INFORMATIEBROCHURE BURGEMEESTERS

PROVINCIE ANTWERPEN

DE

G OUVERNEUR

INFORMATIEBROCHURE BURGEMEESTERS 2013-2018

INFORMATIEBROCHURE BURGEMEESTERS 2013-2018 Inho ud s t afe l 1. De gouverneur als zeer toegankelijk aanspreekpunt voor steden/ gemeenten.��5 2. Mijn gemeente in relatie tot andere gemeenten en overheden: de coördinerende opdracht van de gouverneur. Samen problemen oplossen en/of opportuniteiten grijpen. ��9 3. Regioscreening: impact, betekenis en gevolgen voor mijn stad of gemeente?��12 4. De beleids- en beheerscyclus (BBC): een handig beleidsinstrument voor mijn stad of gemeente��16 5. Mijn rol bij het voorkomen en bestrijden van incidenten, rampen, overlast én criminele fenomenen. ��18 6. Belangrijke uitdagingen en opportuniteiten voor mijn gemeente/stad31 7. Uitgeleide��36 8. Nuttige contactgegevens��38

In een sterk en snel veranderende wereld met relatief veel onzekerheid verwachten mensen heel veel van hun bestuur en in het bijzonder van “hun” burgemeester. Bovendien zijn mensen beter opgeleid en kritischer en beschikken ze over een waaier aan mogelijkheden om altijd en overal voorstellen te doen, hun mening te geven en/of al dan niet anoniem striemende kritiek te uiten én met de rest van de wereld te delen. Als burgemeester word je geacht het soms erg lokale en particuliere te kennen en tegelijk oog te hebben voor de samenhang, de mogelijkheden en beperkingen én het grotere geheel. Dat veronderstelt heel wat: actief luisteren naar je inwoners, naar verenigingen, ambtenaren, de gemeenteraad en het college; creatief zoeken naar synergie en breed gedragen, innovatieve en duurzame oplossingen voor steeds weer nieuwe uitdagingen in een budgettair krappe tijd. Als burgemeester ben je bovenal altijd en overal de verbindende schakel: tussen administratie en beleid, tussen je stad of

3

gemeente en de provincie, Vlaanderen, België, Europa en zelfs…de wereld. Tussen de eigen stad of gemeente en de buurgemeenten. Tussen wijken, tussen mensen.

4

Kortom, burgemeester zijn is een mooi, veelzijdig maar ook veeleisend ambt. In dit boekje vind je alvast enkele aandachtspunten en tips. Het gaat om opdrachten of taken die je als burgemeester vervult, over opportuniteiten en kansen voor jouw stad of gemeente, over mijn taken als gouverneur en hoe ik jou en je stad of gemeente kan en graag wil ondersteunen. De informatie is beknopt, met telkens een verwijzing naar verdere, meer uitgebreide informatie en contactpersonen. Ik kijk uit naar een uitmuntende verstandhouding en constructieve samenwerking met jou en met je gemeente. Het vertrouwen van en de goede samenwerking in optimaal partnerschap met de 70 gemeenten die onze provincie rijk is, zijn

immers de belangrijkste voorwaarden om verder uit te groeien tot een welvarende, creatieve, duurzame, open en ambitieuze provincie. Aan burgemeesters zeg ik meestal: hou van je gemeente, leef voor je gemeente. Als burgervader –of burgermoeder- van je stad of gemeente kan je, heel dicht bij en met de mensen, het verschil maken. Daar wens ik je veel succes en vooral ook veel plezier mee!

Cathy Berx Gouverneur

Algemene contactgegevens kabinet gouverneur Cathy Berx: Koningin Elisabethlei 22 2018 Antwerpen T 03 240 50 60 | F 03 248 26 51 [email protected] www.provant.be Doorklikken naar bestuur > beleid > gouverneur Cathy Berx

1. De gouverneur als zeer toegankelijk

Waarvoor kan ik als burgemeester bij de gouverneur terecht? Als gouverneur vertegenwoordig ik zowel de provinciale, gewestelijke (Vlaamse) of federale (Belgische) overheid in de provincie Antwerpen. Ik vorm als het ware de schakel tussen het federale, Vlaamse, provinciale en gemeentelijke niveau. Ik ondersteun de gemeenten, en tracht moeilijke besluitvormingsprocessen soepel(er) te laten verlopen. Zo zal ik blijven waken over synergiën, een goede samenwerking en een correcte verdeling van lusten en lasten van elk van de regio’s, steden en gemeenten in onze provincie. Mijn rol als gouverneur zie ik daarbij vooral als ondersteunend, versterkend en stimulerend. Na uw benoeming door de minister van Binnenlandse Aangelegenheden legt u in mijn handen de eed als burgemeester af. Vanaf nu staat u aan het hoofd van uw stad of gemeente. Waarvoor kan u als burgemeester bij de gouverneur terecht? Steden en gemeenten kunnen bij de uitoefening van hun dagelijkse taken een beroep doen op de gouverneur en op het provinciebestuur. Als commissaris van de federale regering heeft de gouverneur vooral taken op het gebied van ordehandhaving, veiligheid en rampenmanagement. Op provinciaal vlak zit ik de deputatie van de provincie voor. De deputatie en de gouverneur vertegenwoordigen het provinciale beleid in al zijn verscheidenheid.

De gouverneur als zeer toegankelijk aanspreekpunt voor steden/gemeenten

aanspreekpunt voor steden/gemeenten.

