1
Eerste Jaargang. N ' 10.
21 Januari 1894.
DE
VROUW
Orgaan van den Hollandseh-7laamschen Trouweneend "V e r s c h i j n e n d e ABONNEMENTSPRIJS PER JAAR VOOR £ELCIÊ . * V O O R A F
'
-l a
t. -w e e m a a l fR.
2 50
*»
3,oo
BUITENLAND
F
B E T A A L B A A R
A D M I N I S T R A T I E : E. C I i A B ¥ 8 , Metserstraat, 20,
Cent
per
xxx a a TL d
f MKELE NUMMERS, J3ELGIË
«
n
BUITENLAND , , .
Hoofdagent voor Nederland
r e d a c t i e :
G-KK.L,, S a e n r e q a m s t r , A m s t w l a m
W. V A X K O I . , 154, CalllKatTMt, BfUSSel.
Im.2ioij.cL 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Nieuwjaarswensch. Vrede. Uit Bebel's boek over de Vrouw Nog een Oordeel D e V r o u w e n in J a p a n . H o e s o m m i g e m a n n e n o v e r d e vrouwen denken 7. I n g e z o n d e n D e v r o u w in 't gezin 9. S t r i j d p e n n i n g , enz
PL. E . CLAEYS. NELLIE.
H.
Meecier.
V A N DER V E E R .
BIJ D I T N U M M E R B E H O O R T E E N KINDERVERHAALTJE.
B e m i n t gij d e n v r e d e , l e z e r e s s e n e n l e z e r s ? J a , n i e t waar, iedereen bemint hem. N o g g e e n d r i e w e k e n g e l e d e n v e r k o n d i g d e n alle c h r i s t e l i j k e s e k t e n h e m , v a n d e n p r e e k s t o e l , bij m o n d e h u n n e r priesters, als h e t hoogste g o e d . A l o m w e e r k l o n k d e k r e e t : « V r e d e o p a a r d e , e n in de menschen een welbehagen! V r e d e zij m e t U ! B e m i n t e l k a n d e r als b r o e d e r s ! » E n t r o t s alles w o r d t d o o r d e v o l k e r e n , r e e d s v a n h e t ontstaan
der
w e r e l d af, s c h i e r
onafgebroken
en
w o e d e g e v o c h t e n . E l k e natie heeft schandelijke
met
oorlo-
gen o p haar geweten,uitgelokt,gevoerd om kleingeestige, belachelijke, meest altijd m i s d a d i g e r e d e n e n . Millioenen
tiMeuwjaarswenscb.
broeders vermoorden hunne broeders, om eene
gril,
eene nietigheid, op c o m m a n d o h u n n e r opperhoofden.
Met opgestroopte mouwen
En,
Gekleed in j a k en schort,
o schande onzer beschaafde X I X
e
eeuw!
ten
h u i d i g e n d a g e s t a a t d e e e n e helft v a n E u r o p a g e w a p e n d
G a a n wij als w e r k m a n s v r o u w e n
tegenover d e andere, gereed elkander te bespringen als
I n 't v o o r s t g e l i d ; e n w o r d t
b l o e d d o r s t i g e t i j g e r s , e n o p h e t e e r s t e s e i n , bij d e e e r s t e
De man soms mat en moede,
gelegenheid daartoe, eene slachting a a n te richten zon-
E é n woord uit onzen m o n d
der wedergade in de geschiedenis.
Drijft h e m u i t d e a c h t e r h o e d e
Dit alles in n a a m des
O p n i e u w w e e r voor h e t front.
Wij,
bestrijden
Voor ons en onze kindren
Vredes!
internationale socialisten, bestrijden d e n oorlog, de bloedwet.
Wij
beoogen de
algemeene
o n t w a p e n i n g e n de opheffing d e r g r e n z e n , die niets zijn
Verrijst een schooner dag,
d a n e e n overblijfsel v a n h e t o u d e r e g i e m .
N a a r m a t e wij ó ó k s t r i j d e n Voor de eer der roode vlag! Pl.
Medestrijdster, laat dit o o k u w e leus zijn ! G a a n wij dit nieuwe jaar in met het vaste, ernstige voornemen, o m voor d e g o e d e z a a k te d o e n w a t wij k u n n e n en o n z e m a n n e n a a n t e v u r e n i n d e n s t r i j d . H e t is o o k v o o r d e vrijmaking van ons geslacht en de toekomst onzer kind e r e n , d a t wij strijden. E e n b r a v e v r o u w , tevens ijverige medestrijdster, uit A m s t e r d a m , z o n d mij b o v e n s t a a n d e n Nieuwjaarsgroet. I k v i n d h e m z ó ó m o o i e n t o e p a s s e l i j k , d a t ik h e m n i e t v o o r mij a l l e e n w i l h o u d e n . I k d e e l h e m d u s m e t a l o n z e lezeressen. N .
Vroegen scheidden stroomen en bergen de volkeren v a n elkaar. H e d e n verheffen zich b r u g g e n over d e stroomen, tunnels breken door de bergen, stoomschep e n en ijzerenwegen doorkruisen de wereld van het eene eind tot h e t a n d e r e . W e g dus met de grenzen! W a a r o m z o u d e n de volkeren zich door eene ingeb e e l d e g r e n s l a t e n s c h e i d e n a l s d e l a n d e n , w e l k e zij b e w o n e n , slechts één werelddeel u i t m a k e n ? W e g met den broedermoord ! L a t e n wij d e w a p e n e n tot w e r k g e r e e d s c h a p versmelt e n . W i j zijn v o o r t b r e n g e r s , m a a r g e e n v e r g u i z e r s I D u i z e n d e n h a n d e n w o r d e n jaarlijks d e n a r b e i d ontt r o k k e n , w a n t h e t l e g e r is s c h i e r u i t s l u i t e n d u i t a r b e i ders samengesteld.
VROUWEN,
GEDENKT
V r o u w e n , m a n n e n , t e n strijd t e g e n d e z e n s c h a n d e lijken, o n m e n s c h e l i j k e n t o e s t a n d ! W e ? m e t d e l e g e r s ! D a t d e a r b e i d d-en m o o r d
ver-
vange! V r o u w e n , e n gij v o o r a l , m o e d e r s v a n f a m i l i e , wij d o e n een b e r o e p o p u w hart, op u w e menschenliefde. W i l t gij d e n v a d e r s p a r e n v o o r u w e k i n d e r e n ? W i l t g i j , j o n g e d o c h t e r s , d e n d o o d u w s b r o e d e r s of v e r l o o f d e n niet betreuren? Wilt gij, moeders en vaders, d e n dood b e z w e r e n d i e als h e t z w a a r d v a n D a m o c l è s b o v e n h e t hoofd van u w e n zoon, d e n steun u w e r o u d e d a g e n hangt? S l u i t u bij o n s a a n , t r e k t m e t o n s t e v e l d e t e g e n h e t m i l i t a i r i s m e , t e g e n d e b l o e d w e t , d i e u w e k i n d e r e n verl o o t als w a r e n h e t b e e s t e n of g e v o e l l o o z e v o o r w e r p e n . Gij, moeders, voortplantsters, opvoedsters, zoogt gij u w e z o n e n e n v o e d t h e n o p , o m h e n o p 20Jarig e n leeftijd a a n d e g r i l l e n e e n s k o n i n g s of k e i z e r s o p t e offeren ? H o e v e l e n u w e r ijzen n i e t van s c h r i k , t r i l l e n n i e t v a n v e r o n t w a a r d i g i n g o p het hooren van dit é é n e w o o r d : OORLOG?
