OPLEIDING tot MBO-VERPLEEGKUNDIGE

OPLEIDING tot MBO-VERPLEEGKUNDIGE Ondersteuningsmagazijn Gevorderd 1 BEROEPSTAAK B EN C PSYCHIATRISCHE ZORGVRAGER

Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 Crebo 95 Versie: BC psychiatrie 1415 Fase: Gevorderd 1 Naam Student:………………….

BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Beroepstaak B en C Psychiatrische zorgvrager

Overzicht activiteiten

1. De psychiatrische zorgvrager1

BOL

BBL

VP VP Pandora

2 2

2

VP PchP PchP PchP C1.1 C1.2 C2.1 2. VP VP VP VP VP PchP PchP VDL VDL C3.1 3 VP VP VP VP PchP PchP C2.2 C2.3 C2.4 C2.5 C3.2 4 VP

1

1.1 KR Kenmerken gestoord afwijkend gedrag 1.2 KR Invloed van een psychiatrische ziekte op het leven van een zorgvrager [voorlichting door Pandora) 1.3 Zorgsettings in de Geestelijke Gezondheidszorg 1.4 DSM IV-TR 1.5 KR Psychisch functies 1.6 Theorieën in de psychologie Patiëntenvoorlichting Presentaties stromingen in de GGZ (Taaltaak spreken) Beroepshouding: Beroepshouding Depressie en manie 2.1 KR Beginsituatieverkenning depressie 2.2 Kennisvragen over stemmingsstoornis 2.3 KR Verpleegplan voor zorgvrager met depressie 2.4 KR Verpleegplan voor zorgvrager met manie 2.5 Zelftest stemmingsstoornissen (K) 2.6 Psychopathologie depressie 2.7 KR Psychopathologie bipolaire stoornis 2.8 Ondervoeding 2.9 Overgewicht Ontwerp een leefklimaat Schizofrenie en psychose 3.1 Dagstructuur 3.2 Verpleegplan opstellen 3.3 Verstoorde psychische functies 3.3 Kennistest aan de hand van casus schizofrenie 3.5 Psychopathologie schizofrenie 3.6 Zelftest behandeling schizofrenie (K) Begeleiden: Schizofrenie en territorium Specifieke begeleidingsmethoden: De zorgvrager met schizofrenie Begeleiden: Begeleidingsgesprek met een zorgvrager (taaltaak gesprekken voeren) Begeleiden: Motiverende gesprekstechnieken (Taaltaak gesprekken voeren) Groepsvoorlichting Continuïteit en coördinatie van zorg 4.1 Overleg met familie

-----

BBL VK 2 2

BOL VK x x

4

------

4

x

3

3 3 4 ----1

3

x

3 4 2 4

4 2 2

x x x

2

1

1

x

2 2 2

2

2 2

x x

2

x

2 ----2 2 2 2 3

1

1 ----3 3

x x x x

1 1

x x

---

----

x

2 3 2 2

1 2 1 ------

2 2 2 1

nvt nvt nvt nvt

2 2 1 1

2 -----1

1

4 2 1 1

nvt nvt nvt nvt

1

----

2

nvt

2

1

2

nvt

---

----

---

nvt

4

2

2

nvt

1 2 --2 2 1

3

In BOL VERKORT is 1 Psychiatrische zorgvrager en 2 Depressie en Manie in het programma opgenomen. Overige onderdelen zijn NVT. Albeda College Branche Gezondheidszorg 2

BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Beroepstaak B en C Psychiatrische zorgvrager 5. VP VP VP CFB C2.6 C2.7

Crisissituaties 5.1 Handelen bij agressie-eigen ervaringen 5.2 Omgaan met agressie 5.3 Agressie hoe ontstaat het in de GGZ 5.4 Training CFB Specifieke begeleidingsmethoden: Oriëntatie gedragsproblemen Gedragsproblemen: Preventie van agressie d.m.v. signaleringsplan

TOETSEN Kennistoets Psychopathologie CASUSTOETS B/C

Overzicht activiteiten BOL

BBL ----------2 2 1

BBL VK 1 1 2 2 2

BOL VK nvt nvt nvt nvt nvt

2 2 2 2 2 2

1

2

nvt

2 2

2 2

2 2

nvt nvt

Albeda College Branche Gezondheidszorg 3

BC Psychiatrie 1516

1.1

KR

Gevorderde fase 1

Kenmerken van een zorgvrager met afwijkend gedrag

Resultaat

Praktische voorbereiding

Theorie

Tijd Locatie Evaluatie Werkproces Competentie Verplicht/keuze

De student: - heeft zijn eigen mening weergeven ten aanzien van normaal (gezond) en gek (gestoord) gedrag - een relatie gelegd met vooroordelen - heeft beredeneert waarom je gedrag gestoord noemt Zorg dat je beschikt over het boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg. Bestudeer theorie over beeldvorming en vooroordelen ten aanzien van mensen met een psychiatrische ziekten. Zoek ook informatie op over de kenmerken van gestoord en afwijkend gedrag Beeldvorming en vooroordelen Gestoord en afwijkend gedrag DVD: “Maak werk van zorg: verpleegkundige in de psychiatrie http://www.stichtingpandora.nl 1 uur School of thuis, internetaansluiting Bespreek deze activiteit met klasgenoten en docent 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (A, D, H,J, K, M) Verplicht

Activiteit 1 Zoek informatie over de beeldvorming ten aanzien van normaal gedrag, gek gedrag en vooroordelen over mensen met een psychiatrische ziekte. - Waar denk jij aan bij mensen met een psychiatrische ziekte? - Welke beeld heeft de samenleving over mensen met een psychiatrische ziekte? - Welke vooroordelen zijn er? Hoe zou dit komen? Activiteit 2

Geef vijf voorbeelden van normaal (gezond) gedrag en vijf voorbeelden van gestoord (afwijkend) gedrag. Beredeneer waarom je gedrag wel of niet gestoord noemt. Waarom is voor de een iets normaal – en voor de ander niet? Beredeneer dit. Normaal of gestoord gedrag?


BC Psychiatrie 1516

1.2

KR

Gevorderde fase 1

Invloed van een psychiatrische ziekte op het leven van een zorgvrager

Resultaat


Theorie Tijd Locatie Evaluatie Werkproces/ Competentie

Verplicht/keuze

De student heeft een verslag geschreven over de invloed van een psychiatrische ziekte op het leven en sociaal netwerk van een (ex) – zorgvrager en daarin beredeneert waarom die invloed van het hebben van een psychiatrische ziekte er is. Zorg dat je informatie hebt verzameld over de invloed van een psychiatrische ziekte op het leven en sociaal netwerk van een zorgvrager Bedenk welke vragen je wilt stellen aan de ex-zorgvrager. Internet: http://www.stichtingpandora.nl 2 uur School Laat je verslag lezen door een klasgenoot en de docent. Vraag feedback op de inhoud. 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (A, D, H,J, K, M) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (E, F, J, K, R, V) Keuze

Activiteit 1 Woon actief de bijeenkomst bij, waar een ex-zorgvrager van de stichting Pandora het één en ander vertelt over de invloed van zijn/haar ziekte op het leven en sociaal netwerk.

Activiteit 2 Schrijf een verslag over de invloed van een psychiatrische ziekt op het leven en sociaal netwerk van een ex-zorgvrager Beredeneer in je verslag waarom het hebben van een psychiatrische ziekte zo’n invloed heeft op het leven en sociale netwerk van de ex-zorgvrager.


BC Psychiatrie 1516

1.3

Gevorderde fase 1

Zorgsettings in de geestelijke gezondheidszorg

Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie


De student heeft een presentatie gehouden over zorgsettings in de geestelijke gezondheidszorg Zorg dat je beschikt over het boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg Stem af met welke studiegenoten jij deze activiteit gaat uitvoeren (max. 4 studenten). Stem af met je studiegroep, wie welke zorgsetting gaat presenteren. Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg, hoofdstuk over zorgsettings + hoofdstuk over verpleegkundige in de GGZ Informatie van internet, informatiefolders, interview met een psychiatrische verpleegkundige 2 uur School of thuis, internetaansluiting Evalueer de presentatie met je studiegroep met behulp van het feedbackformulier uit het ondersteunend materiaal 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (A, D, H,J, K, M) BOL: Verplicht BBL: Keuze

Activiteit 1 Bereid met je subgroep een presentatie voor van ongeveer 10 minuten over een zorgsetting (naar keuze) in de geestelijke gezondheidszorg.  PAAZ  APZ  Categorale instelling voor geestelijke gezondheidszorg  MFE  Deeltijdbehandeling  RIBW  Ambulante GGZ  Psychiatrische thuiszorg  Dagactiviteitencentrum  Instelling voor verslavingszorg Werkwijze: o Voer deze activiteit uit in een subgroep (max. 4 studenten) o Kies een zorgsetting o Zorg dat je antwoord krijgt op de volgende vragen: - Wat is de functie van de zorgsetting? - Wat zijn de kenmerken van de zorgsetting? - Voor welke zorgvragers is de zorgsetting geschikt? - Welke zorg wordt geboden binnen de zorgsetting? - Wat is de rol en taak van de verpleegkundige binnen de zorgsetting - Welke disciplines werken er binnen de zorgsetting? Wat is hun taak? o Geef een presentatie over de setting op een creatieve en informatieve manier


BC Psychiatrie 1516

1.4

Gevorderde fase 1

DSM-IV-TR (V)

Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie

Tijd Locatie Evaluatie

Werkproces Competentie Verplicht/keuze

De student: - heeft de inhoud en opbouw van de DSM-IV uitgelegd aan studiegenoten met behulp van een PowerPoint - kan vertellen wat DSM-IV is - kan vertellen wat er verstaan wordt onder de 5 assen - kan vertellen kat de rol van de verpleegkundige is bij het stellen van de diagnose Zorg dat je beschikking hebt over het boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg en de DVD DSM-IV uit de mediatheek Boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg. Hoofdstuk psychiatrische stoornissen - het DSM4-classificatiesysteem Boek DSM-IV-TR. Op het portaal staat ook informatie over DSM-IV-TR. 2 uur School of thuis, Evalueer de uitvoer, aantrekkelijkheid en inhoud van de powerpoint en uitleg met studiegenoten. Stel zonodig leervragen aan de docent 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (A, D, H,J, K, M) Verplicht

Activiteit 1 Beantwoord de vragen over het nut en belang van een classificatiesysteem zoals DSM4 Waarom is diagnostiek belangrijk? Wat wordt bedoeld met een classificatiesysteem? Wat zijn de voor en nadelen van een classificatiesysteem zoals DSM4? In hoeverre is DSM4 belangrijk voor jou als verpleegkundige?

Activiteit 2 Bekijk de DVD "DSM 4" met een voorbeeld gesprek.


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Activiteit 3 Leg met behulp van een powerpoint de inhoud en opbouw van de DSM4 uit aan studiegenoten Werkwijze Beantwoord de vragen over inhoud en opbouw van de DSM4      

Wat is het doel van DSM4 Waar en door wie wordt er een diagnose gesteld? Welke mogelijkheden zijn er om gegevens te verzamelen? Welke rol speelt de verpleegkundige daarbij? Op welke manier worden de gegevens verwerkt m.b.v. DSM4? Welke stoornissen worden er beschreven in de DSM4?

