Opleidingengids voor burgemeesters

Opleidingengids voor burgemeesters 2014


3

Inhoudsopgave

Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Jaarkalender . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Uw professionalisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Nieuw in het ambt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Het programma in één oogopslag: de competenties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 De opleidingen in 2014 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 1. Inspiratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2. Reflectie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 3. Veiligheid en handhaving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 4. Voor de alledaagse praktijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 5. Rollen en rolopvattingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 6. Meerdaagse en Top-programma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 7. Loopbaanoriëntatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Algemene informatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74

4

Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Voorwoord

Namens de commissie professionalisering en het bestuur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters mag ik u hierbij - met gepaste trots - de opleidingengids voor 2014 aanbieden. In 2003 startte het Professionaliseringsfonds voor burgemeesters en sindsdien is het programma dat we voor u hebben mogen samenstellen enorm gegroeid. De opleidingengids die nu voor u ligt biedt weer een grote verscheidenheid aan opleidingen. 2014 is voor het lokaal bestuur een belangrijk jaar. We vragen de kiezers hun stem uit te brengen voor de gemeenteraad, die op zijn beurt een nieuw college mag samenstellen. Dat college heeft een majeure opgave in het vorm en inhoud geven aan de taken die naar de gemeenten gedecentraliseerd worden. En dat in een tijd waarin er ook ingrijpende bezuinigingsoperaties zijn. Deze bestuurlijke ontwikkelingen zullen zeker ook het nodige van de burgemeesters vragen. In de opleidingen in deze gids is er dan ook ruim aandacht voor, net zoals voor veel maatschappelijke tendensen waar een burgemeester mee te maken heeft. Voor een burgemeester die actueel wil blijven en zich professioneel wil blijven ontwikkelen is deelname bijna vanzelfsprekend. Gelukkig hoeven we die boodschap niet meer te onderstrepen, want u weet massaal de weg naar onze opleidingen te vinden. Ten slotte vraag ik opnieuw uw aandacht voor het volgende. Keer op keer merken we dat burgemeesters hun deelname annuleren. Soms vlak voor de cursusdag. Dan hebben we een incomplete deelnemersgroep en dat heeft zijn effect op de cursus zelf. En u dupeert uw collega’s die op de reservelijst staan. Natuurlijk kunnen er omstandigheden zijn die uw aanwezigheid in de gemeente eisen, maar het is ook een kwestie van prioriteiten en goed agendabeheer. Laten we het commitment naar elkaar opbrengen en gewoon onze afspraak om aan een opleiding deel te nemen nakomen. We zien uw aanmeldingen graag tegemoet. Heleen van Rijnbach-de Groot, Voorzitter NGB-Commissie Professionalisering.

PS De Wethoudersvereniging komt in februari met een opleidingengids voor hun beroepsgroep. Misschien is het een goed idee om vooral uw nieuwe wethouders daar op te wijzen.


5

Jaarkalender 2014

6

Januari

14-16 21-23 28-30

januari januari januari

Lochemconferentie Lochemconferentie Lochemconferentie

Februari

11-13 18-20 25-27

februari februari februari

Lochemconferentie Lochemconferentie Lochemconferentie

Maart

12 12 19 21 31

maart maart maart maart maart

Jaarvergadering NGB De Burgemeesterslezing Gemeenteraadsverkiezingen Informatiebijeenkomst Mediationskills Mr. Burgemeester

April

14 23

april april

Mr. Burgemeester Boegbeeld zonder valse beloften

Mei

7 7-8 9 12 14-15 19 21 en 22 23

mei mei mei mei mei mei mei mei

Coachen Mediationskills voor burgemeesters Startbijeenkomst Portfolio Raad en uw rol als stabiliserende factor Nieuwe bestuurstafel Startdag Vakateliers Mediationskills voor burgemeesters Onzichtbaar leiderschap

Juni

6 11 11-12 13 17-18 19 23 26 27

juni juni juni juni juni juni juni juni juni

Coachen 3D en de veranderende rol van gemeenten Mediationskills voor burgemeesters Startbijeenkomst Portfolio VNG-congres Integriteit: van ideaal naar werkbaar concept Nieuwe bestuurstafel College en uw rol als teamcaptain De informele aanpak voor de burgemeester


September

4 5-6 8 10-11 15 17 18 19 25 26 29

september september september september september september september september september september september

De frisse burgemeester LoopbaanPlus Bestuurlijke regie op veilige evenementen Signalerend en reflecterend vermogen Crisis! Bestuurscrisis en uw positie De frisse burgemeester Burgemeester gaat undercover Bestuurlijk handhaven De informele aanpak voor de burgemeester Mens- en contextgedreven organiseren (Kennismaker)

Oktober

2 6 8 15 16-17 22 27 29 31-1

oktober oktober oktober oktober oktober oktober oktober oktober oktober/ november

NGB-najaarscongres Zorgen voor een vitaal brein Functionerings- en voortgangsgesprekken Meer resultaat door slim gebruik van social media Effectief communiceren in de ‘doe-democratie’ De gemeente in een veranderende maatschappij Burgemeester gaat undercover Mens- en contextgedreven organiseren (Kennismaker) LoopbaanPlus

November

5 12 13 26 27-28

november november november november november

Samenwerkende gemeente/burgemeester Burgemeester in de rol van toezichthouder De frisse burgemeester Van burgervader naar hulpsheriff? Conflictmanagement met NLP

December

1 3 8

december december december

Slotdag vakateliers Samenwerkende gemeente/burgemeester Mens- en contextgedreven organiseren (Verdieper)


7

Uw professionalisering

Het Professionaliseringsfonds Burgemeesters biedt u een unieke gelegenheid om u in het burgemeestersvak te ontwikkelen en om uw bestuurscompetenties te versterken. Geen andere beroepsgroep van politieke ambtsdragers heeft een dergelijke voorziening en de afgelopen jaren is gebleken dat het fonds en het opleidingenprogramma voor de burgemeesters van grote betekenis is. Dit hoofdstuk schetst u: • De ontwikkeling van het fonds • De actualiteit van het fonds • Samenloop met andere activiteiten van het Genootschap • Nieuwe opleidingen in 2014 • De mogelijkheden tot inschrijving

De ontwikkeling van het professionaliseringsfonds In 2003 startte het Professionaliseringsfonds burgemeesters. In de jaren ervoor verzorgde het Nederlands Genootschap van Burgemeesters al diverse cursussen en trainingen in het zogenoemde Boegbeeld-programma, maar de deelname was nog erg beperkt. Met de komst van het fonds werd een belangrijk knelpunt voor participatie weggenomen: tot dan toe moesten de burgemeesters die ‘op cursus’ wilden bij de gemeente(raad) zelf de deelnemersbijdrage vragen. Met het fonds ontstond er een landelijk budget voor de opleidingsactiviteiten van de burgemeesters. In de eerste jaren (ca. tot 2006) maakte het opleidingenprogramma een enorme groei door, zowel aan de vraag- als aan de aanbodzijde. Het aantal burgemeesters dat deelneemt aan activiteiten is sterk gestegen. Het aanbod is in de jaren ook sterk uitgebreid. In 2003 waren er naast de traditionele Lochemconferenties en Het Initiatief een stuk of acht trainingen en cursussen die door een vaste trainersgroep verzorgd werden. Nieuw waren toen meerdaagse opleidingen. De jaren daarna werd een brede waaier aan opleidingen ontwikkeld van 30 à 40 opleidingen, waarin tientallen begeleiders en docenten optreden. Het fonds heeft in de voorbije jaren 2003-2011 drie subsidieperioden gehad. De eerste fase (2003-2005) was die van het pionieren. Daarna werd de voorzichtige doorstart (2006-2007) ingezet, vooral vanwege de onzekerheid over de mogelijke introductie van de gekozen burgemeester. Toen dat dossier gesloten was, werd een structureler weg ingeslagen en stemde de minister van BZK in met continuering voor een vierjarige periode: 2008-2011.

8


De actualiteit van het professionaliseringsfonds Voor de huidige financieringsperiode (2012-2015) heeft het Nederlands Genootschap van Burgemeesters een beleidsplan opgesteld om de professionalisering nieuwe impulsen te geven. In de eerste plaats wil het Genootschap de deelname, de kwaliteit en de waardering bij burgemeesters op hetzelfde niveau houden. Dat lijkt een defensieve ambitie, maar niets is minder waar. Bij voortduring zal het NGB het programma moeten ijken aan de behoefte van burgemeesters. Inhoudelijk moeten de thema’s in de opleidingen aan de orde komen, die burgemeesters bezig houden. De werkvormen, het trainersaanbod en de locaties vragen om afwisseling. Om op hetzelfde peil te blijven zal het programma continu vernieuwd moeten worden, anders wordt het sleets en vindt afvlakking van de resultaten plaats. Binnen het opleidingenprogramma wil het Nederlands Genootschap van Burgemeesters komen tot structurering, focus, minder vrijblijvendheid en kwaliteitsverbetering. Op dit moment biedt het professionaliseringsfonds een breed scala aan opleidingsactiviteiten. Er zijn 30 à 40 opleidingen, variërend van middagbijeenkomsten tot uitgebreide meerdaagse leergangen. Voordeel is dat er voor elck wat wils is en mede daardoor er een hoge graad van deelname is.

Focus Binnen het professionaliseringsaanbod wil het Genootschap focus aanbrengen. Het is onmogelijk om met de beschikbare middelen en vanuit de beroepsvereniging te voorzien in alle professionaliseringswensen van de burgemeesters. De focus is nu gericht op: • een gedegen introductie in het ambt gedurende het eerste jaar dat burgemeesters in functie zijn. Het gaat dan vooral om de kernrollen en -taken van de burgemeester: OOV-taken, goed bestuur, integriteit, raadsvoorzitterschap, relatie met de ambtelijke organisatie, etc. • na het eerste jaar kunnen burgemeesters deelnemen aan een aanbod op gebied van: • reflectie: intervisie, extravisie, vakateliers, waarbij u in kleine groepen reflecteert op uw vak en op uw eigen handelen. • vaardighedentrainingen gericht op de kernvaardigheden van de burgemeester. • jaarlijkse bijspijkercolleges over ontwikkelingen in bijv. bevoegdheden, bestuurlijke veranderingen, etc. • inspiratie: expertise uit andere sectoren en wetenschap ontsluiten voor de burgemeesters. • loopbaanoriëntatietrajecten; gericht op de verdere ontwikkeling van betrokkene, zowel in de huidige gemeente, als oriëntatie naar een vervolgstap in de burgemeestersloopbaan of naar buiten het ambt.


9

Kernwaarden De grote kracht van het professionaliseringsprogramma is dat de burgemeesters in een vertrouwde en vertrouwelijke setting met vakgenoten ervaringen kunnen delen. Deelnemers bespreken dilemma’s uit de bestuurspraktijk en reflecteren onder leiding van deskundige begeleiders op elkaars handelen. Nadrukkelijk verwacht het NGB dat deelnemende burgemeesters niet alleen halen, maar ook bereid zijn om te brengen. Een goede opleiding is altijd een coproductie door de deelnemers en de begeleiders. Voorts brengen de begeleiders en/ of gastdocenten externe inzichten en kennis in. Op die wijze kunnen de burgemeesters hun professionaliteit ontwikkelen en onderhouden en wil het NGB de bestuurlijke expertise in de beroepsgroep borgen.

Vrijblijvendheid Nadrukkelijk mag van burgemeesters verwacht worden dat zij hun persoonlijke professionaliteit op peil houden. Het is de eigen verantwoordelijkheid van een burgemeester om deel te nemen aan de professionaliseringsactiviteiten van het Genootschap, maar hij moet er ook op aangesproken kunnen worden. Het NGB verwacht van de minister en van de Commissarissen van de Koning dat zij burgemeesters hiervan doordringen. Het eerste jaar moet door iedereen als een must gezien worden om in Het Initiatief te participeren. Niet alleen om professionalisering te halen, maar ook om expertise met collega-burgemeesters te delen. Aan het einde van het eerste jaar ontvangen alle burgemeesters een certificaat van deelname.

Samenloop met andere activiteiten van het Genootschap Het opleidingenprogramma van het Professionaliseringsfonds heeft raakvlakken met andere activiteiten/producten van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. Het Najaarscongres, de bijeenkomsten in het kader van de crisisbeheersing, de loopbaanoriëntatie, de website en publicaties als het Burgemeestersblad zijn in dit verband te noemen. Waar mogelijk zijn deze op elkaar afgestemd. Vanaf 2009 biedt het NGB ook aan de voorzitters van de Waterschappen de mogelijkheid om deel te nemen aan een aantal algemene opleidingen uit het fonds. De deelnemende dijkgraven betalen in die gevallen een individuele bijdrage voor de opleidingen waaraan zij deelnemen.

Loopbaanoriëntatie Voor burgemeesters is het vaak lastig om zich te oriënteren op de eigen loopbaan. Zo vraagt de ‘de waan van de dag’ vaak alle aandacht en ontbreekt eenvoudigweg de rust voor een goede reflectie op de eigen functie en de loopbaan. Ook speelt mee dat burgemeesters wel vaak voor de gemeente en het gemeentebestuur op pad zijn, maar veel minder voor zichzelf. En velen zijn al zeer lang werkzaam in het openbaar bestuur en het burgemeestersvak, waardoor de (huidige) burgemeestersfunctie wel haast een vanzelfsprekendheid is. En tenslotte is soms het beeld van een ‘elders solliciterende burgemeester’ bij anderen niet goed. Het ontbreken van de reflectie op de eigen loopbaan brengt risico’s met zich mee. Mooie vacatures komen vaak maar één keer langs... Bovendien wordt de afstand tot andere functies vaak groter als men zich te veel concentreert op de huidige functie. En dan zijn ook de risico’s daar als anderen zien dat de burgemeester ‘te lang’ op zijn plek zit.

10


Tegen deze achtergrond verzorgt het Nederlands Genootschap van Burgemeesters in samenwerking met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een Loopbaanoriëntatieprogramma. Het programma bestaat uit diverse trajecten waarin u uw persoonlijke loopbaanontwikkeling kunt verkennen en in concrete actie kunt omzetten. U vindt deze op blz. 67 van deze opleidingengids.

Crisisbeheersing Met financiële steun van het ministerie van Veiligheid en Justitie biedt het Genootschap aan burgemeesters ondersteuning bij hun taken in de crisisbeheersing. Kern van de ondersteuning is dat het NGB de kennis en ervaringen van burgemeesters verzamelt en deze aan andere burgemeesters beschikbaar stelt. Voor burgemeesters en locoburgemeesters die te maken hebben met een crisis, is er de ondersteuningslijn (070-3738080), die 24 uur per dag en 7 dagen per week in de lucht is. Daarnaast verschijnen in het Burgemeestersblad regelmatig interviews met burgemeesters die een crisis hebben meegemaakt, zijn er publicaties en organiseert het Genootschap bijeenkomsten over crisisgerelateerde onderwerpen. Alle informatie vindt u op www.burgemeesters.nl/crisisbeheersing.

Digitale ondersteuning In 2013 is www.burgemeesters.nl geheel vernieuwd. Komend jaar zal de site verder uitgebreid worden met informatie die u kunt gebruiken in het kader van uw professionalisering en loopbaanontwikkeling. Onder andere is nu een eerste start gemaakt met uw eigen persoonlijke ontwikkelplan. U heeft de mogelijkheid om aan de hand van een competentietest te bepalen welke competenties u bij uzelf nog niet optimaal ontwikkeld vindt.

Nieuwe opleidingen in 2014 Het opleidingenprogramma 2014 is een combinatie van bekende en beproefde opleidingen en cursussen die nieuw zijn. Vanzelfsprekend zijn de bestaande opleidingen - waar mogelijk - aan de actualiteit aangepast en is rekening gehouden met de uitkomsten van de evaluaties van die opleidingen. Het programma 2014 is daarmee wederom een rijk geschakeerd programma met uiteenlopende onderwerpen en cursussen in diverse vormen. Voor de uitvoering ervan zijn diverse (opleidings)instituten in de arm genomen: Berenschot, BHRM/NieuwBestuur, De Beuk, Consort, Essenburgh, GITP, INTENS, KCEV, De Presentatie Groep/ The Leadership Group, ROI, Sezen-academy en The Lime Tree. Via deze organisaties heeft het NGB enkele tientallen docenten/begeleiders van de opleidingen op de been weten te brengen.