5


6

Als commissaris van de Vlaamse regering sta ik in voor het bestuurlijk toezicht op de gemeenten en OCMW’s. Beslissingen die strijdig zijn met de wetten, decreten en besluiten van de federale of Vlaamse regering, kan en moet ik in principe schorsen. Ik kies bewust voor een coachend toezicht. Zo nemen we doorgaans eerst contact met u of uw bestuur alvorens tot een schorsing over te gaan en bespreken we de alternatieven. Ook zullen we desgewenst uw gemeente proactief begeleiden zodat u uw gemeentelijke ambities maximaal en binnen de contouren van het recht kan realiseren. Wordt u geconfronteerd met een dossier dat strop dreigt te raken, met problemen met de hogere overheden, of dreigt een geschil met een buurgemeente dan kan u beroep doen op mij, mijn kabinet, de afdeling Binnenlands Bestuur en/of de provincie. Mocht niet meteen duidelijk zijn bij wie u best terechtkan, dan zullen we u ook daarin begeleiden. Via overleg en coördinatie zoeken we samen een oplossing, bemiddelen we bij conflicten, helpen we zoeken naar synergiën. Ook klachten van burgers worden door de diensten van het Agentschap voor Binnenlands Bestuur en mezelf behandeld. Burgers, lokale mandatarissen en/of ambtenaren die het niet eens zijn met een beslissing van hun lokaal bestuur, kunnen een klacht indienen bij de gouverneur. Klachten worden schriftelijk bezorgd. Ze worden zo snel en accuraat mogelijk beantwoord. Voor elke klacht wordt steeds ook de mening van het bestuur gevraagd. Elk verhaal heeft doorgaans immers twee kanten. Zo mogelijk proberen we ook hier te bemiddelen. Soms worden klachten ook besproken

Kortom, we proberen de steden en gemeenten zo goed als mogelijk bij te staan, te helpen en te coachen. Bovendien trachten de provincie én de gouverneur bij te dragen tot een goede verstandhouding, samenwerking, goede coördinatie en afstemming tussen de verschillende steden en gemeenten die onze provincie rijk is en die we als goede partners koesteren. Voor dit alles worden we uitmuntend bijgestaan door de Vlaamse administraties Binnenlands Bestuur, afdeling Antwerpen, de provinciale administratie én de federale medewerkers. Om de gemeenten én hun besturen door en door te leren kennen zullen de deputatie en ikzelf een nieuwe ronde werkbezoeken aan de steden en gemeenten van de provincie Antwerpen organiseren. Tijdens deze werkbezoeken kan u lokale projecten en beleidsinitiatieven voorstellen en toelichten aan de leden van de deputatie en mezelf. Zo krijgen we een goed inzicht in de ambities van de steden en gemeenten, de eventuele problemen en de moeilijkheden waarmee de steden en gemeenten worden geconfronteerd om hun plannen te concretiseren. Meestal zijn deze bezoeken de vruchtbare verderzetting van een intensieve en constructieve samenwerking. Om de 6 maanden organiseer ik een breed overleg met de 70 burgemeesters van onze provincie Antwerpen. De implementatie van de brandweerhervorming, de gezamenlijke strijd tegen inbraken en diefstallen in woningen én voor meer verkeersveiligheid, goed rampenmanagement,


met de deputatie, provinciale, Vlaamse of federale diensten. Uiteraard wordt elke klacht binnen de wettelijke termijn behandeld.

7

8


het voorkomen en de aanpak van wateroverlast, een goed winterplan met oog voor de zoutproblematiek, de verdere organisatie van de regioscreening, ... het zijn maar enkele thema’s die daarbij aan bod komen. Meer info: Kabinet gouverneur Cathy Berx T 03 240 50 60 - [email protected] Agentschap Binnenlands Bestuur – afdeling Antwerpen Carolina Stevens - Afdelingshoofd T 03 240 51 19 (vanaf 17 januari: 03 224 97 52) - [email protected]

andere gemeenten en overheden: de coördinerende opdracht van de gouverneur. Samen problemen oplossen en/of opportuniteiten grijpen.

Op 8 april 2011 keurde de Vlaamse regering het Witboek Interne Staatshervorming goed. Met deze interne staatshervorming wil de Vlaamse regering de Vlaamse bestuurlijke organisatie hervormen. De versterking van de lokale democratie en van de slagkracht van de lokale overheid staan centraal. Een belangrijke doelstelling uit het Witboek is de afstemming tussen de verschillende overheidsdiensten. Op die manier hoopt men de zogenaamde ‘verkokering’ tegen te gaan, een fenomeen waarmee u als lokaal bestuur ook geconfronteerd kan worden. Verkokering kan de voortgang van zowel lokale als bovenlokale projecten vertragen, en kan wegen op de bestuursefficiëntie. Het Witboek Interne Staatshervorming gaat hier dieper op in, onder andere door de provinciegouverneurs een coördinerende opdracht te geven.

Mijn gemeente in relatie tot andere gemeenten en overheden: de coördinerende opdracht van de gouverneur. Samen problemen oplossen en/of opportuniteiten grijpen

2. Mijn gemeente in relatie tot

9


10

Wat houdt de coördinatieopdracht in? De Vlaamse regering heeft deze nieuwe opdracht meteen ook concreet uitgewerkt en de provinciegouverneurs hiervoor een specifiek mandaat gegeven (besluit Vlaamse regering van 29 april 2011). Samengevat moet de gouverneur, vanuit zijn of haar neutrale en intermediaire positie, een brug vormen tussen de verschillende overheidsdiensten en andere, betrokken partners.

De coördinatieopdracht in onze provincie. In de provincie Antwerpen hebben we ervoor gekozen de coördinatieopdracht zowel generiek als specifiek per dossier in te vullen. De generieke aanpak omvat een periodiek overleg met de verschillende gedeconcentreerde buitendiensten van de Vlaamse overheid. Verschillende beleidsdomein-overschrijdende thema’s komen hier aan bod. Naast het generieke spoor kan de gouverneur ad hoc bemiddelen tussen verschillende partijen indien dossiers dreigen te vertragen of te blokkeren. Dit soort vragen tot bemiddeling en begeleiding kan bijvoorbeeld uitgaan van u en uw gemeentebestuur, maar evenzeer van provinciebesturen of van een Vlaamse minister of administratie, of van ondernemers en/of potentiële investeerders. Sinds de start van de coördinatieopdracht werden zo reeds tientallen dossiers behandeld (voor een overzicht, zie o.a.