Verwerk de gegevens tot een logisch opgebouwde powerpoint


BC Psychiatrie 1516

1.5

Gevorderde fase 1

KR Psychische functies

Resultaat


Locatie Evaluatie Werkproces Competentie Verplicht/keuze

De student: - heeft de psychische functies en de mogelijke stoornissen hierin benoemd - heeft deze a.d.h.v. casuïstiek stoornissen in de psychische functie herkend en benoemd - heeft middels de SBAR stoornissen in de psychische functies herkent en beredeneert. Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over psychische functies Spreek af met welke studiegenoten jij deze activiteit gaat uitvoeren Traject 409 verplegen van zorgvrager met een psychiatrische ziekte 1: psychopathologie DVD klinische psychologie(DSM IV) uit de mediatheek School of thuis, internetaansluiting Vergelijk en bespreek deze activiteit met je studiegenoten Stel leervragen aan de docent 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (A, D, H,J, K, M) Verplicht

Activiteit 1 Onderzoek en noteer wat de mogelijke stoornissen zijn bij de volgende psychische functies:  Expressie en psychomotoriek  Bewustzijn  Zelfbeleving  Waarneming  Denken  Gevoelsleven  Willen en verlangen

Activiteit 2 Bespreek in een subgroep de volgende vragen:  In hoeverre herken je de onderzochte psychische functies bij jezelf? Geef voorbeelden  In welke mate kun jij jezelf verplaatsen in de beschreven stoornissen in de psychische functies? Welke stoornissen vind je herkenbaar en welke staan ver van je af?  Welke effecten denk je dat het antwoord op de vorige vraag heeft voor het contact met psychiatrische zorgvragers


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Activiteit 3 Beredeneer aan de hand van het gedrag van een zorgvrager (zie hieronder situatieschetsen), welke stoornissen in de psychische functies je herkent. Beargumenteer met behulp van de theorie. Gebruik hierbij de redeneerhulp SBAR die gebruikt wordt bij stap 1 van het klinisch redeneren (Stap 1 is “Oriëntatie op de situatie”)

Casus Ans Ans van Ieperen is een jonge vrouw van 32 jaar, die poliklinische in behandeling is bij een GGZ instelling. Ze is getrouwd en moeder van twee meisjes. Het gaat de laatste tijd steeds minder goed met haar. Dat wil zeggen: Ans voelt zich druk en opgejaagd van binnen, tegelijkertijd komt ze tot bijna niets meer en voelt ze zich somber. Ze voelt zich tot niets en niemand aangetrokken en is het liefst alleen. Dat ze voor haar kinderen en ook nog een beetje voor zichzelf moet zorgen, motiveert haar om toch nog iets te doen. Warm eten doet ze nauwelijks meer. Ze doet nauwelijks boodschappen en komt de deur bijna niet meer uit. Als ze iets doet gaat het allemaal erg traag en kost het veel tijd. Ze is trouwens erg vermagerd. Ook aan zichzelf verzorgen, zoals douchen en haren wassen komt ze niet of nauwelijks toe. Ze voelt zich doodmoe en angstig. Huilt veel, weet dan eigenlijk niet waarom. Voorgeschiedenis: Twee jaar geleden is Ans eerder opgenomen geweest i.v.m. een psychotische episode; mw. had grootheid ideeën en was erg druk. Medicatie: Lithium

Casus Aart Aart van Nes is een jongeman van negentien jaar. Hij is vier dagen geleden gedwongen opgenomen in een GGZ instelling vanwege ernstige verwardheid, toenemende zwerfneigingen en ernstige verwaarlozing. Hij sloot zich op in zijn kamer en weigerde contact met zijn ouders. Aart heeft veel last van stemmen in zijn hoofd. Als hij last van stemmen in zijn hoofd heeft, wil hij niet luisteren en niet mee eten aan tafel. Hij wil geen warme maaltijden eten, in de overtuiging dat hij door de verpleegkundigen op de afdeling wordt vergiftigd. Hij zegt dat hij dat niet zelf denkt, maar dat zijn stemmen hem dat vertellen. Aart is niet gemotiveerd voor behandeling; vanuit zijn visie is hij niet ziek. Aart woont nog thuis; ouders hebben hem laten opnemen. Voorgeschiedenis: Voor deze opname is Aart nooit eerder in aanraking geweest met de GGZ. Als kind is hij alleen in het ziekenhuis geweest voor een tonsillectomie.


BC Psychiatrie 1516

1.6

Gevorderde fase 1

Theorieën in de psychologie

Resultaat



De student heeft: - omschreven hoe gedrag ontstaat volgens zes verschillende theorieën in de psychologie. Zorg dat je beschikt over het boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg, hoofdstuk over visies op de zorg voor mensen met een psychiatrische stoornis Kijk op Youtube:  “ECT behandeling Psychiatrie Amphia Ziekenhuis”  “Ivan Pavlov”  “Operant cond Skinnerbox-behaviorisme.wmv”  “Gedrag en Wetenschap-Operante Conditionering”  “Individuele cognitieve gedragstherapie door Vera Veerman bij Synaeda Psycho Medisch Centrum”  “Wie was Freud?”  “Wie was Maslov?”  “Systeemtherapie, Partnerrelatietherapie, Gezinstherapie bij Synaeda Psycho Medisch Centrum” School of thuis, internetaansluiting Vergelijk en bespreek deze activiteit met je studiegenoten en docent. Stel zonodig leervragen aan de docent. 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (A, D, H,J, K, M) Verplicht

Activiteit 1 Onderzoek en rapporteer een aantal verschillende visies, van waaruit je kunt kijken naar het (ontstaan van) gedrag van mensen met een psychiatrische stoornis  Biologische psychiatrie  Behavioristische zienswijze/leertheorie  Cognitieve theorie  Intrapsychische zienswijze/psychoanalyse  Cliëntgericht zienswijze/humanisme  Systeemtheorie Werkwijze: Onderzoek een aantal visies, van waaruit je kijken naar het ontstaan van gedrag van mensen. Neem in dit onderzoek ook onderstaande begrippen meer. Biologische psychiatrie - Erfelijkheid - Neurotransmitters

Intrapsychische zienswijze/psychoanalyse - Onbewust - Weerstand - Afweermechanisme - Socialisatie - Verdringing


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Behavioristische zienswijze/Leertheorie - Negatieve/positieve bekrachtiging - Conditionering - Uitdoving - Modeling Cognitieve theorie - Denkschema’s - Denkfouten - Coping

Cliëntgericht zienswijze/humanisme - Cliëntgericht - Behoeftehiërarchie - Zelfontplooiing Systeemtheorie - Systeem - Feedback - Interactie patronen

Activiteit 2 Verklaar het gedrag van een zorgvrager met een psychiatrische stoornis, vanuit de verschillende visies Werkwijze  Lees de casus over mevrouw Smith aandachtig door  Verklaar vervolgens vanuit de verschillende visie het gedrag van mevrouw Smith.  Presenteer je verklaring aan studiegenoten Activiteit 3 Bespreek en rapporteer in een subgroep welke betekenis de verschillende visies hebben voor het reageren van de verpleegkundige op het gedrag van mensen met een psychiatrische ziekte


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

C1.1 Patiëntenvoorlichting (Taaltaak spreken) Resultaat Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces competentie Verplicht/keuze

Je kunt een voorlichtingsgesprek voorbereiden en uitvoeren Kiezen van een onderwerp Verdiepen in het onderwerp Boek voorlichting, advies en instructie thema 4 hoofdstuk 2 Internetsites Patiëntenvoorlichting-checklist School/thuis Feedback op het voorlichtingsgesprek m.b.v. feedbackformulier C door 2 klasgenoten en docent 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager Competentie I: Presenteren Competentie: L: Materialen en middelen inzetten. Verplicht/keuze (combineren met begeleidingsgesprek)

Activiteit Bereid een voorlichtingsgesprek voor met een psychiatrische zorgvrager en geef de voorlichting in een gesimuleerde situatie.

Werkwijze: 1. Kies een onderwerp waarover je een zorgvrager gaat voorlichten. Schrijf een voorlichtingsplan volgens de 5-stappen van voorlichting. Maak hierbij gebruik van Patiëntenvoorlichting checklist 2. Probeer in overleg met de docent een acteur te regelen voor de voorlichting of kies een groepsgenoot uit die je gaat voorlichten 3. Voer de voorlichting uit en zorg voor feedbackformulieren voor je groepsgenoten. 4. Feedback wordt zowel mondeling als schriftelijk gegeven Voorlichting in de Psychiatrische zorg: waarover? Bijvoorbeeld Voorlichting over;  Belang van medicatietrouw  Bijwerkingen van medicatie  Activiteiten/therapieën in de GGZ instelling  Gevaren van blowen  Leefregels


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

C1.2 Presentaties stromingen in de GGZ (Taaltaak spreken) Resultaat Praktische voorbereiding Theorie


Je hebt een presentatie voorbereid en gegeven over één van onderstaande stromingen in de GGZ Materiaal verzamelen Boek Verplegen in de GGZ, verplegen van cliënten met chronisch psychiatrische ziekte Zelf opzoeken op internet School/thuis Mondelinge feedback op elkaars presentaties op competentie I, K en L 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (K. I. L) Verplicht

Activiteit Bereid een presentatie voor over één van onderstaande stromingen in de GGZ      

rehabilitatie, verschillende vormen Hee / herstelzorg/ Empowerment Strength model werken met ervaringsdeskundigen integratie ACT, bemoeizorg, zorgmijders

Werkwijze 1. Plan de presentaties op één dag en stem af met andere groepjes. 2. Verdeel de onderwerpen tussen de subgroepen. 3. Stel vast welke werkvorm je wilt gebruiken om je product te presenteren. 4. Per onderwerp moeten in ieder geval de volgende onderwerpen aan bod komen: - wat houdt deze visie in ? - hoe wordt er mee gewerkt? - voor welke zorgvragers/problematiek? - wat zijn gevolgen voor de verpleegkundige begeleiding? - wat zijn voor en nadelen van het werken vanuit deze visie? - randvoorwaarden? 5. Maak per subgroep een inhoudsverslag van hetgeen je wilt presenteren, zodat je de inhoud van de presentaties kunt uitwisselen en kopiëren


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

FEEDBACKFORMULIER STROMINGEN IN DE GGZ Naam studenten:

…………………………………………………………………………………

Onderwerp:

………………………………………………………………………………..

Datum:

………………………………………………………………………………..

1.6 De gevorderde verpleegkundige heeft een zorgvrager of doelgroep duidelijke en begrijpelijke voorlichting, advies en instructie gegeven. (I-L) Competenties in de werkprocessen I Presenteren.