11

Nieuw in het programma 2014 zijn de volgende opleidingen: • 3D en de veranderende rol van gemeenten • Boegbeeld zonder valse beloften • Burgemeester gaat undercover • Effectief communiceren in de ‘doe-democratie’ • Functionerings- en voortgangsgesprekken • Invisible leadership • Mr. Burgemeester • Meer resultaat door slim gebruik van social media • Praktische psychologie

De mogelijkheden tot inschrijving In aanmelding voor de opleidingen verloopt via www.burgemeesters.nl. U moet daarvoor uw persoonlijke inlogcode gebruiken, die bestaat uit een gebruikersnaam en een wachtwoord. Groot voordeel voor u is dat u daarmee een overzicht opbouwt van de opleidingen die u over de jaren heen heeft gevolgd. Dat overzicht is uitsluitend voor u toegankelijk en kan u in volgende jaren helpen om uw keuze uit te volgen opleidingen te maken. Ook kan het mogelijk van nut zijn voor periodieke gesprekken met de raad en met de Commissaris of voor eventuele sollicitaties.

Op www.burgemeesters.nl/opleidingen2014 vindt u een digitaal inschrijfformulier. U heeft uw persoonlijke inlogcode nodig, die bestaat uit een gebruikersnaam en een wachtwoord. Uw gebruikersnaam is opgenomen in de aanbiedingsbrief bij deze gids. Het wachtwoord is u eerder verstrekt. Als u dat niet meer weet, dan kunt u een willekeurig wachtwoord invullen. Dan verschijnt op uw beeldscherm de boodschap ‘Wachtwoord vergeten?’. Als u vervolgens de instructies volgt, dan krijgt u binnen enkele minuten per mail een nieuw wachtwoord toegestuurd, dat u daarna kunt veranderen in een code die u zelf gemakkelijk kunt onthouden.

Voorkeur, voorrang en doelgroepen U kunt bij de aanmelding ook uw eerste voorkeur voor een opleiding aangeven. Bij de verwerking van de inschrijvingen zal daar zoveel mogelijk rekening mee gehouden worden. Van nieuwe burgemeesters wordt verwacht dat zij als eerste Het Initiatief volgen. Daarna kunnen burgemeesters zich voor alle opleidingen inschrijven. Op basis van de aantallen inschrijvingen wordt de selectie van de deelnemers gemaakt. Op de reservelijst komen de burgemeesters, die zich voor de meeste opleidingen hebben aangemeld. Op deze wijze probeert het NGB zoveel mogelijk burgemeesters aan het opleidingenprogramma te laten deelnemen en ook rekening te houden met uw voorkeuren.

12


Bestuurscompetenties centraal In opdracht van het ministerie van BZK zijn in 2007 de bestuurscompetenties van de burgemeesters vastgesteld. In totaal zijn er nu 30 bestuursstijlen, vaardigheden en basiscondities geïdentificeerd, die voor de vervulling van de burgemeestersfunctie van betekenis kunnen zijn. Veel gemeenten maken gebruik van de bestuurscompetenties in de profielschets, zoals die bij vacatures nodig is. Tevens maken gemeenten gebruik van de competenties om gericht met de burgemeesters functioneringsgesprekken te kunnen voeren. De bestuurscompetenties zijn ook goed toepasbaar als sleutel tussen vraag naar en aanbod van opleidingen. In deze gids is bij alle opleidingen vermeld aan welke competenties aandacht besteed wordt.

Door de bomen het bos zien Deze opleidingengids bevat bijna 40 cursussen, trainingen en programma’s. Door het brede aanbod is het soms lastig om tot een keuze te komen. Daarom een paar praktische tips om u behulpzaam te zijn: Tip 1: Doe de competentietest op www.burgemeesters.nl. Tip 2: Kijk of de resultaten u een kritische maar herkenbare spiegel opleveren. Tip 3: Vraag eens aan derden waar zij vinden dat u nog sterker kunt functioneren. Bespreek desgewenst uw resultaten van de competentietest. Mogelijk heeft u onlangs een (functionerings) gesprek met de raad of de Commissaris achter de rug. Tip 4: Bepaal hoeveel dagen en dagdelen u komend jaar daadwerkelijk kunt en wenst te besteden aan uw professionalisering en uw loopbaan. Tip 5: Het opleidingenprogramma kent een indeling in hoofdstukken, herkenbaar aan de tabbladen in de gids. Zorg voor een goede mix en spreiding van uw aanmeldingen over de hoofdstukken. Tip 6: Bepaal bewust uw eerste voorkeur. Bij de verdeling van de beschikbare plaatsen houdt het NGB-bureau daar echt rekening mee. Tip 7: Neem contact op met NGB-directeur Ruud van Bennekom als u er niet uitkomt.

Commissie Professionalisering De Commissie Professionalisering van het NGB heeft de volgende samenstelling: Voorzitter: • Heleen van Rijnbach, burgemeester van Etten-Leur Leden: • Anny Attema, burgemeester van Ridderkerk • Maarten Divendal, burgemeester van De Ronde Venen • Henny van Kooten, burgemeester van Noord-Beveland • Berry Link, burgemeester van Schinnen • Niek Meijer, burgemeester van Zandvoort • Harry Oosterman, burgemeester van Ooststellingwerf • Ryan Palmen, burgemeester van Hilvarenbeek • Henk Robben, burgemeester van Wierden • Miranda de Vries, burgemeester van Geldermalsen


13

Nieuw in het ambt

Burgemeester word je door het te zijn. Er is in Nederland geen opleiding vóórdat je burgemeester kunt worden. De kneepjes van het burgemeestersvak leer je pas als je al geïnstalleerd bent. Dan pas openbaren zich alle velden waarop een burgemeester schaakt. Daar komt nog eens bij dat gemeenten sterk verschillen. Niet alleen variëren gemeenten bijvoorbeeld qua grootte, sociale samenstelling en economische potentie, maar ook de politieke en bestuurscultuur is lokaal bepaald. Dat maakt het voor de burgemeester - die over het algemeen van buiten komt - nog belangrijker om een intensieve oriëntatiefase te hebben en een optimale uitgangspositie te creëren.

De eerste start Met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Veiligheid en Justitie werkt het Genootschap aan een kort programma voor de periode rond het aantreden van burgemeesters. Voor deze groep start een twee- of driedaags programma, waarin de kersverse burgemeester kennismaakt met een aantal gebieden, waarop een burgemeester acteert: crisisbeheersing, communicatie, integriteit, openbare orde en veiligheid, etc. Zo mogelijk lopen de nieuw burgemeesters dit programma al voor de daadwerkelijke beëdiging in de functie, want vanaf dag één kun je al voor ingewikkelde vraagstukken komen te staan.

Het Initiatief Al vele jaren bestaat Het Initiatief als brede introductiecursus voor beginnende burgemeesters. De beginnende burgemeesters zijn duidelijk als groep te omschrijven. Ze zitten allemaal in het zelfde schuitje. Daarom is voor deze groep het uitwisselen van ervaringen een essentieel onderdeel van Het Initiatief. Voorts komen voor de deelnemers ook kennis en ervaringen van anderen beschikbaar en is er ruimte voor discussie en informatie over actuele thema’s die de burgemeester raken. Het Initiatief bestaat uit vier cursusblokken van twee dagen. In het eerste blok gaat het om de persoonlijke vervulling van het ambt en de sociaal psychologische aspecten die daarbij een rol spelen. In de volgende blokken is er een ruime introductie in de OOV-portefeuille. Tenslotte komen eigen keuzes van de deelnemers aan de orde, wordt gekeken naar de persoonlijke ontwikkelplannen en maakt de groep mogelijke samenwerkingsafspraken voor de nabije toekomst.

14


Voor nieuwe burgemeesters is Het Initiatief ‘een must’. De minister van BZK verwacht dat alle nieuwe burgemeesters deelnemen aan de opleiding. Nieuw benoemde burgemeesters ontvangen een separate uitnodiging via het secretariaat van het NGB. Afhankelijk van het aantal benoemingen van nieuwe burgemeesters start er iedere 6 à 9 maanden een nieuwe groep. Deelname aan Het Initiatief is verplicht om aanspraak te kunnen maken op deelname aan andere activiteiten uit het professionaliseringsprogramma.


15

3D en de veranderende rol gem.

•

•

Best. regie op veilige evenementen

•

•

Bestuurscrisis en uw positie

•

Boegbeeld zonder valse beloften

•

•

Burgemeester als toezichthouder

•

•

• •

•

Coachen

•

College en uw rol als teamcaptain

•

•

•

•

•

Collegiale audit Conflictmanagement met NLP

Sociabel

•

Bestuurlijk handhaven

Burgemeester gaat undercover

Inlevingsvermogen

Aanjager

Procesregisseur

Netwerker

Verbinder

Signaalgevoeligheid

Stressbestendigheid

Onafhankelijkheid

Integriteit

Bindend vermogen

Identificatie

Het programma in één oogopslag: de competenties

• •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

Crisis! De frisse burgemeester

•

De gemeente in veranderende tijden

•

De informele aanpak

•

Eff. comm. in de ‘Doe-democratie’

•

•

Extravisie

•

Functionerings- voortgangsgesprekken

•

Integriteit: ideaal - werkbaar concept

•

•

•

•

•

•

•

Mens- en contextgedreven werken

•

•

•

Mr. Burgemeester

•

•

Meer resultaat social media

Nieuwe bestuurstafel burgemeesters

•

•

• •

•

Samenwerkende gemeente

•

•

•

•

•

•

• • •

•

•

•

•

•

•

•

•

• •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

Van burgervader naar hulpsherriff?

16

•

•

•

Signalerend en reflecterend verm.

Zorgen voor een vitaal brein

•

•

•

Raad en uw rol als stabilisator

Vakateliers

•

•

Onzichtbaar leiderschap Praktische psychologie

•

•

Intervisie Mediationskills voor burgemeesters

•

• •

•


•

•

•

•

•

•

•

•

• •

• •

•

•

•

•

•

•

•

Opleidingengids voor burgemeesters 2014 •

• • •

•

•

• •

•

•

•

•

•

•

• •

•

• •

• • •

•

•

•

•

• •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

• •

•

•

• •

• •

• •

• • •

•

• •

• •

• •

• •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

17

Organisatiegevoeligheid

Doelgerichtheid

Voortgangsbewaking

Vasthoudendheid

Oordeelsvorming

Adaptief vermogen

Vernieuwingskracht

Achtergrondoriëntatie

Beïnvloedingsvermogen

Omgevingsbewustzijn

Bestuurl. gevoeligheid

Onderhandelingsvaardig

Besluitvaardigheid

Daadkracht

Doorzettingsvermogen

Probleemverduidelijking

Coaching

Communicatief

De opleidingen in 2013

Inspiratie De burgemeestersfunctie is voortdurend in ontwikkeling; niet alleen door interne veranderingen in het lokaal bestuur, maar ook door brede maatschappelijke tendensen. Voor burgemeesters is het van groot belang zicht te houden op deze ontwikkelingen en op de betekenis ervan voor het eigen functioneren. Daarom biedt het opleidingenprogramma een aantal inspirerende programma’s met verkenningen van maatschappelijke ontwikkelingen, waar u met collega’s kunt reflecteren op de gevolgen ervan voor de burgemeesters. Zo organiseert het NGB sinds jaar en dag - vanaf 1982 om precies te zijn - in de wintermaanden de Lochemconferenties. Vaste waarde is ook de serie actualiteitencolleges die onder de naam De actuele tafel plaatsvinden. Aanbod in 2014: • Lochemconferenties • De actuele tafel

18


Lochemprogramma 2014 De toekomstbestendige burgemeester! Er spelen allerlei ontwikkelingen die de positie en functie van de gemeente doen veranderen: de netwerksamenleving, decentralisaties, bezuinigingen, ICT-ontwikkeling, etc. De gemeente zal veel meer een regisserende en faciliterende organisatie worden. Tijdens de conferenties 2014 verkennen we de veranderingen naar “de gemeente van morgen” en bespreken we hoe toekomstbestendig de burgemeester daarin is. De gemeentebesturen zullen sturingsvisies moeten ontwikkelen, die van betekenis zijn voor de burgemeester vanuit zijn rol als voorzitter van de raad en van het college en vanuit zijn openbare orde en veiligheidsportefeuille. Daarom bespreken we in Lochem vragen als: • Hoe brengen we de gemeenteraad en de raadsleden in de juiste rol en positie? • Hoe kunnen we met een bestuurskrachtig college aan de slag? • Welk leiderschap past de burgemeester (bestuurlijk management-nieuwe stijl)? • Hoe grijpen de decentralisaties in op de OOV-portefeuille van de burgemeester en vice versa?

Wat? In de Lochemconfernties maakt u kennis met actuele wetenschappelijke inzichten in de ontwikkeling van de gemeentelijke bestuurslaag. Met uw collega’s gaat u op zoek naar passend leiderschap in diverse rollen en posities.

Hoe? De zes Lochemconferenties openen op de dinsdagavond met een diner-pensant. Vervolgens is de woensdag de centrale conferentiedag met externe inleiders en interactieve workshops. De donderdagochtend staat in het teken van een actueel onderwerp uit uw burgemeesterspraktijk en wordt afgesloten met een lunch.

Resultaat • U heeft uw toekomstbestendigheid in ‘de gemeente van morgen’ verkend. • U heeft weer eens enkele tientallen collega’s uit het land gesproken. • U weet wat u vanuit uw verschillende posities in de gemeente kunt bijdragen aan de ontwikkeling van het gemeentebestuur.

Competenties • Netwerker, verbinder, procesregisseur en aanjager • Achtergrondoriëntatie • Adaptief vermogen • Omgevingsbewustzijn


19

Praktisch Duur: 5 aaneengesloten dagdelen (met 2 overnachtingen) Begeleiding: NGB-commissie professionalisering Maximum aantal deelnemers: 35 burgemeesters per conferentie Data: 14-16 januari, 21-23 januari, 28-30 januari, 11-13 februari, 18-20 februari, 25-27 februari 2014 Locatie: Hotel ‘t Hof van Gelre te Lochem De burgemeesters ontvingen in november 2013 een aparte uitnodiging om zich voor de Lochemconferenties in te schrijven.

20


De actuele tafel Een serie actualiteitencolleges voor burgemeesters die bij willen blijven Ook in 2014 krijgt De actuele tafel een vervolg met een aantal bijeenkomsten. Evenals vorig jaar zijn ook de bijeenkomsten rond crisisgerelateerde onderwerpen in de formule - voor de file komen, na de file weg - ondergebracht.

Wat? Het doel van de bijeenkomsten is om met collega-burgemeesters van gedachten te wisselen, te discussiëren, best practices te delen en kennis te nemen van wetenschappelijke inzichten over het thema actuele en over crisisgerelateerde onderwerpen. De actuele tafel-bijeenkomsten behandelen elke keer een ander onderwerp. In ieder geval is er een actuele tafel in de vorm van een werkbezoek aan de AIVD.

Hoe? De actuele tafel is een combinatie van kenniscolleges waarin nieuwste wetenschappelijke inzichten en discussies worden gepresenteerd door een vooraanstaande wetenschapper of deskundige, gevolgd door een co-referaat door een of twee burgemeesters die reageren op de inleider en tevens praktijkcases uit de eigen gemeente presenteren. De nadruk ligt op best practice-voorbeelden en kritische succesfactoren voor handelswijzen.

Praktisch Duur: Van 16.00 tot 20.00 uur (inclusief diner) Maximum aantal deelnemers: 30 burgemeesters Data: de data zijn nog niet bekend. Alle burgemeesters ontvangen in het eerste kwartaal van 2014 een uitnodiging voor de serie. Dan zijn de onderwerpen en sprekers van de afzonderlijke bijeenkomsten bekend.


21

Reflectie Intervisie is een vast onderdeel in het opleidingenprogramma. Het biedt burgemeesters de gelegenheid om in kleine groepen intensief te reflecteren op zaken waar de deelnemers in hun praktijk tegenaan lopen. De ervaring van de afgelopen jaren leeft dat intervisie zeer waardevol is. Daarom wil het Genootschap nieuwe impulsen aan intervisie geven. Al langere tijd blijkt er bij burgemeesters behoefte aan opleidingstrajecten waarin met een kleine groep van burgemeesters, gedurende een langere periode intensief gewerkt wordt aan professionaliseringsthema’s. In 2013 startte het NGB daarom naast intervisie en de vorig jaar geïntroduceerde vakateliers met een nieuwe activiteit: de collegiale audit. In deze audit trekt u een half jaar op met een of twee collega’s en reflecteert u op elkaars handelen. Aanbod in 2014: • Collegiale audit • Extravisie • Intervisie • Vakateliers

22


Collegiale audit Spiegel uw handelen aan collega’s Iedere burgemeester weet dat reflectie op het eigen handelen van grote betekenis is. Toch komt het er vaak niet van om jezelf eens goed onder de loep te nemen. Het gevaar is dan dat je in de vaste gedragspatronen doorgaat en je minder scherp wordt over de achtergronden en impact van je eigen optreden. En als de omgeving dan geen signalen geeft of je weet die niet op te vangen, dan ligt het script voor een nieuwe uitvoering van De nieuwe kleren van de keizer op de loer.

