Opnieuw bezuinigen
De Bildtse begroting voor 2013 in één oogopslag
Bezuinigen met oog voor de toekomst!
Wat staat er in deze brochure? Waarom deze brochure? Bezuinigen met oog voor de toekomst! Dit gaan we doen!
Gemeente het Bildt is een financieel gezonde gemeente. Dat wil zeggen dat zij goed aan haar verplichtingen kan voldoen en ook een redelijke reserve heeft. Daarmee kan ze eventuele tegen vallers opvangen of nieuwe investeringen doen. Net als alle andere gemeenten in Nederland, heeft ook gemeente het Bildt natuurlijk te lijden van de crisis. Inkomsten vanuit het Rijk worden minder, terwijl de taken toenemen. De gemeente bezuinigde dit jaar al fors. Misschien was u vorig jaar aanwezig op een van de bezuinigingsavonden in de dorpen. Of misschien heeft u erover gehoord of gelezen. Ook de komende jaren zal de gemeente helaas opnieuw tot een aantal bezuinigingen moeten besluiten, om de begroting sluitend te maken.
Hoe maak je een begroting? De uitgaven en inkomsten in 2013 Meer weten of verder praten?
Waarom deze brochure? In deze brochure staat het financieel beleid van gemeente het Bildt voor 2013. De crisis dwingt de gemeente opnieuw tot bezuinigen, tot een bedrag van ruim acht procent op de begroting. Het huishoudboekje moet op orde zijn. Dat betekent niet dat de gemeente met de rug naar de toekomst gekeerd staat. Integendeel, ook in 2013 komt er geld vrij voor nieuwe projecten en voorzieningen die belangrijk zijn voor de inwoners van het Bildt. Denk bijvoorbeeld aan de bouw van een multifunctioneel centrum in Minnertsga of de Bildtse onderwijscampus. Ook komt geld beschikbaar voor het vergroten van de leefbaar heid in de Bildtse dorpen. Bezuinigen en investeren gaan het komend jaar hand in hand. Het Bildt wil een financieel gezonde gemeente zijn en blijven, maar ook een gemeente die werk maakt van haar toekomst en die van haar inwoners. In deze brochure zetten we de belangrijkste plannen op een rij. Open en duidelijk, zoals u van ons gewend bent.
Waarom is bezuinigen nodig? Als we niets doen, lopen de tekorten van de gemeente de komende jaren op (zie kader). Deze tekorten ontstaan enerzijds door afnemende inkomsten vanuit het Rijk. En anderzijds door lokale veranderingen. Zoals het vertrek van het asielzoekers centrum (AZC), de oprichting van een regionale uitvoeringsdienst (RUD) voor, onder andere, milieu controles. De RUD’s zijn verplicht en bedacht door de Rijksoverheid. En ten slotte zijn er nog kosten door vervanging of reparaties van kades en bruggen in onze gemeente.
‘Bezuinigen en investeren gaan het komend jaar hand in hand’
Verwachte tekorten 2013: € 190.000,2014: € 425.000,2015: € 445.000,2016: € 290.000,-
Bezuinigingen grofweg 10% In 2011 besloot de raad al tot een bezuiniging van circa 1 miljoen De omvang van onze begroting is ongeveer 22 miljoen euro. Dus dat is afgerond 5% van de begroting. In november 2012 besloot de raad jaarlijks nog eens € 500.000 minder uit te geven. Om het huishoudboekje op orde te houden, besloot de gemeenteraad afgelopen november om • subsidies te korten; • minder uit te geven in de openbare ruimte; • te bezuinigen op de eigen bedrijfsvoering en • de onroerend zaak belasting (OZB) te verhogen.
Ook de komende jaren zal de gemeente jaarlijks weer een flink bedrag minder te besteden hebben. De bezuinigingen lopen mogelijk op naar een bedrag van € 700.000 in 2017. Het gaat dan steeds om blijvende kortingen op de jaarlijkse begroting. Het voorlopige totaal van de nu gerealiseerde en toekomstige bezuinigingen, komt dan al met al op ruim 10% van de begroting.
Levert herindelen geld op of kost het geld? Gemeente het Bildt wil de komende jaren fuseren met gemeentes in Noordwest Friesland. Gemeentes die fuseren krijgen daar eerst een startbudget voor. Dit startbudget is bedoeld om eenmalige uitgaven te betalen. Maar als de gemeentes eenmaal gefuseerd zijn krijgen zij minder geld. De verwachting is dat de samenwerking op termijn besparingen oplevert omdat taken anders en efficiënter kunnen worden uigevoerd. 3
Blik op de toekomst De komende jaren krijgen gemeentes steeds meer taken. Deze taken werden eerder door het rijk of de provincie uitgevoerd werden. Denk aan uitvoering van de Wet werken naar vermogen, de Wet op de jeugdzorg, de Wet algemene bijzondere ziektekosten (awbz). Daarbij krijgen gemeentes tegelijkertijd echter 10 tot15% minder budget. Gemeentes moeten dus meer doen met minder. Dit dwingt gemeentes om hun bedrijfsvoering en werkwijzen ingrijpend aan te passen.