Meer info: Bram Abrams - wnd. Arrondissementscommissaris T 03 240 50 23 - [email protected]


het jaarverslag 2011 op www.cathyberx.be). Ook de coördinatie van een aantal grote mobiliteitsprojecten in de oostzijde van de Antwerpse regio (o.a. de Tweede Spoortoegang voor de Haven van Antwerpen, de Oosterweelverbinding, de E34/E313 tussen Antwerpen-Oost en de verkeerswisselaar in Ranst en het bedrijventerrein Wommelgem/Ranst ENA, … zie www.poortoost.be) en de coördinatie van enkele grote, Vlaamse projecten in de Vallei van de Kleine Nete (Sigma, overstromingsgebieden uit het bekkenbeheerplan, instandhoudingsdoelstellingen, afbakening buitengebied, …) kaderen in deze opdracht. De rol van de gouverneur is in de eerste plaats gericht op het (her)opstarten van een constructieve dialoog tussen de betrokken partners met het oog op de uitwerking van een snelle oplossing. Het is uiteraard niet de bedoeling om parallelle structuren op te zetten. Daar waar er reeds wettelijke overlegstructuren bestaan, zal steeds de relevante regelgeving worden gevolgd.

11

3. Regioscreening: impact, betekenis en

12

Regioscreening: impact, betekenis en gevolgen voor mijn stad of gemeente

gevolgen voor mijn stad of gemeente?

Met de uitvoering van het Witboek Interne Staatshervorming wil de Vlaamse regering de Vlaamse bestuurlijke organisatie hervormen waarbij de versterking van de steden en gemeenten een centrale doelstelling is. De regioscreening is in dit kader een sleutelproject en bijgevolg uitermate interessant en relevant voor u als burgemeester. De regioscreening is immers een instrument in handen van de steden en gemeenten dat van onderuit moet groeien. Voor de gouverneurs is er een coördinerende en ondersteunende rol weggelegd, gezien hun neutrale positie op het kruispunt tussen de verschillende bestuursniveaus. In het Witboek (pagina 21 en volgende) wordt vastgesteld dat er, naast de drie democratisch verkozen bestuursniveaus, honderden tussenstructuren of zogenaamde intermediaire structuren ontstaan zijn. Deze zijn, om uiteenlopende redenen, gegroeid op initiatief van de Vlaamse overheid, de provincies en de lokale besturen. Hun aantal stijgt nog steeds. Samenwerking versterkt de bestuurskracht, maar de huidige situatie zorgt ook voor problemen op diverse vlakken: tekort aan democratische controle, verkokering, gebrek aan transparantie, gebrek aan efficiëntie en een onduidelijke bevoegdheids- en taakverdeling.

De samenwerking tussen lokale besturen versterken en ondersteunen maar tegelijkertijd deze samenwerking op een transparante, democratische en efficiënte manier organiseren. Het is de bedoeling om, per regio, te komen tot enerzijds een territoriale gebiedsomschrijving waarin zowel de Vlaamse overheid, de provincies, de gemeenten en alle andere intermediaire structuren zich maximaal inschrijven en anderzijds tot een concreet actieplan.

De methodiek voor de regioscreening De methodiek voor de regioscreening is gebaseerd op adviezen van de Vlaamse Adviesraad voor Bestuurszaken (VLABEST) en tot stand gekomen onder de wetenschappelijke begeleiding van het Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen (SBOV). De regioscreening bestaat uit drie fasen: • fase 1 - inventarisatie van bestaande samenwerkingsverbanden (september 2011 – januari 2012) • fase 2 - evaluatie • fase 3 - opmaak territoriale gebiedsomschrijving en actieplan Het overleg zal per regio worden gevoerd. In de provincie Antwerpen kozen we ervoor om de startregio’s te laten samenvallen met de huidige arrondissementen: regio Antwerpen, regio Mechelen en regio Turnhout. Verschuivingen zijn in de loop van het proces mogelijk, maar dit neemt niet weg dat deze initiële keuze erg belangrijk is.


Doelstelling van de regioscreening

13

14


Stand van zaken: De eerste fase van de regioscreening, de inventarisatie, ging formeel van start op 28 september 2011 (overleg burgemeesters provincie Antwerpen) en werd in januari 2012 afgesloten. De inventarisatie zelf bestond uit verschillende stappen: • stap 1 - inventarisatie van samenwerkingsverbanden door gemeentebesturen • stap 2 - verwerken van alle ontvangen informatie in centrale databank door de Afdeling Binnenlands Bestuur Antwerpen van de Vlaamse overheid • stap 3 - validatie van de aangevulde inventarisatie door de gemeentebesturen Alle gemeentebesturen werkten massaal mee aan de inventarisatie. In totaal werden in de provincie Antwerpen niet minder dan 729 intergemeentelijke samenwerkingsverbanden geïnventariseerd. Voor heel Vlaanderen staat de teller op 2228. Meer duiding bij de resultaten en een databank met een overzicht van alle samenwerkingsverbanden vindt u op www.cathyberx. be/regioscreening (provincie Antwerpen) en www.binnenland.vlaanderen.be/werking-besturen/ regioscreening (Vlaanderen). U wordt uiteraard op de hoogte gehouden over de verdere stappen in de regioscreening. Op basis van de inventarisatie kan u alvast en vooral zelf beter in kaart brengen aan welke samenwerkingsverbanden uw stad of gemeente participeert en hier in de toekomst bewuster mee omgaan of zelfs, via een evaluatie, komen tot een concreet actieplan. In 2013 start er -

Meer info: Bram Abrams – wnd. Arrondissementscommissaris T 03 240 50 23 - [email protected]


in nauwe samenwerking met de gemeentebesturen en onder leiding van de gouverneur - een analyse van en een debat over de resultaten van de inventaris.