Wat? In dit programma spiegelt u met een of twee collega’s op elkaars functioneren. Dat vraagt om een diep vertrouwelijke omgang met elkaar en een groot commitment naar de collega’s. Als u dat kunt opbrengen, dan krijgt u er veel voor terug. Als duo of trio reikt u elkaar een spiegel aan en vergroot u elkaars handelingsrepertoire. Dat maakt u bewust en scherp, want anderen zien wat u zelf niet meer waarneemt.

Hoe? Na aanmelding volgt een digitale intake. Daarin geeft u aan op welke onderdelen van uw functioneren u een collegiale spiegel voorgehouden wilt hebben. Dat kunnen bijvoorbeeld punten zijn die in een functioneringsgesprek naar voren zijn gekomen of onderwerpen waar u uzelf nog eens tegen het licht gehouden wilt hebben. Ook geeft u in de intake aan waar u omgekeerd als spiegel voor een collega zou kunnen dienen. Daarna zorgt het NGB voor een match met één of twee collega’s van u buiten uw regio of provincie. Aan de hand van een praktische handreiking gaat u vervolgens circa zes maanden met die collega(‘s) aan de slag. U spreekt samen de intensiteit van de audit af. De duo’s of trio’s bezoeken elkaar enkele malen en u reflecteert op ieders handelen.

Resultaat • U krijgt een kijkje in de bestuurspraktijk van een collega in een andere gemeente. • Een of twee collega’s hebben u een spiegel over uw bestuurlijk optreden gegeven. • U heeft een scherper zelfbeeld van uw eigen handelen en uw handelingsrepertoire is vergroot.

Competenties • Signaalgevoeligheid • Coaching • Oordeelsvorming

• Verbinder en netwerker • Communicatief

Praktisch Duur: 6 à 8 dagdelen gedurende ca. zes maanden Begeleiding: NGB-bureau Data: U bepaalt deze in onderling overleg


23

Extravisie Met een buitenspiegel zie je zoveel meer Iedereen zal het er over eens zijn dat het voor een burgemeester van eminent belang is om reflectie te krijgen op het eigen handelen. Er zijn voldoende mogelijkheden in het opleidingenprogramma om dit te organiseren met collega-burgemeesters en onder deskundige leiding. Maar soms is het ook goed om leiderschap uit andere sectoren te betrekken bij je eigen functioneren.

Wat en hoe? Doel van de extravisie is u een aantal leiderschapservaringen uit andere sectoren aan te reiken die u kunt gebruiken in het handelingsrepertoire dat u gebruikt in de bestuurlijke constellatie van uw gemeente. Na aanmelding volgt een intakegesprek, waarbij we uw leervraag formuleren. Vervolgens proberen we een match te vinden met een ervaren bestuurder of manager uit een andere sector. Dat kan het bedrijfsleven, de semipublieke sector of de overheid zijn. Daarna volgt een aantal bilaterale gesprekken, die een absoluut vertrouwelijk karakter hebben.

Resultaat • Uw resultaat is afhankelijk van de leerdoelen die u zelf voor de intervisie stelt. • U heeft met eindverantwoordelijken uit andere sectoren intensief gereflecteerd op een aantal thema’s.

Competenties • Verbinder, netwerker, procesregisseur en aanjager • Bestuurlijke gevoeligheid • Adaptief vermogen • Signaalgevoeligheid

Praktisch Duur: een aantal dagdelen gedurende een jaar Maximum aantal deelnemers: 6 à 7 burgemeesters Data: u bepaalt deze zelf

24


Intervisie Intensieve reflectie met collega’s op uw en hun functioneren “Druk en eenzaam”, dat is een beeld dat met regelmaat naar voren komt over burgemeesters. Tegen deze achtergrond is het voor burgemeesters lastig om een spiegel voor het eigen functioneren te ontwerpen en de rust en setting te vinden om verbeterpunten voor zichzelf te ontdekken. Intervisie met een groep collega-burgemeesters kan dan nuttig zijn. Intervisie past in een bewuste loopbaanontwikkeling.

Wat? Deelname aan een intervisiegroep is geen vrijblijvende aangelegenheid, integendeel. Het vraagt van de deelnemers de bereidheid voor een open opstelling ten aanzien van zichzelf en anderen. Het vraagt om investering van tijd en energie. Het succes van de groep staat of valt met de discipline, die de groepsleden voor elkaar opbrengen door hun aanwezigheid en hun inzet. Het verdient aanbeveling om - alvorens deel te nemen aan een intervisiegroep - enkele andere onderdelen van het opleidingsprogramma te volgen om de juiste leerattitude te ontwikkelen.

Hoe? Een intervisiegroep bestaat uit zes deelnemers. Aan de hand van de inschrijvingen worden de groepen gevormd rekening houdend met regionale spreiding. Iedere groep krijgt een professionele begeleider. Deze heeft voorafgaand aan het traject een persoonlijk intake-gesprek met de deelnemers. Daarin formuleren de deelnemers zelf hun leerdoelen. De groep zelf bepaalt de frequentie van de samenkomsten gespreid over de periode van een jaar. In dit jaar wordt een netwerk opgebouwd, dat ook na afloop van het traject zijn waarde heeft. De ervaring leert, dat de intervisiegroepen na het jaar contact met elkaar blijven houden. Voor het eerst willen we in 2014 starten met gemengde intervisie, waarbij u een intervisietraject volgt, waarbij een deel van de deelnemers uit andere sectoren afkomstig is. U moet dan denken aan bestuurders en andere professionals op eindverantwoordelijke functies in de publieke sector. Zo zal de Kring van voorzitters van waterschappen de dijkgraven uitnodigen om hieraan deel te nemen.

Resultaat • Uw resultaat is afhankelijk van de leerdoelen die u zelf voor de intervisie stelt. • U heeft met collega-burgemeesters intensief gereflecteerd op een aantal thema’s. • U heeft uw kennis en ervaring aan collega’s beschikbaar gesteld en die van hen ontvangen.

Competenties • Verbinder, netwerker, procesregisseur en aanjager • Coaching • Adaptief vermogen • Signaalgevoeligheid


25

Praktisch Duur: 6 à 8 dagdelen gedurende een jaar Begeleiding: drs. Hans Bekkers, drs. Piet Jeuken MA, drs. Henriëtte Koomans, Sip Kruze, en drs. André Mooij. Maximum aantal deelnemers: 6 à 7 burgemeesters per groep Doelgroep: Voorrang voor burgemeesters in 4e-6e jaar benoemingstermijn Data: een intervisiegroep bepaalt deze zelf

26


Vakateliers De legitimiteit van de gemeente in tijden van maatschappelijke verandering Al langere tijd bestaat bij burgemeesters behoefte aan een opleidingstraject waarin men met een kleine groep van burgemeesters, gedurende een langere periode intensief werkt aan professionaliseringsthema’s. In 2012 zijn de eerste (positieve) ervaringen opgedaan met deze vakateliers. In de vakateliers combineert u leiderschapsontwikkeling met expertise van collega’s rond een bepaald onderwerp. Het is een vorm van thematische intervisie. De onderwerpen hebben betrekking op zowel inhoud en proceskracht als uw persoonlijk interventierepertoire.

Wat? In 2014 gaat het NGB voor de derde maal starten met het “Vakatelier”. In de vakateliers combineert u leiderschapsontwikkeling met ervaringen van collega’s rond specifieke thema’s. De thema’s hebben betrekking op zowel inhoud en proces, als op persoonlijk interventierepertoires. In elk vakatelier komt in beginsel, één nader te bepalen thema aan de orde. Er kunnen meerdere vakateliers worden gevormd. De vakateliers zullen worden gevormd rond kleine groepen deelnemers die gedurende een periode van circa zes maanden periodiek met elkaar werken aan onderwerpen en invalshoeken die de kern van de burgemeesterfunctie raken. Die thema’s hangen samen met de verschillende rollen van de burgemeester in zijn ambt, of zijn verdiepingen daarvan. Voor 2014 is het overkoepelende thema “De legitimiteit van de gemeente in tijden van maatschappelijke verandering”, waarbinnen aan de volgende verbijzonderingen voor vakateliers kan worden gedacht: • Goed, deugdelijk en integer besturen • De gemeentelijke overheid als regisseur en/of partij • Maatschappelijke vernieuwing en overheidsparticipatie Het vakatelier stelt de deelnemers in staat om zich intensief te verdiepen in de problematiek van het gekozen thema in de eigen werkpraktijk. Er wordt geleerd door de inbreng van kennis en ervaring van de deelnemers en de begeleider. Intervisie staat daarbij centraal, dat wil zeggen dat de deelnemers eigen casuïstiek inbrengen en gestructureerd met elkaar bespreken.

Hoe? Bij inschrijving geeft u aan welk vakatelier uw eerste en tweede voorkeur heeft. Op basis daarvan formeert het NGB de samenstelling van de vakateliers. Vervolgens is er een gezamenlijke startbijeenkomst van alle deelnemers aan de vakateliers waarin u de breedte en diepgang van het vakatelier met elkaar bespreekt en het vervolgprogramma invult. Daarna is er een periode van circa zes maanden waarin de afzonderlijke vakateliers van 5 á 8 deelnemers drie maal een dagdeel bijeen om intensief het onderwerp van het vakatelier te verkennen.


27

De vakateliers sluiten af met een gezamenlijke bijeenkomst van twee dagdelen, waarin de deelnemers leerervaringen delen en ook een advies aan het NGB uitbrengen. Het NGB draagt zorg voor ervaren facilitatoren die de programmering en de intervisie professioneel kunnen begeleiden.

Competenties • Verbinder, Netwerker, Aanjager, Procesregisseur •Onafhankelijkheid • Bindend vermogen • Identificatie • Integriteit • Stressbestendigheid • Signaalgevoeligheid

Praktisch Wilt u deelnemen aan een vakatelier? Maak dat uw interesse kenbaar met een vermelding van uw mogelijke themakeuze(s). Het NGB zal vervolgens de groepen voor de vakateliers samenstellen. Deelname impliceert dat in beginsel het gehele vakatelier wordt doorlopen. Begeleidng: drs. Dick van Ginkel, drs. Leike van Oss, drs. Jan Steefkerk De startdag is op 19 mei 2014 (10.00 - 16.30 uur) De drie tussentijdse bijeenkomsten van een dagdeel zijn vervolgens tot en met november. De slotbijeenkomst is op 1 december 2014 (13.00 - 21.00 uur).

28


Veiligheid en handhaving Handhaving en de openbare orde en veiligheid zijn dé werkvelden van de burgemeester. Hier moet hij qua vakmanschap een echte meester zijn. Dat wil zeggen durf tonen, weten hoe te acteren, verantwoordelijkheid nemen en vooral beslagen ten ijs komen. Het programma 2014 heeft een aantal opleidingen die u daarbij kunnen ondersteunen om uw kennis op peil te brengen en om uw handelingsrepertoire aan te scherpen. Opleidingen 2014: • Bestuurlijk handhaven • Bestuurlijke regie op veilige evenementen • Boegbeeld zonder valse beloften • Burgemeester gaat Undercover • Crisis! • Van burgervader naar hulpsherriff?


29

Bestuurlijk handhaven De nieuwste ontwikkelingen op een rij Een eendaagse interactieve cursus over de recente en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van bestuurlijke handhaving en de betekenis ervan voor de rol van de burgemeester. Tegenwoordig zijn alle ogen gericht op de burgemeester als het gaat om de aanpak van overlast en andere ordeverstoringen. De bevoegdheden die de burgemeester ter beschikking staan zijn de laatste jaren gestaag uitgebreid. De burgemeester ontwikkelt zich van burgervader tot rechtshandhaver. Wat speelt er precies? Hoe gaat u deze bevoegdheden toepassen en hoe stuurt u dan uw ambtelijke organisatie en de politie aan? Hoe dekt u de risico’s af?

Wat? De cursus omvat drie delen: • Het wettelijk en beleidskader in vogelvlucht • Reflectie op recente ontwikkelingen door een hoogleraar • De praktijk: de onderlinge bespreking van realistische casus uit de handhavingspraktijk

Hoe? Ervaren en deskundige sprekers belichten de materie vanuit de theorie en praktijk. Er is ruimschoots de gelegenheid om uw standpunten en ervaringen actief uit te wisselen met uw collega’s.

Resultaat • U bent op de hoogte van recente en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van bestuurlijke handhaving; • U realiseert zich wat deze ontwikkelingen betekenen voor uw positie en rol als burgemeester.

Competenties • Aanjager • Daadkracht • Organisatiegevoeligheid • Voortgangsbewaking

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: prof. dr. Lodewijk Rogier en mr. Jessica Roon Maximum aantal deelnemers: 15 Datum: 25 september 2014 (10.00 - 16.30 uur)

30


Bestuurlijke regie op veilige evenementen De cursus geeft de burgemeester het nodige houvast in het uitvoeren van zijn/ haar taak op het gebied van veiligheid bij evenementen. De cursus behandelt de vergunningverlening, de voorbereiding, de uitvoering en de respons op incidenten. De handreiking evenementenveiligheid biedt hierbij het organisatorische, procesmatige en juridische kader.

Wat? • Het wettelijk en beleidskader in vogelvlucht. • Inzicht in het krachtenveld van uiteenlopende belangen en in kritieke beslissingen in de vergunningverlening en voorbereiding van een evenement. • Omgaan met ambtelijke advisering vanuit de gemeente en de hulpdiensten. • Keuzes maken in het risicobeleid en restrisico bij evenementen. • Afstemming in de beveiliging en toezicht (particulieren, politie, gemeente). • Rol van de politie bij evenementen (politiesterkte, operationele afspraken, politiekosten). • Omgaan met dreigingen en potentiële crises op evenementen. • Evalueren en leren van evenementen.

Hoe? Aan de hand van theorie en praktijkervaringen wordt inzicht geboden. Lessen van diverse bekende casus en geanonimiseerde ervaringen uit verschillende gemeenten/ regio’s worden besproken. Hierna volgt een interactieve sessie waarin inzicht wordt geboden in de dynamiek van het nemen van kritieke beslissingen bij evenementen. Aan de hand van enkele oefencasus wordt op verschillende momenten in het proces ingezoomd op kritieke beslissingen. Plenair worden de consequenties van beslissingen besproken aan de hand van werkelijke situaties. Ter afsluiting worden adviezen meegegeven over evalueren, leren en verbeteren.

Resultaat • U kunt uw positie in het spelersveld bij evenementen duiden. • U maakt bewust keuzes ten aanzien van risico’s bij evenementen. • U herkent welke kritieke beslissingen er nodig kunnen voor, tijdens en na een evenement. • U leert inhoudelijk de consequenties van besluiten te doorzien en mee te wegen.

Competenties • Besluitvaardigheid • Procesregisseur

• Signaalgevoeligheid • Omgevingsbewustzijn

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: drs. Syan Schaap Maximum aantal deelnemers: 15 Datum: 8 september 2014 (10.00 - 16.30 uur)


31

Boegbeeld zonder valse beloften Schiet niet in de kramp van de risicoregelreflex Na een incident en het bekend worden van een risicovolle situatie wordt er vanuit de risicomijdende samenleving gekeken naar het openbaar bestuur en met name naar de burgemeester. Welke burgemeester heeft niet ervaren dat media en raad hem dan het vuur na aan de schenen leggen. De overheid heeft een taak om burgers te beschermen tegen risico’s waar ze zich zelf niet tegen kunnen beschermen. Maar steeds meer verantwoordelijkheid is bij de overheid komen te liggen. De overheid streeft naar een kleinere rol en wil burgerkracht benutten, maar de veronderstelling leeft ook dat de overheid fysieke en andere risico’s verdergaand moet afdekken. Na elk incident is er de valkuil van te snelle, te drastische interventie met disproportionele ingrepen die moeilijk terug te draaien zijn.

Wat? We maken u bewust van factoren die een rol kunnen spelen in het omgaan met risico’s en onveilige situaties en de verschillende perspectieven waarvan uit u deze kunt benaderen. Doel is uw handelingsrepertoire te verbreden om daarmee tot een maatschappelijk aanvaardbare reactie te komen. De inhoud van de workshop is gebaseerd op opbrengsten uit het programma ‘Risico’s en Verantwoordelijkheden’ van het Ministerie van BZK.

Hoe? De compacte workshop biedt u een mix van theorie en praktijkvoorbeelden met ruimte voor interactie. U leert scenario’s toe te passen bij een tweetal casus op fysiek terrein (incident) en op sociaal gebied (jeugdzorg). Vervolgens bespreekt u de bevindingen en conclusies en stelt u de vraag: helpt dit nu?

