Jaarmagazine Aloysius Stichting 2013–2014
::: Extra expertise in huis dankzij overname ambulante diensten ::: Eén aanpak onderwijs en zorg op Het Molenduin
Op weg naar beter dan goed onderwijs!
::: Pedagogische Tact op Het Kompas en De Klimboom ::: Digitale leeromgeving is volop in ontwikkeling
Colofon Dit jaarmagazine is een uitgave van de Aloysius Stichting. Inhoud en samenstelling Aloysius Stichting Tekst Anne-Marie Veldkamp Eindredactie Aloysius Stichting Fotografie Maria Hermes (coverfoto, portretten medewerkers p2-3, p13, p18, p25; p6; ICT p15; De Ortolaan p20-22; Het Molenduin p26-29), Jeroen Jazet (Hans Kelderman p4; Het Kompas & De Klimboom p8-10; ICT p14, p16, p17; Gedragpunt p30; rvt p33; nieuws p34-35) Ontwerp en vormgeving Budelinc Druk Drukkerij Kempers Januari 2014 www.aloysiusstichting.nl 0252 43 40 00
[email protected]
3
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Inhoud
::: In dit magazine
8
Kompas en Klimboom verbinden Pedagogische Tact en Positive Behavior Support
De Ortolaan: Samen kwaliteit leveren
2 4 6 8 11 12 14 18 20 23 24 26 30 32 33 34 36 40 41
Kernwaarden Missie, visie: halverwege de koers Onze koers 2012-2016 Reportage Pedagogische Tact op Het Kompas/De Klimboom Onderwijs in 2013-2014 De passie van Rudie Geerdink Digitaal leren volop in ontwikkeling De onvoorwaardelijkheid van Monique van Lier Reportage De Ortolaan – samen kwaliteit leveren Kwaliteit in 2013-2014 De kracht van Saskia Smit Reportage samenwerking Het Molenduin en Lijn 5 Beter dan goed in begeleiding Medewerkers in 2013-2014 Aloysius in het kort – bestuur en organisatie Actueel in 2013 en 2014 Aloysius in cijfers Scholen op de kaart: een overzicht Aloysius adressen
20
Digitaal leren volop in ontwikkeling
14
De Aloysius Stichting biedt onderwijs en begeleiding aan leerlingen van 4 tot 27 jaar die ernstige gedrags- en/of psychiatrische problemen ervaren en/of laten zien. Wij bieden speciaal onderwijs, voortgezet speciaal onderwijs en onderwijs aan leerlingen in justitiële jeugdinrichtingen en jeugdzorginstellingen. Ook hebben we een aantal scholen voor speciaal basisonderwijs voor kinderen met minder ernstige beperkingen, die wel extra zorg en aandacht nodig hebben. Daarnaast ondersteunen, adviseren en begeleiden wij leerlingen en onderwijsteams in het (regulier) onderwijs in diverse samenwerkingsverbanden in Nederland. www.aloysiusstichting.nl > Op pagina 40 vind je al onze schoollocaties op de kaart!
Samenwerking Het Molenduin en Lijn 5
26
Kernwaarden
2 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Kernwaarden
Aloysius: dat zijn onze medewerkers. Zij zijn het die hun kracht elke dag onvoorwaardelijk en met passie inzetten voor onze leerlingen. Niet voor niets vormen juist de kernwaarden Kracht, Onvoorwaardelijkheid en Passie de basis voor ons werk. Alleen wie vanuit deze waarden werkt, kan de kinderen en jongeren die ons het hardste nodig hebben het beste onderwijs bieden. Wat onze gedeelde kernwaarden in de praktijk van alledag betekenen voor Rudie Geerdink, Monique van Lier en Saskia Smit, vertellen zij op pagina’s 12, 18 en 24 in dit magazine.
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 3
Missie en visie
Halverwege de koers
‘Onderwijs wordt steeds meer maatwerk’
:::
“Iedereen heeft het op het netvlies: wij gaan voor beter dan goed.” Voorzitter van college van bestuur van Aloysius Hans Kelderman is blij met de positieve ‘flow’ die hij registreert binnen zijn stichting. “We zijn halverwege onze koers en liggen goed op schema.” Oók als het gaat om ‘verbinding’ met netwerkpartners.
4 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Missie en visie
::: Onze visie… elke dag in praktijk
::: Onze missie… is voor hún toekomst
Onze visie … elke dag in praktijk. We werken vanuit een gedeelde visie, die elke dag zichtbaar is voor leerlingen, hun ouders en onze partners. “Wij hebben zorg voor ieder ander, vooral voor hen die het moeilijker hebben dan wijzelf en dat doen wij door volhardend te zijn in onze betrokkenheid.”
Wij bereiden kinderen en jongeren voor op hun toekomstige plaats in onze samenleving. De Aloysius Stichting is er voor leerlingen van 4 tot 27 jaar, die ernstige, complexe gedragproblemen, psychiatrische problemen en/of leerproblemen ervaren. Wij richten ons ook op de ouders van onze leerlingen en onze partners in de jeugdhulpverlening.
Onze medewerkers zetten zich elke dag onverminderd betrokken in voor onze leerlingen, die het allemaal een stuk moeilijker hebben dan wijzelf. Zij gaan door waar anderen stoppen, vinden betekenis in hun werk, doen hun werk met plezier, geven net dat onsje meer en vinden ieder kind de moeite waard om hun best voor te doen.
In 2016 wil Aloysius toonaangevend specialist zijn in beter dan goed speciaal onderwijs. Met twee jaar ‘koers’ achter de rug merkt Hans Kelderman dat de medewerkers op de scholen van de Aloysius Stichting al veel stappen hebben gezet. Nu begonnen zij ook niet met niets. “Ons onderwijs was al goed, maar in 2012 hebben wij gezegd als stichting: dat vinden wij niet goed genoeg. Wij willen het béste onderwijs voor leerlingen.” Met drie koers projecten wordt daar hard aan gewerkt. “We leren steeds beter naar kinderen te kijken”, merkt Hans Kelderman. “Iedere leerling heeft nu een ontwikkelingsperspectief en het onderwijs dat wij daarop afstemmen wordt steeds meer maatwerk. Digitale onderwijsplanners helpen daarbij.” Dat volop vanuit de gedeelde kernwaarden wordt gewerkt en dat medewerkers de pijlers van de koers – vernieuwen, verbinden, profileren en resultaatgericht werken – omarmen, maakt trots, onderstreept de voorzitter van college van bestuur.
Wij bieden onze leerlingen een passend ontwikkelings- en opbrengstgericht onderwijsprogramma. Dat doen wij in een leeromgeving die de ontwikkelingsmogelijkheden optimaal stimuleert en die leerlingen tot hun recht laat komen. Wij stemmen onze werkwijze af met onze leerlingen, hun ouders en partners in het onderwijs en de jeugdhulpverlening. Ons aanbod is bovendien afgestemd op de leefwereld van onze leerlingen.
De ontwikkeling van diverse integrale kind centra onder één dak – of intensieve samenwerking op andere wijze – laat zien dat de verbinding met netwerkpartners uit regulier onderwijs en jeugdzorgpartners steeds concreter vorm krijgt. Actueel voor de komende periode is uiteraard de overgang van jeugdzorg naar lokale overheden. Maar ook de officiële start van passend onderwijs op 1 augustus 2014 is een belangrijke mijlpaal. “We zijn in ruim dertig samenwerkingsverbanden passend onderwijs actief en denken daarin graag mee over passende onderwijsarrangementen voor kinderen.” Zowel eigen medewerkers maar ook netwerkpartners uit het regulier onderwijs kunnen daarin rekenen op ondersteuning vanuit Aloysius.
We zijn in ruim dertig samenwerkingsverbanden passend onderwijs actief en denken daarin graag mee over passende onderwijsarrangementen voor kinderen.
Onderwijs op maat resulteert ook in nieuwe onderwijs(zorg)arrangementen, zoals kortere onderwijstrajecten. Met de overname van twee begeleidingsdiensten zet Aloysius expertise nu ook volop in het regulier onderwijs in.
“De Aloysius Academie ging in april 2013 van start. We bieden hierin allerlei oplei dingen, workshops en trainingen aan voor onze eigen professionals, maar er is ook een uitgebreid aanbod voor reguliere onderwijsteams. Denk aan teamscholing of co-teaching.” De komst van de academie is een mooi resultaat van afgelopen jaar, vindt Hans Kelderman. En noodzakelijk voor beter dan goed onderwijs. “Wij zeggen: je leert je leven lang én je leert in het onderwijs bij Aloysius altíjd. Uiteindelijk bepalen onze medewerkers onze kwaliteit.”
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 5
Onze koers 2012 – 2016
Focus op onderwijs,
:::
Verbinden & Vernieuwen is de titel van onze strategische koers. Ons doel voor 2016: beter dan goed onderwijs. Om beter dan goed te worden, voeren we tot 2016 drie koersprojecten uit. We implementeren ontwikkelingsgericht onderwijs, werken aan een uitdagende (digitale) leeromgeving en focussen op kwaliteit.
Koersprojecten Aloysius voert tot 2016 drie koersprojecten uit: ::: Ontwikkelingsgericht onderwijs ::: Digitale leeromgeving ::: Kwaliteit > Lees verderop in dit magazine hoever we op koers liggen!
6 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Onze koers 2012 – 2016
de digitale leeromgeving en kwaliteit ::: Op weg naar ::: Onze route naar 2016 beter dan goed Vernieuwen Innoveren en experimenteren móet. Denk aan vernieuwende, passende onderwijstrajecten voor leerlingen, maar ook aan ‘bijblijven’ op het gebied van personeelsbeleid en ICT.
Verbinden Onze blik gaat meer naar buiten. We willen ouders en netwerkpartners meer bij ons onderwijs betrekken en ook de interne samenwerking versterken. Meer één taal spreken, meer eenduidige processen, werken vanuit onze kernwaarden en kerncompetenties en onze gezamenlijke visie op onderwijs: dat willen we realiseren.
Profileren We profileren ons als specialist voor leerlingen met specifieke onderwijs behoeften én als inspirerende werkgever. Onze focus: ontwikkelingsgericht onderwijs voor onze leerlingen, met oog voor hun toekomst.
Resultaatgericht werken Wat we doen, doen we resultaatgericht. Bij alles gaat het om de vraag: komt dit ten goede aan het onderwijs aan onze leerlingen? Hoe zorgen we voor een optimale ontwikkeling voor leerlingen en medewerkers?
Koers en beleid Onze strategie en doelen 2012-2016 staan beschreven in ons koersboekje Verbinden & Vernieuwen. Elk jaar maken we een jaarplan, dat vertaald wordt naar sectoren schoolplannen en dat we jaarlijks evalueren om te zien of we inderdaad op koers liggen. Scholen leggen in hun jaarverslag verantwoording af aan onder anderen ouders en de Inspectie van het Onderwijs. > Meer lezen over onze koers? Bekijk het koersboekje op onze website: www.aloysiusstichting.nl > Meer (in detail) lezen over wat we in 2013 hebben gerealiseerd en wat we in 2014 doen? Bekijk het jaarplan op onze website.