V r e d e o p a a r d e ! B e m i n t e l k a n d e r als b r o e d e r s ! W i l t g i j , m o e d e r s e n v a d e r s , d a t in d e n a a s t e t o e k o m s t d e z e s c h o o n e w o o r d e n v e r w e z e n t l i j k t w o r d e n ? W i l t gij dat o p ellende welstand, dat o p armoede weelde volge? W i l t gij d a t d e m a a t s c h a p p i j g e e n e n k e l h a r e r l e d e n z o n d e r b r o o d of o n d e r k o m e n l a t e ? S c h a a r t u o n d e r o n z e v l a g ! W i j , i n t e r n a t i o n a l e social i s t e n , zijn d e w a r e a p o s t e l e n d e s v r e d e s . S l u i t u bij o n s a a n , e n h e l p t o n s d e i n t e r n a t i o n a l e e e n d r a c h t d e r volkeren bewerken. Internationale eendracht! Wereldvrede! Verheven s t r e v e n , h e e r l i j k e t o e k o m s t vol h o o p e n liefde ! O volk, d a t m e n s t e e d s t e g e n e l k a n d e r t r a c h t o p t e r u i e n ; o volk, d a t m e n alom vergiftigt met h e t g e e n m e n vaderlandsliefde n o e m t , open de oogen, zie en denk n a ! Zijn u w e n a b u r e n u w e broeders niet ? K a n de ooriog u a n d e r s d a n smart en ellende b a r e n , tot groot voordeel van d e n persoonlijken h o o g m o e d en geldzucht uwer meesters? W e g met h e n die het volk verdeelen om het machtel o o s t e h o u d e n , e n leve d e i n t e r n a t i o n a l e e e n d r a c h t ! Leve de Vrede! L e v e het voortbrengend proletariaat! Moeders die een zoon, v r o u w e n die een echtgenoot, meisjes die een verloofde, zusters die een b r o e d e r h e b t . . . k o m t tot o n s , sluit u bij o n s a a n ; h e t is d e liefde, d e t o e w i j d i n g , d e offerwilligheid d e r v r o u w e n , d i e h e t i d e a a l d e s a l g e m e e n e n v r e d e s zal v e r w e z e n t l i j k e n . V o r m e n wij o m d e a a r d e e e n l e v e n d e k e t e n v a n m o e d i g e s t r i j d s t e r s . B e l e t t e n wij m e t a l l e o n s t e n d i e n s t e staande middelen, dat de geesel des oorlogs tot onze h a a r d s t e d e n d o o r d r i n g e ! B e l e t t e n wij d a t m e n o n z e zonen van ons w e g r u k k e ; den loop der beschaving bel e m m e r e ! D i t k u n n e n wij a l s wij h e t e r n s t i g w i l l e n , a l s wij v a s t b e s l o t e n zijn a l l e s t e offeren o m o n s v e r h e v e n d o e l t e b e r e i k e n . L a a t o n s a l l e n , elk in z i j n e o m geving, krachtig tegen de bloedwet propageeren. L a a t o n s in g r o o t e n g e t a l e d e e l n e m e n a a n d e m a n i f e s t a t i ë n
en protestatiën die b i n n e n enkele d a g e n te dien e i n d e zullen w o r d e n o n d e r n o m e n . Z u s t e r s e n b r o e d e r s aller l a n d e n , d a t alle oneenigh e i d t u s s c h e n o n s v e r d w i j n e . S t r i j d e n wij h a n d in h a n d , s c h o u d e r a a n s c h o u d e r , t o t afschaffing d e r g r e n z e n e n vernietiging der bloedwet! W e g m e t a l l e n a t i o n a l e v l a g g e n ; h o u d e n wij r e i n e n h o o g de vlag der vrijheid en gelijkheid, der internationale broederlijkheid en solidariteit! Dus geene loting, geene grenzen, geen oorlog meer, m a a r v o o r altijd, e n in d e n b r e e d s t e n z i n d e s w o o r d s : « V r e d e o p a a r d e e n in d e n m e n s c h e e n w e l b e h a g e n ! » E.
CLAEYS.
TIUt BebeVs boek over be Drouw. IV T3e
g e s c h r e v e n
G e s c h i e d e n i s
B. De Westersche Volkeren. De Grieken O n d e r den n a a m van Westersche volkeren verstaat m e n de bewoners van het werelddeel E u r o p a , benevens d e b l a n k e b e w o n e r s v a n Ar.-.erika e n A u s t r a l i ë . D e b e n a m i n g is e e n z e e r a l g e m e e n e , w a n t E u r o p a is b e w o o n d door volkeren van zeer verschillende afkomst, aard, g e l o o f e n g e b r u i k e n . N a t u u r l i j k k u n n e n wij n i e t v a n i e d e r volk a f z o n d e r l i j k d e g e s c h i e d e n i s n a g a a n ; wij zullen ons b e p a l e n tot de drie, die onze belangstelling h e t n i e e s t e w a a r d zijn, è n o m d a t zij v a n h e t z e l f d e r a s zijn, è n o m d a t zij o p d e g e s c h i e d e n i s v a n g e h e e l E u r o p a een grooten invloed uitoefenden. Ik bedoel de G r i e k e n , de R o m e i n e n en de G e r m a n e n . Deze drie v o l k e r e n , h o e v e r s c h i l l e n d o o k in uiterlijk e n a a n l e g , zijn v a n é é n e n h e t z e l f d e r a s a f k o m s t i g , n a m e l i j k h e t Arische, h e t m e e s t v o o r o n t w i k k e l i n g v a t b a r e , v r o e g s t beschaafde en edelste aller rassen. D e Ariërs b e w o o n d e n oorspronkelijk een gedeelte van Azië, dat langzamer, h a n d door de zee verzwolgen w e r d ; n a a r m a t e deze de o v e r h a n d v e r k r e e g , v e r s p r e i d d e n zij z i c h n a a r a n d e r e gedeelten der wereld en brachten aldaar h u n n e taal, z e d e n e n b e s c h a v i n g o v e r ; e n z o o a l s h e t g e w o o n l i j k in z u l k e g e v a l l e n g a a t : d e o o r s p r o n k e l i j k e b e w o n e r s stierv e n u i t e n l i e t e n d e n i n d r i n g e r s vrij s p e l ( i ) , ofwel, indien h u n aanleg het veroorloofde, vereenzelvigden zij z i c h m e t h e n , n a m e n h u n n e t a a l , z e d e n e n g e b r u i k e n over en werden, na eenige geslachten, volkomen Ariërs. Z ó ó verspreidde dit ras zich over een groot gedeelte v a n A z i ë en E u r o p a . D e e d e l s t e O o s t e r s c h e v o l k e r e n , als d e P e r z e n e n d e H i n d o e s , zijn v a n z u i v e r A r i s c h e afkomst, evenals de Grieken, Romeinen en G e r m a n e n en d e v o l k e r e n d i e w e d e r v a n d e z e d r i e a f s t a m m e n . D e e i g e n l i j k e A r i ë r s zijn r e e d s l a n g u i t g e s t o r v e n , m a a r h u n n e rijke e n b u i g z a m e t a a l is b l i j v e n b e s t a a n in d e t a l e n , d i e t h a n s n o g in P e r z i ë e n H i n d o s t a n , i n Z u i d - e n ( i | Dit gebeurt in onze dagen nog in Amerika, waar de R o o d . huiden, en in Australië, waar de Maoris snel uitsterven, sedert de Engelschen die werelddeelen bevolkten. Oorlogen en sterke dran* ken helpen daaraan een handje meè, doch ook zonder dat zou allengs de z w a k k e voor den sterke moeten wijken D a t is eene natuurwet.
VROUWEN,
GEDENKT DEN
W e s t - E u r o p a g e s p r o k e n w o r d e n . H e t is j u i s t d e v e r g e lijkende studie dezer talen, welke o p het oog zoo h e m e l s b r e e d v e r s c h i l l e n , d i e d e g e l e e r d e n t o t d e zekerh e i d heeft g e b r a c h t v a n h e t b e s t a a n d e r A r i ë r s , d a t gemeenschappelijke stamras der meest ontwikkelde E u r o p e e s c h e e n A z i a t i s c h e v o l k e r e n , e n h e n in s t a a t heeft g e s t e l d n a te g a a n , t o t w e l k e e n e h o o g t e v a n b e s c h a v i n g dit ras het reeds g e b r a c h t h a d , toen de veldw i n n e n d e zee het d w o n g zijne b a k e r m a t te verlaten. Z o o zijn d a n G r i e k e n , R o m e i n e n e n G e r m a n e n volk e r e n v a n é é n b l o e d , m a a r h u n n e rol in d e w e r e l d g e s c h i e d e n i s e n d e tijd v a n h u n o p t r e d e n v e r s c h i l l e n hemelsbreed. D e geschiedenis van E u r o p a begint met die der G r i e k e n . D a t wil z e g g e n : G r i e k e n l a n d b r a c h t h e t t o t een h o o g peil v a n o n t w i k k e l i n g en b e s c h a v i n g , terwijl het overige E u r o p a n o g b e w o o n d was door rassen, die d e n overgang van dier tot m e n s c h p a s h a d d e n doorg e m a a k t ; evenals Azië reeds b l o e i e n d e rijken telde toen E u r o p a ter n a u w e r n o o d w a s o p g e r e z e n uit d e zee, die eenmaal gansch de wereld overdekte. D e alleroudste bewoners van Griekenland waren g r o t b e w o n e r s ; d e z e w e r d e n óf v e r d r e v e n óf, o m z o o t e zeggen, opgeslorpt door de Pelasgen, menschen van Arischen stam, die h u n hoogeren aanleg gestand d e d e n . H e t w a s e e n l a n d b o u w e n d v o l k , d a t e c h t e r o o k vers t a n d h a d v a n a r c h i t e c t u u r en i r r i g a t i e ( i ) ; h e t h a d e e n zeer diepzinnigen godsdien.;t en bezat het z o o g e n a a m d e kastenstelsel, dat wil zeggen, eene strenge afscheiding d e r s t a n d e n , w a t h e d e n t e n d a g e n o g bij d e O o s t e r s c h e v o l k e r e n b e s t a a t . J a m m e r d a t z o o iets a l s b e w i j s v a n b e s c h a v i n g m o e t g e l d e n ! W a n t r e e d s bij d i t v o l k , d a t 20 e e u w e n v ó ó r C h r i s t u s b e s t o n d , l e e f d e n d e h o o g e r e kasten, — adel, priesters en krijgslieden, — o p kosten der slaven! D e P e l a s g e n w e r d e n o p h u n n e b e u r t v e r d r e v e n of opgeslorpt door een anderen stam van Arische afkomst, d e H e l l e n e n . A l t h a n s z ó ó n o e m d e n zij z i c h z e l f ; a n d e r e volkeren noemden hen Grieken. Hellenen en Grieken zijn d u s t w e e n a m e n v o o r é é n e n h e t z e l f d e v o l k . E n h i e r m e d e begint de eigenlijke geschiedenis v a n het G r i e k s c h e v o l k , d a t b e l a n g w e k k e n d g e n o e g is o m e r eenigszins uitvoerig onze aandacht a a n te wijden. D e G r i e k e n h a d d e n e e n h e e r l i j k e n a a n l e g v o o r al w a t kunst mag heeten; en de eigenaardige schoonheid van h u n l a n d , d e h e e r l i j k e z e e d i e h e t o m s p o e l d e , h u n liefelijk b l a u w e h e m e l e n h e t z a c h t e k l i m a a t , alles w e r k t e m e ê o m v a n h e n h e t v o l k d e r b e s c h a v i n g bij u i t n e m e n d h e i d te m a k e n . Alles w a t v a n d e o u d e G r i e k e n tot ons g e k o m e n is,{is s c h o o n ; s c h o o n i n d e n v o l s t e n z i n d e s w o o r d s . H u n n e taal, die als m u z i e k k l i n k t ; h u n n e b o u w k u n s t , d i e i n d r u k w e k k e n d is d o o r h a r e n e d e l e n e e n v o u d ; h u n n e d i c h t k u n d e , d i e z o o rijk is e n z o o v o l . m a a k t v a n v o r m , d a t zij o n s t h a n s n o g b o e i t e n b e k o o r t en tot voorbeeld dient; h u n n e b e e l d h o u w k u n s t , die, voor zooverre het de vormen van het menschelijke (1) Architectuur = b o u w k u n s t ; irrigatie = de kunst o m dorre vlakten vruchtbaar te maken door het bevloeien uit rivieren en kanalen.
