Opdrachten. Opvoedingsondersteuning Als bijzondere vorm van preventie. Marga Burggraaff-Huiskes. Geraldien Blokland. in samenwerking met

Opvoedingsondersteuning Als bijzondere vorm van preventie

Opdrachten

Marga Burggraaff-Huiskes in samenwerking met

Geraldien Blokland

vijfde, herziene druk

bussum 2011

Deze opdrachten horen bij de vijfde, herziene uitgave van Opvoedingsondersteuning als bijzondere vorm van preventie van Marga Burggraaff-Huiskes.

© 1999 Uitgeverij Coutinho b.v. Alle rechten voorbehouden. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Eerste druk 1999 Vijfde, herziene druk 2011 Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400 AH Bussum [email protected] www.coutinho.nl Noot van de uitgever Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Personen of instanties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de uitgever. ISBN 978 90 469 0268 4 NUR 847

Opdrachten hoofdstuk 1 Paragraaf 1.2 1

(In tweetallen) Hoe is je eigen opvoeding van nul tot twaalf jaar verlopen? Ging het vanzelf of niet? Waarom wel of niet? Denk daarbij aan de invloeden vanuit jezelf als kind, vanuit je ouders, vanuit jullie omgeving. • Bespreek dit zo mogelijk met je ouders en vraag hun mening hierover. • Wissel jullie ervaringen uit en maak een vergelijking.

2

Interview iemand uit je omgeving die pas geleden (tussen nu en een jaar geleden) een kind heeft gekregen. Vraag hoe het aanpassen aan de rol van ouder verlopen is. Gaat opvoeden bij haar of hem vanzelf? Bestaat er behoefte aan informatie of steun en zo ja, van wie? Beschrijf dit op één A4’tje.

3

Zoek een boek over ontwikkelingspsychologie, bijvoorbeeld: Kohnstamm, R. (2006) Kleine ontwikkelingspsychologie, deel I over het jonge kind ; deel II over de schoolleeftijd; deel III over de adolescentie; Delfos, M.F. (1996) Kinderen in ontwikkeling. Stoornissen en belemmeringen. • Kijk ook op deze site bij het onderdeel ‘Verder lezen’ voor meer suggesties. • Lees het boek, geef op één A4 je mening erover en geef aan wat jij aan dit boek denkt te hebben als je straks werkt.

4

Zoek een boek over opvoeden, bijvoorbeeld: Kok, J.W.F. (1992) Opvoeden als beroep. Lodewijks-Frencken, E. (1994) Op opvoeding aangewezen; Adriaenssens, P. (1995) Opvoeden is een groeiproces; Weisfelt, P. (1996) Nestgeuren. Over de betekenis van de ouderkindrelatie in een mensenleven. Kijk ook op deze site bij het onderdeel ‘Verder lezen’ voor meer suggesties. • Lees het door jouw gekozen boek, geef op één A4’tje je mening erover en geef aan wat jij aan dit boek denkt te hebben als je straks werkt.

5

(In tweetallen) Ga met een medestudent op bezoek bij een organisatie (of maak een afspraak voor een telefonisch interview) in jullie eigen wijk/buurt, zoals het buurt- werk, maatschappelijk werk, kinderdagverblijf, (deel)gemeenteraad of de basisschool. • Stel vragen aan een professional over het beleid van de organisatie ten aanzien van opvoedingsondersteuning. Beschrijf een programma waarmee ze werken of een activiteit die ze uitvoeren; deel het in de O&O-categorieën in (zie figuur 1, op pagina

Opdrachten bij Opvoedingsondersteuning – 3/21

21 van het Opvoedingsondersteuning). Neem zo mogelijk schriftelijk materiaal over het programma mee. • Maak een verslag van minimaal twee A4’tjes.

Paragraaf 1.3 1

Zoek met behulp van internet gegevens op over een van de nieuwe wetten en formuleer de gevolgen ervan voor de praktijk van de opvoedingsondersteuning op één A4’tje.

2

Kies een wet uit op bijvoorbeeld: http://wetten.overheid.nl en formuleer twee kritiekpunten en twee positieve reacties erop.

3

Stel, jij bent een gemeenteambtenaar, verantwoordelijk voor beleid ten aanzien van opvoedingsondersteuning. Je hebt het onderzoeksrapport van Regioplan gelezen. Formuleer op grond daarvan vijf aandachtspunten voor het nieuw te maken beleid.

4 Zoek op de site van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (www.rijksoverheid.nl/ministeries/szw) de actuele zaken op en geef je mening over de uitgangspunten van het beleid op één A4’tje.

