CONNECT december 2014 - jaargang 47 - nr. 02
Overheid past pensioenwetgeving aan Minder toegestane pensioenopbouw en een wetsvoorstel voor een nieuw financieel toetsingskader voor pensioenfondsen. De overheid is druk aan het wijzigen in de wetgeving rondom het pensioen. Dat deze wijzigingen gevolgen hebben voor ons pensioen, moge duidelijk zijn. Maar wat zijn die gevolgen precies en wat gaat een ieder hier van merken? Voor 2015 is inmiddels in grote lijnen duidelijk hoe het pensioenlandschap er uitziet. Akkoord Regelingen met betrekking tot pensioen zijn onderdeel van de cao. Met als gevolg dat werkgevers en vakbonden om tafel gingen. Het leidde tot een principeakkoord tussen NS en de vakbonden over de pensioenregeling voor 2015. ProRail heeft aangegeven de gemaakte afspraken tussen NS en de vakbonden te zullen volgen. Voor andere werkgevers aangesloten bij het Spoorwegpensioenfonds, zoals bijvoorbeeld Movares, geldt dat zij in principe
hun eigen afspraken maken. In de praktijk volgen deze werkgevers vaak de afspraken zoals deze gemaakt worden voor de Sociale Eenheid van NS. VHS zal erop aandringen dat dit ook inderdaad gebeurt. Goede sfeer ‘Uiteraard waren we, en met ons de andere vakbonden, niet blij met de wijzigingen in de pensioenwetgeving’, legt Rob Derksen, bestuurslid VHS en bij deze overleggen onderhandelaar namens VHS, uit. ‘Maar dat gold ook voor NS. Dit wordt van hoger hand opgelegd en ook werkgevers zitten hier niet op te wachten. Je zit allemaal in hetzelfde schuitje.’ Doordat alle partijen door de overheid voor het blok werden gezet en iedereen dus hetzelfde probleem had, verliepen de onderhan-
delingen in een goede sfeer. ‘Alle partijen willen dat medewerkers het maximale aan pensioen kunnen opbouwen. Hierdoor heb je een gezamenlijk vertrekpunt.’ Cijfers De belangrijkste verandering in 2015 is de verlaging van het opbouwpercentage van 2,15% naar 1,875% van de pensioengrondslag. Hierdoor wordt minder pensioen opgebouwd. Om toch maximaal pensioen op te kunnen bouwen, hebben de vakbonden voorgesteld de franchise - dat deel van het jaarsalaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd - te verlagen tot het fiscaal toegestane minimum. Hierdoor wordt over een groter gedeelte van het loon pensioen opgebouwd. vervolg op pagina 3
Op 11 september jl. organiseerde VHS een excursie naar Den Haag Centraal. Hoogtepunten waren de OV servicewinkel en de inloopkliniek CareToGo. D E VA K V E R E N I G I N G V O O R S P O O R - E N I N F R A P R O F E S S I O N A L S
1
Rubriek: De Toekomst begint nu Flexibilisering De arbeidsmarkt verandert in steeds sneller tempo. De tijd dat je bij aanvang van je carrière bijna zeker wist wanneer je hem ook weer zou beëindigen en welke functie je dan zou hebben, lijkt voorbij. VHS kijkt samen met sleutelfiguren uit de spoorbedrijven naar de trends op HR-gebied en vraagt wat hun visie daarop is. In deze eerste aflevering Hans Hemels, directeur HR bij NS, over flexibilisering. Hoe kijk jij tegen de veranderingen in de arbeidsmarkt aan? Veranderingen in de omgeving van het bedrijf, in de markt, volgen elkaar steeds sneller op. Nieuwe technologie en snelle communicatie zorgen voor steeds hogere klanteisen. Daardoor wordt van elk bedrijf veel flexibiliteit gevraagd. Dat zien mensen soms als een bedreiging. Ik zie het als een zegen. Veranderingen houden je fit en energiek. Ik vind dat je als bedrijf een cultuur van ‘veranderen is goed’ moet omarmen. Door mobiliteit te stimuleren, bijvoorbeeld. Niet alleen de ladder op, maar ook horizontaal, of soms is verandering van standplaats al genoeg om weer meer plezier in je werk te krijgen. Hoe speelt NS daarop in? In de veranderingen zie ik wel een constante, namelijk het vakmanschap. NS wil de specifieke kennis en vaardigheden