STRIJDPENNING
3
l i c h a a m g e l d t , n o g n o o i t is o v e r t r o f f e n . D a t alles m a a k t d a t de o u d e G r i e k e n eigenlijk n o g o n d e r ons leven en, o n s zei v e n o n b e w u s t , o n z e o p v o e d e r s z i j n . R e e d s z e e r v r o e g b e z a t d i t volk e e n e s c h r i j f k u n s t , d i e h e t in s t a a t s t e l d e z i j n e o u d e o v e r l e v e r i n g e n t e b o e k t e stellen en voor d e n a k o m e l i n g s c h a p te b e w a r e n in d e n v o r m van geschiedkundige d o c u m e n t e n , dichterlijke g e s c h i e d v e r h a l e n e n t r e u r s p e l e n . E n d a n k zij d e z e vroegtijdige beschaving der Grieken en h u n haast o m de geschiedenis van h u n geslacht aan de vergetelheid t e o n t r u k k e n , k u n n e n wij n u n o g n a g a a n , h o e bij h e n h e t m a t r i a r c h a a t heeft g e w o r s t e l d t e g e n h e t v e l d w i n n e n d e p a t r i a r c h a a t . Z o o z i e t m e n in e e n h u n n e r o u d s t e treurspelen duidelijk twee m e e n i n g e n om den voorrang s t r i j d e n . D e h o o f d p e r s o o n is e e n j o n g e l i n g , O r e s t e s , d i e z i j n e m o e d e r d o o d t o m d a t zij, ter w i l l e v a n e e n m i n . n a a r , h a r e n u i t d e n strijd t e r u g k e e r e n d e n e c h t g e n o o t verraderlijk o m het leven bracht. N u zegt d e eene p a r t i j : « O r e s t e s is s c h u l d i g ; d e m o e d e r , d i e h e m o n d e r h e t h a r t heeft g e d r a g e n , m o e s t h e m h e i l i g e r zijn d a n d e vader. » D e a n d e r e partij, — en deze b e h a a l t ten slotte de zegepraal, — zegt : « De vader staat het k i n d nader d a n d e m o e d e r ; w a n t d e kiem is a f k o m s t i g v a n h e m ; d e m o e d e r heeft d e z e s l e c h t s i n b e w a r i n g , zij v o l d r a a g t h a a r indien de goden zulks willen, a Bedroefd antw o o r d t d e a n d e r e p a r t i j : « Gij o n d e r m i j n t m e t u w e leer d e g o e d e , o u d e d e n k b e e l d e n ! «... D e rechters, die uitspraak moeten doen, aarzelen ; doch daar treedt de g o d i n A t h e n e ( M i n e r v a ) o p e n z e g t d a t zij p a r t i j k i e s t v o o r al w a t m a n n e l i j k i s ; d a a r o m is O r e s t e s , d i e z i j n e m o e d e r v e r m o o r d d e , niet zoo strafbaar als de v r o u w die haren echtgenoot ombracht. E n daarmede was het o o r d e e l d e r r e c h t e r s h e p a a l d :. O r e s t e s w e r d o n s c h u l d i g v e r k l a a r d , e n d e n i e u w e i d e e :
VROUWEN,
1
GEDENKT
ééne stem meer hadden, werd Athene beschermvrouw d e r s t a d . T o e n o n t s t a k P o s e i d o n in g r i m m i g e n t o o r n e n z o n d d e w a t e r e n d e r z e e l a n d w a a r t s in, d a t zij d e velden der Atheners verwoestten. E n om den toorn des g o d s te b e z w e e r e n , l e g d e n d e A t h e n e r s ' d e n v r o u w e n d r i e ë r l e i straf o p : zij v e r l o r e n h a a r s t e m r e c h t ; h a r e kinderen mochten niet meer n a a r h a a r genoemd w o r d e n , en d e n a a m v a n A t h e n e r i n n e n w e r d h a a r ontzegd. Ook hier alweer de godsdienst, die ten dekmantel strekken moet aan het onrecht. D a t alles g e b e u r d e in o u d e t i j d e n , z ó ó o u d , d a t m e n zelfs bij b e n a d e r i n g t e r n a u w e r n o o d w e e t , h o e v e e l e e u w e n v ó ó r C h r i s t u s . D o c h d e g e v o l g e n d e z e r staats g r e p e n l i e t e n z i c h in d e g e h e e l e g e s c h i e d e n i s v a n Grie_ k e n l a n d g e v o e l e n . Bij d i t h o o g b e g a a f d e , s c h o o n e , lief. t a l l i g e , g e z e g e n d e v o l k ; dit volk v a n h e l d e n , d e n k e r s , redenaars, kunstenaars en poëeten, ontwikkelden zich, als o p een verpesten b o d e m , de verachtelijkstc, walge lijkste z o n d e n , d i e in d e w e r e l d b e k e n d zijn. H o o r t , h o e dit k w a m . D e v r o u w , ik b e d o e l d e e c h t g e n o o t e , w e r d in d e s t r e n g s t e a f z o n d e r i n g g e h o u d e n ; d e z e a f z o n d e r i n g -ont s l o e g h a a r v a n al h a r e v e r p l i c h t i n g e n als b u r g e r e s , m a a k t e d u s a l L s t u d i e , b e s c h a v i n g en o n t w i k k e l i n g voor h a a r overbodig. « Huisbestier en kinderteelt, » d a t w a r e n h a r e eenige plichten. D a t m a a k t e de eertijds frissche, r a p p e , w e l o n t w i k k e l d e v r o u w e n a l l e n g s t o t 'suffe, v e r v e l e n d e h u i s h e n n e n , d i e n i e t s h a d d e n w a a r m e d e zij h a r e m a n n e n , h o o g b o v e n h a a r s t a a n d e in k u n s t z i n en g e l e e r d h e i d , o p d e n d u u r k o n d e n b o e i e n en b e k o r e n . « G a n z e n o m e i e r e n t e l e g g e n , » w a s d e alge meene b e n a m i n g der wettige echtgenooten ; en de beste denkers, de edelste geesten v a n Griekenland zeiden rondweg : « Wij n e m e n wettige vrouwen om onze huis h o u d i n g te b e s t i e r e n e n o n s e r f g e n a m e n t e b a r e n ; bij wijven voor ons vermaak en onze bediening, maar voor h e t w e r k e l i j k e g e n o t d e r liefde h e b b e n wij d e H e t a e r e n . » (spr. uit : heeteeren). De Hetaeren ! wie waren dat? Dat waren de publieke v r o u w e n v a n d i e n t i j d ; n i e t in d e n zin v a n v r o u w e n d i e tegen eene geringe vergoeding zich moeten verhuren aan den vuilsten, d e n walgelijksten m a n die zich aan b i e d t ; m a a r van d e geliefden, vriendinnen, geestver w a n t e n der beste en ontwikkeldste m a n n e n des lands. H e t w a r e n d e v r o u w e n die zich niet verkozen te onder werpen van de nieuwere z e d e n w e t ; die de oude traditiën a a n o n b e p e r k t e vrijheid h a n d h a a f d e n ; die b e d a n k t e n voor d e rol van eierleggende gans en onbezoldigde huis v e r z o r g s t e r ; d i e h e t z i e l e l e v e n d e r k u n s t e n a a r s , d e ge dachten der denkers wilden deelen, den staat regeeren met de regeerders; die de dichters wilden bezielen door h a a r v e r n u f t , en h a r e g o d d e l i j k s c h o o n e v o r m e n i n marmer doen vereeuwigen door de beeldhouwers. K o r t o m , h e t w a r e n n i e t bepaaldgemeeiie(i) vrouwen, maar t a l e n t v o l l e w e z e n s , d i e v a n h a r e r o e p i n g als v r o u w e e n z e e r v r i j z i n n i g e o p v a t t i n g h a d d e n e n liever h a a r g o e d e n
DEN
STRIJDPENNING