Prestatie-indicatoren     

L Materialen en middelen inzetten K Vakdeskundigheid toepassen

    

De presentatie heeft een inleiding (ODAT) - kern en slot Legt onderwerpen duidelijk en correct uit Houdt in haar stijl van communiceren rekening met de zorgvrager of doelgroep Benoemt de beperkingen en mogelijkheden van de zorgvrager of doelgroep en bespreekt de te nemen stappen. Speelt in op de beperkingen en mogelijkheden van de zorgvrager of doelgroep. Controleert regelmatig of de informatie goed is overgekomen. Kiest en gebruikt gericht de voorlichtingsmaterialen, hulpmiddelen of instructiematerialen, die aansluiten bij het onderwerp en bespreekt dit. Gebruikt materialen en middelen tijdens het geven voorlichting en advies aan zorgvrager. Past haar kennis toe over stoornissen, beperkingen, functioneringsproblemen en ziektebeelden in de zorgverlening en bespreekt dit met collega’s. Weet vragen te beantwoorden

Feedback (verplicht invullen)

Naam beoordelaar:

………………………………


BC Psychiatrie 1516

C2.1

Gevorderde fase 1

Beroepshouding


Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties

Verplicht/keuze

De student gaat zich orienteren op belangrijke aspecten van de beroepshouding in de GGZ Bestudeer theorie over de verpleegkundige in de GGZ: verpleegkundige rollen en taken in de GGZ en competenties (kennis-vaardigheden-houding en persoonlijkheidskenmerken Boek: “Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg” H. De verpleegkundige in de GGZ School Uitwisselen met een medestudent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C. Begeleiden D. Aandacht en begrip tonen R. Op de behoefte van de “klant” richten verplicht

Activiteit : Je gaat uitzoeken welke aspecten van de beroepshouding belangrijk zijn voor de verpleegkundige in de GGZ Werkwijze : Beantwoord de volgende vragen: 1. Welke 3 houdingsaspecten worden er in het boek beschreven ? Geef voorbeelden. 2. Waarom is het belangrijk om goed om te gaan met persoonlijke en professionele grenzen in de GGZ? 3. Maak de vraag bij praktijksituatie 1: De competenties van Annette Jan van Dorp is een jongen van negentien jaar die sinds een dag is opgenomen op de opnameafdeling van de psychiatrische instelling. Jan is psychotisch en heeft overduidelijk last van paranoïde wanen. Hij vertrouwt niemand en heeft het idee te worden vergiftigd. Jan eet al een paar weken niet, vandaar dat hij er sterk vermagerd uitziet. Hij drinkt kleine beetjes water uit de kraan en accepteert na wat aandringen vruchtensap uit een niet aangebroken pak. Op de afdeling heeft Jan met bijna niemand contact, behalve met een paar verpleegkundigen, zoals Annette. In de avonddienst treft Annette hem op zijn slaapkamer aan. Jan schreeuwt tegen haar en is erg achterdochtig. Het lukt haar niet om hem te kalmeren. Ze weet ook dat een gesprek met Jan nu geen zin meer heeft en ze beseft dat de situatie zo meteen flink kan escaleren. Annette waarschuwt de arts en haar collega’s. De arts stemt toe in separatie, waarna Annette de voorgeschreven medicijnen klaarmaakt. Vervolgens wordt Jan door de verpleegkundigen gesepareerd. Annette is hierbij aanwezig. Hoewel ze op haar hoede is voor een plotselinge woede-uitbarsting blijft ze contact houden met hem. Ze realiseert zich dat dit de eerste keer is dat Jan wordt gesepareerd en vertelt hem op rustige toon wat er van hem wordt verwacht. Ze weet dat de separatie door hem zeer bedreigend kan worden ervaren en in haar woorden en haar houding probeert ze hem gerust te stellen en te steunen. Ook na afloop van de separatie zal er op deze manier, volgens Annette, hopelijk een vertrouwensrelatie zijn om de opname en behandeling van Jan op de afdeling voort te zetten. Na de separatie bespreken de verpleegkundigen de gang van zaken na in het verpleegkantoor. Daarna schrijft Annette de verpleegkundige rapportage en vult het formulier Middelen en Maatregelen in. Vraag:

Welke kennis, vaardigheden en houdingsaspecten wendt Annette in deze situatie aan om haar werk goed uit te kunnen voeren


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

2.1 KR Beginsituatieverkenning depressie Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie


De student heeft zijn beginsituatie over mensen met een depressie verkend. Zorg dat je beschikt over het boek, verplegen in de GGZ en de DSM-IV Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over het verplegen van cliënten met een stemmingsstoornis Boek verplegen in de GGZ, het hoofdstuk over het verplegen van cliënten met stemmingsstoornissen DSM-IV http://www.psychischegezondheid.nl/depressiecentrum http://www.depressief.nl/ In de mediatheek kun je dvd’s over depressies vinden bijvoorbeeld, “je zal het maar hebben” (BNN) Kort Filmpje over depressie op http://vimeo.com/11710408 Thuis Vergelijk en bespreek deze activiteit met je studiegenoten Stel leervragen aan de docent 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (E, F, J, K, R, V) Verplicht

Activiteit 1 individueel Maak de vragen bij de beginsituatieverkenning over depressie  Bij een depressie denk ik aan ……………………………….? Je mag maximaal 7 woorden noemen. 1. 2. 3 4. 5. 6. 7. 

Beschrijf met behulp van de 7 woorden, in maximaal drie zinnen, wat volgens jou wordt verstaan onder een depressie. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………….. 

Wanneer spreek je volgens de DSM-IV van een depressie?


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

 Maak de volgende zinnen af. Een empatische houding van de verpleegkundige tegenover de depressieve zorgvrager is belangrijk omdat…………………………………………………………….....................................? De verpleegkundige kan empathie tot uitdrukking brengen in haar omgang en benadering met de depressieve zorgvrager door………………………………………………………….. …..? Aanbrengen van structuur in de verpleegkundige begeleiding van de depressieve zorgvrager is belangrijk omdat…………………………………………………………….................................? De verpleegkundige kan structuur aanbrengen in de verpleegkundige begeleiding door……………………………………………………………………………………………………..?

Activiteit 2

individueel

Bekijk bij uitzending gemist de derde aflevering( 2 maart 2015) van “Anita wordt opgenomen”. http://www.npo.nl/anita-wordt-opgenomen/02-03-2015/KN_1665594 In deze uitzending komt Leo ook aan het woord (start bij 32.35 minuten). Hij is depressief. Welke kenmerken herken je vanuit de theorie. Beredeneer het ontstaan van een depressie bij Leo. In hoeverre vind jij dat deze man behandeld moet worden en waarom dan? (Redeneer volgens de drie O’s van klinische redeneren: Oberveren, Ordenen en Oordelen


BC Psychiatrie 1516

2.2

Gevorderde fase 1

Kennisvragen stemmingsstoornis

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijd Evaluatie


De student heeft zijn kennis getest over mensen met stemmingsstoornissen en de vragen foutloos beantwoord. Bestudeer theorie over cliënten met een stemmingsstoornis uit het boek Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg Verplegen van cliënten met een stemmingsstoornis Thuis 1 uur Kijk de kennisvragen na met behulp van je boek en studiegenoten. Stel zo nodig leervragen aan de docent Kijk de praktijksituaties met vragen na met behulp van het antwoordmodel van ThiemeMeulenhoff 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (E, F, J, K, R, V) Verplicht: 1 van 2

Activiteit 1: kennisvragen Bestudeer theorie over cliënten met stemmingsstoornissen en test je kennis door het maken van de vragen. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Beschrijf het begrip stemming. Welke twee stemmingsstoornissen kun je benoemen? Noem minimaal 5 lichamelijke kenmerken van een depressie. Noem minimaal 5 psychologische symptomen van een depressie. Noem minimaal 4 sociale kenmerken van een depressie. Welke soorten depressie kun je benoemen? (minimaal 3). Weet je hoe een depressie kan ontstaan? Hoe dan. Hoe kan een depressie worden behandeld? Noem minimaal 4 behandelingsmethoden? Mensen met een manie vertonen kenmerken op 4 verschillende gebieden. Welke zijn dit en benoem per gebied wat die kenmerken dan zijn. 10. Hoe kan een manie veroorzaakt worden? 11. Hoe kan een manie behandeld worden?

Activiteit 2: praktijksituaties met vragen Maak de vragen bij de praktijksituaties in het hoofdstuk over verplegen van cliënten met een stemmingsstoornis


BC Psychiatrie 1516

2.3

KR

Gevorderde fase 1

Verpleegplan voor zorgvrager met depressie


Theorie Locatie Evaluatie


De student heeft een 3 verpleegplannen opgesteld op basis van een verpleegkundige diagnose voor een depressieve zorgvrager Zorg dat je beschikt over het boek verplegen in de GGZ Zorg dat je beschikt over het sjabloon verpleegplan opstellen, zakboek verpleegkundige diagnose en/of verpleegkundige diagnose in de psychiatrie (Townsend) Verplegen in de GGZ, het hoofdstuk over het verplegen van cliënten met een stemmingsstoornis School of thuis, internetaansluiting Vergelijk en bespreek je verpleegplannen met je studiegenoten Maak hierbij gebruik van het antwoordmodel. Stel leervragen aan de docent 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (A, D, H,J, K, M) Verplicht

Activiteit 1 Breng aan de hand van de gezondheidspatronen van GORDON de mogelijke verpleegproblemen bij depressieve zorgvrager in kaart. Doe hetzelfde met behulp van de SBAR (de redeneerhulp bij stap 1 van klinisch redeneren)

Activiteit 2 Formuleer een verpleegplan voor een zorgvrager met een depressie m.b.t. het lichamelijk, psychische en sociaal functioneren Werkwijze  Stel één standaard verpleegplan op mbt het lichamelijk functioneren voor een zorgvrager met een depressie  Stel één standaard verpleegplan op mbt. het psychische functioneren voor een zorgvrager met een depressie  Stel één standaard verpleegplan op mbt. sociaal functioneren voor een zorgvrager met een depressie Maak bij het opstellen van de verpleegplannen gebruik van de gezondheidspatronen van GORDON en de gegevens uit activiteit 1 Criteria verpleegplan - Verpleegkundige diagnose voldoet aan de PES - Het doel voldoet aan de RUMBA eisen - interventies: welke interventies zijn nodig om het doel te behalen - de interventies zijn evidence based - evaluatie op product en proces Albeda College Branche Gezondheidszorg 20

BC Psychiatrie 1516

2.4

KR

Gevorderde fase 1

Verpleegplan opstellen manie


Theorie Locatie Evaluatie


De student heeft een 3 verpleegplannen opgesteld op basis van een verpleegkundige diagnose voor een manische zorgvrager Zorg dat je beschikt over het boek verplegen in de GGZ Zorg dat je beschikt over het sjabloon verpleegplan opstellen, zakboek verpleegkundige diagnose en/of verpleegkundige diagnose in de psychiatrie (Townsend) Verplegen in de GGZ, het hoofdstuk over het verplegen van cliënten met een stemmingsstoornis School of thuis, internetaansluiting Vergelijk en bespreek je verpleegplannen met je studiegenoten. Maak hierbij gebruik van het antwoormodel. Stel leervragen aan de docent 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (A, D, H,J, K, M) Verplicht

Activiteit 1 Breng aan de hand van de gezondheidspatronen van GORDON de mogelijke verpleegproblemen bij een manische zorgvrager in kaart gebracht Doe hetzelfde met behulp van de SBAR (de redeneerhulp bij stap 1 van klinisch redeneren)

Activiteit 2 Formuleer drie standaard verpleegplannen voor een manische zorgvrager Werkwijze Maak bij het opstellen van de verpleegplannen gebruik van de gezondheidspatronen van GORDON en de gegevens uit activiteit 1 Criteria verpleegplan - Verpleegkundige diagnose voldoet aan de PES - Het doel voldoet aan de RUMBA eisen - interventies: welke interventies zijn nodig om het doel te behalen - de interventies zijn evidence based - evaluatie op product en proces


BC Psychiatrie 1516

2.5

Gevorderde fase 1

Zelftest stemmingsstoornissen

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces Competentie Verplicht/keuze

De student heeft zijn kennis en inzicht getoetst over stemmingsstoornissen Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over de cliënten met schizofrenie Boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg, hoofdstuk over cliënten met stemmingsstoornissen School of thuis, internetaansluiting Kijk de zelftest na met behulp van het antwoordmodel 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (E, F, J, K, R, V) Keuze

Activiteit 1: Maak de zelftest over stemmingsstoornissen en controleer de antwoorden met behulp van het antwoordmodel Open vragen 1. Een empatische houding van de verpleegkundige ten opzichte van de depressieve zorgvrager is erg belangrijk. Hoe kan de verpleegkundige empathie tot uitdrukking brengen in haar omgang en benadering van de zorgvrager? 2. Naast empathie is het aanbrengen van structuur belangrijk in de verpleegkundige begeleiding van de depressieve zorgvrager. Geef zoveel mogelijk concrete voorbeelden van de manier waarop de verpleegkundige het aanbrengen van structuur in de praktijk kan brengen 3. Vaak volgt na een manische fase een periode van depressiviteit. Hoe zou dit te verklaren zijn? Waar of niet waar? 1. Een depressie is een toestand die iedereen zich makkelijk voor kan stellen. We zijn namelijk allemaal wel eens neerslachtig. 2. Een manie is in feite een grote uitbarsting van energie en creativiteit 3. Het vatbaar zijn voor depressies is een kwestie van erfelijkheid 4. Depressies kunnen genezen worden met medicijnen 5. Het is beter om niet al te veel in te gaan op de dadendrang van de manische zorgvrager. Dat leidt enkel tot conflicten, waardoor je geen goede vertrouwensrelatie kunt opbouwen 6. Wanneer je bij de depressieve zorgvrager maar blijft aandringen op activiteiten, stel je je weinig empathisch op. Iemand die depressief is, heeft hier namelijk geen enkele behoefte aan