Opnieuw bezuinigen De gemeente moet dus bezuinigen. Dat is natuurlijk geen leuk nieuws. Gelukkig is er ook positief nieuws te melden. Gemeente het Bildt bezuinigt bijvoorbeeld niet op minimabeleid en jeugd en jongerenwerk. Ook investeert de gemeente in een grote nieuwe school én de gemeente weet samen met andere investeerders en met de inwoners van de dorpen projecten te starten die goed zijn voor de Bildtse dorpen. Dus ondanks de bezuinigingen, houdt het Bildt oog voor de toekomst van de gemeente en de leefbaarheid van de dorpen.
Dit gaan we doen (of minder doen) Meestal hebben we het in de populaire begroting over inkomsten, uitgaven en nieuw beleid. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om nieuwe projecten of projecten die doorlopen. Sinds 2011 hebben we het echter ook over bezuinigingen, dingen die we niet meer of minder doen. Hierna zetten we nog even de belangrijkste besluiten op een rij.
1 Hierin investeert de gemeente 5 Hierop bespaart de gemeente
1 Digitalisering en papierloos werken Vanaf 2013 gaat Gemeente het Bildt verder met papierloos werken. Daarnaast gaan we door met het digitaliseren van onze producten en diensten. Inwoners gebruiken steeds vaker computers, Ipads en smartphones. Informatie en contact op afstand wordt steeds gewoner. Dit vraagt van gemeentes dat zij hun computersystemen voortdurend aan passen en de kennis van medewerkers up-to-date houden.
5 Besparing op bedrijfvoering De komende jaren zal de gemeente in ieder geval € 50.000 besparen op de eigen bedrijfsvoering. Dit komt bovenop de besparing van €335.000 waartoe in 2011 is besloten. De gemeente zal het aantal abonnementen verminderen. Daarnaast bespaart de gemeente op schoonmaak en loonkosten. Als medewerkers weg gaan, komen er minder snel nieuwe voor in de plaats.
1 Toerisme Oudebildtzijl Midden in Oudebildtzijl laat de gemeente 300 meter aanlegsteigers aanleggen voor watersport toeristen. Met aanpassing van de wal en elektrische oplaadpunten voor elektrisch varen. Oude Bildtzijl wordt hiermee, vanaf de zomer 2013 aantrekkelijk voor de watersporter, maar ook voor toeristen zonder boot die er bootjes kunnen huren. De gemeente heeft dit project van € 750.000 mede kunnen realiseren door subsidie van het Wadden fonds. De gemeente investeerde zelf € 250.000.
1 MFA Minnertsga In Minnertsga komt een nieuwe multifunctionele accommodatie. Dit MFA is van groot belang voor Minnertsga, omdat de bestaande accommodatie sterk verouderd is. Het MFA krijgt een grote zaal die ook te gebruiken is als gymnastiekzaal. Bij het MFA komt een kunstgrasveld. De oude gymzaal en sport veld krijgen een andere invulling. De gemeente investeert 1,7 miljoen euro in dit project.
5 Onroerend Zaak Belasting (OZB) U betaalt vanaf 2013 naar verwachting gemiddeld 5% meer Onroerend Zaak Belasting. Het OZB-tarief van de woningen op het Bildt stijgt in 2013 met 12%. Daarnaast verwachten wij een gemiddelde daling van de woningwaarde van 7%. De inwoner van het Bildt betaalt in 2013 dus ongeveer 5% meer ten opzichte van 2012. Op deze manier verwacht de gemeente de inkomsten aan OZB op peil te houden. De gemeente neemt deze maatregel om de tekorten, door minder inkomsten vanuit het Rijk, goed te maken.
1 Onderwijscampus: investering in Bildtse toekomst
De gemeente het Bildt realiseert een Bildtse onderwijscampus met een nieuwe manier van samenwerking tussen onderwijs en het lokale bedrijfsleven. Deze campus komt tot stand in samenwerking tussen de twee bestaande Bildtse scholen voor voortgezet onderwijs. Daarnaast betalen de schoolbesturen mee. En externe sponsoren (waaronder de provincie), omdat het zo’n bijzonder (voorbeeld)project is. De nieuwbouw van de campus kost in totaal 8,2 miljoen. De gemeente betaalt 6 miljoen mee voor de bouw van de campus. De gemeente betaalt haar deel van de bouw van de school met geld dat anders geïnvesteerd zou worden in de renovatie of nieuw bouw van de CSG Ulbe van Houten.