Paragraaf 1.4 1

Geef twee voorbeelden van projecten die je kent, die zich richten op het geven van voorlichting. Doe hetzelfde voor projecten die zich richten op ondersteuning en hulpverlening. Beschrijf waarom je deze indeling zo maakt.

2

Welke functies binnen de opvoedingsondersteuning worden uitgevoerd bij de vol gende activiteiten: • Home-Start; • Videohometraining; • Oudercursus ‘Opvoeden Zo!’; • Triple P. • Zoek informatie over deze projecten bij het Centrum voor Jeugd & Gezin in jouw buurt.

3

Kies een bepaalde groep ouders uit binnen onze bevolking. Beschrijf deze groep. Zoek in recent onderzoek na welke vragen of problemen zij hebben bij het opvoeden van hun kinderen. Je kunt zoeken in landelijk onderzoek (zie literatuurlijst) of in onderzoek dat in je eigen stad, bijvoorbeeld door de gemeente, is uitgevoerd.


4

Noem een voorbeeld van een preventieproject voor een specifieke risicogroep. Beschrijf de doelgroep en de daarbij passende specifieke aspecten van het project.

5

Ga een gesprek aan met een moeder of vader uit een andere cultuur dan die van jezelf. Beschrijf hoe je hen kent of hoe je hen gevonden hebt. Vraag hoe deze ouder het opvoeden in Nederland ervaart. Zoek verschillen en overeenkomsten met je eigen ervaring met opvoeden. Schrijf hiervan een verslag.

Literatuur Adriaenssens, P. (1995) Opvoeden is een groeiproces. Wegwijzer voor vaders en moeders. Lannoo, Tielt. Delfos, M.F. (1996) Kinderen in ontwikkeling. Stoornissen en belemmeringen. Swets & Zeitlinger, Lisse. Kohnstamm, R. (1993) Kleine ontwikkelingspsychologie: deel I (1992) Over het jonge kind; deel II (1998) De schoolleeftijd; deel III De adolescentie. Bohn, Stafleu & Van Loghum, Diegem. Kok, J.W.F. (1992) Opvoeden als beroep. Een inleiding voor groepsopvoeders en leraren. Nelissen, Baarn. Lodewijks-Frencken, E. (1989) Op opvoeding aangewezen. Een kritiek op de wijze van omgaan met kinderen in onze cultuur. Nelissen, Baarn. Timmers-Huigens, D. (1989) Opvoeden praktisch bekeken. Van Loghum Slaterus, Deventer. Verhulst, J.C.R.M. (1987) Ontwikkelingspsychologie voor opvoeding en onderwijs. Wolters- Noordhoff, Groningen. Weisfelt, P. (1996) Nestgeuren. Over de betekenis van de ouder-kindrelatie in een mensenleven. Nelissen, Baarn.



Beschrijf het levensloopmodel (paragraaf 2.1.4) voor de fase ‘adolescentie’. Wat zijn de ontwikkelingsopgaven voor een adolescent? Wat zijn de opvoedingsopgaven voor de ouders? Wat is het einddoel van deze fase? Welke factoren zijn van invloed op het proces? Vergelijk je bevindingen met de beschrijving over de adolescent in het boek Kleine ontwikkelingspsychologie, deel III De adolescentie (Kohstamm, 1998). Op welke onderdelen klopt jouw beschrijving? Op welke onderdelen wijkt het af?

2

Ga naar de spelotheek, de bibliotheek, een brede school, de thuiszorg, de GGD of het Centrum voor Jeugd en Gezin bij jou in de buurt. Selecteer een voorlichtingsbericht (een folder, een tv-spot of -programma, een gesprek enzovoort). Ga na of het bericht de doelgroep bereikt, via welk kanaal dit gebeurt en welke rol de bron daarbij speelt. Breng dit voorlichtingsbericht in kaart aan de hand van het model uit figuur 5 in het boek (p. 53).

3

(In tweetallen) Ga na welke sociale steun jij nu zelf ontvangt in termen zoals beschreven in figuur 7 van het boek (p. 59). Breng in kaart van wie je dat krijgt en of je er zelf moeite voor doet. Ben je je altijd bewust van deze steun en ervaar je dit als positief? Kun je dit bespreken met de persoon (personen) van wie je steun ontvangt? Aan wie geef jij sociale steun? Doe je dat bewust of gaat het ‘vanzelf ’? Bespreek dit met elkaar en let daarbij vooral ook op de gevonden overeenkomsten en verschillen.

4

Kies een voorbeeld van een project voor pedagogische preventie. Zoek er informatie over en beschrijf op welk(e) theoretisch(e) model(len) dit project gebaseerd is.

