22-5-2015
Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst “De Nieuwe Standaard In Ventileren” ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V.
22-5-2015
2
1
22-5-2015
Op weg naar Energieneutraliteit 2015
2018
2020
tussenperiode
2050
EPC aanscherping
Overheidsgebouwen (EPC ≈ 0)
Nieuwbouw bijna energieneutraal (EPC ≈ 0)
Energienul gebouwen (niet gedefinieerd)
Energieneutrale gebouwde omgeving
22-5-2015
3
Nieuwbouw Grondgebonden woningen • EPC ≤ 0 • Notaloos of nul-op-de-meter
Woongebouwen EPC ≤ 0,4 al een uitdaging
22-5-2015
4
2
22-5-2015
Bestaande bouw Bestaande bouw Stroomversnelling (Nul-op-de-meter)
Passief renovaties
22-5-2015
5
Van EPC naar BENG Van EPC naar kWh/m2 Naar verwachting 3 eisen: 1. Energiebehoefte in kWh/m2 (Energievraag van verwarming en koeling/zomercomfort) 2. Primaire energie in kWh/m2 (Energiegebruik verwarming, tapwater, ventilatoren, zomercomfort en koeling) 3. Aandeel hernieuwbare energie in % (bijdrage van PV, zonneboiler, warmtepomp, biomassa etc.) 22-5-2015
6
3
22-5-2015
Voorbeeld Passief woning Energieconcept Rc vloer = 9,6 m2K/W Rc gevel = 8,9 m2K/W Rc dak = 9,2 m2K/W Triple-glas qv;10-waarde: 0,15 dm3.s/m2 HR-107 combiketel Gebalanceerde ventilatie met WTW + CO2-sturing Zonneboiler
Uitkomst EPC
0,36
Energiebehoefte
12,4 kWh/m2
Primair energiegebruik
38,1 kWh/m2
Hernieuwbare energie
12,8 %
Bouwjaar: 2013 7
Energie en ventilatie • • •
Ruimteverwarming belangrijke post Steeds betere luchtdichtheid door beperken energieverlies Binnenluchtkwaliteit steeds meer afhankelijk van ventilatiesysteem
Energievraag in % bij EPC < 0,4 Verwarming Warm tapwater Zomercomfort Ventilatoren (wtw) 22-5-2015
8
4
22-5-2015
Monicair MONItoring & Control of Air quality in Individual Rooms Wetenschappelijk veldonderzoek: Praktijkprestaties binnenluchtkwaliteit en energieprestatie van verschillende systemen voor woningventilatie Doel: - Verbetering (woning)ventilatiesystemen - Aanpassing rekenmethoden, normering en bouwregelgeving
5
22-5-2015
Kenmerken onderzoek • • • • • • •
62 woningen (grondgebonden 2-laags + kap) 9 ventilatiesystemen Correct geïnstalleerd Voldoen aan bouwbesluit 1 jaar meten Meten: > 100 miljoen datapunten Praktijkprestatie, dus inclusief gedrag
Meten •
• • • • •
Binnenluchtkwaliteit: CO2-gehalte – praktisch meetbare grootheid voor diverse vervuildende componenten Temperatuur Relatieve vochtigheid Aanwezigheid (PIR) Energieverbruik – CV-ketel en ventilatie-unit Weer
6
22-5-2015
Wat vinden bewoners belangrijk?
Wat doen bewoners?
7
22-5-2015
Wat vinden bewoners van hun systeem?
Ventilatiesystemen Onderzochte systemen: • ‘A’ natuurlijke toe- en afvoer •
‘C’ natuurlijke toevoer / mechanische afvoer
•
‘D’ mechanische toe –en afvoer
•
‘X’ decentrale mechanische toe –en afvoer
22-5-2015
16
8
22-5-2015
Ventilatie uitgangspunten •
Bouwbesluit capaciteitseis: – Verblijfsgebied 0,9 dm3/s.m2 – Minimum 7 dm3/s per ruimte (25 m3/h)
•
Veronderstelling CO2 onder 1200 ppm – CO2 als uitgangspunt voor eis aan capaciteit – hygiënische grens
•
CO2 is indicator voor andere vervuilingsbronnen – vocht, roken, fijn stof, VOC’s, schimmels en bacteriën, geuren
22-5-2015
17
Wat blijkt uit Monicair-data?
• Grote onderlinge verschillen • Lijn: 3-standen schakelaar staat meestal op ‘1’
9
22-5-2015
Soms gaat het goed …
Niet altijd ….
• Onvoldoende capaciteit in de nachtperiode
• Stekker er uit!
10
22-5-2015
Totaalbeeld CO2 woonkamer
slaapkamer 4 p.
5 p.
Debiet per woning
Bouwbesluit eis (stand 3)
Stand 1: 1,0 m3/h.m2 = 0,28 dm3/s.m2
11
22-5-2015
Gemiddeld aantal uren CO2 overschrijding
Waar vindt overschrijding plaats?
12
22-5-2015
Slaapkamer is kritisch Luchtweerstand door bijvoorbeeld: • Gordijnen •
Slaapkamerdeur dicht
•
Weinig luchtstroming via slaapkamer naar afzuigpunt in badkamer
•
slaap
studeer
bad
Goed geventileerde studeerkamer en overloop (rooster, deur open)
22-5-2015
25
Samenhang met luchtdichtheid
13
22-5-2015
Lessen uit Monicair •
Ventilatiesystemen die voldoen aan de regelgeving zijn een garantie op voldoende luchtkwaliteit.
•
Bewoners regelen niet of nauwelijks
•
Slaapkamers zijn kritisch
•
CO2-meting is effectief mits gekoppeld aan een regeling per ruimte
•
Wens: binnenluchtkwaliteit (IAQ) opnemen in regelgeving
•
Praktijkprestatie van systemen met een mechanische component per ruimte is significant beter.
Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie
Dank voor uw aandacht!
14
