatie door personen met de nodige vakkennis in het betrokken domein De reglementering voor overheidsopdrachten voorziet in geval van een ontwerpenwedstrijd de samenstelling van een jury waarvan de leden onbetwistbaar beslagen zijn in het domein in kwestie. Ook in het kader van een onderhandelingsprocedure (of een aanbesteding) - zowel als reeds een eerste vorm van prestaties geleverd wordt als wanneer alleen maar de architecturale intenties ingediend worden – zouden de gevraagde prestaties beoordeeld moeten worden door bevoegde personen (in een adviescomité), van wie een deel

althans geen banden heeft met en onafhankelijk is van de aanbestedende dienst en/of de inschrijvers (en van wie minstens de functies vermeld zouden moeten worden in de documenten van de opdracht). In het bijzonder de aanwezigheid van iemand van de dienst Stedenbouw is hierbij gewenst. Men dient immers over specifieke kennis te beschikken om zich te kunnen uitspreken over plannen of andere schetsen, of gewoon over een architecturale visie, wat een grondige kennis van de voorstellingstaal van een werk vereist.

Aanbeveling nr. 6

Toepassing van de reglementering voor overheidsopdrachten met betrekking tot abnormaal lage offerteprijzen en bijgevolg de naleving van het deontologisch verbod op de afbraak van het ereloon voorzien in artikel 12 van het Reglement van beroepsvoorschriften van de Orde van Architecten.

10

De aanbestedende dienst dient verplicht de prijzen van de inschrijvers te vergelijken zoals voorgeschreven door art. 21 van het KB van 15 juli 2011.In het bijzonder bestek zou daarom voorgeschreven moeten worden dat de inschrijvers in hun offerte alle nodige inlichtingen verstrekken aan de hand waarvan de offerteprijs ontleed kan worden en duidelijk wordt welke eenheidsprijzen en werktijden toegepast werden, plus detailinformatie over de kostprijs van eventuele onderaannemers.

Ook stellen we voor om de toepassing te voorzien van art. 21 §3 van het voornoemde KB op de onderhandelingsprocedure met bekendmaking. De Orde van Architecten zou op de hoogte gebracht moeten worden van offertes die uiteindelijk door de aanbestedende diensten beschouwd worden als abnormaal lage offertes.

Aanbeveling nr. 7

Evenwichtige contractuele bepalingen We stellen vast dat de bijzondere bestekken niet steeds het evenwicht bewaren tussen enerzijds de rechten en anderzijds de plichten van de partijen, zoals dit voorgeschreven wordt door de uitvoeringsregels vastgesteld door het KB van 14 januari 2013. Dit KB is van toepassing op alle overheidsopdrachten voor architectuurdiensten en afwijkingen hiervan zijn slechts toegestaan als gevolg van de bijzondere eisen van de opdracht in kwestie. De invorderbaarheid van het ereloon zou een spreiding moeten volgen die overeenstemt met de relatieve waarde van de verschillende fasen van de architectuuropdracht ten opzichte van het totaalbedrag van de kostprijs van de opdracht.

Volgens de reglementering dient het ereloon betaald te worden binnen een termijn van 30 dagen na afloop van de controletermijn van 30 dagen en volgens de modaliteiten die mogelijk vastgelegd zijn in de documenten van de opdracht. De auteursrechten van de architect zouden gerespecteerd moeten worden conform de geldende wetgeving.

bijzonder bestek

OPDRACHT VOOR ARCHITECTUURDIENSTEN Onderhandelingsprocedure met bekendmaking

BIJZONDER BESTEK MET BETREKKING TOT DE OPDRACHT … Plaats van het project:

Ref. van het dossier: Aanbestedende dienst:

13

14

ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1

Algemeen en gunningswijze Deze opdracht heeft betrekking op een volledige ontwerpersopdracht met het oog op... De opdracht wordt in de bijzondere bepalingen van dit bestek nader omschreven. De door de Aanbestedende dienst gekozen gunningswijze is de onderhandelingsprocedure met bekendmaking op basis van (ofwel) artikel 26, §2, 3° van de wet van 15 juni 2006 (ofwel) artikel 26, §2, 1°, d, van de wet van 15 juni 2006 en

artikel 105, §2, 2° van het K.B. van 15 juli 2011. De kandidaten zijn geselecteerd overeenkomstig de bepalingen in de aankondiging van opdracht. Deze opdracht is om budgettaire redenen opgedeeld in een vast gedeelte en verschillende voorwaardelijke gedeelten (fases) overeenkomstig artikel 37, §1 van de wet van 15 juni 2006. De gedeelten (fases) worden in artikel 2 van de bijzondere bepalingen beschreven.

Artikel 2

Reglementering en documenten van toepassing op de opdracht (zie bijgevoegde commentaren)

2.1. De opdracht wordt met name geregeld door de bepalingen in:  De wet van 15 juni 2006 betreffende overheids opdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten;

 Het Koninklijk Besluit van 15 juli 2011 betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken; er wordt op gewezen dat artikel 21, §3 van het K.B. van 15 juli 2011 van toepassing wordt op deze opdracht;



 Het Koninklijk Besluit van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken.

2.2. Afwijking van artikel 25 §2 van het Koninklijk Besluit van 14 januari 2013 (in voorkomend geval) In afwijking van artikel 25 §2 wordt de aannemer vrijgesteld van het stellen van een waarborgsom rekening houdend met de beroepsaansprakelijk heidsverzekering in hoofde van de architecten en de voor deze opdracht voorziene financiële modaliteiten. De modaliteiten voor betaling in termijnen maken het immers mogelijk om de goede uitvoering van de verschillende fases van de opdracht te garanderen.

(In voorkomend geval) De aanbestedende dienst heeft het recht om de waarborgsom in te houden tot de voorlopige oplevering en de eindoplevering van de opdracht voor werken.

2.3. De documenten van de opdracht zijn:

 De aankondiging van opdracht gepubliceerd op…

 Dit Bijzonder Bestek (evenals de antwoorden op de vragen volgens dat wat voorzien is in artikel 3.2. hierna)

 De goedgekeurde offerte van de aannemer

15

Artikel 3

Modaliteiten (zie bijgevoegde commentaren)

3.1. Vergoeding van het inschrijvings dossier voor de geselecteerde kandidaten (in voorkomend geval)

16

Aangezien de offertes voornamelijk bestaan uit een “voorstudie” (met grafische prestaties aan de hand waarvan het adviescomité en de aanbestedende dienst zich rekenschap kunnen geven van de door de concurrenten voorgestelde ontwerpopties, zal er een kostenvergoeding voor worden toegekend inclusief aan de kandidaat aan wie de opdracht wordt gegund (voor laatstgenoemde wordt dit bedrag echter afgetrokken van de eerste factuur na de gunning van de opdracht).

De vergoeding van …€ wordt toegekend aan elke geselecteerde inschrijver voor zover deze een regel matige offerte heeft ingediend en de vereiste mondelinge voorstelling heeft verricht. De betrokken kandidaten zullen schriftelijk van de toekenning van deze forfaitaire vergoeding op de hoogte worden gebracht. De vergoeding zal aan elke begunstigde worden betaald binnen vijftig dagen na de kennisgeving van de beslissing tot gunning van de opdracht aan de aannemer of bij ontstentenis daarvan (de aanbeste dende dienst ziet af van de voortzetting van de procedure, er is geen beslissing genomen…) binnen zes kalendermaanden vanaf de opening van de offertes.

Door de concurrenten te vergoeden verwerft de aanbestedende dienst niet het recht om het ontwerp van de inschrijvers te gebruiken zonder dat die hiertoe toestemming hebben gegeven. De ontwerpen van de inschrijvers aan wie de opdracht niet werd gegund, blijven volledig eigendom van diegenen die ze hebben gemaakt.

3.2. Voorafgaand plaatsbezoek en informatiesessie (in voorkomend geval) Er is een informatievergadering voorzien die wordt gevolgd door een voorafgaand plaatsbezoek. Dit verplichte bezoek waarvoor een aanwezigheids attest wordt afgegeven dat bij de offerte moet worden gevoegd, zal plaatsvinden op … om … Eventuele vragen worden schriftelijk gesteld aan de vertegenwoordiger van de aanbestedende dienst die aanwezig is op de dag van de informatievergadering in ruil voor het bezoekattest. Alleen de schriftelijke antwoorden op de vragen die de aanbestedende dienst relevant acht, vullen dit bestek aan. Alle schriftelijke antwoorden worden aan alle geselecteerde kandidaten overgemaakt.

3.3. Vooruitgeplande kalender van de procedure en het verloop van de opdracht

…

Artikel 4

Gunning van de opdracht (K.B. van 15 juli 2011) (zie bijgevoegde commentaren)

4.1. Prijsbepaling Deze opdracht is een opdracht tegen globale prijs uitgedrukt in een percentage van het eindbedrag van de onderzochte werken. Hij wordt berekend op de totale kost (excl. btw) van de werken, inclusief herzieningen, zonder onderscheid volgens techniek. Dit ereloonbedrag is een van de gunningscriteria*.



offerte en het invullen van de samenvattende opmeting of de inventaris, maakt de inschrijver daarvan gebruik. Doet hij dit niet, dan draagt hij de volle verantwoordelijkheid voor de volledige overeenstemming van de door hem aangewende documenten met het formulier”.

4.3. Opmaak van de offerte 4.2. Offerteformulier (in voorkomend geval) Het wordt de inschrijver ten zeerste aanbevolen het bij het bijzonder bestek gevoegde offerteformulier te gebruiken. De aandacht van de inschrijver wordt gevestigd op artikel 80 van het K.B. van 15 juli 2011 dat bepaalt: “Als bij de opdrachtdocumenten een formulier is gevoegd voor het opmaken van de

Het inschrijvingsdossier bevat verschillende exemplaren (een origineel en kopieën) van:  Het behoorlijk ingevulde en ondertekende offerte formulier, met name het totaalbedrag van de offerte voluit en in cijfers (excl. btw en incl. btw), de hoedanigheid van de ondertekenaar van de offerte, het volledige inschrijvingsnummer van de inschrijver

* Alternatief: deze opdracht is een opdracht tegen globale prijs vastgesteld door de Aanbestedende dienst en uitgedrukt in een percentage van het eindbedrag van de onderzochte werken. Hij wordt berekend op de totale kost (excl. btw) van de werken, inclusief herzieningen, zonder onderscheid volgens techniek. Dit percentage is forfaitair en vastgesteld op … (in te vullen door de aanbestedende dienst)



bij de Kruispuntbank van Ondernemingen; overeenkomstig artikel 7 §2 van het K.B. van 25 april 2007 betreffende de verplichte verzekering voorzien door de wet van 20 februari 1939 moet de offerte van de inschrijver ook volgende vermeldingen bevatten: de naam en het adres van zijn verzekeringsmaatschappij, het nummer van zijn polis, de geografische dekking evenals het adres en de verdere gegevens van de Raad van de Orde der Architecten die kan worden geraadpleegd in het kader van de naleving van de verplichte verzekering “wettelijke aansprakelijkheid” die voortvloeit uit zijn activiteit van architect.

 Alle documenten die worden gevraagd in het kader van de gunningscriteria en alle andere stukken die bij de offerte moeten worden gevoegd in ... exemplaren (een origineel en … kopieën). De inschrijver geeft in zijn offerte duidelijk aan welke informatie vertrouwelijk is en/of die betrekking heeft op technische of commerciële geheimen. De aanbestedende dienst verbindt zich ertoe om het vertrouwelijke karakter van de tekeningen, stukken en informatie die als dusdanig door de inschrijvers worden vermeld, te bewaren in naam van de bescherming van het zakengeheim of het auteursrecht. Behoudens hetgeen voorafgaat mogen de ontwerpen van de verschillende inschrijvers volledig of gedeeltelijk worden getoond op een tentoonstelling (mits vermelding van de naam van de makers) evenals voor communicatieacties die er betrekking op hebben op initiatief van de aanbestedende dienst.  (in voorkomend geval, als de prijs een van de gunningscriteria is) Een nota met: a) De uurtarieven van de architect en alle leden van het team die rechtstreeks of in onderaan neming tussenkomen; om de verschillende offertes gemakkelijker te kunnen vergelijken, maximaal drie tariefcategorieën (senior, junior, medewerker…) per specialiteit voorzien. b) Het geraamde aantal uren om de opdracht te volbrengen (met uitsplitsing) per fase van de opdracht en categorieën van partijen die tussen- komen in de verwezenlijking van de opdracht. c) De eenheidsprijzen van het drukwerk (zwart wit- en kleurenkopieën), bindwerk en afwerkingen. d) Het percentage algemene kosten evenals de ontleding ervan en het winstpercentage. De aanbestedende dienst behoudt zich het recht voor om de door haar aangestelde gemachtigde personen de opdracht toe te vertrouwen alle controles te verrichten op boekhoudkundige stukken alsook alle controles ter plaatse met betrekking tot de juistheid van de aanwijzingen die in het kader van het nazicht van de prijzen zijn geleverd.  (in voorkomend geval) Het attest van deelname aan het plaatsbezoek.

4.4. Indiening van de offerte (in te vullen door aanbestedende dienst) De offertes moeten uiterlijk op … om … u in het bezit zijn van de aanbestedende dienst. Een openbare opening van de offertes is niet voorzien. Toch zal een proces-verbaal van opening van de offertes aan de inschrijvers worden overgemaakt.

4.5. Verbintenistermijn van de inschrijvers De offerte van de inschrijvers blijft voor de inschrijvers bindend gedurende een termijn van 90 kalenderdagen die ingaat de dag na de opening van de offertes.

4.6. Gunningscriteria voor de opdracht (artikel 107 van het K.B. van 15 juli 2011) De aanbestedende dienst gunt de opdracht aan de inschrijver die de laagste offerte heeft ingediend in functie van de hierna opgesomde gunningscriteria. Voorbeeld: Eerste criterium

Architecturale en functionele waarde (... punten) Beoordeeld op basis van een intentienota van maximaal 4 A4-bladen met betrekking tot: 

de manier waarop de ontwerper van plan is de troeven van het bouwperceel en de omgeving waarin het project past, optimaal te gebruiken ten aanzien van het programma,



de integratie van het duurzame project (Zeer lage energie/passief/equivalent in ecobouw) in het bestaande weefsel,



de manier waarop de bebouwde en de nietbebouwde ruimten worden behandeld,



de geplande denkpistes voor een vernieuwend antwoord zowel op het vlak van het concept als dat van de bouw.

Tweede criterium

Beheer van het project en methode (… punten) Beoordeeld op basis van een intentienota van maximaal 4 A4-bladzijden waarin de menselijke middelen en het materieel evenals de methode worden beschreven die zullen worden ingezet om: 

het project te beheren en de werken te controleren (vb.: de technische en administratieve leiding over het project en de bouwplaats, de ervaring van de projectbeheerder op het gebied van het ontwerpen en de follow-up van de werkzaamheden in de ecobouw, voor een zeer-lage-enerigie-/passief- of soortgelijk gebouw, de beheersing van de studietermijn en de termijn om de werken te verwezenlijken enz.).

17





Derde criterium

Het ereloonbedrag (15 punten)

Beoordelingsmethode: het referentiekader van onderstaande formule is het gemiddelde. Men beschouwt een vermenigvuldigingsfactor (15) die gelijk is aan de helft van de maximale waarde 15/2 = 7,5). Dit gemiddelde cijfer wordt dan vermenig vuldigd met een factor van 0 tot 2. Resultaat

1 + ((M-a)/M) x 15 (aantal punten toegekend 2 aan het criterium prijs) waarbij a = ereloonbedrag van de beschouwde offerte M = gemiddelde van de ontvangen offertes met eventuele uitsluiting (voor de berekening van het gemiddelde) van de lage en hoge offerte(s).

18

Het gemiddelde van de bedragen wordt berekend op volgende manier: 1. Wanneer het aantal offertes minstens zeven bedraagt, met uitsluiting van zowel de laagste offerte en de hoogste offertes die een kwart van alle ingediende offertes vormen. Als dit aantal niet deelbaar is door vier, wordt het kwart afgerond op de eenheid erboven; 2. Wanneer het aantal offertes lager is dan zeven, met uitsluiting van de laagste en de hoogste offerte; 3. Wanneer het aantal offertes lager is dan vier: geen uitsluiting voor de berekening van het gemiddelde.



Andere voorbeelden in de aanbevelingen en commentaren.

4.7. Adviescomité De offertes zullen in de eerste plaats worden beoordeeld door een adviescomité dat zijn keuze op basis van de gunningscriteria aan de aanbestedende dienst moet toelichten. Kort na de indiening van de offertes is een mondelinge voorstelling van de offertes door de inschrijvers vóór dit comité voorzien. Het adviescomité bestaat uit minstens drie personen waaronder minstens één architect en één persoon die niets met de aanbestedende dienst te maken heeft en die bevoegd is op het betrokken gebied.

4.8. Verloop van de onderhandelingen De aanbestedende dienst kan -eventueel bijgestaan door het adviescomité- onderhandelen met de inschrijvers en hen voorstellen hun offertes aan de in het bestek vermelde eisen aan te passen, om te zoeken naar de beste offerte op basis van de gunningscriteria. Bij opdrachten die de drempel voor de Europese bekendmaking niet halen, kan de onderhandeling eveneens betrekking hebben op de niet-essentiële voorwaarden van de opdracht. De onderhandelingen worden gevoerd door de aanbestedende dienst en volgens haar keuze, ofwel gelijktijdig met alle inschrijvers of sommigen van hen, ofwel opeenvolgend met alle inschrijvers of sommigen van hen, zonder dat deze keuze kan worden geïnterpreteerd als een voorteken van de uiteindelijke gunningsbeslissing noch als een uitsluiting van de inschrijver(s) waarmee de onderhandelingen niet of niet onmiddellijk worden gestart.

