Over lastenvermindering Departementale reductievoorstellen voor de burger
5 juli 2005
Colofon: Deze rapportage is samengesteld door het programma Administratieve Lastenvermindering voor Burgers. Voor meer informatie en vragen kunt u contact opnemen met: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Directie Innovatie en Informatiebeleid Openbare Sector Programma Administratieve Lastenvermindering voor Burgers Postbus 20011 2500 EA Den Haag Telefoon:
070 – 426 85 47
Internet:
www.lastvandeoverheid.nl
1
Inhoudsopgave 1 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.4 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Bijlage:
Inleiding ..................................................................................................................... 3 Administratieve lastenvermindering voor burgers ................................................... 6 Voorstellen om de lasten te verminderen .................................................................. 6 Totale administratieve lastenvermindering ............................................................... 7 Administratieve lastenvermindering voor doelgroepen ........................................... 8 Administratieve lastenvermindering per departement ........................................... 10 Vervolg van het programma .................................................................................... 11 Administratieve lastenvermindering voor doelgroepen ......................................... 15 Burgers overig.......................................................................................................... 15 Chronisch zieken en gehandicapten ........................................................................ 17 Ouderen ................................................................................................................... 19 Uitkeringsgerechtigden............................................................................................ 21 Vrijwilligersorganisaties .......................................................................................... 23 Totaaloverzicht reductievoorstellen......................................................................... 25
2
1
Inleiding De voorliggende rapportage bevat de voorstellen van de departementen om de administratieve lasten voor de burgers te verminderen. Het betreft hier de eerste tranche van voorstellen. Begin 2006 volgt de tweede tranche. De twee tranches van voorstellen geven invulling aan het Hoofdlijnenakkoord om de administratieve lasten van de burgers met een kwart te verminderen ten opzichte van het niveau van 31 december 2002. Het doel van de departementale reductievoorstellen is om een merkbare daling van de administratieve lasten voor de burgers en met name voor de doelgroepen te realiseren. De voorstellen moeten met name de goede zaken aanpakken waar werkelijk behoefte aan is en moet vooral gericht zijn op die personen die het het hardst nodig hebben. Om deze reden staat binnen het programma Administratieve Lastenvermindering voor de burgers de doelgroepenaanpak centraal in de lastenvermindering. Als onderdeel van deze doelgroepenaanpak zijn de administratieve lasten van de doelgroepen in kaart gebracht aan de hand van fictieve personen die de doelgroepen vertegenwoordigen. Aan de hand van deze personen wordt de stapeling van de administratieve lasten bij de doelgroepen geïllustreerd. In hoofdstuk 3 van deze rapportage wordt ingegaan op de doelgroepen.
Startpunt 31 december 2002 Administratieve lasten voor burgers zijn de kosten voor de burger om te voldoen aan informatieverplichtingen die voortvloeien uit regelgeving van de overheid. Het gaat hierbij zowel om het nakomen van verplichtingen als het uitoefenen van rechten. Deze kosten hebben betrekking op de door de burger bestede tijd uitgedrukt in tijd (uitgedrukt in uren) en gemaakte out-of-pocket kosten (uitgedrukt in euro’s). Out-of-pocket kosten zijn de kosten die direct gemoeid zijn met het voldoen aan de informatieverplichting, bijvoorbeeld portokosten, reiskosten en notariskosten. De leges, belastingen, kosten van computers, etc. zijn wel kosten voor de burger, maar vallen buiten de definitie van administratieve lasten. In mei 2005 heeft de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties als coördinerend minister voor de vermindering van administratieve lasten burgers in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven hoe omvangrijk de administratieve lasten voor de burgers zijn1. De totale administratieve lasten voor de burgers bedragen in het peiljaar 2002 112 miljoen uur en 1.276 miljoen euro out-of-pocket kosten. De administratieve lasten worden veroorzaakt door de rijksoverheid, provincies en gemeenten.
1
2004 – 2005 TK 29 362, nr. 35. Zie voor de bijhorende rapportage Over last van de overheid www.lastvandeoverheid.nl.
3
Tabel 1.1
Totale administratieve lasten per ministerie en medeoverheden (2002)
Ministerie / medeoverheden
Uren (x mln.)
OOP (x mln. €)*
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
16,5
18,8
Financiën
18,7
182,9
Justitie
7,1
743,8
Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
3,8
6,9
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
15,0**
Verkeer en Waterstaat
13,2
174,4
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
15,3
2,2
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
2,3
113,7
Rijksoverheid algemeen***
0,5
0,1
Totale administratieve lasten Rijk
92,4
1.249,2
Gemeenten
18,8**
6,3**
22,3**
waarvan bijstand
10,0
7,7
overige terreinen
8,8
14,6
0,2
4,6
19,0
26,9
111,9
1.276,1
Provincies Totale administratieve lasten medeoverheden Totale administratieve lasten burgers *
OOP = Out-of-pocket kosten.
**
De Wet Werk en Bijstand (WWB) heeft per 1 januari 2004 de Algemene Bijstandswet (ABW) vervangen. Met de inwerkingtreding van de WWB is de uitvoering van de bijstand met volledige beleidsvrijheid bij gemeenten terechtgekomen. De administratieve lasten van deze wet zijn in tegenstelling tot de rapportage over de totale administratieve lasten (TK 29 362, nr. 35) nu meegenomen bij de administratieve lasten bij gemeenten i.p.v. SZW. De basis voor de taakstelling van het Rijk van 25 procent reductie blijft echter 102 miljoen uur en € 1,26 miljard out-of-pocket kosten. Het niveau per ultimo 2002.
*** Het betreft hier de administratieve lasten omtrent beroepsprocedures. Deze waren in de rapportage over de totale administratieve lasten (TK 29 362, nr. 35) meegenomen bij het ministerie van Justitie. De lasten dienen echter over alle departementen verdeeld te worden.
Naast de administratieve lasten voor de gemiddelde burger wordt in het programma Administratieve Lastenvermindering voor de burgers bijzondere aandacht besteed aan de lasten waar een viertal doelgroepen mee te maken hebben. De door het kabinet geselecteerde doelgroepen zijn (zie het plan van aanpak Administratieve Lastenvermindering Burgers (TK 29 362 Nr. 17): chronisch zieken en gehandicapten, ouderen, uitkeringsgerechtigden, en de vrijwilligerorganisaties (georganiseerde burger). Voor deze groepen geldt dat zij te maken hebben met een opéénstapeling van regelingen. Wet- en regelgeving met informatieverplichtingen specifiek voor deze doelgroepen is nader bekeken en de meest lastenveroorzakende regelingen zijn meegenomen in de selectie van regelingen voor de nulmetingen. De administratieve lasten per doelgroep zijn opgenomen in het onderstaande overzicht.
4
Tabel 1.2: Totale administratieve lasten per doelgroep (2002) Doelgroep Chronisch zieken en gehandicapten Ouderen Uitkeringsgerechtigden Vrijwilligersorganisaties (georganiseerde burgers) Burgers overig
Uren (x 1.000)
OOP (x 1.000 €)*
4.719
1.610
1.370
1.188
21.729
12.679
707
2.992
81.597
1.257.586
Totale administratieve lasten 110.122** 1.276.057 * OOP = Out-of-pocket kosten. ** Het totaal aantal uren wijkt enigszins af van het totaal genoemd in tabel 1.1 aangezien in de verdeling naar doelgroep geen rekening gehouden is met de ophoging als het gevolg van de pareto-nulmetingen.
De administratieve lasten zijn in kaart gebracht met behulp van zogenaamde nulmetingen. De nulmetingen hebben aanknopingspunten opgeleverd om de administratieve lasten te verminderen. De voorstellen om de lasten te verminderen worden in deze rapportage gepresenteerd. Voor de rijksoverheid is de taakstelling vastgelegd om de lasten met een kwart te reduceren.
Opbouw van de rapportage In deze rapportage wordt allereerst in hoofdstuk 2 ingegaan op de voorstellen van de departementen om de administratieve lasten te verminderen. Aangegeven wordt hoe omvangrijk de reducties zijn en wordt kort ingegaan op de inhoud van de voorstellen2. Tevens zal kort worden ingegaan op het vervolg van het programma Administratieve Lastenvermindering voor de burgers. Hoofdstuk 3 gaat dieper in op de administratieve lastenvermindering voor de doelgroepen. In de bijlage zijn alle reductievoorstellen van de departementen in een overzicht opgenomen.
2
Departementen gaan in hun actieprogramma’s zelf dieper in op hun voorstellen om de administratieve lasten te verminderen.