5

Beschrijf de situatie van Peter en Martijn (zie paragraaf 2.1.4) in termen van levensloop en van sociale steun.

Paragraaf 2.2 1

Lees een hoofdstuk uit een boek of een artikel over het levensloopmodel (zie hiervoor de literatuurlijst).

2

Maak een analyse van het gezin in voorbeeld 1 (zie paragraaf 2.2.2, p. 61) en beschrijf hoe jij als werker hiermee om zou gaan. Ga hierbij uit van het levensloopmodel en gebruik de begrippen die daarbij horen. Wat zou je van deze ouder nog meer willen weten om het model goed te kunnen gebruiken?


Een voorbeeld van zo’n analyse is: • In welke fase van de ontwikkeling bevindt het kind zich? • Hoe zijn tot nu toe de ontwikkelingsopgaven verlopen? • Wat is er bekend van aangeboren kenmerken bij het kind en de ouders? Hoe is de situatie van de ouder(s) ten aanzien van partner en sociaal netwerk? • Hoe zijn de opvoedingstaken tot nu toe verlopen? • In hoeverre is er sprake van effectief ouderschap? • Enzovoort. 3

Wat vind jij het belangrijkste verschil en de belangrijkste overeenkomst tussen het balansmodel (paragraaf 2.1.3, figuur 4) en het competentiemodel (paragraaf 2.1.3, figuur 8)?

4

Voer een gesprek met een ouder/cliënt waarbij je aan het einde van het gesprek samen met de cliënt een draaglast- draagkracht afweging maakt. In het gesprek zal je de volgende gegevens moeten verzamelen: • Wat zijn de risicofactoren? Deel ze in op micro-, meso- en macroniveau. • Vraag de cliënt hoe zwaar de risicofactoren voor hem zijn in het dagelijks leven. • Wat zijn de beschermende factoren? Deel ze in op micro-, meso- en macroniveau. • Vraag de cliënt hoeveel steun de beschermende factoren hem bieden in het dagelijks leven.

Schrijf een verslag over het gesprek waarbij je het volgende meeneemt: • Zit je met de cliënt op een lijn qua inschatting draaglast – draagkracht? Indien er verschillen zijn: hoe komt dit? • Past het huidige behandelplan goed bij deze draaglast – draagkrachtverhouding?

Beargumenteer je antwoord. Denk daarbij aan het volgende: richt de hulpverlening zich op het belangrijkste? Vermindering van de draaglast (bij voorbeeld regelen gastgezin om rust te creëren) tegenover versterking van de draaglast (bij voorbeeld informatie, advies, steun, behandeling)?

Voor een uitwerking van het balansmodel (risicofactoren versus beschermende factoren) zie Bakker (1997) in: Burggraaff-Huiskes, M. (2007) Opvoedingsondersteuning als bijzondere vorm van preventie. Bussum: Coutinho.

(Opdracht gemaakt door Monique Engelbertink van de Academie Mens en Maatschappij,

5

Beschrijf nog een keer hoe jij als werker om zou gaan met het gezin uit voorbeeld 1 (zie paragraaf 2.2.2, p. 61). Ga nu uit van het competentiemodel en gebruik de figuren uit het boek bij jouw beschrijving.

Hogeschool Saxion)


Paragraaf 2.3 1

Zoek een opvoedingsondersteuningsprogramma uit waar de opvoedingsomgeving duidelijk een rol speelt. • Beschrijf de kansen en knelpunten die daarbij een rol spelen.

Literatuur Kohnstamm, R. (1998) Kleine ontwikkelingspsychologie, deel III De adolescentie. Bohn, Stafleu

& Van Loghum, Houten/Zaventem.



Als jij zelf een probleem hebt en je wilt hulp vragen van een ander, welke eigenschappen of vaardigheden verwacht je dan van die persoon?

2

Kies een boek over gedragsproblemen en/of gedragsverandering, bijvoorbeeld: Van Heusden en Van den Eerenbeemt (1992); Weerman, e.a. (2007); Delfos (1997). Zie de literatuurlijst voor meer suggesties.

Lees het door jouw gekozen boek en beschrijf wat je er, naar jouw mening, aan hebt als je straks werkt. Welke vaardigheden moet een werker met dergelijke kinderen en hun ouders hebben?

3

Ga een gesprek aan met een vriend of vriendin en onderzoek welke normen en waarden over opvoeden van kinderen bij jullie gelijk zijn en welke verschillend. Weten jullie ook hoe dat komt? Maak een verslag van jullie bevindingen.

