! Op bezoek in een vreemde stad (achtergrond: 8mm filmpjes)! !
Stel je voor dat je op bezoek bent in een vreemde stad, een stad die je niet goed kent maar waarover je wel veel hebt gehoord. Bijvoorbeeld Barcelona, of San Francisco, of Hong Kong. Wat is het beeld van deze stad voordat je op reis gaat? Waarschijnlijk heel positief. Je verwachtingen zijn hoog en je bent er zeker van dat een bezoek een succes wordt. Het in levende lijve zien en ervaren van de hoogtepunten van Barcelona kan niet anders dan geweldig zijn. Als het weer meezit natuurlijk. Alhoewel, zelfs bij slecht weer zal de stad aan je verwachtingen kunnen voldoen.!
!
Waar ga je naartoe in Barcelona? Naar de gebouwen van Gaudi, naar zijn meesterwerk ‘de Sagrada Familia’, naar een plek om tapas te eten, liefst een plek die net buiten de toeristenstroom ligt want je wilt echt Spaans eten proeven en geen doorsnee toeristenhap. Je wilt gaan dwalen door de oude middeleeuwse straten waar winkeltjes, gezellige woningen en pleintjes en miniparkjes elkaar afwisselen. Hoe lang heb je de tijd? Drie/vier dagen. Een museum bezoeken misschien, of een concert bijwonen. Een dagje strand en een avond flaneren over de befaamde Rambla’s. Heerlijk! Ik heb er zin in.!
!
Het hotel moet het liefst op loopafstand van al deze hoogtepunten liggen, je wilt hooguit 1 dag in de metro of bus zitten om wat te bezoeken verderop. !
!
Wat mij altijd opvalt als ik zo’n stedentrip maak, is het grote verschil tussen mij als toerist en de lokale bevolking die gewoon, als iedere ochtend, gaat werken, gaapt, aan de musea voorbij loopt, inkopen doet en met kinderen zeult. Behalve tegen de avond of in het weekend. Dan zie je wat de mensen van de stad verkiezen als vertier: een wandeling maken om een ijsje te halen; op een favoriete plek aan een plein met vrienden afspreken; een lome dag aan het water of in het park.!
!
Opvallend is, maar misschien komt dat door mijn beroep, dat het vrijwel uitsluitend de mooie parken zijn en die fijne plekken aan bepaalde pleintjes, waar het druk genoeg is om mensen te bekijken, die zowel door de toerist als de lokale bevolking worden gedeeld. Hier komen toerist en ‘local’ bij elkaar. Of beter gezegd, hier leven ze voor even langs elkaar heen, doen hun eigen ding, bekijken elkaar, gedogen elkaar. Het geeft de stad het karakter van een aantrekkelijk oord dat blijkbaar interessant is voor vreemden om te bezoeken en waar lokale bewoners zich nog meer thuis kunnen voelen, omdat zij de stad op hun duimpje kennen. In de goede parken en pleinen van een stad, versterken zich werelden die er juist op vooruit gaan als ze zich niet teveel met elkaar mengen. De zelfkant van de stad wordt er trotser en meer zelfverzekerd van: ‘ja kijk maar naar mij, ik ben hier thuis, heb hier vrienden, ben een bekende hier, en ik kan zo deze toeristenboel ontvluchten als ik wil om weer op mezelf te zijn, mezelf te zijn’. Vanuit het perspectief van de toerist wordt het er ook interessanter van: ‘ja dit is inderdaad de plek waar je moet zijn, hier kan ik mij bewoner van de stad wanen, hoe zou het zijn om hier een leuk appartement te hebben en nieuwe vrienden te maken’. !
!
In goede parken en aan goede pleinen spiegelen toerist en lokale bewoner zich aan elkaar, op gepaste afstand. Een noodzakelijke functie van een stad die bekend genoeg is om op lijstjes te staan voor een stedentrip.!
!
Dit is heel anders voor bijvoorbeeld het fenomeen museum. Musea zijn plekken waar je andere vreemden van buiten de stad tegenkomt. Andere mensen die op zoek zijn naar de verborgen geschiedenis en schatten van deze stad. Of waar je schoolklassen tegenkomt die er hun lesprogramma mee aanvullen of een besloten connaisseur-avond rond een bepaald thema. Toerist en lokale bewoner komen elkaar hier niet direct tegen; zij gaan op andere tijden naar binnen. Op vergelijkbare manier geldt dat ook voor de concert- en theaterpodia waar je zelden toeristen zult treffen, hooguit fans van een bepaalde groep, maar die komen dan niet voor de stad zelf naar de stad, maar voor het werk van die band of dansgroep. Ook het aanbod in de binnenstad kun je opdelen in winkels die in trek zijn bij toeristen en dié winkels die de lokale bevolking voorzien van waren en voedsel. !
!
In de geschiedenis van de stedenbouw lijkt er een wetmatigheid te bestaan tussen de plek van musea en podia en de beste winkels. Die liggen aan de goede pleinen en parken. Er is een symbiose, een twee-eenheid tussen deze twee. Zelfs al ga ik niet naar het theater, het theater als gebouw verwacht ik aan het beste plein of het beste park van de stad. Als ik een stedentrip voorbereid, ga ik daarvan uit. !
!
Waarom is het nodig om dit te beschrijven? Waarom is dit relevant als we nadenken over het Valkhofkwartier en de stad Nijmegen?!