5
2
Administratieve lastenvermindering voor burgers
2.1
Voorstellen om de lasten te verminderen De afgelopen maanden hebben de departementen gewerkt aan de uitvoering van de nulmetingen om de totale administratieve lasten voor burgers in kaart te brengen. Parallel aan dat traject hebben departementen reductievoorstellen opgesteld. De reductievoorstellen hebben met name betrekking op de mogelijkheden die departementen hebben binnen hun eigen wetgevingsdomeinen om de lasten te verminderen. De komende maanden zal gewerkt worden aan de invulling van de tweede tranche. In deze tranche zal tevens aandacht zijn voor interdepartementale acties om de administratieve lasten te reduceren. Hierbij moet gedacht worden aan de doelgroepen- en clusteraanpak3. De departementen hebben uiteenlopende voorstellen geformuleerd om de administratieve lasten voor de burgers te verminderen. Er zijn verschillende voorstellen die leiden tot een aanzienlijke administratieve lastenvermindering. Met de invoering van de automatische verlenging van de Voorlopige Teruggaaf (sinds 2005) en de aankondiging van het vooringevulde Inkomstenbelastingformulier (aangifte over 2007) door de staatssecretaris van Financiën zet de Belastingdienst een goede stap. Voor beide formulieren geldt dat burgers alleen dienen te controleren en eventuele fouten moeten corrigeren. Hiermee voorkomt de Belastingdienst dat het gegevens van burgers vraagt die reeds bij de overheid bekend zijn en zorgt voor een vergaande vereenvoudiging van de belastingaangifte. De lasten voor de burger zullen als gevolg van deze twee maatregelen dalen met 3,5 miljoen uur en € 46 miljoen out-of-pocket kosten. Het verkrijgen van een herhaalrecept voor medicijnen vergt tijd en moeite van burgers: bellen met de (huis)arts, soms het ophalen van het recept bij de huisarts en het afhalen van het middel bij de apotheek. Een huisarts mag een geneesmiddel voor een periode van maximaal drie maanden voorschrijven, dit met het oog op de kwaliteit van het voorschrift. De arts kan zo de vinger aan de pols houden bij de patiënt, maar het leidt wel tot hoge (ervaren) administratieve lasten. Om de administratieve lasten bij een chronische medicatie te vereenvoudigen werkt VWS aan de invoering van het elektronisch medicatiedossier in de loop van 2006. Een belangrijke ontwikkeling hierbij is het elektronisch receptenverkeer. Hierdoor kan de tijdbesteding voor herhaalrecepten afnemen, bijvoorbeeld doordat steeds meer patiënten een herhaalrecept met een eenvoudig e-mailcontact bij de arts kunnen aanvragen, waarna het recept wordt doorgestuurd naar de apotheek. Nu kost het een burger gemiddeld 10 minuten om telefonisch een herhaalrecept aan te vragen, dit kan met het reductievoorstel teruggebracht worden tot 2 minuten. Bij elkaar levert dit een lastenreductie op van 2,7 miljoen uur. In 2003 heeft het ministerie van VROM twee wijzigingen doorgevoerd die hebben geleid tot een aanzienlijke daling van de administratieve lasten. De aanpassing van de Huursubsidiewet betreft de invoering van het systeem waarbij VROM na de initiële huursubsidieaanvraag zelf de inkomensgegevens van de burgers opvraagt bij de Belastingdienst en controleert. De burger hoeft hierdoor slechts éénmaal een aanvraag voor 3
Zie de bijlage voor een volledig overzicht van de departementale voorstellen.
6
de huursubsidie te doen. In de jaren daarna krijgen zij van VROM automatisch bericht over de hoogte van de huursubsidie die de burger ontvangt. Door de aanpassing van de Woningwet heeft VROM een nieuw stelsel rondom de bouwvergunningen ingevoerd. De categorie meldingsplichtige bouwwerken is vergunningsvrij geworden en voor kleine bouwprojecten kan nu gebruik gemaakt worden van een lichte bouwvergunning. De twee wetswijzigingen van VROM hebben geleid tot een reductie van ruim 800.000 uur en bijna € 43 miljoen out-of-pocket kosten. Naast de voorstellen die tot een aanzienlijke vermindering van de lasten leiden, zijn er verscheidene andere voorstellen gedaan die inhaken op die punten uit de nulmetingen en gesprekken met de burger(organisaties) waar veel administratieve lasten en knelpunten voorkomen. Zo voorkomt Verkeer en Waterstaat overbodige gegevensuitvraag door het mogelijk te maken alleen een legitimatiebewijs mee te nemen voor de inschrijving voor het rijexamen in plaats van dat tevens een GBA-uitreksel en pasfoto’s meegebracht moeten worden. Ook OCW werkt aan eenmalige gevensverstrekking en aan vooringevulde formulieren bij de aanvraag van een tegemoetkoming in de onderwijsbijdrage en schoolkosten. Justitie werkt aan het verruimen van het openingstijden van stadsdeelkantoren en wil meer loketten van de burgerlijke stand openen in ziekenhuizen zodat direct aangifte kan gedaan worden van een geboorte. VWS heeft inmiddels het formulier voor de vaststelling van de eigen bijdrage vereenvoudigd waardoor dit minder tijd kost. Ook zullen de administratieve lasten als gevolg van de invoering van de Zorgverzekeringswet per 1 januari 2006 dalen.
2.2
Totale administratieve lastenvermindering De voorstellen van de departementen uit de eerste tranche leiden tot een vermindering van de administratieve lasten met 14,8 miljoen uur en 280,3 miljoen euro out-of-pocket kosten4. Het betreft hier voor het overgrote deel nieuwe voorstellen en beleid dat reeds in gang is gezet maar nog niet van kracht is geworden. De voorstellen zullen in de meeste gevallen voor eind 2007 van kracht worden. Enkele voorstellen zullen pas in 2008 of later in de volgende kabinetsperiode in werking treden. De voorstellen die vóór 2008 gerealiseerd moeten worden leiden tot een reductie van 11,8 miljoen uur en 254,1 miljoen euro out-of-pocket kosten. De departementale reductieprogramma’s leiden tot een reductie van 14,4 procent ten aanzien van de totale administratieve lasten in uren en 22,3 procent ten aanzien van de totale administratieve lasten in out-of-pocket kosten veroorzaakt door het rijk. De voorstellen die vóór 2008 gerealiseerd moeten worden leiden tot een reductie van 11,5 procent ten aanzien van de totale administratieve lasten in uren en 20,2 procent ten aanzien van de totale administratieve lasten in out-of-pocket kosten.
4
De hier gepresenteerde reductiepercentages zijn exclusief de administratieve lastentoenames vanaf 1 januari 2003. Voor de ministeries van OCW en VWS zijn hiervoor een uitzondering gemaakt. Deze ministeries hebben de Tweede Kamer geïnformeerd over de gerealiseerde en verwachte toenames in administratieve lasten.
7
De realisatie van de reducties per jaar zijn weergegeven in figuur 2.1. Figuur 2.1 Vermindering van de administratieve lasten naar jaar van inwerkintreding*
*
*
Voor bepaalde voorstellen geldt dat het effect over meerdere jaren verspreid is. In dit geval is de reductie gelijk verdeeld over de betreffende jaren. Zie de bijlage voor de voorstellen en de datum van inwerkingtreding. Voor de voorstellen geldt dat zij in deze kabinetsperiode in werkingtreden, dan wel in de volgende kabinetsperiode (aangegeven met 2008 e.v.). De hier gepresenteerde reducties zijn exclusief de administratieve lastentoenames vanaf 1 januari 2003. Voor de ministeries van OCW en VWS zijn hiervoor een uitzondering gemaakt. Deze ministeries hebben de Tweede Kamer geïnformeerd over de gerealiseerde en verwachte toenames in administratieve lasten.
Uit figuur 2.1 komt naar voren dat een deel van de vermindering van de administratieve lasten reeds is gerealiseerd. De lasten voor de burgers zijn in 2003 en 2004 reeds met 4,1 miljoen uur (4 procent ten aanzien van de totale administratieve lasten in uren) en 148,9 miljoen euro out-of-pocket kosten (11,8 procent ten aanzien van de totale administratieve lasten in out-of-pocket kosten) gedaald. Dit wordt voor een belangrijk deel bepaald door de invoering van de automatische verlenging van de Voorlopige Teruggaaf, de invoering van het nieuwe stelsel omtrent de bouwvergunningen en de éénmalige aanvraag huursubsidie. De overige reducties zullen voor een belangrijk deel in 2007 worden gerealiseerd. Dit wordt veroorzaakt door de doorlooptijd die noodzakelijk is om de benodigde aanpassingen in wet- en regelgeving te realiseren. De lastentoename in uren in 2006 wordt onder andere veroorzaakt door de invoering van de Wet op de Zorgtoeslag. Om te komen tot een kwart reductie zal deze toename gecompenseerd moeten worden.
2.3
Administratieve lastenvermindering voor doelgroepen Binnen het programma Administratieve Lastenvermindering voor de burgers staan de doelgroepen, chronisch zieken en gehandicapten, ouderen, uitkeringsgerechtigden en vrijwilligersorganisaties (georganiseerde burgers) centraal. De departementen hebben in de eerste tranche van reductievoorstellen met name gekeken naar mogelijkheden binnen de eigen wet- en regelgeving om de lasten te verminderen. De interdepartementale doelgroepenaanpak zal het komende halfjaar op de agenda staan. Via deze aanpak zal departement overstijgend worden getracht de administratieve lasten voor deze doelgroepen te verminderen.
8
In tabel 2.1 zijn de totale lastenvermindering per doelgroep weergegeven. Tabel 2.1
Totale administratieve lastenvermindering naar doelgroep* Reducties 2003 - 2007
Ministerie Chronisch zieken en
Reducties 2008 e.v.
Reducties 2003 - 2008 e.v.