15

16

De beleids- en beheerscyclus (BBC): een handig beleidsinstrument voor mijn stad of gemeente

4. De beleids- en beheerscyclus (BBC): een

handig beleidsinstrument voor mijn stad of gemeente

De beleids- en beheerscyclus (BBC) is voor elk lokaal bestuur een handig en onmisbaar instrument. BBC zorgt voor een overzichtelijk en duidelijk kader om uw lokaal beleid te plannen, uit te voeren, op te volgen en te evalueren. Het Agentschap Binnenlands Bestuur stimuleert u en uw lokaal bestuur om beleidskeuzes te concretiseren in doelstellingen, een geïntegreerde meerjarenplanning op te maken en resultaat- en effectgericht te werken. Het meerjarenplan, het budget en de jaarrekening zijn geen louter financiële rapporten meer, maar beleidsrapporten die inzicht verschaffen in de geplande en gerealiseerde doelstellingen en de financiële gevolgen daarvan. De nieuwe normen van financieel evenwicht dragen bij tot de vrijwaring van de financiële gezondheid van uw stad of gemeente. Vanaf 2014 wordt BBC algemeen toegepast, bij alle gemeentebesturen. Zeventien pilootbesturen uit de provincie Antwerpen werken nu al met BBC. Op 1 januari 2013 sluiten nog eens achtendertig besturen aan. In de loop van 2013 maakt elk bestuur een meerjarenplanning op voor de periode van 2014 tot 2019.

Meer info: Agentschap Binnenlands Bestuur Carolina Stevens - Afdelingshoofd T 03 240 51 19 (vanaf 17 januari: 03 224 97 52) - [email protected] http://binnenland.vlaanderen.be/bbc

De beleids- en beheerscyclus (BBC): een handig beleidsinstrument voor mijn stad of gemeente

Dankzij BBC zullen ook de papierstroom en de administratieve lasten voor uw bestuur verminderen. Via een uniek digitaal loket zullen de lokale besturen en de Vlaamse overheid informatie uitwisselen. Het bestuurlijk toezicht wordt gedigitaliseerd, de toezichtprocedures versoepeld en geoptimaliseerd. De autonomie van uw lokaal bestuur primeert op het toezicht. Het goedkeuringstoezicht wordt beperkt en het algemeen toezicht wordt de courante procedure.

17

18

Mijn rol bij het voorkomen en bestrijden van incidenten, rampen, overlast én criminele fenomenen

5. Mijn rol bij het voorkomen en bestrijden van incidenten, rampen, overlast én criminele fenomenen.

a. een goed voorbereid burgemeester maakt het verschil (korte opleiding rampenmanagement en actieve deelname aan rampenoefeningen)

Korte opleiding rampenmanagement Om u voor te bereiden op mogelijke grootschalige incidenten of rampsituaties in uw gemeente kan u de opleiding rampenmanagement volgen. Deze tweedaagse opleiding voor burgemeesters wordt in samenwerking met Campus Vesta georganiseerd. Tijdens de eerste dag wordt toegelicht hoe de samenwerking en afstemming tussen de burgemeester en de verschillende disciplines in de praktijk verlopen (zie ook bij punt 5.c.). Ook de gevolgen van het Koninklijk Besluit op de noodplanning voor de aansprakelijkheid van de burgemeesters worden toegelicht. Enkele realistische praktijkoefeningen op dag twee moeten de burgemeesters in staat stellen hun coördinerende rol bij rampen optimaal te kunnen opnemen. Meer info: www.provant.be > leren > educatieve databank > rampenopleiding burgemeesters Ronald Ackermans - directeur ambulancier- en medische opleidingen Campus Vesta T 03 205 19 50 - [email protected]

Op initiatief van u als burgemeester, van de gouverneur of de minister worden geregeld oefeningen georganiseerd om de noodplannen te testen. Bovendien krijgen de verschillende disciplines (brandweer, politie, medische hulpdiensten,…) en uzelf zo de kans om de vele en complexe taken te oefenen. Voor zo’n rampenoefening werkt een stuurgroep een scenario uit. De stuurgroep omschrijft ook de doelstellingen van de oefening. Er worden voornamelijk 2 soorten oefeningen opgezet: • Theoretische oefeningen: De verschillende disciplines worden rond de tafel gezet. Op papier geven zij weer hoe zij in werkelijkheid zouden optreden. • Terreinoefeningen: De oefening wordt geënsceneerd op de plaats van de (gesimuleerde) noodsituatie. Er is in principe een reële ontplooiing van manschappen en middelen op die plaats. In het kader van de noodplanning en het crisisbeheer is het houden van oefeningen een belangrijk aspect. Het is essentieel dat u en de hulpverleners een zekere routine ontwikkelen voor het werk dat er gedaan moet worden. De samenwerking tussen de betrokken partners moet zo goed en vlot mogelijk verlopen, zodat er tijdens een noodsituatie snel en efficiënt opgetreden en gehandeld wordt. Deze ‘routine’ kan slechts verworven worden door oefeningen steeds maar weer te herhalen. Meer info: Ilse Van Mechelen – Dienst Noodplanning : projectwerking en oefenbeleid T 03 240 53 06 - [email protected]


Actieve deelname aan rampenoefeningen

19

20


b. Lokale overheid en bevolking: partners in de strijd voor meer veiligheid (rookdetectoren, inbraakveiliger woningen, veilige[re] evenementen en feesten) Ga uit van de kracht van mensen ter versterking van de veiligheid: aarzel niet om beroep te doen op de zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van uw burgers. Immers, een gerichte versterking van goed omkaderde sociale zelfredzaamheid leidt tot grotere solidariteit en tot een maatschappelijk weefsel waarin wederzijdse hulp weer echt een plaats krijgt. Naast een positieve bijdrage aan een cultuur van zelfcontrole, respect en vrijheid in verantwoordelijkheid, kunnen mensen werken aan technopreventie, hartelijker omgangsvormen en betere sociale controle. Dat veronderstelt dat ze zich meer bewust worden van de verschillende mogelijkheden om passend in te spelen op wat in de omgeving gebeurt. Burgers en bedrijven moeten bovendien de mogelijkheid hebben om – al dan niet binnen gestructureerde verbanden als BuurtInformatie- of Winkel InformatieNetwerken –informatie die relevant is op het vlak van veiligheid over te dragen aan degenen die formele verantwoordelijkheid dragen voor veiligheidszorg. Ook gezond verstand werkt: geld hoort thuis op de bank, dure juwelen in de kluis en een ladder laat je niet achter in de tuin. Ook op het vlak van civiele veiligheid kan juist en koelbloedig handelen door burgers hét verschil maken: een brevet EHBO, goede en verstandige reflexen in noodsituaties,…