In 2012 heeft de gemeente geld uitgetrokken voor tien projecten in diverse dorpen. Dit geld uit het Dorpenfonds is een investering in de leefbaarheid van de Bildtse dorpen. Ook subsidiegevers betalen aan de projecten. Het gaat bijvoorbeeld om: • de aanleg van een heemtuin bij de Aerden Plaets, voorheen de Witte Klok. Doel is de versterking van het toerisme in Oude Bildtzijl en de Aerden plaats. • een onderzoek naar een opknapbeurt voor de Matthijs Beckstraat in Vrouwenparochie. • het aanleggen van een plantsoen en het opnieuw inrichten en vergroten van het parkje aan de Neeltie Jansstraat en het gebied eromheen in St.- Jacobiparochie. • een onderzoek naar de haalbaarheid van een nieuwe multifunctionele accommodatie in Vrouwenparochie.
5 Korting op subsidies De gemeente bezuinigt in 2013 € 10.000 op een malige subsidies op het gebied van welzijn en sport. Daarnaast is er in 2014 tot en met 2016, jaarlijks € 85.000 minder subsidie beschikbaar voor sport, cultuur en welzijn. Vijftien instellingen krijgen bijna 10% minder subsidie.
1 FUMO Vanaf 2013 betaalt de gemeente € 40.000 aan het oprichten van de FUMO. FUMO staat voor voor Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing. De FUMO is een Regionale Uitvoeringsdienst (RUD). Deze dienst geeft (milieu)vergunningen aan en controleert complexe bedrijven. Het Rijk, de provincies en de gemeentes hebben met elkaar afgesproken dit voortaan zo met elkaar te organiseren.
1 Projecten in diverse dorpen
5 Minder onderhoud wegen en openbare ruimte
Verbeteringen aan het Bildtse wegennet worden de komende jaren minder snel uitgevoerd en er wordt bespaard op slootonderhoud. Dit moet zo’n € 225.000 per jaar opleveren.
51 Bezuinigen én investeren? Het lijkt misschien wat vreemd. Er wordt bezuinigd én geïnvesteerd. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Enerzijds moeten we structureel minder uitgeven, anderzijds hebben wij de verantwoordelijkheid om met elkaar voor een leefbare gemeente te zorgen. Blijven investeren in onderhoud (bijvoorbeeld bruggen en kades) of in projecten (bijvoorbeeld multi functionele accommodaties in dorpen) is daarvoor nodig, hoe lastig het ook is dat er voor andere zaken minder geld beschikbaar komt.
5
Hoe maak je een begroting? ‘De gemeente blijft met subsidiepartners investeren in vooruit gang en leefbaarheid’
Gemeente het Bildt heeft ongeveer 22 miljoen euro te besteden. De financiën van een gemeente lijken veel op die van een gemiddeld huishouden: er zijn inkomsten en er zijn uitgaven. Daarnaast is er eigen bezit en vermogen. Een gemeente heeft ook schulden en leningen. In een begroting plant de gemeente inkomsten en uitgaven. Hoe maak je nu zo’n planning?
Van jaarrekening naar perspectiefnota Als een jaar voorbij is, wordt teruggekeken op de gerealiseerde inkomsten en uitgaven. Het verslag daarvan heet de jaarrekening en verschijnt in het voorjaar. Daarna maakt de gemeente een nieuwe inventarisatie, de perspectiefnota. Veel van de uitgaven staan al vast. Een groot deel van de gemeentelijke werkzaamheden komt namelijk voort uit wettelijke taken. Voor deze taken ontvangt de gemeente een rijksbijdrage. Daarnaast heeft de gemeente een eigen wensen pakket van zaken die zij, vanuit eigen beleid, op het Bildt wil realiseren. Bijvoorbeeld de aanleg van een campus voor voortgezet onderwijs of de ontwikkeling van een centrum.
7
Van perspectiefnota naar begroting Als de inventarisatie voor de perspectiefnota klaar is, meestal in mei of juni, wordt gekeken naar de financiële gevolgen. Als dan blijkt dat er meer geld nodig is, dan beschikbaar is, wordt berekend hoe en met welke maatregelen de begroting sluitend gemaakt kan worden. Soms moet er bezuinigd worden, soms worden ook de belastingen verhoogd of bedenkt de gemeente andere maatregelen om de inkomsten te verhogen. Als er geld over is, wordt hier ook een passende besteding voor gevonden. Geld kan bijvoorbeeld gereserveerd worden voor grote investeringsprojecten, zoals de verbouwing van een school of de vervanging van de riolering. Dit alles leidt tot een definitieve inschatting, een begroting, van wat de gemeente het komende jaar aan inkomsten en uitgaven verwacht.