Resultaat • U heeft inzicht in factoren en perspectieven die spelen rond risico’s en onveilige situaties. • U weet in risicovolle situaties meer verantwoordelijkheid bij burgers te leggen. • U heeft uw handelingsmogelijkheden praktisch verkend.

Competenties • Procesregisseur, verbinder, netwerker • Communicatief

• Stressbestendigheid • Achtergrondoriëntatie

Praktisch Duur: één dagdeel Begeleiding: prof. dr. Ira Helsloot, dr. Michel van Eeten en Jan van Tol. Maximum aantal deelnemers: 15 Datum: 23 april 2014 (12.30-17.00 uur, inclusief inlooplunch) Meer informatie over het Programma Risico’s en Verantwoordelijkheden kunt u vinden op: www.burgemeesters.nl/prv.

32


Burgemeester gaat undercover Ervaar aan den lijve de context en effecten van uw beleid Lokale veiligheid kenmerkt zich vaak door complexe vraagstukken, die direct invloed hebben op het gevoel van veiligheid van burgers. De onderliggende problematiek - waarbij veiligheidsvraagstukken vanuit verschillende invalshoeken bekeken worden - speelt een prominente rol in de lokale politieke debatten. De plaatselijke verwachtingen en de politieke betrokkenheid zijn torenhoog. Ga daar als burgemeester maar eens aan staan bij de ontwikkeling van lokaal veiligheidsbeleid, dat zich inmiddels kenmerkt door een enorm aantal spelers vanuit verschillende domeinen en die met elkaar samenwerken en informatie moeten uitwisselen. De gemeente voert de regie over deze spelers en de burgemeester speelt hierin een cruciale, verbindende en verantwoordelijke rol. De burgemeester wordt steeds meer een ‘vertaler’ van kennis, informatie en kunde tussen de verschillende veiligheidslagen, inclusief de ‘tacit knowledge’ van de straat. Er lijken echter nog onvoldoende handvatten en handelingsperspectieven te bestaan. Bovendien ontbreken er nog te veel bruggen tussen kennis en lokale praktijk voor burgemeesters om de nieuwe functie te bekleden en om te gaan met alle informatie die op hen af komt en de lokale dynamiek op het raakvlak van het sociale domein en het veiligheidsdomein beter kunnen verbinden en interpreteren.

Wat? Het Undercoverprogramma stelt burgemeesters beter in staat om te reageren en te reflecteren op soms ingrijpende gebeurtenissen in het lokale veiligheidsdomein en biedt een kans om verbindingen te leggen met bijvoorbeeld het sociale domein en de breedte van het veiligheidsdomein te ervaren. Om praktijk te verbinden aan bewezen aanpakken (kennisontwikkeling, ‘evidence based’ beleid) is gekozen voor een werkend leren vorm. U krijgt inzichten in ‘de andere kant’ van veiligheid en hoe organisaties in de stad zich - direct of indirect - bezig houden met veiligheid. Zeker in het verlengde van de decentralisaties in het sociale domein is deze ervaring van groot belang omdat de link hiervan met het veiligheidsdomein vaak onderbelicht is.

Hoe? U start de Undercoverdag met een vroege ontbijtbespreking bij de burgemeester van Amersfoort. Daar krijgt u een briefing over hoe de dag gaat volgen en hoort u bij welke organisatie u de dag te gast bent. De medewerkers, cliënten, gasten, etc. zijn niet op de hoogte van uw achtergrond als burgemeester. Daarmee kunt u vrij ervaren hoe het werkveld van de organisatie en de mensen eromheen eruitziet. Aan het einde van de middag is er een debriefing, waarin u de opgedane ervaringen deelt met de andere deelnemende burgemeesters.


33

Na vier weken is er een bespreking met vertegenwoordigers van de organisaties waar u te gast bent geweest in aanwezigheid van enkele wetenschappers/deskundigen. Daar bespreekt u uw ervaringen en vertellen de organisaties ook over hun ontwikkeling: Wat zet kracht achter die ontwikkeling en waar zitten soms de remmen? Enkele ‘kennisontwikkelaars’ (wetenschappers/ deskundigen) reflecteren op de opbrengsten.

Resultaat • U heeft praktijkkennis van de werkvelden van organisaties op het brede terrein van sociale veiligheid. • U weet waar deze organisaties in hun ontwikkeling tegenaan lopen. • U heeft ervaren hoe anders men u benadert als burgemeester dan als gewoon burger.

Competenties • Identicatie • Netwerker • Inlevingsvermogen • Sociabel • Probleemverduidelijking • Omgevingsbewustzijn • Achtergrondoriëntatie • Organisatiegevoeligheid

Praktisch Duur: Een lange undercoverdag en één dagdeel resultaatbespreking Begeleiding: drs. Lucas Bolsius, Lex Mellink Mpa en Lian Merkx Msc. Maximum aantal deelnemers: 8 Datum: 19 september (07.30 - 17.00 uur, inclusief ontbijt) en 27 oktober (16.00 - 20.00 uur, inclusief diner)

34


Crisis! Wie gaat nu waar over en wanneer volgens de Wet veiligheidsregio’s? Bij ‘gemeentelijke’ crises heeft de burgemeester volgens de Wet veiligheidsregio’s het opperbevel. Een opperbevel dat bij ‘regionale’ crises overgaat op de voorzitter van de veiligheidsregio, maar waar dan ook de Commissaris van de Koning en de minister van Veiligheid en Justitie nog iets te zeggen hebben. Het gebruik van deze noodbevoegdheid is niet vrijblijvend: er kunnen grote (financiële) consequenties uit volgen. Hoe zit dit nu precies? We kijken naar de wetstheorie en naar de weerbarstige praktijk.

Wat? • De aard en reikwijdte van de noodbevoegdheden uit de Wet veiligheidsregio’s. • De rolverdeling bij de verschillende bevoegdheden: wat is de rol van de ‘lokale’ burgemeester bij Grip4? Hoe anticipeer je daar op? • De voorwaarden waaronder van de noodbevoegdheid gebruik mag worden gemaakt: welk proces moet worden doorlopen, welke collega’s of partners moeten worden betrokken? • De haken en ogen die aan de inzet van een bepaalde bevoegdheid kleven: wie bepaalt, betaalt! Wat zegt de jurisprudentie daarover? • Recente praktijkvoorbeelden op het gebied van bevoegdheden. Natuurlijk spreken we hierbij over Moerdijk maar er zijn meer voorbeelden.

Hoe? De opleiding bestaat uit twee dagdelen. Het eerste deel staat in het teken van een interactieve bijeenkomst waarin overzicht wordt geboden en waarin het instrumentarium uit de Wet veiligheidsregio’s zoveel mogelijk praktisch wordt toegelicht. De vragen van de groep staan daarbij zoveel mogelijk centraal. Het middagdeel gaat over de toepassing van de bevoegdheden in verschillende casusposities. Naast kennis, gaat het daarbij om het uitwisselen van ervaringen en ideeën.

Resultaat • U heeft inzicht in het gebruik van noodbevoegdheden volgens de Wet veiligheidsregio’s. • Uw zicht is vergroot op de (financiële) consequenties van het gebruik ervan. • U heeft in intervisie met collega’s de noodbevoegdheid praktisch verkend.

Competenties • Stressbestendigheid • Vasthoudendheid

• Verbinder, netwerker • Doelgerichtheid

Praktisch Duur: 1 dag (twee dagdelen) Begeleiding: prof. dr. Ira Helsloot Aantal deelnemers: 15 Datum: 15 september 2014 (10.00 - 16.30 uur)


35

Van burgervader naar hulpsheriff? Over de ontwikkeling van de taken en bevoegdheden van de burgemeester en de consequenties daarvan voor uw ambtsvervulling. De burgemeestersportefeuille heeft zich het laatste decennium sterk ontwikkeld. De eisen die de samenleving stelt aan de burgemeester worden steeds hoger. De taken en bevoegdheden van de burgemeester zijn dan ook verruimd en verscherpt. De burgemeester wordt niet langer meer gezien als burgervader, maar moet soms ook de rol spelen van strenge huisvader. Het ambt is uitdagender, maar het afbreukrisico is ook groter. Hoe gaat u daar mee om?

Wat? Dit programma geeft u kort en krachtig inzicht in de ontwikkeling van uw taken en bevoegdheden, tegen de achtergrond van een maatschappelijk klimaat waarin steeds hogere eisen worden gesteld aan de burgemeester. De ontwikkeling van het burgemeestersambt wordt besproken vanuit bestuurskundig en juridisch perspectief en aan de hand van aansprekende praktijkvoorbeelden. In het tweede deel van het programma brengt u eigen casuïstiek in. Wanneer loopt u tegen de grenzen aan van uw bevoegdheden? En hoe zorgt u voor evenwicht in de uitoefening van uw ambt?

Hoe? Het gaat om een praktische training die de deelnemers inzicht biedt in de ontwikkeling van de juridische en bestuurskundige kaders waarbinnen de burgemeester opereert. Door de eigen inbreng van de deelnemers is het programma zeer praktijkgericht; deelnemers kunnen de verworven kennis direct toepassen in de eigen praktijk.

Resultaat • Uw inzicht in de maatschappelijke context waarin u uw functie vervult is vergroot. • Uw juridische kennis over uw nieuwe taken en bevoegdheden is aangescherpt. • U herkent juridische en praktische valkuilen en kunt deze tijdig omzeilen

Competenties • Procesregisseur • Besluitvaardigheid • Oordeelsvorming • Achtergrondoriëntatie

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: mr. Arnt Mein en gastsprekers Maximum aantal deelnemers: 15 Datum: 26 november 2014 (10.00 - 16.30 uur)

36


Voor de alledaagse praktijk De alledaagse bestuurspraktijk van de burgemeester kenmerkt zich door grote verscheidenheid. Op het ene moment vragen burgers aandacht voor een probleem in de gemeente. En op het andere moment moet de burgemeester complexe besluitvorming in college of raad in goede banen leiden. Die verscheidenheid vraagt voortdurend schakelen tussen stijlen en het inzetten van uiteenlopende vaardigheden. Het opleidingenprogramma 2014 biedt de burgemeesters verschillende cursussen en trainingen waarmee zij hun vaardigheden voor de alledaagse praktijk kunnen versterken. Als u die vaardigheden goed beheerst, dan kunt u zich beter richten op uw leiderschap in de bestuurlijke processen. Opleidingen 2014: • 3D en de veranderende rol van gemeenten • Burgemeester in de rol van toezichthouder • De gemeente in een veranderende maatschappij • Integriteit: van ideaal naar werkbaar concept • Meer resultaat door slim gebruik van social media • Mr. Burgemeester • Onzichtbaar leiderschap • Praktische psychologie • Zorgen voor een vitaal brein


37

3D en de veranderende rol van gemeenten Wat betekenen de decentralisaties voor u als burgemeester? 2014 staat voor gemeenten in het teken van de voorbereiding op de decentralisaties in de jeugdzorg, de maatschappelijke ondersteuning en de arbeidsmarkt. Op het eerste gezicht geen directe burgemeestersportefeuilles, maar u heeft wel degelijk belangrijke rollen. Zo zal het politiek-bestuurlijke spel tussen raad en college veranderen. Daarnaast verandert de relatie tussen de gemeente, vele organisaties en de inwoners; burgerkracht is immers een belangrijk uitgangspunt van de decentralisaties. Bovendien raakt de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor o.a. de jeugdzorg direct aan uw OOV-portefeuille. Met deze cursus komt u goed beslagen ten ijs.

Wat? Aan de hand van actuele ontwikkelingen op dit terrein bespreken we de gevolgen van de drie decentralisaties voor uw gemeente. Hierbij besteden wij aandacht aan de veranderende maatschappelijke omgeving, de politiek/bestuurlijke context en de rol van de gemeentelijke organisatie.

Hoe? Vanuit de wetenschap en met gastsprekers uit de praktijk krijgt u aan de hand van actuele beleidsontwikkelingen en casuïstiek inzicht in het decentralisatieproces. Naar aanleiding van uw eigen vragen gaan wij dieper in op de rollen die de burgemeester in dit proces kan vervullen.

Resultaat • U bent op de hoogte van actuele ontwikkelingen in de decentralisatieprocessen van Jeugdzorg, zorg en arbeidsmarkt; • U bent bekend met de belangrijkste gemeentelijke opgaven in deze decentralisatieprocessen en de beleidsopties die gemeenten bij de uitvoering van de nieuwe taken ter beschikking staan; • U hebt uw inzicht vergroot in de rol die u in het decentralisatieproces kunt spelen.

Competenties • Aanjager en verbinder • Daadkracht • Organisatiegevoeligheid

Praktisch Duur: 1 dag van drie dagdelen Begeleiding: prof. dr. Klaartje Peters + gastsprekers Maximum aantal deelnemers: 15 Datum: 11 juni 2014 (09.30 - 21.00 uur)

38


Burgemeester in de rol van toezichthouder Hoe geeft u als toezichthouder invulling aan ‘good governance’? Burgemeesters treden binnen hun nevenfuncties op als toezichthouder. In die functie kijkt u verder dan alleen financiële prestaties, jaarrekeningen en de begroting van de organisatie in kwestie. U ziet ook toe op het rendement van de besteding van publieke gelden en de maatschappelijke effecten die worden gerealiseerd. Integriteit, onafhankelijkheid en intuïtie zijn hierbij belangrijke kenmerken. Maar een commissariaat is geen een erebaantje: er wordt ook een inhoudelijke bijdrage aan de organisatie van u verwacht.

Wat? In dit programma komen drie aspecten van het toezichthouderschap aan de orde. Allereerst komt de rol en verantwoordelijkheid van de toezichthouder aan bod. Vervolgens gaan we nader in op de relatie tussen de toezichthouder en het bestuur. In het laatste deel van het programma gaan we in op uw maatschappelijke verantwoordelijkheid en verantwoording. We staan stil bij de ‘good governance’ van de organisatie waarbij transparantie en integriteit een belangrijke rol spelen.

Hoe? Op elk van de onderwerpen wordt een korte inleiding door een deskundige uit de praktijk gehouden. Aan de hand van actuele praktijkvoorbeelden wordt de rol van de toezichthouder nader belicht. Hierbij komen de verschillende dilemma’s aan de orde waar u in uw rol van toezichthouder mee te maken kunt krijgen. Uw eigen casuïstiek vormt de rode draad van het programma, waardoor u direct met het geleerde aan de slag kunt in uw eigen praktijk.

Resultaat • U heeft uw inzicht vergroot in de rol die u als toezichthouder van een maatschappelijke onderneming vervult. • U heeft praktische handvatten voor de omgang met het bestuur van de organisatie waarop u toezicht houdt. • U bent op de hoogte van de actuele ontwikkelingen op het gebied van good governance van maatschappelijke ondernemingen en kunt deze kennis toepassen in uw eigen praktijk.

Competenties • Netwerker • Oordeelsvorming • Daadkracht

• Omgevingsbewustzijn • Besluitvaardigheid

Praktisch Duur: 1 dag met avondprogramma Begeleiding: drs. Rien Meijerink en gastsprekers Maximum aantal deelnemers: 12 Datum: 12 november 2014 (10.00 - 21.00 uur, inclusief diner)


39

De gemeente in een veranderende maatschappij Zicht op de ontwikkelingen in de lokale bestuurslaag Er komt nogal wat af op de gemeente nu het kabinet taken volop decentraliseert naar gemeenten. Op het gebied van de zorg en werk en inkomen krijgen gemeenten er veel nieuwe taken bij, maar wat zijn hier nu precies de gevolgen van? En dan zijn er ook nog de vergrijzing, de financiële crisis, het toenemende belang van het internet op de gemeentelijke dienstverlening. Maar wat is nu echt belangrijk? Waar gaat het naar toe met de gemeentelijke overheid?

Wat? In dit programma brengen we orde aan in deze chaos aan de hand van het indelingsprincipe People- Planet- Profit. Onder leiding van prof. dr. Wim Derksen pakken we drie thema’s bij de kop: • de veranderingen in de economie en de gevolgen voor de ruimtelijke positie van de gemeente (profit); • demografische ontwikkelingen en de gevolgen voor de sociale verbanden in de samenleving en het sociaal beleid van de gemeente (people) en • duurzaamheid en de gevolgen van de klimaatverandering voor de Nederlandse samenleving en de rol die gemeenten hierin kunnen spelen (planet).

Hoe? Per thema starten we met een kort kennisblok over de ‘facts and figures’ over maatschappelijke trends en bestuurlijke ontwikkelingen. Vervolgens gaan we in op de vraag wat deze nieuwe uitdagingen betekenen voor de gemeentelijke bestuurslaag. Hierbij passeert een aantal toekomstscenario’s de revue. Deze scenario’s vormen de input voor de discussie met de deelnemers. Hoe zien zij de toekomst van de eigen gemeente? En welke bestuurlijke prioriteiten moeten de komende jaren worden gesteld?