BIJZONDERE BEPALINGEN (zie bijgevoegde commentaren) Nota voor het gebruik van het model: Het model moet aan iedere bijzondere situatie worden aangepast. De cursieve delen tussen haakjes moeten worden vervangen door de vereiste informatie of wijzen op een punt dat volgens noodzaak moet worden gewijzigd. Deze opmerkingen moeten in het definitieve document worden geschrapt.

Artikel 1

VOORWERP VAN DE OPDRACHT De aanbestedende dienst belast de architect met de opdracht die wordt beschreven in artikel 2 met het oog op de studie en de verwezenlijking van de bouw, de renovatie, de aanleg (schrappen wat niet past) van een goed gelegen straat (straat + huisnummer) te (postnummer + gemeente) gekadastreerd (sectie + perceelnummer). Deze werken zijn bedoeld om: … (formulering van het programma van de werken)

1.1.De werken waarop de opdracht van de architect betrekking heeft dekken volgende gebieden:

a) Structuur en technische installaties

a.1. De gesloten ruwbouw Studies en controle worden toevertrouwd aan de architect a.2. Stabiliteitstudies Ofwel: Studies en controle worden toever trouwd aan een studiebureau Stabiliteit (standaard) Ofwel: Studies en controle worden toever trouwd aan de architect (schrappen wat niet past) a.3. De sanitaire installaties, met inbegrip van de riolering en de afvoer van het afval- en regenwater Ofwel: Studies en controle worden toever trouwd aan de architect (standaard) Ofwel: Studies en controle worden toever trouwd aan een studiebureau speciale technieken (schrappen wat niet past) a.4. De warmwaterproductie- en verwarmingsinstallaties Ofwel: studies en controle worden toevertrouwd aan de architect (standaard) Ofwel: studies en controle worden toevertrouwd aan een studiebureau speciale technieken (schrappen wat niet past)

a.5. De elektriciteits- en verlichtingsinstallaties Ofwel: Studies en controle worden toevertrouwd aan de architect (standaard) Ofwel: Studies en controle worden toevertrouwd aan een studiebureau speciale technieken (schrappen wat niet past) b) Binnenafwerking b.1. De binneninrichtingen met de afwerkingen, vloerbedekkingen en binnenafwerkingen, het schilderwerk en de verduisterings elementen voor de openingen Ofwel: studies en controle worden toevertrouwd aan de architect (standaard) Ofwel: studies en controle worden toevertrouwd aan een studiebureau binneninrichting of -architectuur (schrappen wat niet past) b.2. De signalisatie-, veiligheidsuitrustingen, sanitaire uitrustingen en de vaste keuken meubelen Ofwel:studies en controle worden toevertrouwd aan de architect (standaard) Ofwel:studies en controle worden toevertrouwd aan een studiebureau binneninrichting of -architectuur (schrappen wat niet past) b.3. De binnendecoratie met inbegrip van het meubilair en de decoratieve elementen Ofwel: studies en controle worden toevertrouwd aan de architect (standaard) Ofwel: studies en controle worden toevertrouwd aan een studiebureau binneninrichting of -architectuur (schrappen wat niet past)

c) Buiten

c.1. De aanleg van de directe buitenomgeving Ofwel: studies en controle worden toevertrouwd aan de architect

19

(standaard) Ofwel: studies en controle worden toevertrouwd aan een landschaps architectenbureau (schrappen wat niet past)

d) Andere

d.1. Veiligheidscoördinatie Ofwel: coördinatie-ontwerp en coördinatie verwezenlijking worden toevertrouwd aan de architect (automatisch bij bouwplaatsen van minder dan 500 m2) Ofwel: coördinatie-ontwerp en coördinatie verwezenlijking worden toevertrouwd aan een coördinator ten laste van de aanbestedende dienst (standaard)

1.2. De opdracht van de architect omvat volgende plichten



De architect is belast met de algemene coördinatie van de taken die alle gebieden van de opdracht dekken. In dat opzicht staat hij garant voor de architecturale, technische en financiële samenhang van het project.

De architect is niet de mandataris van de bouwheer. Uitgezonderd de opmaak van de documenten en de inachtneming van de termijnen in deze overeenkomst heeft hij uitsluitend inspanningsverplichtingen. Het kwijt zich van zijn opdracht door te gelegener tijd de prestaties te leveren die nodig zijn door de aard en de omvang van de bouw.

d.2. Prestaties van de EPG-adviseur / EPG-verantwoordelijke Ofwel: prestaties worden toevertrouwd aan een EPG-adviseur / externe EPG verantwoordelijke (standaard) Ofwel: prestaties worden toevertrouwd aan de architect (schrappen wat niet past)

Artikel 2

OPDRACHTEN VAN DE ARCHITECT 20 De opdracht van de architect omvat 7 (te wijzigen als er fases worden geschrapt) opeenvolgende fases waarvan de inhoud hierna is weergegeven. Uitgezonderd de eerste fase van de opdracht, die ingaat bij de kennisgeving van de gunning van de opdracht zonder voorbehoud, moet voor elke latere fase van de opdracht een specifieke bestelbon worden opgemaakt. De architect dient al deze fases op vraag van de aanbestedende dienst uit te voeren. De opeenvolging van de fases moet worden in acht genomen om de samenhang van het project te garanderen. Fase 7 met betrekking tot de interventie tijdens de werkzaamheden moet absoluut aan een architect worden toevertrouwd. FASE 1

SCHETS 1. Basisprestaties en -documenten

In het verlengde van zijn offerte maakt de architect een schets op met één of meerdere voorstellen (er zijn maxi maal drie varianten in de prijs inbegrepen) die het pro gramma concretiseren in functie van de bestaande plaat sen. Aan de hand van deze schets:  moeten de door de architect voorgestelde architecturale conceptie, de functionele waarde van de studie en de omvang van de volumes, met inachtneming van het programma en het budget kunnen worden beoordeeld;  moet kunnen worden bekeken of de geplande bouw-

werken kunnen worden verwezenlijkt in functie van de reglementaire en technische beperkingen en eisen;  moet men de benaderingswijze van de ontwerper kunnen begrijpen en in voorkomend geval beschikken over de elementen om een keuze te maken tussen de verschillende voorgestelde opties of oriëntaties. 2. Wijzigingen en goedkeuring

De schets wordt voorgelegd en besproken met de vertegenwoordigers van de aanbestedende dienst en de derden die door hem zijn uitgenodigd. De wijzigingen en de oppuntstelling van de schets documenten na de voorstellingen zijn in de opdracht van de ontwerper inbegrepen. De schets wordt door de aanbestedende dienst goedgekeurd vooraleer de uitwerking van het voor ontwerp wordt voortgezet. FASE 2

VOORTONTWERP De architect maakt een voorontwerp op waarin de algemene conceptie in vlak en in volume wordt gepreciseerd en de technische maatregelen worden bepaald die het best beantwoorden aan het programma. Hij stelt de hoofdafmetingen en het algemene uitzicht van het bouwwerk vast. Hij maakt een voorlopige raming op van de verwachte kost van de werken en schat de algemene termijn voor de verwezenlijking van het werk.

Het voorontwerp omvat: 1. Basisprestaties en -documenten

 Een situatietekening en een liggingsplan van de bouwwerken.  De nodige bovenaanzichten vooraanzichten en doorsneden van zowel de bestaande als de op te richten bouwwerken, op schaal … 1:100 (standaard 1:100)  Een beknopte beschrijving van de buitenmaterialen en de voornaamste binnenmaterialen.  Een raming van de horizontale oppervlakken op basis van een eerste opmeting.  Een beknopte beschrijving van de fundamentele technische aspecten: stabiliteit, voorkomen van het gebouw (in voorkomend geval hygrothermie en akoestiek), elektriciteit, verwarming en klimaatregeling op basis van de principe schema’s.  In voorkomend geval voorstelling van het ontwerp aan de veiligheids- en gezondheidscoördinator.  In voorkomend geval voorstelling van het ontwerp aan de gespecialiseerde studiebureaus.

De documenten zijn genummerd en de materialen en kleuren zijn in een legende opgenomen.  Een omstandige beschrijving van de buitenmaterialen en de voornaamste binnenmaterialen.  Een beschrijvende raming van de verwachte kost van de werken, tegen de prijzen die gelden op het ogenblik van de indiening van het voorontwerp en op basis van een opmeting van de oppervlakten en volumes.  De beschrijving van en de toelichting bij de fundamen tele technische aspecten: stabiliteit, voorkomen van het gebouw (in voorkomend geval hygrothermie en akoestiek), elektriciteit, verwarming en klimaatregeling op basis van de principeschema’s, in voorkomend geval aangepast.  Het schema van de brandcompartimentering, de evacuatiewegen en de specifieke elementen m.b.t. de toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit, in voorkomend geval aangepast.. 2. Aanvullende prestaties en documenten

 Een axonometrisch perspectief van het project. (behouden of schrappen in functie van de omvang van het project)

2. Aanvullende prestaties en documenten

 Een schema van de brandcompartimentering, de evacuatiewegen en de specifieke elementen m.b.t. de toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit (behouden of schrappen in functie van de omvang van het project).  Voorstelling van het project aan de voogdijoverheid (in voorkomend geval).  Een raming van de looptijd van de werkzaamheden op basis van de door de aanbestedende dienst geleverde elementen. 3. Wijzigingen en goedkeuring

Het voorontwerp wordt voorgesteld en besproken met de vertegenwoordigers van de aanbestedende dienst en de derden die door hem zijn uitgenodigd.

3. Wijzigingen en goedkeuring

Het dossier wordt voorgelegd aan de vertegenwoordigers van de aanbestedende dienst. De ontwerper past het dossier aan de op de vergadering genomen beslissingen aan. De wijzigingen en de oppuntstelling van de documenten zijn in de opdracht van de ontwerper inbegrepen. Het definitieve voorontwerp wordt door de aanbeste dende dienst goedgekeurd vooraleer het dossier voor aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning en/of administratieve vergunning wordt samengesteld. FASE 4

DOSSIER VOOR AANVRAAG TOT STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNING

De wijzigingen en de oppuntstelling van de voorontwerp documenten na de voorstellingen zijn in de opdracht van de ontwerper inbegrepen, voor zover dit geen heroriën tering van de opties met zich meebrengt die leiden tot een volledige herstructurering van het voorontwerp. Het voorontwerp wordt door de aanbestedende dienst goedgekeurd vooraleer de uitwerking van het definitieve voorontwerp wordt voortgezet.

(Deze stap kan of moet na punt 5 worden voorzien, met name voor gesubsidieerde dossiers)

FASE 3

INSCHRIJVINGSDOSSIER

DEFINITIEF VOORTONTWERP De architect stelt een definitief voorontwerpdossier samen op basis van de opmerkingen en de gewenste wijzigingen van de aanbestedende dienst, de veiligheids- en gezondheidscoördinator of de gespecialiseerde studiebureaus. Het definitieve voorontwerp omvat: 1. Basisprestaties en -documenten

 De situatietekening en het liggingsplan van de bouwwerken.  De nodige bovenaanzichten vooraanzichten en doorsneden van zowel de bestaande als de op te richten bouwwerken, op schaal … 1:50 (standaard 1:50).

De architect maakt alle grafische en fotografische documenten evenals alle schriftelijke stukken op die nodig zijn om het dossier voor aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning samen te stellen volgens de geldende reglementering uitgezonderd een eventuele effectenstudie. FASE 5

De architect stelt een uitvoeringsdossier samen om het ontwerp in te schrijven volgens de geldende reglementering. De architect preciseert aan de hand van bovenaanzichten, doorsneden en aanzichten de vormen van de verschillende onderdelen van het bouwwerk, de aard en de kenmerken van de materialen en de voorwaarden voor hun verwerking. Hij bepaalt de ligging en de ingenomen ruimte van alle structuurelementen en alle technische uitrustingen, preciseert de trajecten van de toevoer- en afvoerleidingen van alle vloeistoffen en gassen, beschrijft de werken en brengt ze in kaart om het ontwerp te begrijpen.

21

1. Basisprestaties en -documenten Het inschrijvingsdossier bevat volgende documenten:

22

 De situatietekening en het liggingsplan van de bouwwerken.  De nodige bovenaanzichten, vooraanzichten en doorsneden van zowel de bestaande als de op te richten bouwwerken, op schaal … 1:50 en/of passende schaal.  De nodige gedetailleerde werktekeningen voor de uitvoering van de werken.  Een administratief bestek conform de geldende reglementering /het administratief bestek zal door de aanbestedende dienst worden geleverd. (schrappen wat niet past)  Het technisch bestek aangevuld met de bestekken van de gespecialiseerde studiebureaus.  Alle andere stukken die de aannemers bijkomende gegevens bezorgen voor de uitvoering van de werken.  Deopmetingenvandewerkenmetinbegripvaneenomstandige opmetingsstaat en een samenvattende opmetingsstaat, op gesplitst in loten, met dezelfde nummering als de beschrijving van de posten in het technisch bestek. Deze opmetingsstat en worden aangevuld met de opmetingsstaten van de gespecialiseerde studiebureaus.  Een ramende opmetingsstaat, opgesplitst in loten, met dezelfde nummering als de beschrijving van de posten in het technisch bestek aangevuld met de ramende opmetingsstaten van de gespecialiseerde studiebureaus, die uitsluitend aan de aanbestedende dienst zal worden geleverd.  In voorkomend geval de plannen en schema’s van de speciale technieken, geleverd door de gespecialiseerde studiebureaus.  De door de veiligheids- en gezondheidscoördinator geleverde documenten.

voorkomend geval technisch commentaar.  Een lijst van de door de aannemers geleverde technische en administratieve documenten.  Een samenvattende tabel van de offertes met vermelding van de prijzen en de eventuele tekortkomingen. 2. Aanvullende prestaties en documenten

De architect helpt de aanbestedende dienst bij de vragen tot verantwoording van de prijzen van de aannemers en maakt er een vergelijkende analyse van. Hij vult zijn analyseverslag aan. 3. Wijzigingen en goedkeuring

Het analyseverslag wordt voorgelegd aan de vertegen woordigers van de aanbestedende dienst. De architect past het dossier aan de op de vergadering genomen beslissingen aan. De wijzigingen en de oppuntstelling van de documenten zijn in de opdracht van de architect inbegrepen. Het verslag wordt goedgekeurd door de aanbestedende dienst die ervoor zorgt dat de aannemers de resultaten krijgen.