Uren
OOP
Uren
OOP
Uren
OOP
(x 1.000)
(x 1.000 €)**
(x 1.000)
(x 1.000 €)**
(x 1.000)
(x 1.000 €)**
443,1
301,2
-
-
443,1
-
-
-
-
-
-
342,5
-
-
-
342,5
-
gehandicapten Ouderen Uitkeringsgerechtigden Vrijwilligersorganisaties Burgers overig
9,9
408,0
11.079,6
253.565,0
2.916,1
26.017,7
9,9
408,0
13.995,7
279.582,7
Totaal reductie Rijk*** 11.875,2 254.274,2 2.916,1 26.017,7 14.791,4 280.291,9 * Het betreft hier alleen de administratieve lasten die voortkomen uit de rijksregelgeving en de rijksregelgeving die wordt uitgevoerd in medebewind zonder beleidsvrijheid. De administratieve lasten die voorkomen uit rijksregelgeving met beleidsvrijheid en autonome regelgeving van gemeenten en provincies zijn buiten beschouwing gelaten. ** OOP = Out-of-pocket kosten. *** De hier gepresenteerde reducties zijn exclusief de administratieve lastentoenames vanaf 1 januari 2003. Voor de ministeries van OCW en VWS zijn hiervoor een uitzondering gemaakt. Deze ministeries hebben de Tweede Kamer geïnformeerd over de gerealiseerde en verwachte toenames in administratieve lasten.
In figuur 2.2 is de procentuele reductie ten opzichte van de eigen administratieve lasten per doelgroep weergegeven. Figuur 2.2 Totale administratieve lastenvermindering per doelgroep in procenten*
*
De hier gepresenteerde reducties zijn exclusief de administratieve lastentoenames vanaf 1 januari 2003. Voor de ministeries van OCW en VWS zijn hiervoor een uitzondering gemaakt. Deze ministeries hebben de Tweede Kamer geïnformeerd over de gerealiseerde en verwachte toenames in administratieve lasten.
Chronisch zieken en gehandicapten, ouderen, uitkeringsgerechtigden en vrijwilligersorganisaties (georganiseerde burgers) lopen, naast regels en informatieverplichtingen die voor alle burgers gelden, op tegen specifieke regels en informatieverplichtingen die alleen voor deze of delen van deze doelgroepen gelden. Een vermindering van administratieve lasten als gevolg van deze specifieke informatieverplichtingen staat centraal in het programma Administratieve Lastenvermindering voor de burgers. De reductieprogramma’s van de departementen leiden tot een vermindering van de administratieve lasten voor de doelgroepen, met name op de out-of-pocket kosten van chronisch zieken en gehandicapten en vrijwilligersorganisaties worden grote reducties bereikt door vereenvoudiging van het formulier voor de vaststelling van het bijdrageplichtig inkomen voor de intramurale zorg en de aanpassing van de Dranken Horecawet waardoor in de Drank- en Horecavergunning alleen de inrichtinggebonden
9
zaken en de vergunninghouder worden vermeld; de personalia van de leidinggevende hoeven dan slechts in een aanhangsel bij de vergunning te worden vermeld met als gevolg een daling van het aantal vergunningaanvragen bij een wijziging van de leidinggevende. De daling van de lasten in tijd voor alle doelgroepen en de daling van de out-of-pocket kosten voor ouderen en uitkeringsgerechtigden is echter nog beperkt. Dit is mede het gevolg van het feit dat aan de doelgroepenaanpak nog geen invulling is gegeven. In de zomer van 2005 zal invulling gegeven worden aan de doelgroepenaanpak (zie ook paragraaf 2.5).
2.4
Administratieve lastenvermindering per departement De departementale actieprogramma’s bevatten verschillende voorstellen om de administratieve lasten te verminderen. De voorstellen hebben betrekking op de verschillende beleidsterreinen en de verschillende doelgroepen. In de bijlage is een volledig overzicht van de reductievoorstellen van de departementen weergegeven. In tabel 2.2 is de totale lastenvermindering per ministerie weergegeven. Tabel 2.2
Totale administratieve lastenvermindering per ministerie* Reducties
Reducties
2003 - 2007 Ministerie
2008 e.v.
Reducties 2003 – 2008 e.v.
Uren
OOP
Uren
OOP
Uren
OOP
(x mln.)
(x mln. €)**
(x mln.)
(x mln. €)**
(x mln.)
(x mln. €)**
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
0,7
Financiën
3,0
22,0
1,7
25,7
4,7
47,7
Justitie
1,3
146,4
-
-
1,3
146,4
Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
0,9
2,0
-
-
0,9
2,0
-
-
-
Sociale Zaken en Werkgelegenheid***
0,3
0,02
0,9
0,03
1,7
0,05
0,3
-
Verkeer en Waterstaat
1,6
39,1
0,3
0,4
1,9
39,6
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
3,0
1,6
-
-
3,0
1,6
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
0,8
43,0
-
-
0,8
43,0
Overige departementen****
0,1
-
-
-
0,1
-
11,8
254,1
3,0
26,2
14,8
280,3
Totale reductie Rijk *
De hier gepresenteerde reducties zijn exclusief de administratieve lastentoenames vanaf 1 januari 2003. Voor de ministeries van OCW en VWS zijn hiervoor een uitzondering gemaakt. Deze ministeries hebben de Tweede Kamer geïnformeerd over de gerealiseerde en verwachte toenames in administratieve lasten. ** OOP = Out-of-pocket kosten *** Percentage is nog exclusief een kwantificering van de voorstellen uit het rapport “De burger bediend” (Commissie – Keller). **** Percentage van de totale administratieve lasten voor burgers
10
In figuur 2.3 is de procentuele reductie ten opzichte van de eigen administratieve lasten per ministerie weergegeven. Figuur 2.3 Totale administratieve lastenvermindering per ministerie in procenten 2003 – 2008 e.v.*
*
De hier gepresenteerde reductiepercentages zijn exclusief de administratieve lastentoenames vanaf 1 januari 2003. Voor de ministeries van OCW en VWS zijn hiervoor een uitzondering gemaakt. Deze ministeries hebben de Tweede Kamer geïnformeerd over de gerealiseerde en verwachte toenames in administratieve lasten.
De voorstellen van de departementen leiden tot een lastenreductie van 14,4 procent administratieve lastenreductie in tijd en 22,3 procent administratieve lastenreductie in out-ofpocket kosten. Voor het ministerie van SZW geldt dat zij alleen nog voorstellen heeft aangeleverd die reeds in 2003 en 2004 zijn doorgevoerd.
2.4
Vervolg van het programma Rijksoverheid Met de huidige voorstellen hebben de departementen een eerste invulling gegeven aan de vermindering van de administratieve lasten. Er is echter nog een lange weg te gaan om te komen tot een netto vermindering van 25 procent waarbij tevens de toenames van de administratieve lasten zijn gecompenseerd. De komende tijd hebben de departementen naast het uitvoeren van de reductievoorstellen dan ook twee taken: 1. invulling geven aan de tweede tranche van verbetervoorstellen; 2. de ontwikkeling van de administratieve lasten toenames tussen 2003 en 2005 in kaart brengen voor zover dit nog niet is gebeurd. Eind 2005, begin 2006 volgt een rapportage over de tweede tranche van verbetervoorstellen en over de ontwikkeling van de administratieve lasten toenames tussen 2003 en 2005. Dan zal tevens gerapporteerd worden over de gerealiseerde toe- of afname van de departementen die geen nulmeting hebben uitgevoerd.
11
Om te komen tot een netto vermindering van de lasten met 25 procent zullen de departementen doorgaan op de ingeslagen weg van het verminderen van de eigen administratieve lasten en het voorkomen van nieuwe administratieve lasten. Daarnaast leveren de departementale reductievoorstellen nog te weinig op voor die mensen die dat het hardst nodig hebben, de doelgroepen. Dat is de reden dat het kabinet op basis van signalen uit de samenleving (het meldpunt www.lastvandeoverheid.nl, gesprekken met burgerbelangenorganisaties en onderzoek naar irritaties bij burgers) een lijst met knelpunten heeft opgesteld. Deze knelpunten wil het kabinet samen met de departementale reductieprogramma’s nog deze kabinetsperiode aanpakken. Met hoeveel procent de totale administratieve lasten afnemen door de aanpak van deze knelpunten is nog niet bekend en is ook minder van belang. Dit zijn de zaken waarvan de Nederlandse burger - en vooral die burgers behorend tot een van de doelgroepen - tegen de overheid zegt: Doe er wat aan! Wat betekent dit concreet voor het vervolg traject van het programma? Allereerst gaan de departementen na of extra departementale reducties mogelijk zijn. Onder mijn regie wordt gewerkt aan de doelgroepenaanpak5 en wordt nagegaan wat de inspanningen op het gebied van de elektronische overheid betekenen voor de administratieve lasten van de burger. Daarbovenop maakt het kabinet zich met de aanpak van de lijst met knelpunten hard voor die mensen die de hulp echt nodig hebben. Het kabinet is van mening dat dit pakket aan maatregelen ook al op korte termijn merkbare concrete effecten zal hebben. In 2006 zal het kabinet samen met de doelgroepen kijken of de maatregelen inderdaad het gewenste effect hebben opgeleverd dan wel of de maatregelen die in uitvoering zijn aansluiten bij de wensen van de doelgroepen. De lijst met knelpunten bestaat uit de volgende onderdelen: 1.
2.
3.
4.