In 2016… ::: is Aloysius toonaangevend specialist voor leerlingen met specifieke onderwijszorgbehoeften (en zo beleven ouders en netwerkpartners ons ook) ::: werken onze scholen resultaatgericht ::: krijgen al onze leerlingen actueel, goed onderwijs in een uitdagende leeromgeving ::: zijn onze scholen expertisecentra in hun regio en werken nauw samen met netwerkpartners In 2016… ::: hebben niet alleen leerlingen een inspirerende en krachtige leeromgeving, medewerkers hebben dat ook ::: werkt iedereen bij Aloysius aan zijn/haar ontwikkeling om leerlingen (beter dan) goed onderwijs te (blijven) bieden ::: zien we kernwaarden en kerncompetenties terug op de werkvloer ::: hebben we een eigentijds personeelsbeleid met als speerpunten: flexibele arbeid, het Nieuwe Werken en individuele ontwikkeling ::: weten medewerkers precies wat van hen verwacht wordt, hoe zij kunnen bijdragen aan onze doelen ::: is onze interne communicatie professioneel georganiseerd In 2016… ::: zijn we financieel (nog steeds) gezond ::: is administratieve (bal)last zoveel mogelijk beperkt waardoor medewerkers zich kunnen richten op hun kerntaak ::: hebben we een goed kwaliteitszorgsysteem ontwikkeld en bewaken, borgen en volgen we kritisch of we op koers zijn ::: communiceren we professioneel met ouders, netwerkpartners en andere relaties: we laten weten wat we doen en hoe we werken
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 7
Onderwijs
Kompas en Klimboom verbinden Pedagogische Tact en Positive Behavior Support
Niemand buitengesloten! ::: Karin Kersten
Saskia Smit
René Veerman
8 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Loop je de hal van De Klimboom in Hoofddorp binnen, dan valt de grote gekleurde banner meteen op. ‘Op De Klimboom wordt niemand buitengesloten’, staat erop. Met ernaast de woorden veiligheid, verantwoordelijkheid en waardering. Het ziet er prachtig uit. Belangrijker: er wordt – op de nabijgelegen collega-school Het Kompas – ook steeds meer naar gehandeld, vertellen directeur Karin Kersten en locatiecoördinatoren Saskia Smit en René Veerman. Dit is mede het resultaat van het traject Pedagogische Tact.
Onderwijs
Zo’n twee jaar geleden gingen de scholen voor speciaal basisonderwijs Het Kompas en De Klimboom aan de slag met PBS. Dat staat voor Positive Behavior Support en draait om het stimuleren van positief gedrag. De pijlers: veiligheid, verantwoordelijkheid en waardering. Positief gedrag voorleven en belonen, dat is waar het om draait. Met goed gedrag ‘verdienen’ kinderen een beloning en zij leren tijdens zogenoemde ‘fout/goedlessen’ hoe het wel en niet moet.
leerkracht”, zegt directeur Karin Kersten stellig. En zo kwamen de scholen uit bij Pedagogische Tact. Inmiddels zijn vijf bijeenkomsten bijna achter de rug en is het nu de uitdaging hoe het statement ‘Niemand wordt buitengesloten’ in de praktijk vorm krijgt.
Maatregelen op ‘n rij “We willen, heel concreet, dat ieder kind in de klas kan blijven en er niet uitgestuurd hoeft te worden”, legt Karin uit. “We hebben heldere afspraken gemaakt die daarbij helpen.”
Een greep. Er is kritisch gekeken naar de groepsindeling en naar de organisatie. Zo zitten kinderen uit onderbouw, middenbouw en bovenbouw nu allemaal in hetzelfde deel van het gebouw, de inrichting werd deels vernieuwd en kreeg een rustiger uitstraling. Iedere leerling krijgt tegenwoordig bij binnenkomst een hand van zijn leerkracht. En vooral: leerkrachten zijn meer zélf aan zet. Zij bedenken zelf een aanpak of oplossing, of gaan bij elkaar te rade. Wat iedereen opvalt: er is meer rust in de school.
Niets mis mee, zeker in het speciaal onderwijs is focus op ‘goed gedrag’ fijn, maar écht beklijven deed het nog niet, vertelt locatie coördinator van De Klimboom, René Veerman. Al wordt de aanpak zeker ondersteund door de teams, toch bleek dat niet iedere leerkracht zich bewust was van zijn eigen, individuele belangrijke rol en verantwoordelijkheid. “Alles valt of staat met de professionaliteit van de
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 9
Onderwijs
Leerkrachtgedrag onder de loep Vanuit het statement ‘Niemand wordt buiten gesloten’ en nog meer focus op eigen verantwoordelijkheid voor iedere leerkracht, is ook de koppeling met PBS steviger gemaakt, merkt het managementteam. “We bespreken de waarden met kinderen en we hebben die zichtbaar gemaakt in de school”, vertelt Karin. Saskia Smit, locatiecoördinator van Het Kompas: “Als leerkracht hier heb je bewust gekozen voor die S van speciaal onderwijs. Dat betekent dat je de kwaliteiten van kinderen moet zien en voorbij een stoornis moet kunnen en wíllen kijken. Kijken naar mogelijkheden daar draait het om.”
Pedagogische Tact: hoe & wat Voor het beste speciaal onderwijs aan onze leerlingen is een ontwikkelingsgerichte houding nodig. Wat heeft een kind nodig en hoe sluit je daar optimaal bij aan? Het antwoord op die vraag: op het juiste moment de goede dingen doen, óók in de ogen van kinderen. Inzicht krijgen in jezelf als leerkracht en ontdekken wanneer en hoe jij de leraar bent die je wilt zijn, daar draait het om tijdens de ontwikkelingstrajecten Pedagogische Tact. Uiteindelijk formuleren teams een ‘pedagogisch statement’ om te voorkomen dat kinderen uitvallen of worden buitengesloten. Om vanuit zelfvertrouwen aan het werk te gaan, heeft een leerling vertrouwen nodig van zijn leraar. Daarvoor is nodig dat de leraar als professional de volle verantwoordelijkheid neemt voor zijn handelen en succes of falen niet buiten zichzelf legt. Verantwoordelijkheid nemen voor je handelen dus, met oprecht ver trouwen in de ontwikkelingsmogelijkheden van leerlingen. Als kinderen weten wat er van ze verwacht wordt en hoeveel ruimte en tijd zij hebben – waar, wanneer en hoe lang mag ik werken? – kun je ze meer en meer autonomie verlenen. Dat vraagt om partnerschap tussen leerling en leraar, maar ook tussen leraar en leidinggevende. Vandaar dat leidinggevenden van Aloysius ook allemaal het traject Pedagogisch Leiderschap volgden. > Alle scholen van Aloysius volg(d)en het traject Pedagogische Tact, dat via de Aloysius Academie wordt aangeboden.
10 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Onderwijs in 2013 – 2014
Ons onderwijs is goed (en wordt steeds beter)
:::
Beter dan goed onderwijs: wat is daarvoor nodig? In de eerste plaats draait het om een positieve houding naar kinderen en hun talenten. Denken in kansen dus! Verder zijn goede instructie, een uitdagende leeromgeving en voorspelbaar en gestructureerd klassenmanagement belangrijk. Net als effectieve samenwerking met ouders en onze netwerk partners, krachtig leiderschap en schoolbeleid, waarin al deze factoren samenkomen. Via de Aloysius Academie – die in april 2013 startte – scholen onze onderwijsteams zich in onder meer handelingsgericht werken, klassenmanagement en Pedagogische Tact. Dit laatste
Sinds 2013 doen wij interne audits: kijken in elkaars keuken dus.* Wat bleek? We zijn goed op weg met ontwikkelingsgericht onderwijs en hebben onze onderwijsprocessen goed op orde.
traject appelleert sterk aan de positieve basishouding die we vragen van onze medewerkers.
scholen voor voortgezet speciaal onderwijs al met één online format voor zo’n ontwikkelingsperspectief.
Werken met groepsplannen en leerlijnen wordt steeds gebruike lijker op alle scholen. Dat geldt ook voor de digitale onderwijs planners. Opbrengsten van het onderwijs hebben wij via deze onderwijsplanners in kaart op leerling-, groep- en schoolniveau. We kunnen (toets)resultaten zo goed analyseren en op basis daarvan groepsplannen of individuele handelingsplannen maken voor leerlingen. Het ontwikkelingsperspectief is daarbij leidend – iedere leerling van Aloysius heeft er één. Sinds halverwege 2013 werken al onze
Bij alle ontwikkelingen zijn onze professionals nauw betrokken. Leerkrachten en intern begeleiders van diverse scholen vormen kenniskringen die meedenken en beleid en hulpmiddelen ontwikkelen voor alle scholen. Die kenniskringen waren er al voor het voorgezet speciaal onderwijs. In 2013 kreeg ook het speciaal (basis) onderwijs kenniskringen. Zo ging eind 2013 bijvoorbeeld de Kenniskring handelingsgericht werken van start. Die maakt heel specifiek welk handelingsgericht gedrag we willen zien in de klas.
::: Rapportcijfer van onze leerlingen: 7.5 Leerlingen tot acht jaar gaven ons in 2013 een 8. De oudere basisschoolleerlingen deelden een 7,7 uit en leerlingen in het voortgezet onderwijs gaven een 6.9. De cijfers zijn precies gelijk aan die in 2012. Op zich een prima ‘rapport’, maar we blijven natuurlijk gaan voor een 10 … Opvallend is dat leerlingen de profes sionaliteit van hun leerkracht/docent met een 8 waarderen!
::: Rapportcijfer van ouders: 7.7
*Zie ook pagina 23 Kwaliteit!
Basis: ecologische visie De ecologische visie op onderwijs is de basis voor onze onderwijsvernieuwing. Die laat zich – kort samengevat – vertalen in een aantal uitgangspunten. Allereerst denken wij in kansen en mogelijkheden, niet in problemen. We kijken naar het ontwikkelings perspectief van een kind of jongere. Wij gaan ervan uit dat wij een leerling kunnen uitnodigen om medeverantwoordelijk te zijn voor zijn eigen leerproces. Wij erkennen dat de ‘omgeving’ van die leerlingen ook van belang is, niet alleen school bepaalt de leefwereld van kinderen (maar bijvoorbeeld ook gezin, sport, vrienden). Wij zien een veilige en krachtige leeromgeving als voorwaarde voor goed onderwijs.
Net als in 2012 gaven de ouders van onze leerlingen Aloysius ook in 2013 een 7.7. Ouders gaven in het onderzoek hun tevredenheid weer over de bevordering van de ontwikkeling van hun kind, het pedagogisch klimaat, communicatie/informatie, professionaliteit van medewerkers en ouderbetrokkenheid. Ook ouders waarderen de professionaliteit van onze medewerkers (7.6). > De Inspectie van het Onderwijs gaf aan vertrouwen te hebben in de kwaliteit van ons onderwijs: al onze scholen hebben een zogenoemd basisarrangement. JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 11
Als ik de leerlingen ‘s ochtends zie binnenkomen, zie ik al hoe
ze gemutst zijn. Daar speel ik op in, liefst met een grap.
Humor is voor mij belangrijk: er mag gelachen worden! De passie van Rudie Geerdink
docentondersteuner en conciërge sg Harreveld
12 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
De passie van Aloysius JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 13
Digitale leeromgeving
Digitaal leren volop in ontwikkeling
:::
ICT helpt om ons onderwijs beter dan goed te maken. Aloysius bouwt daarom aan een digitale leer- en werkomgeving voor leerlingen en medewerkers. In 2013 startte een groep scholen met een pilot: zij doen de eerste ervaringen op met onze onderwijsportal en gaan van een ‘papieren’ onderwijswereld steeds meer over naar een digitale.
14 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Digitale leeromgeving
Onderwijs&ICT – ook bewust in die volgorde: techniek ten dienste van het onderwijs! – is als koersproject een belangrijke pijler om te komen tot beter dan goed onderwijs. Dat vraagt immers om een uitdagende, krachtige leeromgeving. Wij zijn ervan overtuigd dat juist digitaal leren en ontwikkelen daaraan bijdraagt. Bouwstenen voor onze digitale ontwikkeling zijn onder meer: onze visie op goed onderwijs, ICT-scholing en blijvende ondersteuning van onze scholen.
om leerlingen gemakkelijker online te laten werken. Ook is het gebruik van educatieve apps in opmars.