n a a m opofferden d a n zich l e v e n d te laten b e g r a v e n in een vrouwenverblijf. Z o n d e r de hetaeren w a r e n wij t h a n s m e n i g onsterfelijk k u n s t g e w r o c h t n i e t rijk. D o c h h e l a a s , h a a r s c h i t t e r e n d e g e e s t , h a r e lieftallige m a n i e r e n , h a a r b e z i e l e n d e g l o e d , d e d e n d e o n b e d u i d e n d h e i d deiw e t t i g e v r o u w e n d e s t e m e e r in h e t o o g s p r i n g e n ; o o k o n t a a r d d e h e t h e t a e r e n d o m , d a t i n d e n b e g i n n e iets flinks h a d , in e e n e v e i l e , p l a t t e p r o s t i t u t i e ; e n d i t e e n e n a n d e r , g e v o e g d bij d e v r e e s v o o r o v e r b e v o l k i n g , w a s o o r z a a k d a t d e v e r a c h t i n g v o o r d e v r o u w bij d e Grieken zóó groot werd dat zij, om h u n n e geslachtsdrift te b e v r e d i g e n , tegennatuurlijke o n t u c h t p l e e g d e n m e t mannen, jongelingen en knapen. Griekenlands grootste m a n n e n , zelfs e e n S o k r a t e s , d i e z o o e d e l e n m o e d i g stierf, zelfs e e n P l a t o , d i e z o o z u i v e r en v e r h e v e n d a c h t , maakten zich aan deze afschuwelijke z o n d e schuldig... E n de v r o u w e n ? Verstooten en veracht, zoo b i n n e n als b u i t e n d e n e c h t , d o c h n i e t t e m i n a a n g e s t o k e n d o o r h e t d i e p e v e r d e r f d e r m a n n e n , v o n d e n zij d e s c h a n d d a a d u i t , d i e n u n o g « G r i e k s c h e liefde » h e e t . . . W i j z u l l e n n i e t l a n g e r s t i l s t a a n bij h e t G r i e k s c h e v o l k ; h e t is o n s g e n o e g t e w e t e n t o t w e l k p e i l v a n l a a g heid de m a n n e n daar de vrouwen en zich zelven,hadden gebracht. H e t o u d e v o l k d e r G r i e k e n b e s t a a t n i e t m e e r ; bij d e G r i e k e n v a n o n z e n tijd w o r d t d e v r o u w n i e t m e e r in b e p a a l d e v e r b l i j v e n o p g e s l o t e n en w o r d e n s o m m i g e z o n d e n n i e t m e e r z o o s c h a a m t e l o o s in h e t o p e n b a a r g e p l e e g d . D o c h d e z o n d e r v r o u w e n e m a n c i p a t i e is d a a r n o g e v e n m i n g e r e z e n als bij o n s . NELLIE.
iftOQ e e n
» » i) » » » » » »
ooröeel.
« L a a t mij h i e r b i j v o e g e n , d a t o n d e r d e l e z i n g d e r w e r k e n v a n L e P l a y ( i ) w e i n i g m i j m e e r h e e f t getroffen d a n h e t b i j n a g e r e g e l d w e d e r k e e r e n v a n h e t loffelijk g e t u i g e n i s , d o o r h e m a a n g a a n d e d e v r o u w e n d e r arbeiders afgelegd. Indien zedelijke kracht, zedelijke m o e d e n z e l f b e h e e r s c h i n g e i g e n s c h a p p e n zijn, d i e i e d e r e n v o l w a s s e n e h e t r e c h t g e v e n z i c h z e l v e n als e e n m o n d i g e l e b e s c h o u w e n , e n i n d i e n L e P l a y ' s schild e r i n g z o o w e l van m a n n e n als van v r o u w e n g e t r o u w is, k a n d e v r o u w n i e t a n d e r s d a n z i c h z e l v e m e t ver ft) L e Play, een F r a n s c h m a n , geen socialist, m a a r w i e n s ernstig
streven het toch w a s de
arbeidende
klasse
gelukkig
te z i e n
en
d a a r t o e j a r e n en jaren ijverig w e r k t e . - V e r r a s s e n d is d e o n t d e k k i n g , z e g t H é l . M e r c i e r , w a a r t o e w i j bij h e t l e z e n v a n L e P l a y ' s w e r k e n k o m e n ; w a n t d e z e b e h o u d s m a n , d e z e anti revolutionnair
bij uit
n e m e n d h e i d , reikt in m e n i g o p z i c h t de h a n d a a n de m e e s t v o o r u i t strevende geesten, die wegen.
z i c h in o n z e d a g e n
Zijn d e n k b e e l d e n
vertoonen een
met die, welke Kropotkin, de anarchist,
op sociaal treffende
gebied be
overeenkomst
n e e r l e g t in zijn >• L a n d e
lijke n i j v e r h e i d Z ó ó o n t m o e t e n eerlijke geesten te
spoedig
klaar
te
zijn
met
elkander. E e n e les, o m niet al
een
afkeurend
oordeel
m e n s c h e n d i e n i e t p r e c i e s d e n k e n z o o a l s w i j . M i t s zij
over
de
eerlijk zijn
e n m i t s wij w e r k e l i j k i n d e w a a r h e i d z i j n , i s h e t t e n s l o t t e m o g e l i j k (i) Hiermede
vrouw z o u z i j n !
b e d o e l ik n i e t , d a t
iedere
prostituee een
gcmeene
dat tegenstanders elkander begrijpen werken.
en
met
elkander
samen N.
VROUWEN, GEDENKT
»• w o n d e r i n g a f v r a g e n : w a t d e n m a n d e n m o e d
DEN
geeft,
5
STRIJDPENNING
E r is v o o r h a a r v o l s t r e k t n i e t s s c h a n d e l i j k s v e r b o n -
i) d e v r o u w n o g m a a r s t e e d s v o o r d e w e t e e n k i n d t e
den aan het uitoefenen dezer beroepen. Ze doen
» d o e n blijven, n i e t t e g e n s t a a n d e
toch een goed huwelijk ( 1 ) . Vooral de danseressen.
hij zich zeiven
voor
D e kweekelingen van zulk een vrouwenhuis bezitten
i) d i e z e l f d e w e t d e n r a n g v a n m e n s c h t o e k e n t . »
een
H É L È N E M E R C I E R , Sociale droomen en daden.
fijnheid
van manieren en een graad van ontwikke-
l i n g , z o o a l s m e n m a a r z e l d e n a a n t r e f t bij d e van aanzienlijke J a p a n s c h e
©een fceel, maar 't QChcel.
hoofdrofficier,
E n wekt verbittring der gemoederen ; zij t o t
dochters
is d a n
ook
minister, ge-
die geen a n d e r e n bruid-
s c h a t h a d d a n h a a r lieftalligheid
e n h a a r sierlijke d a n s -
b e w e g i n g e n . E n i n d e r d a a d , h e t d a n s e r e s j e v a n g i s t e r is
verbroederen. Nic.
Het
d i p l o m a a t of g r o o t h a n d e l a a r , e e n e
w e z e n d a n s e r e s a a n t e treffen,
M a a r h e b t gij ze in e e n v o l l e m a a t , strekt
families.
g e e n z e l d z a a m h e i d o m , als v r o u w v a n e e n
E e n weinig menschenkennis schaadt
Zoo
later
als groote d a m e b e t o o v e r e n d . H a a r h o u d i n g en m a n i e -
BEETS.
r e n zijn o n b e r i s p e l i j k . Zij blijft w a t zij a l t o o s w a s : e e n a a n v a l l i g lief k i n d ,
2De wouwen in Japan. N i e t s is a a r d i g e r o m t e z i e n d a n d e k l e i n e j a p a n s c h e kindertjes, die zoo s p r e k e n d
op de bekende
even vriendelijk
en
voorkomend
j e g e n s d e n é é n e n m a n , d i e h a a r e c h t g e n o o t i s , a l s zij h e t
poppen
g e l i j k e n . D e k l e i n e k i n d e r e n zijn z o o g o e d a l s k a a l g e -
vroeger was voor velen. Dergelijke huwelijken verwond e r e n n i e m a n d d i e e e n w e i n i g o p d e h o o g t e is v a n d e J a p a n s c h e zeden..