4

Oefen in tweetallen met de verschillende typen ouders, zoals beschreven in paragraaf 3.2.1. Speel een rollenspel: • Rol ouder: stelt geen rechtstreekse vragen, is wel gemotiveerd om naar de eigen situatie te kijken. • Rol professional: werkt in een organisatie waar opvoedingsondersteuning in het beleid hoort; probeert sociale steun te geven. • Speel 10 minuten, wissel de ervaringen uit en breng in kaart welke aspecten in het gesprek een rol hebben gespeeld. Schrijf hiervan een verslag op één A4’tje.

5

Ga in gesprek met een professional van een organisatie in jouw buurt die met opvoedingsondersteuning werkt: AMW, buurthuis, thuiszorg, GGD, Centrum voor Jeugd & Gezin enzovoort. Neem de stappenplannen mee. Leg ze hen voor en vraag wat ze ervan vinden. Schrijf hiervan een verslag.

6

Bel een organisatie zoals genoemd in paragraaf 3.2.3 en vraag wat bij hen de consultatiemogelijkheden voor professionals zijn. Ga na hoe dat in zijn werk gaat.

7

Zoek een signaleringslijst op van een van de genoemde problematieken. Gebruik hiervoor de documentatie van een ggz, een GGD enzovoort.


8

Vraag een beleidsplan op van een organisatie in je stad en ga na of er iets gemeld wordt over opvoedingsondersteuning. Geef aan hoe dat volgens jou in deze organisatie zou moeten gebeuren.

Paragraaf 3.3 1

Verzamel schriftelijk voorlichtingsmateriaal over de ontwikkeling en het opvoeden van kinderen. Kies hiervoor een bepaalde leeftijdscategorie (bijvoorbeeld het schoolkind) of een bepaald thema (bijvoorbeeld drukke kinderen). Geef je mening over het verzamelde materiaal.

2

Ga in je eigen buurt of wijk na waar ouders voor individuele opvoedingsondersteuning terecht kunnen. Vraag folders, verzamel adressen, enzovoort.

3

Vraag aan een ouder die je kent waar en met wie hij of zij het meest praat over de ontwikkeling en het opvoeden van het kind. Vraag wanneer ze hun laatste gesprek hadden en waar het over ging. Maak hiervan een verslag.

4

Speel een rollenspel in drietallen. Eén persoon is de ouder van Tom van 4 jaar. Hij is een erg druk kind, vinden zijn ouders. Ze maken zich zorgen over hem en worden ook erg moe van hem. De andere speler is de juf van Tom. Zij vindt hem wel druk, maar er is haar niets bijzonders opgevallen. De derde persoon is de observator bij het gesprek. Iedere speler stelt zichzelf een doel voor het gesprek, vertel dit niet aan de anderen. Voer een gesprek van 10 minuten.

Wissel ervaringen uit, is je doel gehaald? Maak met elkaar een verslag van dit rollenspel.

5

Zoek een Zorgadviesteam (ZAT) of VTO-Vroeghulpteam in je regio. Voer zo mogelijk een gesprek met een medewerker en verzamel informatiemateriaal. Vraag eventueel hulp van Bureau Jeugdzorg of het Centrum voor Jeugd & Gezin.

6

Zoek in je eigen woonplaats een project waar zelfhulp en sociale ondersteuning doelstellingen zijn. Verzamel informatie en eventueel folders over het project.

Paragraaf 3.5 1

Zoek in een boek of in een bestaand projectplan op in welke stappen er aan een project gewerkt wordt. Ga na of je dit een juiste opzet vindt. Zo niet, geef dan aan wat er volgens jou aan ontbreekt.


2

Zoek in je eigen wijk of buurt een activiteit die nu uitgevoerd wordt die zelf bedacht is of in de praktijk is ontstaan. Beschrijf het project in het kort en geef aan wat je er goed of verkeerd aan vindt.

3

Zet zelf een projectplan op voor een fictief project. Beschrijf alle stappen die erbij horen en geef aan welke doelen elk onderdeel heeft en wat het einddoel van het project is.

4

Kies een bestaand, geëvalueerd project, zoals ‘Moeders Informeren Moeders’, ‘Communities That Care’, ‘Opstap’, ‘Home-Start’ of ‘Triple P’. Zoek er een beschrijving van en ga na waar en hoe het geïmplementeerd wordt. Maak hiervan een verslag.

5

Zoek een boek of een gedeelte uit een boek dat gaat over de effectiviteit van projecten. Geef op één A4’tje weer wat volgens jou het meest belangrijk is bij het verkrijgen van effectieve doelen van een project.