BC Psychiatrie 1516

2. 6

Gevorderde fase 1

Psychopathologie depressie

Oorzaken, symptomen en behandelmethoden Resultaat



De student heeft: - de oorzaken, symptomen en behandelmethoden van een depressie benoemd Zorg dat je beschikt over het boek verplegen in de GGZ Bestudeer theorie over oorzaken, symptomen en behandelmethoden bij depressie en manie Verplegen in de GGZ, het hoofdstuk over het verplegen van cliënten met een stemmingsstoornis Internet: http://www.depressie.org/ http://www.trimbos.nl/onderwerpen/psychischegezondheid/depressie http://www.psychischegezondheid.nl/depressiecentrum 2 tot 4 uur School of thuis, internetaansluiting Vergelijk en bespreek je verslag met je studiegenoten Stel leervragen aan de docent 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) Verplicht

Activiteit 1: Maak een samenvatting over de oorzaken, symptomen en behandelmethoden van mensen met een depressie Jij gaat onderzoeken wat de oorzaken, symptomen en behandelingen zijn van een depressie In je samenvatting verwerk je de informatie over: - Oorzaken, ontwikkeling en verloop van de stoornis - De symptomen volgens de DSM-IV - Behandelmethoden Activiteit 2: Zoek in het repertorium of de geneesmiddelengids of internet http://mens-ensamenleving.infonu.nl/psychologie/17553-antidepressiva-de-verschillende-soorten-en-hunwerking.html informatie op over de drie soorten antidepressiva - Noem vier merk - en/of stofnamen - Zoek de belangrijkste bijwerkingen op - Zoek de belangrijkste werking op

Zoek een studiegenoot op en leg hem/haar de belangrijkste werking en bijwerkingen uit van een medicijn, behorend tot de hoofdgroep antidepressiva. Vraag daarna wat hij/zij van de uitleg begrepen heeft.


BC Psychiatrie 1516

2.7

KR

Gevorderde fase 1

Psychopathologie bipolaire stoornis

Oorzaken, symptomen en behandelmethoden Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Tijd Locatie Evaluatie Werkproces Competentie Verplicht/keuze

De student heeft: - de oorzaken, symptomen en behandelmethoden van een bipolaire stoornis benoemd Zorg dat je beschikt over het boek verplegen in de GGZ Bestudeer theorie over de oorzaken en behandelmethoden van een bipolaire stoornis Verplegen in de GGZ, het hoofdstuk over het verplegen van cliënten met een stemmingsstoornis 2 tot 4 uur School of thuis, internetaansluiting Vergelijk en bespreek je verslag met je studiegenoten Stel leervragen aan de docent 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) Verplicht

Activiteit 1: Beeldvorming (Keuze) Vorm je een beeld van een bipolaire stoornis  Ga naar http://www.youtube.com/watch?v=dWgBmrX-bWU&feature=related. Bekijk de korte film waarin een psychiater van Delta uitlegt wat een bipolaire stoornis is en hoe Delta mensen met een bipolaire stoornis behandelt.  Je kunt ook een indringende documentaire over manisch depressiviteit bekijken op http://psychiatrie-nederland.nl/word/ncrv-document-indringende-documentaire-manischdepressiviteit/  Verder kun je in de mediatheek DVD ’s vinden over mensen met( manisch depressieve stoornissen) bipolaire stoornissen, bijvoorbeeld ‘Je zal het maar hebben’ Activiteit 2: Oorzaken, symptomen en behandelmethoden Maak een samenvatting of woordspin over de oorzaken, symptomen en behandelmethoden van mensen met een bipolaire stoornis. Jij gaat onderzoeken wat de oorzaken, symptomen en behandelingen zijn van een bipolaire stoornis In je samenvatting verwerk je de informatie over: - Oorzaken, ontwikkeling en verloop van de stoornis - De symptomen volgens de DSM-IV - Behandelmethoden Activiteit 3: Medicatie Zoek in het repertorium of de geneesmiddelengids of op internet http://mens-engezondheid.infonu.nl/diversen/49007-stemmingsstabilisatoren.html informatie op over de hoofdgroep stemmingsstabilisator - Noem vier merk - en/of stofnamen - Zoek de belangrijkste bijwerkingen op - Zoek de belangrijkste werking op Leg de werking en bijwerkingen van een stemmingsstabilisator uit aan een groepsgenoot Albeda College Branche Gezondheidszorg 24

BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Activiteit 4: klinisch redeneren Formuleer welke (verpleegkundige) interventies jij nodig vindt naar aanleiding van de situatiebeschrijving in de volgende casus van Mw. Luitjes. Kom tot je conclusies volgens de methode van Proactive Nursing. Doorloop de 6 stappen van het klinisch redeneren; gebruik bij stap een de SBAR, formuleer bij stap twee de klinische probleemstelling met behulp van bv. de SCEGS, de stoplichten voor prioriteiten etc., geef bij stap drie aan welk aanvullend onderzoek jij nodig vindt (redeneer met behulp van de klinische aandachtspunten bij de orgaansystemen), formuleer bij stap vier het klinische beleid; beredeneer welke zorg nodig is en welke interventies er nodig zijn en waarom ( verpleegplan). Bij stap vijf beredeneer je het klinische verloop van de casus op korte- en lange termijn. Je zorgt ervoor dat je inzicht hebt in prognose en/of mogelijke complicaties. De laatste stap is stap zes waarbij je reflecteert op de situatie. De vragen die je jezelf stelt zijn bv; * Was de veiligheid van de zorgvrager optimaal? * Was de kwaliteit van zorg optimaal? * Was er sprake van een ethisch dilemma? * Wat heb je geleerd? Werk in groepjes van drie personen!

Casus Mw. Luitjes Je werkt als gevorderd leerling op een opname afdeling in een psychiatrisch ziekenhuis. Er worden zorgvragers opgenomen met allerlei psychiatrische ziektebeelden in een acute fase. Sommige zorgvragers komen regelmatig terug. Zo ook mw. Luitjes. Deze mevrouw heeft een bipolaire stoornis. Ze is hier al mee bekend vanaf haar 22e jaar. Ze is nu 29. Iedere keer als ze een manische periode heeft gaat het fout; ze valt andere mensen lastig op straat, ze eet en drinkt bijna niet meer waardoor ze ontzettend afvalt, ze zorgt niet goed meer voor haar zelf etc. Jij hebt vanavond late dienst en er is aangekondigd dat mw. Luitjes opgenomen gaat worden met een IBS. Jij gaat haar opnemen. Als ze komt vang jij haar op. Ze komt binnen op een ambulance omdat er geen land met haar te bezeilen viel. De ambulancebroeder draagt over dat mw. als een dronkaard over straat zwalkte en ook sprak alsof ze dronken was ze viel mensen lastig op straat .De politie heeft mw. geprobeerd aan te spreken maar merkte al snel dat dit geen effect had. Daar mw. een bekende is van de politie hebben deze gelijk de GGZ ingeschakeld. Verder zou mw. koortsachtig aanvoelen. Mw. zelf zegt dat er niets aan de hand is en heeft het nog steeds druk en zegt dat ze de straat op moet om de mensheid te redden. Ze ligt met een hoogrode kleur op de brancard. Als de broeders haar los maken en je haar van de brancard afhelpt merk je dat ze inderdaad wankelend loopt. Verder maakt mw. nu een wat afwezige indruk; ze reageert wel op aanspreken. Verdere gegevens meegegeven door de ambulancebroeders: Medicatie: lithium en cisordinol. Pols: 110/minuut Temp: 39 RR: 130/ 95 Deze situatie vraagt om actie van jouw kant. Beredeneer hoe nu verder?


BC Psychiatrie 1516

2.8

GGZ

Gevorderde fase 1

VDL Ondervoeding


Theorie

Tijd Locatie Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student heeft de vragen over ondervoeding bij psychiatrische zorgvragers uitgewerkt Neem je boek voeding bij gezondheid en ziekte mee. Stem met de inhoudsdeskundige af of je de activiteit individueel of in sub-groepjes uit gaat werken. Stem met inhoudsdeskundige en medestudenten af wanneer je dit gaat doen. Boek: Voeding bij gezondheid en ziekte Website nutricia en stuurgroep ondervoeding Websites van ziekenhuizen Uitwerking in ondersteunend materiaal. 2 uur theorielokaal Bespreek de uitkomsten van de vragen plenair of met een groepje van 3-4 studenten 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K) Verplicht

Activiteit 1 Lees onderstaande tekst over ondervoeding en werk de vragen uit.

1.

Vanaf 1 januari 2006 is er voor ondervoeding screening plicht. Vanaf 1 januari 2008 is de voor ondervoeding behandelplicht. Resultaatplicht hiervoor is nog niet landelijk ingevoerd. Beschrijf wat screenplicht en behandelplicht is met betrekking tot ondervoeding en waarom instellingen dit moeten doen

2.

Er worden verschillende screening instrumenten voor ondervoeding in de instellingen gebruikt. Het meest bekend zijn de SNAQ en de MUST. Zoek van beide en voorbeeld op en voeg die bij je uitwerking.

3.

Bestudeer beide screening lijsten van de SNAQ en de MUST. Begrijp je de methodiek die wordt gebruikt? Met andere woorden: kan je de vragen die daar staan stellen en begrijp je de scores die er achter staan en wat er dan van jou als verpleegkundige wordt verwacht. Het is belangrijk dat je dit snel kunt uitvoeren. Als hier problemen mee zijn, dan is het goed om deze vragen mee te nemen naar de bespreking tijdens een voedingsles!

4.

Wat is klinische depletie?

5.

Zoek op hoeveel procent van de zorgvragers ondervoed is in: Ziekenhuis % Verpleeghuis % Verzorgingshuis % Albeda College Branche Gezondheidszorg 26

BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

6.

Opvallend is dat er geen ondervoedingcijfers bekend zijn van psychiatrie en verstandelijk gehandicapten zorg! Alleen schattingen. Hoe zou dit komen?

7.

De vicieuze cirkel van ondervoeding: Een zorgvrager heeft een ziekte Daardoor gaat hij/zij: 1. Minder eten dan normaal 2. Hebben ze een verhoogde voedingsbehoefte om beter te worden 3. Kan sprake zijn van verhoogde verliezen aan voedingsstoffen 4. Of is er een mogelijkheid van katabole stress Daardoor raakt een zorgvrager ondervoed En heeft hij meer kans op complicaties waardoor hij nog zieker wordt. En daar door gaat hij/zij 1. Nog minder eten. 2. Heeft nog meer voedingsstoffen nodig om beter te worden…. enz.

7A. 7B 7C 7D. 7E.

Noem 3 redenen waarom een zorgvrager minder gaat eten als hij ziek is? Noem 3 processen in het lichaam waarvoor veel voeding nodig is bij ziekte Noem 4 manieren om voedingsstoffen uit het lichaam te verliezen. Wat is katabole stress? Noem 6 complicaties van ondervoeding

9.