FASE 7

INTERVENTIE TIJDENS DE UITVOERING VAN DE WERKZAAMHEDEN (Afhankelijk van het type werk dat moet worden verwezenlijkt en de betrokkenheid van de vertegenwoordigers van de aanbestedende dienst, kan laatstgenoemde de architect belasten met een of andere van onderstaande opdrachten naast het eigenlijke controleren van de werken)

2. Wijzigingen en goedkeuring

Het dossier wordt voorgelegd aan de vertegenwoordigers van de aanbestedende dienst en de derden die ze heeft uitgenodigd. De architect past het dossier aan de op de vergadering genomen beslissingen aan. De wijzigingen en de oppuntstelling van de documenten zijn in de opdracht van de architect inbegrepen. FASE 6

BIJSTAND AAN DE AANBESTEDENDE DIENST BIJ HET ONDERZOEK VAN DE OFFERTES De architect helpt de aanbestedende dienst bij het verwerken van de offertes van de aannemers en maakt er overeenkomstig de reglementering inzake overheidsopdrachten een vergelijkende analyse van. Hij stelt een analyseverslag op met: 1. Basisprestaties en -documenten

 Een vergelijkende tabel van de offertes voor elke post, waarbij hij wijst op abnormale prijzen, weglatingen en hoeveelheden die verschillen.  Een lijst van de hoeveelheden in de opmetingsstaten die het voorwerp zijn van opmerkingen door de inschrijvers met in voorkomend geval technisch commentaar.  Een lijst van de eventuele vrije varianten met in

1. Basisprestaties en -documenten Controleren van de werken

De architect is belast met de controle op de uitvoering van de werken, zoals voorzien in artikel 4, alinea 1, van de wet van 20 februari 1939. De architect verricht de controle op de werken zelf of via een vertegenwoordiger met dezelfde wettelijke hoedanigheid, dat wil zeggen dat hij nagaat of de werken conform de plannen, de bestekken en de regels van het vak zijn. In dit kader omvat zijn opdracht met name volgende prestaties:  La visite du chantier, afin de contrôler la mise en œuvre, aussi fréquemment que nécessaire, mais au moins … une fois (par défaut une fois) par semaine.  Het bezoek aan de bouwplaats, om de uitvoering te controleren, zo vaak als nodig, maar minstens … eenmaal (standaard eenmaal) per week.  Het optekenen van zijn opmerkingen in het dagboek der werken of via een proces-verbaal.  Het afkeuren van de niet-conforme werken en het te gelegener tijd treffen van maatregelen om dit te verhelpen.  Het nazicht van de plannen en de door de aannemers opgemaakte uitvoeringsdetails en de productinformati bladen die door de aannemers worden aangeboden.  Het opstellen van de nodige aanvullende documenten voor de goede uitvoering van de werkzaamheden.  In voorkomend geval het controleren van de materialen,

de bouwwerken en de bouwelementen zoals voorzien in het bestek. De kost van de proeven is niet voor rekening van de architect.  Het onverwijld verwittigen van de aanbestedende dienst van problemen of gebrekkig werk waarvoor zijn tussen komst als bouwheer is vereist.  De bijstand aan de aanbestedende dienst bij de voorlopige en eindoplevering en bij de opmaak van het proces-verbaal. De architect verzorgt de artistieke leiding die voorkomt uit zijn plannen en studies. Hij brengt aan zijn plannen gratis alle wijzigingen aan die noodzakelijk zijn geworden door de voortgang van de werkzaamheden en de op de bouwplaats genomen beslissingen. 2. Aanvullende prestaties en documenten Bouwdirectie

De architect is belast/is niet belast (schrappen wat niet past) met de leiding over de werkzaamheden, dat wil zeggen dat hij de werfvergaderingen organiseert en leidt, de voortgang van de werkzaamheden controleert overeenkomstig de stukken van de opdracht. In dit kader omvat zijn opdracht met name volgende prestaties:  Het organiseren van de werfvergaderingen en het bijhouden van de notulen en het overmaken ervan aan alle betrokken partijen;  Voor de aannemer de bestelling plaatst, het ter goed kering voorleggen van alle wijzigingen aan de uitvoering en aan de voorwaarden van de aannemingsovereen komst evenals de bijkomende werkzaamheden (met uitzondering van de bijkomende werkzaamheden van gering belang) aan de bouwheer, aan de hand van een schriftelijke toelichtende instructie;  De controle van het dagboek der werken;  De analyse van de afrekeningen binnen 10 dagen na ontvangst en het opstellen van de betalingsvoorstellen;  Het opmaken van een eindafrekening aan het eind van de werkzaamheden en het opstellen van een betalings voorstel voor het saldo. Coördinatie van de werken

De architect is belast/is niet belast met (schrappen wat niet past) de coördinatie van de werken, dat wil zeggen dat hij de werkzaamheden in de tijd en in de ruimte plant, controleert of de planning wordt nageleefd en deze

planning aanpast aan de concrete omstandigheden, de bestekken en de regels van het vak. In dit kader omvat zijn opdracht met name volgende prestaties:  L’établissement ou l’agréation d’un planning général ;  Het opmaken of de goedkeuring van een algemene planning;  Het aanpassen van de planning aan de voortgang der werkzaamheden;  Het controleren of deze planning door de tussen komende partijen op de bouwplaats wordt nageleefd;  Het onverwijld in kennis stellen van de aanbestedende dienst van problemen waarin hij als bouwheer moet tussenkomen. Toezicht op de werkzaamheden (schrappen wat niet past) Ofwel: De architect is niet belast met het toezicht op de werkzaamheden (standaard) (Deze post moet door de aanbestedende dienst alleen worden gekozen voor speciale bouwwerken waaraan een zeer grondige follow-up van de werkzaamheden te pas komt, wat voor het merendeel van de werkzaamheden doorgaans niet nodig is. De hoge kost van het toezicht wordt verantwoord door de continue aanwezigheid van een architect op de bouwplaats) Ofwel: De architect is zelf of via een vertegenwoordiger met dezelfde wettelijke hoedanigheid belast met het toezicht op alle werkzaamheden, wat een dagelijkse follow-up van de werkzaamheden impliceert om alle redelijkerwijs opspoorbare gebreken te detecteren en deze zo spoedig mogelijk te verhelpen. In dit kader omvat zijn opdracht met name volgende prestaties: - de doorlopende aanwezigheid tijdens de uitvoering van de werkzaamheden; - de controles en administratieve stappen die er betrekking op hebben. Ofwel: De architect is zelf of via een vertegenwoordiger met dezelfde wettelijke hoedanigheid belast met het toezicht op volgende werkzaamheden: …

Artikel 3

DEELNAME AAN DE VERGADERINGEN Tijdens de hele procedure van de uitwerking van het project neemt de architect deel aan de vergaderingen zoals hierna gepreciseerd. 1. De werkvergaderingen met de aanbestedende dienst Deze deelname omvat: - de voorbereiding en de deelname aan alle werk vergaderingen met de aanbestedende dienst of zijn vertegenwoordigers die belast zijn met het dossier.

De verslagen van deze vergaderingen worden door de diensten van de aanbestedende dienst opgesteld. 2. De vergaderingen met de administratieve overheden Deze deelname omvat: - de voorbereiding en de deelname aan (6) vergaderingen die fase 1, 2, 3, 4, 5 en 6 dekken (het aantal vergaderingen opgeven dat in de forfaitaire prijs is inbegrepen, standaard 6 vergadering);

23

De verslagen van deze vergaderingen worden door de diensten van de aanbestedende dienst /door de architect opgesteld (schrappen wat niet past ); - de deelname aan 1 vergadering van de Gewestelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening van het grondgebied (in voorkomend geval). 3. De werfvergaderingen Deze deelname omvat: - de voorbereiding en de deelname aan alle nodige vergaderingen voor het goede verloop van de werk zaamheden, in het kader van de opdracht van de architect.

4. De deelname aan het openbare onderzoek (Als voor het project een openbaar onderzoek is vereist – schrappen of behouden afhankelijk van de aard van het project) Deze deelname omvat: - de voorbereiding en de deelname aan (1) voorstellings-/ overlegvergadering (het aantal vergaderingen opgeven dat in de forfaitaire prijs is inbegrepen, standaard de overlegvergadering georganiseerd bij de afronding van het openbare onderzoek); - de verslagen van deze vergaderingen worden door de diensten van de aanbestedende dienst opgesteld.

Artikel 4

OVERDRACHT VAN INFORMATIE EN DOCUMENTATIE De architect werkt heel zijn opdracht lang nauw samen met de aanbestedende dienst en met diens diensten. De aanbestedende dienst verbindt zich ertoe de taak van de architect te vergemakkelijken door hem op de hoogte te te houden van de verschillende stappen die zijn gezet bij de betrokken besturen, ministeries, openbare nutsbedrijven enz., evenals bij de bewoners- of soortgelijke comités die zouden kunnen worden georganiseerd en hem bij deze besturen en groeperingen te introduceren.

24

De aanbestedende dienst stelt de architect gratis de informatie en de documenten ter beschikking waarover hij beschikt, die laatstgenoemde van nut kunnen zijn bij het vervullen van zijn opdracht. Het gaat met name om volgende documenten (papieren of elektronisch formaat opgeven - schrappen wat niet past). De juridische gegevens, waaronder met name: - de eigendomsbewijzen en de eventuele erfdienstbaarheden, - de plaatselijke stedenbouwkundige voorschriften, - in voorkomend geval de mede-eigendoms- of verkavelingsreglementen, - in voorkomend geval een afbakeningsplan met de scheidingsgrenzen, - in voorkomend geval de overeenkomsten met gevolgen die de opdracht van de architect zullen beïnvloeden. (bijvoorbeeld overeenkomst met de studiebureaus) De technische gegevens, waaronder met name: - het kadastraal plan en de geüpdatete lijst van de ins en outs, - in voorkomend geval de resultaten en analyses van de reeks sonderingen en bodemanalyse, - de eventuele eerder verrichte studies evenals, in voorkomend geval hun beoordeling door het bestuur, - de regels en bijzondere reglementen eigen aan het project, waar de bouwheer weet van heeft.

De financiële gegevens, waaronder met name: - het beschikbare budget (inclusief de periode waarin het werd opgemaakt en de in aanmerking genomen parameters om te kunnen begrijpen hoe de raming van de financiële enveloppe is uitgewerkt). - de eventuele subsidies en premies, - (andere inlichtingen: een financiële studie verricht door een gespecialiseerd bureau). Over het algemeen levert hij de architect alle inlichtingen die hij in zijn bezit heeft en die de architect helpen of zouden kunnen helpen bij zijn opdracht. De architect kan niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten in de overgemaakte documenten. De aanbestedende dienst verwerft alle nodige rechten en vergunningen in het kader van deze opdracht en eerbiedigt de auteursrechten van derden ten aanzien van deze opdracht.

Artikel 5

VOORLEGGING EN REPRODUCTIE VAN DE DOCUMENTEN 1. Voorlegging van de documenten

2. Levering van de documenten

Algemeen

In het kader van het forfaitaire bedrag worden onderstaande documenten geleverd: - de schets in 3 exemplaren; - tussentijdse werkdocumenten in 1 exemplaar; - het voorontwerp in 3 exemplaren; - het definitieve voorontwerp in 3 exemplaren; - de documenten voor de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning in 7 exemplaren; - de inschrijvingsdocumenten in 5 exemplaren; - de notulen van de vergaderingen in 3 exemplaren; - de documenten met betrekking tot de analyse van de afrekeningen in 3 exemplaren; - verslagen met voorstel voor de processen-verbaal van voorlopige en eindoplevering in 3 exemplaren; - het dossier “as built” in 3 exemplaren, in voorkomend geval.

De ontwerper stelt het dossier samen betreffende: - de tekening en de cartografie met CAD-software (de software en de compatibiliteit met het materieel van de aanbestedende dienst opgeven), - de schriftelijke verslagen en documenten: op elektronische drager die compatibel is met de software van de aanbestedende dienst. De documenten moeten in DIN-formaat zijn. Alle documenten die wettelijk kunnen worden geëist, worden opgemaakt overeenkomstig de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken.

Plannen en tekeningen

De ontwerper maakt zijn plannen op voor wat betreft de dossiers voor het definitieve voorontwerp, de aanvraag tot administratieve vergunning en de uitvoering, en baseert zich daarbij op de gebruikelijke conventionele tekens. Op de plannen staat een cartouche, een legende, een schaal, een oriëntatie en een doorlopende nummering. Op het liggingsplan staan met name het volgende vermeld: een legende, de schaal, de oriëntatie, de perceelgrenzen en -nummers, alle natuurlijke en kunstmatige hindernissen (gebouwen, bomen, muren, afsluitingen, hagen en aangrenzende puntgevels ), de wegen die naast de terreinen en opgerichte gebouwen lopen, de aanwijzingen die voortvloeien uit de rooi- en aanlegplannen, de boven en ondergrondse leidingen met het niveau van de grondplaat van de inspectieputten in voorkomend geval. De hoogtemeter zal worden vertaald in hoogtelijnen en hoogtecijfers die nodig zijn voor de studies.



Wanneer bijkomend een effectenstudie wordt verricht, wordt van voornoe de documenten een extra exemplaar geleverd. (schrappen indien overbodig)

De plannen en teksten worden eveneens op elektronische drager geleverd in formaat (bestandsformaten opgeven).

3. Reproductie van de documenten De aanbestedende dienst behoudt zich het recht voor om de getypte en cartografisch documenten zelf te reproduceren om ze onder de leden van de te raadplegen instanties te verspreiden, om ze op de verschillende voorstellings- of informatievergaderingen te kunnen bespreken.

Artikel 6

AUTEURSRECHTEN EN OCTROOIEN De naam van de verantwoordelijke van het team van de architect staat op alle geproduceerde documenten. Op iedere - zelfs gedeeltelijke - publicatie van de studie staat de naam van de architect vermeld.

1. Rechten van de architect

(De aanbestedende dienst kiest de meest geschikte formule voor het type werk dat moet worden verwezenlijkt. De tweede formule moet voorbehouden zijn voor werken waarvan het prestige of de kwaliteit zodanig zullen zijn dat er van de aanbestedende dienst auteursrechten zouden kunnen worden geëist, als hij de afbeelding van het verwezenlijkte werk zou willen gebruiken.

- -

Inzake auteursrechten geniet de architect zijn leven lang het exclusieve exploitatierecht op zijn werk in welke vorm dan ook en het recht om er financieel voordeel uit te trekken. Bij zijn overlijden blijft dit recht voortbestaan ten gunste van zijn rechthebbenden tijdens het lopende kalenderjaar en de 70 daarop volgende jaren Deze vermogensrechten zijn vrij overdraagbaar onder volgende voorwaarden: de algemene overdracht van toekomstige werken is verboden, elk overgedragen recht wordt afzonderlijk vermeld in de overdrachtsakte en het exploitatiegebied van de overgedragen rechten wordt begrensd qua omvang, plaats en duur,

25

-

de overdracht bevat de vergoedingsmodaliteiten van het reproductierecht in de vorm van bijvoorbeeld een evenredige participatie in de inkomsten uit de verkoop of de exploitatie).

Bij wijze van uitzondering op wat voorafgaat, mag de architect de foto’s of filmopnames van het uitgevoerde werk (binnen- en buitenkant) gebruiken voor weten schappelijke doeleinden.

De intellectuele eigendom van de studie en het verwezenlijkte werk blijft verworven door de ontwerper, uitgezonderd de overdrachten en de beperkingen opgenomen in dit bestek.

Voor deze overdracht van de vermogensrechten is een aparte overeenkomst gesloten. De partijen erkennen dat ze deze hebben ondertekend.

Ofwel: De aanbestedende dienst aanvaardt en erkent de auteursrechten van de architect. Deze rechten hebben betrekking op de morele rechten (recht van openbaar making, vaderschapsrecht en het recht op eerbied en integriteit), net als op de vermogensrechten (reproductie recht, het recht van mededeling aan het publiek en het volgrecht). De architect behoudt in ieder geval zijn auteursrechten en met name de volledige artistieke eigendom van zijn studies en plannen evenals van de maquettes, films, synthesebeelden en foto’s met de exclusieve reproductierechten en van het uitgevoerde werk in alle vormen en op welke manier dan ook. De architect mag vanaf nu het gebouw zowel vanbinnen als aan de buitenkant (laten) fotograferen of filmen.

2. Rechten van de aanbestedende dienst





26



Bij wijze van uitzondering op wat voorafgaat, mag de aanbestedende dienst de foto’s of filmopnames (zowel binnen als buiten) van het uitgevoerde werk, gebruiken in alle publicaties die bedoeld zijn om te informeren of op te leiden, voor zover hij er geen geldelijk voordeel uithaalt. Ofwel: De aanbestedende dienst aanvaardt en erkent de morele rechten van de architect als auteur. Deze rechten hebben betrekking op de morele rechten (recht van openbaarmaking, vaderschapsrecht en het recht op eerbied en integriteit). De architect behoudt in ieder geval zijn auteursrechten en met name de volledige artistieke eigendom van zijn studies en plannen evenals van de maquettes, films, synthesebeelden en foto’s met de exclusieve reproductierechten en van het uitgevoerde werk in alle vormen en op welke manier dan ook.

Vanaf de voorlopige oplevering van het project door de aanbestedende dienst zijn de vermogensrechten verbonden aan de auteursrechten en alle rechten met betrekking tot het uitgevoerde werk exclusief eigendom van de aanbestedende dienst. Hij zal alle foto’s of filmopnames van het gebouw (binnen en buitenkant) vrij mogen gebruiken, reproduceren en verspreiden in welke vorm dan ook, zonder bijdragen of rechten te betalen. De architect mag zonder toestemming van de aanbestedende dienst geen foto’s (laten) nemen of filmopnames (laten) maken van het uitgevoerde werk (binnen - en buitenkant) om ze aan een derde te verkopen.



De bouwheer is houder van het recht om het project dat voorwerp is van deze opdracht in één exemplaar te verwezenlijken. Later mag hij alle aanpassings- of wijzingingswerken aan het bouwwerk doorvoeren, op voorwaarde dat hij de architect hiervan voorafgaandelijk op de hoogte brengt en hij het gebouw zijn eigen karakter niet ontneemt. Wanneer de bouwheer de werken uitvoert zonder de steun van de architect -de maker van het ontwerp dat het voorwerp is van deze opdracht-, eerbiedigt hij dient moreel recht en reikt hem de middelen aan zodat hij zich ervan kan vergewissen dat zijn werk wordt gerespecteerd.

3. Ondertekening De aanbestedende dienst erkent dat de architect het recht heeft om zijn werk te ondertekenen onder voorwaarden die in onderling overleg moeten worden bepaald. De kosten die kunnen voortvloeien uit het uitoefenen van het recht om het werk te onderteken door de architect blijven te zijnen laste. Bij wijziging of verbouwing van het werk kan de aan bestedende dienst ertoe worden verplicht om de hand tekening te verwijderen, als de architect hierom vraagt.

4. Octrooien De architect informeert de aanbestedende dienst over de octrooieerbare uitvindingen die op punt zijn gesteld ter gelegenheid van de uitvoering van deze opdracht en vraagt om ze niet bekend te maken. De aanbestedende dienst kan zich dientengevolge, zodra hij door de architect op de hoogte is gebracht van de octrooieerbare uitvindingen die op punt zijn gesteld ter gelegenheid van de uitvoering van deze opdracht, niet langer beroepen op een recht op deze uitvindingen en mag ze evenmin bekendmaken.

Artikel 7

GEHEIMHOUDING De architect verbindt zich ertoe het vertrouwelijke karakter van de informatie die hij voor zijn opdracht heeft verzameld, te bewaren. Tot aan de eindoplevering van het werk door de aanbestedende dienst, verbindt de architect zich ertoe het vertrouwelijke karakter van de opties, voorstellen, keuzes en beslissingen van de partijen te bewaren. De architect mag tijdens de looptijd van zijn opdracht geen informatie bekendmaken die een grondspeculatie zou kunnen beïnvloeden.