Literatuur Delfos, M.F. (1996) Kinderen in ontwikkeling. Stoornissen en belemmeringen. Swets & Zeitlin ger, Lisse. Heusden, A. van en E.M. van den Eerenbeemt (1992) Balans in beweging. De Toorts, Haarlem. Leseman, P. e.a. (1998) Experimenten opvoedingsondersteuning: samenvatting van de onderzoeksresultaten en aanbevelingen. SCO Kohnstamm Instituut, Amsterdam. Weerman, F., W. Smeenk en P. Harland (2007) Probleemgedrag van leerlingen tijdens de middelbare schoolperiode : individuele ontwikkeling, leerlingnetwerken en reacties vanuit school. Aksant, Amsterdam.



Zoek twee beschrijvingen van oudercursussen. Lees deze en vergelijk ze met elkaar. Kijk bijvoorbeeld naar: theoretische achtergrond, doelstelling, gevraagde inzet van de ouders, gebruik van sociale steun en de functies van opvoedingsondersteuning die aan de orde komen. Geef ook je eigen mening over de twee cursussen. Maak hiervan een verslag.

2

Inventariseer welke oudercursussen en oudergespreksgroepen er dit halfjaar in je eigen buurt, dorp of stad gegeven worden en door welke organisaties deze cursussen worden aangeboden.

3

Let een week lang op kranten, tijdschriften, internet, televisie-uitzendingen en verzamel drie berichten/uitzendingen die gaan over de ontwikkeling en het opvoeden van kinderen.

4

Bekijk audiovisueel materiaal voor ouderactiviteiten. Zoek dit bijvoorbeeld bij de thuiszorg, de GGD, de Brede School, het ‘Opstap’-project (vaak georganiseerd vanuit grote, lokale welzijnsorganisaties), het Steunpunt Opvoeding of een Centrum voor Jeugd & Gezin.

5

Beschrijf welk materiaal je bekeken hebt, geef je mening erover. Geef aan waar je het materiaal gevonden hebt.

6

Woon zo mogelijk een themabijeenkomst, koffieochtend of spelmiddag voor ouders bij. Geef je eigen ervaringen weer. Voer ook een gesprek met de begeleider van de bijeenkomst en vraag naar haar of zijn ervaringen, doelstellingen, het aantal ouders dat ze bereiken, en dergelijke.

7

Organiseer zelf een themabijeenkomst voor je medeleerlingen over de ontwikkeling en het opvoeden van kinderen. Kies een thema dat je interesseert. Bepaal het doel en de werkwijze van de bijeenkomst. Zoek voorlichtings- en informatiemateriaal. Voer de bijeenkomst zo mogelijk uit in je eigen klas of studiegroep.

8

Zoek websites voor ouders op. Geef aan wat je gevonden hebt en wat je mening erover is.

9

Beschrijf tijdens een aantal lessen de fasen van het groepsproces van je eigen klas.

10 Beschrijf drie moeilijke momenten in het groepsproces.


11 Beschrijf de kwaliteit van uitvoering tijdens een les. Overleg van tevoren met je docent.

Paragraaf 4.3 1

In dit hoofdstuk wordt pedagogische advisering beschreven als een vorm van opvoedingsondersteuning. Motiveer in welke situaties je de voorkeur zou geven aan individuele ondersteuning van ouders en wanneer een groepsgericht aanbod (zoals beschreven in paragraaf 3.4) je beter van toepassing lijkt.

2

Wat is het doel van pedagogische advisering en hoe kom je erachter of dat doel ook bereikt is?

3

Noem een aantal belangrijke uitgangspunten voor pedagogische advisering en leg van daaruit een relatie naar de werkwijze. Bijvoorbeeld wat betekent het voor de werkwijze als je de vraag van ouders centraal stelt?

4

In de gezondheidszorg wordt vaak gebruikgemaakt van het ‘diagnose-receptmodel’. De arts is de deskundige, hij of zij stelt de diagnose en weet wat het beste is voor de patiënt. Waarom werkt dat niet bij pedagogische advisering?

5

Bel de Ouder- en kindzorg van de plaatselijke thuiszorgorganisatie of de GGD. Stel van tevoren een aantal vragen op die je wilt stellen aan de medewerker aan de telefoon, zoals: Welke vaardigheden heb je nodig om te werken bij de telefoon? Welke vragen worden het meest gesteld? Waarover ging uw laatste gesprek en hoe verliep dat? Vraag van tevoren of je hiervoor van hun tijd gebruik mag maken. Voer het gesprek en vraag ook foldermateriaal aan. Schrijf hierover een verslag.

6

Bij een opvoedbureau hebben ze een beroepskracht nodig voor een opvoedingsspreekuur voor ouders. Wat moet hij of zij in ieder geval als bagage hebben voor deze functie?

7

‘Een goede basishouding, die heb je of die heb je niet!’ Kun je een basishouding aanleren? Wat kun je daar zelf als professional aan doen?