Welke verpleegkundige interventies kun je bedenken om de vicieuze cirkel van ondervoeding te doorbreken en zo ondervoeding goed te behandelen? Noem er minimaal 6


BC Psychiatrie 1516

2.9

GGZ

Gevorderde fase 1

VDL overgewicht

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Tijd Evaluatie Werkproces Competenties

Verplicht/keuze

De student heeft de activiteiten uitgevoerd over overwicht Zorg dat je beschikt over computer en internet Je mag allerlei bronnen (naar keuze) raadplegen Uitvoer van de activiteiten: naar keuze Tonen en bespreken van de activiteiten: klaslokaal 2 tot 4 uur Toon en bespreek de activiteiten met klasgenoten en de docent voedingsleer 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (K) Activiteit 1: verplicht Activiteit 2: keuze

Activiteit 1 verplicht Beantwoord vragen over overgewicht 1. Overgewicht kun je op verschillende manier vaststellen. Zoek bij de volgende methoden uit: * Body Mass Index * Middelomtrek * Vetmeter (norm hoef je hiervoor niet uit te zoeken) a. hoe je het meet b. waar de norm wordt gelegd tussen gezond gewicht en overgewicht voor mannen en vrouwen c. en voor welke doelgroep de methode geschikt is. 2.

Noem 5 risico’s van overgewicht.

3.

Noem 5 oorzaken van overgewicht.

4.

Hoeveel procent van de Nederlanders heeft overgewicht?

5.

De behandeling voor overgewicht bestaat uit twee pijlers: Gezonde voeding en beweging. Dit moet resulteren in een gewichtsvermindering. Welk bewegingsadvies wordt er gegeven? Zoek op de aanbevolen hoeveelheden van de schijf van vijf voor jouw leeftijd. neem die over in je uitwerking en zet achter elk advies hoe je kan zorgen dat er minder vet of suiker in zit. Bijvoorbeeld: in de aanbevolen hoeveelheid voor jouw leeftijd staat 1,5 liter vocht. Je kunt zorgen dat hier weinig vet en suiker in zit door bijvoorbeeld: frisdrank light te gebruiken, thee zonder suiker, magere chocolade melk etc.

a. b.

6.

De behandeling van overgewicht lijkt hiermee heel eenvoudig, toch is dat in praktijk niet zo. Noem minimaal 6 problemen of moeilijkheden waar mensen tegenaan lopen als ze willen gaan afvallen en wat hun belemmert om dit goed te doen. Albeda College Branche Gezondheidszorg 28

BC Psychiatrie 1516

7.

Gevorderde fase 1

Er wordt de laatste jaren veel gesproken over te dikke kinderen. Toch krijgen deze kinderen over het algemeen geen dieet voorgeschreven, maar veel lichaamsbeweging en gewone gezonde voeding. Waarom is dat?

Activiteit 2 (keuze) Kies drie voorbeelden uit de lijst met afslankmethoden en ga na wat het is en hoe verantwoord het is om wel/niet op deze wijze af te vallen. Neem je uitwerking mee naar de les voeding Omdat 75% van de mensen zichzelf te dik vindt, is er veel geld te verdienen in deze richting. Afvalindustrie is bigbusiness! Het gevolg is dat er heel veel methoden op de markt zijn gebracht die aansluiten op deze behoefte, dit kunnen hele goed initiatieven zijn, maar ook hele slechte voor de gezondheid tot puur bedrog. Voor de consument is het lastig om in al die aanbieders verantwoorde keuze te maken. Hieronder volgt een lijst met methoden van afvallen die zeker niet uitputtend is, omdat er steeds weer iets nieuws wordt verzonnen. Lijst met afslankmethoden o Individueel met ziekenhuisdieet o Vasten o Groepsbijeenkomsten zoals weight watchers, EGA en dreamline o Laxeertabletten o Niet snoepen en veel drinken o Medicatie zoals xenical, isomeride o Strakke broekjes voor slankere heupen o Kuur voor ontslakken o Maagverkleining o Afslank thee (sennapeulen) o Sauna, kuuroord, slankfarm o Afslank pillen bij drogist (chroom, koper, appelazijnzuur, vezels, gel) o Maagballon o Herbalife o Afslankpillen bij postorderbedrijven (caffeine) o Maagbandje o Sonja Bakker o Starvation zoals Modifast, Minikuur o Kaakslot bij orthodontist o Liposuctie o Atkinsdieet o Misschien ken je er zelf nog een ….


BC Psychiatrie 1516

C3.1

Gevorderde fase 1

Groepsprocessen : ontwerp een leefklimaat


Theorie Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student ontwerpt een leefklimaat voor een groep zorgvragers. Bestudeer uit je boek: Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg” Thema; het verplegen van mensen met een psychiatrische ziekte  De verpleegkundige in de GGZ: verpleegkundige rollen en taken, de verschillende domeinen en competenties (kennis-vaardigheden-houding en persoonlijkheidskenmerken  Het verpleegproces in de GGZ; Het therapeutisch milieu Theorie bestuderen Uitwisseling met medestudent en nabespreking met de docent. 1.5 Begeleiden van een groep (C, D) Verplicht

Activiteit : Je gaat een leefklimaat ontwerpen in een subgroep Activiteit in subgroepen: In de psychiatrie komt het vaak voor dat de zorgvrager in groepen samenleven. Het leefklimaat van een afdeling is van invloed op het herstel en functioneren van de zorgvrager. Het leefklimaat moet daarom een therapeutisch karakter hebben, wat wil zeggen dat de sfeer moet bijdragen aan herstel van de zorgvrager of een positieve invloed heeft op de leefsituatie in geval van blijvende stoornissen. Een belangrijke taak is, dat jij dit als hulpverlener vorm en inhoud kunt geven en dit ook kan bewaken. Maak een keuze uit de volgende afdelingen : 1. Een unit van een resocialisatieafdeling voor chronische zorgvragers. Verblijfsduur 1 jaar, gericht op ontslag of een beschermde woonvorm. 2. Een unit van een opname afdeling voor acute opnames. Kortdurende behandeling , maximaal 4 weken, gericht op ontslag of naar een vervolgbehandelafdeling. 3. Een unit van een afdeling voor langdurige zorg, leeftijd vanaf 65 jaar verblijfsduur onbeperkt, gericht op wonen. Ontwerp voor de beschreven groep van 12 zorgvragers een afdeling die passend is voor de problematiek en een therapeutisch milieu heeft. 1. Maak een plattegrond 2. Richt de afdeling zodanig in dat deze passend is voor de doelgroep. 3. Maak voor deze groep een dagindeling en beschrijf de activiteiten. 4. Beschrijf de afdelingsregels. 5. Beschrijf de benaderingswijze van de verpleegkundigen en de specifieke houdingsaspecten( competenties) m.b.t. de doelgroep Presenteer je uitwerking aan de gehele klas, geef duidelijke argumenten voor de keuzes die je gemaakt hebt. Welke aspecten zorgen ervoor dat de unit een therapeutisch karakter heeft? Stel verhelderende vragen aan elkaar en geef feedback.


BC Psychiatrie 1516

3.1

Gevorderde fase 1

Dagstructuur

Resultaat


Theorie


De student kan het belang van een gestructureerd dagprogramma en evenwichtig dag-nachtritme uitleggen voor een zorgvrager met schizofrenie Zorg dat je beschikking hebt over het boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over cliënten met schizofrenie [verpleegkundig handelen] Boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg, hoofdstuk over cliënten met schizofrenie Internet:  www.ypsilon.org/alles_over_schizofrenie  http://www.trimbos.nl/onderwerpen/psychischegezondheid/schizofrenie DVD beeldvorming zorgvrager met schizofrenie - “Tussen ons” - A Beautiful Mind is een Amerikaanse film uit 2001 over het leven van de wiskundige John Forbes Nash Jr. die aan schizofrenie lijdt School of thuis, internetaansluiting Bespreek en vergelijk de uitwerking van deze activiteit met medestudenten. 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (E, F, J, K, R, V) Verplicht

Activiteit 1 Beantwoord de oriënterende vragen  Wat is het belang van een gestructuurde dagprogramma en een evenwichtig dag en nachtritme voor een zorgvrager met schizofrenie?  Welke verpleegkundige interventies pas je toe om een gestructureerd dagprogramma en een evenwichtig dag-nachtritme te realiseren bij deze doelgroep.


BC Psychiatrie 1516

3.2

Gevorderde fase 1

Verpleegplan opstellen

Resultaat


Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces Competentie

Verplicht/keuze

De student heeft - de verpleegproblemen van zorgvragers met schizofrenie in kaart gebracht - vijf standaardverpleegproblemen (PES) geformuleerd en op basis hiervan een verpleegplan opgesteld - een verpleegplan opgesteld aan de hand van een casus Zorg dat je beschikking hebt over het boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over cliënten met schizofrenie Zorg dat je je kennis hebt opgefrist over het opstellen van een verpleegplan Boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg, hoofdstuk over cliënten met schizofrenie Internet:  www.ypsilon.org/alles_over_schizofrenie  http://www.trimbos.nl/onderwerpen/psychischegezondheid/schizofrenie School of thuis, internetaansluiting Bespreek je verpleegkundige diagnoses en het verpleegplan met medestudenten en de docent. 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden (E, F, J, K, R, V) Verplicht

Activiteit 1 Breng aan de hand van de gezondheidspatronen van GORDON de mogelijke verpleegproblemen bij mensen met schizofrenie of andere psychotische stoornissen in kaart

Activiteit 2 Zoek vijf standaard verpleegkundige diagnoses (PES) bij de zorgvrager met schizofrenie Maak op basis van de verpleegkundige diagnosen een verpleegplan voor een zorgvrager met schizofrenie


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Activiteit 3 Stel een verpleegplan op voor een zorgvrager met schizofrenie aan de hand van een casus Casus 1 Jan komt heel stil binnen. Het lijkt net alsof hij er niet is. In zijn hand heeft hij een tijdschrift, met een pen maakt hij er aantekeningen op. Het zijn geen letters, maar krulachtige lijnen. Jan praat tegen zichzelf, maar de klanken die hij uitspreekt begrijp je niet. Opeens zegt hij iets tegen je, maar je begrijpt hem niet. Je vraagt wat hij bedoelt en hij herhaalt exact wat hij zei. Hij vraagt of je hem niet verstaat. Je zegt van niet. Daarop pakt hij een sigaret en vraagt vervolgens om een vuurtje. Als je hem dat geeft gaat hij 2 stoelen verderop zitten. Als je hem observeert zie je hem steeds allerlei grimassen met zijn gezicht maken en af en toe slaakt hij een zachte onverstaanbare kreet. Als je nog eens goed naar hem kijkt valt je ook op dat hij een prop wc-papier in zijn oren heeft. Maak een verpleegplan uit het gezondheidspatroon: Cognitie en waarneming. Criteria verpleegplan - Verpleegkundige diagnose voldoet aan de PES - Het doel voldoet aan de RUMBA eisen - interventies: welke interventies zijn nodig om het doel te behalen - de interventies zijn evidence based - evaluatie op product en proces


BC Psychiatrie 1516

3.3

Gevorderde fase 1

Verstoorde psychische functie

Leerdoel


Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces Competentie Verplicht of keuze

De student heeft aan de hand van een casus de psychische functies herkend en benoemd bij een zorgvrager met schizofrenie Zorg dat je beschikt over de DVD ‘Waan of werkelijkheid’ (schizofrenie) uit de mediatheek. Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over zorgvragers met schizofrenie. Zorg dat je kennis is opgefrist over psychische functies (psychopathologie) Verplegen van cliënten met schizofrenie en andere psychotische stoornissen Psychopathologie: psychische functies Theorielokaal, thuis, OLC Bespreek je antwoorden met maximaal 3 andere studiegenoten 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) Verplicht

Activiteit 1 Bekijk de eerste 20 minuten van de DVD ‘Waan of werkelijkheid’. Deze DVD gaat over 2 schizofrene jongens, Reinier en Carlos Noteer welke psychische verstoord zijn of waren bij Reinier en Carlos. Motiveer je antwoord. Gebruik bij deze activiteit de theorie over psychische functies. 1. Expressie en psychomotoriek 2. Denken 3. Waarneming 4. Bewustzijn 5. Zelfbeleving 6. Gevoelsleven 7. Willen en verlangen