Resultaat • U heeft kennis verworven over relevante maatschappelijke ontwikkelingen. • U heeft inzicht in de toekomstscenario's van de gemeentelijke bestuurslaag. • U heeft een doorvertaling gemaakt van deze scenario’s naar uw eigen gemeente.

Competenties • Probleemverduidelijking • Oordeelsvorming

• Vernieuwingskracht • Aanjager en netwerker

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: prof. dr. Wim Derksen Maximaal aantal deelnemers: 15 Datum: 22 oktober 2014 (10.00 - 16.30 uur)

40


Integriteit: van ideaal naar werkbaar concept Handvatten voor een zorgvuldige besluitvorming ‘Een beetje integer bestaat niet’. Dat klinkt mooi, maar het is een onwerkbare opvatting. Regels zijn niet altijd eenduidig van toepassing, ze doen steeds opnieuw een beroep op het oordeelsvermogen van degene die ze toepast. Integriteit heeft minder met fatsoen en meer met professionele verantwoordelijkheid te maken. Dat wordt de komende jaren alleen maar sterker door het algemene streven van gemeenten naar minder regels en ‘het nieuwe werken’.

Wat? Integriteit is een levend begrip dat voortdurend in beweging is. Om die reden vestigt dit programma de aandacht op: • oordeelsvorming en verantwoording (moreel beraad); • reflectie op ethische kaders (plichtethiek, consequentie-ethiek, deugdethiek); • het integreren van privé-, professionele- en maatschappelijke waarden

Hoe? Na een korte inleiding over integriteit: wat houdt het in en waarom verdient het uw aandacht?, vindt onder deskundige begeleiding een ‘moreel beraad’ plaats over ethische kwesties, waarbij de deelnemers zich houden aan een strikt gespreksprotocol (het 7+ stappenmodel). Vertrekpunt van het beraad is altijd een zelf beleefd praktijkvoorbeeld. Hierdoor wordt u op basis van reële voorbeelden in staat gesteld om tot een goed afgewogen, beargumenteerde visie te komen met positieve feedback van collega-burgemeesters. De bevindingen van het moreel beraad worden vervolgens geduid vanuit de filosofie, hetgeen u een eigen ethisch wegingskader biedt.

Resultaat • Reflectie op eigen kernwaarden en spiegeling aan ethische kaders (plichtethiek, consequentieethiek, deugdethiek). • Handvatten voor het maken van (moeilijke) keuzes in de alledaagse praktijk, waaronder kennis en toepassing van het 7+ stappenmodel. • Moresprudentie (i.e. verzameling van referenties van vergelijkbare situaties) door uitwisseling van eigen voorbeelden met collega-burgemeesters.

Competenties • Integriteit • Communicatief

• Onafhankelijkheid • Oordeelsvorming

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: dr. Jan Flameling Maximum aantal deelnemers: 12 Datum: 19 juni 2014 (10.00 - 17.00 uur)


41

Meer resultaat door slim gebruik van social media Zet social media strategisch in! U bent als burgemeester actief en wellicht zelfs voorloper in het gebruik van social media in uw gemeente. Tegelijkertijd heeft ook het gevoel dat de mogelijkheden die de social media bieden door u en in uw gemeente niet volledig worden benut. Een gemiste kans, want een belangrijk deel van de burgerparticipatie in uw gemeente speelt zich af op het internet.

Wat In dit programma komen verschillende aspecten, toepassingsgebieden en vraagstukken van social media aan de orde. Helpen social media de kloof met de burgers kleiner te maken? Of vindt u het als bestuurder juist lastig nu burgers met het gebruik van social media steeds meer beïnvloedingsmogelijkheden tot hun beschikking hebben? We behandelen een aantal cases waarbij de overheid een goed resultaat heeft gehaald met behulp van de social media. Maar ook enkele worst cases passeren de revue.

Hoe? Het programma bestaat uit twee dagdelen. In het eerste dagdeel schetsen de begeleiders de actuele ontwikkeling van social media. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en stellingen gaan zij dieper in op de veranderende relatie tussen burger en gemeente als gevolg van het gebruik van social media. In de middag is er veel ruimte voor de inbreng van eigen casuïstiek waarbij de begeleiders u kunnen adviseren om on-line platforms nog effectiever in te zetten in uw eigen praktijk.

Resultaat • U bent op de hoogte van verschillende toepassingen en effecten van social media. • U doorziet de gevoeligheid van social media in het politiek-maatschappelijke krachtenveld en kunt hier uw eigen rol in spelen. • U kunt social media gebruiken om de burgerparticipatie in uw gemeente te bevorderen.

Competenties • Verbinder • Omgevingsbewustzijn • Communicatief • Oordeelsvorming

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: Ing. Peter Keur Msc en drs. Tom Kronenburg Maximum aantal deelnemers: 12 Datum: 15 oktober 2014 (10.00 - 16.30 uur)

42


“Mr. Burgemeester” De juridische dimensies van het ambt De burgemeester heeft in onze rechtstaat een sleutelpositie. Aan elke beslissing die een burgemeester maakt zit een juridische dimensie. Bij het afwegen van belangen is enige basiskennis van deze dimensie nuttig en wellicht zelfs noodzakelijk. Het komt de besluitvorming ten goede.

Wat? In deze module wordt de ‘juridische gereedschapskist’ van de burgemeester besproken. Voor deelname is geen specifieke juridische achtergrond vereist. De cursus is er voor de generalist die meer compleet wil worden, voor de specialist die meer op hoofdlijnen wil werken. “Welk juridisch gereedschap heeft u ter beschikking en welk instrument past het beste bij een bepaalde situatie?” is de vraag die in deze workshop centraal staat. Cursusmateriaal (Awb en ‘Boom basics bestuursrecht') wordt verstrekt. Casuïstiek kan van tevoren of tussen de twee middagdelen per mail bij de begeleider worden ingebracht

Hoe? In een tweetal middagen verkennen we de drie grote rechtsgebieden: het burgerlijk recht, het bestuursrecht en het strafrecht. De materie wordt besproken aan de hand van praktijkvoorbeelden en er is volop ruimte voor inbreng eigen actuele casuïstiek. In het civielrecht is de burgemeester vertegenwoordiger van de gemeente als rechtspersoon. We bespreken civiele kwesties, zoals burgers die onder curatele zijn gesteld, uw verantwoordelijkheid wanneer de deurwaarder optreedt etc.. Er wordt gekeken naar de mogelijkheden van civielrechtelijke handhaving, bijvoorbeeld om namens de bevolking een rechtsgeding te voeren. Het bestuursrecht is als rechtsgebied voor het ambt het meest betekenisvol. U wordt vertrouwd gemaakt met de systematiek en terminologie van de Algemene wet bestuursrecht. Deze wet wordt u - hoofdstukgewijs en toegesneden op uw functie - toegelicht. Kernbegrippen als bestuursorgaan, belanghebbende, besluit, beschikking, bezwaar, beroep, voorlopige voorziening komen daarbij aan bod. Er is bijzondere aandacht voor de bestuursrechtelijke handhaving. Uw rol bij de toezichthoudende bevoegdheden en bestuursrechtelijke sancties (bestuursdwang/ dwangsom/bestuurlijke boete) worden aan de hand van praktijksituaties besproken. De strafrechtelijke aanpak is de primaire verantwoordelijkheid van het openbaar ministerie. De afgelopen jaren heeft er een verschuiving plaatsgevonden van strafrechtelijke naar bestuursrechtelijke handhaving. De grenzen met uw verantwoordelijkheid als gezagsdrager zijn fluïde. Zo bevat de APV strafbepalingen en heeft de gemeente de bevoegdheid om bepaald gedrag strafbaar te stellen. In uw gemeente werken toezichthouders, vaak tevens BOA. Wat is hun bevoegdheid? Ook een fenomeen als de bestuurlijke strafbeschikking komt aan bod. In discussies met de Raad rondom veiligheidsvraagstukken is het goed om scherp voor ogen te hebben wie waarvoor verantwoordelijk is; om deze discussies in goede banen te leiden is enige basiskennis van het strafrecht vereist.


43

Resultaat • U bent in staat de juridische dimensie van uw taken en verantwoordelijkheden te herkennen, te benoemen en deze op waarde te schatten. • U bent in staat deze dimensie mee te wegen in uw handelen en besluitvorming. • U geeft door kennis te nemen van deze dimensie invulling aan uw wettelijke taken en staat steviger in een juridiserende omgeving.

Competenties • Onafhankelijkheid • Aanjager en procesregisseur • Adaptief vermogen • Oordeelsvorming • Doelgerichtheid

Praktisch Duur: twee losse middagen (het heeft de voorkeur beide middagen te volgen, maar in individuele gevallen is het ook mogelijk om er één te volgen) Maximum aantal deelnemers: 12 Begeleiding: mr. Floris Tas Data: 31 maart en 14 april 2014 (13.00 - 17.00 uur)

44


Onzichtbaar leiderschap Een garantie voor zichtbaar en duurzaam resultaat De burgemeester is een bijzondere leider. Hij of zij heeft te werken met een gegeven team. Net als met familie is het een ‘gegeven relatie’. Dit stelt specifieke eisen en verantwoordelijkheden aan het leiderschap. Deze workshop laat ervaren hoe de burgemeester een college of raad onzichtbaar kan begeleiden naar een gedragen intentie: een common purpose. De werkwijze is gebaseerd op een 13 jarige studie die in 2013 is gepubliceerd.

Wat? In de workshop formuleert u samen met uw college een common purpose. U leert deze bijstellen in gesprekken en via waardevrije vragen van collega’s. U werkt aan het einde van de dag een plan uit waarin u dit kunt toepassen in uw gemeente.

Hoe? In de workshop wordt gewerkt aan de hand van een stappenplan. Eveneens worden delen van de studie toegelicht aan de hand van videofragmenten. In diverse groepsdialogen leert u uw ideeën en gedachten te verbeteren door deze te bespreken met collega’s. Deze workshop is speciaal ontwikkeld voor burgemeesters en met succes toegepast in verschillende situaties. Het levert een belangrijke bijdrage aan een plezierige en inspirerende wijze van samenwerken en communiceren zonder dat daar nadrukkelijk leiderschap voor getoond hoeft te worden.

Resultaat • U weet hoe u op een onzichtbare manier leiderschap kunt geven. • Het is plezierig en inspirerend met u samen te werken.

Competenties • Verbinder, netwerker • Bindend vermogen • Communicatief • Coaching • Probleemverduidelijking • Vernieuwingskracht

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: dr. Ted Baartmans Maximum aantal deelnemers: 20 Datum: 23 mei 2014 (10.00 - 16.30 uur)


45

Praktische psychologie voor burgemeesters Gedrag van mensen herkennen, begrijpen en er naar kunnen handelen Burgemeesters moeten in heel verschillende contexten uiteenlopende rollen vervullen. Er wordt veel van hen gevraagd wanneer het gaat om op gepaste wijze te communiceren met een diversiteit aan mensen. Dat vraagt inzicht en kennis van menselijk gedrag in al zijn verschijningsvormen.

Wat? In de workshop biedt een hoogleraar Psychologie u inzichten in zijn vakgebied en in de wijze waarop u deze kunt toepassen in uw bestuurspraktijk. Er is onder andere aandacht voor de volgende aspecten: • socialisatie en ontwikkeling • persoonlijkheidskenmerken • emoties en drijfveren • maatschappelijke factoren die gedrag beïnvloeden

Hoe? De workshop biedt u ’s ochtends een wetenschappelijke inleiding vanuit de psychologie. Vervolgens is er ruimte voor discussie, waarin u uw ervaringen afzet tegen de theoretisch ontwikkelde kennis. In de middag wisselt u praktijkdilemma’s af met gespreksoefeningen met een professionele acteur.

Resultaat • U heeft kennis van inzichten uit de psychologie. • U herkent en begrijpt gedrag van anderen en van u zelf. • U kent de invloed van uw handelen op gedrag van anderen en vice versa.

Competenties • Verbinder, netwerker • Signaalgevoeligheid • Sociabel

• Identificatie • Inlevingsvermogen • Beïnvloedingsvermogen

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: drs. Ans Withaar, een hoogleraar Psychologie en een acteur Maximum aantal deelnemers: 12 Datum: nog niet bekend (zie digitaal inschrijfformulier) Locatie: De Essenburgh in Hierden

46


Zorgen voor een vitaal brein Hoe werkt de bovenkamer optimaal? Burgemeesters hebben veel aan hun hoofd. In principe ben je 24 uur per dag beschikbaar en moet je op veel momenten adequate beslissingen kunnen nemen. Er lijkt weinig tijd om goed voor jezelf te zorgen. Dat kan het denken en het nemen van besluiten negatief beïnvloeden. De gedachten kunnen in een negatieve cirkel komen. Daarom is het belangrijk om tijd en aandacht te besteden aan de vitalisering van het brein.

Wat? Deze training schetst u - in kort tijdsbestek - de wetenschappelijke inzichten in de werking van het brein. U verkent de grens tussen wat vast ligt en wat u zelf kunt beïnvloeden. U leert wat de invloed van het brein is op ons dagelijks handelen. Bovendien maakt u kennis met een aantal technieken om uw brein te sturen en om deze vitaal te krijgen en te houden. En wie zich zelf te leiden, kan ook anderen leiden!

Hoe? Het principe van ‘ervarend leren’ staat centraal in de aanpak van deze training. In aansluiting op de eigen ervaringen met het vitaliseren van het brein wordt de theorie verstrekt over de gevolgen en kansen van de vitalisering.

Resultaat • U heeft de werking van het brein verkend. • U weet de invloed van het brein op gedrag. • U kent een aantal technieken om uw brein vitaal te krijgen en te houden.

Competenties • Stressbestendigheid • Signaalgevoeligheid • Omgevingsbewustzijn • Beïnvloedingsvermogen • Vernieuwingskracht • Adaptief vermogen

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: dr. Eric Vermetten en drs. Ans Withaar Maximum aantal deelnemers: 12 Datum: 6 oktober 2014 (09.30 - 16.30 uur) Locatie: De Essenburgh in Hierden


47

Rollen en rolopvattingen Voor de effectiviteit van zijn optreden is de burgemeester niet alleen afhankelijk van zijn formele positie, taken en bevoegdheden. Ook zijn de rollen en rolopvattingen van de burgemeester van betekenis. Het gaat daarbij zowel om de formele rollen, als nadrukkelijk ook om de feitelijke rolinvulling die de burgemeester in verschillende (overleg)gremia heeft en/of kiest. In toenemende mate dringt het besef door dat het succes van een burgemeester hierdoor in sterke mate wordt bepaald, of het nu gaat om de verhoudingen met College en/of Raad of andere werkverbanden. Diverse onderzoeken wijzen op het belang van het relatiebeheer en daarmee de rolopvatting en -invulling van de burgemeester. Opleidingsactiviteiten kunnen voor de burgemeesters geen panklare oplossingen - zo die er al zijn - aanreiken. Wel kunnen, mede door het gebruik van recente inzichten en professionele methodieken, verhelderende inzichten geboden worden in de dilemma’s die er toe doen. (Persoonlijke) interventiemethoden worden aangeboden via vijf opleidingen. Opleidingen 2014: • Bestuurscrisis en uw positie • College en uw rol als teamcaptain • Functionerings- en voortgangsgesprekken • Raad en uw rol als stabiliserende factor • Signalerend en reflecterend vermogen

48


Bestuurscrisis en uw positie De invloed van stille en/of dominante krachten in je omgeving en het voorkomen van een crisis Bij een crisis of incidenten in uw gemeente komt ook uw rol en positie aan de orde. Verhoudingen komen verder onder druk en nogal eens komt daarmee uw functioneren in het geding. Nogal eens blijkt daarbij dat een individueel collegelid, raadslid of anderen die de genen van de samenleving kennen en doorgronden een bepalende rol kunnen spelen. Hoe om te gaan met deze soms stille, maar ook dominante krachten naast de ‘gewone samenwerking in het college? Vanaf de buitenkant gezien, lijkt het soms dat ook u daar (ongewild) aan bijdraagt. Al langer bestaande irritaties in verhoudingen kunnen escaleren en zich vervolgens concentreren op uw positie.

Wat? In deze workshop brengt u met een erkende methodiek (SYMLOG) uw relevante actoren in beeld en met behulp daarvan bouwt u uw handelingsrepertoire op. Dat is het onderwerp van deze workshop.