‘De financiën van een gemeente lijken veel op die van een gemiddeld huishouden: er zijn inkomsten en er zijn uitgaven’
De inkomsten en uitgaven in 2013
De inkomsten en uitgaven in 2013
Inkomsten
Uitgaven Rioolrecht 4% Rente, dividend en overige 6%
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 1%
Leges/huur/pacht/rechten 2%
Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting 3%
Afvalstoffenheffingen 5%
Algemeen Bestuur 10% Openbare orde en veiligheid 3%
Volksgezondheid en milieu 13% Uitkeringen gemeentefonds 53%
OZB belastingen 7%
Verkeer en openbare ruimte 11%
Onderwijs 7% Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening 39%
Doeluitkeringen 22%
Cultuur, recreatie en sport 12%
Inkomsten
Uitgaven per programma
Hieronder ziet u de bedragen die de gemeente ontvangt uit verschillende bronnen. En u ziet waar de gemeente het geld aan besteedt.
Hieronder ziet u aan welk onderwerp, programma de gemeente hoeveel geld uitgeeft.
2013
Uitkeringen gemeentefonds
53%
11.861.253
Doeluitkeringen
22%
5.035.674
OZB belastingen
7%
1.654.218
Afvalstoffenheffingen
5%
1.048.189
Rente, dividend en overige
6%
1.414.095
Rioolrecht
4%
881.482
Leges/huur/pacht/rechten
2%
541.484
100%
22.436.395
Mutaties in de reserves
1.020.156 23.456.551
Algemeen Bestuur
2013 10%
2.296.435
Openbare orde en veiligheid
3%
708.686
Verkeer en openbare ruimte
11%
2.598.320
0%
73.371
Economische zaken Onderwijs
7%
1.726.369
Cultuur, recreatie en sport
12%
2.683.057
Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening
39%
9.132.501
Volksgezondheid en milieu
13%
3.043.237
Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
3%
750.765
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
1%
282.653
100%
23.295.394
Begrotingssaldo
161.157 23.456.551
9
De uitgaven en inkomsten in 2013
* alle bedragen in €
Ontwikkeling eigen vermogen Gemeente het Bildt is een gezonde gemeente. In tegenstelling tot veel andere gemeentes heeft zij een behoorlijk eigen vermogen. Een deel van het eigen vermogen gebruikt de gemeente voor de bouw van de onderwijscampus.
Algemene reserves Bestemmingsreserves Voorzieningen
01-01-2013
01-01-2014
01-01-2015
01-01-2016
01-01-2017
3.145.923
3.592.767
4.074.828
4.534.564
4.942.559
7.231.237
5.975.437
5.522.466
5.334.852
5.229.512
10.377.160
9.568.203
9.597.294
9.869.416
10.172.071
4.418.396
4.836.506
5.243.023
5.401.710
5.958.303
14.795.556
14.404.710
14.840.317
15.271.126
16.130.375
Meer weten of verder praten? In deze publicatie geven we in ‘één oog opslag’ inzicht in de financiële situatie van de gemeente. Heeft u nog vragen of wilt u de officiële stukken zien, raadpleeg dan de website of neem contact op met de gemeente, (0518) 40 92 34. Ook opmerkingen en feedback zijn welkom. Mailt u liever, stuurt u dan uw bericht aan
[email protected]. Wilt u van gedachten wisselen met het college? Ook dat kan! Heeft u een idee, vraag of opmerking? We zien u graag. Kom langs of maak een afspraak.
Bedankt voor uw belangstelling!
Colofon Opnieuw bezuinigen: De Bildtse begroting voor 2013 in één oogopslag is een uitgave van Gemeente het Bildt. Teksten Gemeente het Bildt Eindredactie, vormgeving & productie Groot Haar + Orth, communicatie en creatie, Leeuwarden Fotografie Gemeente het Bildt, December 2012
Gemeente het Bildt Bezoekadres Van Harenstraat 47 9076 BT St.-Annaparochie Openingstijden ma t/m vr wo
9.00 - 12.00 13.30 - 16.30
Postadres Postbus 34 9076 ZN St.-Annaparochie T (0518) 40 92 34 F (0518) 40 92 50 E
[email protected] I www.hetbildt.nl