Iedere vraag naar informatie die uitgaat van derden moet worden overgemaakt aan de aanbestedende dienst, die de architect eventueel de toestemming zal geven om er gevolg aan te geven.

Artikel 8

PERSONEEL De persoon die voor de architect belast is met het dossier wordt meteen na het sluiten van de overeenkomst aangesteld. Deze persoon zal de in de opdracht voorziene vergaderingen bijwonen. Bij overmacht of wanneer deze persoon de voorziene taak niet langer kan vervullen, zal in onderling overleg een nieuwe persoon worden aangesteld.

De leidend ambtenaar die voor de aanbestedende dienst belast is met het dossier wordt bij het sluiten van de overeenkomst aangesteld. Deze persoon zal de in de opdracht voorziene vergaderingen bijwonen en als vaste tussenpersoon voor de aanbestedende dienst optreden. Bij overmacht of wanneer deze persoon de voorziene taak niet langer kan vervullen, zal in onderling overleg een nieuwe persoon worden aangesteld.

Artikel 9

TERMIJNEN De architect verbindt zich ertoe binnen de hierna vermelde termijnen, die beginnen één maand na de levering van de in artikel 4 voorziene documenten door de aanbestedende dienst, de prestaties en documenten in artikel 2 en 3 te leveren in volgende volgorde: FASE 1

Schets - terhandstelling van de basisprestaties en -documenten van de schets: … kalenderdagen - terhandstelling van de aanvullende prestaties en documenten van de schets: … kalenderdagen

27 Fase 3

Definitief voorontwerp - terhandstelling van de basisprestaties en -documenten van het definitieve voorontwerp: … kalenderdagen - terhandstelling van de aanvullende prestaties en documenten van het definitieve voorontwerp: … kalenderdagen Fase 4

Dossier voor aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning - terhandstelling van het dossier voor aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning: … kalenderdagen

FASE 2

Voorontwerp - terhandstelling van de basisprestaties en -documenten van het voorontwerp: … kalenderdagen - terhandstelling van de aanvullende prestaties en documenten van het voorontwerp: … kalenderdagen

Fase 5

Inschrijvingsdossier - terhandstelling van de basisprestaties en -documenten van het inschrijvingsdossier: … kalenderdagen - terhandstelling van de aanvullende prestaties en documenten van het inschrijvingsdossier: … kalenderdagen

Fase 6

Bijstand bij het onderzoek van de offertes - terhandstelling van de basisprestaties en -documenten van het onderzoek van de offertes: … kalenderdagen - terhandstelling van de aanvullende prestaties en documenten van het onderzoek van de offertes: … kalenderdagen In deze termijnen is het volgende niet inbegrepen: de tijd die nodig is voor het overleg, de raadplegingen en de openbare onderzoeken, adviezen, aanpassingen en goedkeuringen door de aanbestedende dienst of de hogere overheden.

De termijnen worden opgeschort: - aan het eind van elke fase tussen de indiening van de documenten en de kennisgeving van de goedkeuring van de aanbestedende dienst, - van 15 juli tot 16 augustus en tussen Kerstmis en Nieuwjaar, Bovendien kunnen de termijnen eveneens worden opgeschort als onontbeerlijke informatie voor de uitwerking van de documenten buiten de wil van de architect om niet op tijd kan worden verkregen. De architect dient de aanbestedende dienst van deze vertragingen op de hoogte te brengen. De wachtperiodes voor het openbare onderzoek, voor beslissingen of interventies van de voogdijoverheid of anderen, worden afgetrokken.

Artikel10

FINANCIËLE MODALITEITEN 1. Prijsherziening

Het percentage van de erelonen wordt niet gewijzigd en wordt toegepast op het herziene bedrag van de werken.

2. Spreiding van de erelonen en betalingen

28

Percentagemethode met herziening in functie van de kost van de werken: de kost van de studies zal naar boven of naar onder worden herzien afhankelijk van de werkelijk verrichte werken. Heel de opdracht van de architect zal worden uitgevoerd tegen het forfaitaire en globale percentage dat de inschrijver in zijn offerte heeft opgegeven, te berekenen op de reële kost van de werken, herzieningen inbegrepen, exclusief btw, zonder onderscheid volgens techniek**. De verrekeningen van door de aanbestedende dienst goedgekeurde extra werken of wijzigingen worden in aanmerking genomen voor zover deze bijkomende werken of wijzigingen niet het gevolg zijn van fouten, nalatigheid of weglatingen van de architect. De betaling van de erelonen zal worden opgedeeld als volgt: - schets: 10% van het totaalbedrag van de erelonen berekend op basis van de goedgekeurde raming, na aftrek van de vergoeding betaald in het kader van de gunning van de opdracht; - voorontwerp: 30% van het totaalbedrag van de erelonen berekend op basis van de goedgekeurde voorontwerpraming, na aftrek van de erelonen waarvan sprake in vorige punt; - definitief voorontwerp: 50% van het totaalbedrag van de erelonen berekend op basis van de goedgekeurde vooront-

werpraming, na aftrek van de erelonen waarvan sprake in vorig punt; - stedenbouwkundige vergunning: 55% van het totaalbedrag van de erelonen berekend op basis van de goedgekeurde voorontwerpraming, na aftrek van de erelonen waarvan sprake in vorig punt; - inschrijvingsdossier: bij de aanstelling van de aannemer of uiterlijk 60 werkdagen na de indiening van het analytische verslag, 60% van het totaalbedrag van de erelonen berekend op het bedrag van de aanbesteding, na aftrek van de erelonen waarvan sprake in vorige punt; - controle van de uitvoering: tot 90% van het totaalbedrag van de erelonen, berekend naar rato van de voortgangsstaten, na aftrek van de erelonen waarvan sprake in vorig punt; in de praktijk zitten de vorderingsverklaringen bij de analyse van de voortgangsstaat der werken die maandelijks door de aannemer wordt aangegeven. Het te vorderen bedrag stemt overeen met 30% van de erelonen berekend op het bedrag van de uitgevoerde werken die door de ontwerper en de bouwheer zijn goedgekeurd; - voorlopige oplevering: 92,5% van het totaalbedrag van de verschuldigde erelonen, na ondertekening van het proces-verbaal van voorlopige oplevering door de bouwheer, na aftrek van de erelonen waarvan sprake in vorig punt; - eindafrekening: 97,5% van het totaalbedrag van de erelonen berekend op basis van de kost van de werken, na aftrek van de erelonen waarvan sprake in vorig punt; De vorderingsverklaringen worden ingediend na de voorlopige oplevering van de werken en na overhandiging van de door de aannemer opgemaakte plannen die zijn geüpdatet overeenkomstig de werkelijke uitvoering van de werken en worden ter controle door de ontwerper geparafeerd;

** Percentage op te geven door de aanbestedende dienst als de erelonen niet een van de gunningscriteria zijn

- eindoplevering: 100% van het totaalbedrag van de verschuldigde erelonen, na ondertekening van het proces-verbaal van eindoplevering door de bouwheer, na aftrek van de erelonen waarvan sprake in vorig punt. Bij niet-uitvoering van de werken zullen de percentages worden berekend op basis van het bedrag van de inschrijvingen van de aannemers of, bij ontstentenis daarvan, op basis van het voor de werken geraamde budget. De architect dient zijn vorderingsverklaringen samen met een bewijsstuk in te dienen. Als de goedkeuring van de documenten of een wijzigingsaanvraag of een uitdrukkelijk meegedeelde weigering niet heeft plaatsgevonden binnen 30 kalenderdagen vanaf de indiening van de documenten, dan

heeft de architect een gegronde reden om zijn factuur in te dienen. De betalingen geschieden in euro door overmaking op rekening (…) geopend op naam van (architect of architectenbureau) binnen 30 kalenderdagen vanaf het verstrijken van de controletermijn in vorige alinea. De btw wordt vastgesteld op het tarief dat geldt op het ogenblik van de opmaak van de vorderingsverklaring. De bijkomende prestaties die zijn gerechtvaardigd door middel van een lijst en aanvaard door de aanbestedende dienst, zullen maandelijks worden gefactureerd.

Artikel 11

VERTRAGINGEN

1. Vertragingen die voor rekening van de aanbestedende dienst komen

2. Vertragingen die voor rekening van de architect komen

Als de aanbestedende dienst de in artikel 10 vastgelegde betalingstermijn niet in acht heeft genomen, zijn de verwijlinteresten en de vergoeding voor incassokosten verschuldigd overeenkomstig artikel 69 van het K.B. van 14 januari 2013.

De bepalingen van artikel 154 van het K.B. van 14 januari 2013 zijn van toepassing.

29 Artikel 12

OMVANG VAN DE OPDRACHT

1. In het bedrag van de erelonen inbegrepen prestaties In het bedrag van de erelonen is het volgende inbegrepen: - de opdracht zoals beschreven in artikel 1 en artikel 2; - de voorstellings- en overlegvergaderingen overdag of ‘s avonds opgenomen in artikel 3; - alle werkvergaderingen in het kader van de overeen gekomen opdracht; - de levering van de documenten zoals voorzien in artikel 5.

2. Niet in het bedrag van de erelonen inbegrepen prestaties Ter informatie: het volgende is niet in het bedrag van de erelonen inbegrepen (niet-limitatieve lijst): - de voorstellings- of overlegvergaderingen buiten de hiervoor voorziene vergaderingen; - het opstellen van informatiebrochures, brochures voor peiling of openbaar onderzoek; - het opzoeken van informatie die niet voorhanden is bij de nutsbedrijven; - de wijzigingen aan de inhoud of de modaliteiten van de opdracht of de verplichting om de opdracht geheel of gedeeltelijk over te doen ingevolge een verandering in

de wetgeving die rechtstreeks slaat op de inhoud van de stedenbouwkundige vergunning, opties vanwege de aanbestedende dienst (m.b.t. tot beslissingen die tijdens de vergaderingen duidelijk zijn vastgesteld, in de notulen zijn opgetekend tijdens deze vergaderingen en door de ontwerper worden gevolgd) of na een aanpassing aan een stedenbouwkundig plan of de uitwerking van een niet-gelijktijdige effectenstudie; - het maken van een maquette of een landschapssimulatie; - voor zover ze niet uitdrukkelijk in dit bestek zijn voorzien, de studies van de speciale technieken en alle bijzondere onderzoeken waarvoor de hulp van ter zake kundige derden wordt ingeroepen; - het verrichten van de proeven op de werken en materialen noch de kost ervan; - de veiligheids- en gezondheidscoördinatieopdrachten op de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen tijdens de ontwerp fase of tijdens de fase van de werkzaamheden, die door middel van een speciale overeenkomst aan de architect kunnen worden toevertrouwd; - de plaatsbeschrijvingen, de overnames van mede eigendom, het gecomputeriseerde beheer van de documenten van de aanbestedende dienst.

3. Tarieven per vacatie (volgens door de aanbestedende dienst aanvaarde offerte van de inschrijver) Voor de hiervoor niet inbegrepen prestaties worden de erelonen die er betrekking op hebben berekend op volgende basis: - bijkomende vergadering (per halve dag of avond) forfait van ………€ excl. btw -

vacatie (per halve dag): forfait van ………€ excl. btw (de uren en verplaatsingskosten zijn in de prijs van de vacatie of de vergadering inbegrepen)

4. Uurtarieven en kosten (volgens door de aanbestedende dienst aanvaarde offerte van de inschrijver) Voor eventuele onvoorziene gerichte prestaties die niet in de opdracht zijn inbegrepen: - ……uur excl. btw voor een seniorarchitect (meer dan 15 jaar ervaring); - ……€ uur excl. btw voor een juniorarchitect (minder dan 15 jaar ervaring); - ……€ uur excl. btw voor een tekenaar of het administratieve personeel;

- ……€ uur excl. btw voor secretariaatswerk; - ……€ uur excl. btw per kilometer.

5. Tarieven voor de reproductie van bijkomende documenten (volgens door de aanbestedende dienst aanvaarde offerte van de inschrijver) Voor de reproducties van documenten die niet in de opdracht zijn inbegrepen, neemt de aanbestedende dienst de bijkomende exemplaren voor zijn rekening. De aanbestedende dienst kan de architect opdragen bijkomende exemplaren te leveren op basis van volgende prijzen: Plannen: zwart-wit - tot A3-formaat: …… €/st. - tot A0-formaat: …….€/st. Plannen: in kleur - tot A3-formaat: …… €/st. - tot A0-formaat: …….€/st. Zwart-witkopieën - tot A4-formaat: ……€/st. - tot A3-formaat: ……€/st. Kopieën van computerbestanden - per cd: ……€/st.

30 Artikel 13

AANSPRAKELIJKHEID 1. Verantwoordelijkheden De architect neemt de aansprakelijkheid op zich voor de studies en plannen in zijn opdracht waarover hij de leiding heeft overeenkomstig artikel 152 van het K.B. van 14 januari 2013. De architect neemt de aansprakelijkheid op zich voor de controles en, in voorkomend geval, voor de leiding en/of de coördinatie in zijn opdracht waarover hij de leiding heeft. Hij is aansprakelijk voor zijn eventuele onderaannemers. De architect neemt de gevolgen van zijn aansprakelijkheid op zich. Als de architect samen met een of meerdere andere partijen die tussenkomen in de bouw (aannemer, ingenieur enz.) fouten heeft gemaakt die hebben kunnen bijdragen aan dezelfde schade, verbindt de bouwheer zich ertoe de architect maar te vervolgen en schadeloos stelling te vorderen in verhouding tot diens aandeel in het ontstaan van deze schade, dat op minnelijke wijze of door een rechter wordt bepaald.

In dit opzicht stemt de bouwheer ermee in dat de aangestelde gerechtelijk deskundige de opdracht krijgt om voor elke schade zijn advies te geven over het aandeel van elke tussenkomende partij in het ontstaan van dezelfde schade. Als er zonder toestemming van de architect iets wordt

gewijzigd aan de behoorlijk goedgekeurde documenten, dan kan deze voor het gewijzigde gedeelte niet aansprakelijk worden gesteld.

2. Uitgangspunt van de tienjarige waarborg

De tienjarige aansprakelijkheid van de architect zoals bepaald in artikel 1792 en artikel 2270 van het Burgerlijk rechtboek loopt vanaf de voorlopige oplevering van alle werken waarop de studieopdracht van de architect slaat (artikel 152, 2e alinea van het K.B. van 14 januari 2013).

Artikel 14

EINDE VAN DE OPDRACHT EN DOOR DE AANBESTEDENDE DIENST BEVOLEN WIJZIGINGEN

1. Einde door de verwezenlijking van het voorwerp van de opdracht De opdracht van de architect eindigt bij de terhandstelling van de documenten en prestaties voorzien in artikel 2.

2. Stilzwijgende beëindiging van de opdracht De architect mag zijn opdracht als volbracht beschouwen, als binnen een termijn van twaalf maanden vanaf de terhandstelling van een fase, de wijzigingen niet nader zijn bepaald of de volgende fase niet is besteld.

4. Falen van de ontwerper De aanbestedende dienst kan de overeenkomst per aangetekende brief opzeggen zonder vergoeding, als de architect zijn verplichtingen niet nakomt of zich niet aan de opgelegde termijnen houdt. Hij dient de architect eerst per bij post aangetekende brief in gebrek te stellen om zijn verplichtingen binnen 15 dagen na te komen.

5. Overdracht van de overeenkomst Tenzij anders bepaald verbinden de partijen zich tot de volledige in artikel 2 beschreven opdracht.

3. Door de aanbestedende dienst bevolen wijzigingen Artikel 151, §5 van het K.B. van 14 januari 2013 is van toepassing.

Artikel 15

VERPLICHTINGEN VAN DE AANBESTEDENDE DIENST

De aanbestedende dienst wijzigt niets aan het ontwerp van de architect zonder hem hiervan op de hoogte te stellen.

31

32

Bijzonder bestek: Aanbevelingen en toelichting

33

Aanbevelingen en toelichting Algemene bepalingen

1. Reglementering en documenten van toepassing op de opdracht (artikel 2 van het BB) Het spreekt voor zich dat de lijst van de documenten die van toepassing zijn op de opdracht aangevuld dient te worden door de aanbestedende dienst in functie van het voorwerp van de opdracht.

2. Afwijking van artikel 25 §2 (borgsom) van het KB van 14 januari 2013 (artikel 2.2. van het BB)

3. Vergoeding van het inschrijvingsdossier voor de geselecteerde kandidaten (artikel 3.1. van het BB) (in voorkomend geval) Een correcte vergoeding die in verhouding staat tot de



reële kostprijs van de te leveren prestaties vanaf de fase van de uitnodiging tot inschrijving (als deze de gebruikelijke kostprijs overschrijdt die voorzien moet worden in het kader van een klassieke uitnodiging tot inschrijving) vormt een eerste voorwaarde als men kwaliteit wil. Zij staat ook garant voor latere besparingen tijdens de uitvoeringsfase van het project.

De verplichte verzekering die de architect moet afsluiten vormt een instrument ter bescherming van de aanbestedende dienst, die zo beschikt over een recht streeks vorderingsrecht ten aanzien van de verzekeraar. De toepassingsmodaliteiten van de borgsom en van de verplichte verzekering zijn weliswaar verschillend maar in beide gevallen hebben ze tot doel de aanbestedende dienst te beschermen na een uitvoeringsfout of een ontwerpfout van de ontwerper.