m e t s l e c h t s h i e r of d a a r e e n h a a r v l o k of w e l
D e hoogst geplaatste personen gaan openlijk n a a r een
een k r a n s v a n haartjes o p de k r u i n . D e kleine meisjes
of a n d e r a a n z i e n l i j k r e s t a u r a n t o m e r d e n m a a l t i j d t e
dragen
schoren,
het ingewikkelde kapsel harer mama's,
g e b r u i k e n in h e t g e z e l s c h a p v a n d a n s e r e s s e n , d i e , t u s -
met l a n g e s p e l d e n en b l o e m e n en strikken. Alle d r a g e n
schen elke twee gerechten, de gasten onthalen o p dans-
lange
p a s s e n , d i e a l t i j d sierlijk e n s o m s b r u t a a l g e m e e n z i j n .
reeds bonte
kleederen,
niet w i j d e
mouwen;
en
de
kleinen dragen de kleineren op den r u g en loopen zóó stevig o p h u n steltvormig schoeisel, dat zij,
ondanks
hof
h u n n e n l a s t , n o o i t s t r u i k e l e n of v a l l e n . Van
haar
vijfde
Japansche naar tegenkomen,
of z e s d e j a a r
school;
altijd
dan
gaat
k u n t gij
ernstig, altijd
b o e k e n in e e n s j e r p o m
af
E e n s w e r d ik — z e g t d e s c h r i j v e r d e z e r s c h e t s , — door een hooggeplaatst a m b t e n a a r a a n het
de
haar
gehaast,
d e n hals en haar
kleine dikwijls
met
haar
rekentafel
tot
den
maaltijd
enkele, hoogst
uitgenoodigd.
aanzienlijke
gasten.
Er
keizerlijke waren
Zoo'n
nog
Japansch
d i n e r is altijd o n e i n d i g l a n g ; h e t b e s t a a t u i t e e n m a s s a k l e i n e g e r e c h t j e s , w i e r t o e b e r e i d i n g v e e l tijd v e r e i s c h t . E e n tiental j o n g e danseressen,
waarvan de
oudste
o n d e r d e n a r m . D a t k l e i n e d i n g , wijs a l s e e n v o l w a s s e n
geen zestien jaar w a s , b e v o n d zich in ons m i d d e n . Z e
v r o u w t j e , h e l p t h a a r m o e d e r r e e d s in d e
waren
en verzorgt haar jongere broertjes
huishouding
en zusjes. Als h a a r
allerliefst,
in
haar
bonte
pakjes,
gepoederd,
geblanket, met gladgestreken haren, die met
camelia
o u d e r s h e t s l e c h t s e e n i g z i n s k u n n e n d o e n , l e e r t zij zin-
o l i e g e p a r f u m e e r d w a r e n . D i c h t bij mij s t o n d e n
g e n , d a n s e n e n 2 of 3 i n s t r u m e n t e n b e s p e l e n ; v o o r t s
m e i s j e s v a n 12 a 14 j a r e n , d i e z i c h o m h e t z e e r s t
l e z e n , s c h r i j v e n e n r e k e n e n , — (en d a t w i l w a t z e g g e n
ijverden
in J a p a n ! ) — j a p o n n e n m a k e n , e n t h e e z e t t e n e n r o n d -
o p te vroolijken b e g o n mijn gastheer, e e n in d e n regel
d i e n e n v o l g e n s alle r e g e l e n d e z e r i n g e w i k k e l d e k u n s t .
h o o g s t deftig
M e n l e e r t h a a r z i c h o p s c h i k k e n en b l a n k e t t e n ; h a a r k l e e r e n zijn a l t i j d e v e n sierlijk e n m e e r of m i n d e r k o s t baar,
al
naar
d e gelegenheid
waarbij
zij
gedragen
twee be-
mij t e b e d i e n e n . O m d e n m a a l t i j d e e n b e e t j e en ernstig m a n ,
met mijn twee
buur-
vrouwtjes een spelletje, d a t veel v a n e e n g e w o o n kind e r s p e l l e t j e h a d . M e t k o m i e k e n e r n s t t r o k hij a l l e r l e i gekke
gezichten en
de kleintjes
schaterden
het
uit.
« D a t is e c h t j a p a n s c h , » z e i d e h i j t o t mij ; e n h i j v o e g d e
worden. De zorgen, waarmede men hare kindschheid omringt, z o u d e n werkelijk aandoenlijk zijn, als d e o u d e r s er geen w i n s t b e j a g m e e o p h e t o o g h a d d e n . H e t j o n g e m e i s j e is v o o r h e n e c h t e r e e n e k o o p w a a r , w i e r p r i j s stijgt
met
hare schoonheid en aanvalligheid. O m aan de a r m o e te o n t k o m e n of o m h u n w e l v a a r t te v e r m e e r d e r e n , of e n k e l
er bij, n a a r mijn bevalt
u
rechterbuurvrouw
bijzonder,
wijzend
: « Die
is h e t n i e t ? » I k z e i j a ,
maar,
o p r e c h t g e s p r o k e n , ik w a s n i e t half z o o i n g e n o m e n m e t h e t m e i s j e a l s hij zelf. 't Z o u mij n i e t v e r w o n d e r e n d a t ik h e m , als ik h e m e e n s w e e r o n t m o e t e n
mocht,
ge-
trouwd vond met de kleine danseres.
o m een k i n d m i n d e r tot h u n last te h e b b e n , aarzelen d e
W a t wij in E u r o p a z e d e l i j k h e i d , z e d i g h e i d e n f a t s o e n
o u d e r s g e e n oogenblik, h u n d o c h t e r te v e r k o o p e n . Als
n o e m e n , is i n J a p a n g e h e e l o n b e k e n d . D a a r v e r b e r g t d e
zij e e n i g e n a a n l e g h e e f t v o o r d e m u z i e k of d e d a n s k u n s t ,
prostitutie zich niet in k r o m m e steegjes,
z a l zij g e m a k k e l i j k e e n k o o p e r v i n d e n .
u i t h o e k e n v a n leelijke
ma'iko
(danseres)
of
T o t d a t zij h u w b a a r
guesha
D a n w o r d t zij
z i j , o p d e n leeftijd v a n
steeds met
teedere
1 2 of i 3 j a a r , in e e n
y o s h i w a r a ( v r o u w e n h u i s ) g e p l a a t s t , w a a r zij e e n g e h e e l bijzondere opleiding ontvangt.
beruchte
(instrumenfbespeelster).
is, w o r d t zij
z o r g o m r i n g d . Of w e l , a l s zij a l l e e n m a a r lief e n m o o i i s , wordt
in
s t a d s w i j k e n . O , n e e n ! Gij t r e k t
(1) Even als op Java. Daar zijn de zangeressen en danseressen tevens publieke vrouwen. Hebben zij genoeg van haar kunstenaarsloopbaan, dan trouwen zij, — ze kunnen altijd tusschen eenige aanbidders kiezen, — leiden verder een fat=oenlijk leven en worden door niemand er op aangezien dat zij vroeger « ronggeng geweest zijn. 's Lands wijs, 's lands eer! N.
VROUWEN,
6
GEDENKT
DEN
STRIJDPENNING
e e n s t a d of d o r p d o o r . I n h e t m i d d e n , in d e v o l k r i j k s t e
ven voor de ongelukkige verminkten; brieven voorlezen
s t r a a t , z i e t gij e e n p r a c h t i g h u i s , m e t w i j d o p e n s t a a n d e
aan de lijdenden; ontvangsten en uitgaven opschrijven,
d e u r e n . Gij m e e n t d a t h e t h e t s t a d h u i s of e e n s c h o u w
enz
burg
r
is ? W e l n e e n , h e t
is h e t v r o u w e n h u i s ,
een
» (Overgenomen
huis
vol leven en b e w e g i n g , licht, g l a n s en vroolijkheid. T e Tokio, een der voornaamste steden van J a p a n , beslaat
uit « Morgenrood,
n)
« D e v r o u w d e r w e r k e n d e k l a s s e is d e m e e s t
ver
d r u k t e ; h a a r te verlossen uit d e n poel v a n j a m m e r en
h e t e e n g e h e e l e w i j k e n heeft 8 0 0 0 b e w o o n s t e r s ! Z o o d r a
o n r e c h t e n e l l e n d e , is m i s s c h i e n h e t
de a v o n d valt wordt het geheele huis aan den voorkant
pogingen om de menschheid
verlicht.
vrouw z o o ' n m a c h t i g e h e f b o o m is e n o m d a t e r , i n d o o r
a b c
te verheffen,
van
alle
o m d a t de
en een
s n e e , m e e r m o e d e n d o o r t a s t e n d h e i d zit bij d e v r o u w ,
h e e l e rij g r o o t e k o o i e n , o m z o o t e z e g g e n , m e t v e r g u l d e
d a n bij d e n v e r w e e k e l i j k t e n m a n o n z e r m a a t s c h a p p i j n.
Verbeeld u : rechts en links breede straten,
s p i j l e n , z o n d e r g o r d i j n e n ; e n in i e d e r e k o o i of h o k j e
PEER
CORSTIAAN.