• In heel wat provinciale instellingen en ook in gemeenten worden AED-toestellen (Automatische Externe Defibrillatoren) geplaatst. Wanneer iemand een hartstilstand krijgt, kan dit apparaat elektrische schokken toedienen waardoor het hart opnieuw een normaal ritme kan krijgen. Gemeentepersoneel maar zeker ook burgers moeten aangemoedigd worden een opleiding te volgen om de technieken van reanimatie met gebruik van zo’n defibrillator aan te leren (zie ook 6.c Gezondheid en eerste hulp bij hartfalen). • De provinciale rookmelderscampagne, die in samenwerking met de gemeenten loopt. Een gemeente die actief deelneemt aan de campagne, verhoogt zo de brandveiligheid van de lokale bevolking. Als gemeente of stad kan je rookmelders verkopen via één van de gemeentelijke of stedelijke loketten. Andere mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld rookmelders aan een lage prijs te verkopen, of gratis aan te bieden aan bepaalde doelgroepen (60-plussers, jonge ouders, nieuwe inwoners) of zelfs aan de ganse bevolking. Meer info: Gert Van Daele – Provinciaal Veiligheidsinstituut T 03 203 42 29 - [email protected] Website: www.provant.be Doorklikken naar leren> vormingscentra > provinciaal veiligheidsinstituut > Campagne Brand


Enkele sterke voorbeelden:

21


22

• Veilige(re) evenementen en feesten: U als burgemeester draagt de eindverantwoordelijkheid voor de handhaving van de openbare orde op uw grondgebied. Wanneer er grote gebeurtenissen en manifestaties gepland zijn, is het dan ook uw taak en verplichting om voorafgaand coördinerende vergaderingen te beleggen met alle betrokken partijen, inclusief de organisator, om de nodige afspraken te maken. De dienst noodplanning van de gouverneur volgt deze vergaderingen op. Toelating voor manifestaties en evenementen die risico inhouden voor de veiligheid en openbare orde kan u slechts geven na eensluidende positieve adviezen van de brandweercommandant, van de korpschef van de lokale politie en van de federale gezondheidsinspecteur. Voor grote evenementen en manifestaties in de openlucht zal de gemeentelijke veiligheidscel een Bijzonder Nood- en Interventieplan opstellen. Voor de praktische uitwerking van zo’n Bijzonder Nood- en Interventieplan kan u terecht bij uw ambtenaar noodplanning. • Ter ondersteuning van de burgemeesters en de ambtenaren noodplanning publiceerde de dienst noodplanning van de gouverneur eerder twee handreikingen: »» de “Handreiking bij het opstellen van een veiligheidsdossier bij evenementen” »» de “Handreiking bij het opstellen van een model voor de evacuatie van evenementen” Beide documenten zijn als PDF beschikbaar op het veiligheidsplatform OSR onder de rubriek Algemene Documentatie --> Evenementen --> Handreiking Meer info: Robert Sas– Dienst noodplanning : coördinatie evenementen T 03 240 64 47 - [email protected]

Als burgemeester is het uw taak om een (gemeentelijke) veiligheidscel op poten te zetten. U zit deze cel ook voor. De gemeentelijke veiligheidscel is belast met volgende taken: • noodplannen opstellen, testen en administratief bijhouden. Om een snelle en gecoördineerde hulpverlening mogelijk te maken tijdens een noodsituatie stelt elke gemeente een noodplan op. Dat gebeurt ook op het niveau van de gouverneur (provinciaal) en van de minister (federaal). Bepaalde risico’s vereisen dat er rekening wordt gehouden met het specifieke karakter ervan, om zich er zo goed mogelijk op voor te bereiden. Voor zulke situaties en omgevingen (bijvoorbeeld haven, SEVESO-bedrijf ) worden er bijzondere nood- en interventieplannen opgesteld. • Noodsituaties en oefeningen evalueren. • Een risico-inventaris en -analyse opmaken (deze inventaris omvat de voornaamste risico’s op het gemeentelijk grondgebied). • De voorafgaandelijke informatie over de noodplanning organiseren. De veiligheidscel is samengesteld uit: • De burgemeester (voorzitter) • Een vertegenwoordiger van elke discipline: Iedere noodsituatie wordt bestreden door


c. Een ramp! Wat nu?

23


24

interventiediensten. Hun opdrachten zijn verspreid over vijf disciplines. Elk van die disciplines stelt een monodisciplinair interventieplan op: Discipline 1: de hulpverleningsoperaties (brandweer en civiele bescherming) Discipline 2: de medische, sanitaire en psychosociale hulpverlening Discipline 3: de politie van de plaats van de noodsituatie (lokale en/of federale politie) Discipline 4: logistieke steun (de operationele eenheden van de civiele bescherming, de openbare brandweerdiensten, de gespecialiseerde openbare en private diensten, het leger, …) Discipline 5: informatie (communicatiemedewerker) • De ambtenaar verantwoordelijk voor de noodplanning in de betrokken gemeente • Naar noodzaak uitgebreid met een aantal relevante personen en/of diensten. Waaruit bestaat uw coördinerende taak? U staat in voor het beleid, en voor de multidisciplinaire coördinatie. U wordt daarin bijgestaan door het coördinatiecomité, dat bestaat uit vertegenwoordigers van de disciplines en andere experts: een vertegenwoordiger van het bedrijf; de havenkapitein; een vertegenwoordiger van de milieudienst, van de dienst douane en accijnzen,… Samen staan jullie in voor volgende opdrachten: »» de noodsituatie evalueren; »» de burgemeester, gouverneur of minister adviseren over te nemen maatregelen;