34

In de meeste gevallen kan de afwijking van de verplichte borgsom ook gerechtvaardigd zijn door de betalings modaliteiten voorzien door de aanbestedende dienst, die ervoor zorgen dat ten voordele van deze laatste een garantiebedrag ingehouden wordt (terwijl cumul van twee financiële garanties voor de goede uitvoering van de opdracht niet toegestaan is). Vaak – in 2,5 of 5% van de gevallen - worden erelonen voor de helft betaald bij de voorlopige oplevering en voor de andere helft bij de definitieve oplevering van de opdracht. Dit vormt een zelfde type garantie als de borgstelling. Nog een ander element spreekt in het voordeel van de afwijking van de verplichte borgsom: de uitzonderlijk lange duur van de opdrachten van ontwerper in vergelijking met alle andere overheidsopdrachten, wat leidt tot een onbeschikbaarheid van de ontwerper die financieel zwaar weegt, vooral als de betaling van het saldo van de borgsom gebonden is aan de toekenning van de definitieve oplevering aan de aannemer van de werken. Wel dient er hierbij nogmaals op gewezen te worden dat volgens artikel 25 van het KB van 14 januari 2013 geen borgstelling geëist wordt voor opdrachten waarvan het bedrag lager is dan € 50.000 en dat bij opdrachten in schijven, als er geen afwijking is van de verplichte borgstelling, de borgsom gesteld wordt per uit te voeren schijf.

4. Voorafgaand plaatsbezoek en informatiesessie (artikel 3.2. van het BB) De aanbestedende dienst dient tijdig vragen te beantwoorden zodat de inschrijvers voldoende tijd hebben om hiermee rekening te houden voor de opmaak van hun offerte. Indien nodig dient een uitstel van de datum van opening van de offertes voorzien te worden.

5. Opmaak van de offerte (artikel 4.3. van het bb) Als de prijs een van de gunningscriteria vormt (met name als door de aard van het project geen aanbesteding mogelijk is op basis van creatieve elementen) is het onderzoek door de aanbestedende dienst van de prijzen van de inschrijvers voortaan verplicht (artikel 21 van het KB van 15 juli 2011). Zij dient dus van de inschrijvers alle nodige inlichtingen te krijgen voor de ontleding van de prijs en het opsporen van mogelijk abnormaal lage offertes.

6. Gunningscriteria voor de opdracht (artikel 4.6. van het bb) Het doel van de gunningscriteria is een beoordeling mogelijk te maken van de intrinsieke waarde van de offertes en zij dienen bijgevolg verband te houden met het voorwerp van de opdracht. De Cfg-OA is van oordeel dat met het oog op de transparantie en relevantie van de antwoorden van de inschrijvers de weging van de gunningscriteria in alle omstandigheden voorzien zou moeten worden, d.w.z. zowel boven als onder de drempel voor Europese bekendmaking. Een dergelijke weging waarborgt de naleving van het principe van gelijke behandeling van de inschrijvers.

Aanvullende voorbeelden bij die van het bestekmodel Voorbeeld 1  Architectonisch ontwerp (… punten): integratie van het gebouw in zijn onmiddellijke omgeving, behandeling van de nieuwe bouwschil en aansluiting hiervan op de bestaande delen.  Kwaliteit van de inplanting van de functies (… punten): spreiding van de functies, circulatie, flexibiliteit van de inrichting.  Voorgestelde strategie voor de beheersing van het budget (…. punten): optimale benutting van de bestaande structuren en inrichtingen, energiebeheer in het gebouw. Voorbeeld 2  De ruimtelijke kwaliteiten van het project (… punten): afstemming van het voorgestelde programma op de noden van de bouwheer, functionele verdeling, gebruiks kwaliteit en daglicht.  De technische kwaliteiten van het project (… punten): de kostprijs, de rationaliteit en zuinigheid van het project (verhouding bruikbare oppervlakte voor de woningen, kostprijs van het onderhoud, keuze van milieuvriendelijke materialen, werkingskosten, energie besparing enz.).  De architectonisch kwaliteiten (… punten): de esthetiek van het project, de inpassing ervan in de bestaande context, de behandeling van de buitenruimten. Voorbeeld 3  De kwaliteit van de architecturale ingreep en de integratie ervan binnen de omgeving ervan op het terrein (… punten)  Performantie en functionaliteit van het instrument: Invulling van de verwachtingen opgesomd in het programma en vindingrijkheid bij de afstemming van het programma op het potentieel van het perceel (…punten)  De oplossingen voor een vermindering van de exploitatiekosten vanuit een duurzame architecturale visie (… punten)  De souplesse waarmee de voorgestelde inrichtingen en uitrustingen aangepast kunnen worden (… punten)  Optimalisatie van de investering (… punten)

Het bedrag van de erelonen: Het bedrag van de erelonen wordt doorgaans uitgedrukt in een percentage van het eindbedrag van de werken (herzien gebeurt in functie van de herzieningsformule vermeld bij de opdracht van de werken). Men kan hiernaast ook kiezen voor andere modaliteiten, zoals een forfaitair bedrag. In dit laatste geval dient een prijsherziening voorzien te worden conform artikel 20 van het KB van 15 juli 2011. De aanbestedende overheid dient zich absoluut te beschermen tegen te lage offertes die vaak ten koste van de kwaliteit gaan. Daarom kan men best bij de weging van de gunningscriteria geen te groot gewicht toekennen aan het prijscriterium ten opzichte van de kwaliteitscriteria van de offerte. Op basis van dit principe dient men rekening te houden met volgende twee parameters: 1. Een beperkt aandeel van de prijs binnen de globale beoordeling (idealiter 15% en maximaal 30% naargelang de aard van het project); 2. Een systeem van puntentoekenning dat in evenwicht is met dat voor de andere criteria Het puntensysteem voor het prijscriterium kan immers een doorslaggevende invloed hebben op de keuze van de aannemer, zelfs als de weging van dit criterium relatief laag is. Als men voor de prijs een zeer ruime punten schaal hanteert, komt dit er immers op neer dat men de andere gunningscriteria uitschakelt ten voordele van alleen het “prijs”-criterium als het gebruik van de punten schaal van de andere criteria beperkt is.

Daarom stelt de Cfg-OA een methode voor de beoordeling van het erelooncriterium voor (de keuze van de beoordelingsmethodes valt onder de beoordelingsbevoegdheid van de aanbestedende dienst, binnen de grenzen van de principes van goed bestuur).

Het voorgestelde systeem neemt het gemiddelde van de offerteprijzen als referentiewaarde (de “gemiddelde” offerte krijgt de helft van de punten). De andere offertes worden beoordeeld ten opzichte van dit gemiddelde zonder dat hun weging het maximum aantal toegekende punten overschrijdt (15 punten in ons voorbeeld) of onder het minimumaantal punten (0) blijft. De laagste offerte krijgt dus steeds meer punten dan een hogere concurrerende offerte. Het gemiddelde van de offertes wordt berekend naar analogie van de methode voor de berekening van het gemiddelde van de offerte bedragen, zoals beschreven in artikel 99 §2 van het KB van 15 juli 2011.

35

Via onderstaande formule krijgt men dan een prijs beoordelingsschaal van een redelijke omvang, die de andere gunningscriteria niet uitschakelt.

Resultaat 1 + ((M-a)/M) x 15 (aantal punten toegekend 2 aan het prijscriterium) waarbij a = erelonen van de offerte in kwestie M = gemiddelde van de ontvangen offertes met eventuele uitsluiting (voor de berekening van het gemiddelde) van de lage en hoge offerte(s). Het gemiddelde van de offertebedragen wordt als volgt berekend: 1. Als het aantal offertes 7 of meer is: door uitsluiting van de laagste en de hoogste offertes die samen een vierde van de ingediende offertes uitmaken. Als dit aantal niet deelbaar is door vier, wordt het vierde deel afgerond naar de bovenliggende eenheid. 2. Als het aantal offertes lager is dan 7: door uitsluiting van de laagste offerte en van de hoogste offerte.

36

3. Als het aantal offertes lager is dan 4: geen enkele uitsluiting voor de berekening van het gemiddelde. De Cfg-OA wijst er hier nogmaals op dat de erelonen geen verplicht gunningscriterium vormen in het kader van de huidige regelgeving voor overheidsopdrachten. De erelonen mogen uiteraard ook door de aanbestedende dienst vastgelegd worden op basis van de praktijk en gebruiken voor het type opdracht in kwestie. Sommige aanbestedende diensten – prijsbewuste bouwheren – gaan op deze wijze te werk en leggen de erelonen vast op basis van de gebruiken en hun eigen onderzoek en kennis aan de hand waarvan ze de beste prijs/kwaliteit verhouding kunnen bepalen, rekening houdend met zowel de omvang van de opdracht, de graad van complexiteit ervan en de geschatte kostprijs van de werken. Dit systeem mag natuurlijk niet misbruikt worden om de ontwerpers honoraria op te leggen die hen niet in staat stellen om hun wettelijke opdracht onder redelijke omstandigheden te vervullen, wat zou indruisen tegen artikel 12 paragraaf 1 van het Reglement van beroeps plichten van de Orde der Architecten.



Een voorbeeld (Federatie Wallonië -Brussel – Dienst culturele infrastructuur – opdracht van ontwerper voor de bouw van een gebouw dat onderdak zal bieden aan het « Archief en Museum van de Literatuur” in Brussel) De honoraria van de bureaus architectuur, speciale technieken, stabiliteit, akoestiek en bewegwijzering maken samen 15 % uit van het totaalbedrag van de werken excl. BTW. Het forfaitaire en unieke bedrag van het ereloon voor de architect is vastgesteld op 7,7 % plus 1,5 % van het totaalbedrag van de werken voor de coördinatie van de studies die toevertrouwd zijn aan de onderaannemers van de ontwerper. - Om de interventie te dekken van een studiebureau speciale technieken wordt het basisereloon aangevuld met 2,8 % van het totaalbedrag van de werken excl. BTW. - Om de interventie te dekken van een studiebureau stabiliteit wordt het basisereloon aangevuld met 2,5 % van het totaalbedrag van de werken excl. BTW - Om de interventie te dekken van een studiebureau akoestiek wordt het basisereloon aangevuld met 0,2 % van het totaalbedrag van de werken excl. BTW - Om de interventie te dekken van een studiebureau bewegwijzering wordt het basisereloon aangevuld met 0,3 % van het totaalbedrag van de werken excl. BTW Dit ereloon wordt aangevuld met 1,5% voor de coördinatie van de verschillende aannemingen als de werken uitgevoerd worden in afzonderlijke percelen en de bouwheer uitdrukkelijk aan de ontwerper vraagt om deze coördinatie op zich te nemen.

7. Adviescomité (artikel 4.7. van het BB) De aanbestedende dienst kan een adviescomité inrichten om het woord te geven aan personen met vakkennis in het domein terzake. Bij een onderhandelingsprocedure kan men opteren voor een mondelinge voorstelling door de inschrijvers van hun dossier om een dialoog tot stand te brengen. Dit betekent echter niet dat men mag toestaan dat sommige inschrijvers nieuwe documenten voorleggen bij een dergelijke voorstelling, daar dit zou neerkomen op een ongelijke behandeling van de inschrijvers. Hierna start de aanbestedende dienst met de onder handelingen en wordt beslist over de gunning van de opdracht na de raadpleging van het adviescomité en in functie van de resultaten van de onderhandelingen.

8. Verloop van de onderhandelingen (artikel 4.8. van het BB) Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen de opdrachten met een geraamde waarde van € 200.000 excl. of meer en de opdrachten met een lagere waarde. Bij opdrachten met een geraamde waarde van € 200.000 excl. BTW of meer moet men rekening houden met artikel 109 §2 van het KB van 15 juli 2011 dat stelt dat de aanbestedende dienst moet onderhandelen met de inschrijvers om de offertes aan te passen aan de eisen in de documenten van de opdracht en om de beste offerte te krijgen. De aanbestedende dienst beschikt dus slechts over een beperkte bewegingsruimte: er is geen sprake van dat de voorwaarden van de opdracht gewijzigd kunnen worden. Deze beperking geldt niet voor opdrachten met een lagere waarde. Wel mag de aanbesteder nooit het voorwerp van de opdracht zelf of de basisvoorwaarden ervan wijzigen tijdens de onderhandelingen. In ieder geval dienen de onderhandelingen zo gevoerd te worden dat de verschillende stappen ervan op transparante en volledige wijze verlopen.

Telkens wanneer dit mogelijk is kan men best een schriftelijke weerslag maken van het onderhoud met daarin het resultaat van iedere onderhandeling; dit mag zeer beknopt zijn. De aanbestedende dienst kan beslissen om de onder handelingsprocedure in opeenvolgende fasen te laten verlopen en zo het aantal te onderhandelen offertes te verminderen door toepassing van de gunningscriteria zoals beschreven in de aankondiging van de opdracht of het bijzonder bestek. Als men gebruikt maakt van deze mogelijkheid dient dit vermeld te worden in de aankondiging van de opdracht. De aanbestedende dienst heeft ook de mogelijkheid de onderhandeling slechts met één van de inschrijvers voor te zetten mits een passende motivering. Een dergelijke werkwijze kan echter alleen worden toegestaan als zij voorafgegaan werd door een effectieve vergelijking van alle ingediende offertes, op basis van alle gunningscriteria en dus gebaseerd is op een eerste rangschikking van de offertes.

37

Aanbevelingen en toelichting BIJZONDERE bepalingen

De bovenstaande bijzondere bepalingen komen in hoofdzaak uit het overeenkomstmodel voor de ontwerper, dat in september 2005 opgesteld werd door de Vereniging van Steden en Gemeenten van Wallonië in samenwerking met de Orde van Architecten *. In een aantal gevallen kunnen zij echter niet zonder meer overgenomen worden. Naargelang het geval dienen dan specifieke bepalingen voorzien te worden.

Artikel 1.1.d. (Voorwerp van de opdracht) Een afzonderlijke aanstelling en betaling van de veiligheidscoördinator door de aanbestedende dienst is aangewezen. Dit waarborgt de onafhankelijkheid tussen de partijen, wat ten goede komt aan de veiligheid op de bouwplaats. Zo moet ook de EPB –adviseur of –verantwoordelijke niet verplicht de architect zijn. Hoe dan ook, hij moet betaald worden voor de specifieke prestaties verbonden aan deze functie.

De schijven van de architectuuropdracht dienen in ieder geval aangepast te worden aan het type opdracht en de documenten die geëist worden van de architect, bijvoorbeeld als het voorwerp van de opdracht betrekking heeft op renovatiewerken of beschermde gebouwen.

38

* Verschillende aanbestedende diensten hebben bepalingen opgesteld (bijzondere bestekken) met een omstandige beschrijving van de volledige opdracht van de architect en de uitvoeringsvoorwaarden, welke bepalingen doorgaans geraadpleegd kunnen worden op het internet. We denken hierbij aan de Regie der Gebouwen, de Federatie Wallonië –Brussel, de VMSW, de BGHM enz.

Aankondiging van een opdracht: Klassieke sector

ANNEXE 7 AANKONDIGING VAN OPDRACHT AFDELING I: AANBESTEDENDE DIENST I.1

NAAM, ADRES*/** EN CONTACTPUNT(EN)

Officiële benaming: Postadres: Plaats:

Postcode:

Contactpunt(en):

Telefoon:

Land:

Ter attentie van: E-mail:

Fax:

Internetadres(sen) (indien van toepassing): Algemeen adres van de aanbestedende dienst (URL): Adres van het kopersprofiel (URL): (niet van toepassing in België)

Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen op het volgende adres: Hetzelfde adres als voor het/de hierboven vermelde contactpunt(en) Andere: bijlage A.I invullen Bestek en aanvullende documenten (inclusief documenten voor een concurrentiegerichte dialoog en een dynamisch aankoopsysteem) zijn verkrijgbaar op: Hetzelfde adres als voor het/de hierboven vermelde contactpunt(en) Andere: bijlage A.II invullen Inschrijvingen of aanvragen tot deelneming moeten worden ingediend bij: Hetzelfde adres als voor het/de hierboven vermelde contactpunt(en) Andere: bijlage A.III invullen

I.2

SOORT AANBESTEDENDE DIENST*/** EN HOOFDACTIVITEIT(EN) Ministerie of andere nationale of federale instantie, met regionale of plaatselijke onderverdelingen ervan Nationaal of federaal agentschap/bureau Territoriale publiekrechtelijke instantie Regionaal of plaatselijk agentschap/bureau Publiekrechtelijke instelling Andere (specificeren):

Algemene overheidsdiensten Defensie Openbare orde en veiligheid Milieu Economische en financiële zaken Gezondheid Huisvesting en gemeenschappelijke voorzieningen Sociale bescherming Recreatie, cultuur en godsdienst Onderwijs Andere (specificeren):

De aanbestedende dienst koopt aan namens andere aanbestedende diensten

ja

nee

1

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

41

AFDELING II: VOORWERP VAN DE OPDRACHT II.1 BESCHRIJVING II.1.1 Door de aanbestedende dienst aan de opdracht gegeven benaming II.1.2 Type opdracht en plaats van uitvoering van de werken, levering van de goederen of verlening van de diensten (Kies slechts één categorie – werken, leveringen of diensten – die het best overeenkomt met het voorwerp van uw opdracht of aankoop/aankopen) a)

42

Werken*/**

b)

Leveringen */**

c)

Diensten */**

Uitvoering Ontwerp en uitvoering Uitvoering ongeacht met welke middelen in overeenstemming met de door de aanbestedende diensten opgegeven vereisten

Aankoop Leasing Huur Huurkoop Een combinatie daarvan

nr Dienstencategorie: (Zie voor de dienstencategorieën 1-27, bijlage II van de wet)

Hoofdplaats van de uitvoering

Hoofdplaats van de levering

Hoofdplaats van de dienstverlening

................................................................... ...................................................................