1 0 , i S , 2 0 m o u s m é s (publieke meisjes), o p een rij, allen
Voor de vrouw gevoelt de heer Besant ( 1 ) een eerbied
i n s c h i t t e r e n d e c o s t u m e s g e k l e e d . Zij z i t t e n o n b e w e e g
d i e a a n a a n b i d d i n g g r e n s t . V o o r h e m is zij óf e e n g o d i n ,
lijk n e e r g e h u r k t o p e e n fijne m a t , m e t e e n tafeltje v a n
een wezen v a n hoogere orde, dat op een voetstuk be
lakwerk vóórzich, waarop penseelen, papier, chineesche
hoort geplaatst te w o r d e n en w a a r a a n d e m a n o n o p h o u
i n k t , t a b a k e n e e n p i j p j e . H e t is e e n v e r r u k k e l i j k g e z i c h t ,
delijk w i e r o o k e n g a v e n t e n offer b r e n g e n m o e t ; — of
al d i e fijne s c h e p s e l t j e s , z o o stil, z o o frisch, z o o
w e l , d e l i e v e d e e l g e n o o t v a n 's m a n s lief e n l e e d ;
als w a r e n h e t p o r c e l e i n e n p o p p e t j e s .
en
achtergrond
d a n b e h o o r t zij t e z i t t e n a a n d e n h u i s e l i j k e n a a r d , t e r
beschilderde
wijl d e m a n w e l t e m o e d e h e e n g a a t o m t e w e r k e n e n t e
kamerschutten, een zeer gewoon, ja onmisbaar meubel
s t r i j d e n , e n h a a r d e v r u c h t v a n z i j n e n a r b e i d in d e n
d e r hokjes w o r d t
gevormd
door
De
bont,
fraai
in J a p a n .
schoot werpt.
V a n j o n g s af b e z i e l d e n h e m d e z e g e .
A l s m e n d e h a v e n d e r s t a d J o k o h a m a 's a v o n d s b i n
d a c h t e n ; m e e r of m i n d e r u i t v o e r i g u i t g e w e r k t , k u n t gij
n e n z e i l t , ziet m e n in d e v e r t e e e n v e r b l i n d e n d l i c h t . D a t
z e in elk z i j n e r b o e k e n t e r u g v i n d e n . V o o r h e m is d e
is d e e l e c t r i s c h e l a n t a r e n o p h e t d a k v a n h e t
v r o u w een goddelijk wezen; de v r o u w moet r e g e e r e n ( 2 ) .
huis,
welks
inrichting
onbeschrijfelijk
vrouwen
weelderig
is.
(Uit de « Review of Reviews.
»)
J a p a n behoeft o p deze fraaie établissementen waarlijk niet hoovaardig te zijn! Maar
de
vermelding er
van
w a s noodzakelijk o m d e t e e k e n i n g v a n dit e i g e n a a r d i g e volk te voltooien..
(Slot
I x i c j e z o T X c i e n .
volgt.)
IDrouwenarbeib lboe sommige mannen over fce vrouwen oenften De
Russische
sisch-Turkschen
schilder W e r e s c h a g i n , die d e n oorlog
bijwoonde,
verklaart
Rushet
volgende : « Ik weet niet h o e d e b a r m h a r t i g e zusters in a n d e r e l e g e r s z i c h h o u d e n ; w e l k a n ik z e g g e n d a t d e R u s s i s c h e v e r p l e e g s t e r s w a r e h e l d i n n e n zijn e n d a t a l l e n , o o k d e b e t a a l d e n , m e t d e meeste zelfverloochening h a r e moei lijke t a a k v o l b r a c h t e n . E r w a s e r g e e n e , d i e h e t w o o r d « v e r m o e i d h e i d » k e n d e . E n t o c h , zij w o o n d e n z o o e n g e n zij a t e n s l e c h t s in d e r h a a s t ; e n n i m m e r w e r d e n zij wapenstilstand, toen
hare
z e n u w e n uiterst overspannen w a r e n , en de brave vrou w e n t o t r u s t k w a m e n , w e r d e n zij d o o r d e r e a c t i e a a n g e g r e p e n e n bij d o z i j n e n s t i e r v e n zij a a n t y p h u s . D e n artsen ontzonk menigmaal de kracht, den verpleegsters n o o i t ; d e a r t s e n v e r l o r e n v a a k h e t g e d u l d te
midden
van het jammer- en weegeklaag, — de verpleegsters b l e v e n altijd o p h a a r p o s t . D e a r t s n a d e r t e e n d e e r l i j k gewonden jonkman
H e t d o e t mij l e e d , n i e t m e e r tijd t e k u n n e n b e s t e d e n a a n d e n strijd voor d e vrijmaking der v r o u w . D e veel omvattende
taak van
propagandist,
en
vooral
mijn
baantje van redakteur-administrateur-expediteur-colport e u r - l e t t e r z e t t e r v a n De Toekomst,
naast het boekhande
laarschap, en het vervullen van spreekbeurten,
geeft
mij z o o v e e l h o o i o p d e v o r k , d a t ik e r n i e t s m e e r bij kan dragen. I k z e g d a t 't mij l e e d d o e t . D e v r i j m a k i n g d e r v r o u w uit de boeien, haar door d e n m a n en het kapitaal aan
te vergeefs g e r o e p e n . N a het sluiten van den
Omdat wij onze vrouwen voor eene afhan kelijke positie opvoeden, zijn zij juist voor eene zelfstandige onbruikbaar. HELLENBACH.
m e t eene zware cigarette in den
mond, — de verpleegster nadert ook den
hulpbehoe
v e n d e ; zij r i c h t z i c h n i e t o p , a l v o r e n s zij h e m g e h e e l
g e l e g d , l i g t mij e v e n n a a a n 't h a r t a l s d e v r i j m a k i n g van de arbeidersklasse. Ik kan geen vrede hebben met de d u b b e l e slaafsche positie w a a r i n d e v r o u w verkeert. O o k in m i j n e o o g e n is d e v r o u w de gelijke v a n d e n m a n . (Natuurlijk
niet wat lichaamsbouw
7
betreft.
Dit voor
s l e c h t e v e r s t a a n d e r s . ) 't W i l e r bij mij n i e t i n , d a t d e v r o u w n i e t e v e n g o e d als d e m a n , e e n h o o g e n t r a p v a n intellecrueele en
physieke
ontwikkeling
zou
kunnen
(1) Walter B e s a n t is e e n der meest geliefkoosde romanschrijvers van Engeland.
N.
(2) Ik haal deze regelen aan niet omdat ik z e ten volle b e a a m ,
g e r e i n i g d e n v e r b o n d e n h e e f t . E n h o e v a a k m o e t e n zij
maar als bewijs, hoe een edel en begaafd m a n als W . Besant
o o k als troosteressen o p t r e d e n ; hoevele brieven
over de vrouw oordeelt.
schrij
N.
VROUWEN, GEDENKT
b e r e i k e n . D a t d e g e s c h i e d e n i s m e e r knappe e n energieke
DEN
STRIJDPENNING
Maar ook uit een o o g p u n t
van recht
b e n ik
vóór
m a n n e n d a n v r o u w e n a a n w i j s t is w a a r , m a a r e v e n w a a r
vrouwenarbeid. Ik ontzeg d e n m a n het recht, de vrouw
is h e t , d a t d o o r h e e l d e g e s c h i e d e n i s h e e n , d e r v r o u w
t e v e r b i e d e n v r i j w i l l i g d e z e n of g e n e n a r b e i d t e v e r r i c h -
minder
t e n . O o k o m t e b e s l i s s e n d a t d i t of d a t w e r k v o o r h a a r
dan
den
man
gelegenheid
is g e s c h o n k e n z i c h
n a a r l i c h a a m e n g e e s t vrijelijk t e o n t w i k k e l e n , 't S t a a t
schadelijk is.
bij mij v a s t , d a t bij gelijke l e v e n s o m s t a n d i g h e d e n
en
't M o e t n u t o c h e e n s u i t z i j n m e t d e g e k k e b e w e r i n g ,
opvoeding
de
in
d a t e e n i g w e r k v o o r d e v r o u w wel e n v o o r d e n m a n niet
lichamelijk
opzicht
m a n zal s t a a n . I n af-
s c h a d e l i j k is ( E e n u i t z o n d e r i n g h i e r o p m a k e n d e z w a n -
vrouw
noch
in
beneden d e n
verstandelijk
noch
s p r a a k m e t m i j n v r i e n d v . d . B . t e H . , h o o p ik d a a r o p
gere v r o u w e n ) . H o e w e l het o r g a n i s m e der v r o u w ver-
l a t e r t e r u g t e k o m e n . I n m i j n e o o g e n is d e v r o u w n o c h
schilt van d a t des m a n s , zullen de invloeden v a n het
d e mindere
werk
gelijke.
n o c h d e meerdere v a n d e n n ; a n , m a a r z i j n s
E r zullen wel
sterke vrouwen
altijd
tegenover
minder
verstandige
sterke en verstandige
n e n , a l s o m g e k e e r d g e v o n d e n w o r d e n . Dat zegt
en
man. niets.