Hoe? De workshop heeft een sterk interactief karakter waar praktijk, theorie en reflectie elkaar afwisselen. Dat wordt mede geïnspireerd door een gastspreker (burgemeester) die op zijn ervaringen met stille en/of dominante krachten zal reflecteren. De SYMLOG rapportage is alleen voor u persoonlijk beschikbaar

Resultaat • Inzicht in groepsprocessen en groepsdynamiek en uw positie daarin; • Herkennen en beïnvloeden van dominante actiepatronen en uw interventies; • Effectief beïnvloedingsgedrag bij personen die uw “tegenpool” zijn.

Competenties • Inlevingsvermogen • Onderhandelingsvaardigheid • Beïnvloedingsvermogen • Oordeelsvorming • Adaptief vermogen.

Praktisch Duur: 1 dag en avond Begeleiding: Dick van Ginkel cmc, drs. Jan Streefkerk en gastspreker (burgemeester) Maximum aantal deelnemers: 12 Datum: 17 september 2014 (10.00 - 16.30 uur)


49

College en uw rol als teamcaptain Over besturen, eigen- en collegiale verantwoordelijkheid en samenwerking in het nieuwe college Uw college gaat een nieuwe periode in. De verhoudingen gaan zich opnieuw vormen of patronen uit de periode zetten zich juist voort. De formatieperikelen werken nog door. Hoe om te gaan met de behoefte aan collegiaal bestuur tegen de achtergrond van een nieuwe raad en nieuw college op basis van een nieuw coalitieakkoord?

Wat? Als voorzitter van het college wordt u geacht de collegialiteit in het college te behoeden. Wat kunt ú de komende periode doen om dat te laten lukken? Welke stijl van werken die bij u past, draagt daaraan bij of juist niet? Daarover gaat deze workshop. Uw beeld over de collegeleden en verwachtingen over de samenwerkingsmogelijkheden in uw college worden vooraf in beeld gebracht.

Hoe? Aan de hand van theorie en praktijkcases kan worden gereflecteerd om uw rol als “teamcaptain” te versterken en ten dienste te maken aan het college als collectief. U krijgt vooraf de mogelijkheid aangeboden om uw interventierepertoire, zowel in termen van bijdragen aan samenwerking als in termen van communicatiepatronen, in beeld te brengen.

Resultaat • U verdiept uw kennis en mogelijkheden om de collegialiteit in uw college te versterken. • U krijgt interventiemogelijkheden aangereikt voor uw rol als “team captain”. • U weet de balans te bewaren tussen uw rol als lid van het team en uw onafhankelijkheid.

Competenties • Verbinder • Coaching • Bestuurlijke gevoeligheid • Achtergrondoriëntatie • Organisatiegevoeligheid

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: Dick van Ginkel cmc en Rob Daver Maximum aantal deelnemers: 15 Datum: 26 juni 2014 (10.00 - 16.30 uur)

50


Functionerings- en voortgangsgesprekken Het gesprek aangaan of ondergaan? Over aanpak en regie. U voert uiteenlopende periodieke gesprekken: functioneringsgesprekken met de raad en voortgangsgesprekken met de commissaris. Het kan ook gaan om de herbenoemingsprocedure. Wordt de agenda bepaald door het laatste incident en wat alleen de raad kan zien?

Wat? Deze workshop gaat aan de hand van de praktijk in op de voorbereiding van periodieke gesprekken (functioneringsgesprekken/voortgangsgesprekken) en het herbenoemingsgesprek. Hoe kan de agenda verbreed en toekomstgericht worden en hoe kan er meer balans in het gesprek worden gebracht? Wat vergt dat van uw eigen voorbereiding en inbreng? Hoe kun je de gesprekspartners daarin faciliteren? Dat vindt plaats door onderlinge uitwisseling, stimulans en verdieping van kennis en kunde.

Hoe? De training besteedt aandacht aan drie elementen: • de ‘wat’-kant van de gesprekken: welke onderwerpen moeten worden besproken, hoe wordt dat goed besproken, welke gespreksvaardigheden worden ingezet? • de reflectiekant: op welke manier wordt afstand genomen van de afgelopen periode om een meer reflectief beeld te vormen over het functioneren nu en in de toekomst? • het ontwikkelen van een relatie met de raad die het ook goed mogelijk maakt om dergelijke gesprekken te voeren.

Resultaat • U leert hoe u in periodieke gesprekken alle facetten van functioneren aan bod kunt laten komen. • U krijgt mogelijkheden aangereikt hoe u zich op een dergelijk gesprek kunt voorbereiden. • U ziet op welke wijze u het reflectieproces bij de raad en bij uzelf op gang kunt brengen.

Competenties • Procesregisseur • Signaalgevoeligheid • Omgevingsbewustzijn • Oordeelsvorming • Bestuurlijke gevoeligheid

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: drs. Leike van Oss en drs. Jan Streefkerk Maximum aantal deelnemers: 15 Datum: 8 oktober 2014 (10.00 tot 16.30 uur)


51

Raad en uw rol als stabiliserende factor Over leiding geven aan een - nieuwe - raad bij de start van een nieuwe periode Een nieuwe raad, wellicht met veel nieuwe gezichten en een beperkt collectief geheugen. Nieuwe verhoudingen, manieren van omgang en samenwerking moeten zich gaan vormen. De manier waarop dat gebeurt veroorzaakt tempoverlies of juist versnelling.

Wat? In uw rol als voorzitter moet u niet alleen “de boel bij elkaar houden” maar ook zorgen dat de besluitvorming niet stagneert, ieder z’n zegje kan doen en er mee voor zorgen dat (onderhuidse) irritaties bespreekbaar zijn of worden. Hoe trek je daarin je plan als raadsvoorzitter? Hoe hou je de soms groeiende afstand tussen de burgemeester als collegevoorzitter, als bestuursorgaan en als raadsvoorzitter te overbruggen?

Hoe? U maakt kennis met verschillende stijlen van werken die van u als voorzitter u worden verwacht, maar ook het doorzien van belangen, blokkades en versnellers voor een raad die bij de tijd wil zijn inclusief de daarbij behorende sturingsarrangementen. Uw rol als voorzitter, ook op basis van uw eigen praktijkervaringen, komt aan de orde door in te gaan op uw interventierepertoire. Praktijk, analyse en reflectie wisselen elkaar op deze dag af. Een ervaren bestuurder deelt zijn/haar ervaringen met u over het omgaan met “lastige groepen”.

Resultaat • U geeft betekenis aan het discours dat voor uw raad van belang is. • U krijgt zienswijzen en interventiemogelijkheden aangereikt voor uw rol als raadsvoorzitter. • U maakt een verdiepingsslag in het doorzien van de gebruiken, mores en verhoudingen.

Competenties • Onafhankelijkheid • Procesregisseur • Probleemverduidelijking • Beïnvloedingsvermogen • Besluitvaardigheid

Praktisch Duur: 1 dag Begeleiding: Rob Daver, drs. Leike van Oss en gastspreker (bestuurder) Maximum aantal deelnemers: 15 Datum: 12 mei 2014 (10.00 - 16.30 uur)

52


Signalerend en reflecterend vermogen Signalen opvangen, begrijpen en het handelen daarop afstemmen is een cruciale succes- of faalfactor. Reflectie en interactie doen er toe. Signalerend vermogen is niet voor niets één van de basiscompetenties voor burgemeesters. Is dat onvoldoende ontwikkeld, dan kan dat onaangename gevolgen hebben. Andersom, het kan veel narigheid voorkomen. Reflectie op eigen handelen is daarom belangrijk.

Wat? In deze intensieve workshop brengt u het interactiepatroon tussen u en uw omgeving in kaart aan de hand van zelfreflectie, methoden van observatie van de eigen non-verbale uitingen en die van anderen. Ook worden alternatieve handelingsrepertoires aangereikt. Dit gebeurt mede op basis van een moderne internationaal gepatenteerde methodiek.

Hoe? Het eerste deel van de workshop richt zich op het zichtbaar maken van de persoonlijke factoren die uw signalerend vermogen kunnen belemmeren of vergroten. Tijdens de groepsbijeenkomst behandelt u theorie over perceptie, betrekkingen, systemen en oordeelsvorming en bespreekt u praktijkvoorbeelden. Ook maakt u kennis met vormen van non-verbale communicatie. U ziet dat het onbewuste toch objectief zichtbaar blijkt. U analyseert (video)beeldmateriaal en krijgt daarvoor hulpmiddelen aangereikt. Theorie van Persoonlijk Non-verbaal Repertoire en de relatie met persoonlijkheidskenmerken, worden omgezet in oefeningen. Ook wordt uw non-verbale communicatie geanalyseerd.

Resultaat • U kunt met een andere bril kijken naar uw eigen en andermans werkelijkheid. • U doorziet sneller de uitdrukking van anderen en kunt vervolgens op het gedrag anticiperen. • U maakt kennis met de effecten van uw non-verbale uitdrukking en bent zich bewust van het effect daarvan. • U heeft handvatten voor het omgaan met deze (extra) complexiteit.

Competenties • Signaalgevoeligheid • Omgevingsbewustzijn • Oordeelsvorming

• Communicatief • Inlevingsvermogen • Beïnvloedingsvermogen

Praktisch Duur: vier dagdelen, incl. overnachting Begeleiding: Annet van den Hoek, drs. Herman Ilgen en Ron van den Heuvel cmc. Maximum aantal deelnemers: 10 Data: 10-11 september 2014


53

Meerdaagse en topprogramma’s Soms wordt de burgemeester aangeduid als Eerste burger van de gemeente. Dat komt niet door zijn formele positie, maar door het leiderschap waarmee hij zijn functie inhoud geeft. De wijze van optreden door de burgemeester is in dat leiderschap doorslaggevend geworden. Publiek leiderschap vraagt niet alleen het beheersen van vaardigheden en gedegen inzichten in de rollen die de burgemeester in de bestuurlijke context vervult. Het vraagt ook om een optimale balans van bestuurlijk optreden en persoonlijke effectiviteit. Het opleidingenprogramma 2014 heeft meerdaagse en intensieve opleidingen waarmee u kunt excelleren in uw vak. Wilt u uw grenzen echt verleggen, dan is deelname een must. Opleidingen 2014: • Coachen • Conflictmanagement met NLP • De frisse burgemeester • De informele aanpak voor de burgemeester • Effectief communiceren in de ‘Doe-democratie’ • Mediationskills voor burgemeesters • Nieuwe Bestuurstafel burgemeesters • Samenwerkende gemeente vraagt samenwerkende burgemeester

54


Coachen Inspireer en motiveer! Deze training vergroot uw mogelijkheden in het inspireren en motiveren van de leden van uw team en daarmee het bereiken van goede resultaten.

Wat? U leert wat coachen is en wanneer u wel of juist niet als coach optreedt. U maakt kennis met coachingsmethodieken en de rol die mindsets spelen. Ook leert u mensen met andere persoonlijkheidstypen te coachen.

Hoe? In de training integreert u de theorie in de praktijk van het coachen van uw medewerkers met behulp van oefeningen, opdrachten en rollenspelen. Het oefenen van coachen gebeurt aan de hand van uw casuïstiek. Er wordt gebruik gemaakt van verschillende methodieken om uw sterkten en ontwikkelpunten als coach te analyseren.

Resultaat • U weet wat professioneel coachen inhoudt. • U heeft meer inzicht in de rol van mindsets. • U heeft uw zelfkennis vergroot en daardoor beschikt u over meer inzicht in de persoonlijkheid van anderen. • U bent in staat verschillenden methodieken te gebruiken tijdens het coachen. • U kunt doel- en resultaatgericht coachen.

Competenties • Verbinder • Inlevingsvermogen • Sociabel • Coaching

Praktisch Duur: 2 dagen Begeleiding: drs. Dieke Eelman Maximum aantal deelnemers: 8 Data: 7 mei en 6 juni 2014 (10.00 - 16.30 uur)


55

Conflictmanagement met NLP Met nieuwe technieken conflicten de baas In economisch zware tijden neemt het aantal conflicten in gemeenten toe. Of het nu gaat om een huisuitzetting die leidt tot toestanden in de buurt of een geschil met een voetbalclub die geen subsidie meer ontvangt, als burgemeester speelt u hierbij vaak een rol. In deze situaties komt het aan op uw persoonlijke stuurmanskunst en uw communicatievaardigheden. In deze training leert u met behulp van NLP technieken effectief en constructief communiceren bij spanning en conflicten.

Wat? Deze training is gericht op conflictsituaties en probleemoplossing met behulp van NLP-technieken. U gaat aan de slag met het stellen van en communiceren over persoonlijke grenzen. De structuur van emoties en hoe u uw emoties in conflictsituaties kunt veranderen, komen aan de orde.

Hoe? Naast kennisoverdracht werkt u onder leiding van een gecertificeerd NLP-trainer aan persoonsgerichte oefeningen. Uw eigen praktijksituatie vormt de basis voor de oefeningen in de training. U oefent verschillende technieken die u direct toe kunt passen in uw eigen praktijk. Het programma vergt een actieve inbreng en instelling van de deelnemende burgemeesters.

Resultaat • U heeft zich een aantal NLP-technieken eigen gemaakt. • U weet deze in te zetten om effectief en constructief te communiceren bij spanning en conflicten.

Competenties • Identificatie • Sociabel • Beïnvloedingsvermogen

• Verbinder en netwerker • Communicatief • Doelgerichtheid

Praktisch Duur: twee aaneensluitende dagen (inclusief overnachting) Begeleiding: drs. Judith Veenman Maximum aantal deelnemers: 8 Data: 27 en 28 november 2014 (10.00 - 16.30 uur) Deze opleiding is door het NMI erkend en biedt u mogelijkheid om P.E.-punten te vergaren voor uw registratie als mediator.

56


De frisse burgemeester Meer aandacht, minder zorgen, meer effect Vanochtend om acht uur begon het al, het eerste overleg met het presidium van de raad. Daarna ging het aan de lopende band door. Nu snel een broodje eten en dan door naar een inspraakavond over veiligheid in de wijk. Als het een beetje meezit bent u om elf uur vanavond thuis. Herkent u dit? Een overvolle agenda, een stortvloed aan informatie en dan komt er ook nog van alles tussendoor. Tijd om even stil te staan en te bezinnen is er eigenlijk niet en uw to-do lijstje wordt alleen maar groter. In dit programma leert u te onthaasten, bewust aanwezig te zijn om vanuit reflectie te bepalen wat u vindt en wilt. Met mindfulness komt u meer in balans en wordt uw concentratievermogen groter.

Wat? In deze training leert u om aandachtig te zijn in uw werk. En dat leidt tot meer inzicht in wat speelt, zonder dat u hier zelf een speelbal van wordt. Als u aandachtig werkt, haalt u meer informatie uit gesprekken, verhoogt u uw empathisch vermogen, leert u eigen grenzen beter kennen en gaat u beter om met veranderingen. Mindfulness houdt uw blik fris. Door aandacht te hebben voor uzelf en de situatie, wordt u zich bewust van patronen die u in de automatische piloot zetten en de effecten daarvan. Om vervolgens patronen die niet meer effectief zijn langzaam maar zeker te doorbreken. Mindfulness, zelfreflectie, inzicht in werken leefpatronen vormen een belangrijk onderdeel van gezond en vitaal werken en leven.

Hoe? Leren door doen staat centraal in deze training. Gewerkt wordt met ontspanningstechnieken, meditatie, oefeningen en opdrachten.

Resultaat Na afloop beschikt u over middelen om mindful en fris aan het werk te gaan en te blijven.

Competenties • Signaalgevoeligheid • Omgevingsbewustzijn

• Adaptief vermogen • Vernieuwingskracht

Praktisch Duur: 2 dagen plus een ochtend Begeleiding: drs. Dieke Eelman Maximum aantal deelnemers: 10 Data: 4 en 18 september (09.30 - 16.30 uur) en 20 november 2014 (09.30 - 13.30 uur), inclusief lunch


57

De informele aanpak voor de burgemeester Door een persoonlijk gesprek dichter bij de oplossing Bij de informele aanpak gaat het om persoonlijk contact met een burger die een bezwaar, klacht of zienswijze indient bij de gemeente. Door dit contact kunnen kostbare procedures, onbegrip en ongenoegen worden voorkomen. Als burgemeester heeft u hier, misschien wel onbewust, veel ervaring mee. Maar voor een brede toepassing in uw gemeente is misschien wel een cultuuromslag nodig. In dit programma staan we stil bij de voordelen van de informele aanpak. Aan de hand van casuïstiek scherpen we uw persoonlijke vaardigheden verder aan. Ook gaan we na hoe u de informele aanpak binnen uw gemeente verder kunt versterken.

Wat? In dit programma gaan we dieper in op de inhoud en uitgangspunten van de informele aanpak. We gaan na in hoeverre deze aanpak wordt toegepast in uw gemeente en welke rol u als burgemeester bij deze aanpak kunt spelen.