BC Psychiatrie 1516

3.4

Gevorderde fase 1

Kennistest aan de hand van casus: John heeft een schizofrene stoornis


De student heeft zijn kennis over cliënten met schizofrenie getest aan de hand van een casus met vragen Zorg dat je beschikt over het boek verplegen in de GGZ. Verplegen van cliënten met schizofrenie of andere psychotische stoornissen School of thuis, internetaansluiting Kijk deze activiteit na met behulp van je boek 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) Keuze

Activiteit 1: Test aan de hand van een casus je kennis over mensen met schizofrenie of andere psychotische stoornissen John is 24 jaar en sinds vier weken opgenomen op een afdeling voor langdurige behandeling vanwege ernstige verwardheid in denken, ernstige zelfverwaarlozing en ontwrichting van het ouderlijke gezin. Hij woonde in een caravan in de tuin van zijn ouders en rookte grote hoeveelheden hash. John heeft al een paar opnames achter de rug, waarbij sprake was van hallucinaties en wanen. John is een wat tengere man die met grote passen loopt, met hoofd en schouders voorover gebogen. Hij loopt vaak in zichzelf mompelend, niet te verstaan, door de huiskamer naar de gang en terug en gaat dan weer zitten. Ook zit hij vaak op een ingehouden manier in zichzelf te lachen. Waarom hij lacht is onduidelijk. John heeft een geheel eigen gedachtewereld die nagenoeg niet te volgen is voor een buitenstaander. Hij geeft vreemde en onsamenhangende antwoorden als hem iets gevraagd wordt. Hij heeft het gevoel dat hij door artsen en verpleegkundigen vergiftigd wordt, daarom weigert hij eten en medicijnen. Hij denkt dat hij vreemde stoffen in zijn bloed heeft en dat hij zijn hart deelt met zijn broer. John heeft lange ongekamde haar, bijna tot op zijn schouders. Hij zit vaak ongewassen aan de ontbijttafel en draagt vaak dezelfde kleding. Aan het eind van middag heeft John zich veelal toch gewassen en eenmaal per week stapt hij onder de douche. Kleding verschonen schiet er echter vaak bij in. John slaapt ’s nachts vaak in bed met zijn kleding aan. Ook overdag ligt hij graag in bed. Hij wil dan met rust gelaten worden en zegt het niet op te kunnen brengen om uit bed te komen en/of aan therapie deel te nemen. Het is dan moeilijk om hem te stimuleren tot activiteiten. Toch gebeurt het regelmatig dat John klaagt over verveling. Vraag 1 Verpleegplannen opstellen Werk aan de hand van de gezondheidspatronen van GORDON één verpleegplan uit mbt het lichamelijk, sociaal en psychisch functioneren. (Je stelt dus in totaal drie verpleegplannen op)


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Vraag 2 Medicatie Medicatie is één van de behandelvormen voor mensen met schizofrenie  Welke soort psychofarmaca zal aan John voorgeschreven worden?  Leg aan John zo concreet mogelijk de werking en bijwerkingen van deze medicatie uit Vraag 3 Het emotionele klimaat  Wat wordt bedoeld met het EE klimaat?  Wanneer is sprake van een hoog EE klimaat? Noem drie voorbeelden die bij John leiden tot een hoog EE klimaat  Wanneer is sprake van een laag EE klimaat? Geef drie voorbeelden die bij John leiden tot een laag EE klimaat. Vraag 4 Psycho-educatie  Wat wordt verstaan onder psycho educatie?  Welke drie onderwerpen kun in het kader van psycho educatie met John bespreken? Vraag 5 Begeleiding van de cliënt met schizofrenie  Waaruit bestaat de begeleiding van de cliënt met schizofrenie? Noem 5 aandachtspunten en geef een toelichting


BC Psychiatrie 1516

3.5

Gevorderde fase 1

Psychopathologie schizofrenie

Resultaat


Theorie


De student: - heeft zijn kennis over schizofrenie beschreven in een verslag - kan zijn kennis over de werking en bijwerkingen van de hoofdgroep antipsychotica aan anderen uitgeleggen en beargumenteren Zorg dat je beschikt over het boek, verplegen in de GGZ en de DSM-IV Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over het verplegen van cliënten met schizofrenie Boek verplegen in de GGZ, het hoofdstuk over het verplegen van cliënten met schizofrenie of andere psychotische stoornissen DSM-IV Internet: - http://www.anoiksis.nl/ - http://www.ypsilon.org/ - Informatieve filmpjes over psychose en schizofrenie op http://www.schizofrenie.net/ - Nova uitzending over nieuwe aanpak Schizofrenie op http://video.google.com/videoplay?docid=50038075175592860 70# - Ervaar hoe het is om schizofreen te zijn op http://www.youtube.com/watch?v=4rONG33PorM - Uitleg psychiater DELTA op http://www.youtube.com/watch?v=HZq5fXdC02A School of thuis, internetaansluiting Vergelijk en bespreek je verslag met je studiegenoten Stel leervragen aan de docent 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) BOL: Verplicht + verslag maken BBL: Verplicht voorbereiden, geen verslag

Activiteit 1 Maak een verslag over de oorzaken, symptomen en behandeling van schizofrenie van maximaal 2A4 Jij gaat onderzoeken wat de oorzaken, symptomen en behandelingen zijn van schizofrenie In je verslag verwerk je de informatie over: - Oorzaken, ontwikkeling en verloop van de stoornis - diagnose schizofrenie (DSM-IV) - positieve en negatieve symptomen - behandeling Verwerk verder plaatjes of foto’s of informatie welke jij gevonden hebt op internet en die jij interessant vindt om te vermelden in je verslag.


BC Psychiatrie 1516

Activiteit 2

Gevorderde fase 1

Antipsychotica

Opzoeken Zoek in het repertorium of de geneesmiddelengids informatie op over de hoofdgroep antipsychotica. - Noem vier merk - en/of stofnamen - Zoek de belangrijkste bijwerkingen op - Zoek de belangrijkste werking op Uitleggen Zoek een studiegenoot op en leg hem/haar de belangrijkste werking en bijwerkingen uit van een medicijn, behorend tot de hoofdgroep antipsychotica. Vraag daarna wat hij/zij van de uitleg begrepen heeft. Motiveren tot inname Motiveer in een rollenspel een zorgvrager tot inname van zijn medicatie (antipsychotica) Werkwijze: Speel de volgende situatie uit. Een zorgvrager krijgt volgens voorschrift een medicijn aangeboden. Hij wil deze medicijnen niet. Waarom hij deze medicijnen niet wil innemen, mag je als speler zelf kiezen. Degene die de medicatie aanbiedt, probeert de ander te bewegen het medicijn in te nemen. Wissel van rol en herhaal de procedure Evalueer voor welke argumenten je als zorgvrager wel gevoelig geweest zou zijn en of je je genoeg gerespecteerd voelde. Ga na hoe het voelde als verpleegkundige om met de weerstand van de zorgvrager om te gaan


BC Psychiatrie 1516

3..6

Gevorderde fase 1

Zelftest behandeling schizofrenie


De student heeft zijn kennis en inzicht getoetst over schizofrenie en de behandeling ervan Zorg dat je theorie hebt bestudeerd over de behandeling van cliënten met schizofrenie Boek verplegen in de geestelijke gezondheidszorg, hoofdstuk over cliënten met schizofrenie School of thuis, internetaansluiting Kijk de zelftest na met behulp van het antwoordmodel 1.1 Stelt een verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op (K) Keuze

Activiteit 1: Maak de zelftest over schizofrenie en controleer de antwoorden met behulp van het antwoordmodel 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Noem de 3 fasen die het vaste verloop bij schizofrenie kenmerken? Wat zijn negatieve symptomen? Welke psychische functies kunnen verstoord zijn bij schizofrenie Waaruit bestaat psycho-educatie? Wat is een verwacht gevolg van neuroleptica = antipsychotica gebruik? Er zijn meerdere behandelingen die tegelijkertijd met medicatie kunnen worden gegeven bij schizofrenie. Iemand in het behandelteam stelt psychoanalyse voor. 7. Is dit een juiste keuze? Waarom wel/ niet. 8. Het volgende voorstel is sociale vaardigheidstraining, is dit een juiste keuze?


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

C2.2 Begeleiding: schizofrenie en territorium Resultaat Praktische voorbereiding

Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties

Verplicht/keuze

De student heeft het belang van het territorium voor de zorgvrager in kaart gebracht. Bestudeer theorie over de begeleiding van cliënten met schizofrenie [ Boek: Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg]. Zoek op internet informatie over het onderwerp territorium Begeleiding van de client-territorium School Uitwisseling met medestudent en nabespreking met de docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C. Begeleiden D. Aandacht en begrip tonen R. Op de behoefte van de “klant” richten verplicht

Activiteit : Je gaat in een subgroep de vragen beantwoorden over het belang van het territorium voor de zorgvrager met schizofrenie Werkwijze: Bespreek de volgende vragen in een groepje. 1. Wat wordt bedoelt met territoria? 2. Vertel elkaar hoe jij je verschillende territoria afbakent en hoe je die inhoud hebt gegeven. 3. Bespreek hoe de 3 verschillende territoria voor jou eruit zien en zet ze concreet op papier. 4. Wat is het belang van het hebben van een territorium voor een zorgvrager met schizofrenie? 5. Hoe kun je rekening houden met het territorium van de zorgvrager? Welke knelpunten kun je hierbij tegenkomen? 6. Bedenk praktijksituaties waaruit blijkt dat het belangrijk is om rekening te houden met het territorium.

Territorium gedrag van mensen Albeda College Branche Gezondheidszorg 40

BC Psychiatrie 1516

C2.3

Gevorderde fase 1

Specifieke begeleidingsmethoden : de zorgvrager met schizofrenie

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Evaluatie Werkproces/competenties

Verplicht/keuze

De student verdiept zich in de begeleiding van de zorgvrager met schizofrenie. Boek: Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg” Bestudeer theorie over schizofrenie Hoofdstuk over Schizofrenie Uitwisseling met medestudent en nabespreking met de docent. 1.4 Begeleidt een zorgvrager C. Begeleiden D. Aandacht en begrip tonen R. Op de behoefte van de “klant” richten verplicht

Activiteit : Je gaat naar aanleiding van een casus je verdiepen in de specifieke begeleidingsaspecten van de zorgvrager met schizofrenie Werkwijze: Lees de casus en beantwoord de vragen. Jan komt heel stil binnen. Het lijkt net alsof hij er niet is. In zijn hand heeft hij een tijdschrift. Met een pen schrijft hij op het tijdschrift. Het zijn geen letters maar krulachtige lijnen. Jan praat in zichzelf, maar de klanken die hij uitspreekt, begrijp je niet. Opeens zegt hij iets tegen je, maar je begrijpt hem niet en je vraagt hem wat hij bedoelt. Hij herhaalt wat hij net zei en vraagt je vervolgens in verstaanbare taal of je niet begrijpt wat hij zegt. Je schudt je hoofd en zegt nee. Dan vraagt hij of je een sigaret voor hem hebt. Henrieke zit in een stoel, ogenschijnlijk in een gemakkelijke houding. Als je goed kijkt, valt je op dat haar ellebogen net niet op de leuning van de stoel rusten, maar dat ze die ongeveer tien centimeter boven de leuning omhooghoudt. Ze ziet er onverzorgd uit, haar haar is vet en niet gekamd. Ze draagt een bruin vest met vlekken op een grijze, vale jurk. Als je aan haar wordt voorgesteld, geeft zij je haar hand. Haar hand plakt. Henrieke begint te lachen zonder dat je daar een aanleiding voor kunt ontdekken. Dan vertelt zij je dat Jezus de afgelopen nacht bij haar op haar kamer is geweest en dat hij haar vannacht komt halen om samen naar Antarctica te gaan om mensen daar het evangelie te gaan vertellen Vragen 1. Henrieke verzorgt zichzelf slecht, ze is hier al enkele keren door de verpleegkundigen op aangesproken. Hoe kun je haar hiermee begeleiden vanuit een laag EE - klimaat? 2. Je gaat met Henrieke een dagprogramma opstellen zodat zij meer structuur krijgt. Waarom is structuur belangrijk voor haar? 3. Waar houdt je rekening mee als je voor Henrieke een dagprogramma maakt ? 4. Henrieke vindt het moeilijk met het wisselen van de activiteiten, je ziet aan haar dat ze gespannen raakt. Hoe kun je haar hierbij begeleiden? 5. Henrieke heeft een 1-persoonskamer, deze ziet er erg rommelig uit, overal kleding, borden, etensresten etc. Je gaat haar begeleiden met het opruimen van haar kamer. Hoe kun je tijdens je begeleiding rekening houden met haar territorium? 6. Henrieke heeft veel last van negatieve symptomen. Wat wordt hiermee bedoeld en hoe kun je haar hiermee begeleiden?