8

Als je kijkt naar een interview op de televisie kun je eens letten op de manier van vragen stellen. Met name op het gebruik van open of gesloten vragen. Zet het geluid uit en kijk eens naar het non-verbale gedrag dat je ziet. Wat kun je hieruit afleiden ten aanzien van de sfeer van het gesprek?


9

Via een telefonische ‘vraagbaak’ word je gebeld door een moeder met een zeer onwillige dwarse peuter. Heeft hij pindakaas op brood dan moet het jam zijn en als hij jam krijgt is het ook weer niet goed. Kortom deze moeder weet niet wat ze met haar kind moet beginnen. Wat kun je de moeder aan informatie geven over dit gedrag? Bedenk ook enkele praktische tips hoe hiermee om te gaan.

10 Uit onderzoek blijkt dat ouders adviezen dikwijls niet opvolgen. Bedenk een aantal oorzaken waarom ouders een advies in de wind slaan en bedenk ook wat je daar zelf als pedagogisch adviseur aan zou kunnen doen. 11 Kies een opvoedingssituatie uit je eigen omgeving en analyseer die met behulp van het SGG-schema. Wat is de invloed van de situatie op het gedrag en wat kun je daarin veranderen? Wat hebben de gevolgen voor effect op het gedrag en wat zou je daaraan kunnen veranderen?


Paragraaf 4.4 1

Sharon is een drukke en ondernemende peuter van twee die overal op en aan zit en voortdurend op onderzoek uitgaat. Haar ouders vinden haar maar lastig en geven vaak straf. Stel, jij bent haar oppas en haar ouders vragen jou om raad.

Welke vragen kun je stellen om meer zicht te krijgen op deze opvoedingssituatie en de manier waarop de ouders daarmee omgaan?

2

Kevin (7 jaar) woont alleen met zijn moeder. Sinds het nieuwe schooljaar gaat hij niet graag meer naar school en zegt hij elke ochtend dat hij buikpijn heeft. Zijn moeder is daar eerst heel serieus op ingegaan maar nu vraagt ze zich af of de buikpijn ook een andere reden kan hebben.

Bedenk een aantal hypotheses en ook welke vragen je kunt stellen om deze hypotheses te toetsen.

3

Stel, jij bent de Spel-aan-Huisbegeleider. Bij pedagogische advisering is het belangrijk om een opvoedingsvraag of lastige opvoedingssituatie om te zetten in een positief doel waar ouders aan kunnen werken. Bijvoorbeeld in plaats van ‘mijn kind luistert nooit’ formuleren ouders ‘ik wil graag bereiken dat mijn kind naar mij luistert als ik hem iets vraag’. Zet de volgende verlangens van ouders om in positieve termen en probeer daaraan gekoppeld een haalbaar doel te stellen waar ouders in kleine stapjes aan kunnen werken.

Mijn twee kinderen hebben altijd ruzie. Ik wou dat ze daar eens mee ophielden. Hij maakt altijd een bende van zijn kamer. Dat moet hij toch eens afleren. Ze zeurt de hele dag om snoep. Hoe krijg ik haar zover dat ze daarmee ophoudt?

4

Bezoek eens de website van Ouders Online (www.ouders.nl) en bekijk wat voor praktische tips ouders met elkaar uitwisselen. Kies een of twee vragen uit waar je zelf een reactie op geeft.

5

Hieronder lees je drie uitspraken van moeders.

• ‘Als ik mijn kind iets weiger wat hij graag wil raakt hij helemaal overstuur.’ • ‘Ik vind dat zo zielig dat ik hem zijn zin maar geef.’ • ‘Je hoeft een kind ook niet onnodig te frustreren.’ Hoe kun je het ‘denken en doen’ van deze moeders beïnvloeden?


6

De functies van opvoedingsondersteuning vind je ook terug bij pedagogische advisering. Zij worden ingezet afhankelijk van de vraag of behoefte van ouders. Welke functies lijken je belangrijk bij de volgende opvoedingsvragen van ouders? • De ouders van de achtjarige Steven tobben al jaren met het drukke en impulsieve gedrag van hun zoon. Ook op school zijn er de nodige problemen. De school vermoedt dat Steven een ADHD-kind is.

• Kevin is negen maanden en logeert geregeld bij zijn oma. Nu wil hij ineens niets

meer van haar weten en begint hij al te krijsen zodra ze hem op schoot wil nemen.