Hoe? Korte inleidingen wisselen elkaar af met de behandeling van cases en praktische oefeningen waarin u de verschillende fasen van de informele aanpak doorloopt.

Resultaat U kunt met een informele aanpak complicaties in de relatie burger-bestuur voorkomen en verminderen.

Competenties • Bindend vermogen • Signaalgevoeligheid • Netwerker, procesregisseur, verbinder • Sociabel • Communicatief • Oordeelsvorming

Praktisch Duur: twee losse dagen Begeleiding: Mariëtte Baptist-Fruin Maximum aantal deelnemers: 8 Data: 27 juni en 26 september 2014 (10.00 - 16.30 uur) Deze opleiding is door het NMI erkend en biedt u mogelijkheid om P.E.-punten te vergaren voor uw registratie als mediator.

58


Effectief communiceren in de ‘doe-democratie’ Over wat er werkt in de netwerksamenleving U kent de tijd nog dat de gemeente wist wat goed was voor de burgers. Maar die is voorbij; uw gemeente zet nu in op burgerkracht. Of het nu gaat om de veiligheid op straat, het op peil houden van buurtvoorzieningen of mantelzorg, u doet het samen met uw inwoners. Deze samenwerking vraagt om een andere manier van communiceren. Niet vertellen en uitleggen hoe het in elkaar zit. Maar luisteren, weten wat er speelt en faciliteren. Dat vraagt om nieuwe manieren van communiceren, ook van u als burgemeester.

Wat? De netwerksamenleving en ‘doe-democratie’ vragen een andere communicatiestijl van u als burgemeester. Minder verticaal en meer horizontale communicatie. Uw rol als verbinder van maatschappelijke initiatieven aan het lokaal bestuur wordt belangrijker. Aan de hand van een casus laten we zien hoe de doedemocratie en de representatieve democratie op gespannen voet met elkaar kunnen staan. Hierbij gaan we uitgebreid in op het handelingsperspectief dat u als burgemeester heeft en de communicatiestijlen die hierbij passen. De tweede dag staat de effectiviteit van uw persoonlijke communicatie centraal. We benoemen uw sterke punten, maar ook uw valkuilen van effectieve communicatie in netwerksituaties.

Hoe? Aan de hand van voorbeelden en met casuïstiek uit uw eigen praktijk gaan we in op de valkuilen van verticale communicatie in netwerken. We maken hierbij gebruik van het theoretisch kader van ‘De roos van Leary’. We wisselen theorie af met praktische oefeningen waarbij u meer inzicht krijgt in uw eigen communicatiestijl. De tweede dag van de training staat uw eigen praktijk centraal. Aan de hand van een eigen casus gaan we na hoe u uw persoonlijke communicatie kunt versterken.

Resultaat • U hebt inzicht in welke vormen van communicatie wel en niet werken in netwerken. • U heeft uw inzicht vergroot in uw eigen communicatiestijl. • U heeft uw persoonlijk handelingsrepertoire uitgebreid.

Competenties • Aanjager, verbinder, netwerker en procesregisseur • Communicatief

• Achtergrondoriëntatie • Beïnvoedingsvermogen

Praktisch Duur: vier dagdelen (09.30 - 17.00 uur de volgende dag) Begeleiding: Peter van der Geer Maximum aantal deelnemers: 10 Datum: 16-17 oktober 2014


59

Mediationskills voor burgemeesters Burgemeesters worden in hun ambt geregeld geconfronteerd met conflicten. Veelal betreft het partijen zoals burgers, belangengroepen en bedrijven, die in de regelgeving verstrikt zijn geraakt. Binnen de eigen gemeentelijke organisatie kunnen eveneens interne conflicten ontstaan. Conflicten gaan gepaard met sterke emoties, woede en teleurstelling. Ook in relatie tot de burgemeester, op wie vaak irreële verwachtingen worden geprojecteerd. Burgemeesters moeten effectief kunnen omgaan met alle facetten van conflicten. Voor veel burgemeesters is de manier, waarop zij conflicten hanteren een belangrijke maatstaf voor succes in hun ambt. Vaak wordt gedacht dat men conflicten het best kan oplossen door wat slimmer te zijn en zich meer bewust te zijn van de ruimte in regelgeving dan de partijen, die betrokken zijn bij het conflict. Dit betekent dat, wanneer de burgemeester voor deze methode kiest, hij zich als conflictoplosser behoorlijk in het conflict mengt met zijn eigen ideeën en oplossingen. Hoewel dit in sommige gevallen zeker bijdraagt aan het afhandelen van het conflict, leert de ervaring dat voor een optimale aanpak van conflicten de burgemeester beter een andere weg kan bewandelen. Een weg met minder risico voor verdere polarisatie. Deze route is gebaseerd op de aanpak en de vaardigheden van de mediator tijdens een conflict. De mediator heeft een neutrale, maar dynamische houding in conflictsituaties. Impliciet ligt aan deze houding ten grondslag dat partijen dus zelf aan de oplossing voor hun problemen werken. De mediator is in staat de eisen en emoties van partijen te vertalen in wat zij werkelijk willen zeggen en bereiken. Hierbij worden de partijen gewezen op hun eigen kracht om uit hun conflict te komen. Misschien wel de grootste waarde van de training Mediation Skills voor Burgemeesters is de focus op conflictsituaties, die een persoonlijk risico voor de positie van de burgemeester kunnen inhouden.

Wat? Ruim 120 burgemeesters hebben reeds meegedaan aan een mediation skills training. In deze 6 daagse training: • ontwikkelt u specifieke mediationvaardigheden, die breed toepasbaar zijn • leert u uw persoonlijke valkuilen en dilemma’s in relatie tot conflicten te herkennen en te hanteren • ontwikkelt u uw intuïtie • leert u hoe u de regie over een gesprek kunt houden • leert u hoe u machtsverschillen kunt herkennen en hanteren • ervaart u de invloed van de neutrale maar dynamische houding van de mediator • leert u hoe commitment om in conflict te blijven, veranderd kan worden in commitment om het conflict op te lossen.

Hoe? In plenaire sessies, rollenspellen en het werken in subgroepen traint u deze vaardigheden. Er wordt gebruik gemaakt van films en demonstraties en er is een focus op de daadwerkelijke conflictsituaties van de deelnemers.

60


Resultaat U leert in conflictsituaties: • te bevorderen dat partijen op een meer productieve manier omgaan met conflicten en emoties; • partijen te helpen onderliggende processen en zaken bespreekbaar te maken en hun onderliggende belangen te exploreren; • partijen te helpen creatieve opties te verzinnen; • hoe om te gaan met de situatie waarin u zelf betrokken bent bij het conflict.

Competenties • Bindend vermogen • Onafhankelijkheid • Signaalgevoeligheid • Verbinder en procesregisseur • Communicatief • Coaching • Omgevingsbewustzijn • Probleemverduidelijking • Voortgangsbewaking

Praktische informatie Duur: 3 blokken van 2 dagen (met avondprogramma en overnachting) Begeleiding: Senior trainers van The Lime Tree Maximum aantal deelnemers: 16 Data: 7-8 mei, 21-22 mei, 11-12 juni (10.00 - 17.00 uur de volgende dag) Locatie: De Beyaard, Hulshorst

Informatiebijeenkomst Wanneer u overweegt om in te schrijven voor de opleiding, bestaat de mogelijkheid om vooraf een informatiebijeenkomst bij te wonen. Tijdens deze bijeenkomst wordt meer verteld over mediation skills, de toepasbaarheid hiervan als burgemeester en het trainingsprogramma. De bijeenkomst vindt plaats bij The Lime Tree in Bilthoven op vrijdag 21 maart 2014 tussen 10.00- 11:30 uur. Aanmelden hiervoor kan per e-mail via [email protected].

NMI registratie Om NMI registermediator te worden dient de deelnemer een erkende opleiding te volgen, de kennistoets en een vaardighedentoets te behalen. Om aan deze eisen te voldoen dient u na deze opleiding een aanvullende module te volgen (theorieblok) en de twee examens te behalen. The Lime Tree biedt daarnaast een training ter voorbereiding op de vaardigheden toets (module 3). Meer informatie over de aanvullende module en training vindt u op onze website: www.thelimetree.nl. De kosten voor deelname aan deze activiteiten worden niet vergoed uit het Professionaliseringsfonds burgemeesters.


61

Mens- en contextgedreven organiseren Niet langer de dingen goed doen, maar de goede dingen doen Veel organisaties kennen nog een systeemgedreven manier van werken, die stamt uit het industriële tijdperk. Producten, planning en control, markt, cliënten, etc. kleven aan deze manier van organiseren. We merken dat deze systeemgedreven organisaties meer en meer tekort schieten in het hedendaagse tijdgewricht. Willen we werkelijk van betekenis zijn voor de mensen waar we ons op richten, dan is een overgang naar mensen contextgedreven organiseren noodzakelijk. Daarbij staat niet langer de efficiency voorop, maar de effectiviteit van de organisatie. Bij het mensen contextgedreven werken staan de mensen waar we het voor doen centraal: de kinderen in de jeugdzorg, de leerlingen in het onderwijs, de patiënten in de gezondheidszorg en de wijkbewoners in de gebiedsgebonden politiezorg. De opgave daarbij is ook de context te betrekken in de ontwikkeling van het kind, de leerling, de patiënt en de wijkbewoner: kortom bij de burgers in uw gemeente. De overgang van systeem- naar mensen contextgedreven organiseren is geen gemakkelijke opgave maar wel noodzakelijk om verbinding en werkelijk betekenis te kunnen hebben. De opbrengsten van die overgang zullen groot zijn, omdat veel verantwoordelijkheden die nu bij de overheid gelegd zijn gedeeld worden met de mensen en anderen in hun context.

Wat en hoe? Sezen Academy verzorgt al jaren een aantal cursussen en trainingen in het opleidingenprogramma van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters: de Blikopenerworkshops, de masterclass en de working dinners onder leiding van Wim van Dinten. Voor 2014 zijn deze ingeruild voor een kennismaker en een verdieper in het mensen contextgedreven organiseren. In de Kennismaker krijgt u een introductie in het mensen contextgedreven organiseren aan de hand van de publicatie ‘Passend werken en organiseren in gemeenten’. U leert te zien wat de verschijningsvormen van de verschillende manieren van organiseren zijn en wat de gevolgen ervan zijn. Voor de mensen die een Kennismaker gevolgd hebben en die de aangereikte manieren van organiseren willen leren toepassen is er een Verdieper. Daarin bespreekt u casuïstiek en wordt u op weg geholpen om de werkwijze van de gemeente, het bestuur en van uzelf op een mensen contextgedreven wijze vorm en inhoud te geven.

Resultaat • U herkent de systeemgedreven versus de mensen contextgedreven wijze van organiseren. • U heeft kennis gemaakt met de betekenis en opbrengsten van het mensen contextgedreven organiseren. • U weet hoe u nieuwe manieren van organiseren in uw eigen gemeente kunt toepassen.

62


Competenties • Onafhankelijkheid • Signaalgevoeligheid • Aanjager, verbinder, procesregisseur • Omgevingsbewustzijn • Vernieuwingskracht • Adaptief vermogen

Praktisch Deze opleiding valt uiteen in twee modules: de Kennismaker en - voor wie verder wil - de Verdieper.

Kennismaker Duur: 7 uur Maximum aantal deelnemers: 12 Moderatoren: prof. ir. Wim van Dinten, e.a. Data: 29 september of 29 oktober 2014 (14.00 - 21.00 uur, incl. diner)

Verdieper Duur: 7 uur Maximum aantal deelnemers: 120 Moderatoren: prof. ir. Wim van Dinten, e.a. Datum: 8 december 2014 (14.00 - 21.00 uur, incl. diner)


63

Nieuwe Bestuurstafel burgemeesters De rol van verbinder met zelfreflectie Het Nieuwe Besturen gaat over het kantelmoment in onze maatschappij. Onze samenleving beweegt zich met grote vaart van een verticaal naar een horizontaal georganiseerde maatschappij. Wat betekent dat voor de snel veranderende rol van de burgemeester? Besturen is steeds meer horizontaal communiceren. Als burgemeester heb je echter een hoog afbreukrisico. Hoe blijf je benaderbaar en transparant in je opereren, zonder kwetsbaar te worden. Hoe voorkom je reputatieschade? Wat zijn je sterke en minder ontwikkelde kanten op het gebied van communiceren? Hoe organiseer je feedback en hoe ga je daar mee om?

Wat? De Nieuwe Bestuurstafel biedt burgemeesters binnen een veilige omgeving de mogelijkheid om naar zichzelf te kijken binnen de nieuwe bestuurlijke werkelijkheid. Met behulp van professionele trainers wordt stil gestaan bij wie je als burgemeester bent en hoe er naar je wordt gekeken door de buitenwereld. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: • Reputatiemanagement voor burgemeesters (bewust zijn / worden van de blik van buiten naar binnen) • Het Nieuwe Besturen vergt nieuwe vaardigheden, hoe zet ik die in? • Wat maakt een burgemeester succesvol als Nieuwe bestuurder?

Hoe? De Nieuwe Bestuurstafel is een opleiding, waarin de deelnemers de beweging van Het Nieuwe Besturen maken. De eerste component daarvan is het openstaan voor signalen uit je omgeving. Sommige bestuurders zeggen “bij mij staat altijd de deur open”; toch zult u ervaren dat als u op een andere manier op pad gaan, u veel meer signalen ontvangt en veel meer input krijgt over uw eigen rol in een veranderende maatschappij. Vervolgens leren de deelnemers om verbinding te maken met die signalen en met henzelf. Dat is de zelfreflectie. De afsluitende sessie gaat over uw rol in de community. Wat kun je doen op basis van wat je nu weet? Wat kun je anders doen op basis van het Nieuwe besturen?

Resultaat • U heeft uw inzicht in de betekenis van reputatiemanagement voor burgemeesters. • U kent de eisen voor Het Nieuwe Bestuur en De Nieuwe Bestuurder. • U kent het belang van zelfreflectie op uw eigen handelen. • Kortom: u heeft de eerste stappen in Het nieuwe bestuur gezet

64


Deelnemers aan De Nieuwe bestuurstafel in voorgaande jaren gaven de volgende commentaren: • “Dit is een training zoals ik er nog nooit één heb meegemaakt en een ervaring die ik iedereen zou aanbevelen.” • “De Nieuwe Bestuurstafel biedt rust en verdieping, door op een geheel nieuwe manier stil staan bij eigen rol en functioneren.” • “Mensen vertellen je niet altijd de waarheid aangezien ze in een afhankelijke positie zijn. Bij de Nieuwe Bestuurstafel krijg je feedback van je beroepsgenoten. Dat werkt zeer verfrissend.”

Competenties • Identificatie • Bindend vermogen • Netwerker, verbinder, aanjager • Communicatief • Omgevingsbewustzijn • Vernieuwingskracht

Praktisch Duur: een 24-uurssessie (incl. overnachting) en een middag/avondbijeenkomst. Begeleiding: drs. Mildred Hofkes, drs. Barbara Nanninga en Sara Bosman. Maximum aantal deelnemers: 10 Data: 14-15 mei (14.00 - 14.00 uur de volgende dag) en 23 juni 2014 (14.00 - 20.00 uur, inclusief diner)


65

Samenwerkende gemeente vraagt samenwerkende burgemeester Bouwen aan resultaatgerichte coalities Uw gemeente kan het niet alleen. Er zijn dus tal van formele en minder formele coalities om maatschappelijke opgaven te realiseren. En u speelt als burgemeester een belangrijke rol in veel van deze verbanden. Met welke partijen sluit u coalities en hoe bereikt u een optimaal resultaat in de samenwerking?

Wat? In deze tweedaagse opleiding gaan we eerst nader in op een aantal maatschappelijke ontwikkelingen die ingrijpen op de ‘samenwerkende gemeente’. Aan bod komen schaalvergroting, netwerksamenleving, de gevolgen van informatisering en de veranderende rol van de overheid. We gaan na of deze ontwikkelingen vragen om nieuwe strategische samenwerkingsverbanden voor uw gemeente. Vervolgens gaan we aan de hand van concrete casuïstiek dieper in op de samenwerkingsperspectieven. Welke opstellingen leiden tot resultaat en waarom gaat het soms mis? De tweede dag besteden we ruim aandacht aan uw persoonlijke rol in deze samenwerkingsrelaties. In de samenwerking met uw buurgemeente vervult u een andere rol dan in wanneer u met uw ketenpartners in de veiligheid samenwerkt. Waar loopt u in verschillende situaties tegenaan? En wat zijn uw mogelijkheden om vastgelopen situaties weer vlot te trekken. Hierbij analyseren we eerst uw persoonlijke voorkeursstijl voor samenwerking en gaan we met de ‘Roos van Leary’ aan de slag om uw handelingsperspectief te verbreden.