................................................................................................ ............................................................................................ ................................................................................................ ............................................................................................

NUTS-code*/**

NUTS-code*/**

NUTS-code*/**

(zie bijlage 4 van het KB) II.1.3 De aankondiging betreft Een overheidsopdracht De invoering van een dynamisch aankoopsysteem (DAS) De opstelling van een raamovereenkomst

II.1.4 Inlichtingen over de raamovereenkomst (indien van toepassing) Raamovereenkomst met één onderneming Raamovereenkomst met verschillende ondernemingen Aantal of, indien van toepassing, maximumaantal deelnemers aan de beoogde raamovereenkomst Looptijd van de raamovereenkomst: jaar/jaren:

of maanden:

Motivering voor een raamovereenkomst van meer dan vier jaar:

..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................

Geraamde totale waarde van de aankopen voor de gehele duur van de raamovereenkomst (indien van toepassing; alleen in cijfers): Geraamde waarde zonder BTW: .................................. Munt: .................................................. of: tussen ....................................................... en ......................................... Munt: ................................................ Frequentie en waarde van de te gunnen opdrachten (indien bekend): ...................................................................................

II.1.5 Korte beschrijving van de opdracht*

De opdracht is een overheidsopdracht voor de levering van diensten (architectuurdiensten), die betrekking heeft op een volledige opdracht van ontwerper voor

..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... 2

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

II.1.6 CPV-classificatie (Gemeenschappelijke woordenlijst overheidsopdrachten) (zie http://simap.europa.eu) Hoofdcategorie . -

*/**

Subcategorie (indien van toepassing) -

Hoofdopdracht

.

.

Bijkomende opdracht(en)

.

.

.

-

-

-

.

.

.

-

-

-

.

.

.

-

-

-

.

.

.

-

-

-

II.1.7 De opdracht valt onder de Overeenkomst betreffende overheidsopdrachten (GPA)

ja

II.1.8 Verdeling in percelen

nee

ja

(voor inlichtingen over percelen zoveel keer bijlage B gebruiken als er percelen zijn)

nee

Zo ja, Inschrijvingen mogen worden ingediend voor(slechts één mogelijkheid aankruisen): (zie artikel 54, § 2, lid 2 van het KB) Een perceel

Een of meer percelen

Alle percelen

II.1.9 Varianten worden geaccepteerd

ja

nee

II.2 HOEVEELHEID OF OMVANG VAN DE OPDRACHT II.2.1 Totale hoeveelheid of omvang (inclusief alle percelen, verlengingen en opties, indien van toepassing) In dit stadium wordt het budget dat door de aanbestedende overheid besteed kan worden aan de werken geraamd op xxxx€ zonder BTW (zonder de studiekosten)

.....................................................................................................................................................................................................................

Indien van toepassing, geraamde waarde zonder BTW (alleen in cijfers): ........................................... Munt: ............................................... of: tussen .............................................. en ............................... Munt: ..............................................

II.2.2 Facultatieve verlengingen (indien van toepassing)

ja

nee

Zo ja, beschrijving van deze verlengingen: ................................................................................................................................................ _______________________________________________________________________________________________________________ Indien bekend, voorlopig tijdschema voor de uitvoering van deze opties: In maanden:

of in dagen:

(vanaf de datum van gunning van de opdracht)

3

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

43

II.3 DUUR VAN OF UITERSTE TERMIJN VOOR DE VOLTOOIING VAN DE OPDRACHT ► ZIE AANBEVELING IN BIJLAGE Periode in maanden:

of in dagen:

(vanaf de datum van afsluiting van de overeenkomst)

Of vanaf

/

/

(dd/mm/jjjj)

Tot

/

/

(dd/mm/jjjj)

AFDELING III: JURIDISCHE, ECONOMISCHE, FINANCIELE EN TECHNISCHE INLICHTINGEN III.1 VOORWAARDEN MET BETREKKING TOT DE OVEREENKOMST III.1.1 Verlangde borgsommen en waarborgen (indien van toepassing) Er is geen borgsom vereist (zie motivering hiervoor in het bijzonder bestek)............................................................................ ..................................................................................................................................................................................................................... III.1.2 Belangrijkste financierings- en betalingsvoorwaarden en/of verwijzingen naar de voorschriften dienaangaande Zie hiervoor het bijzonder bestek en artikel 160 van het KB van 14 januari 2013 ...................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... III.1.3 De vereiste rechtsvorm van de combinatie van ondernemers waaraan de opdracht wordt gegund: (indien van toepassing) ..................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................

44

III.1.4 De uitvoering van de opdracht is aan bijzondere voorwaarden onderworpen(indien van toepassing)

ja

nee

Zo ja, beschrijving van deze voorwaarden ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................

III.2 VOORWAARDEN VOOR DEELNEMING III.2.1 Persoonlijke situatie van de ondernemers* en, indien van toepassing, de vereisten in verband met de inschrijving in het beroeps- of handelsregister

4

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

Het bewijs van inschrijving op de tabel van de Orde van Architecten of de vergunning om dit beroep uit te oefenen in het land van herkomst Inlichtingen en formaliteiten om na te gaan of aan de vereisten is voldaan:

Door deel te nemen aan de procedure tot gunning van de opdracht verklaart de kandidaat dat hij zich niet in één van de uitsluitingsgevallen bevindt, bedoeld in artikel 61 van het KB van 15 juli 2011. De aanbestedende dienst gaat na of de kandidaat zijn verplichtingen nakomt met betrekking tot de betaling van zijn sociale-zekerheidsbijdragen, de BTW en de jaarrekeningen via de applicatie TELEMARC, die hem beveiligde toegang geeft tot de gegevensbanken sociale zekerheid van de overheid en tot de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). De kandidaat wordt er echter op gewezen dat in ieder stadium van de gunningsprocedure de aanbestedende dienst hem kan vragen de documenten en attesten voor te leggen die vermeld worden in het voornoemde artikel 61. Buitenlandse kandidaten die personeel tewerkstellen dat niet onderworpen is aan de Belgische sociale zekerheid dienen bij hun inschrijving het bewijs te voegen dat ze in orde zijn met hun verplichtingen zoals voorgeschreven door de wettelijke bepalingen van het land waarin ze gevestigd zijn. Als de aanbestedende dienst geen controle kan uitvoeren via de applicatie Telemarc dient de kandidaat die personeel tewerkstelt dat onderworpen is aan de wet van 27 juni 1969 ter herziening van het wetsbesluit van 28 december 1944 met betrekking tot de sociale zekerheid van werknemers bij zijn aanvraag tot deelneming een attest van de RSZ te voegen waaruit blijkt dat hij in orde is met de betaling van zijn RSZ-bijdragen. Dit attest heeft betrekking op het voorlaatste burgerlijk trimester dat verstreken is ten opzichte van de uiterste datum voor de ontvangst van de aanvragen tot deelneming. De kandidaat voegt ook bij zijn aanvraag tot deelname een recent attest van de FOD Financiën – Invordering – Afdeling Directe belastingen (modelformulier 276 C2) waaruit blijkt dat hij in orde is met zijn verplichtingen op het vlak van de betaling van de belastingen plus een attest van de FOD Financiën – Invordering – BTW-afdeling waaruit blijkt dat hij in orde is met de verplichtingen betreffende de betaling van de BTW............................................................................................... . .................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... III.2.2 Economische en financiële draagkracht* Eventuele minimumeisen (indien van toepassing):

Inlichtingen en formaliteiten om na te gaan of aan de vereisten is voldaan: Het bewijs dat een beroepsverzekering afgesloten werd voor de activiteit van architect conform de eisen van het KB van 25 april 2007......................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... .......................................................................................................

.................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

III.2.3 Vakbekwaamheid* ► ZIE AANBEVELING IN BIJLAGE Inlichtingen en formaliteiten om na te gaan of aan de vereisten is Eventuele minimumeis(en) (indien van toepassing): voldaan:

.................................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

1.Opgave van de academische kwalificaties en beroepstitels van de kandidaat en indien van toepassing de samenstelling van zijn team, met de beroepskwalificatie 5

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

45

van de verschillende leden. In een nota geeft de kandidaat toelichting bij de samenstelling van dit team, waarom hij eventueel wil werken binnen een vereniging en/of met onderaannemers, wat de gemeenschappelijke visie van zijn team is en op welk gebied de leden elkaar aanvullen.

.................................................................................................... ....................................................................................................

2. Een uitgebreide voorstelling van drie relevante referenties van de laatste drie jaren, samen met de attesten van goede uitvoering van de prestaties zoals reglementair voorgeschreven. 3. De vermelding van alle relevante aanvullende opleidingen en/of ervaring (zoals: duurzame ontwikkeling, projectmanagement, erfgoed…) van de kandidaat (of van de leden van het team van de kandidaat) die een meerwaarde kunnen betekenen voor de uitvoering van onderhavige opdracht.

46

4. In geval van onderaanneming -geeft de kandidaat aan welk deel zal uitbesteed worden - vermeldt hij in zijn kandidatuur de naam van de onderaannemer(s) (een vervanging door onderaannemers met dezelfde kwalificaties of de toevoeging van een nieuwe onderaannemer is slechts toegestaan na een door de aanbestedende dienst aanvaarde motivering) - legt hij de verbintenis van de onderaannemer voor om zijn middelen ter beschikking van de kandidaat te stellen. ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... ....................................................................................................... III.2.4 Voorbehouden opdrachten (indien van toepassing)

ja

nee

ja

nee

De opdracht is bestemd voor sociale werkplaatsen De uitvoering van de opdracht is beperkt tot het kader van de programma’s voor beschermde arbeid De opdracht is bestemd voor sociale inschakelingsondernemingen (opdracht enkel onderworpen aan Belgische bekendmaking )

III.3 VOORWAARDEN BETREFFENDE EEN OPDRACHT VOOR DIENSTVERLENING* III.3.1 Het verrichten van de dienst is aan een bepaalde beroepsgroep voorbehouden

Zo ja, verwijzing naar de toepasselijke wettelijke of bestuursrechtelijke bepalingen: Het verrichten van de dienst is voorbehouden aan architecten, architectuurbureaus, verenigingen van architecten, kandidaten met een beroepstitel (de wet van 20 februari 1939 voor de bescherming van de titel en het beroep van architect, de wet van 26 juni 1963 ter oprichting van een Orde van Architecten en het KB van 18 april 1985 ter goedkeuring van het reglement van beroepsvoorschriften van de Orde van Architecten). ..................................................................................................................................................................................................................... III.3.2 Rechtspersonen moeten de namen en beroepskwalificaties vermelden ja nee van het personeel dat met de uitvoering van de dienstverleningsopdracht wordt belast

6

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

AFDELING IV: PROCEDURE IV.1 TYPE PROCEDURE* IV.1.1 Type procedure Openbaar Niet-openbaar Versneld niet-openbaar

Motivering voor de toepassing van de versnelde procedure (in geval van opdrachten waarvoor de Europese bekendmaking geldt)

......................................................................................................................................

Onderhandeling

Er werden al kandidaten geselecteerd

ja

nee

Zo ja, naam en adres van de ondernemers die al zijn geselecteerd in afdeling VI.3 Nadere inlichtingen

......................................................................................................................................

Versnelde onderhandeling

Motivering voor de toepassing van de versnelde procedure (in geval van opdrachten waarvoor de Europese bekendmaking geldt)

......................................................................................................................................

Dial Concurrentiegerichte dialoog Informele aanbesteding

(zie artikel 2, 3° van het KB)

IV.1.2 Beperkingen op het aantal ondernemingen dat verzocht wordt in te schrijven of deel te nemen ► ZIE AANBEVELING IN BIJLAGE

47

(niet-openbare procedures en onderhandelingsprocedures, concurrentiegerichte dialoog) Beoogd aantal ondernemingen of beoogd minimumaantal

en, indien van toepassing, maximumaantal

Objectieve criteria voor de beperking van het aantal kandidaten:

..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................

IV.1.3 Beperking van het aantal ondernemingen tijdens de onderhandeling of de dialoog (onderhandelingsprocedure, concurrentiegerichte dialoog) ja

Gebruikmaking van een procedure in achtereenvolgende fasen waarbij geleidelijk het aantal te bespreken

nee

7

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

IV.2 GUNNINGSCRITERIA IV.2.1 Gunningscriteria (het/de desbetreffende vakje(s) aankruisen) Laagste prijs of Economisch meest voordelige inschrijving, gelet op de onderstaande criteria (voor de opdrachten waarvoor de Europese bekendmaking geldt, moeten de gunningscriteria vermeld worden met hun weging of in afnemende volgorde van belangrijkheid wanneer om aantoonbare redenen geen weging mogelijk is) de in het bestek, in de uitnodiging tot inschrijving of tot onderhandeling of de in het beschrijvende document vermelde

criteria Criteria

Weging

Criteria

Weging

1. 2. 3. 4. 5.

............................ ............................ ............................ ............................ ............................

6. 7. 8. 9. 10.

................................. ................................. ................................. ................................. .................................

............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................

......................................................... ......................................................... ......................................................... ......................................................... .........................................................

IV.2.2 Er wordt gebruikgemaakt van een elektronische veiling

ja

nee

Zo ja, nadere inlichtingen over de elektronische veiling(indien van toepassing)

48

..................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................

IV.3 ADMINISTRATIEVE INLICHTINGEN IV.3.1 Referentienummer van het dossier bij de aanbestedende dienst (indien van toepassing) ..................................................................................................................................................................................................................... IV.3.2 Eerdere bekendmaking(en) betreffende dezelfde opdracht

ja

nee

Zo ja, Aankondiging door middel van een kopersprofiel (niet van toepassing in België)

Vooraankondiging

Nummer van aankondiging in het PBEU:

/S

-

van

/

(dd/mm/jjjj)

/

/

(dd/mm/jjjj)

/

/

(dd/mm/jjjj)

/

Andere eerdere aankondigingen (indien van toepassing) Nummer van aankondiging in het PBEU:

/S

-

van

Nummer van aankondiging in het PBEU:

/S

-

van

8

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

IV.3.3 Voorwaarden voor de verkrijging van het bestek en aanvullende stukken (behalve voor een DAS) of het beschrijvende document in geval van een concurrentiegerichte dialoog* ► ZIE AANBEVELING IN BIJLAGE Termijn voor ontvangst van aanvragen voor documenten of voor toegang tot documenten

Datum:

/

(dd/mm/jjjj)

/

Uur: .........................................

Tegen betaling verkrijgbare documenten**

ja

Zo ja, prijs (alleen in cijfers) ..............................................................................

nee

Munt .......................................

Betalingstermijn en -wijze: ..................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................................................

IV.3.4 Termijn voor ontvangst van inschrijvingen of deelnemingsaanvragen*/** ► ZIE AANBEVELING IN BIJLAG Datum:

/

(dd/mm/jjjj)

/

Uur: ........................................

IV.3.5 Datum van verzending van uitnodigingen tot inschrijving of deelneming aan de geselecteerde kandidaten (indien bekend) (in het geval van niet-openbare procedures, onderhandelingsprocedures en concurrentiegerichte dialoog) Datum:

/

(dd/mm/jjjj)

/

IV.3.6 Taal of talen die mogen worden gebruikt bij inschrijvingen of verzoeken tot deelneming ES

CS

DA DE

ET

EL

EN

FR

IT

LV

LT

HU

MT

NL

PL

PT

SK SL FI

SV

49 Andere: ...........................................................................................................................................................................................

IV.3.7 7 Minimumtermijn gedurende welke de inschrijver zijn inschrijving gestand moet doen (openbare procedure) ► ZIE AANBEVELING IN BIJLAGE Tot en met:

/

/

of periode in maanden:

(dd/mm/jjjj) of in dagen

(vanaf de datum van ontvangst van de inschrijvingen)

IV.3.8 Omstandigheden waarin de inschrijvingen worden geopend Datum:

/

/

(dd/mm/jjjj)

Uur: ........................................

Plaats (indien van toepassing: ......................................................................................................................................................... Personen die de opening van de inschrijvingen mogen bijwonen (indien van toepassing)

ja

nee

.......................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................

9

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

AFDELING VI: AANVULLENDE INLICHTINGEN VI.1 Periodieke opdracht (indien van toepassing)

ja

nee

Zo ja, tijdstip waarop naar verwachting nieuwe aankondigingen worden bekendgemaakt: .........................................................