• Monique wordt vaak gepest op school. Haar moeder maakt zich daar zorgen over. Ze vraagt Monique elke dag hoe het was op school, maar wordt daar niet veel wijzer van. ‘Ik weet niet hoe ik met haar moet praten’, zegt de moeder van Monique. ‘Dat kind is zo gesloten.’ • De ouders van de veertienjarige Sandra maken zich zorgen over hun dochter. Ze gaat elk weekend uit met een groepje leeftijdsgenoten van haar sportclub en komt dan altijd heel laat thuis. De ouders van Sandra weten niet zo goed welke regels ze moeten stellen. Ze vragen zich af hoe andere ouders dat aanpakken. 7

Je wilt onderzoeken of de ouders die een opvoedingsspreekuur hebben bezocht hier ook mee geholpen zijn. Welke vragen zou je kunnen stellen om daar zicht op te krijgen?

8

‘Bij een kortdurend ondersteuningsaanbod kun je zelden aantonen of de hulp ook effect heeft gehad.’ Geef argumenten waarom je het eens of oneens bent met deze stelling.

9

Analyseer een opvoedingsprobleem uit de praktijk of van een website voor ouders en maak daarbij gebruik van de vier stappen van de Stap-voor-Stapmethode.

10 Moet het lokale aanbod aan pedagogische advisering worden vervangen door Triple P? Waarom wel of niet? Zie voor aanvullende informatie ook de website: www.triplep-nederland.nl.

Paragraaf 4.5 1

Vorm je mening over geïndiceerde opvoedingsondersteuning. Maak een afspraak met een professional in de buurt, laat hem/haar paragraaf 4.5 lezen en vraag wat hij of zij hiervan vindt. Ga een gesprek met elkaar aan hierover. Maak een verslag van het gesprek.


Paragraaf 4.6 1

Breng een bezoek aan een Centrum voor Jeugd & Gezin in je buurt en vorm je mening over de variëteit en kwaliteit van hun aanbod. Beschrijf dit op een A4’tje. Bespreek dit met hen en maak van dit gesprek een verslag.



2

Geef je mening over het hierboven verwoorde overheidsbeleid ten aanzien van opvoedingsondersteuning. Wat vind je van de veronderstelde medeverantwoordelijkheid van de overheid ten aanzien van de kinderen? Zoek in kranten van de afgelopen twee weken of op internet een recent artikel over het overheidsbeleid op dit gebied en plaats dit in het hierboven beschreven kader. Denk je dat opvoedingsondersteuning de ‘toeloop’ naar de jeugdhulpverlening kan verminderen? Waarom wel? Waarom niet? Vind je dat er iets aan het overheidsbeleid moet veranderen? Zo ja, wat dan? Zo nee, waarom niet?

Paragraaf 5.3 1

Maak een lijst van organisaties in je eigen wijk of buurt die zich bezighouden met opvoedingsondersteuning. Maak zo mogelijk een afspraak met een professional van een van deze instellingen en spreek deze lijst door. Maak een onderscheid tussen buurtgerichte, stedelijke, regionale en provinciale instellingen. Zet er zo mogelijk namen van ‘sleutelfiguren’ bij.

2

Vraag na hoe deze instellingen en contactpersonen of sleutelfiguren met elkaar omgaan. Zijn ze elkaar bekend/onbekend? Maken ze van elkaar gebruik? Zo ja, hoe? Is er afstemming en samenwerking? Zijn er grote projecten? Wat zijn de knelpunten in de wijk?

3

Maak een overzicht van preventieve activiteiten voor ouders, die plaatsvinden in je eigen wijk. Denk aan pedagogische spreekuren, steunpunten opvoeding, cursusaanbod, themabijeenkomsten, spelotheken enzovoort. Geef een oordeel over dit aanbod. Vind je het voldoende of niet? Waarom niet? Wat kan er volgens jou nog meer gebeuren?

4

Bij opdracht 1, 2 en 3 gaat de vraag over het aanbod aan opvoedingsondersteuning. We willen vraaggericht werken! Ga in dezelfde wijk of buurt na of de vraag van ouders onderzocht is en hoe men deze wetenschap gebruikt? Heb je zelf suggesties in die richting? Als jij zelf professional zou zijn in die wijk, hoe wil je dan achter de ‘vragen van ouders’ komen?


5

Zoek een artikel in een krant of tijdschrift of op internet dat gaat over een project waarin samengewerkt wordt. Geef aan waar die samenwerking uit bestaat. Geef je mening erover.

Paragraaf 5.4 1

Ga bij jezelf na in welke situaties jij in je leven hebt kunnen participeren in de besluitvorming. Was dat in je gezin, op de basisschool, in het voortgezet onderwijs, op de sportclub? Beschrijf hoe je dit wel of niet voorkomen ervan hebt ervaren. Wat is je mening over de mogelijkheden tot participatie op je huidige opleiding?