5
Chronisch zieken & gehandicapten − Indicatiestellingen (o.a. AWBZ, TOG, WEC, WVG, Wegenverkeerswet) (VWS, SZW, VenW, OCW en gemeenten) − Persoonsgebonden budget (VWS) − Tegemoetkoming buitengewone uitgaven (Fin) Ouderen − Kwijtschelding Gemeentelijke Belastingen (gemeenten i.s.m. rijk) − Eigen bijdrage thuiszorg (VWS) − Tegemoetkoming buitengewone uitgaven (Fin) Uitkeringsgerechtigden − Elektronisch SUWI-dossier met verplichting tot eenmalige gegevensverstrekking (SZW) Vrijwilligersorganisaties (georganiseerde burgers) − Warenwet (VWS) − Drank- en horecawet (VWS) − Gebruiksvergunning (veiligheidsregels) (VROM) − Arbeidstijdenwet (SZW) − Arbeidsomstandighedenwet (SZW)
Door vanuit het perspectief van een bepaalde doelgroep naar de administratieve lasten te kijken wordt duidelijk of er sprake is van meervoudige gegevensuitvraag. In de doelgroepaanpak wordt nagegaan of daarop reducties kunnen worden gerealiseerd.
12
5.
Alle doelgroepen (incl. burger algemeen) − Wet op de Inkomstenbelasting (aangifte) (Fin) − Paspoortwet (BZK) − Aangifte strafbaar feit (Jus) − Wet op de Kinderopvang (SZW) − Monumentenwet (OCW) − Inkomenstoets (Fin) − Telefonische bereikbaarheid overheid (o.a. belastingtelefoon) (Fin en anderen) − Aanpak formulieren (allen)
Verbetering indicatiestelling Wanneer een burger aanspraak wil maken op professionele zorg, een persoongebonden budget, speciaal onderwijs, een gehandicaptenparkeerplaats, etc. dan moet eerst worden beoordeeld of daar volgens de wet recht op is. Dat heet indicatiestelling. Gemeten lasten Binnen de uitgevoerde nulmetingen zijn 52 verschillende indicatiestellingen geïdentificeerd. De administratieve lasten bedragen 4 miljoen uur en € 1,86 miljoen out-of-pocket kosten. In onderstaande tabel is aangegeven wie de lasten veroorzaken. Tijd in uren
OOP*
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
1.990.000
180.000
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
1.020.000
1.310.000
Gemeenten
520.000
200.000
Verkeer en Waterstaat
140.000
180.000
Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Totaal
90.000
-
3.750.000
1.860.000
* Out-of-pocket kosten De meest belastende indicatiestellingen zijn t.b.v. de aanvraag en de herkeuring van een WAO-uitkering, de standaardindicatiestelling voor zorg in het kader van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) door het Centrum voor Indicatiestelling (CIZ, voorheen Regionaal Indicatie Orgaan - RIO) , de indicatiestelling door het Ziekenfonds bij een aanvraag voor vergoeding van speciale zorg (bv. aanvullende fysiotherapie behandelingen) en indicatiestellingen t.b.v. de beoordeling in hoeverre een gehandicapte burger recht heeft op een vergoeding van de aanpassingskosten van de eigen woning op basis van de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG). Ervaren lasten In dit kader zijn de door mensen ervaren lasten mogelijk nog belangrijker dan de gemeten lasten. Het komt regelmatig voor dat mensen verplicht worden om meerdere indicatiestellingen te ondergaan. En ook mensen met een blijvende handicap moeten iedere keer opnieuw aantonen dat er geen veranderingen zijn opgetreden. In hoofdstuk 3 zijn de administratieve lasten van vertegenwoordigers van ieder van de doelgroepen uitgewerkt. Vooral het overzicht van de gehandicapte jongen, Bart, laat de opeenstapeling van indicatiestellingen goed zien. Het kabinet is van mening dat hier grote verbeteringen mogelijk zijn. In de zomer van 2005 start een interdepartementaal project onder leiding van de ministeries BZK en VWS om de mogelijkheden voor lastenreductie te onderzoeken. Uitgangspunt hierbij is dat burgers de overheid eenmalig en alleen noodzakelijke informatie hoeven te leveren. De overheden zullen de informatie waar nodig dubbel gaan gebruiken. Hierbij zal ook ICT behulpzaam zijn.
Voor al deze knelpunten zal worden bezien welke mogelijkheden er zijn om de knelpunten aan te pakken en zodoende de administratieve lasten te verminderen. Hierbij kan gedacht
13
worden aan het aanpassen of scharpen van wet- en regelgeving en aanpassing van de uitvoeringspraktijk, bijvoorbeeld door inzet van ICT of aanpassing van de handelingswijze, zodat er administratieve handelingen kunnen komen te vervallen dan wel worden vereenvoudig.
Medeoverheden De medeoverheden zijn in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor het aanpassen van hun regelgeving. Aanpassingen van regels met beleids- en uitvoeringspraktijk vanuit het Rijk zorgen echter ook voor minder administratieve lasten die door gemeenten en provincies worden opgelegd. In het kader van het terugdringen van de administratieve lasten werkt de VNG aan een ‘snoeiplan’. Het doel van het snoeiplan is het verminderen van de regeldruk en administratieve lasten in VNG-modelverordeningen en gemeentelijke verordeningen. Het geeft gemeenten een handreiking in de vorm van een stappenplan. Gemeenten kunnen met behulp van dit stappenplan zelf de gemeentelijke regelingen onder de loep nemen met als doel overbodige regelingen te schrappen en complexe regelingen te vereenvoudigen. Ook in de modelverordeningen van de VNG wordt waar mogelijk gesnoeid. Waar het kan worden bepalingen uit de modelverordeningen geschrapt of vereenvoudigd. Het snoeiplan van de VNG is deze zomer gereed. Provincies gaan door met dereguleringsinitiatieven. Zij zullen ook meewerken aan VROMprojecten die meer specifiek in de sfeer van milieuvergunningen worden uitgevoerd. Het IPO zal als kennisintermediair voor provincies optreden bij het uitwisselen van ervaringen en best practices. Daarnaast wordt in het kader van de Code Interbestuurlijke Verhoudingen nog gesproken met IPO en VNG om uiterlijk dit najaar tot concrete afspraken te komen.
14
3
Administratieve lastenvermindering voor doelgroepen
3.1
Burgers overig
Familie Verstappen – burgers overig “Sommigen beweren dat je als Nederlander de wet moet kennen, maar wij vragen ons af of de overheid zelf nog wel weet hoe het zit!”
De familie Verstappen is een ‘gemiddeld’ gezin met twee kinderen van 3 en 6 jaar. Ze wonen naar hun zin in een rijtjeshuis in een nieuwbouwwijk in het oosten van het land. Hij werkt als ambtenaar bij de gemeentereiniging en zij is als leesmoeder actief op school en werkt parttime in een winkel. Tot voor kort stonden zij er nooit zo bij stil hoe het zit met de wetten en regels in de samenleving. Natuurlijk moet hij jaarlijks de auto laten keuren en is het geen feest in huize Verstappen als de blauwe envelop weer op de deurmat valt. Maar nu worden ze achter elkaar geconfronteerd met het regelwoud van de overheid. Ten eerste is er de rompslomp rond de kinderopvang vanwege de nieuwe wet. Ten tweede ontvingen ze een brief van de gemeente dat zij ook nog voor de zomervakantie hun paspoort moesten verlengen. Ze hadden al begrepen dat je nu twee keer naar het gemeentehuis moet om dat te regelen. Uit de brief bleek bovendien dat de kinderen mee moeten als de paspoorten worden aangevraagd. Een heel gepuzzel met de school en het kinderdagverblijf. Tot overmaat van ramp werd de gloednieuwe fiets van hun oudste dochter gestolen. Ze lazen in de krant dat het mogelijk was om digitaal aangifte te doen bij de politie, maar dat bleek in hun regio nog niet te kunnen. Het betekende dat ze langs moesten en eindeloos moesten wachten voordat ze aangifte konden doen. Net als veel gezinnen moet de familie Verstappen meer dan ooit op hun portemonnee letten. In hun omgeving horen ze dat er mogelijkheden zijn om bepaalde lasten kwijt te schelden. Ze willen uitzoeken of ze daar recht op hebben. Via collega’s op het werk worden ze op het spoor gezet van de Belastingtelefoon. Het duurde een week voordat ze iemand te pakken kregen. Die verwees door naar hun gemeente. Daar moesten ze formulieren invullen met gegevens, die ze al vaker hadden verstrekt, maar die de ambtenaar kennelijk niet kon opvragen.
In tabel 3.1 zijn de administratieve lasten van de familie Verstappen in het jaar 2002 geïllustreerd. De administratieve lasten zijn onderverdeeld naar de verschillende gebeurtenissen. In de tabel is tevens aangegeven of binnen de departementale reductievoorstellen dan wel binnen de lijst met knelpunten een lastenvermindering bewerkstelligd gaat worden. In totaal is de familie Verstappen bijna 27 uur bezig geweest met het voldoen aan de verschillende administratieve handelingen. De meeste tijd en out-of-pocket kosten zitten in het opstellen van een bezwaar tegen de WOZ-waarde en het afsluiten van een vestigings- en hypotheekakte.