die bij de spoorsector horen, zeker borgen. Tegelijkertijd willen we anders naar werk gaan kijken. Langzamerhand minder in functies denken en meer inzetten op rollen en competenties. Gaan medewerkers in de toekomst dan in een soort flexpool werken, waarbij een projectleider voor elke klus een team samenstelt op basis van rollen en competenties? Dat denk ik niet. Je moet in een flexpool kunnen waarborgen dat mensen hun eigen kosten ook weer terugverdienen. Door gebrek aan marktwerking kun je dat in een interne flexpool niet. Wel zien we dat de arbeidsmarkt flexibeler wordt. Als de huidige trend doorzet, dan is in 2020 ongeveer 30% van de arbeidsmarkt ZZP’er . Dat betekent dat we daarop in moeten spelen met bijvoorbeeld onze eigen arbeidscontracten en met de manier waarop je bepaalde werkzaamheden invult. Hoe gaat NS om met de mensen die, vaak vooral naar het einde van hun arbeidszaam leven toe, hun carrière graag willen consolideren en niet meer deel willen nemen aan de ‘rat race’? We hopen door het stimuleren van mobiliteit binnen de spoorsector een beweging te creëren waardoor het voor medewerkers heel gewoon wordt om bijvoorbeeld functies te ruilen. Doordat er dan een meer natuurlijk bewegingsritme ontstaat, denken we dat er dan ook veel minder sprake zal zijn van een ‘rat race’. Er is een tendens dat de ondergrens qua kennis en vaardigheden steeds hoger komt te liggen: betekent dat dat straks alleen nog HBO+ mensen een kans maken op de arbeidsmarkt? Het is lastig om daar een voorspelling over te doen. Volgens mij blijft er altijd werk voor alle soorten mensen, hoger en lager opgeleid. Er is bij NS veel ‘kernwerk’ (machinist, conducteur, monteur) en het ziet er niet naar uit dat dit op korte termijn gaat verdwijnen.
2
VHS Connect, d ec e mbe r 201 4
Overheid past pensioenwetgeving aan vervolg van pagina 1
Dit compenseert gedeeltelijk de verlaging van het opbouwpercentage. NS stemde hier uiteindelijk mee in. In het akkoord is afgesproken dat de franchise verlaagd wordt van € 13.449,naar € 12.552,-. Verzekeren Door de verlaging van het opbouwpercentage verandert met ingang van 1 januari 2015 ook de hoogte van het nabestaandenpensioen. Onderzocht wordt of er een vrijwillige verzekering kan worden aangeboden. Dit is vooral interessant voor jonge werknemers. Zij voelen de verlaging in hun opbouw van nabestaandenpensioen het meest. Over deze verlaging zal het Spoorwegpensioenfonds deelnemers nog in 2014 nader informeren. Afgetopt De pensioenopbouw wordt vanaf begin 2015 afgetopt op een salaris van honderdduizend euro. Dit grensbedrag wordt jaarlijks aangepast aan de fiscale regelgeving. Hiermee vervalt de opbouw van ouderdom- en nabestaandenpensioen over het salarisdeel boven honderdduizend euro. Deze verslechtering wordt gedeeltelijk door NS gecompenseerd. NS hoeft over dit deel immers geen pensioenpremie meer af te dragen. Medewerkers met een full time dienstverband krijgen over het deel van het salaris boven de aftoppingsgrens een bruto bijdrage van 12% toegekend. Ook wordt door NS voor deze werknemers een overlijdensrisicokapitaal toegezegd. En NS onderzoekt de mogelijkheden voor een collectief contract voor een netto lijfrenteverzekering. Indien dit mogelijk blijkt kunnen medewerkers vrijwillig en voor eigen rekening deze verzekering afsluiten.