We leren niet digitaal omdat dit ‘zo leuk’ is – al is aantrekkelijk onderwijs natuurlijk héél belangrijk – maar vooral ook omdat dit bijdraagt aan individueel maatwerk en effectief leren. Medewerkers ontwikkelen hun ICT-vaardigheden sinds 2013 via de Aloysius Academie. Onze vier regionale ICT-coaches die in 2013 zijn benoemd, begeleiden onze scholen bij het invoeren van digitaal leren. Zij blijven ook na 2016 paraat voor advies en ondersteuning. We ontwikkelen ook een Kenniscentrum waar alle medewerkers kennis en ervaringen met digitaal leren kunnen ‘halen en brengen’.
Inzoomen op onze onderwijsportal
Scholen in ICT-actie Al onze scholen voeren hun eigen plan van aanpak uit om hun onderwijs meer te digitaliseren. Wat en hoe: dat bepaalt elke school zelf. Een greep uit alle ontwikkelingen: scholen werken steeds meer met zelfcorrigerende oefenstof, gebruiken ondersteunende filmpjes of video’s en ook lesmethodes zijn meer en meer digitaal. Een van onze scholen maakt prentenboeken digitaal voor kleuters. Tablets komen meer de scholen in,
Aloysiusbreed is onze onderwijsportal in ontwikkeling. De Korenaer scholen in Eindhoven en de locaties van Het Molenduin in Noord-Holland gaan er als eerste mee aan de slag, natuurlijk gevolgd door álle scholen van Aloysius.
Leerlingen vinden op hun eigen startpagina van de onderwijsportal nieuwsberichten van hun leerkracht. Die zet in de ‘taakmaker’ per leerling – of groepjes leerlingen of de hele klas - opdrachten klaar, al dan niet met een aansprekend filmpje ter introductie. Leerlingen kunnen hun gemaakte opdrachten weer opslaan, zodat de leerkracht die kan beoordelen. Zij kunnen hun eigen filmpjes ook uploaden en kunnen in een besloten omgeving chatten met hun leerkracht of docent. Je vindt in de onderwijsomgeving verder educatieve software, een vakbibliotheek online en je kunt sociale media gebruiken. Via de toolbox zijn allerlei handige websites te vinden voor gebruikers. Een deel is ook individueel in te richten door leerlingen en/of leerkrachten zelf. Doordat iedere leerling zijn eigen inlog heeft, is individueel maatwerk mogelijk. De één heeft immers een andere onderwijsbehoefte dan een ander.
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 15
Digitale leeromgeving
hd e burgersch ap
2 1S T CENTURY SKILL S
ite tiv
it
te ivi
it
id
kritis c
mo pl o enwerk i ng sam
geletterd ICT he
pr o d uc t
16 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
problee
c
Voordeel van onze digitale leer- en werkomgeving is ook dat wij onze expertise veel beter kunnen delen. Heeft een docent in Sector Zuid een geweldig interessante les gemaakt over 4 mei, compleet met filmpjes, dagboekfragmenten, opdrachten, digitaal museumbezoek en toetsen? Daar kan een collega in sector West veel aan hebben… Zo ontsluiten we niet alleen ‘de wereld’, maar ook onze eigen educatieve kennis en materialen.
en nk
heden rdig aa sv munica com tie
Zitten leerlingen van Aloysius alleen nog maar achter de computer of iPad? Zeker niet. Persoonlijk contact tussen leerling en leerkracht blijft altijd. Wel kunnen we dankzij de inzet van ICT veel méér. Instructie, verwerking, herhalen en toetsen: het kan allemaal op maat. En dat doet meer recht aan de talentontwikkeling van onze leerlingen.
a re
Maatwerk leidt tot beter onderwijs
Ons aanbod op de onderwijsportal en ook onze trainingen voor medewerkers zijn gericht op ontwikkeling van de vaardigheden die wij in de 21e eeuw nodig hebben om goed te functioneren in de samenleving.
Digitale leeromgeving in 2013 – 2014
Alle scholen aan de slag
Digitale leeromgeving in 2013 – 2014
::: Visie en plan van aanpak In 2012 en 2013 volgden al onze schoolteams een workshop om hun visie op Onderwijs&ICT helder te maken. Zij maakten ook een plan van aanpak. Met een vaste, externe begeleider realiseren alle teams de komende jaren hun digitale plannen. Die variëren van de invoering van educatieve software tot gebruik van de iPad en van invoering van een ICT-atelier tot een project mediawijsheid.
::: Nieuw: ICT-coaches Aloysius voert de digitale leeromgeving in met ondersteuning van externe partner QL-ICT. Om ervoor te zorgen dat wij de begeleiding van onze onderwijs-teams steeds meer zelf gaan doen, zijn sinds 2013 vier regionale ICT-coaches in opleiding. Zij adviseren en ondersteunen collega’s bij de invoering van digitaal leren en werken.
::: Allemaal naar de Academie In 2013 voerden we onze scholingsscan uit. Iedere medewerker kon aangeven waar zijn of haar scholingsbehoefte ligt op ICT-gebied. Op basis van de uitkomsten is een passend scholingsaanbod gemaakt binnen de Aloysius Academie: tientallen trainingen zijn nu op maat beschikbaar, ook voor teams. De basis? Ontwikkelingsgericht onderwijs. Hoe werk je adaptief en innovatief? Producerend leren en samenwerken zijn ook belangrijke elementen. > We bieden scholing regionaal aan en geven via YouTube en Fuze ook webinars zodat medewerkers hun kennis ook online kunnen vergroten. > Ook onze onderwijsondersteuners scholen zich op ICT-gebied.
::: Digitale lesmethodes ontsloten voor alle scholen ::: Zó makkelijk: apps Leve de app! Eind 2013 introduceerden we de app gerichte berichten waarmee iedere leerkracht of docent snel en handig met ouders kan communiceren. Ouders ontvangen via hun telefoon of tablet de agenda, een schoolbericht of kunnen omgekeerd eenvoudig een ziekmelding doen of een leerkracht berichten. Ook in ontwikkeling: een app voor onze medewerkers om snel hulp te mobiliseren als een leerling dat nodig heeft of als de veiligheid in het geding is.
Al onze scholen kunnen binnenkort via de onderwijsomgeving terecht bij een uitgebreid aanbod aan educatief digitaal materiaal. Uitgevers publiceren gelukkig steeds meer methoden online.
::: Sociale media protocol klaar Hoe gaan we binnen Aloysius om met sociale media? Om leerlingen en leerkrachten op weg te helpen, is een protocol gemaakt. Hierin staan de afspraken voor het gebruik van sociale media. Het les- en trainingsaanbod op het gebied van mediawijsheid is te vinden in de Aloysius Academie.
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 17
De onvoorwaardelijkheid van Aloysius 18 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Wij dragen er op school allemaal aan bij dat ieder kind zich welkom voelt. De onvoorwaardelijkheid van Monique van Lier hoofd administratie De Hilt
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 19
Kwaliteit
Samen kwaliteit leveren :::
Met netwerkpartners en ouders bieden wat leerlingen nodig hebben. Dat is kwaliteit. Op bezoek bij De Ortolaan in Heythuysen, dat zich samen met netwerkpartners in de regio, graag wil ontwikkelen tot een expertisecentrum. Ooit stond De Ortolaan in Heythuysen mede aan de basis van de ontwikkeling van de toen nieuwe, landelijke ‘arbeidsmarktgerichte leerweg’. Leerlingen die deze route volgen, ontwikkelen niet alleen vakkennis, maar juist ook competenties en vaardigheden die nodig zijn om succesvol te zijn op de arbeidsmarkt. Ook anno 2013 spelen die vaardigheden een belangrijke rol op De Ortolaan. Zo heeft de school al jaren een leerwerkbedrijf: een kringloopwinkel in Heythuysen. De school zoekt naar nog meer samenwerking met bedrijven en instellingen. Naast externe stages biedt de school ook interne stages, vooral om eerste werknemersvaardigheden en zelfredzaamheid te bevorderen.
Paul Giesberts en Rita Peeren
20 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
“Uitstroom is al tijdens het intakegesprek onderwerp van gesprek”, vertelt coördinator Paul Giesberts. “Daarin staan de wensen van de leerling en zijn ouders of verzorgers natuurlijk voorop.” Met de ontwikkelingsmogelijkheden goed in beeld, ontstaat een realistisch beeld van wat een leerling na het voortgezet speciaal onderwijs zou kunnen gaan doen. Dat is leidend voor het ontwikkelingsperspectief dat voor iedere leerling wordt gemaakt. In de digitale onderwijsplanner, met daarin leerlijnen voor alle vakken, wordt de voortgang goed gevolgd en kan het ontwikkelingspers pectief desgewenst worden bijgesteld. “Wij volgen onze leerlingen ook in hun vervolgtraject ná De Ortolaan”, licht directeur Rita Peeren toe, “zo’n 95 procent blijkt dan op de juiste plek te zitten. Dat kan vervolgonderwijs zijn, dagbe steding of werk.”
Kwaliteit
Ouders en netwerkpartners in school Om het perspectief na school te schetsen, nodigt de school regelmatig oud-leerlingen uit die tijdens informatieavonden komen vertellen over hun huidige opleiding of baan. Ook investeert de school veel in contacten met ouders. Er zijn digitale oudernieuwsbrieven, er gaat een agenda of logboek mee naar huis, er zijn huisbezoeken, persoonlijke gesprekken en ouderavonden met workshops over allerlei thema’s. Samenwerking met netwerkpartners zoals de diverse zorginstellingen, gebeurt veelal in de school. “Samen staan we sterker”, vindt Rita Peeren. Eén kind, één gezin, één plan krijgt zo steeds meer vorm, zodat niet alleen school, maar ook de thuissituatie, vrije tijd en mogelijke hulpverlening allemaal meegenomen worden. Dat komt jongeren ten goede, maar ontlast ook ouders. En werkt drempelverlagend. “Ouders vinden de stap zetten naar Bureau Jeugdzorg bijvoorbeeld vaak moeilijk. Is er op school spreekuur, dan is dat veel minder bedreigend”, legt Peeren uit.
Op weg naar een expertisenetwerk Als het aan Rita Peeren ligt, wordt De Ortolaan in de toekomst een expertisecentrum waarin jongeren terecht kunnen voor onderwijs, zorg en naschoolse activiteiten. “Door ons tot regionaal expertisecentrum te ontwikkelen, in samenwerking met collega-scholen en netwerkpartners in de regio, kunnen we een goed (speciaal) onderwijsaanbod creëren voor kinderen in de gemeente Leudal en de regio”, denkt Peeren. “Alhoewel sprake is van een krimpend leerlingenaantal, groeit onze school. Expertise blijft natuurlijk nodig.”
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 21
Kwaliteit
Kernwaarden van De Ortolaan zijn de basis Aloysius vraagt van medewerkers drie kernwaarden en daar voegde het team van De Ortolaan Heythuysen nog zes waarden aan toe: kansen en mogelijkheden, welzijn en ontwikkeling van leerlingen en medewerkers, waardering, openheid en plezier, betrokkenheid en voorbeeldgedrag. “We hebben deze kernwaarden met elkaar geformuleerd”, legt Rita Peeren uit. “Het team had hier behoefte aan. Om deze waarden concreter te maken hebben we besproken wat we van elkaar verwachten aan gedrag. Zo is onze gedragscode ontstaan. We evalueren dit regelmatig.” Juist die gezamenlijke aanpak zorgt ervoor dat het team van De Ortolaan zelfsturend, flexibel en hecht is. “Wij maken sámen ons onderwijs.”