15
Tabel 3.1 Administratieve lasten van de familie Verstappen (2002) Informatieverplichting
Tijd
OOP
Reductie (R)
in uren
in €
Knelpunt (K)
Algemene gebeurtenis Aangifte van een strafbaar feit (met een bezoek
1,1
1,28
R /K
Stemmen voor Tweede Kamerverkiezingen
1,0
0,00
R
Bezwaar maken tegen WOZ-waarde
4,5
3,44
Aanvragen, ophalen en ontvangen verwijsbrief
0,9
0,00
R
2,4
1.781,59
R
0,0
985,00
R
aan het politiebureau)
Specifieke gebeurtenis Gezondheid
bij huisarts Wonen
Opstellen gecombineerde notariële aktes voor vestiging hypotheek en overdracht woning Aanvragen bouwvergunning voor verbouw woning
Werk en inkomen
Aanvraag kapvergunning
1,2
0,39
Aangifte Inkomstenbelasting (digitaal)
2,3
0,00
R/K
Aanvraag Voorlopige Teruggaaf
1,1
0,00
R/K
Algemene Periodieke Keuring (APK)
0,9
46,56
R
Het betalen van motorrijtuigenbelasting
1,1
0,00
Inkomstenbelasting (digitaal) Mobiliteit
Parkeervergunning (tijdelijk)
1,6
0,44
Aangifte adreswijziging (schriftelijk)
0,9
0,00
Aanvragen paspoort
6,3
9,12
Bijschrijving kind in paspoort
0,4
2,00
Scholing
Invullen onderwijskaart bij school
1,1
0,39
Welzijn en recreatie
Niet van toepassing 26,7
2.830,21
Identiteit
Totaal 2002
K R
Vooringevulde belastingformulieren Met ingang 2005 is de automatische verlening van de Voorlopige Teruggaaf (VT) geïntroduceerd. Dit betekent dat de Belastingdienst op grond van informatie over eerdere jaren bepaalt hoe hoog het bedrag naar alle waarschijnlijkheid zal moeten zijn voor het komende jaar. De Belastingdienst maakt daarbij gebruik van de gegevens die zij reeds in haar bezit heeft en dit scheelt de burger het opzoeken van benodigde informatie, het invullen en het opsturen van de formulieren. De automatische verlening van de Voorlopige Teruggaaf levert een lastenreductie op van 1,8 miljoen uur aan administratieve lasten en een besparing van € 20 miljoen aan out-of-pocket kosten. Naast de automatische verlening van de Voorlopige Teruggaaf wil de Belastingdienst ook voor het belastingjaar 2007 de burgers een vooraf ingevuld aangifteformulier Inkomstenbelasting toezenden. Dit levert de burger een extra besparing op van 1, 7 miljoen uur aan administratieve lasten en nog eens € 25 miljoen aan out-of-pocket kosten.
16
3.2
Chronisch zieken en gehandicapten
Bart, 9 jaar – chronisch zieken en gehandicapten “Het is wrang dat we bij elk loket opnieuw moeten aantonen dat onze zoon Bart gehandicapt is.” (zijn ouders, Jan en Monique)
Bart is met een open ruggetje (spina bifida) geboren en is spastisch. Hij is incontinent en zit vaak in zijn rolstoel omdat hij niet lang achter elkaar kan lopen. Hij is nu negen jaar. Zijn ouders – Jan en Monique – doen er alles aan om Bart én het gezin een zo ‘normaal’ mogelijk leven te laten leiden. Jan kon met zijn werkgever regelen dat hij vrijdag vrij is. Monique werkt twee dagen. Bart zit nu in groep 6 van de basisschool en de school maakt gebruik van de leerlinggebonden financiering, het zogenoemde ‘rugzakje’ van het ministerie van OCW (2003). Om zover te komen moeten de ouders eerst een indicatie hebben voor een speciale school en die om de twee jaar vernieuwen. Daartoe doen zij een aanvraag bij het Regionaal Expertise Centrum (REC) en leveren een hele trits aan onderwijskundige en medische rapporten aan. Ze moeten onder meer beargumenteren dat het nodig is om Bart op school extra te begeleiden in zijn geestelijke ontwikkeling. Vervolgens moeten ze een gewone school zoeken (waar het REC bij kan helpen) en met de directeur afspraken vastleggen in een handelingsplan. Nu moet Bart toch naar een speciale school, omdat het op de gewone school niet meer ging. Dit alles levert een behoorlijke stroom aan in te vullen papieren op. Maar er is meer. Voor de extra zorg doen de ouders van Bart een beroep op de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Hiervoor moeten zij geregeld een herindicatie aanvragen bij het Centrum voor Indicatiestelling (CIZ, voorheen Regionaal Indicatie Orgaan - RIO). Dat is iedere keer weer beargumenteren, verslagen opsturen en indicatiestellers te woord staan. De thuiszorg catheteriseert Bart en ze hebben de zus van Jan in dienst met een persoonsgebonden budget (PGB). Ze hadden ook kunnen kiezen voor voor zorg in natura en daarmee voor onbekende hulp. Maar de zus van Jan is voor Bart zo vertrouwd. Met het PGB konden ze voor haar kiezen. Het betekent wèl dat ze werkgever zijn geworden, de belastingdienst jaarlijks een overzicht moeten sturen en elke kwartaal aan het zorgkantoor de uitgaven moeten kunnen verantwoorden. Toen Bart jonger was hebben zij hun woning laten aanpassen. Het aanvragen bij de gemeente van een bouwvergunning had de nodige voeten in de aarde. Omdat zij de garage bij het woonhuis wilden trekken, moesten zij uitgewerkte bouwplannen overleggen. Dit leidde tot hoge kosten. Zij konden daardoor een beroep doen op de voorzieningen uit de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG). Die WVG kwam ook om de hoek kijken bij de aanvraag voor een til-lift en een aangepaste auto om Bart met rolstoel en al te vervoeren. Omdat Bart groter en zwaarder wordt, moet er trouwens regelmatig een nieuwe rolstoel worden aangevraagd. Bij ieder verzoek gaat het formulierencircus draaien en moeten Jan en Monique aantonen dat hun zoon gehandicapt is. Al met al vergt het veel tijd en geduld van Jan en Monique om steeds weer uit te zoeken waar en bij wie ze moeten zijn, gegevens te overleggen en zich te verantwoorden.
In tabel 3.2 zijn de administratieve lasten van Bart en zijn familie in het jaar 2002 geïllustreerd. De administratieve lasten zijn onderverdeeld naar de verschillende gebeurtenissen. In de tabel is tevens aangegeven of binnen de departementale reductievoorstellen dan wel binnen de lijst met knelpunten een lastenvermindering bewerkstelligd gaat worden. In totaal is Bart en zijn familie ruim 124 uur bezig geweest met het voldoen aan de verschillende administratieve handelingen. De meeste tijd en out-of-pocket kosten zitten in het bijhouden van de administratie voor het Persoonsgebonden Budget, het aanvragen van
17
een vergoeding voor de kosten voor verbouwingen in verband met de handicap van Bart, en de aanvraag van de aanvraag van de bouwvergunning. Tabel 3.2 Administratieve lasten van Bart en zijn familie (2002) Informatieverplichting
Tijd
OOP
Reductie (R)
in uren
in €
Knelpunt (K) R
Algemene gebeurtenis
Specifieke gebeurtenis Gezondheid
Stemmen Tweede Kamerverkiezingen
1,0
0,00
Indienen bezwaar tegen indicatiestelling
4,5
3,44
Volgen standaardprocedure indicatie voor thuiszorg en
3,0
0,00
Ontvangen uitkomst indicatie
0,1
0,00
K
Ontvangen beschikking hoogte eigen bijdrage
0,1
0,00
R/K
Aanvraag Persoonsgebonden Budget (PGB)
0,02
0,00
K
Overeenkomst sluiten met zorgkantoor over uitvoering (PGB )
0,4
0,39
K
Overeenkomsten sluiten met meerdere hulpverleners (PGB)
0,5
0,39
K
Bijhouden van de administratie voor het PGB (met meerdere
81,0
9,36
K
2,3
0,78
K
K
verpleging
hulpverleners) Aanvraag rolstoel inclusief indicatie (WVG, Voorziening gehandicapten)
Wonen
Aanvragen, ophalen en ontvangen verwijsbrief bij huisarts
0,9
0,00
R
Ontvangen recept bij huisarts
0,03
0,00
R
Aanvragen herhaal verwijsbrief/recept bij huisarts (luiers)
0,2
0,00
R
Aanvraag vergoeding kosten (inclusief indicatie) voor
9,1
3,12
K
Aanvragen bouwvergunning voor verbouw woning
0,0
985,00
Aangifte Inkomstenbelasting (digitaal)
2,3
0,00
R/K
Aftrek ziektekosten of buitengewone uitgaven
0,3
0,00
R/K
Aanvraag Voorlopige Teruggaaf Inkomstenbelasting (digitaal)
1,1
0,00
R/K
Aanvraag kwijtschelding gemeentelijke belasting
2,4
2,50
K
Aanvraag vergoeding kosten (inclusief indicatie) aanpassing
2,3
0,78
K
verbouw (2x), aangepast bed en tillift (WVG, Voorziening gehandicapten) Werk en inkomen
Mobiliteit
R
auto (WVG, Voorziening gehandicapten)
Identiteit Scholing Welzijn en recreatie Totaal 2002
Aanvraag invalide parkeerkaart
1,6
2,41
K
Algemene Periodieke Keuring (APK)
0,9
46,56
R
Het betalen van motorrijtuigenbelasting
1,1
0,00
Aanvraag bekostiging leerlingenvervoer Bart
5,9
10,95
Invullen onderwijskaart bij school
2,1
0,78
R
Aanvraag tegemoetkoming schoolkosten + onderwijsbijdrage
1,8
0,49
R
124,8
1.066,95
Niet van toepassing
Niet van toepassing
18
3.3
Ouderen
Thea, 80 jaar – ouderen “Het is fijn dat Thea nog steeds thuis kan wonen dankzij de hulp die we krijgen, maar de papierwinkel heb ik moeten uitbesteden, omdat die zo ingewikkeld en tijdrovend is en ik alle zeilen bij moet zetten om haar te steunen” (Hans, echtgenoot van Thea)
Thea is 80 jaar en woont met haar man Hans van 78 in Utrecht. Het leven van Thea en Hans is de laatste jaren drastisch veranderd. Bij Thea werd de ziekte van Alzheimer geconstateerd. Hans moest hulp aan huis regelen voor Thea, omdat zij ook lichamelijke klachten kreeg. Hij deed destijds schriftelijk aanvraag bij het Regionaal Indicatie Orgaan (RIO, nu Centum voor Indicatiestelling - CIZ). Het RIO heeft Thea geïndiceerd en gaf daarna een indicatiebesluit af, zowel voor de verpleging en verzorging van Thea als voor huishoudelijke hulp. Voor het verkrijgen van huishoudelijke hulp moest de huisarts verklaren dat Hans niet in staat was het huishouden te doen. Daarna informeerde het RIO het Zorgkantoor. Nu komt er een verpleegkundige van de thuiszorg. Om Hans verder te ontlasten gaat Thea 2 dagen per week naar de dagopvang. Voor al deze hulp moeten Thea en Hans een eigen bijdrage betalen. De voorlopige rekeningen van het CAK voor de thuiszorg komen gelukkig snel. Het duurt echter maanden voordat de definitieve rekeningen komen waarna de definitieve eigen bijdrage kan worden vastgesteld. En dan zijn er ook nog de rekeningen van artsen, de fysiotherapeut en de apotheek. Om een deel van de zorgkosten gecompenseerd te krijgen, vult Hans een T-biljet in. Voor Hans is het langzamerhand te veel geworden, hij ziet veel verzorgers die hij wegwijs moet maken en hem voortdurend bestoken met vragen en werklijstjes. Zijn kinderen hebben aangeboden de papierwinkel van hun ouders voor hun rekening te nemen. Dat viel hen erg tegen. Zoals hun zoon zei: “Zelfs met een academische titel snap je nog bijna niet wat je concreet moet doen en waar je recht op hebt.” Intussen gaat het met Thea slechter. Het betekent dat ze opnieuw onderzocht wordt; herindicatie zoals dat officieel heet. Zij staat nu op de wachtlijst om ter observatie opgenomen te worden.