Voor werknemers vanaf 46 jaar is er een speciale overgangsmaatregel waarbij afhankelijk van leeftijd het tegemoetkomingpercentage wordt verhoogd. ‘Medewerkers met een jaarinkomen boven de honderdduizend euro worden door de aftopping dubbel getroffen. Hier is in de onderhandelingen dan ook veel tijd aan besteedt. Het was prettig om te merken dat alle bonden en NS
zich hebben ingezet om ook voor deze groep een maximaal mogelijk resultaat neer te zetten.’ Toekomst Het principeakkoord is door alle vier de vakbonden voorgelegd aan de eigen achterban. Inmiddels is de stemperiode achter de rug en hebben alle vakbonden ingestemd met het akkoord. ‘Binnen VHS heeft een ruime meerderheid van de achterban voor het akkoord gestemd’, vertelt Derksen. ‘Daar zijn we als VHS heel blij mee. Hoe je het ook wendt of keert, het blijft een zure appel. En dan
is het fijn als je leden begrijpen dat je er alles aan hebt gedaan om de pijn te verzachten.’ Voor 2015 is dus duidelijk wat de nieuwe regeling inhoudt, maar voor 2016 staan er nieuwe veranderingen op stapel. Op dit moment wordt in de Eerste Kamer een wetsvoorstel besproken over een nieuw Financieel Toetsingskader (FTK). Met deze wet wil het kabinet het financiële beleid van pensioenfondsen toekomstbestendig maken zodat ook jongere generaties kunnen rekenen op een goed pensioen. Hierdoor moeten de sociale partners de pensioenregeling nog een keer aanpassen. ‘We verwachten dat deze wetgeving nog ingrijpender zal zijn dan de verlaging van het opbouwpercentage’, licht Derksen toe. ‘Met de huidige, extreem lage rentestand zullen pensioenfondsen verplicht worden grotere reserves aan te leggen. Als dit inderdaad de lijn wordt dan zal de premie flink stijgen.’ Ook voor deze wijzigingen zal, zodra de nieuwe wet door de Eerste Kamer is goedgekeurd, weer overleg gaan plaats vinden tussen werkgevers en bonden. ‘Uiteraard zetten we ook hier weer in op het maximaal mogelijke binnen de wettelijke en financiële kaders.’ Wil je meer weten over het Financieel Toetsingskader? Ga dan naar www.rijksoverheid.nl en gebruik de zoekterm FTK.
D E VA K V E R E N I G I N G V O O R S P O O R - E N I N F R A P R O F E S S I O N A L S
3
De toekomst Meten is weten, de maakbare samenleving, marktwerking, groei is goed, vooruitgang is het doel. Zomaar wat kreten die vaak gebezigd worden. Maar is meten ook echt weten? Is alles wel maakbaar? En waarom willen we altijd maar meer, meer, meer?
Stond de vorige eeuw in het teken van de ratio en toenemende welvaart, deze eeuw horen we toch steeds vaker een ander geluid. Het zou zo maar kunnen zijn dat toekomstige generaties het slechter hebben dan wij. De aarde raakt uitgeput en de rek is uit het economische groeimodel. Tijd dus om even stil te staan, achterom te kijken en vooruit te blikken. Anders denken Het afgelopen jaar organiseerde VHS diverse bijeenkomsten. Een aantal tipte aan dat we naar een nieuwe manier van denken moeten. Egon Béaart sprak in zijn lezing over persoonlijk leiderschap en doen waar je goed in bent. Niet het systeem, maar jij maakt het verschil. Instrueren, controleren en corrigeren - het systeem waarop veel bedrijven varen - is niet toekomstbestendig. Waar draait het dan wel om volgens Béaart: vertrouwen, vakmanschap en verbinding. Ook Rob Hoitsma, quality & safety manager bij NedTrain, besteedde in zijn lezing aandacht aan de tekortkomingen van alles maar vast willen leggen in procedures en protocollen. Mensen zijn geen machines. Gemaakte fouten in de toekomst proberen te voorkomen door nieuwe regels toe te voegen, lossen het probleem niet op. Erger nog, het stompt zelfs af. Hoe meer regels, hoe meer we op het systeem vertrouwen en niet meer 4
VHS Connect, d ec e mbe r 201 4