BC Psychiatrie 1516

C2.4

Gevorderde fase 1

Begeleidingsgesprek met de zorgvrager (Taaltaak gesprekken voeren)

Resultaat

De student heeft geoefend met het voeren van een begeleidingsgesprek Vooraf theorie bestuderen. Overleg met de docent of het mogelijk is om met een acteur te werken. Boek: Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg” School Nabespreking met docent 1.4 Begeleidt een zorgvrager C. Begeleiden D. Aandacht en begrip tonen R. Op de behoefte van de “klant” richten verplicht

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces/competenties

Verplicht/keuze Activiteit:

Je gaat in een rollenspel oefenen met het voeren van een begeleidingsgesprek Werkwijze : Kies een casus, oefen in 3 tallen( eventueel met een acteur) met het voeren van een begeleidingsgesprek. Wissel van rol en geef elkaar feedback. Let op de volgende punten : hoe maakt de verpleegkundige contact met de zorgvrager? reageert de verpleegkundige empatisch op de zorgvrager? hoe gaat de verpleegkundige om met echtheid en respect? welke non-verbale uitingen zie je? LSD en OMA FEEDBACKPUNTEN Observatie Hoe maakt de verpleegkundige contact met de zorgvrager?

Feedback

Maakt de verpleegkundige het gespreksdoel, aanpak van het gesprek en tijdsduur van het gesprek duidelijk aan de patient? Reageert de verpleegkundige empathisch op de zorgvrager? Hoe toont de verpleegkundige haar/zijn echtheid en respect? Welke non-verbale uitingen zie je?

Maakt de verpleegkundige gebruik van LSD? Laat de verpleegkundige OMA thuis?


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Naar aanleiding van de feedback formuleer je eventueel een leerdoel voor gespreksvoering. Mijn leerdoel voor gespreksvoering is: …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

Casus 1. Rol zorgvrager: Hans, 36 jaar, een zorgvrager met schizofrenie. Hij is sinds 2 weken opgenomen vanwege een ernstige psychose. Hij is al 3 keer eerder opgenomen geweest, telkens met een IBS. Hans werd in verwaarloosde toestand opgenomen en was bij opname erg angstig. Tijdens een psychotische periode heeft hij het gevoel ingestraald te worden via de waterleiding. Hierdoor durft hij zich nog steeds niet te wassen. Hij ziet er erg onverzorgd uit. Rol verpleegkundige: Jij bent aangewezen als persoonlijk begeleider van Hans. De eerste 2 observatieweken zijn voorbij en het is tijd om samen met Hans een verpleegplan vast te stellen. Je maakt een afspraak met hem. Je besluit het voorlopig alleen maar te hebben over zijn persoonlijke hygiëne.

Casus 2: Rol zorgvrager: Annie is een vrouw van 50 jaar en ze woont al jaren op een chronische verblijfsafdeling vanwege een chronische depressie. Het lukt niet om zelfstandig te gaan wonen. Zonder de structuur van de afdeling zou ze de gehele dag op bed liggen. De laatste weken voelt ze zich nogal somber en blijft ze vaak heel de dag op bed liggen. Rol verpleegkundige: Je loopt op de gang en ziet Annie zitten in haar nachtkleding, ze rookt een sigaretje. Ze maakt geen aanstalten om zich aan te kleden. Dit is echter wel de bedoeling. Ze ziet er somber uit. Je gaat met haar in gesprek.


BC Psychiatrie 1516

C2.5

Gevorderde fase 1

Motiverende gesprekstechnieken

Resultaat Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

Je hebt geoefend met motiverende gesprekstechnieken aan de hand van een casus. Bestudeer de theorie over motiverende gesprekstechnieken (op Portaal) School Feedback middels feedbackformulier motiverende gespreksvoering 1.4 Begeleidt een zorgvrager C. Begeleiden D. Aandacht en begrip tonen R. Op de behoefte van de “klant” richten Verplicht

Activiteit Oefen met het hanteren van motiverende gespreksvoering aan de hand van een casus Werkwijze 1. Bestudeer de theorie. 2. Breng een casus in uit je eigen stage waarin je de zorgvrager moet motiveren om leefregels na te leven. Hierbij kun je denken aan het motiveren van een zorgvrager om medicatie in te nemen, deel te nemen aan activiteiten of het motiveren van een zorgvrager zich te wassen, uit bed te gaan, zich te houden aan een voorgeschreven dieet en dergelijke. 3. Voer in een rollenspel een motiverend gesprek met de zorgvrager. De verschillende fasen van verandering kunnen geoefend worden naar aanleiding van de casus. De casus kun je telkens aanpassen aan de fase van verandering. (dit kan fictief zijn of naar aanleiding van je ervaringen in de praktijk) 4. Aan het einde van de training schrijf je een reflectieverslag met betrekking tot je gespreksvoering en formuleert indien nodig een leerdoel. Instructie bij het oefenen: Deze training voer je uit in een drietal. Een deelnemer speelt de verpleegkundige, een deelnemer speelt de zorgvrager, een deelnemer observeert aan de hand van een observatie lijst. De rollen worden telkens gewisseld, belangrijk is dat je een heleboel verschillende situaties oefent!


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

C3.2 Groepsvoorlichting (GGZ) Resultaat Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

Je kunt voor een groep zorgvragers met een bepaald ziektebeeld voorlichting/psycho educatie geven over een onderwerp. Ziektebeeld kiezen Brainstormen over wat er in de voorlichting moet komen Materiaal verzamelen Boek : Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg Boek advies, instructie en voorlichting OLC: tijdschriften School 3 feedbackformulieren van medestudenten en 1 van de docent 1.5 Begeleiden van een groep (C, D) 1.6 Geeft voorlichting, advies en instructie aan een zorgvrager (K, L, I) Verplicht

Activiteit : Je gaat GVO/psycho educatie geven aan een groep zorgvragers

Werkwijze: Formeer een subgroep. Kies een ziektebeeld Maak een keuze uit de volgende onderwerpen of verzin zelf een onderwerp. belang van bewegen belang van persoonlijke hygiëne belang van het innemen van medicatie belang van gezonde voeding belang van een dagprogramma belang van activiteiten onderwerp naar keuze Ontwerp een voorlichting die je afstemt op de doelgroep, deze afstemming moet duidelijk worden in het gebruik van materiaal ,de werkvormen en de inhoud van de psych educatie. Een groepje van 5 medestudenten speelt de rol van zorgvrager, de anderen observeren en geven feedback. Vraag 3 medestudenten en de docent om het feedback in te vullen.


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Feedbackformulier C3 groepsvoorlichting/psycho-educatie Datum : Voor: Ingevuld door: Naam deelnemer:

Datum:

Opleiding: verpleegkundige

Fase: gevorderde

Beroepstaak C Ondersteunen bij begeleiden

Beroepsproducten 1.6 De gevorderde verpleegkundige heeft een zorgvrager of doelgroep duidelijke en begrijpelijke voorlichting, advies en instructie gegeven. (I-L) + _

Inleiding:  stellen de vpk zich voor?  onderwerp/doel/opbouw/tijd Kern:  stappen : - bekend naar onbekend - simpel naar ingewikkeld  gebruik materiaal  informatie juist en volledig?  wordt er rekening gehouden met problematiek?  wordt er nagegaan of info begrepen is?  worden vragen beantwoord?  is er contact met de toehoorders? Afsluiting/evaluatie:  samenvatting  wordt er gevraagd of doel bereikt is?  wordt er gevraagd hoe men de bijeenkomst ervaren heeft? Competenties I.

Presenteren

Prestatie-indicatoren  Legt onderwerpen duidelijk en correct uit  Houdt in haar stijl van communiceren rekening met de doelgroep  Houdt rekening met de beperkingen en mogelijkheden van de doelgroep  Speelt in op de beperkingen en mogelijkheden van de doelgroep.  Controleert regelmatig of de informatie goed is overgekomen.


+

-

BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Competenties K. Vakdeskundigheid toepassen

Prestatie-indicatoren  Past haar kennis toe over stoornissen, beperkingen, functioneringsprobleme n en ziektebeelden in de zorgverlening en bespreekt dit met collega’s.  Weet vragen te beantwoorden

L. Materialen en middelen inzetten





Kiest en gebruikt gericht de voorlichtingsmaterialen, hulpmiddelen of instructiematerialen, die aansluiten bij het onderwerp en bespreekt dit. Gebruikt materialen en middelen tijdens het geven voorlichting en advies aan de doelgroep



Conclusie:


+

-

BC Psychiatrie 1516

4.

Gevorderde fase 1

Overleg met familie

Resultaat



Je kunt: tijdens een simulatie een overleg voeren met familie, naasten, mantelzorgers of wettelijke vertegenwoordigers van een zorgvrager - Vertellen onder welke voorwaarden de verpleegkundige wel en onder welke voorwaarden de verpleegkundige geen informatie geeft aan personen uit het sociale netwerk van de zorgvrager; - uitleggen wanneer je personen uit het sociale netwerk van de zorgvrager doorverwijst naar de behandelaar en/of gediplomeerd verpleegkundige Verzamel informatie en vorm een subgroep Boek De zorgverlening coördineren en evalueren. Thema 2 De zorg coördineren (coördinatie en continuïteit van zorg) School Aan de hand van de observatielijst krijg je feedback van je medestudenten en de docent. 1.8 Coördineert de zorgverlening (A, E, Q) Verplicht

Activiteit 1: Orientatie Als er een voor jou geliefd persoon opgenomen wordt in een zorginstelling heb je ineens heel veel vragen aan de zorgverleners. Welke vragen heb jij? Geef antwoord op onderstaande vragen en neem deze samen met je eigen vragen mee naar de les. - Welke informatie wil je hebben en van wie? - Hoe wil je bij de behandeling betrokken worden en wie moet dat doen? Wat verwacht je van de verpleegkundigen tijdens de bezoektijden? - Onder welke omstandigheden wil je door de verpleegkundige (ook in de thuissituatie) geïnformeerd worden? Activiteit 2: In overleg met de docent worden de praktijksituaties verdeeld onder de verschillende subgroepjes. Elke subgroep bereidt een situatie voor. Bepaal met elkaar en met behulp van de theorie hoe je zou handelen (strategie bepalen) en waar je grenzen liggen. Maak hier aantekeningen van. Vertegenwoordigers van elke groep spelen de situatie in de groep uit. De overige groepsleden observeren aan de hand van de volgende punten: - Heeft de verpleegkundige informatie gegeven? Zo ja, welke? - Was de verpleegkundige duidelijk? - Zo ja, waaruit bleek dat? Zo nee, hoe kwam dat? - Bleef de verpleegkundige correct (vriendelijk)? - Zo ja, waaruit bleek dat? Zo nee, wat miste je? - Gaf de verpleegkundige uitleg over de doorverwijzing? - Zo ja, op welke wijze? - Wat vond je goed/minder goed aan de aanpak van de verpleegkundige? - Hoe kan je een situatie als deze aanpakken?