2

Geef op vijf verschillende manieren aan hoe kinderen in de leeftijd van zes tot vijftien jaar kunnen participeren in verschillende leefgebieden, zoals het gezin, de school, de vrijetijdsomgeving.

3

Kies een project dat je eerder in dit hoofdstuk bij de opdrachten hebt beschreven. Hoe is de participatie van jeugdigen en ouders in dat project geregeld? Als het ontbreekt, hoe zou jij die participatie dan willen realiseren?

4

Beschrijf een situatie waarin jijzelf in aanraking bent gekomen met volwassenen die de houding hadden: wij weten wat goed voor je is, wij weten het beter, wij hebben ervoor geleerd. Hoe heb je dat ervaren en hoe ben je er mee omgegaan?

5

Ga een discussie aan met twee klas- of groepsgenoten over het al of niet gedwongen deelnemen van ouders van ‘criminele’ kinderen aan opvoedingsondersteuning, bijvoorbeeld in de vorm van ‘opvoedcursussen’. Beschrijf het verloop en de uitkomst van de discussie op één A4.

Paragraaf 5.5 1

Kies een vorm van jeugdhulpverlening die je aanspreekt. Zoek een organisatie in je eigen buurt die zich met deze vorm van jeugdhulpverlening bezighoudt. Bel de organisatie op of ga zo mogelijk op bezoek. Verzamel informatiemateriaal over de werkwijze van deze organisatie.

2

Vergelijk het gevonden materiaal dat je in opdracht 1 bij elkaar gezocht hebt en wissel het uit met je klasgenoten. Maak met elkaar een overzicht van de organisaties voor jeugdhulpverlening die jullie in je eigen omgeving gevonden hebben. Is het volledig? Wat ontbreekt er?


3

Hoe was de manier waarop jij bij de organisatie die je belde of bezocht, te woord gestaan werd? Zou je je als (toekomstig) professional, die hen een vraag stelt, welkom gevoeld hebben? Zou je op deze basis met zo’n organisatie kunnen samenwerken? Waarom wel of niet? Wat is er volgens jou voor nodig om als professional ‘in de eerste lijn’ goed te kunnen samenwerken met een organisatie voor jeugdhulpverlening? En wat verwachten ze van jou?

Paragraaf 5.6 1

Vergelijk de werkwijze van ‘Triple P’ en ‘Home-Start’ met elkaar. Breng onder woorden waarom het ene project als preventief gedefinieerd wordt en het andere als curatief – behorend bij de jeugdhulpverlening.

2

Beschrijf nóg twee voorbeelden van ouderbegeleiding, die jou aanspreken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld het boek van Akkerman - Ouderbegeleidng nader bekeken (1998), kijk ook eens op de site van het Nji (www.NJi.nl). Ook kun je zoeken in je omgeving bij hulpverlenings-organisaties.

3

Vergelijk nog eens goed de visies en uitgangspunten van opvoedingsondersteuning en ouderbegeleiding. De overeenkomsten zijn in deze paragraaf genoemd. Wat zijn volgens jou de belangrijkste verschillen?

Paragraaf 5.7 1

Ga na of er in jouw stad of regio een Bureau Jeugdzorg is en hoe dat georganiseerd is. Vraag zo mogelijk informatie bij hen op.

2

Ga in je eigen gemeente na hoe er aan lokaal jeugdbeleid gewerkt wordt. Vraag zo mogelijk een beleidsnota op. Geef je mening over de nota. Wat vind je er goed aan? Wat ontbreekt er volgens jou?

3

Is er in jouw omgeving een Centrum voor Jeugd & Gezin, STOP, SPIL centrum of Brede school? Vraag informatiefolders op en probeer zo mogelijk een bezoek te brengen. Denk je dat je er als (toekomstig) professional iets aan kunt hebben? Waarom wel? Waarom niet? Als jij een Centrum voor Jeugd & Gezin (samen met anderen) zou oprichten, wat zou je dan het allerbelangrijkste vinden?

4

Zoek publicaties over een jeugdmonitor op internet, stel je voor dat je beleidsambtenaar van een gemeente bent en stel drie beleidsaanbevelingen op voor het lokaal jeugdbeleidplan.


Literatuur Akkerman-Zaalberg van Zelst, M. e.a. (1998) Ouderbegeleiding nader bekeken. Schou- ders onder de ouders. Swets & Zeitlinger, Lisse.


Opdrachten. Opvoedingsondersteuning Als bijzondere vorm van preventie. Marga Burggraaff-Huiskes. Geraldien Blokland. in samenwerking met

Recommend Documents