In tabel 3.3 zijn de administratieve lasten van Thea in het jaar 2002 geïllustreerd. De administratieve lasten zijn onderverdeeld naar de verschillende gebeurtenissen. In de tabel is tevens aangegeven of binnen de departementale reductievoorstellen dan wel binnen de lijst met knelpunten een lastenvermindering bewerkstelligd gaat worden. In totaal is Thea ruim 31 uur bezig geweest met het voldoen aan de verschillende administratieve handelingen. De meeste tijd en out-of-pocket kosten zitten in het indienen van een bezwaarschrift tegen de indicatiestelling, het aanvragen van een toestemming voor de opname in een geriatrisch centrum en de maandelijkse betaling van de eigen bijdrage voor de thuiszorg.
19
Tabel 3.3 Administratieve lasten van Thea (2002) Tijd in
OOP
Reductie (R)
uren
in €
Knelpunt (K)
0,02
0,00
R
Indienen bezwaar tegen indicatiestelling
4,5
3,44
Standaardprocedure indicatie voor verpleging,
1,5
0,00
Informatieverplichting Algemene gebeurtenis Verzoek om bij volmacht te mogen stemmen (via oproepkaart) Specifieke gebeurtenis Gezondheid
K
verzorging en thuishulp Ontvangen uitkomst indicatie
0,1
0,00
K
Ontvangen beschikking hoogte eigen bijdrage voor
0,1
0,00
R/K
2,3
0,78
K
verpleging en verzorging Aanvraag vergoeding inclusief indicatie voor luiers, rollator en steunkousen (WVG) Betaling factuur eigen bijdrage thuiszorg (CAK)
3,5
0,00
R/K
Aanvragen toestemming voor opname geriatrisch
3,5
0,93
R
0,9
0,00
R
centrum bij ziekenfonds (inclusief indicatie huisarts) Aanvragen, ophalen en ontvangen verwijsbrief bij huisarts Ontvangen recept bij huisarts
0,03
0,00
R
Aanvragen herhaal verwijsbrief/recept bij huisarts
0,2
0,00
R
2,3
0,78
K
(luiers) Wonen
Aanvraag vergoeding inclusief indicatie voor aanpassing huis (WVG, Voorziening gehandicapten)
Werk en inkomen
Eerste aanvraag huursubsidie
1,5
1,28
R
Aangifte Inkomstenbelasting (schriftelijk)
2,1
0,00
R/K
Aftrek ziektekosten of buitengewone uitgaven
0,4
0,00
R/K
Aanvraag Voorlopige Teruggaaf Inkomstenbelasting
1,4
0,00
R/K
Aanvraag kwijtschelding gemeentelijke belasting
2,4
2,50
K
Mobiliteit
Aanvraag bijzondere bijstand voor vervoerskosten
3,2
2,56
Identiteit
Niet van toepassing
(schriftelijk)
Scholing
Niet van toepassing
Welzijn en recreatie
Gemeentelijke kortingskaart
Totaal 2002
2,1
2,10
31,8
14,37
Kwijtschelding gemeentelijke belastingen Mensen met een inkomen op bijstandsniveau kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen zoals afvalstoffenheffing en rioolrecht. Om na te gaan of iemand voor kwijtschelding in aanmerking komt dient de gemeentelijke afdeling Belastingen te beschikken over informatie over het inkomen en vermogen van de aanvrager. Het inkomen van de aanvrager mag niet boven het bijstandsniveau uitkomen en de aanvrager mag niet of nauwelijks vermogen hebben. Dus ook geen auto die een bepaalde kritische waarde overstijgt. Al deze informatie, nodig om een kwijtscheldingsaanvraag te toetsen is al bij de overheid bekend. Nagegaan wordt hoe deze informatie kan worden hergebruikt. Via hergebruik van gegevens beschikbaar bij het Gemeentelijk Inlichtingenbureau (t.b.v. het verstrekken van uitkeringen heeft iedere afdeling Sociale Dienst van de gemeenten al de beschikking over bovenstaande informatie) en bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer kan de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen automatisch worden verlengd. Sterker nog, hergebruik maakt zelfs het oorspronkelijke verzoek om kwijtschelding overbodig. Dit initiatief levert de betrokken burgers een potentiële lastenverlichting op van 632.000 uur en 625.000 euro out-of-pocket kosten.
20
3.4
Uitkeringsgerechtigden
Maria, 31 jaar – uitkeringsgerechtigden “Ik schaam me om aan wildvreemden steeds mijn verhaal te moeten vertellen.”
Maria is een alleenstaande moeder van 31 jaar. Sinds haar scheiding een jaar geleden woont ze met haar zoontje Ramon van twee in een portiekflat in een wijk met veel nationaliteiten. Ze is dolblij dat zij ondanks de scheiding van haar Nederlandse man een bestaan in Nederland op kan bouwen en niet terug hoeft naar Honduras. Maria heeft haar ex-man om financiële steun gevraagd maar deze weigert alimentatie te betalen. De rechter heeft bepaald dat hij dat wel moet doen. Zij moet nu zelf zorgen dat zij haar geld krijgt en wil de gerechtelijke deurwaarder opdracht geven om het geld te vorderen. Zij kan dit niet betalen en moet daarvoor aanvullende bijstand aanvragen bij de afdeling Sociale Zaken van haar gemeente. Maria heeft in Nederland nooit gewerkt en wordt nu door het Centrum voor Werk en Inkomen begeleid bij het zoeken van een baan. Dat gaat stap voor stap. Eerst moest ze op inburgeringscursus en nu volgt ze een taalcursus bij het ROC. Om haar verplichtingen na te komen heeft ze bij de gemeente kinderopvang moeten regelen voor de uren dat ze op cursus is. Straks komt het moment dat ze moet solliciteren op bijna alle soorten werk en iedere maand zo’n 10 brieven moet schrijven. Toen Maria haar woning kreeg in maart 2004 heeft ze een verzoek ingediend voor huursubsidie bij het ministerie van VROM. Daar kwam ze niet voor in aanmerking omdat haar belastbaar inkomen het jaar daarvoor te hoog was. Ze was toen immers nog getrouwd. Ter overbrugging kon ze een beroep doen op de vangnetregeling huursubsidie. Dat liep via haar gemeente. Met ingang van het ‘huursubsidiejaar’ per 1 juli zit ze in het ‘normale’ systeem en krijgt ze iedere maand automatisch het bedrag aan huursubsidie op haar rekening. Op dit moment verzamelt Maria moed om bij de gemeente aan te kloppen voor kwijtschelding van een aantal lasten. Bij de afdeling Sociale Zaken kan ze bijzondere bijstand aanvragen voor medische kosten en kosten voor inrichting van haar huis. Elke keer weer moet Maria formulieren uitdokteren en de goede weg vinden. Steeds moet Maria over haar situatie vertellen en dezelfde gegevens leveren. Zo moet ze iedere maand een rechtmatigheidsformulier (ROF-je) opsturen aan de gemeente om haar uitkering te krijgen. Ze moet zichzelf steeds verdedigen en aantonen dat ze op papier over meer geld beschikt dan in werkelijkheid. Sommige regels houden haar financieel in de greep. Zo kan ze de deurwaarder pas inschakelen als de gemeente financieel bijdraagt. Dat kost tijd en moeite.