U i t h e t bewustzijn n u , dat de v r o u w d e gelijke v a n
o p beider l i c h a m e n w e l d e z e l f d e z i j n . T e l a n g e n
te z w a a r w e r k e n , v a a k in o n g e z o n d e a t m o s f e e r , z a l v o o r d e n m a n w e l e v e n n a d e e l i g zijn a l s v o o r d e v r o u w . T r o u w e n s , al m o c h t m e t s t a t i s t i e k e n b e w e z e n k u n n e n worden, dat de levensduur der fabriekarbeidster korter
d e n m a n is, vloeit voort d e e r k e n n i n g d a t e v e n g o e d als
is d a n d i e d e s f a b r i e k a r b e i d e r s
de m a n , de v r o u w het recht heeft zich d o o r a r b e i d e e n
mij n i e t b e k e n d ) d a n n o g z a l r e k e n i n g m o e t e n w o r d e n
z e l f s t a n d i g b e s t a a n t e v e r w e r v e n . I k b e n d u s voor v r o u -
g e h o u d e n met het w e r k e n der v r o u w e n tot kort voor d e
w e n a r b e i d in elk opzicht,
bevalling, d a t wel d a a r o p v a n invloed zal zijn.
zijn, w e n s c h t e
e n wijl n o g z o o v e l e n d a a r tegen
ik m e e r tijd a a n d i e n strijd te k u n n e n
besteden. N u zal m e n i g e e n z e g g e n : d o o r t e s t r i j d e n v o o r h e t
(SM
kan
w o r d e n . Maar m e n vergete niet,
d a t d i t kan,
wijl h e t v a n d e s o c i a l i s t e n af zal h a n g e n of d e
ter-
J . v. D . V E E R .
iJ,t|ï,fï.Ji,J>,p.|jtp«J..J.tp'{"Jjt{.J>.t*.J>.J..p.jj.{j. J>. J»tJ».;..J,.J,tJ,.J,.Ji.Jj.|,.{».|«|j.(i,p.(,»Jj.|5
2)e vrouw in 'töe3in.
v r o u w . D a t is w a a r . H e t is o o k m i j n h e i l i g e o v e r t u i g i n g d a t a l l e e n d o o r h e t s o c i a l i s m e d e v r o u w v o l l e d i g vrij
( z u l k e s t a t i s t i e k e n zijn
volgt.j
socialisme, strijdt ge t o c h ook v o o r d e e m a n c i p a t i e der
D e a a n g e w e z e n p l a a t s d e r v r o u w is a a n d e n h u i s e l i j lijken h a a r d ,
h o o r e n wij o v e r a l v e r k o n d i g e n ; h a a r r o l
vrouw
van huisvrouw en moeder bepaalt hare werkzaamheid
D a a r n u n o g z o o v e l e s o c i a l i s t e n *t zij u i t o n v e r s c h i l -
h a a r alle i n m e n g i n g in o p e n b a r e a a n g e l e g e n h e d e n ver-
w e r k e l i j k vrij w o r d e n ligheid,
zal.
t o t d e n k r i n g v a n het huisgezin, terwijl h a r e
't zij m e t b e w u s t z i j n g e k a n t zijn t e g e n d e vol-
komen gelijkstelling
v a n m a n e n v r o u w , d a a r o m is 't n o o -
b i e d t . D e z e t h e o r i e is h e e l m o o i , hoevele vrouwen
kunnen hare
m o e d e r w e r k e l i j k in praktijk
v e e l strijd g e v o e r d w o r d t .
h a r e p l a a t s a a n d e n huisfelijken
over
« D e gelijkheid der v r o u w
». E e n
partijgenoot
—
zedigheid
in theorie;
maar
rol v a n h u i s v r o u w
dig dat voor d e v r o u w e n - e m a n c i p a t i e afzonderlijk n o g O n g e v e e r 2 j a a r g e l e d e n s p r a k ik e e n s t e G r o n i n g e n
haard inderdaad
Z o o spreekt Michel
Benoit in « L a L i g u e » ; en d a n
den vrouwenarbeid. O p mijne vraag, wat een
bevolking van ruim
m o e s t d o e n d a t n u e e n s geen d i e n s t b o d e w i l d e zijn de gelegenheid had
ontnomen
door
en
eigen
be-
kleeden ? b e w i j s t hij m e t cijfers d a t i n B e l g i ë , i n 1880, o p
meisje
en
brengen ? Hoevelen kunnen
d i e n d e mij v a n r e p l i e k e n v e r k l a a r d e z i c h b e s l i s t tegen
wie men
slechts
vijf e n
e e n half m i l l i o e n
een
zielen
189619 v r o u w e n h a r e t a a k v a n h u i s v r o u w
m o e d e r t e n v o l l e k o n d e n w a a r n e m e n . Konden.
en
Of zij h e t
a r b e i d i n h a a r o n d e r h o u d t e v o o r z i e n , a n t w o o r d d e hij :
allen
tl Laat zij zien een man te krijgen,
d e z e r g e l u k k i g e v r o u w e n z u l l e n w e l te v i n d e n zijn in d e
Dit
die voor haar zorgt. i>
a n t w o o r d uit den m o n d van
wil : V r i j h e i d v o o r
allen,
een socialist,
verwonderde
mij;
die later
v e r n a m ik d a t m e e r d e r e p a r t i j g e n o o t e n e r e v e n z o o o v e r denken. Treurig!
De consequentie toch dier redenee-
r i n g is, d a t d e m a n v o o r d e v r o u w moet z o r g e n , e n 59
7
de
o o k deden is e e n a n d e r e v r a a g ; w a n t d e
klassen
der
rijken
Uit de volkstelling van 882219 v r o u w e n
« g e n a d e b r o o d » m o e t e t e n ! A l s ik v r o u w w a s , z o u dat
handel
vrouwen geleverd.
l a t e n , d o o r a r b e i d v o o r z i c h zelf t e zor-
gen ! Daarbij, hoeveel minder ongelukkige huwelijken z o u d e n e r v o o r k o m e n , i n d i e n d e v r o u w niet uit
nood,
m a a r g e h e e l uit vrij en wil, uit liefde, m e t d e n m a n e e n verb o n d s l o o t ? Mij l a c h t h e t d e n k b e e l d n o g a l t i j d t o e , e e n
1890
bepaalde
mij b e w e g e n n o o i t te h u w e n , w a n t dat brood is
H o e v e e l v e r h e v e n e r is d a a r e n t e g e n d e g e d a c h t e , d e
is
de
e n m o e d e r m e e s t a l e e n ijdele k l a n k .
dienstboden
v r o u w vrij t e
en daar
ouderwetsche opvatting van de plichten der huisvrouw
l a a t s t e d u s s l a v i n is v a n d e n e e r s t e , d. w . z . : v a n h e m bitter!!
en aanzienlijken,
meeste
blijkt d a t
beroepen
in
België
bekleeden;
de
n i e t m e d e g e r e k e n d . D e w e r k k r a c h t e n bij
en industrie worden
v o o r 43.8 p e r c e n t
door
^:J5IP..p,|j,p.p«^-p.p.f»tp.p*|*>l.'p'|*'^ In de g r o o t e w e r e l d . — De prinses van Wales en h a a r d o c h t e r s l e p e n o p r e i s h o n d e r d vijftig koffers m e d e , e n o o k e e n g r o o t o m o v e r a l d i e koffers t e w a k e n . 't I s d u i d e l i j k
te b e m e r k e n
d a t d i e h o o g e lui
niet
l e v e n s g e z e l l i n t e k r i j g e n , d i e n i e t o m e e n m a n verlegen is,
z e l v e n o o d i g h e b b e n h e t g e l d t e v e r d i e n e n , a l s zij 't o p
d i e d o o r e i g e n a r b e i d in h a a r o n d e r h o u d v o o r z i e t . D a t
zulke d w a z e wijze verkwisten. D a a r w o r d t voor gezorgd
zou
t r o u w e n s d o o r m i l l i o e n e n a r m e d u i v e l s , d i e g e e n koffers
mij
liefde.
e e n w a a r b o r g zijn v o o r d e
echtheid
harer
o p reis n o o d i g h e b b e n .
CONTROLEUR.