Buiten dit coördinatiecomité is er ook een operationele commandopost op het terrein zelf. Hun takenpakket bestaat uit: • een eerste operationeel situatierapport opstellen • toezien op een regelmatige informatie over de evolutie van de gebeurtenis aan de betrokken overheden en aan de gemeenschappelijke meldkamer (112) • de bevoegde overheden adviseren en de door hen genomen beslissingen (laten) uitvoeren • het interventieterrein organiseren en indien nodig de zonering installeren en opheffen Hoe wordt het niveau van het crisisbeheer (en de noodplanning) bepaald? Dit gebeurt op basis van bepaalde criteria, zoals de geografische uitgestrektheid (overschrijdt het de grenzen van mijn gemeente of niet), het aantal slachtoffers, de milieueffecten, de economische weerslag, de sociale weerslag, de benodigde middelen, de aard van de noodsituatie, ….


»» informatie organiseren aan de bevolking, bedrijven en aangrenzende gemeenten; »» bijhouden van een logboek; »» alle beschermingsmaatregelen nemen die nodig zijn om de veiligheid van de bevolking te waarborgen en de uitvoering ervan te coördineren.

25

26


GEMEENTELIJK NIVEAU: wanneer de omvang van de noodsituatie een beheer ervan op gemeentelijk niveau vereist.

Gemeentelijke fase Coördinatie door de Burgemeester Afkondiging door de territoriaal bevoegde Burgemeester (met info aan de Gouverneur)

d. Samenwerken met bevolking én over politiezones heen om woninginbraken te voorkomen en /of te bestrijden (inzet en gezamenlijke aankoop ANPR, braakveilige[r] woningen, optimale randvoorwaarden voor politie en justitie) Diefstal in woningen (DIW) tast onze veiligheid én ons veiligheidsgevoel sterk aan. Jaarlijks traumatiseert het vele slachtoffers. Het grote aantal diefstallen ondermijnt een, op wederzijds vertrouwen gebaseerde, open samenleving. Redenen genoeg om met vereende krachten deze golf aan diefstallen te keren. DIW aanpakken is echter geen sinecure.

Kleine, eenvoudige ingrepen waardoor de “dievenbranche” een pak van zijn rendement verliest. Want ja, diefstalpreventie maakt mee het verschil. Slaagt een dief er niet in om binnen de 3 minuten binnen te dringen in een woning, dan geeft hij het in 80 % van de gevallen op. Zou het daarom niet wenselijk zijn meters te maken op het vlak van een bouwverordening die de bouwvergunning ook afhankelijk maakt van deuren en ramen die voldoen aan de Europese inbraakwerende normen? Een oproep aan de gemeenten om op dit vlak te experimenteren! Alleen al de provincie Antwerpen telt 400 BIN’s (BuurtInformatieNetwerken) met samen 20.000 gezinnen die zich engageren om verdachte situaties te signaleren. Mede dankzij het Antwerpse provinciebestuur kunnen BIN’s op enkele minuten gealarmeerd worden. Alleen, de BIN’s zijn onvoldoende zichtbaar voor dieven. Duidelijke borden die door een BIN gedekte wijken afbakenen, zullen duidelijkheid scheppen en dieven helpen afschrikken. Ook de tweewegscommunicatie tussen BIN’s en politie moet beter. Ook hier is een belangrijke taak voor u als burgemeester weggelegd.


Het verlagen van de slaagkans hebben we daarentegen hier en nu zelf in handen: • juwelen en geld worden best bewaard in een kluis in de bank, • gevoelige, waardevolle goederen kunnen tegen redelijke prijzen worden gemarkeerd, • autosleutels leg je best niet voor het grijpen in de inkomhal, • deuren en vensters laat je best niet achteloos openstaan

27


28

De strijd tegen DIW is vaak erg technisch. Centraal staan o.m.: sporenopname en –vergelijking; snelheid politieoptreden; detectie en identificatie van daders en verdachten; snel verzamelen, verwerken en aanwenden van informatie… Essentieel in uw beleid tegen DIW is een ver doorgedreven samenwerking tussen politiezones en –diensten: gezamenlijke acties in geteisterde wijken, optimale aansturing van interventie-patrouilles, gezamenlijk beheer van DIWdata, opzetten van bovenzonale detectiesystemen/gezamenlijke inzet en aankoop ANPR-camera’s, (Automatic Number Plate Recognition), gebruik van eenvormige afhandelingsstandaarden… U merkt het, deskundige burgemeesters zijn noodzakelijk voor een succesvolle aanpak. Burgemeesters die -flankerend aan het gerechtelijk beleid- bestuurlijke maatregelen nemen. Burgemeesters die inzicht hebben verworven in de complexiteit van de gerechtelijke aanpak. Zonder burgemeesters die volwaardige partners worden van parket en politie in de strijd tegen diefstallen, is deze strijd amper te winnen. Als bovendien ook zij samenwerken én hetzelfde toelaten, of zelfs eisen van hún politiemensen wordt de vuist die we samen tegen diefstal in woningen maken alleen maar sterker. Meer info: Luk Baetens – arrondissementscommissaris Antwerpen T 03 240 64 48 - [email protected] + de brochure “Het beleid van de burgemeester tegen diefstal in woningen”, opgesteld naar aanleiding van de provinciale veiligheidsconferentie in 2012.