In tabel 3.4 zijn de administratieve lasten van Maria in het jaar 2002 geïllustreerd. De administratieve lasten zijn onderverdeeld naar de verschillende gebeurtenissen. In de tabel is tevens aangegeven of binnen de departementale reductievoorstellen dan wel binnen de lijst met knelpunten een lastenvermindering bewerkstelligd gaat worden. In totaal is Maria 72 uur bezig geweest met het voldoen aan de verschillende administratieve handelingen. De meeste tijd en out-of-pocket kosten zitten in het indienen van de verschillende rechtmatigheidsformulieren t.b.v. haar (bijzondere) bijstand, en het meewerken aan de intakes voor het inbugeringsonderzoek.
21
Tabel 3.4 Administratieve lasten van Maria (2002) Tijd in
OOP
Reductie (R)
uren
in €
Knelpunt (K)
Stemmen voor Tweede Kamerverkiezingen
0,5
0,00
R
Bezwaar tegen beslissing bijstandsuitkering
4,5
3,44
Aanvragen, ophalen en ontvangen verwijsbrief bij
0,9
0,00
Informatieverplichting Algemene gebeurtenis
Specifieke gebeurtenis Gezondheid
R
huisarts
Wonen
Aanvragen herhaal verwijsbrief/recept bij huisarts
0,2
0,00
R
Ontvangen recept bij huisarts
0,03
0,00
R K
Standaardprocedure indicatie voor RIAGG
1,5
0,00
Aanmelding ziekenfonds (door terugval inkomen)
1,0
0,39
R
Aanvraag huursubsidie (eerste keer)
1,5
1,28
R
Aanvraag huursubsidie via vangnetregeling
4,0
2,56
Aanvraag bijzondere bijstand voor verhuis- en
3,2
2,56
6,3
5,12
inrichtingskosten Werk en inkomen
Aanvraag bijzondere bijstand voor overbrugging tekort alimentatie en deurwaarderskosten Aanvraag hulp bij inning van kinderalimentatie
1,1
0,39
Aanvraag kwijtschelding gemeentelijke belastingen
2,4
2,50
Meewerken intakes inburgeringsonderzoek
12,8
8,20
Indienen rechtmatigheidsformulier t.b.v.
17,6
10,56
K
(bijzondere) bijstand Aanvragen bijstandsuitkering
5,1
7,68
Aangifte Inkomstenbelasting (digitaal)
1,2
0,00
K/R
Aftrek ziektekosten of buitengewone uitgaven
0,2
0,00
K
Mobiliteit
Aanvraag bijzondere bijstand voor vervoerskosten
3,2
2,56
Identiteit
Aanvraag rechtsbijstand (incl. verklaring
1,4
0,00
Aanvragen paspoort
3,1
4,56
Bijschrijving kind in paspoort
0,5
2,00
72,0
53,80
inkomen/vermogen)
Scholing
Niet van toepassing
Welzijn en recreatie
Niet van toepassing
Totaal 2002
K
Verbetering in de SUWI–keten - toepassing eenmalige gegevensuitvraag De dienstverlening aan de burger door SUWI-organisaties kan en moet beter. Om hier invulling aan te geven heeft het ministerie van Sociale Zaken en Wekgelegenheid een expertcommissie onderzoek laten uitvoeren naar de mogelijkheden om deze dienstverlening te verbeteren. In navolging op de aanbevelingen van de commissie wordt er een digitaal klantendossier ontwikkeld. Via dit dossier is alle keteninformatie over cliënten beschikbaar voor alle betrokkenen, onafhankelijk van plaats en tijd. De bij het CWI verzamelde gegevens en bewijsstukken worden bij de intake in het dossier opgeslagen. Gemeenten en UWV gaan het zelfde systeem gebruiken om informatie van een burger in te zien en hun eigen gegevens toe te voegen. Elke gegeven zal maar één keer aan een burger worden gevraagd en worden opgeslagen in het klantendossier. Het gebruik van dit soort basisregistraties samen met maatregelen als het verbod op de dubbele gegevensuitvraag en de omgekeerde intake in het SUWI-domein zullen een significante bijdrage leveren aan de vermindering van de administratieve lasten voor burgers. Dit effect zal echter pas volgende kabinetsperiode optreden.
22
3.5
Vrijwilligersorganisaties
Henk, 46 jaar – vrijwilligers(organisaties) “Mijn grote passie, de jongens aanmoedigen op het veld, dreigt in het slop te komen sinds ik voorzitter ben van de club”
Henk is 46 jaar en fervent supporter van de lokale voetbalclub. Voor Henk is het ‘clubgebeuren’ een belangrijk deel van zijn leven. Sinds een half jaar is hij voorzitter van de club. Een hele eer, maar – zo begint hij te ontdekken – ook een twijfelachtige, want hij staat minder langs de lijn dan ooit. Hij noemt zichzelf gekscherend ‘bedrijfsleider’, omdat hij hoofdzakelijk bezig is met het voldoen aan allerlei verplichtingen die de overheid stelt. Zo levert het clubhuis de nodige hoofdbrekens op vanwege het beheer van de bar en de keuken, waar op kleine schaal eten wordt bereid. De club moet voldoen aan de warenwet en de drank- en horecawet. Dit betekent onder meer dat Henk met een ander bestuurslid een diploma sociale hygiëne moet hebben, hij de voedselveiligheidrisico’s in kaart moet brengen, moet verantwoorden dat de club zich aan de hygiënecode houdt die voor de sport is ontwikkeld en dagelijks controles moet uitvoeren op de temperatuur van de koelkast, het frituurapparaat enzovoort. Daarnaast moet hij de vrijwilligers die in de keuken of achter de tap staan instrueren. De regels moeten vastliggen in het bestuursreglement. Dan is er de Arbo-wet die van Henk een risico-inventarisatie en een calamiteitenplan verlangt. Er moet sinds 1998 ook een bedrijfshulpverlener op de club aanwezig zijn. Maar de vrijwilligers die dit doen komen en gaan. Dit betekent dat de club steeds opnieuw moet zorgen dat er voor een aantal vrijwilligers een opleiding verzorgd wordt en dit kost weer extra geld en tijd. Bij de start van het nieuwe jaar heeft Henk met de penningmeester een weekend gebogen gezeten over de belastingpapieren. Zo moesten zij de kantine-inkomsten verantwoorden en de vergoedingen aan het clubkader en de vrijwilligers. Maar ook de subsidie van de gemeente moest worden aangevraagd. Dat ging gepaard met het invullen van een flink aantal formulieren met een verantwoording en afrekening in het vooruitzicht aan het eind van het jaar. En dan zijn er nog de juridische kwesties waar hij naar eer en geweten zijn hoofd over buigt. Zo is hij nu bezig met een goede aansprakelijkheidsverzekering voor alle vrijwilligers, inclusief de bestuurders en een ongevallenverzekering. Hij is verplicht de verkeersregelaars, nodig om de bezoekersstroom bij het jaarlijkse toernooi te regelen, te verzekeren. Maar er is geen verzekeraar te vinden die dat wil doen. En het volgende onderwerp heeft zich al weer bij hem aangediend: een betere vergoeding voor de trainers. Er komt geen einde aan deze papierwinkel.
In tabel 3.5 zijn de administratieve lasten van sportvereniging van Henk in het jaar 2002 geïllustreerd. De administratieve lasten zijn onderverdeeld naar de verschillende gebeurtenissen. In de tabel is tevens aangegeven of binnen de departementale reductievoorstellen dan wel binnen de lijst met knelpunten een lastenvermindering bewerkstelligd gaat worden. In totaal is Henk en zijn sportvereniging 114 uur bezig geweest met het voldoen aan de verschillende administratieve handelingen. De meeste tijd en out-of-pocket kosten zitten in
23
Tabel 3.5 Administratieve lasten van Henk en zijn sportvereniging (2002)
Algemene gebeurtenis Specifieke gebeurtenis Gezondheid
Tijd in
OOP
Reductie (R)
Informatieverplichting Niet van toepassing
uren
in €
Knelpunt (K)
Aanvraag drank- en horecavergunning en
11,3
247,00
0,7
0,00
5,0
4,12
2,7
414,37
R/K
0,6
25,61
K
11,8
367,73
6,1
0,00
11,0
3,84
5,0
2,56
12,3
0,00
R/K
voldoen aan eisen van de vergunning Opleiden personeel inzake gebruik waren en controleren apparatuur Wonen
Aanvraag Welzijnssubsidie voor voetbalvereniging Aanvraag monumentenvergunning voor verenigingsgebouw Aanvraag gebruiksvergunning voor gebouw en terrein
Werk en inkomen
Aangifte loonbelasting Aangifte omzetbelasting
Mobiliteit
Niet van toepassing
Identiteit
Gastspeler: Aanvraag advies voor verstrekking
K
Machtiging Voorlopig Verblijf (MVV) Gastspeler: Aanvraag verblijfsvergunning met MVV Gastspeler: Aanvraag tewerkstellingsvergunning Scholing
Niet van toepassing
Welzijn en recreatie
Risico-inventarisatie en evaluatie
6,0
0,00
K
Melden arbeidstijden
0,3
0,39
K
113,9
1.065,61
Totaal 2002
Aanpak knelpunten voor vrijwilligersorganisaties Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is coördinerend verantwoordelijk voor het vrijwilligersbeleid. In reactie op de rapportage van de Commissie Atsma waarin voorstellen worden gedaan om aanpassingen in de wet- en regelgeving voor sportverenigingen door te voeren zal de staatssecretaris van VWS een sportnota en een vrijwilligersnota opstellen waarin voorgesteld wordt een groot aantal knelpunten voor vrijwilligersorganisaties aan te pakken. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal dit jaar de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidstijdenwet herzien. Hierbij zal tevens worden bezien in hoeverre vermindering van administratieve lasten en andere knelpunten mogelijk is voor vrijwilligersorganisaties.