zelf nadenken. Uiteraard moet je wel binnen een bepaald raamwerk aan zekere procedures voldoen, maar geef mensen ook de ruimte om zelf na te blijven denken en vanuit vakmanschap en betrokkenheid te reageren op een situatie, was zijn boodschap. Brigitte Spee van de NS Academy vertelde ons dat we gewoontedieren zijn die niet van verandering houden, maar dat met een beetje hulp ons brein best te trainen is. Deze trend van meer eigen verantwoordelijkheid staat niet op zich zelf. Ging het in de twintigste eeuw vooral over korte termijnwinst en instant vervulling van elke impuls, nu gaat het over bezinning, pas op de plaats en toekomstgericht handelen. Betere toekomst Eigen verantwoordelijkheid nemen is weten wat je toegevoegde waarde is. Waar sta ik voor, waar ben ik goed in, wat vind ik belangrijk, wat is mijn rol in het bedrijf en de samenleving. Of dichter bij huis; in mijn gezin en familie. Of groter gedacht; in de wereld, het leven. Zulke vragen vragen om reflectie. Nieuwe inzichten verkrijg je niet over een nacht ijs. De visies van anderen helpen je gedachten te scherpen, nieuwe invalshoeken brengen je op andere gedachten. Vele historici, sociologen, psychologen, filosofen, economen en auteurs hebben over een nieuwe toekomst nagedacht. Door naar
de geschiedenis te kijken, onze samenleving te analyseren en te dromen over een betere toekomst. We geven je graag wat inspiratie en zetten hieronder een aantal van die boeken op een rij. Het einde van het jaar is altijd een mooi moment om even stil te staan. Laat je verrassen en verwonder je over hoe het ook anders kan. En bedenk wat jij kunt doen om dat waar te maken. Fijne feestdagen gewenst!
THEORIE U C. OTTO SCHARMER Een dikke pil over wie we zijn, waarom we hier zijn en wat voor toekomst we voor de huidige samenleving en generaties na ons willen creëren.
is van jou!
HOEVEEL IS GENOEG ROBERT & EDWARD SKIDELSKY
NIET ALLES IS TE KOOP MICHAEL J. SANDEL
De economie is zijn morele besef in de loop der tijd verloren. Vader en zoon bepleitten dat we opnieuw moeten bepalen wat in ons leven echt belangrijk is. Utopisch? Lees en beslis zelf.
Marktwerking, het toverwoord van de afgelopen decennia. In dit boek neemt filosoof Sandel stelling tegen ongebreidelde marktwerking. Een overtuigend pleidooi.
WAAROP WACHTEN WIJ NOTKER WOLF Deze Duitse monnik deed bij onze oosterburen heel wat stof opwaaien. Een controversieel betoog voor persoonlijke vrijheid, meer eigen initiatief en minder inmenging van de overheid.
DE GESCHIEDENIS VAN DE VOORUITGANG RUTGER BREGMAN Rutger Bregman is historicus en neemt je mee terug in de tijd om het huidige gevoel van onbehagen te verklaren . Om vervolgens naar de mogelijkheden voor de toekomst te kijken.
D E VA K V E R E N I G I N G V O O R S P O O R - E N I N F R A P R O F E S S I O N A L S
5
De ideale werkdag Flexibeler werken, flexplekken, het nieuwe werken, thuis werken. Werken wanneer en waar jij wilt. Hoe werkt dat eigenlijk in de praktijk. Leuk, al die initiatieven, maar wat wil jij? We vroegen vier VHS'ers hoe hun ideale werkdag er uitziet.
ROB SCHOPMAN (41), LEAN-MANAGER BIJ NS REIZIGERS NS Next, het 'nieuwe werken'-programma van NS spreekt mij wel aan. Ik werk graag samen met mensen en als het even kan kijk ik graag mee in het veld. Voor mij zijn samen en variatie wel de kernwoorden. Daar past een variabele werkplek goed bij. Af en toe wil je je terug kunnen trekken om even rustig een stuk te lezen of te schrijven en een andere keer wil je kunnen sparren met een collega. Het nieuwe werken sluit daar goed op aan.
SASKIA BOL (39), ACCOUNTMANAGER BIJ PLUREL Hoe drukker, hoe beter. Ik ben het liefst buiten de deur bij een klant en werk graag met veel verschillende mensen. Het is prettig om mensen te kunnen helpen met onze dienstverlening. Daarbij ben ik graag flexibel. Ik werk parttime, maar mijn telefoon staat altijd aan. Ook op mijn vrije dagen. Ik check vrij vaak mijn mail, ook op vakantie. Als ik op zo'n moment door een telefoontje te beantwoorden mensen op weg kan helpen in plaats van dat dingen misgaan, vind ik dat geen enkel bezwaar.