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Samenwerkingsopdracht. Voorbereiding en simulatie van een overleg met familie/naasten van een zorgvrager. Evaluatie en reflectie. Werkwijze Kies met je subgroep een casus uit. Bepaal met elkaar wat je gaat bespreken en hoe je dit gaat aan pakken. Daarnaast bespreek je met elkaar waar de grenzen liggen in het gesprek, wanneer ga je doorverwijzen en naar wie. Gebruik bij de voorbereiding de observatie lijst. Voer de simulatie uit. Naar aanleiding van de observatielijst krijg je feedback van je medestudenten en de docent. Evalueer en reflecteer in je subgroepje.


BC Psychiatrie 1516

5.1

Gevorderde fase 1

Handelen bij agressie-eigen ervaringen

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student kan benoemen hoe hij handelt in een situatie waarin hij door een zorgvrager agressief benaderd wordt. geen Je kunt alle mogelijke informatiebronnen gebruiken Leslokaal, thuis, mediatheek Bespreek je verslag in een subgroep (max. 4 personen) 1.7 Onvoorziene omstandigheden en crisissituaties A. Beslissingen en activiteiten initiëren T. Instructies en procedures opvolgen V. Met druk en tegenslag omgaan BOL: verplicht BBL: keuze

Activiteit 1 Maak een samenvatting van 1A4 van de stappen die je kunt ondernemen om een agressieve situatie de baas te worden. Doe dat aan de hand van onderstaande vragen. Vragen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Beschrijf een situatie uit de praktijk waarin je geconfronteerd werd met agressie. Beschrijf hoe jij en/of collega’s gereageerd en/of gehandeld hebben in deze situatie Beschrijf het effect van deze reactie op de situatie Beschrijf hoe je een volgende keer zou reageren en/of handelen Beschrijf wat agressie met jou doet. Beschrijf hoe jij een agressieve situatie verwerkt.


BC Psychiatrie 1516

5.2

Gevorderde fase 1

Omgaan met agressie

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie

Locatie Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student heeft kennis en inzicht opgedaan over het verplegen van cliënten met agressief gedrag Zorg dat je beschikking hebt over het boek verplegen in de GGZ Verplegen in de GGZ, het hoofdstuk over verplegen van cliënten met agressief gedrag Je kunt daarnaast alle mogelijke informatiebronnen gebruiken Naar keuze Bespreek deze activiteit met je klasgenoten. Vul zo nodig aan 1.7 onvoorziene omstandigheden en crisissituaties A. Beslissingen en activiteiten initiëren T. Instructies en procedures opvolgen V. Met druk en tegenslag omgaan BOL: Verplicht BBL: Keuze

Activiteit 1: Beantwoord de vragen over cliënten met agressief gedrag 1. 2. 3. 4.

Hoe ontstaat agressie bij zorgvragers in de GGZ? Hoe herken je agressie bij psychiatrische cliënten? Welke factoren zijn van invloed op het ontstaan van agressie in de GGZ Welke preventieve interventies kun je uitvoeren om agressie te voorkomen of te doen verminderen bij psychiatrische cliënten?

Activiteit 2: Beantwoord de vragen bij de casus Dhr. Jutters komt terug van het zoeken naar een baan. Het is tegengevallen en uit boosheid steekt hij in de huiskamer met een aansteker zijn geld in brand. Hij heeft het immers allemaal niet meer nodig: geen baan, geen inrichting van een eigen woning. De verpleegkundige roept dat dit niet kan. Verleden week is er nog brand geweest op de afdeling. Dhr. Jutter moet zijn aansteker afgeven. De verpleegkundige heeft wel begrip voor de situatie, maar is niettemin geheel gefixeerd op het bemachtigen van de aansteker. Na veel heen en weer gepraat geeft meneer Jutter de aansteker af. De verpleegkundige merkt nog op dat mijnheer daar erg verstandig aan doet. Zo heeft de verpleegkundige gewonnen en de zorgvrager verloren. Hij wilde van het gezeur af zijn en gaf zich dus maar gewonnen. Hij voelt zich echter nog steeds erg boos en gespannen.  Geef je mening over deze situatie, wat valt je op ?  Is hier sprake van een conflict wat had kunnen escaleren? Geef je argumenten voor je antwoord.  Hoe zou jij gereageerd hebben in deze situatie?  Wat is er nodig om verdere escalatie te voorkomen?


BC Psychiatrie 1516

5.3

Gevorderde fase 1

Agressie-hoe ontstaat het in de GGZ?

Resultaat Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Ondersteuning voor de competenties:

Verplicht/keuze

De student heeft zijn kennis gepresenteerd over het ontstaan en voorkomen van agressie in de GGZ Verzamel artikelen over agressie in de zorg (kranten, vakliteratuur zoals Nursing, internet) Vakliteratuur, kranten, internet Leslokaal, thuis, mediatheek Evalueer met je klasgenoten de uitvoer van deze activiteit 1.7 onvoorziene omstandigheden en crisissituaties A. Beslissingen en activiteiten initiëren T. Instructies en procedures opvolgen V. Met druk en tegenslag omgaan Keuze

Activiteit 1: Presenteer actueel nieuws over agressie in de GGZ Werkwijze Voer deze activiteit in een subgroep uit (maximaal 4 personen) Verzamel actuele artikelen over agressie in de zorg. Maak met behulp van deze artikelen een toepasselijk nieuwsfeit in de vorm van een krantenartikel of een nieuwsbericht Presenteer je krantenartikel of nieuwsbericht aan de groep

Activiteit 2: Maak een werkstuk of PowerPoint over het ontstaan en voorkomen van agressie in de GGZ Werkwijze: Verzamel informatie over het ontstaan en voorkomen van agressie in de GGZ aan de hand van de volgende vragen: Wat wordt er onder agressie verstaan; Welke uitingsvormen van agressie kun je tegenkomen in de zorg Hoe kun je agressief gedrag signaleren Wat zijn de oorzaken van agressief gedrag Hoe kun je als verpleegkundige agressie voorkomen of doen afnemen?


BC Psychiatrie 1516

5.4

Gevorderde fase 1

Training controle fysieke beheersing

Resultaat


Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competentie

Verplicht/keuze

De student heeft in een oefensituatie persoonlijke veiligheidstechnieken toegepast zonder zichzelf en/of de ander te beschadigen. Zorg dat je beschikt over kennis van cfb Trek ruim zittende kleren (+ sokken) aan waarin je gemakkelijk kunt bewegen, doe je schoenen uit en doe je sieraden af. Zet alle tafels en stoelen aan één kant van het lokaal Theorie over cfb Klaslokaal Bespreek met je klasgenoot en docent hoe de uitvoer van de training en de polstechnieken gegaan is. 1.7 onvoorziene omstandigheden en crisissituaties A. Beslissingen en activiteiten initiëren T. Instructies en procedures opvolgen V. Met druk en tegenslag omgaan BOL: Verplicht BBL: Keuze

Activiteit 1 (keuze) Beantwoord de vragen over CFB en dé-escalerend handelen 1. 2. 3. 4. 5. 6.

7.

Wat is CFB? Wat is de visie van CFB? Wat is het doel van CFB? Hoe ontstaat agressie bij psychiatrische zorgvragers? Hoe herken je agressie bij psychiatrische zorgvragers? Wat kun je zelf doen om agressie te voorkomen of te doen verminderen bij psychiatrische zorgvragers? (dit worden ook wel de-escalerende interventies genoemd) Welke richtlijnen t.a.v. dé-escalerend handelen moet je in acht nemen bij CFB

Activiteit 2: Demonstreer in een oefensituatie persoonlijke veiligheidstechnieken, zonder je zelf en/of de ander te beschadigen: - polstechnieken - kledingstechnieken - haartechnieken - verwurging - omhelzing - bijten


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

Werkwijze: - Volg de training persoonlijke veiligheidstechnieken - De training begint met een korte introductie en warming-up - Vervolgens geven de trainers een demonstratie van iedere techniek. - Daarna oefen je de techniek in tweetallen - Na alle persoonlijke veiligheidstechnieken maak je voor jezelf aantekeningen om ze niet te vergeten - De training eindigt met een korte cooling-down en een nabespreking waarin de volgende punten besproken wordt: 1. hoe is uitvoer van de techniek gegaan 2. wat ging goed/minder goed 3. is het resultaat behaald 4. aandachtspunten voor de toekomst


BC Psychiatrie 1516

C2.6

Gevorderde fase 1

Specifieke begeleidingsmethoden : oriëntatie gedragsproblemen

Resultaat

Praktische voorbereiding Theorie Locatie Evaluatie Werkproces competenties

Verplicht/keuze

De student heeft kennis van de verschillende begeleidingsmethodes bij gedragsproblemen die hij tegen kan komen in de psychiatrie Zoek informatie over gedragsproblemen, beïnvloeden van gedrag Boek: Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg” Theorie van de docent School Nabespreking met docent 1.4 Begeleidt een zorgvrager C. Begeleiden D. Aandacht en begrip tonen R. Op de behoefte van de “klant” richten Verplicht

Activiteit : Je gaat met een groepje onderzoeken wat jij verstaat onder een gedragsprobleem en welke je tegen kunt komen tijdens je stage in de psychiatrie. Werkwijze : Beantwoord met elkaar de volgende vragen. 1. Wat versta jij onder een gedragsprobleem? 2.

Luister naar de theorie gegeven door de docent.

3.

Zoek in de theorie op wat men verstaat onder een gedragsprobleem.

4. 5.

Bij stage in de psychiatrie Welke gedragsproblemen ben jij tegengekomen tijdens je stage? Hoe werd er omgegaan op deze gedragsproblemen?

6. 7.

Bij geen stage in de psychiatrie Welke gedragsproblemen verwacht je tegen te komen in de psychiatrie? Hoe moet de verpleegkundige omgaan met deze gedragsproblemen

8

Beschrijf hoe je gewenst en ongewenst gedrag als verpleegkundige kan beïnvloeden. Geef voorbeelden.


BC Psychiatrie 1516

Gevorderde fase 1

C2.7 Gedragsproblemen : preventie van agressie d.m.v. signaleringsplan Resultaat


Evaluatie Werkproces/competenties Verplicht/keuze

De student kan gebruik maken van observatielijsten en/of signaleringsinstrumenten mbt. agressie in zorgsituaties Zoek naar observatielijsten en signaleringsinstrumenten mbt. agressie en neem deze mee naar de les. 2.2 uit boek Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg www.geestelijkegezondheidszorg.wordpress.com/clientsignaleringsplannen/ Op school Evalueer de uitvoer van de presentatie met je klasgenoten Verplicht

Activiteit 1: Presenteer aan de hand van een casus het gebruik van observatielijsten en/of signaleringsinstrumenten mbt. agressie in de zorg Werkwijze: Zoek naar observatielijsten en signaleringsinstrumenten mbt. agressie bij zorgvragers en neem deze mee naar de les. Beantwoord de vragen  Wat valt je op aan de observatielijsten en signaleringsinstrumenten mbt agressie  Wat is het doel van observatielijsten en signaleringsinstrumenten mbt. agressie  Wat is het belang van een signaleringsplan voor een zorgvrager?  Wie zijn er betrokken bij de totstandkoming van een signaleringsplan?  Hoe moet de verpleegkundige werken met observatielijsten en signaleringsinstrumenten Geef aan de hand van een (zelfbedachte) casus een presentatie over het gebruik van observatielijsten en/of signaleringsinstrumenten aan je klasgenoten Evalueer de uitvoer van de presentatie met je klasgenoten Stel vast of het gewenste resultaat bereikt is.


OPLEIDING tot MBO-VERPLEEGKUNDIGE

Recommend Documents