Resultaat • U heeft uw inzicht in het belang van samenwerking met verschillende partners binnen en buiten uw gemeente vergroot. • U doorziet sneller waarom bestaande samenwerkingsrelaties wel of juist niet goed werken. • U bent in staat om meer resultaat te halen uit de samenwerking met uw strategische partners.

Competenties • Procesregisseur • Verbinder • Omgevingsbewustzijn

Praktisch Duur: 2 losse dagen Begeleiding: drs. Henk Kloor en gastsprekers Maximum aantal deelnemers: 12 Data: 5 november en 3 december 2014 (10.00 - 16.30 uur)

66


Loopbaanoriëntatie Voor burgemeesters is het vaak lastig om zich te oriënteren op de eigen loopbaan. De achtergronden daarvan zijn divers. Zo vraagt de ‘de waan van de dag’ vaak alle aandacht en ontbreekt eenvoudigweg de rust voor een goede reflectie op de eigen functie en de loopbaan. Ook speelt mee dat burgemeesters wel vaak voor de gemeente en het gemeentebestuur op pad zijn, maar veel minder voor zichzelf. En velen zijn al zeer lang werkzaam in het openbaar bestuur en het burgemeestersvak, waardoor de (huidige) burgemeestersfunctie wel haast een vanzelfsprekendheid is. En tenslotte is soms het beeld van een ‘elders solliciterende burgemeester’ bij anderen niet goed. Het ontbreken van de reflectie op de eigen loopbaan brengt risico’s met zich mee. Mooie vacatures komen vaak maar één keer langs... Bovendien wordt de afstand tot andere functies vaak groter als men zich te veel concentreert op de huidige functie. En dan zijn ook de risico’s daar als anderen zien dat de burgemeester ‘te lang’ op zijn plek zit. Loopbaanoriëntatie 2014: • LoopbaanPlus • Persoonijke loopbaanbalans • Portfolio


67

LoopbaanPlus voor burgemeesters Met de mogelijkheid voor deelname van uw partner! Gemeenten zijn sterk in beweging: herindelingen, overheveling van Rijkstaken, bezuinigingen, heroriëntatie op rol en taak, etc. Waar de positie van de burgemeester de laatste jaren al onder een toenemende druk is komen te staan, versnellen en versterken deze ontwikkelingen die trend. Het kan zeer zinvol zijn om u te bezinnen op uw positie en te bepalen welke (carrière)stappen u de komende jaren wilt en kunt zetten in het licht van deze actualiteit. LoopbaanPlus biedt u de mogelijkheid om samen met uw partner te onderzoeken hoe u professioneel functioneert en hoe uw persoonlijkheid en de levensfase waarin u verkeert daar van invloed op zijn. Met als doel om gezonde en weloverwogen besluiten over uw (beider) carrière te kunnen nemen en vervolgstappen te zetten.

Deelname partner Het is belangrijk dat er een goede afstemming bestaat tussen uw eigen loopbaan, uw gezinssituatie en de (werk)omstandigheden en de toekomstplannen van uw partner. Het meedoen van de partner vergroot die afstemming en daarmee de haalbaarheid van de keuzes van uzelf èn uw partner. Daarom heeft de deelname van uw partner aan LoopbaanPlus een belangrijke meerwaarde. Uw partner loopt zijn of haar eigen traject, zelfstandig èn samen met u. Dit is echter geen voorwaarde voor deelname aan het traject en uiteraard zijn ook burgemeesters die alleenstaand zijn, van harte uitgenodigd.

Wat levert LoopbaanPlus u op? • U krijgt meer inzicht in wie u bent, uw drijfveren, waar u voor staat, waar u energie van krijgt, uw kwaliteiten en uitdagingen en uw huidige functioneren. • U krijgt inzicht in de consequenties van de keuzes die voorliggen in uw carrière voor u en uw partner. • U krijgt inzicht in mogelijke dilemma’s of blokkades en handvatten om ze op te lossen. • U leert van de ervaringen en dilemma’s van collega’s en hun partners. Het traject mondt uit in een concreet persoonlijk actieprogramma voor de komende jaren zowel van u als van uw partner. Ruim 60 collega-burgemeesters en partners volgden sinds 2006 het LoopbaanPlus traject. Zij hebben een concreet positief effect ervaren voor het uitoefenen van de huidige functie, carrièreswitches, nevenfuncties, de balans werk-privé en ook het leven na het ambt.

Waaruit bestaat het traject en hoeveel tijd kost het? LoopbaanPlus is een intensief traject dat bestaat uit een combinatie van persoonlijke begeleiding, zelfonderzoek en groepssessies. De groep zal uit maximaal 12 deelnemers bestaan. De doorlooptijd van het totale traject is ongeveer een jaar. Het bestaat uit de volgende onderdelen:

68


I. Het individuele deel 1. Intake (2 uur): In een intensieve kennismaking wordt uw vraag en die van uw partner verkend. In dit gesprek onderzoeken we ook of het programma werkelijk aan uw behoeften voldoet. 2. Persoonlijk Ontwikkel Plan (totaal +/- 3 tot 4 uur): Thuis onderzoekt u aan de hand van een denkstijlen scan, de Mindsonar, en aan de hand van een aangeleverd format uw vraag. Dat mondt uit in een POP. We leveren een structuur aan om u dat zo makkelijk mogelijk te maken. 3. Feedback gesprek (2 x 2 uur met lunch tussendoor): In een persoonlijk gesprek ontvangt u, samen met uw partner, feedback van de begeleiders op uw beider POP en op de resultaten van de Mindsonar.

II. Groepsdeel 4. Eerste groepsblok (3 dagdelen): Na een onderlinge kennismaking wisselt u ervaringen uit en helpt elkaar rond de persoonlijke thema’s. Door diverse oefeningen verdiept u uw inzichten en scherpt u uw vraagstelling en de keuzes die voorliggen verder aan. 5. Actieplan (+/- 1,5 uur): Aan de hand van het voorgaande stelt u een actieplan op en bereidt een presentatie voor. Hiervoor worden de nodige formats aangeleverd. 6. Tweede groepsblok (3 dagdelen): U presenteert uw actieplan in de groep. Iedereen krijgt feedback op zijn of haar actieplan van de andere deelnemers en de begeleiders. De presentaties worden door ondersteunende oefeningen afgewisseld. 7. Terugkomdag (2 dagdelen): De vorderingen van uw actieplan worden besproken en zonodig stelt u uw plannen bij.

Praktisch I. Individuele deel Het individuele deel vindt plaats van februari tot en met juni 2014. De persoonlijke gesprekken vinden plaats ten kantore van Intens te Groesbeek. II. Groepsdeel Eerste groepsbijeenkomst: Data: 5 en 6 september 2014. Start vrijdag 9.30 uur, afronding zaterdag na de lunch, inclusief overnachting. Tweede groepsbijeenkomst: Data: 31 oktober en 1 november 2014. Start vrijdag 9.30 uur, afronding zaterdag na de lunch, inclusief overnachting. Terugkomdag: datum nader vast te stellen, voorjaar 2015 Begeleiding: Mieke Laarakkers en Guus Hustinx van Intens


69

Persoonlijke loopbaanbalans Maak de balans op voor uw loopbaan tot heden en in de toekomst Vindt u het zinvol om u te bezinnen op uw volgende loopbaanstap of ervaart u soms een lichte onvrede bij uzelf of anderen over uw functioneren? Als u die vragen bevestigend beantwoordt, dan is het zinvol om uw loopbaan onder de loep te nemen. Maar ook als het nog niet het geval is, dan is het ook zinvol om eens de balans van uw loopbaan op te maken. De persoonlijke loopbaanbalans biedt burgemeesters een persoonlijk moment van zelfreflectie, eventueel aangevuld met een contact met een objectieve, deskundige buitenstaander.

Wat? De persoonlijke loopbaanbalans biedt hulp en inzicht ten aanzien van eventuele vragen met het oog op vervolgstappen in uw loopbaan als: • In hoeverre pas ik bij andersoortige gemeenten en daar geldende opgaven? • Hoe krijg ik inzicht in andere sectoren dan het openbaar bestuur zoals bijvoorbeeld de zorg- of de onderwijssector en kennis van de bestuurlijke kringen? Dat gebeurt door een zelfevaluatie aan de hand van een aantal op de persoon en functie gerichte vragen waarmee u uw loopbaanbalans opmaakt. Deze balans bespreekt u met een ervaren en deskundige adviseur en desgewenst met collega’s die net als u het loopbaan oriëntatie programma hebben aangevraagd. Het traject geeft u meer inzicht in de verhouding tussen uw loopbaanrollen nu en door u in de toekomst gewenst. Ook zijn er mogelijkheden voor het bespreken van een follow-up. Te denken valt aan klankbordgesprekken met interim bestuurders in andere bestuurssectoren, individuele coaching of training. Deze ervaren bestuurders zijn afkomstig van het uitgebreide netwerk van GITP en treden met de nodige discretie op.

Hoe? • U start de persoonlijke loopbaanbalans met een intakegesprek met een vaste adviseur. Hierin bespreekt u persoonlijke vragen of dilemma’s. • Daarna doet u via een digitale vragenlijst een zelfevaluatie op een door u gewenst moment en locatie. Deze is gericht op uw ervaring in het burgemeestersambt en bevat vragen ten aanzien van de ervaren functionele en persoonlijke dillema’s en knelpunten. Onderdeel is ook een bestuurlijke drijfveren-profiel. De vragenlijst is gebaseerd op jarenlange en gevalideerde ervaring met geschiktheids- en potentieelonderzoek alsmede ervaringen van burgemeesters en toezichthouders in de praktijk. • Vervolgens doet u een opdracht (één uur) ten aanzien van uw loopbaanrollen zoals die zijn gedefinieerd door prof. Hans Hoekstra van de RUG. • Met uw adviseur volgt daarna - individueel of desgewenst in combinatie met andere deelnemers - een bespreking van de resultaten van de zelfevaluatie en van de opdracht. Voordeel van een gezamenlijke nabespreking is dat u van elkaars vragen of dilemma’s kunt kennisnemen en hiervan kunt leren en zich laten inspireren. • Na afloop bieden we u een klankbordgesprek aan met een objectieve ervaren (interim) bestuurder uit het netwerk van GITP.

70


Praktisch Duur: De doorlooptijd van het geheel is in onderling overleg te bepalen: van twee weken tot een maand. Begeleiding: ervaren adviseurs van GITP Maximum aantal deelnemers: 16 Data: U plant de data met de adviseur die u bij het traject begeleidt.


71

Portfolio De buitenwereld heeft maar een beperkt beeld van wat een burgemeester allemaal doet. De burgemeestersfunctie is zeer generalistisch en laat zich maar moeilijk omschrijven. Bovendien spelen veel van de taken die de burgemeester uitvoert, zich achter de schermen af. Voor de burgemeesters kan het hierdoor lastig zijn om een Curriculum Vitae/Portfolio op te bouwen dat recht doet aan zijn of haar kwaliteiten. Het vermelden van de gremia, waarin men opereert, is immers onvoldoende op indruk te maken op potentiële nieuwe werkkringen.

Wat en hoe? Portfolio is een pilot, waarin 10 burgemeesters begeleiding krijgen bij het ‘vullen’ van hun portfolio. Na een gezamenlijke intakebijeenkomst volgt u individuele trajecten. U doet een competentiescan en geeft aan welke functielandschappen u na uw huidige functie ziet. Aan de hand daarvan krijgt u methoden aangereikt voor het gericht versterken van de competenties die in die functielandschappen nodig zijn.

Praktisch Duur: Portfolio heeft een doorlooptijd van 6 maanden Begeleiding: Ruud van Bennekom Maximum aantal deelnemers: 10 Data: Startbijeenkomst is op 13 juni 2014 (13.00 - 16.00 uur); daarna volgen individuele afspraken.

72



73

Algemene informatie

Bestuurlijke verantwoordelijkheid Voor de professionalisering van burgemeesters is een fonds gevormd, dat wordt bestuurd door het bestuur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, dat hiervoor een overeenkomst heeft met de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Een commissie professionaliseringsfonds en de directeur van het NGB dragen zorg voor de operationalisering van het beleid.

Inschrijving voor deelname U kunt zich uitsluitend via het NGB-bureau voor de opleidingen inschrijven. Dat gebeurt via de website www.burgemeesters.nl. Uw aanmelding dient uiterlijk op 31 januari 2014 ingezonden te zijn. Vervolgens ontvangt u voor 15 februari 2014 bericht over uw plaatsing. Na die tijd is aanmelding nog steeds mogelijk voor de opleidingen die nog open plaatsen hebben. Een overzicht van deze open plaatsen vindt u op www.burgemeesters.nl.

Bepalingen voor deelname Voor toekenning van bijdragen uit het fonds is een protocol opgesteld, dat u op blz van de opleidingengids aantreft.

NGB-bureau Het bureau van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters is gevestigd in het gebouw van de VNG. Aldaar zijn directeur Ruud van Bennekom en het NGB-secretariaat bereikbaar.

NGB Postbus 30435 2500 GK Den Haag Tel: 070 - 3738383 Fax: 070 - 3635682 Email: [email protected] (secretariaat) [email protected] (directeur)

74


Protocol Professionaliseringsfonds Burgemeesters Begrippen • het fonds: professionaliseringsfonds burgemeesters • het bestuur: het bestuur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters • de commissie: de commissie professionalisering van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters • de directeur: de directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Aanvragen van vergoeding 1. Jaarlijks verschijnt aan het einde van het jaar de opleidingengids voor burgemeesters voor het jaar daarop. Inschrijvingen voor opleidingen, trainingen en andere activiteiten, die zijn opgenomen in de opleidingengids voor burgemeesters gelden als aanvraag voor vergoeding uit het fonds. 2. Aanvragen voor vergoeding van opleidingen, trainingen c.a. die niet zijn opgenomen in de opleidingengids worden schriftelijk, gemotiveerd en gedocumenteerd ingediend bij de directeur. Over deze aanvragen wordt binnen zes weken na ontvangst beslist.

Beoordelingscriteria 3. Voor opleidingen, trainingen c.a. opgenomen in de opleidingengids is per activiteit een maximum aantal deelnemers bepaald. Bij overschrijding van het maximum aantal inschrijvingen, wordt voorrang verleend aan degenen, die niet eerder of minder frequent aan opleidingen deelnamen. Daartoe houdt het NGB een registratie van deelname bij. Als tweede criterium geldt de aansluiting van de opleiding op uw persoonlijke competentieprofiel. Als derde criterium wordt gekeken naar de samenhang tussen inschrijving en fase van de loopbaan. Afwijkende criteria voor beoordeling worden in de gids vermeld. 4. Deelname aan het introductieprogramma voor nieuw in het ambt aangestelde burgemeesters wordt gezien als verplicht en geldt als toelatingscriterium voor overige activiteiten. 5. Voor opleidingen en trainingen, die niet zijn opgenomen in de gids gelden als criteria voor de beoordeling: a. de mate waarin de opleiding bijdraagt aan de bestuurscompetenties voor burgemeesters; een en ander te adstrueren door overlegging van het persoonlijk profiel; b. de relatie tot de loopbaanontwikkeling; c. de budgettaire ruimte binnen het fonds. NB. Het gaat hier om uitzonderlijke gevallen.


75

De vergoedingen uit het fonds 6. Voor activiteiten vermeld in de opleidingengids worden uit het fonds vergoed: de kosten voor deelname en de direct aan de deelname gerelateerde verblijfskosten. Er wordt geen vergoeding gegeven van reiskosten. 7. De vergoedingen voor opleidingen, die niet in de opleidingengids zijn opgenomen worden afzonderlijk vastgesteld. In het algemeen zal hierbij een gedeeltelijke tegemoetkoming in de kosten worden verleend. Bij toekenning van een bijdrage zullen voorwaarden worden gesteld over de evaluatie en verantwoording van resultaten.

Aangaan van verplichting 8. Bij inschrijving voor een opleiding wordt door de deelnemer een verplichting aangegaan. Annulering is uitsluitend schriftelijk en binnen gestelde termijnen mogelijk. Deze termijnen staan vermeld in de schriftelijke bevestiging van deelname die u ontvangt. Bij niet tijdige annulering van deelname zullen reeds gemaakte kosten bij betrokkene in rekening worden gebracht. Bij wanbetaling kan het bestuur besluiten tot verdere uitsluiting van deelname aan professionaliseringsactiviteiten.

Hardheidsclausule 9. In gevallen waarin dit reglement niet voorziet beslist het bestuur, na overleg met de commissie Professionaliseringsfonds.

76


Opleidingengids voor burgemeesters

Recommend Documents