e. Samenwerken aan een verkeersveilige stad/gemeente Een veilige gemeente/provincie betekent ook een verkeersveilige gemeente/provincie. In samenwerking met de lokale politiezones, het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid en de deputatie van de provincie besteed ik permanent aandacht aan het organiseren en het stimuleren van diverse acties aangaande verkeersveiligheid. En daarvoor is de steun van en de samenwerking met onze steden en gemeenten meer dan welkom! Weekendongevallen Door Controles Aanpakken (WODCA) is in onze provincie het bekendste initiatief inzake verkeersveiligheid. Alcohol en drugs zijn de grootste boosdoeners bij weekendongevallen. Het zijn vaak jonge mensen die hier het slachtoffer van worden. Al meer dan 15 jaar proberen we in de provincie Antwerpen nietsvermoedende weggebruikers hiervoor te behoeden. Elk weekend zijn er over de hele provincie gemiddeld 140 politiemensen op de been met dat doel voor ogen. Hoe groter de pakkans, hoe minder chauffeurs het risico nemen om onder invloed te rijden. En alleen wie nuchter is, is echt zeker. Verder worden er ook elk jaar campagnes uitgewerkt die zich telkens tot een bepaalde doelgroep richten. Sensibiliseren en informeren dragen immers ook bij tot veiliger verkeer. Ook het SAVE-Charter Steden & Gemeenten verdient uw aandacht. Met dit project wil de vzw Ouders van Verongelukte Kinderen (OVK) de Belgische steden en gemeenten betrekken bij haar strijd


(WODCA, SAVE, opvang en begeleiding van slachtoffers...)

29


30

tegen de (nog steeds) te grote verkeersonveiligheid in ons land. Aan de hand van het charter, dat bestaat uit zeven doelstellingen, worden lokale besturen blijvend aangespoord een beter en veiliger mobiliteitsbeleid te voeren. Bijzondere aandacht gaat daarbij naar plaatsen waar kinderen en jongeren vaak aan het verkeer deelnemen, opdat er geen ( jonge) verkeersslachtoffers zouden vallen. De doelstelling van het project is om in elke Belgische gemeente een veiligheidscultuur te ontwikkelen en daardoor een meer verkeersveilige leefomgeving te creëren. Naast inspanningen om de verkeersveiligheid te verhogen, mag u ook de slachtoffers zelf en hun omgeving niet uit het oog verliezen. Het is noodzakelijk werk te maken van een goede opvang en begeleiding van de getroffen slachtoffers en hun omgeving, zodat hun situatie met een gerichte aanpak kan worden verbeterd. Meer info: WODCA en WODCA-campagnes Ellen Kemani – kabinet gouverneur T 03 240 51 43 - [email protected] SAVE-Charter Steden & Gemeenten: http://save.ovk.be Opvang en begeleiding verkeersslachtoffers: http://www.rondpunt.be

6. Belangrijke uitdagingen en opportuniteiten voor mijn gemeente/stad

Plotseling staan ze er: een rij caravans met gezinnen die een tiental dagen in uw gemeente willen verblijven. Hoe bent u het best voorbereid op die situatie? • In Vlaanderen gaat het jaarlijks om zo’n duizend gezinnen; traditionele rondtrekkenden zijn doorgaans Roms, Manoesjen of Voyageurs, maar ook Ierse travellers,… • Ze reizen met caravans of mobilhomes, in groeps- en familieverband en maken gewag van een ‘tijdelijk verblijf ’ van enkele weken of dagen • Woonwagenbewoners hebben het recht om volgens hun tradities in een mobiele woning te reizen(cfr. Vlaamse Wooncode: de Vlaamse Wooncode omschrijft de woonwagen als ‘een woongelegenheid, gekenmerkt door flexibiliteit en verplaatsbaarheid, bestemd voor permanente en niet-recreatieve bewoning‘)

Wat i s d e t a a k va n d e g e m ee n te e n h o e o rg a n i s ee r t u dit praktisch? 1 . Wee s vo o r b e re i d • Maak vooraf met uw bestuur beleidskeuzes over de opvang van rondtrekkenden, het liefst

Belangrijke uitdagingen en opportuniteiten voor mijn gemeente/stad

a. woonwagenbewoners en rondtrekkers

31


32

in overleg met de buurgemeenten en de provincie. De provincie Antwerpen ondersteunt de gemeenten daarbij. Waar zijn er mogelijkheden (locatie), wat kan en wat niet (de verblijfsduur, afvalbeheer, drinkwater en sanitair, politiecontrole (opmaak van model van politiecodex), brandveiligheid, medische diensten), hoe en met wie communiceer je (informeer de rondtrekkenden over de genomen beleidskeuzes en maak met hen duidelijke afspraken)? • Het is raadzaam dat elke gemeente een pleisterplaats kan aanduiden waar rondtrekkenden enkele dagen kunnen verblijven.

2 . L e g e e n p r o c e d u r e v a s t Wat moet er gebeuren wanneer een groep aankomt in de gemeente? Afspraken staan bij voorkeur op papier, eventueel in een gemeentelijke verordening. Ze gaan over plaats en duur van verblijf, samenstelling van de groep en contactpersoon, eventuele vergoeding en waarborg, drinkwater, sanitair, afval, maatregelen voor wie de afspraken niet naleeft.

Wie ziet toe op de naleving? • De eigenaar van het (privé-)terrein of een personeelslid van de gemeente. • Voor openbare orde, veiligheid en hygiëne bent u als burgemeester bevoegd (en dus de lokale politie).