VI.2 De opdracht houdt verband met een project en/of een programma dat met middelen van de Europese Unie wordt gefinancierd

ja

nee

Zo ja, referentie van het/de project(en) en/of programma(‘s)

.......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... VI.3 Nadere inlichtingen (indien van toepassing) ► ZIE AANBEVELING IN BIJLAGE 1. Onderhavige opdracht wordt gegund op basis van een onderhandelingsprocedure met bekendmaking in toepassing van art. 26 § 2, 3° van de wet van 15 juni 2006. Alternatief: onderhavige opdracht wordt gegund op basis van artikel 26 § 2, 1°d) van de wet van 15 juni 2006 en artikel 105 § 2, 2° van het KB van 15 juli 2011 (opdracht met een geraamde waarde zonder BTW onder de drempel van Europese bekendmaking). Met deze aankondiging wordt een oproep tot kandidaatstelling gepubliceerd. De kandidatuurdossiers die de aanbestedende dienst in dit kader zal ontvangen worden beoordeeld op basis van de kwalitatieve selectiecriteria (zie Afdeling III.2). In een eerste fase dienen de kandidaten de aanbestedende dienst dus alleen hun kandidatuurdossier te bezorgen waarin ze formeel verklaren zich ertoe te verbinden aan de opdracht deel te nemen door de indiening van hun kandidatuur, samen met de documenten die gevraagd worden in Afdeling III.2. van deze oproep tot kandidaatstelling. In een tweede fase nodigt de aanbestedende dienst de geselecteerde kandidaten uit om een offerte in te dienen op basis van het bijzonder bestek dat hen opgestuurd wordt. In dit bijzonder bestek staan onder andere de gunningscriteria.

50

De aanbestedende dienst laat zich bijstaan door een adviescomité. Dit comité bestaat uit vertegenwoordigers van de aanbestedende dienst en externe deskundigen. Voor dit comité vindt een mondelinge voorstelling van de offerte plaats, met onder andere een intentienota. Indien van toepassing: de inschrijvers die een mondelinge voorstelling gaven worden vergoed ten belope van een forfaitair bedrag van … €. Dit bedrag wordt ook betaald aan degene aan wie uiteindelijk de opdracht gegund wordt, maar wordt vervolgens afgetrokken van de eerste factuur na de gunning van de opdracht. 2. Het indicatief tijdschema voor de procedure en de gunning van de opdracht is als volgt: - Selectie van de kandidaten: - Indiening van de offertes door de geselecteerde kandidaten: - Datum van de gunning van de opdracht: - Voorlopige datum voor de start van de opdracht: - Duur van de opdracht:

VI.4 Beroepsprocedures VI.4.1 Voor beroepsprocedures bevoegde instantie ► ZIE AANBEVELING IN BIJLAGE Officiële benaming: Postadres: Plaats:

Postcode:

E-mail:

Telefoon:

Internetadres (URL):

Fax:

Land:

10

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

Voor bemiddelingsprocedures bevoegde instantie (indien van toepassing) Officiële benaming: Postadres: Plaats:

Postcode:

E-mail:

Telefoon :

Internetadres (URL) :

Fax:

Land:

VI. 4.2 Instellen van beroep (rubriek VI.4.2 of, indien nodig, rubriek VI.4.3 invullen ) Precieze aanduiding van de termijn(en) voor het instellen van een beroep:

.......................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................

VI. 4.3 Dienst waar inlichtingen over de beroepsprocedures kunnen worden verkregen Officiële benaming: Postadres: Plaats:

Postcode:

E-mail:

Telefoon:

Internetadres (URL):

Fax:

VI. 5 Datum van verzending van deze aankondiging:

/

/

Land:

51 (dd/mm/jjjj)

11

* verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn ** verplichte basisinformatie voor opdrachten die alleen aan de bekendmaking op Belgisch niveau onderworpen zijn als het internetadres toegang geeft tot de andere informatie conform artikel 40, § 2, lid 2 van het KB 16/06/2011

16/06/2011

52

AANKONDIGING VAN EEN OPDRACHT: Aanbevelingen en toelichting

53 Preambule De Cfg-OA is van oordeel dat de onderstaande punten absoluut ingevuld zouden moeten worden door de aanbestedende overheid voor overheidsopdrachten voor architectuurdiensten, zelfs al is dit niet wettelijk verplicht.

II.1.5. “Korte beschrijving van de opdracht” De aanbestedende dienst dient het voorwerp van de opdracht voldoende te beschrijven zodat de potentiële kandidaten met kennis van zaken kunnen oordelen over het belang voor hen om al dan niet deel te nemen aan de procedure en zich kandidaat te stellen. Een te beknopte beschrijving van het voorwerp van de opdracht kan tot gevolg hebben dat men niet de juiste, meest bekwame kandidaten aantrekt.

In deze fase is volgende informatie absoluut noodzakelijk: - de omvang van de opdracht, - een overzicht van het programma, - een raming van het aantal vierkante meter, - de vaklui die nodig zijn voor de uitvoering van de opdracht, - de rechten van de aanbestedende overheid op het terrein waar het project komt (eigendomsrechten, andere zakelijke rechten…). Bij een onderhandelingsprocedure met bekendmaking zoals in ons geval wordt het bijzonder bestek in principe slechts bezorgd aan de geselecteerde kandidaten.

II.2.1. “Totale hoeveelheid of omvang van de opdracht” Vanuit een streven naar transparantie moet de aanbestedende dienst wel kenbaar maken welk budget zij ter beschikking wil stellen van de geplande operatie, onder andere

in functie van het programma. Natuurlijk is het wel zo dat door het unieke karakter van het bouwwerk de geraamde kostprijs ervan slechts geleidelijk, in verschillende stappen

voort verfijnd kan worden. Een raming van de financiële middelen (die de bouwheer maakt aan de hand van prijzen die eerder gehanteerd werden voor gelijkaardige operaties) biedt de architect de mogelijkheid om zijn ontwerp uit te werken binnen bepaalde grenzen. Hij dient hierbij ook wel ingelicht te worden over de parameters waarmee rekening gehouden werd zodat hij zicht heeft op de wijze waarop deze raming tot stand kwam. Het verstrekken van deze inlichtingen door de aanbestedende dienst mag niet betekenen dat deze dienst van de architect een verbintenis mag vragen met betrekking tot de

kostprijs van het gebouw in de fase van de uitnodiging tot inschrijving. Het is immers onmogelijk om deze raming te preciseren in korte tijd op dit niveau van de raadpleging, daar meestal geen enkele informatie gegeven wordt over de uitrustingen of de fysieke gegevenheden van het terrein en er geen enkele voorafgaande studie uitgevoerd werd door de aanbestedende dienst.

II.3. “Duur van de opdracht” De duur van de opdracht (of de uiterste termijn voor de uitvoering ervan) dient vermeld te worden. Deze informatie is zeer belangrijk voor de inschrijvers, die zo kunnen inschatten welke noodzakelijke middelen ingezet moeten worden

en hun werken op een correcte manier kunnen organiseren. De geplande startdatum van de prestaties kan gegeven worden in rubriek VI.3. « Andere inlichtingen » en maakt dan integraal deel uit van het bericht.

III.1.1. “Borgsommen” De toelichting bij een eventuele afwijking van de verplichting een borgsom te storten wordt gegeven in het begin van het bijzonder bestek.

Hierbij dient benadrukt dat reglementair bepaald werd dat er geen borgsom vereist is voor opdrachten met een bedrag lager dan € 50.000 en dat voor opdrachten in schijven de borgsom gestort wordt per uit te voeren schijf.

54

III.2.3. “Vakbekwaamheid” De omvang van de inlichtingen en formaliteiten voor de beoordeling van enerzijds de economische en financiële draagkracht en anderzijds de vakbekwaamheid van de kandidaten (plus – indien nodig - de vereiste minimumniveaus) die gevraagd worden voor een bepaalde opdracht wordt bepaald door en staat in verhouding tot het voorwerp van de opdracht (artikel 58 §1 van het KB van 15 juli 2011). In de praktijk vormen de referenties (op het gebied van opgedane ervaring) voor de opdrachten van ontwerper het belangrijkste kwalitatieve selectiecriterium dat toegepast wordt voor de selectie van de kandidaten. Helaas houdt de reglementering voor overheidsopdrachten geen rekening met het specifieke karakter van de architectuuropdrachten, met in het bijzonder de duur ervan. Zo beperkt artikel 72, punt 7van het KB van 15 juli 2011 de afdoende referenties tot “diensten verricht gedurende de afgelopen 3 jaar”, wat de mededinging althans in een aantal specifieke domeinen beperkt. Deze beperking geldt echter niet voor opdrachten waarvoor geen voorafgaande Europese bekendmaking verplicht is: artikel 73 van het KB van 15 juli 2011 voorziet immers dat in dit geval de aanbestedende dienst dus ook referenties mag vragen/de kandidaat dus ook referenties mag geven die verder dan drie jaar in de tijd teruggaan. Ook het vragen van referenties voor gelijkaardige (en a foritiori identieke) opdrachten houdt het gevaar in van een overdreven beperking van de mededinging. Misschien kan men daarom

beter aan de kandidaten relevante (en bijvoorbeeld tot drie beperkte) referenties vragen; zij worden zo niet alleen verplicht zich te focussen op de wijze waarop ze hun kandidatuur stellen maar ook om via de keuze van hun referenties aan te tonen dat ze goed begrepen hebben wat de uitdagingen van het project zijn. De aanbestedende overheid dient het aantal documenten en de omvang ervan te beperken tot wat strikt nodig is voor een kwalitatieve selectie. Relevante referenties mogen bijvoorbeeld alleen voorgesteld worden door middel van volgende documenten, waarbij ieder extra document automatisch geweigerd wordt:

- Maximaal 4 foto’s en/of tekeningen aan de hand waarvan de conceptuele, architectonische en technische kwaliteit beoordeeld kan worden; - Een korte voorstelling (max. 1 A4-pagina, lettertype Times minstens 10pt, marges van minstens 2,5 cm) van het architectonisch, stedenbouwkundig opzet, de originele technische oplossingen en iedere bijzonderheid die relevant is voor onderhavige opdracht; - Een beschrijving van hoe zij de exacte rol van de kandidaat zien binnen de realisatie van het project; - De voorstelling van de geschatte en effectieve uitvoeringstermijn, eventueel samen met een toelichting (maximaal 1 A4-pagina).

IV.1.2. “Beperkingen op het aantal ondernemingen

dat verzocht wordt in te schrijven”

De onderhandelingsprocedure met bekendmaking heeft als voordeel dat men het aantal geselecteerde kandidaten mag beperken tot drie. De aanbestedende dienst beschikt ook over de mogelijkheid (maar dit is geen verplichting) om een minimumaantal (bijvoorbeeld drie) en een maximumaantal (bijvoorbeeld vijf) vast te stellen.

Door te werken met een precies aantal kan de aanbestedende dienst exact de budgettaire impact berekenen van de vergoeding van de inschrijvers voor de prestaties die gevraagd worden aan de geselecteerde kandidaten (zie de toelichting hierboven onder punt VI.3. “Nadere inlichtingen”).

IV.3.3. “Voorwaarden voor de verkrijging van het bestek” Bij een onderhandelingsprocedure met bekendmaking wordt het bijzonder bestek in principe alleen ter beschikking

gesteld van de geselecteerde kandidaten.

IV.3.4. “Termijn voor ontvangst van inschrijvingen of

deelnemingsaanvragen”

Het is in het belang van de aanbestedende diensten om voldoende tijd te voorzien zodat de kandidaten en inschrijvers hun dossiers kunnen samenstellen met alle vereiste ernst, indien nodig na raadpleging van andere professionals

die hun medewerking kunnen verlenen aan de opdracht in de hoedanigheid van partners, medeleveranciers of onderaannemers.

IV.3.7. “Minimumtermijn gedurende welke de inschrijver zijn inschrijving gestand moet doen” De aanbestedende diensten wordt gevraagd om de inschrijvers alleen in bijzondere omstandigheden te vragen om hun offerteprijs langer dan 90 kalenderdagen te handhaven.

VI.3. “Nadere inlichtingen” 1. Als bij een onderhandelingsprocedure met bekend making prestaties* gevraagd worden van de inschrijvers dienen twee basisregels nageleefd te worden worden:

b) De inschrijvers dienen een correcte vergoeding te ontvangen voor de gevraagde prestaties als deze meer inhouden dan wat gewoonlijk gevraagd wordt bij een klassieke uitnodiging tot inschrijving.

a) De gevraagde prestaties dienen beoordeeld te worden door bevoegde personen (in een advies comité), van wie een deel niet behoort tot de aanbeste dende dienst en/of onafhankelijk is van de inschrijvers. Het spreekt immers voor zich dat men over specifieke kennis moet beschikken om zich te kunnen uitspreken over plannen of andere schetsen, of een mening te geven over een architectonische visie, wat een grondige kennis vereist van de voorstellingstaal van een werk;

2. Wat betreft het indicatieve tijdschema van de procedure: als de voorziene data niet gerespecteerd worden zou de aanbestedende dienst de inschrijvers (of degene aan wie het werk gegund wordt) op de hoogte moeten brengen van de wijzigingen. Zonodig zou in dit laatste geval opnieuw onderhandeld moeten kunnen worden met de aannemer van de opdracht over de uitvoeringstermijn van de architectuuropdracht.

VI.4. “Beroepsprocedures” Deze rubriek dient ingevuld te worden door de aanbestedende dienst. Naargelang deze al dan niet een administratieve dienst

is, is ofwel de Raad van State ofwel de rechtbank van de rechterlijke orde bevoegd om kennis te nemen van een beroep.

* Zoals schetsen of voorbereidende schetsen maar in werkelijkheid gaat het om ieder tekendocument. Het kan gaan om ruwe schetsen of studieschetsen voor het weergeven van het kernidee van het architecturaal voorstel. Het kan ook gaan om schetsen die een overzicht geven van het geheel, al dan niet computerondersteund, aan de hand waarvan duidelijk wordt waar de architect naartoe wil.

55

56

Design & Build en PPS: Aanbevelingen

57

58

Aanbeveling nr. 1 DESIGN & BUILD

1.1. De noodzakelijke onafhankelijkheid van de architect De richtlijn “overheidsopdrachten” 2004/18/CE van 31 maart 2004 bepaalt in overweging nr. 9 dat de aanbestedende diensten voor het ontwerp en de uitvoering van werken ofwel twee afzonderlijke gunningen ofwel een gezamenlijke gunning van opdrachten kunnen voorzien. De richtlijn schrijft dus geen afzonderlijke of gezamenlijke gunning voor en laat de keuze over aan de aanbes tedende dienst. In België is het klassieke systeem dat van de afzonderlijke gunning van deze opdrachten: eerst voor het ontwerp van het bouwwerk en vervolgens voor de uitvoering van de werken. M.a.w.: eerst wordt een opdracht voor de uitvoering van architectuur diensten gegund en vervolgens, na de toekenning van de stedenbouwkundige vergunning, wordt een opdracht voor de uitvoering van de werken gegund. De laatste jaren vond echter de formule Design & Build steeds meer ingang en vandaag maken heel wat aanbestedende diensten hier regelmatig gebruik van. Artikel 30 van het Reglement van beroepsplichten van de Orde van Architecten, goedgekeurd bij KB van 18 april 1985, staat toe dat de architect deelneemt aan opdrachten die zowel betrekking hebben op het ontwerp als op de uitvoering van een project als de voorwaarden of bepalingen van deze opdrachten in geen enkel opzicht afwijken van de wetten en reglementen die van toepassing zijn op het beroep van architect, met in het bijzonder degene die betrekking hebben op de onafhankelijkheid va de architect, die kenmerkend is voor de specifieke aard en het einddoel van diens opdracht.

De onafhankelijkheid van de architect vormt immers een basisvoorwaarde voor de uitoefening van zijn beroep. Zij biedt de aanbestedende dienst (bouwheer) de garantie dat de architect de hem toevertrouwde opdracht correct zal uitvoeren.

Extra waakzaamheid is bijgevolg geboden als een gemeenschap van belangen ontstaat tussen de architect en de aannemer en de formule Design & Build door de regelgeving beschouwd wordt als een opdracht voor de uitvoering van werken. Bijgevolg dient dit type opdracht de wettelijke verplichtingen na te leven die verbonden zijn aan de architectuuropdracht Omdat het in werkelijkheid gaat om een gemengde opdracht (ontwerp en uitvoering) en gelet op de regel van onverenigbaarheid tussen het beroep van architect en dat van aannemer (artikel 6 van de wet van 20 februari 1939- d.i. een wet van openbare orde),



impliceert de procedure Design & Build dat men verplicht een beroep moet doen op een architect ( zie artikel 139 §3 van het KB van 15 juli 2011) die bij de uitoefening van zijn functie de vereiste onafhankelijkheid aan de dag legt.

1.2. Keuze van procedure: Werkenwedstrijd

Als de formule Design & Build gehanteerd wordt door een aanbestedende dienst beveelt de Cfg-OA de procedure aan van de “werkenwedstrijd” (vroeger “wedstrijd-offertevraag” genoemd, niet te verwarren met een ontwerpenwedstrijd). Deze procedure, die in de praktijk helaas weinig toegepast wordt, wordt uiteengezet in artikel 139 van het KB van 15 juli 2011.