Kwaliteit: van papier naar praktijk Werken aan kwaliteit is op De Ortolaan heel concreet. “Bij ons is beleid een levend verhaal en geen papieren tijger”, zegt directeur Rita Peeren. Op basis van de koers die de Aloysius Stichting heeft uitgezet tot 2016 – en bijvoorbeeld het inspectierapport - maakte Rita Peeren met haar team het schoolplan voor vier jaar. Daarin staat hoe zij de ambities van de Aloysius Stichting uitwerken door middel van doelen voor langere termijn. Vervolgens verschijnt elk jaar een jaarplan, met daarin concrete en meetbare doelen. “We nemen ook zaken mee als tevredenheidsonderzoeken onder leerlingen, ouders en medewerkers”, vult de directeur aan. “We zetten in ons jaarplan de doelen waaraan we willen werken op het gebied van Onderwijs, Personeel en Bedrijfsvoering. Dat varieert van onderwijsvernieuwing van stagegroepen, de inzet van video-interactiebegeleiding voor coaching van leerkrachten tot het werken met hoogsensitieve leerlingen. Medewerkers gaan in verbeterteams aan de slag met hun plannen. Zij schrijven een projectplan met daarin doelen, planning, budget en ook hoe zij hun resultaten gaan evalueren. Verdeeld over het jaar presenteren de verbeterteams hun voortgang in het team.” Verder staat persoonlijke competentieontwikkeling van medewerkers hoog in het vaandel. Dit komt aan bod in de gesprekkencyclus (de zogenoemde Resultaat & Ontwikkelingscyclus). Ook hier worden ontwikkeldoelen gepland, uitgevoerd, geëvalueerd en bijgesteld.
::: De Ortolaan Heythuysen Zo’n 140 leerlingen bezoeken De Ortolaan in Heythuysen. De school voor voortgezet speciaal onderwijs heeft 35 medewerkers en kan rekenen op dertien vrijwilligers. De Ortolaan kent diverse theoretische en praktische leerwegen, waarlangs leerlingen naar vervolgonderwijs, dagbesteding of de arbeidsmarkt uitstromen. De Ortolaan biedt staatsexamens aan voor de theoretische leerweg in het vmbo. Ook werkt de school nauw samen met scholengemeenschap Sint Ursula. Leerlingen met een cluster 4-indicatie halen hier hun vmbo-, havo- of vwo-diploma in het regulier onderwijs, met begeleiding van docenten van De Ortolaan. Leerlingen krijgen in kleine klassen, de theorie van hun Ortolaanmentor. De praktijkvakken krijgen zij van docenten van Sint Ursula. Stap voor stap schakelen leerlingen steeds meer over naar regulier onderwijs. De mentor van De Ortolaan is altijd op de achtergrond aanwezig. Met Citaverde en Gilde opleidingen is ook een hechte samen werking, zodat leerlingen van De Ortolaan ook in het middelbaar beroepsonderwijs een regulier diploma of certificaat halen.
22 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Kwaliteit 2013–2014
Kwaliteitskeurmerk: bewijs van ‘beter dan goed’ ::: In 2015 wil Aloysius voldoen aan de Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs. Certificering levert ons een keurmerk op dat leerlingen, ouders, medewerkers én onze netwerkpartners duidelijk maakt dat onze kwaliteit goed is. Wij zijn in Nederland één van de eerste onderwijsorganisaties voor speciaal onderwijs die gaan voor dit keurmerk. Niet voor niets: we leggen de lat hoog en willen daarom straks ook door externe toetsing laten zien dat wij beter dan goed zijn.
In 2013 leidden we in totaal zo’n dertig medewerkers op tot auditor. Zij gingen afgelopen jaar ook voor het eerst ‘op audit’ om kwaliteit te toetsen op andere Aloysius-scholen. De belangrijkste vraag: doet de school in de praktijk wat we met elkaar hebben afgesproken? Uit de eerste audits bleek dat veel al goed gaat. Auditoren keken toen naar de thema’s beleid, onderwijs en medewerkers. Met een aantal verbeterpunten zijn onze scholen nu aan de slag. Zo organiseren nog niet al onze scholen regel matig intervisie voor leerkrachten om didactisch en pedagogisch handelen te bespreken. Ook maken we nog onvoldoende duidelijk wat we doen met verbetersuggesties van leerlingen, ouders en medewerkers na tevredenheidsonderzoeken. Uiteraard volgen binnenkort weer
nieuwe audits. Zo werken we toe naar externe certificering voor het kwaliteitskeurmerk. Sinds 2012 geldt de nieuwe Wet Kwaliteit voor het speciaal onderwijs, in augustus 2013 volgde het voortgezet speciaal onderwijs. Uiteraard voldoen al onze scholen nu aan de nieuwe regels die (landelijk) kansen voor kinderen in het speciaal onderwijs moeten vergroten. Nieuw is bijvoorbeeld een ontwikkelingsperspectief voor iedere leerling. In 2013 ontwikkelde onze Kenniskring voortgezet speciaal onderwijs hiervoor een eenduidig, online format.
voortgezet speciaal onderwijs een handig instrument voor zelfevaluatie. Zo kunnen we dus met ‘inspectieogen’ naar onszelf kijken. Ook het speciaal basis onderwijs krijgt zo’n zelfevaluatie-instrument.
> Ons kwaliteitshandboek is bijna klaar. Hierin vinden onze medewerkers al onze processen, procedures, werkinstructies en formulieren. In 2014 is het handboek digitaal op intranet beschikbaar. > Aloysius doet als voorloper voor het speciaal onderwijs mee met Vensters voor Verantwoording. Hierin presenteren scholen belangrijke gegevens over hun resultaten en beleid. Voor ons een goede manier om ons onderwijs en expertise objectief te beoordelen en te kunnen vergelijken met andere onderwijsorganisaties.
Met de nieuwe Kwaliteitswet ging ook het ‘nieuwe waarderingskader’ in. Dat betekent dat de Inspectie van het Onderwijs anders naar ons kijkt. Om daarop goed voorbereid te zijn, maakte een aantal professionals van scholen voor
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 23
Aloysius kiest bewust voor het speciale kind. De kracht van Saskia Smit
locatiecoördinator en dyslexiespecialist Het Kompas
24 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
De kracht van Aloysius JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 25
Eén kind, één plan
Het Molenduin en Lijn 5 intensiveren samenwerking
Samen vinden we nieuwe wegen om jongeren te helpen :::
In de bosrijke omgeving van Driehuis in Noord-Holland vind je naast elkaar gelegen: Lijn 5 en Het Molenduin. Even oversteken via het bospaadje en de jongeren die dagbehandeling krijgen of wonen bij Lijn 5, zijn op school. Onderwijs en zorg trekken hier meer en meer samen op, vertellen behandelcoördinator Hanneke Kraaijeveld van Lijn 5 en zorgcoördinator Igor Verettas en directeur Anna-Marieke van Kampen van Het Molenduin. Zo’n zeventig procent van de leerlingen van Het Molenduin stroomt na het voortgezet speciaal onderwijs uit naar arbeid. Twintig procent gaat naar vervolgonderwijs, tien procent naar dagbesteding. De school biedt maatwerk: wat het uitstroomprofiel ook is, vertelt directeur Anna-Marieke van Kampen.
Anna-Marieke van Kampen, Igor Verettas en Hanneke Kraaijeveld
“Het Molenduin is wel de enige school in Noord-Holland voor voortgezet speciaal onderwijs met het arbeidsgerichte uitstroomprofiel. Dat zie je terug in ons onderwijs: wij besteden veel aandacht aan de ontwikkeling van vaardigheden die je nodig hebt om ook ná school perspectief te hebben op een zinvol leven in de maatschappij.” Denk aan sociale competenties en werknemersvaardigheden, die natuurlijk ook prima van pas komen in het vervolgonderwijs of bij dagbesteding. Wat dit betreft leer je natuurlijk niet alleen onder schooltijd. Daarom werkt Het Molenduin al sinds langere tijd nauw samen met netwerkpartner Lijn 5.
Samen werken aan ontwikkeldoelen Een aantal jongeren woont op het terrein van Lijn 5 aan de Duin- en Kruidbergerweg. Andere jongeren gaan na dagbesteding ’s avonds naar huis. Een deel volgt onderwijs op Het Molenduin. Zo ook jongeren die behandelcoördinator Hanneke Kraaijeveld begeleidt. “In het belang van de jongeren wordt onze samenwerking steeds intensiever”, vertelt zij. Zo schoven de behandelcoördinatoren dit schooljaar (met toestemming 26 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Eén kind, één plan
van ouders) voor het eerst aan bij de halfjaarlijkse leerlingenbesprekingen van Het Molenduin. Zorgcoördinator Igor Verettas: “Twee keer per jaar bespreken we met de mentor van iedere leerling de resultaten op didactisch en sociaal-emotioneel gebied en werknemersvaardigheden.”
niet. Door veel afstemming is één aanpak in de groep en op school zeker mogelijk, merken Hanneke Kraaijeveld en Igor Verettas.
Zelfde manier van aanspreken
Beide organisaties vinden elkaar goed als het gaat om visie en hoe je naar een kind kijkt. Docenten van Het Molenduin doen mee met trainingen van Lijn 5 als het gaat om manier van benaderen van kinderen. Omgekeerd neemt Het Molenduin de zorgpartner ook mee in scholingstrajecten. “Met het traject Pedagogische Tact bijvoorbeeld”, vertelt directeur Anna-Marieke Van Kampen. “Daaraan doet ook Lijn 5 mee. Samen zoeken we bijvoorbeeld naar mogelijk heden om een kind dat belemmerd wordt door zijn gedrag overdag altijd op school te houden. ‘Om jongeren juist na school kansen te blijven bieden, bouwen Nu komt het nog voor dat hij of zij tussendoor even naar de groep gaat om tot zichzelf te Aloysius en Lijn 5 in Schagen komen. Wij willen een zinvol alternatief bieden samen aan een zogenoemd óp school. Dat doen we samen, soms kan de transitiecentrum.’ groepsleider bijvoorbeeld even op school komen om met een jongere te praten als dat nodig is.”
Met de informatie kunnen zowel school als Lijn 5 hun voordeel doen bij het bijstellen van het ontwikkelingsperspectief en het behandelplan. “Groepsleiders van Lijn 5 en mentoren van onze school stellen ontwikkeldoelen in samenhang op.” Uiteraard in samenspraak met jongeren en hun ouders zelf. Bij de behandelplanbesprekingen van Lijn 5 – bijvoorbeeld over hoe een jongere/leerling van Het Molenduin functioneert in de behandelgroep – schuift ook vaak de mentor van school aan. Naast de één op één contacten tussen groepsleider en docent is dat een waardevolle aanvulling. “Groepsleiders brengen de jongeren naar school”, illustreert Hanneke Kraaijeveld. “Wij worden dan ontvangen door de pedagogisch medewerker en brengen leerlingen naar het lokaal. Daar is de overdracht.” Zo gaat dat ook tussen de middag. Na school hebben leerlingen vrije tijd en worden gestimuleerd die zinvol te besteden. Denk aan leren koken of sporten bijvoorbeeld.