VROUWEN, GEDENKT
8
Strijopenninc} ter ondersteuning van het blad - De Vrouw « (Buiten
verantwoording
der
Redactie)
P e r s o o n l i j k e of o n z e d i g e z e t t e n w o r d e n n ^ t g e p l a a t s t . Overdracht : fr. 292,71 «.rui — Ter eere van Elvire's verjaardag, E m . Cl., 0,25. — Omdat ik mij z o o goed vermaakte o p mijn verjaardag. El. C l . , 0,10. — Omdat mijne zuster Elvire 16 jaren wordt, Clara Cl.. o,o5. — Voor Elvire's verjaardag, L . Cl., 0,10 — l d . R. Dh. o,o5. — Id. kleine Richard, o,o5. — H e t is eene vrouw, moeder van een loteling, die de protestatie tegen de bloedwet z o u moeten neerleggen, R . D h . , 0,10. — O p Elvire's verjaardag aan tafel gezeten h e b b e n wij den strijdpenning voor De Vrouw niet vergeten, de familie C l , , 0,46, — Overschot eener rekening, G. v . G., 0,04.— Snijdster van Vooruit, o , i 5 . — Opdat de vrouwen haren plicht zouden begrijpen en talrijk deelnemen aan de manifestatie der lotelingen, o,5o. •— V r o u w e n , hebt gij dan z o o weinig iever en strijdlust dat gij tegen d e moeite opziet u w e algemeene vergadering bij te w o n e n ? o,5o. — L e d e n , die dit verwijt verdienen, b e grijpt gij niet hoe treurig het is v;>or o n s , u aldus telkens op de vingers te m o e t e n tikken ? o,o3. — Winst o p 10 verkochte bladen, El. Cl , 0,20. — Ik draag ook het mijne bij tot verbetering van het lot der vrouwen^ L . Ronse, 0,06. — Ik hoop dat alle mannen zullen medewerken tot verbetering van der vrouwen lot, P . P i c qué, o,o5. — Als het werk verbetert en de wekelijksche inleg vermindert, zullen wij o n s weer laien vereenigen, L. R. e n E . S., 0,10. — W i n s t o p 3 bladen, conciërge Vooruit, 0,06. B r u s n e l . — V a n Mevrouw S. geb C , 1,00. — Winst o p 12 verkochte bladen, M d e Cl., 0,24. — D e Monsieur B a c , i , 5 o . — W i n s t o p 5o b l a d e n , 1 , 0 0 . — V a n R i e n z i , 10,00. — V r o u w e n , plaatst steeds verstandige zetten in den strijdp., 1,00. — Ons blad is te ernstig voor platheden e n flauwiteiten, 1,00. — Ontsier d e n strijdpenning niet door bedekte hatelijkheden, die wij, redactie, zonder erg zouden plaatsen, maar die den persoon o p wien zij gemunt zijn, pijnlijk zouden treffen, 1,00. — Ons blad zij e n blijve een blad van eendracht en zusterlijke samenwerking, 1,00 — L e v e de hooghartigheid die zich te goed acht tot het geven van « steken onder water », Nellie, 1,00. — V a n Lili, 0,10. — V a n Ferdi, 0,10. — V a n Marie, o , i 5 . — Opbrengst eener inschrijflijst: Pissoort, o,25; X . , o , i o ; Defnet, F r é d . , o , : o ; B . Albert, 0,10; D . H u l e t , 0,10; 323, o , 5 o ; Geesbergen, 0,10; E . B . , o , ï o ; D . S . , 0,10; Dumoulin, 0,10; A. de W i l d e , 0,10; P o u r la propagande, 0,20; Anerop, 0,10; Delarue, 0,10; Coosemans,0,10; D e w , o , i o ; Devolder, 0,20; V a n Brabander, 0,10; Verhage, 0,10; Amerongen, 0,10; Jean Volders, o , 5 o ; Jean P o n t u s , o , 5 o ; D e l p h i n e Volders, o , 5 i ; J . B . , 0 , 1 0 ; P . Milot, 0,10; D e Mesmaeker, 0,10; J. W . , o , i o ; D e Brouckère, 1,00; M e e u w i s , o,25; H u b b e , Edouard, 0,10; Borremans, o,o5; Bunner, 0,06; Baptiste, o , 2 5 ; Albert Parueplot, 0,10; U n b e c de gaz, o , i 5 ; Louis Wastet, o,3o; Wartel, 0,10; e
X , 0,10; Voor pasgeld, 0,12.
• Merci,
compagnons!
Nellie, 0,76. L e u v e n . — Gezellin N e l l i e , m e n moet geene bijzondere melding maken van propagandisten, dat ontmoedigt de anderen, en iedereen doet zijn best om zooveel lezers mogelijk te winnen ; hoe zouden wij anders zulk een groot getal lezers bereiken ? D e verkoopster, Dina Nelemans, 0,20. — Rondgehaald bij Verhaeren, onder eenige ebenisters e n vrouwen na 't zingen van " Mafianna - , 0,62. — Ik h e b reeds menigmaal gevraagd om in Antwerpen eene vrouwenvereeniging tot stand te brengen; m e n antwoordde mij telkens : N i e m a n d kan er zich mede bezig houden. W e l n u , Marie Goeats, door u w artikel bewijst gij strijdlust e n initiatief te bezitten, met ietwat goeden wil e n opoffering zoudt gij er kunnen in slagen iets tot stand te brengen, laat u niet afschrikken door de vele werkzaamheden of het kleine getal volgelingen. N e e m t een voorbeeld aan de mannen die met een handvol begonnen en nu reeds eene reuzenmacht vormen. E . V L . . o,25 — Gezellin Goedts u w artikel is goed, het is ook mijn gedacht, met de vrouwen in fabrieken en mijnen te d o e n werken maakt men er dubbele slavinnen v a n , maar ik stem met Elisa Van Langendonck's artikel.
DEN
STRIJDPENNING
men m a g geen verbod o p vrouwenarbeid leggen, d e v r o u w moet vrij zijn en kunnen werken waar zij w i l ; als men gelijk loon voor gelijken arbeid geeft en het minimum van dagloon instelt, zal d e kwestie algauw opgelost zijn, want nu bezigt m e n vrouwen in fabrieken omdat hare arbeidskracht goedkooper is. In vele steden van Holland, waar geene mijnen zijn, vinden de v r o u w e n ook haar bestaan, zonder zich daarom in de armen der ontucht te moeten werpen. D . N . , 0,20. — V a n e e n blad twee maal verkocht, o,o5. — Drie gelezen bladen verkocht, o , i 5 . — Omdat eenige gezellinnen zondag naar het ijs zijn gegaan en daardoor een halfuur op de repetitie te laat k w a m e n , o,o5. — Winst o p 25 verkochte bladen mits afhouding der verzendingskosten, o,3o. — lk zal mijn best doen om meer " D e Vrouw « te vempreiden, o,o5. — Ik verkoop « D e V r o u w « voor mijn verzet uit iever voor d e propagande, o,o5. — Ik zal zooals mijne moeder ook u D e V r o u w . , verkoopen wanneer ik groot b e n , T h . V . L . o,o5. — Verwerven ieders gunst is een onmogelijke kunst, J. D . W . , o,o5. N e d e r l a n d . — V a n Mev. V . , g e b . P . , te Amsterdam, 10,00. T o t a a l : 41,96 fr.
IDoor IRinberlectuur Totaal o p 7 Januari Afgenomen voor verhaaltje N" 4
fr. 25,74 » 20,5o
Blijft fr. 5,24 In kas 5,24. — M. B a c , 2,5o. — Om het getal rond te maken, N . 0,76 — Voor 25 Verhaaltjes, E m . Cl , o,5o. — V a n M. H e n s s , 1,00 — V o o r 5o verha-dtjes, J. L., 1,00. Totaal : 11,00 fr. 'l"t'' 1" *"t" '"("{"t^'l"^'*"!" (**,''1' •}>•[>• {*'}.•{•' j" j "(*'}" j.' |" (" }'• j." j"{ '* jj.j»,|ï>.f,'}ï,j», j»
BERICHT 2 2 Jan. V O O R D R A C H T t e h o u d e n d o o r g e z e l l i n N E L L I E , i n ' t l o k a a l Vooruit, 's a v o n d s , t e n 7 1/2 u r e p r e c i e s . O n d e r w e r p : De Vrouw in het huisgezin.
Correspondentie. A A N B E L A N G H E B B E N D E N . — T o t e n met N ° 14 is d e plaats voor inzending besproken. Feuilleton, kookrecept, e n z . e n z . in N ° 1 1 .
i£en venuim Onder o n s feuilleton : S U F F E B E T , verzuimden wij te zetten : Overgediukt (met vriendelijke toestemming van den uitgever) uit WARENDORFF'S NOVELLENBIBLIOTHEEK.
Drienbelijk ver3oek Aan degenen, d i e geen bijzonderen prijs stellen o p het b e w a r e n en doen inbinden van alle n der Vrouw, o m o n s h u n n° 1 t e willen o p z e n d e n . Van alle kanten wordt er dringend o m gevraagd door h e n , die ons blad der moeite van het inbinden waard vinden. W i e dus een N ° 1 te missen heeft, zij z o o vriendelijk het o n s af te staan. D E REDACTIE. o s
BERICHT Lijst der Agenten in Nederland
bij wie men ten allen tijde het
blad D E V R O U W kan verkrijgen : Amsterdam. — H o o f d a g e n t : Geel, Saanredamstraat. Groningen. — Agente : burgeres Meyer-Schaper. Wolvega. — Agente : burgeres Anna Meijer. L e i d e n . — Agente: Burgeres A. Mader, N i e u w e Beestenmarkt, 1 1 . Arnhem. — Agente : burgeres D e Visscher. Roordahuizen bij L e e u w a a r d e n . — Agente : Burgeres Geertje Kleefstraa. Utrecht. — Agente : burgeres V a n der W a l l e n Hoogezand-Sappemeer. — Agente : burgeres D e Jong. Middelburg. — Agent : burger Vanderveer, Heerenstraat. Franeker. — Agent : burger E . B o u m a . Drachten. — A g e n t : burger J. G. Jansonius. St-Anna-Parochie. — A g e n t : burger Jan S a p . Gent, druk.-uitg E m i l i e c i a e y s , Metserstraat, 20