3 . S t e l e e n c o n t a c t p e r s o o n a a n v o o r r o n d t r e k k e n d e n é n omwonenden

4 . C o m m u n i c e e r m e t d e o m w o n e n d e n Inwoners willen weten wat de impact op hun eigen leven en huis is. »» Kies je een pleisterplaats, begin dan tijdig te communiceren »» Neem zelf het initiatief: organiseer je communicatie vooraf »» Wees duidelijk en juist »» Spreek af wie waarover communiceert »» Zorg voor een toegankelijk en geloofwaardig aanspreekpunt Bron: Infofiche Kruispunt Migratie-Integratie, Expertisecentrum voor Vlaanderen-Brussel, nummer 3, oktober 2011

Meer info: Liesbet Tilsley - Dienst Welzijn en Gezondheid - Team Minderhedenbeleid en Tolkendienst T 03 240 56 54 - [email protected] Mia Philips - Stafdienst Departement Onderwijs, Veiligheid en Jeugd - Cel Wonen T 03 240 56 42 - [email protected] www.kruispuntmi.be > woonwagenterreinen Publicaties • Kruispunt Migratie-Integratie i.s.m. Wie ziet toe op de naleving? VVSG, FAQ pleisterplaatsen, juni • CGKR, www.diversiteit.be: Organisatie van het tijdelijke verblijf van woonwagenbewoners, brochure 2011 Omzendbrief Vlaamse overheid, Omzendbrief BB2010/05 –Doortrekkersterreinen en pleisterplaatsen voor woonwagenbewoners, december 2010 (www.integratiebeleid.be/integratiebeleid/regelgeving)


In de praktijk is dat een persoon per gemeente met een duidelijk mandaat, die de procedures kent en op de hoogte is van het woon- en veiligheidsbeleid van de gemeente.

33

b. Orgaandonatie


34

“Eigenlijk is de schenking van organen of weefsels, waarin de wet automatisch voorziet bij het overlijden van een persoon, een concrete manier om solidariteit te organiseren ten opzichte van mensen die lijden. Het orgaan van een overledene kan andermans leven redden” 1 en/of diens levenskwaliteit aanzienlijk verhogen. Burgemeester, moedig uw inwoners aan om zich expliciet te registreren als donor. Zodra ze dat doen, kunnen familieleden zich niet meer verzetten tegen het wegnemen van organen bij het overleden familielid dat zich expliciet als donor liet registreren. Registratie is kosteloos en herroepbaar. Iedereen kan daarvoor beroep doen op het formulier dat te vinden is op: http://www.belgium.be/nl/gezondheid/gezondheidszorg > doorklikken naar orgaan – en bloeddonatie.

1

Christine van Broeckhoven ‘Brein en branie Een pionier in Alzheimer’. Uitg. Olympus, 2008, p.44.

Steden en gemeenten, maar ook bedrijven en scholen kunnen zich, met de hulp van het Rode Kruis, engageren om een hartveilige stad, gemeente, bedrijf of school te worden. Hartveilig zijn betekent de overlevingskans van een slachtoffer bij een hartstilstand én de hulpcapaciteit van de bevolking vergroten. Dit kan door zoveel als mogelijk automatische externe defibrillatoren (AED’s) te plaatsen in steden, gemeenten, bedrijven, sportinfrastructuur, organisaties en zoveel als mogelijk mensen te informeren en op te leiden in reanimatie en het gebruik van AED’s. In België krijgen elke dag bijna 30 mensen een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Slechts 7% overleeft. Wordt een slachtoffer binnen de eerste 3 tot 4 minuten gereanimeerd en krijgt het een stroomstoot toegediend met een AED dan heeft het nog 70% kans om te overleven. In Vlaanderen zijn er nog steeds veel te weinig mensen die kunnen reanimeren. Bovendien mag iedereen een AED gebruiken. Het toestel begeleidt je bij de reanimatie, geeft enkel een stroomstoot als dat echt nodig is en is bijgevolg volkomen veilig. Meer info: http://hartveilig.rodekruis.be/


c. Gezondheid en eerste hulp bij hartfalen

35

36

Uitgeleide

7. Uitgeleide Met deze brochure heb ik getracht enkele handige aandachtspunten te bundelen die u kunnen helpen bij het uitoefenen van uw mooie ambt. Als burgemeester kan u immers concrete, tastbare projecten realiseren, nieuwe initiatieven nemen en mensen, verenigingen en ondernemingen ondersteunen in het waarmaken van hun dromen en ambities. Dit vraagt natuurlijk heel wat inzet, werk, doorzettingsvermogen, en vooral ook enthousiasme. Gelukkig staat u er niet alleen voor. Een gemeente of stad besturen doet u samen met het schepencollege en de gemeenteraad, met uw medewerkers, administratie, brandweer, politie, de bevolking… Doe zo nodig ook beroep op de provincie, op mij of mijn medewerkers en diensten. Uiteraard staan we open voor suggesties, en willen we ertoe bijdragen dat goede praktijken uitgewisseld en gedeeld worden. Ik kijk alvast uit naar uw (actieve) deelname aan het burgemeestersoverleg, naar fijne en boeiende ontmoetingen, en naar een constructieve, vlotte samenwerking. Vriendelijke groet Cathy Berx

• Hans Ides, kabinetschef • Sara Claes, kabinetsadviseur communicatie, en de overige medewerkers • De arrondissementscommissarissen: • Bram Abrams • Luk Baetens • Luc Maes • Fred van Immerseel, directeur noodplanning • De medewerkers van de provinciale diensten

Met de gewaardeerde steun van:

Met de gewaardeerde steun van:

37

8. Nuttige contactgegevens Cathy Berx – gouverneur Tel 03/240.50.60 – GSM 0486/58.41.47 [email protected]

Hans Ides – kabinetschef gouverneur Tel 03/240.50.45 – GSM 0476/55.09.63 [email protected]

38

Nuttige contactgegevens

Fred Van Immerseel – directeur dienst Noodplanning Tel 03/240.50.40 – GSM 0475/76.79.04 [email protected]

Bram Abrams – Vlaamse dienst gouverneur Tel 03/240.50.23 – GSM 0473/65.77.72 [email protected]

Luk Baetens – arrondissementscommissaris van Antwerpen Tel 03/240.64.45 – GSM 0475/76.79.03 [email protected]

Luc Maes – arrondissementscommissaris van Mechelen Tel 03/240.64.43 – GSM 0477/37.84.24 [email protected]

Carolina Stevens – afdelingshoofd ABB Antwerpen Tel 03/240.51.19 – GSM 0499/94.96.36 [email protected]

Nuttige contactgegevens

40

INFORMATIEBROCHURE BURGEMEESTERS

Recommend Documents