Hanneke Kraaijeveld signaleert dat ouders het veelal prettig vinden om te merken dat samen met Lijn 5 en Het Molenduin één lijn uitgezet wordt voor hun kind, waarbij ook ‘thuis’ wordt meegenomen. Soms staat ‘privacy’ in de weg. “Wij zijn formeel elkaars externe partner”, legt zij uit. “Niet iedere ouder vindt het goed dat wij informatie delen.” Juist dit aspect staat één kind, één plan in de weg, maar de samenwerking zeker
Samen ontwikkelen Lijn 5 en Het Molenduin ook nieuwe onderwijszorg arrangementen. Op verzoek van het samenwerkingsverband waarin Aloysius in de regio participeert is een aanbod gemaakt voor kinderen zonder indicatie cluster 4, maar die wel vastlopen in het regulier onderwijs. Lijn 5 diagnosticeert en kijkt bijvoorbeeld ook of ambulante thuishulp nodig is, Het Molenduin verzorgt kortere onderwijstrajecten. “Samen vinden we nieuwe wegen om jongeren te helpen”, merkt Van Kampen. “Zo is bijvoorbeeld ook behoefte aan naschoolse dagbehandeling voor een aantal van onze leerlingen die vanuit de regio naar Driehuis komen. Daar kan Lijn 5 iets in betekenen.”
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 27
Eén kind, één plan Met de komst van passend onderwijs, de overgang van AWBZ en jeugdzorg naar gemeenten en bezuinigingen wordt het er niet eenvoudiger op. Zo krijgt Lijn 5 minder cliënten, die ook nog eens op latere leeftijd binnenkomen. “Daardoor is de problematiek vaak verhard”, merkt Kraaijeveld. “Komen cliënten op jongere leeftijd bij ons dan ben je vaak in staat om beter te behandelen. Komt een jongere op zijn zeventiende hier, dan heb je maar een jaar.” Wat haar betreft zou juist eerder behandelen met daarna ambulante begeleiding beter zijn.
Nieuw in Schagen: transitiecentrum Om jongeren juist na school kansen te blijven bieden, bouwen Aloysius en
Lijn 5 in Schagen samen een zogenoemd ‘transitiecentrum’. Hier staat een goede verbinding tussen onderwijs en zorg voorop, met focus op goede doorstromingskansen voor jongeren. “Denk aan begeleid wonen, kamertraining en het vinden van een plek op de arbeidsmarkt”, illustreert Kraaijeveld. Anna-Marieke van Kampen: “Bij het ontwikkelen van ons nieuwe centrum in Schagen nemen we de ervaringen van onze samenwerking hier in Driehuis natuurlijk mee. Medewerkers van Aloysius en Lijn 5 denken in gemixte teams mee over de opzet en organisatie. We willen de manier van omgaan met leerlingen en onze aanpak meteen in elkaar vlechten.”
::: Veilig en veelzijdig onderwijs: Het Molenduin
::: Jongeren een halte verder helpen in hun leven: Lijn 5
Het Molenduin is één school met vier locaties voor voortgezet speciaal onderwijs. De school biedt leerlingen van twaalf tot achttien jaar arbeidsgericht onderwijs. Dat doen de onderwijsteams in een veilige, gestructureerde en voorspelbare leeromgeving waarin leerlingen uitgedaagd worden om succeservaringen op te doen.
Lijn 5 helpt kinderen en jongeren met en zonder licht verstandelijke beperking een halte verder in hun leven. Dat doet de instelling door jongeren het vertrouwen in eigen kunnen terug te geven en ze te helpen hun mogelijkheden te benutten. Een nieuwe kans, een nieuw begin.
Om leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op vervolgonderwijs of de arbeidsmarkt, biedt de school een arbeidsgerichte leer omgeving. Op basis van het ontwikkelingsperspectief kijkt de school per leerling naar het beste onderwijsaanbod. Omdat niet iedereen graag leert uit boeken, is er volop ruimte om te leren in de praktijk. Daarnaast besteedt de school veel aandacht aan werknemers vaardigheden zoals op tijd zijn, kritisch zijn op je eigen werk en samenwerken.
Lijn 5 is een landelijke organisatie. Naast opvang intern (residentiële behandeling met observatieplaatsen en diverse behandelgroepen), biedt Lijn 5 ook ambulante gezinsbehandeling, spoedhulp, crisisopvang, naschoolse dagbehandeling, kamertraining, allerlei therapieën en diagnostiek. Het Trainingscentrum is er voor jongeren die niet meer naar school gaan of die geen stage of werk meer hebben. Lijn 5 is onderdeel van Stichting de Opbouw in Utrecht.
28 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Eén kind, één plan
::: Locaties van Het Molenduin op ‘n rij Het Molenduin heeft vier locaties voor voortgezet speciaal onderwijs in Santpoort-Noord, Driehuis en Den Helder.
Jamal vindt begrip bij mevrouw Blades
De locatie Santpoort-Noord is er voor leerlingen uit de regio. We bieden hier ook kortere onderwijstrajecten aan, bijvoorbeeld voor leerlingen die weer terugkeren naar het regulier onderwijs of die weer ‘op de rails’ gezet moeten worden. In Driehuis geven we onderwijs aan leerlingen die behandeld worden door/ bij jeugdzorgpartner Lijn 5. Daarnaast hebben we ook leerlingen uit de regio die belemmerd worden door een stoornis in het autistisch spectrum. Op locatie De Pelschuur in Den Helder geven wij onderwijs aan leerlingen die residentieel geplaatst zijn bij Lijn 5. Sinds schooljaar 2013-2014 hebben we in Den Helder op een andere locatie ook een Studieklas, waar leerlingen op hun eigen niveau diplomagericht onderwijs volgen. Dit op verzoek van het regulier voortgezet onderwijs: hier kunnen leerlingen met hulpvragen rondom ‘gedrag’ terecht voor een opleiding in vmbo, havo of vwo.
Het Molenduin werkt met meer netwerkpartners samen. Zo ook met de Hartekamp Groep, die kinderen/jongeren met een beperking (cluster 3) begeleidt. Het Molenduin gaat waarschijnlijk onderwijs bieden als zinvolle dagbesteding voor een groep tieners.
Jamal (15) zit in de bovenbouw van Het Molenduin in Driehuis. Hij loopt stage in een bouwmarkt, maar of hij daar zijn toekomst ziet… Eerlijk gezegd niet. “Kok worden lijkt mij ook leuk”, zegt hij, “of jongerenwerker.” Jamal leerde koken van zijn vader en is heel goed in het maken van snacks. Maar zijn kip tandoori mag er ook zijn, vertelt hij in alle bescheidenheid. Gezien zijn liefde voor het koken is het niet verwonderlijk dat Jamal op school bij uitstek genoot van de lessen in de schoolkeuken. Dus wie weet wordt het na volgend jaar toch de koksopleiding in het mbo? “Ik wil in elk geval wel graag verder leren”, zegt Jamal. “Maar misschien kies ik ook wel een opleiding om anderen te helpen.” Dat kan Jamal namelijk goed, merkten ze op Het Molenduin. Laatst bijvoorbeeld, had een jongen uit een andere klas het even heel moeilijk. Jamal bood toen aan om even met hem te praten. “We zijn buiten een rondje gaan lopen en ik kreeg het voor elkaar dat hij weer terug kwam in de klas. Daar was ik wel trots op.” Dat Jamal op zo’n moment precies de goede dingen kan zeggen, komt misschien wel omdat hij de jongen zo goed begreep. “Ik ben zelf soms ook heel druk. Ik snap het dus wel, hoe dat gaat”, zegt hij. Zelf heeft hij op zo’n moment dan veel aan pedagogisch medewerker Diana Blades. “Mevrouw Blades begrijpt mij goed. Als er iets gebeurt, dan vertel ik dat tegen haar en kan ik rustig worden. Zij is net als een moeder voor mij hier op school.”
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 29
Ambulante begeleiding In 2013 kreeg Aloysius er een flink aantal medewerkers bij. Door de overname van ambulante diensten REC Chiron in Helmond en Eindhoven (nu Triade) en Gedragpunt in Castricum zorgen we ervoor dat expertise behouden blijft voor de begeleiding van leerlingen en hun leerkrachten in (met name) het regulier onderwijs. Directeur Peter Mol van Gedragpunt legt uit hoe de ambulante diensten en Aloysius elkaar versterken.
Gedragpunt:
Preventief & vraaggericht
Margit Bouma
“Allemaal mooie taal: ‘kind centraal’, ‘leerkracht centraal’. Nee: probleem centraal! En daar snel iets aan doen door een leerkracht te helpen”, verwoordt Peter Mol kernachtig de missie van Gedragpunt Scholing en Advies. “De vraag van de leerkracht of het team is het uitgangspunt. Daar begint het. Van daaruit versterk je het vakmanschap van de leerkracht.”
Gedragproblemen voorkomen In 2013 kwamen de begeleiders en trainers van Gedragpunt onder de vlag van Aloysius. In het zuiden van het land nam Aloysius ook ambulante diensten over: die van REC Chiron in Eindhoven en Helmond.
Peter Mol
Zoals bekend houden de regionale expertisecentra (REC’s) op te bestaan met de komst van passend onderwijs. Om te voor komen dat veel deskundigheid en ervaring verdwijnt, besloot de Aloysius Stichting deze ambulante diensten over te nemen. Zo kunnen we volop begeleiding blijven bieden aan leerlingen en hun leerkrachten in het regulier onderwijs in de verschillende samenwerkingsverbanden passend onderwijs waarin Aloysius actief is. En daarbuiten. Samen sterk, zou je kunnen zeggen, want met de komst van de begeleiders, versterkt Aloysius zich. Wat betreft vraaggericht én preventief werken, bijvoorbeeld. Zo investeert Gedragpunt veel in co-teaching. In de klas concreet
30 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
laten zien hoe het kan, of via video-interactiebegeleiding. “Inderdaad: pedagogische tact. Dat is nodig om passend onderwijs in praktijk te brengen”, onderstreept Mol. Ook zijn preventief begeleiders snel paraat als de school een ‘probleem’ heeft, om pragmatische en realistische handelingsadviezen te geven waar de leerkracht in kwestie snel mee verder kan.
Vraaggerichte scholing Ambulante begeleiding wordt steeds vaker vervangen door scholing voor het team of een leerkracht. “Wij richten ons op preventie en het voorkomen van gedragproblemen”, vertelt Margit Bouma, verantwoordelijk voor scholing en training bij Gedragpunt. “Met onze scholing sluiten wij aan bij de vraag van
de school. Het zou mooi zijn om dit verder uit te breiden, zodat meer scholen uit het gehele land met hun vragen over gedrag bij ons komen.” De meeste nieuwe collega’s geven ook cursussen of trainingen, waar ook medewerkers van Aloysius iets aan kunnen hebben. “Denk aan samenwerking met de Aloysius Academie waar Aloysius medewerkers terecht kunnen voor scholing en ontwikkeling”, denkt Peter Mol. “Omgekeerd kunnen wij ook leren van de expertise van Aloysius en er zo samen het beste uithalen. Bouma: “Onderwijs moet ons weten te vinden en weten: dáár moet ik zijn met een vraag of probleem op het gebied van gedrag en daar krijg ik maatwerk.” www.gedragpunt.nl
Ambulante begeleiding
Triade Helmond en Triade Eindhoven ook bij Aloysius
Triade: passende (ambulante) begeleiding Om juist teams in het regulier onderwijs te ondersteunen bij het bieden van passend onderwijs, zijn onze ambulant begeleiders van Triade paraat. Onze teams van Triade MiddenLimburg, Eindhoven en Helmond bestaan uit specialisten die ambulante begeleiding bieden aan leerlingen van 4 tot 27 jaar met psychiatrische en/of gedrags matige problemen – en aan hun leerkrachten en docenten. Onze werkwijze wordt steeds meer preventief. Zo kunnen we ver ergering van gedragproblemen voorkomen. Ook peuterspeelzalen en organisaties voor kinderopvang en buitenschoolse opvang (BSO) kunnen bij ons terecht. Onze begeleiders werken dichtbij leerlingen, leerkrachten en ouders. In toenemende mate
werken we samen met de leraar in de klas, om zo onze expertise over te dragen aan de reguliere scholen. We bieden ook coaching en trainingsprogramma’s voor schoolteams. Onze specialisten doen onderzoek en bieden specifieke trainings programma’s aan, ook op groepsniveau. Om alles rondom ‘één kind, één plan’ zo goed mogelijk te laten verlopen, zijn onze ambulant onderwijskundig begeleiders de schakels tussen regulier en speciaal onderwijs en tussen onderwijs en (jeugd)zorg en arbeid. We bemiddelen ook en brengen vraag en aanbod bij elkaar. Samen bieden deze Triade-diensten ambulante begeleiding aan ruim tweeduizend kinderen en hun leerkrachten in Noord-Brabant en Limburg.
www.triade-ad.nl (Triade Midden-Limburg) www.triade-helmond.nl (Triade Helmond) www.triade-eindhoven.nl (Triade Eindhoven)
‘Door ambulante begeleiding het vakmanschap van de leerkracht in het regulier onderwijs verder versterken.’