24
Bijlage: Totaaloverzicht reductievoorstellen Departement
Reductiemaatregel
Reductie in
Reductie in
Jaar
uren
euro’s
realisatie
Reductievoorstellen ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties BZK
Plaatsonafhankelijke dienstverlening
223.688
PM
2008 e.v.
BZK
Uitwisseling gegevens politie en gemeenten
107.500
15.000
2008 e.v.
BZK
Fotohokjes op gemeentehuis
704.833
-
BZK
Elektronische gemeenten
PM
PM
BZK
Stimuleren schriftelijk verzoek kiezerspas
3.800
4.832
2007
BZK
Elektronisch indienen verzoek kiezerspas
5.736
7.353
2007
BZK
Stemmen in een willekeurige stemlokaal binnen
14.948
14.705
de eigen gemeente BZK
Modernisering modellen
BZK
Elektronisch indienen klachten bij nationale
2008 e.v. PM
PM
1.856
4.664
81
379
2007
600.000
-
2008
1.662.442
46.933
1.787.000
20.504.000
2003 /2005 2003 / 2005
ombudsman BZK
Elektronisch indienen Algemene wet gelijke
2007
2007
behandeling BZK
Stemmen in een willekeurige stemlokaal buiten de eigen gemeente
Totaal ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Reductievoorstellen ministerie van Financiën FIN
Belastingplannen 2003-2005; automatische verkrijgen van de Voorlopige Teruggaaf
FIN
Elektronische aangifte
1.028.000
-
FIN
Vooraf ingevulde aangifte IB
1.747.000
25.696.000
FIN
Digitaliseren aangifte successie
FIN
Combineren aangifte successie met aangifte IB
2008
17.000
-
2007
137.000
1.508.000
2007
4.716.000
47.708.000
-
88.597.670
2004
overledene Totaal ministerie van Financiën Reductievoorstellen ministerie van Justitie JUS
Vrijgeven wettelijk vastgestelde notaristarieven
JUS
Digitaal aangifte doen van een strafbaar feit i.p.v. bezoek aan politiebureau
JUS
“VIValt”; i.p.v. inkomensgegevens kan burger
-
52.130.131
2007
33.750
57.600
2005
101.250
172.800
2007
45.730
-
2005
volstaan met het sofi-nummer voor een Verklaring omtrent Inkomen en Vermogen JUS
Reducties vreemdelingenwet
JUS
Vervallen rechterlijke toets wijzigen
1.039.456
682.440
2007
-
2.000.000
2006
10.000
2.860.000
2003
132.627
-
2005
2.950
-
2007
huwelijksvoorwaarden JUS JUS
Nieuw erfrecht Vervallen post opzoeken identiteitspapieren i.v.m. identificatieplicht
JUS
Digitaal raadplegen civielregister en aanvragen uittreksel per e-mail
JUS
Opening stadsdeelkantoren
PM
PM
JUS
Opening van loketten burgerlijke stand in
PM
PM
25
Departement
Reductiemaatregel
Reductie in
Reductie in
Jaar
uren
euro’s
realisatie
ziekenhuizen JUS
Wet schuld sanering; verplichting tot opstellen
5.000
-
1.337.013
146.443.041
2005
van een saneringsplan wordt geschrapt Totaal ministerie van Justitie
Reductievoorstellen ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen OCW
Invoering nieuw subsidiebesluit monumenten
OCW OCW OCW
3.070
141.355
2006
Efficiencyverbetering monumenten wet
11.250
1.621.755
2007
Automatisch toesturen onderwijskaart
327.067
173.490
2004
Vooraf invullen gegevens en digitaal
352.968
100.750
2006 / 2007
aanleveren herhalingsaanvragen WTOS OCW
Bevordering ICT gebruik door IBG-klanten
165.250
-
2007
OCW
Gegevens eenmalig verstrekken
179.708
-
2007
- 7.307*
2003
OCW
Nieuwe regelgeving omtrent Leerlinggebonden
- 110.000*
financiering en leerwerktrajecten VMBO Totaal ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
928.313
2.030.043
Reductievoorstellen ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid SZW
Reducties op het terrein van CWI
SZW
Reducties op het terrein van UWV
SZW
Reducties op het terrein van SVB
Totaal ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
320.987
-
9.951
-
11.608
-
342.546
-
Reductievoorstellen ministerie van Verkeer en Waterstaat VenW
Digitaal invullen Eigen Verklaring via het TOP-
37.000
286.000
2005
840.000
1.893.000
2007
34.000
808.000
2007
1.000
4.000
2004
3.000
23.000
2.000
22.000
2008
17.000
46.000
2004
551.000
840.000
115.000
307.000
2007
-
3.900.000
2007
57.000
21.000
2008
systeem VenW
Meebrengen legitimatiebewijs i.p.v. een GBAuittreksel en pasfoto’s bij het inschrijven voor het rijexamen
VenW
Digitaal reserveren van theorie-examens i.p.v. telefonisch
VenW
Verbeteren van de telefonische informatie-
VenW
Digitalisering van de aanvraag verlenging van
verstrekking over rijbewijzen 2003 / 2004
rijbewijzen voor Nederlanders die in het buitenland wonen VenW
Digitaliseren van de verlenging van rijbewijzen voor Nederlanders die in het buitenland wonen
VenW
Verbeteren behandeling informatievragen over kentekenbewijzen
VenW
Tenaamstelling kentekenbewijs bij de garage
2004 - 2008
(TV-bedrijf) ipv op het postkantoor VenW
Vervanging kentekenbewijzen: 1. digitalisering aan vraag vervanging kenteken 2. Vervallen eis nieuwe kentekenplaten bij verfrissing van kenteken
VenW
Vervallen verplichting tot aanschaf nieuwe kentekenplaten bij vermissing kentekenbewijs
VenW
Digitalisering van de aanvraag van een nieuw kentekenbewijs na wijziging van een voertuig
26
Departement
Reductiemaatregel
VenW
Digitalisering van de aanvraag tot schorsing
Reductie in
Reductie in
Jaar
uren
euro’s
realisatie
108.000
176.000
2008
58.000
95.000
2008
73.000
2.191.000
2005
Vereenvoudiging van de roetmeting
-
10.880.000
2006
VenW
Verlaging APK-tarief
-
16.956.000
2006
VenW
Afmelding APK direct online bij RDW
-
1.130.000
2006
1.896.000
39.578.000
691.906
van een kenteken VenW
Digitalisering van de aanvraag tot verlenging van een schorsing van een kenteken
VenW
Beperken resp. vervallen van APK-plicht voor oldtimers
VenW
Totaal ministerie van Verkeer en Waterstaat Reductievoorstellen ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport VWS
Aanpassing AWBZ: - Eigenbijdrageregeling intramuraal - Indicatiestelling - PGB-ontwikkeling
VWS
303.648
2003 – 2005
- 8.867*
- 1.092*
2003 – 2005
- 33.000*
- 2.808*
2003 – 2005
1.032.500
-
2003 – 2005
- 848.000*
-
2003 – 2005
- 24.380*
-
2003 – 2005
- 210.000*
-
2003 – 2005
Aanpassing ZFW - Pakketmaatregelen (verwijderen bepaalde geneesmiddelen en behandelingen uit het pakket ZFW) - Invoering no-claim - Invoering identificatieplicht zorginstellingen
VWS
Invoering tegemoetkoming buitengewone uitgaven (TBU)
VWS
Afschaffing toestemming ziekenhuisopname
267.120
70.978
2003 – 2005
VWS
Afschaffing toestemming verkrijgen
243.750
-
2003 – 2005
3.095
1.463
2003 - 2005
700.000
770.000
2006
-
2006
hulpmiddelen VWS
Wijzigingen in regelgeving oorlogsgetroffenen
VWS
Wijziging zorgstelsel: Zorgverzekeringswet Wet op de zorgtoeslag (structureel effect)
VWS
Herhaalrecepten
VWS
Aanpassing Drank- en Horecawet en Warenwet
Totaal ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
- 1.500.000* 2.700.000
-
2007
9.938
408.000
2005
3.024.062
1.550.189
Reductievoorstellen ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer VROM
Eenmalige aanvraag huursubsidie
874.074
734.073
2003
VROM
Nieuw stelsel rondom bouwvergunning
- 55.787*
42.223.612
2003
818.287
42.957.685
Totaal Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Reductievoorstellen ministerie overige departementen LNV
Aanpassing visserijwetgeving
Totaal overige departementen Totaal alle reductievoorstellen
68.695 68.695 14.793.358
-
2006
280.313.891
* Het betreft hier een toename van de administratieve lasten.
27