GOOF LINDIJER (57), INFORMATIEANALIST BIJ PRORAIL Mijn ideale werkdag begint in alle rust. Ik begin dan ook altijd heel vroeg als er nog weinig collega's binnen zijn. Even alles op een rijtje zetten zodat ik klaar ben voor de drukte. Bij voorkeur werk ik per dag aan één onderwerp zodat ik me daar helemaal op kan focussen. Daarbij vind ik het fijn om met mensen te praten en te discussiëren over de klus. Maar er moet ook tijd zijn om de verkregen informatie te laten bezinken en er op te reflecteren. Kortom, ik vind het prettig als dingen niet te snel gaan en je samen stappen maakt.
6
VHS Connect, d ec e mbe r 201 4
FRITS IMMERS (57), SENIOR ACCOUNTMANAGER BIJ MOVARES Waar ik werk maakt me niet zoveel uit. Als ik maar mensen om me heen heb om mee te interacteren. Ik hoef ook niet per se 's ochtends te weten hoe mijn dag er uit ziet. Interessant en leuk werk met goede collega's om mee samen te werken, meer heb ik niet nodig.
Nieuwjaarsborrel Het VHS bestuur nodigt je van harte uit! Op donderdag 8 januari organiseert VHS weer een gezellige nieuwjaarsborrel. Tijdens deze bijeenkomst willen we graag nog eens met je terugblikken, maar ook vooruitkijken naar wat 2015 voor jou en VHS in petto heeft. Wij nodigen je dan ook van harte uit om samen het glas te heffen op het nieuwe jaar.
WIE, WAT, WAAR Donderdag 8 januari, 17.00 - 19.00 uur Café restaurant Aperitivo, Vinkenburgstraat 20 te Utrecht Kijk voor de routebeschrijving op www.aperitivo-utrecht.nl
Algemene Ledenvergadering Op donderdag 19 maart vindt de ALV plaats. Je bent van harte welkom. WIE, WAT, WAAR Donderdag 19 maart 2015, 17.00 – 19.00 uur De Kookschool, Katreinetoren, Stationshal 17 te Utrecht De ingang van de Katreinetoren bevindt zich in de stationshal van Utrecht Centraal.
Van de voorzitter Zekerheden Alles is in beweging. En daarmee verdwijnen zekerheden. Zekerheden die juist de sociale ankers vorm- den van onze samenleving. Een vast dienstverband, een gegarandeerd pensioen, een vastgesteld salaris, een gegarandeerde baan, het zijn allemaal zaken die in de afgelopen 5-10 jaar ter discussie zijn komen te staan. Dat vraagt aanpassingsvermogen van de individuele medewerker en heroriëntatie van de vakbeweging. In die heroriëntatiefase zitten wij ook als VHS. Wij vinden al jaren dat de individuele medewerker in staat is om op te komen voor zijn eigen belangen. En dat de werkgever er juist goed aan doet te investeren in dat individu, zodat deze flexibel is en veranderingen mede vorm geeft. En dat wij er als VHS zijn om die investering in de mens te stimuleren. Maar dat werkt het beste als er basis zekerheden bestaan. Tenminste dat is mijn overtuiging. En juist die staan nu ter discussie. Het is goed om daar het gesprek met elkaar over te voeren. Dat willen wij als VHS de komende tijd ook doen. Tijdens onze lezingen, in de voorbereiding op de cao’s, tijdens thema bijeenkomsten, en tijdens netwerkborrels. Maar voordat het zover is komen eerst de feestdagen. Waar het accent op thuis en de huisgenoten ligt. Ik wens alle VHS leden prettige feestdagen en een goed begin van 2015. Zodat wij uitgerust en geïnspireerd het gesprek aan kunnen gaan. Hans Montanus, voorzitter
D E VA K V E R E N I G I N G V O O R S P O O R - E N I N F R A P R O F E S S I O N A L S
7