> Met onze ambulante diensten in Horn en Katwijk en de uitbereiding in Eindhoven, Helmond en Castricum hebben we binnen Aloysius nu 175 medewerkers die zich bezighouden met ondersteuning, scholing en advies. JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 31
Medewerkers
Onze medewerkers (gaan voor beter dan goed)
:::
De teller van het aantal trainingen dat via de Aloysius Academie wordt aangeboden staat op 75. Medewerkers scholen zich bijvoorbeeld in handelingsgericht werken, Pedagogische Tact en klassenmanagement en ontwik kelen op dit moment ook volop hun ICT-vaardigheden. De Aloysius Academie breidt het aanbod steeds meer uit. In 2014 met allerlei onderwijstrainingen en workshops die onder meer worden aangeboden door onze nieuwe collega’s van de ambulante diensten. De academie ontwikkelt zich de komende jaren steeds meer tot kennisplatform. Het is de bedoeling dat we meer van elkaar gaan leren en gebruik maken van alle expertise die we zelf in huis hebben.
Het strategisch beleid voor human resource management (SHRM) ondersteunt onze koers Verbinden & Vernieuwen. Belangrijk daarin: ruimte geven aan professionals en samen ontwikkelen. De start van de Aloysius Academie op 1 april 2013 was daarin een belangrijke mijlpaal. Naast de Aloysius Academie kent de beleidsagenda SHRM ook andere thema’s. Strategische personeelsplanning en flexi bilisering, bijvoorbeeld. Om sneller in te kunnen spelen op veranderingen in de samenleving – neem alleen al passend onderwijs – flexibiliseren wij. We maakten in 2013 een werkgelegenheidsplan, dat in februari werd ondertekend door de vakcentrales. Hierin staat welke maatregelen we kunnen nemen, als er nieuwe onderwijsvragen op ons af komen. In 2014 krijgen alle medewerkers hun e-portfolio. Zij krijgen hiermee inzage in hun personeelsdossier en alle andere relevante gegevens over arbeidsvoorwaarden en professionele ontwikkeling.
Het laatste thema is de overgang van verzuimbeleid naar gezondheidsbeleid. Dat moet bijdragen aan vitale medewerkers in ons onderwijs. Leidinggevenden zijn getraind in gesprekstechnieken, zodat zij op professionele wijze in gesprek kunnen gaan met (zieke) medewerkers. We zetten intensiever in op preventie en verzuimbegeleiding en gaan werken met een inzetbaarheidscoach die leidinggevenden begeleidt bij zo snel mogelijke terugkeer van een medewerker op de werkvloer.
::: Rapportcijfer van onze medewerkers: 7.9 Medewerkers gaven Aloysius in 2013 een 7.9. Dat is goed nieuws. Opvallende details in het onderzoek: onze medewerkers zijn trots op hun werk en voelen zich enorm betrokken bij hun werk en school. De respons was hoger dan vorig jaar, toen vulde 58 procent het tevredenheidsonderzoek in, in 2013 was dat 68 procent.
32 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Bestuur en organisatie
Aloysius in het kort cijfers 1 oktober 2013
Sectoren Aloysius kent drie sectoren: >S ector Noord en Gesloten Onderwijs: hieronder vallen onze scholen in justitie- en jeugdzorginstellingen in Nederland en onze scholen in Noord-Holland. > Sector West: hieronder vallen onze scholen in Zuid-Holland en de Haarlemmermeer. > Sector Zuid: hieronder vallen onze scholen in Noord-Brabant en Limburg.
Bestuur en organisatie Het college van bestuur ontwikkelt strategisch beleid voor Aloysius. Het algemeen managementteam, met daarin sector- en stafdirecteuren, zorgt ervoor dat dit beleid wordt uitgevoerd in de drie sectoren. Sectordirecteuren kunnen in hun regio maatwerk bieden en vraaggericht werken, door bijvoorbeeld aan te sluiten bij wensen vanuit de samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Ook voor locatiedirecteuren van onze scholen geldt dat zij veel ruimte hebben om te bepalen hoe zij binnen de strategische koers van Aloysius beter dan goed onderwijs bieden. Sector-, staf- en locatiedirecteuren maken in managementcontracten resultaatafspraken met het college van bestuur. Stafdirecteuren adviseren en ondersteunen het college van bestuur en de sector- en locatiedirecteuren.
Medezeggenschap
Toezicht
Elke school van Aloysius kent een medezeggenschapsraad waarin ouders en medewerkers meedenken en soms ook meebeslissen over schoolbeleid. Op stichtingsniveau is er de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad. Ook hier praten, denken en beslissen ouders en medewerkers mee over het beleid van Aloysius.
Onno Laman Trip, Hans Haas, Henk van den Bos, Marijke Linthorst en Martin Boon (v.l.n.r.) vormen samen de raad van toezicht van de Aloysius Stichting. De raad is werkgever van het college van bestuur. De raad focust in toezichthoudende taken op: strategisch beleid en de vertaling daarvan, de continuïteit van de organisatie, hoe Aloysius de relatie met de belangrijkste stake holders onderhoudt en of/hoe de wettelijke regels en de Code Goed Bestuur worden nageleefd. Deze ijkpunten zijn vastgelegd in het toezichtkader dat de raad gebruikt. Om de toezichthoudende taken goed uit te voeren, heeft de raad een aantal instrumenten. Zo adviseert de raad gevraagd en ongevraagd en keurt de begroting, het jaarverslag en het strategisch meerjarenplan goed.
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 33
Aloysius nieuws in 2013 – 2014
::: Nieuwe justitiepartners Sinds 2013 werken we samen met een aantal nieuwe justitiepartners. Zo werkt Aloysius in Den Haag nu samen met forensische Jeugdzorgpartner De Jutters (locatie Het Palmhuis). Hier worden leerplichtige jongeren forensisch behandeld. Het Palmhuis is gekoppeld aan onze Leidse Buitenschool. Afgelopen jaar ondertekenden we ook de samenwerkingsovereenkomst met Justitiële Jeugdinrichting de Hartelborgt in Spijkenisse, die voornamelijk jongeren uit de regio Rijnmond opvangt. Het Kompas College is verbonden aan de Hartelborgt en hoort sinds januari 2013 bij Aloysius. Omdat jongeren hier veelal kort op school zijn, biedt de school naast algemeen vormend onderwijs van vmbo tot vwo ook veel kortdurende modules aan die aansluiten op het mbo of arbeid. Het onderwijsteam stimuleert jongeren om weer zin in leren te krijgen en maakt duidelijk dat ‘leren’ perspectief kan geven. > De komst van het Kompas College is het gevolg van een ‘uitruil’ met collega-organisatie Horizon. Horizon verzorgt nu het onderwijs in onze voormalige locatie in de Vaart in Sassenheim.
::: Studiedag
::: Bouwen (letterlijk!) aan integrale kindcentra Samenwerken met netwerkpartners kan op verschillende manieren, maar zeker óók onder één dak! In integrale kind centra bieden we met partners onderwijs en zorg voor onze leerlingen. Zo delen we expertise, delen ruimten en werken efficiënt aan ‘één kind, één plan’. Zo kunnen we onze leerlingen meer maatwerk bieden. Eind 2013 startten de bouwactiviteiten voor het integraal kindcentrum in Roermond waarin we met tal van partners samenwerken. Een geweldig Feest van talent & (h)erkenning waarin leerlingen hun talenten lieten zien, was de aftrap voor deze samenwerking. Ook in Weert zijn we partner in de nieuwbouw van zo’n integraal kindcentrum. In Eindhoven verbouwen we een bestaand gebouw. De gemeente Eindhoven organiseerde in 2013 een designtraject: designers dachten met alle partners mee over de ideale schooldag voor leerlingen en medewerkers en de vertaling daarvan voor onderwijs, medewerkers én gebouw. In Lisse en Hillegom realiseren we samen met partners in kinderopvang en basisonderwijs brede scholen, die begin 2015 klaar zijn. Ook in Schagen gaan we bouwen. In 2013 en 2014 werden/worden verder ook diverse scholen van Aloysius verbouwd, zodat die geschikt zijn voor het onderwijs nu en in de toekomst.
::: Meedenken over de CAO
Alle leidinggevenden van Aloysius kwamen op 20 maart 2013 naar Madurodam voor onze jaarlijkse studiedag. Het thema: Van Goed naar Beter. Omdat ook Madurodam weet wat het is om te ver nieuwen, was dit een aansprekende locatie. Het thema van de studiedag in 2014: Interne en externe relaties opbouwen en onderhouden: hoe doe je dat? Verbinden dus! Dat sluit aan bij onze koers: wij willen graag intensiever samenwerken met netwerkpartners (in onder meer) de samenwerkingsverbanden passend onderwijs, jeugdzorg en overheden. Daarvoor geven we medewerkers die dag extra handvatten. Plus een fikse dosis inspiratie natuurlijk!
34 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Aloysius heeft volop mee kunnen denken over de CAO voor 2014 voor het primair onderwijs. Om die CAO te vernieuwen vroegen vakorganisaties en de PO-Raad om input uit het onderwijs. Met een notitie en persoonlijke toelichting hebben we daar graag gehoor aan gegeven. Aloysius ziet graag dat nieuwe arbeidsvoorwaarden meer aansluiten bij actuele ontwikkelingen in onderwijs en samenleving. Denk aan de komst van integrale kindcentra, onderwijsprogramma’s die niet in lesuren zijn te definiëren en de roep om flexibele(re) werktijden. Kortom: meer maatwerk graag, zodat wij onze arbeidsvoorwaarden meer passend kunnen maken bij de samenleving, onze organisatie, onze koers, ons onderwijs en onze medewerkers.
Aloysius nieuws in 2013 – 2014
::: Aloysius leraren van het jaar Liefst twéé medewerkers vielen in de prijzen bij de verkiezing Leraar van het Jaar binnen Aloysius: Tiny van Bree van De Korenaer (Strausslaan) in Eindhoven en Esther van Eeden van De Fakkel in Nieuw-Vennep.
::: Profileren: nieuwe websites Elke Aloysiusschool heeft een eigen website. Die functioneert in de praktijk echter vooral als communicatiemiddel met ouders van huidige leerlingen. Dat gaan we veranderen. Elke school kan via een ouderportaal communiceren met ouders en krijgt een nieuwe website voor schoolprofilering richting ‘nieuwe’ ouders, reguliere basisscholen in de regio en andere externe samenwerkingspartners. Ook de website van de stichting wordt aangepast.