De werkenwedstrijd impliceert de samenstelling van een jury die instaat voor de beoordeling van de offertes; de opdracht wordt dan gegund door de aanbestedende dienst nadat deze laatste de jury om advies gevraagd heeft. Deze jury bestaat minstens uit vijf personen van wie minstens één iemand gekozen is door personen die niet behoren tot de aanbestedende dienst. De juryleden zijn onafhankelijk van de deelnemers aan de wedstrijd (artikel 139, §2, 1° van het KB). De documenten van de opdracht leggen de gunnings criteria vast op basis waarvan de jury de offertes beoordeelt (artikel 139, §2, 2° van het KB). De documenten van de opdracht bepalen ook het eventueel toekennen van prijzengeld voor de best gerangschikte offertes of van vergoedingen voor de deelnemers (artikel 139, §2, 3° van het KB). Volgens de Cfg-OA zou het betalen van een vergoeding de regel moeten zijn als aan de inschrijvers – en in het bijzonder aan de architect - een belangrijke investering in de fase van de offerte gevraagd wordt, wat meestal ook het geval is bij Design & Build. De respectievelijke rechten van de aanbestedende dienst en van de inschrijvers inzake de eigendom en het gebruik van de ontwerpen dienen ook gepreciseerd te worden (artikel 139, §2, 4° van het KB). De offerte of de vraag tot deelname stelt duidelijk welke natuurlijke of rechtspersonen optreden als ontwerpers voor de opmaak van het ontwerp en de follow-up van de uitvoering ervan (artikel 139, §3 van het KB).

Net zoals bij de opdrachten voor architectuurdiensten wordt een procedure in twee stappen (met een voorafgaande selectie in een autonome fase) aanbevolen om te voorkomen dat alle inschrijvers verplicht zijn grote studiekosten te maken.

59

1.3. nietigverklaring van de solidariteitsregels tussen de partners Voor de offertes die ingediend worden door een combinatie zonder rechtspersoonlijkheid die bestaat uit een aannemer en een architect heeft de Raad van State in haar arrest 225.191 van 22/10/2013 de regel van de hoofdelijke aansprakelijkheid ten aanzien van de aanbestedende dienst, voorzien in artikel 51, §2 van het KB, nietig verklaard. Hiervoor werd een beroep tot nietigverklaring ingediend bij de Raad van State op verzoek van architecten en beroepsverenigingen van architecten.

60

De hoofdelijke aansprakelijkheid betekende immers in de praktijk dat ieder lid van de vereniging (de architect en de aannemer in geval van een Design & Build) gehouden was aan alle verplichtingen ten overstaan van de aanbestedende dienst zodat deze laatste, als één van de leden van de vereniging failliet ging, kon optreden tegen de schuldenaar van zijn keuze. Ieder lid van de vereniging was dus individueel verantwoordelijk voor de goede en volledige voltooiing van de opdracht (Design + Build). Deze hoofdelijke aansprakelijkheid strekte zich uit tot de uitvoeringsgaranties van elkeen. Hier wordt onmiddellijk duidelijk hoe onverantwoord groot het risico is dat verbonden is aan deze hoofdelijke verantwoordelijkheid als één van de partners slecht een beperkte opdracht krijgt en de partners verschillende disciplines beoefenen. Bovendien werd het beroep tot nietigverklaring ingediend bij de Raad van State omdat de bepaling die de hoofdelijke aansprakelijkheid tussen de partners van een combinatie zonder rechts persoonlijkheid voorschreef inging tegen de bepalingen van de wet van 20 februari 1939. Volgens deze wet is het immers onwettig dat de architect, in geval van faillissement van de aannemer, de aannemersrol op zich neemt via het mechanisme van de hoofdelijke aansprakelijkheid om de werken uit te voeren of te laten uitvoeren (inbreuk op artikel 6 van de wet van 20 februari 1939) of zich financieel borg stelt ten aanzien van de aanbestedende dienst door de schuld van de failliete aannemer op zich te nemen indien nodig. De Raad van State heeft dus het stand punt in het verzoek van de architecten gevolgd. Om al deze redenen beveelt de Cfg-OA aan om geen offerte in te dienen als een tijdelijke vereniging van architect en aannemer.

1.4. Onderaanneming Overigens is het in principe niet toegestaan dat de architect optreedt als onderaannemer van de inschrijver (m.a.w. de aannemer), omdat de onafhankelijkheid van de architect moeilijk te handhaven is in een dergelijke contractuele relatie.

1.5. De oplossingen aanbevolen door de Cfg-OA 1.5.1. Combinatie met gezamenlijke aansprakelijkheid, zonder hoofdelijke aansprakelijkheid Gelet op de nietigverklaring door de Raad van State van de regel van hoofdelijke aansprakelijkheid (ten aanzien van de aanbestedende dienst) van de combinaties zonder rechtspersoonlijkheid tussen een architect en een aannemer zijn volgens ons combinaties met gezamenlijke aansprakelijkheid maar zonder hoofdelijke aansprakelijkheid wel toegestaan, naar het voorbeeld van andere landen zoals Frankrijk, waar dit reeds van toepassing is. Ieder lid van een combinatie met gezamenlijke aansprakelijkheid zou zich dan verbinden tot de uitvoering van zijn specifieke taak, nauwkeurig gepreciseerd binnen de opdracht. In geen geval zou de aannemer of de architect dus instaan voor de prestatie van zijn partner. De voorgestelde oplossing heeft als voordeel dat de formule Design &Build zo uitgewerkt kan worden op grondslagen die niet ingaan tegen de wet van 20 februari 1939 en respect tonen voor de opdracht van eenieder, waarbij iedere partner verantwoordelijk is voor zijn prestatie ten overstaan van de aanbestedende dienst. 1.5.2. Alternatief: tussenkomst van een ontwikkelaar Als alternatief om de onafhankelijkheid van de architect te vrijwaren stelt de Cfg-OA een contractuele relatie voor tussen de architect en een projectontwikkelaar die niet zelf de werken uitvoert. De projectontwikkelaar dient dan twee verschillende contracten te voorzien: een contract met de architect en een aannemings contract met de uitvoerder van de werken. Dankzij deze oplossing dient de architect niet toe te treden tot een tijdelijke vereniging of een relatie van onderaanneming aan te gaan met de uitvoerder.

1.6. In ieder geval

Welke formule men ook kiest, de architect is in zijn contractuele relatie steeds gebonden aan volgende verplichtingen:

- hij waakt over de naleving van het einddoel van openbaar belang van zijn opdracht; -

hij waakt over de handhaving van een effectieve onafhankelijkheid, wat impliceert dat hem voldoende middelen toegekend worden om zijn opdracht tot een goed einde te brengen met het behoud van zijn conceptuele en technische autonomie;

- hij mag alleen zijn medewerking verlenen als de architectonische kwaliteit van het ontwerp wel

degelijk één van de gunningscriteria van de overheids opdracht vormt en naar behoren gevaloriseerd werd ten aanzien van de financiële criteria; -

hij waakt erover dat de verschillende stappen binnen de architectenopdracht uitgevoerd worden, eventueel aangepast aan de specifieke eigenschappen van het type opdracht in kwestie, en dat hij betrokken is bij al deze stappen, tot en met de oplevering van de werken, in het bijzonder om toezicht te houden op de naleving van het architectonisch ontwerp.



De Cfg-OA wijst er nogmaals op dat ieder ontwerp van de statuten en van de verenigingsovereenkomst vooraf ter goedkeuring voorgelegd moet worden aan de bevoegde Provincieraad van de Orde (artikel 7.1 van de Aanbeveling van 28 november 1997 aangaande de uitoefening van het beroep van architect in het kader van een vennootschap of een vereniging).

aanbeveling nr.2

PUBLIEK-PRIVATE SAMENWERKING 2.1. Begrippen Het begrip publiek-private samenwerking (PPS) dekt verschillende vormen van samenwerking van langere duur met het oog op de financiering, de bouw, het onderhoud en soms ook de exploitatie van een openbare infrastructuur of bouwwerk. Bij dit type operatie dienen de contractuele bepalingen vaak rekening te houden met twee eisen: -

De bankability van het project: contractuele bepalingen moeten de private partner de kans bieden om het project te laten financieren of beter nog de nodige financiën te vinden tegen de beste voorwaarden zodat men de financieringskosten kan beperken die een weerslag hebben op wat de aanbestedende overheid (de overheidspartner) moet betalen;

- De naleving van de noodzakelijke voorwaarden voor de deconsolidatie van de schuld volgens de Eurostat-beslissing van 11 februari 2004 over de behandeling van de PPS’n. Men maakt een onderscheid tussen “contractuele” PPS’n (meestal onderworpen aan de reglementering voor overheidsopdrachten) en de “institutionele” PPS’n (die tot stand komen in het kader van een vennootschap speciaal voor het project, vaak SPV of Special Purpose Vehicle genoemd. Bij de contractuele PPS’n gaat het vaak om een DBFM (Design-Build-Finance-Maintain), die doorgaans de vorm aanneemt van een overheidsopdracht van werken via een promotie-overeenkomst (artikel 28 van de wet van 15 juni 2006 en de artikelen 115 tot 124 van het KB van 15 juli 2011): de opdracht heeft tegelijk betrekking op de financiering en op de uitvoering van werken en, indien van toepassing, op iedere levering van diensten (zoals architectuurdiensten) in verband hiermee. Een en dezelfde persoon (nl. de promotor, die zelf de aannemer kan zijn maar dit is niet verplicht) is dus verantwoordelijk voor de financiering én voor de uitvoering van de opdracht.

2.2. Geen controle op het ontwerp door de aanbestedende dienst In de meeste gevallen is de private partner bij een PPS een financiële organisatie, een investeerder, een project ontwikkelaar of een promotor. De architect is hierbij zelden de inschrijver (net zomin als de aannemer). Vaak doen de aanbestedende diensten overigens vrijwillig afstand van hun rol als bouwheer. Bijgevolg wordt de architect niet aangesteld via een overheidsopdracht van architectuurdiensten maar wel in het kader van een louter private contractuele relatie tussen een professionele bouwheer (financiële organisatie, investeerder, projectontwikkelaar, promotor) en de ontwerper. Het is immers de taak van de bouwheer om een stedenbouwkundige vergunning te verkrijgen en dus een beroep te doen op een architect voor de opmaak van de plannen en het toezicht op de uitvoering van de werken. Net zoals bij een Design & Build –procedure dient de architect er bij deze contractuele relatie voor te zorgen dat hij over de noodzakelijke middelen beschikt voor het uitvoeren van zijn opdracht met de vereiste onafhankelijkheid. Dit is absoluut geen gemakkelijke opdracht gelet op het uiteindelijke doel, met name een economische optimalisatie van de offerte ingediend door de private partner. Deze laatste wil immers een hogere productiviteit ter compensatie van de extra kosten die een private financiering meebrengt. Het gevaar bestaat hierbij dat de aanbestedende dienst de controle verliest over de kwaliteit van het project omdat de private partner compromissen moet sluiten om de economisch meest voordelige offerte te kunnen voorleggen, soms ten nadele van het ontwerp. En het is net de controle op de architectonische kwaliteit die van essentieel belang is gelet op de voorbeeldfunctie die de overheid moet vervullen met betrekking tot haar investeringen.

61

Bijgevolg zou het bestek bij een PPS bijzondere bepalingen moeten voorzien ter versterking van de rol van de ontwerpers, zoals: - De identificatie van het ontwerpteam vanaf de kandidaatstelling; - De aanwezigheid van een architecturaal ontwerp in de offerte van de private partner; - De toekenning van voldoende gewicht aan de architecturale kwaliteit van het ontwerp ten opzichte van de andere gunningscriteria; - Een nauwkeurige omschrijving van de architectuur opdracht, ook met betrekking tot de follow-up van de uitvoering ervan tot en met de oplevering van de werken; - Een eerlijke verdeling van de risico’s en van het verzekeringssysteem tussen de verschillende actoren van het team van de private partner; - De onafhankelijkheid van de architect conform de wet van 20 februari 1939 en het reglement van beroepsplichten;

62

In deze fase kunnen de inschrijvers, niettegenstaande het architecturale opzet van het toekomstige project reeds vastligt, toch nog varianten of opties voorstellen met het oog op een optimalisatie van de investerings-, onderhouds- en/of exploitatiekosten. De aanbestedende dienst zou de private partner (door middel van gepaste bepalingen in het bijzonder bestek) het ontwerpteam voor het project moeten opleggen dat, na toekenning van de stedenbouwkundige vergunning, mede contractant zou worden van de private partner. 2.3.2. Bepalingen die opgenomen dienen te worden in totaalovereenkomsten (DB en PPS) Als de aanbestedende dienst niet gewonnen is voor een voorafgaande aanbesteding van architectuurdiensten stelt de Cfg-OA voor om bepalingen op te nemen in het bijzonder bestek die volgende punten waarborgen: Naast de toepasselijke reglementering dient in het bijzonder bestek ook verwezen te worden naar de wet van 20 februari 1939 en het KB van 18 april 1985 ter goedkeuring van het Reglement van de beroepsvoorschriften van de architect;

- De vergoeding van het architectuurbureau voor de studies die het heeft uitgevoerd in het kader van de uitnodiging tot inschrijving als de opdracht niet aan dit bureau gegund wordt.

-

2.3. De Cfg-OA stelt volgende oplossingen voor:

- De architect dient het bewijs te leveren dat hij ingeschreven is bij de Orde van Architecten en dat hij gedekt is door een beroeps aansprakelijkheidsverzekering conform de eisen van het KB van 25 april 2007, die in verhouding staat tot de omvang van de geplande constructie en alle hieraan verbonden risico’s. - Men voorziet uitdrukkelijk de vrijwaring van de onafhankelijkheid van de architect ten overstaan van de aannemer (bekrachtigd door het Reglement van Beroepsvoorschrifte van de architect en de rechtspraak). Concreet betekent dit:

2.3.1. Een voorafgaande opdracht voor architectuurdiensten

De Cfg-OA stelt zich ernstige vragen bij een procedure (in dit geval de PPS) waarbij de overheid zich terugtrekt en overgaat tot outsourcing van publieke bouwprojecten.

Vanuit haar bekommernis om de architecturale kwaliteit te vrijwaren is de Cfg-OA daarom voorstander van een oplossing waarbij de aanbestedende dienst haar rol van bouwheer toch waarneemt door zelf het architecturaal ontwerp te kiezen in het kader van een voorafgaande overheidsopdracht voor architectuurdiensten. De overheidsopdrachten via een promotie overeenkomst staan een dergelijke oplossing toe omdat het ontwerp van de bouwwerken niet verplicht beschouwd moet worden als een onderdeel van de publiek-private samenwerking. In de mate van het mogelijke dient de ontwerpkeuze dus het voorrecht te blijven van de publiekrechtelijke rechtspersoon die handelt in naam van het algemeen belang. Bij deze oplossing kan de PPS starten op basis van hetzelfde ontwerp. Het onderzoek van de offertes van de inschrijvers in het kader van een PPS zal hierdoor gemakkelijker, sneller en goedkoper verlopen omdat de aanbestedende dienst de offertes op objectieve basis met elkaar kan vergelijken omdat het steeds gaat om hetzelfde ontwerp.

a) Dat de aannemer en de architect ieder afzonderlijk een eigen overeenkomst afsluiten met de promotor, die optreedt als bouwheer b) Dat er geen relatie van ondergeschiktheid is tussen de architect en zijn medecontractant. c) Dat de medecontractant de professionele en technische onafhankelijkheid van de architect bij de uitvoering van zijn opdracht erkent, wat de conceptuele autonomie van de architect impliceert en de naleving van het einddoel van openbaar belang van zijn opdracht. d) Dat een degelijk ereloon betaald wordt, zodat de architect beschikt over de nodige middelen om zijn opdracht uit te voeren zonder hierbij opgesloten te worden in een rol van louter artistiek raadgever, die buiten de belangrijke



beslissingen tijdens de werken gehouden wordt; de architect dient actief en effectief bij de werken betrokken te worden, zowel in de fase van de stedenbouwkundige vergunningsaanvraag als in de bouwfase.

- Een beschrijving van de opdracht die zowel de opmaak van het ontwerp als het toezicht op de uitvoering ervan inhoudt. Hierbij dient echter wel rekening te houden met de bijzondere plaats die de architect inneemt bij een dergelijke totaal overeenkomst. Bijzondere zorg dient uit te gaan naar een duidelijke, in detail beschreven verdeling van de prestaties van iedere bouwpartner. In dit prestatie-overzicht, te bezorgen aan de aanbestedende dienst, vermeld men best ook de kostprijs en erelonen verbonden aan iedere beschreven prestatie **.

- Men zorgt ervoor dat de architect rechtstreeks contact kan opnemen met de aanbestedende dienst als hij fouten of gewoon een probleem vaststelt en vindt dat de aanbestedende dienst hiervan op de hoogte gebracht moet worden. - De intellectuele eigendom van de architect dient gevrijwaard te worden: de ontwerper behoudt de intellectuele eigendom over alle documenten die hij opstelt tijdens de uitvoering van de overeenkomst. Zij medecontractant mag deze documenten alleen gebruiken voor de uitvoering van de werken waarvoor zij opgesteld werden en op voorwaarde dat de architectuur opdracht toegekend blijft aan de ontwerper.

Met een uitvoerig overzicht heeft de aanbestedende dienst een duidelijk idee van de rol en beschikbare middelen van iedere bouw partner in iedere fase van de opdracht.

63

** Bijvoorbeeld, voor het ontwerp: - Noodzakelijke studies voor de indiening van het dossier voor de stedenbouwkundige vergunningsaanvraag: … € excl. BTW - Studies na de toekenning van de vergunning: …€ excl. BTW - Follow-up van en toezicht op de werken (inclusief assistentie bij opleveringen): … € excl. BTW

64

V.U.: Ordre des Architectes / Conseil francophone et germanophone - Papiermolenstraat 55 - 1160 Brussel • Uitgave november 2013

www.ordre des architectes.be