CAP-Najaarsexcursie Rondrit door de punt van Zuid-Holland Ruim veertig CAP’ers genoten donderdag 20 november jl. van een rondreis door de punt van Zuid-Holland. Het verzamelpunt was station Maassluis, waar het behoorlijk fris was. Gelukkig stond de behaaglijke touringcar al klaar. Het eerste reisdoel was ‘Het Keringhuis’ in Hoek van Holland waar het gezelschap al gauw aan de koffie met gebak zat. Maeslantkering De presentatie startte met een film die het hoe en waarom van de Maeslantkering liet zien. Het vernuft van deze stormvloedkering werd goed zichtbaar in de tentoonstelling. Maar de enorme afmeting drong pas goed tot ons door toen wij buiten gingen kijken bij een van de deuren. Er was ook nog een spoors element. Bovenop de deur stond een kleine rode ‘locomotief’ die steeds op zijn plaats gehouden werd. Die loc stond op een tandradbaan die bovenop de deur lag. En zo kon de loc de enorme deur doen sluiten en openen. Op zee Het aperitief en de lunch werden gebruikt in het Delta Holte te Vlaardingen. De eetzaal bood een prachtig uitzicht op de Nieuwe Waterweg. Alsof je zelf op een schip zat. Na afloop ‘stapten we weer aan land’ en gingen we op weg naar Distilleerderij Nolet te Schiedam. Overlevingstrategie Distilleerderij Nolet is gevestigd in een moderne, maar oud ogende windmolen. Dit familiebedrijf, opgericht in 1691, telde in 1992 nog maar tien medewerkers. Jenever was in Nederland uit de
mode geraakt. In dat jaar maakte het bedrijf de sprong naar Amerika met de export van ‘Ketel One VODKA’. Dat was de redding van het bedrijf, dat nu is uitgegroeid tot een grote moderne distilleerderij met circa honderd medewerkers. De presentatie was interessant al was het wat aan de lange kant. In de filmzaal werd vervolgens getoond hoe de mensen in andere werelddelen worden verleid met Hollandse nostalgie om de originele jenever uit Schiedam te kopen. Ketels en fusten De rondgang door het moderne en tot in de puntjes verzorgde bedrijf was zeer boeiend. Van de ketels waarin de jenever gestookt werd - waaronder de
eerste, met kolen gestookte ketel - via de opslag in eikenhouten fusten om op smaak te komen en de computergestuurde bottelarij tot het volledig geautomatiseerde magazijn. Hier werd speciaal het licht voor het gezelschap aan gedaan, omdat het hier verder altijd donker is. De sfeervolle ruimten waarin het eeuwenoude bedrijf tot uitdrukking kwam waren ook zeer de moeite waard. Tot slot kreeg een ieder een drankje om mee naar huis te nemen, want op het bedrijf mag geen alcoholhoudende drank geschonken worden.
Het gezelschap werd aan het eind van deze geslaagde dag afgezet op station Schiedam. We mogen wederom terugkijken op een geslaagde CAPexcursie. Ton Goossens
Colofon VHS Connect is de halfjaarlijkse uitgave van VHS, de belangenbehartiger van professionals in de vervoer- en infrabranche. Opmaak: Myrthe de Bruin, Anja van Kleffens Verantwoordelijk bestuurslid VHS: Carin Herr, tel: 06 55 84 63 19, e-mail:
[email protected], Eindredactie: Myrthe de Bruin, tel: 0343 444 369, e-mail:
[email protected] Contactgegevens: Kantoor VHS, Postbus 642 3720 AP Bilthoven tel: 030 231 25 91 e-mail:
[email protected] Kantoor open: dinsdag en donderdag, van 10.00 tot 16.00 uur Secretariaat: Thea van Maurik VHS-vakbondscontactpersonen: Diana Colijn, Dick van Dijk Ellie Eggengoor, Frits Immers John Rangé, Gerda Siegers Chris Sjoers, Dick van der Stouw ACTIEF BIJ: NS, ProRail, Movares, NedTrain, SPF Beheer BV, Plurel, DB Schenker, NS Hispeed
www.vhsonline.nl
DE VAKVERENIGING VOOR SPOOR- EN N INFR R AP P ROFF ESS S IONA A LS 8
VHS Connect, d ec e mbe r 201 4