::: Interne communicatie Om medewerkers te informeren over (en hopelijk te enthousiasmeren voor!) onze koers, maken we twee keer per jaar een koerskrant. Hierin vertellen leerkrachten, docenten en andere professionals van Aloysius vooral zélf hoe zij aan de slag zijn met de koers. Ook verschijnt vier keer per jaar een interne, digitale koersnieuwsbrief. Over algemene zaken vinden medewerkers informatie op intranet en in een interne, digitale nieuwsbrief.
“Ik ben compleet overvallen met het nieuws dat ik Aloysius Leraar van het Jaar ben”, reageerde Tiny. “Ik doe gewoon mijn werk…” Niettemin: het is wél eens leuk dat wordt stil gestaan bij het vak van leerkracht, want een zware baan is het wel. “Het vergt veel inzet, je moet continu alert en actief zijn”, vindt Tiny. Niet dat ze iets anders zou willen. Ze koos bewust voor speciaal onderwijs. “Leerlingen komen pas tot leren als zij goed in hun vel zitten. De interactie met leerlingen is voor mij het werkplezier.”
::: Harreveld reorganiseert Een reorganisatie van scholengemeenschap Harreveld bleek onvermijdelijk, ondermeer doordat leerlingen meer dan vroeger kortdurend naar school komen. We moeten het in Harreveld helaas met minder mensen doen. In overleg met vakcentrales en de medezeggenschapsraad is een sociaal plan gemaakt dat in 2013 is uitgevoerd.
::: Integriteitscode en klokkenluidersregeling Mede in het kader van de Code Goed Bestuur gaat Aloysius vanaf 2014 werken met een integriteitscode en een klokkenluidersregeling.
Ook Esther van Eeden was verguld met de eretitel Leraar van het Jaar van de Sector West. Collega’s die Esther nomineerden: “Esther is een kanjer van een meid, een harde werker en een ontzettend lieve, consequente en daadkrachtige juf. Ze heeft in de korte tijd dat ze bij ons werkt al best het een en ander meegemaakt met leerlingen in haar groep. Mede daarom verdient Esther de titel ‘Leraar van het Jaar’. En zo is het.
JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 35
Aloysius in cijfers
Organisatie Organisatieschema Aloysius Stichting
Savioschool sbo Hillegom
De Rungraaf (v)so zmok Eindhoven, Best, Veldhoven
Sg Harreveld (v)so zmok Harreveld
Don Boscoschool sbo Lisse
De Hilt (v)so zmok Helmond
De Burcht (v)so zmok Sassenheim
De Leidse Buitenschool (v)so cluster4 Katwijk, Lisse
De Korenaer (v)so zmok Eindhoven, Stevensbeek, Deurne, Helmond
Het Palmhuis (v)so zmok Den Haag
De Windvang sbo Katwijk
De Widdonckschool (v)so zmok Heibloem, Weert
Het Kompas College (v)so zmok Spijkenisse
De Dolfijn sbo Uithoorn
Latasteschool so zmok Horn
Het Kompas sbo Hoofddorp
De Spoorzoeker so zmok Roermond
De Klimboom sbo Hoofddorp
De Ortolaan (v)so zmok Heythuysen, Roermond
De Fakkel sbo Nieuw-Vennep
Ambulante Dienst Triade Horn, Helmond, Eindhoven
sectordirecteur Gesloten Onderwijs
Het Molenduin (v)so zmok Santpoort-Noord, Driehuis, Den Helder Antonius (v)so zmok Castricum, Alkmaar, Heemskerk, Nieuwe Niedorp, Den Helder, Aerdenhout, Hoorn Gedragpunt scholing en advies Castricum
sectordirecteur West
sectordirecteur Zuid
sectordirecteur Noord
Sector West
Sector Zuid
Sector Noord & Gesloten Onderwijs
directeur financiën en bedrijfsvoering
directeur human resources management
(second in command)
college van bestuur
raad van toezicht sbo: speciaal basisonderwijs (v)so: (voortgezet) speciaal onderwijs zmok: zeer moeilijk opvoedbare kinderen
Aantal locaties per sector 26 ZUID
12 WEST
36 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
21 N O O RD E N G E SLOTE N
59
Aloysius in cijfers
Medewerkers Medewerkers in beeld Aloysius is gegroeid in 2013. Door de overname van Gedragpunt in Noord-Holland en een deel van het regionaal expertisecentrum Rec Chiron in Noord-Brabant, kregen we er veel deskundige collega’s bij. In totaal heeft Aloysius nu 1059 medewerkers (teldatum: oktober 2013). We hebben 515 fulltime medewerkers en 544 parttimers. Ook de leeftijdsopbouw is evenwichtig verdeeld, al is de categorie 25-34 jaar iets groter dan de andere leeftijdscategorieën. Het aantal vrouwelijke medewerkers is bij Aloysius met 746 het grootst. Dit sluit aan bij het algemene beeld in het onderwijs.
Aantal fte
Aantal medewerkers 2013*
2012
920
2013*
1059
2012
749
874
* per 1 oktober 2013
* per 1 oktober 2013
Samenstelling* Leeftijdsopbouw*
Man / vrouw medewerkers
fte
297 253
313
253
239 193
746
238 196
205
Voltijd / deeltijd
515
544
Man voltijd / deeltijd 28
4
26
20-24
25-34
35-44
45-54
55-64
1
>65
* per 1 oktober 2013
10,1% 9,1%
8,9%
8,7%
6,2%
2009
2010
2011
236
Dalend ziekteverzuim
Ziekteverzuim*
2012
* per 1 oktober 2013
2013
Goed nieuws: ons ziekteverzuim daalt. Dat is mede te danken aan meer focus op het voeren van verzuimgesprekken. Hiervoor zijn directeuren en locatiecoördina toren geschoold door Arbo Unie. Ook het aantal langdurig zieke medewerkers is gedaald. In 2014 focussen we meer op gezondheidsbeleid, met als belangrijke kernvraag: hoe houden wij onszelf gezond en vitaal?
77
Vrouw voltijd / deeltijd
279
467
* per 1 oktober 2013
Verdeling functiecategorie* medewerkers
fte
38 36 D IR
(directie)
372 OOP
OP
475
(onderwijs ondersteunend personeel)
466
546
(onderwijzend personeel)
* per 1 oktober 2013 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 37
Aloysius in cijfers
Leerlingen Leerlingaantallen per 1 oktober 2011
2109 ZUID
976 W E ST
2012
943 W E ST
2013
3647
889 N O O RD E N G E SLOTE N
1858 ZUID
8907
N O O RD E N G E SLOTE N
1815 ZUID
3945
860
Aantal leerlingen ambulante begeleiding
W E ST
3551
818
875
N O O RD E N G E SLOTE N
De sterke daling van het aantal leerlingen in sector Zuid in 2012 komt vooral doordat Aloysius genoodzaakt was een groep leerlingen uit te schrijven. Deze leerlingen moesten in verband met landelijke regelgeving ingeschreven worden bij Pleinschool Helder. 3867
Toezichtskader % scholen met een basisarrangement 2011
3049
100%
2012
2013
100% 100%
2011
Aantal schorsingen en verwijderingen per schooljaar 2012-2013 sectoren
schorsingen
2011-2012
verwijderingen
schorsingen
2010-2011
verwijderingen
schorsingen
Zuid
6
0
10
1
38
1
0
0
4
3
1
0
Noord en Gesloten
6
0
4
0
15
0
Een schorsing is een disciplinaire maatregel die wettelijk maximaal vijf dagen duurt. Aloysius doet er vanzelfsprekend alles aan om schorsingen te voorkomen.
Aantal leerlingen in- en doorstroom per school scholen
instroom
naar Aloysiusschool
naar speciaal onderwijs
naar speciaal basisonderwijs
naar regulier onderwijs
andere uitschrijfreden
Antoniusschool
182
9
98
52
41
1
Latasteschool
34
13
5
0
11
1
De Windvang
42
0
2
0
45
0
De Leidse Buitenschool
47
9
15
6
34
10
Het Palmhuis*
59
–
–
–
–
–
Don Boscoschool
21
1
8
2
29
0
De Dolfijn
38
0
4
0
36
4
De Klimboom
14
1
2
7
20
0
De Fakkel
20
0
0
0
17
1
De Korenaer
292
38
53
0
104
88
SG Harreveld
152
9
136
0
22
47
De Burcht
392
33
0
0
176
195
96
2
–
–
–
–
Het Kompas College* Het Kompas
20
0
1
1
33
3
De Rungraaf
115
47
16
8
3
0
Savioschool
12
0
0
0
14
1
De Spoorzoeker
20
4
2
0
12
1
Widdonckschool
103
73
40
0
74
44
96
2
0
0
32
52
77
20
30
4
45
21
138
9
22
0
41
29
Het Molenduin De Hilt De Ortolaan * nog onvoldoende uitstroom bekend
38 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
2013
Het aantal leerlingen dat via Aloysius ambulante begeleiding krijgt, is door de overname van Triade (Helmond en Eindhoven) en Gedragpunt flink gestegen.
verwijderingen
West
2012
Aloysius in cijfers
Aloysius financieel gezond De Aloysius Stichting is financieel gezond. Uiteraard is dat belangrijk voor de continuïteit van onze organisatie, maar ook voor optimale ondersteuning van onze koers en de komst van passend onderwijs. Onze interne (financiële) processen zijn goed op orde en daarmee is Aloysius ‘in financial control’. Sterke solvabiliteit
Kapitalisatiefactor
De Aloysius Stichting heeft een sterke solvabiliteit. ‘Solvabiliteit’ geeft aan welk deel van onze bezittingen (activa) we met eigen vermogen hebben gefinancierd en is gedefinieerd als het eigen vermogen (inclusief voorzieningen), gedeeld door ons totale vermogen.
De kapitalisatiefactor laat zien of wij als onderwijsinstelling mogelijk teveel kapitaal aanhouden voor (onderwijs)activiteiten. Belangrijk, want een te hoge factor zou ten koste kunnen gaan van de onderwijskwaliteit. De kapitalisatiefactor wordt berekend door op het balanstotaal gebouwen en terreinen in mindering te brengen
Aloysius Stichting
2013*
2012
2011
8.816.000
8.240.854
7.102.084
Verkorte Balans Activa Totaal vaste activa Vorderingen Liquide middelen Totaal activa
19.536.000
7.763.423
7.002.986
21.624.00
21.022.468
21.094.789
49.976.000
37.026.750
35.199.859
22.198.000
21.876.557
20.929.139
1.846.000
2.172.474
2.127.009
Passiva Eigen vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden Totaal passiva
14.803.00
12.977.719
12.143.711
39.976.000
37.026.750
35.199.859
56.710.000
72.015.220
74.159.240
Baten Overige Overheidsbijdrage
2.599.000
2.014.227
1.168.202
Overige baten
10.239.000
4.872.046
4.572.920
Totaal Baten
69.548.000
78.901.493
79.900.362
46.090.000
47.032.602
47.260.863
2.979.000
1.758.148
1.518.473
Lasten Personele lasten Afschrijvingen Huisvestinglasten
Liquiditeit De liquiditeitsratio geeft aan in welke mate wij op korte termijn aan onze financiële verplichtingen kunnen voldoen. De liquiditeit wordt gedefinieerd als de vlottende activa gedeeld door de kortlopende schulden. Onze liquiditeit is zeer goed.
Rentabiliteit
Verkorte Exploitatie Rijksbijdrage
en het overgebleven bedrag te delen door onze totale inkomsten. De bovengrens voor grote school- besturen in het regulier onderwijs is 35 procent. Omdat de Aloysius Stichting in het speciaal onderwijs te maken heeft met veel risico’s – denk onder meer aan sterke fluctuaties in leerlingenaantallen, instabiele bekostiging, onvolledige indexatie – zorgen wij bewust voor een hogere kapitalisatiefactor voor onze stichting.
3.213.000
3.273.142
3.443.345
Overige lasten
18.048.000
26.302.211
27.012.849
Totaal lasten
70.330.000
78.366.103
79.235.530
782.000-
535.390
664.832
460.000
412.028
508.959
322.000-
947.418
1.173.791
Solvabiliteit
55,5
59,1
59,4
Kapitalisatiefactor
45,0
44,8
42,7
Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Netto Resultaat
Rentabiliteit geeft aan welk percentage van onze totale opbrengsten overblijft na aftrek van alle kosten. Dit geeft dus aan of inkomsten en uitgaven in evenwicht zijn. Daar streven we natuurlijk naar, maar door eerder genoemde risico’s waarmee wij in het speciaal onderwijs te maken hebben, lukt dit niet altijd. De rentabiliteit van de gewone bedrijfsvoering is gedefinieerd als het resultaat ‘gewone bedrijfsvoering’, gedeeld door de totale baten uit gewone bedrijfsvoering (dit zijn de baten plus financiële baten) x 100 procent.
Financiële kengetallen Vermogensbeheer (eigen vermogen/totaal vermogen)*100%
(totaal kapitaal – gebouwen&terreinen) /totale baten *100%
Budgetbeheer Liquiditeit
2,8
2,2
2,3
0,0
1,2
1,5
(current ratio) (vlottende activa/vlottende passiva)
Rentabiliteit (exploitatieresultaat / totale baten) *100%
* De cijfers over 2013 zijn de begrote cijfers en kunnen afwijken van de officiële jaarrekening over 2013. De cijfers van Triade Helmond, Triade Eindhoven (overgenomen per 1 maart 2013) en REC Gedragpunt (overgenomen per 1 oktober 2013) zijn niet in de cijfers hiernaast opgenomen. JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014 39
Scholenoverzicht
Onze scholen op de kaart Antoniusschool DEN HELDER
Studieklas DEN HELDER
De Pelschuur DEN HELDER
Sectorbureau Noord en Gesloten Onderwijs Alkmaar ALKMA AR
Antoniusschool Toverhazelaar ALKMA AR
Antoniusschool NIEUWE NIEDORP
Antoniusschool – De Duinrand
Antoniusschool Tamarinde
CA STRICUM
H O O R N (N H)
Antoniusschool – Hoofdgebouw
Antoniusschool
CA STRICUM
Gedragpunt CA STRICUM
De Leidse Buitenschool Campus Lisse
AKERSLOOT
Antoniusschool HEEMSKERK
Antoniusschool AERDENHOUT
Het Molenduin DRIEHUIS
Savioschool H I L L EG O M
De Klimboom
LISSE
HOOFDDORP
Don Boscoschool
Het Molenduin Hoofdgebouw S A N T P O O R T- N O O R D
Het Kompas
LISSE
De Dolfijn
HOOFDDORP
UITHOORN
De Windvang K AT W I J K
Stafbureau
De Leidse Buitenschool K AT W I J K
De Leidse Buitenschool Campus Katwijk K AT W I J K
VOORHOUT
De Burcht SA SSENHEIM
De Fakkel NIEUW VENNEP
Sectorbureau West
Het Palmhuis
VOORHOUT
DEN HA AG
Sectorbureau Noord en Gesloten Onderwijs Harreveld
Kompas College
HARRE VELD
SPIJKENISSE
sg Harreveld Prisma HARRE VELD
sg Harreveld Anker De Korenaer
HARRE VELD
STE VENSBEEK
De Rungraaf BEST
De Korenaer Deurne Paljas DEURNE
De Korenaer
De Ortolaan
DEURNE
Triade Ambulante Dienst Eindhoven EINDHOVEN
De Korenaer Rebound Eindhoven EINDHOVEN
NUENEN
De Rungraaf Boeleka VELDHOVEN
Triade Ambulante Dienst HORN
EINDHOVEN
EINDHOVEN
De Rungraaf Koenraadlaan EINDHOVEN
De Rungraaf Tomteboe EINDHOVEN
De Rungraaf Vlokhovenseweg EINDHOVEN
Sectorbureau Zuid Horn HORN
De Korenaer Rector Baptistlaan De Korenaer Strauslaan
HE Y THUYSEN
Sectorbureau Zuid
Latasteschool Triade Ambulante Dienst
Widdonckschool
HELMOND
HEIBLOEM
De Korenaer Helmond
HORN
Widdonckschool SO
De Ortolaan
HELMOND
WEERT
ROERMOND
De Hilt
Widdonckschool VSO
De Spoorzoeker
WEERT
ROERMOND
HELMOND
De Hilt de Mikkel HELMOND
Aloysius in cijfers
3551 leerlingen ::: 1059 medewerkers ::: 874 fte ::: 33 scholen ::: 59 locaties Actief in 25 gemeenten ::: Partner in 31 samenwerkingsverbanden passend onderwijs Ambulant begeleider van 8907 leerlingen in het regulier of speciaal onderwijs 40 JA ARMAGA ZINE ALOYSIUS STICHTING 2013–2014
Aloysius adressen Stafbureau Leidsevaart 2 2215 RE Voorhout 0252 43 40 00
Antoniusschool Duitslandlaan 1a 1966 XA Heemskerk 0251 25 77 80
De Windvang Van Lierestraat 6 2221 SC Katwijk 071 403 02 22
De Rungraaf Boeleka Locht 133 5504 RM Veldhoven 040 230 68 00
Sector Noord en Gesloten Onderwijs Sectorbureau Alkmaar Havinghastraat 17 1817 DA Alkmaar 072 511 26 32
De Burcht Rijksstraatweg 24 2171 AL Sassenheim 071 305 55 91
Don Boscoschool Don Boscostraat 1 2161 KW Lisse 0252 41 42 16
De Rungraaf Best Wildheuvel 21-23 5685 CD Best 0499 31 33 82
Kompas College Borgtweg 1 3202 LJ Spijkenisse 088 071 25 25
Savioschool Olympiaweg 27 2182 RM Hillegom 0252 53 24 94
De Hilt Azalealaan 38 5701 CM Helmond 0492 52 58 00
Het Palmhuis Prinsegracht 71 2512 EX Den Haag 070 850 71 50
Sector Zuid Sectorbureau Zuid Horn Kerkstraat 3 6085 AX Horn 0475 58 32 42
De Hilt de Mikkel Rivierensingel 750 5704 NZ Helmond 040 245 19 45
Sectorbureau Harreveld Kerkstraat 53 7135 JJ Harreveld 0544 39 43 20 Het Molenduin Hoofdgebouw Dinkgrevelaan 32 2071 BP Santpoort-Noord 023 537 69 92 Het Molenduin Driehuis Duin & Kruidbergerweg 1a 1985 HG Driehuis 023 520 29 50 De Pelschuur Doggersvaart 27 1784 PD Den Helder 025 274 00 00 Studieklas Drs. F. Bijlweg 3 1784 MC Den Helder 023 520 29 66 Antoniusschool voor (Voortgezet) Speciaal Onderwijs – Hoofdgebouw Heereweg 100 1901 ME Castricum 0251 65 57 71 Antoniusschool voor (Voortgezet) Speciaal Onderwijs – De Duinrand Prof. Winklerlaan 2 1901 ME Castricum 0251 65 57 71 Antoniusschool voor (Voortgezet) Speciaal Onderwijs – Akersloot Kerklaan 11 1921 BJ Akersloot 0251 65 57 71 Antoniusschool Nieuwe Niedorp Trambaan 4a 1733 AX Nieuwe Niedorp 0226 41 20 00 Antoniusschool Den Helder Annie Romein-Verschoorlaan 15 1784 NZ Den Helder 0223 67 10 00 Antoniusschool Toverhazelaar Sperwerstraat 2 1826 KL Alkmaar 072 564 67 53 Antoniusschool Tamarinde Jan Willemszstraat 18 1624 CH Hoorn (NH) 0229 21 29 75 Antoniusschool Boekenroodeweg 41 2111 HK Aerdenhout 023 524 69 80
sg Harreveld Anker Kerkstraat 53 7135 JJ Harreveld 0544 39 43 20 sg Harreveld Prisma Kerkstraat 53 7135 JJ Harreveld 0544 39 43 20 Gedragpunt Castricummer Werf 40 1901 RV Castricum 0251 67 01 63
Sectorbureau Zuid Nuenen Gulberg 31-11 5674 TE Nuenen 040 206 53 55 De Korenaer Deurne Mr. de Jonghlaan 4a 5753 RR Deurne 0493 32 29 06 De Korenaer Deurne Paljas Mr. de Jonghlaan 4a 5753 RR Deurne 0493 32 29 06
Sector West Sectorbureau West Leidsevaart 2 2215 RE Voorhout 0252 21 01 01
De Korenaer Helmond St. Willibrordstraat 10 5701 TA Helmond 0492 52 87 58
De Dolfijn Randhoornweg 31 1422 WX Uithoorn 0297 56 14 86
De Korenaer Rebound Eindhoven Lupinestraat 14 5614 GM Eindhoven 040 296 10 04
De Klimboom Liesbos 14-16 2134 SB Hoofddorp 023 561 73 38
De Korenaer Strausslaan Strausslaan 1 5653 AJ Eindhoven 040 259 54 44
Het Kompas Anne Franklaan 20 2135 HA Hoofddorp 023 562 92 75
De Korenaer Rector Baptistlaan Rector Baptistlaan 21 5642 MR Eindhoven 040 248 50 42
De Fakkel Athenelaan 11 2152 KL Nieuw Vennep 0252 62 21 32
De Korenaer Stevensbeek Kloosterstraat 7 5844 AP Stevensbeek 0485 38 29 64
De Leidse Buitenschool Duinoordweg 2 2224 CD Katwijk 071 401 22 73
De Rungraaf Vlokhovenseweg Vlokhovenseweg 41a 5625 WT Eindhoven 040 242 82 15
De Leidse Buitenschool Campus Katwijk Tulpstraat 15 2223 HN Katwijk 071 407 23 48
De Rungraaf Koenraadlaan Koenraadlaan 102 5651 EZ Eindhoven 040 291 04 29
De Leidse Buitenschool Campus Lisse Broekweg 112 2161 XG Lisse 0252 42 90 95
De Rungraaf Tomteboe Nuenenseweg 4 5631 KB Eindhoven 040 245 19 45
De Ortolaan Heythuysen Graaf van Loonlaan 2 6093 BV Heythuysen 0475 49 13 28 De Ortolaan Roermond Charles Ruysstraat 84 6042 CE Roermond 0475 31 52 17 De Spoorzoeker Sloet van Beelestraat 4 6045 HD Roermond 0475 31 52 17 Latasteschool Bergerweg 37 6085 AT Horn 0475 58 17 07 Widdonckschool Heibloem Meyelseweg 2B 6089 ND Heibloem 0475 49 50 91 Widdonckschool Weert SO Beatrixlaan 1 6006 AH Weert 0495 54 68 64 Widdonckschool Weert VSO Dr. Kuiperstraat 217 6004 AK Weert 0495 45 33 99 Triade Horn Bergerweg 23B 6085 AS Horn 0475 58 13 49 Triade Helmond Weth. Van Nunenstraat 12 5706 TK Helmond 0492 52 61 90 Triade Eindhoven Baltesakker 17 5625 TC Eindhoven 040 248 44 33