!
Misschien heeft u de vergelijking zelf al gemaakt. De opgave om het Valkhofkwartier te verbeteren heeft alles te maken met het voorbereiden van een vergelijkbaar bezoek aan Barcelona of San Francisco of Hong Kong. Het Valkhofkwartier is dat deel van Nijmegen waar bovengemiddeld veel toeristen komen en waar de lokale bevolking zich op een prettige manier kan spiegelen aan al die toeristen die blijkbaar interesse in haar hebben. Nijmegen is een van de steden in Nederland en misschien zelfs in de Benelux, om eens te bezoeken. Zij staat als stad op lijstjes.!
!
Stel dat je een bootreis maakt over de Waal, zo’n tocht die meerdere historische plaatsen aandoet langs de rivieren van Nederland. De zo vermaarde waterwereld van Nederland waar natuur gemaakt kan worden en landbouw nog tamelijk kleinschalig is. Waar eeuwenoude dijken zijn, die kronkelend een heel typische, romantische sfeer geven. Dan ken je Nijmegen vanaf de kade en dan zoek je daar naar iets te doen, iets te zien, iets te beleven. Dit is je kans om het beroemde Nijmegen even te verkennen. Waar ga je dan heen? Je hebt maar twee uur en je moet alles lopen. Haal je het om de Stevenskerk te bezoeken? Ja, dat zou kunnen. Op een kaartje dat op de boot wordt uitgedeeld, zie je dat je snel weg kunt van die stenige wereld aan de kade, die je ondertussen wel kent van al die andere plekken waar de riviertocht al is aangeland. Vanaf de kade heb je ook niet goed overzicht over de stad, je staat er te dicht op om het silhouet te zien zoals je dat kent van oude schilderijen of van Google earth. Dus hup, die lange rechte, omhooglopende straat op gekuierd. Heel authentiek, hijgend omhoog tussen huizen door, die wel middeleeuws aandoen maar toch veel moderner lijken. Bovenaan wordt je niet teleurgesteld, de grote markt ademt geschiedenis, is overzichtelijk, heeft zo op het oog alles te bieden dat je nodig hebt. Terras, cultuur, oudheid, de V&D, obscure winkeltjes, lokale snacks en een stedelijke ruimte die indruk maakt. Kleine, verborgen pleintjes waar het rustig is en je vogels kunt horen kwetteren.!
!
Dus als je al de bovenstad haalt, vanaf je aankomst vanaf de kade, blijf je hier hangen. Het station zul je niet halen, ook niet het Kronenburgerpark, niet het Valkhofmuseum, niet het natuurmuseum, niet de universiteitscampus, niet de schouwburg, niet het Keizer Karelplein, niet de nieuwe brug, niet Vasem of Honig en niet het nieuwe eiland in aanbouw.!
!
Stel dat je niet met de boot aankomt, maar met de auto of de trein. Je komt naar Nijmegen om de heuvelachtige stad te bezoeken, of de indrukwekkende bossen op hellingen die on-Nederlands zijn. Hoe maak je dan kennis met de stad? Hoe presenteert Nijmegen zich en hoe vind je een weg naar die hoogtepunten waar je je op voorbereid hebt? Wat verwacht je van Nijmegen als je een stedentrip voorbereidt en wat krijg je? Wat voor tips geven mensen elkaar op internet, waar je wel en niet moet zijn? !
!
Van alle steden die je in Nederland kunt bezoeken, is Nijmegen er één die op lijstjes voorkomt. Het is een stad die verwachtingen wekt zonder dat je er ooit één voet gezet hebt. Je komt er om met eigen ogen te zien wat de invloed is van de tweede wereldoorlog. Je komt er om de hoogteverschillen te ervaren, de steile straten, zoals ook San Francisco die heeft, maar dan meer bescheiden, volgens de Nederlandse cultuur. Je komt er om het Romeinse leven te ervaren zoals je dat ook in Trier kunt doen, of in Kleef. Je komt er om de rivier te zien en te lopen door polder en uiterwaard. Je komt er omdat je meedoet aan de vierdaagse, de Zeven Heuvelenloop of een van die andere wandelhoogtepunten. En je zult niet teleurgesteld zijn, omdat heel duidelijk is waar je op zo’n moment wel en niet moet zijn, dat heb je kunnen lezen op internet, dat zie je al van ver aangekondigd op borden en parkeerwegwijzers.!
! Waarom moet er wat veranderd worden in het Valkhofkwartier? ! !
Daar kan ik heel stellig op antwoorden: om de verwachting die Nijmegen in algemene zin wekt, waar te maken. Omdat dit de plek is waar je moet gehoorzamen aan die mensen die van buiten hun stedentrip voorbereiden. Omdat dit, dat deel van Nijmegen is, waar je als inwoner gezien wilt worden zonder dat je opvalt. Waar je afspreekt met vrienden om je er telkens weer van te vergewissen dat je in een bijzondere stad woont, omdat er weer zoveel vreemde mensen rondhangen die zich voorstellen hoe het zou zijn om jou te zijn. Omdat je pas beseft in wat voor omgeving je woont, als je ziet hoeveel bekijks er is voor al die historie en vanzelfsprekende musea en uitzichten en vanzelfsprekend mooie rivierlandschappen. Je beseffen wat je eigenlijk al hebt. Dat is niet alleen een stedenbouwkundige wet, dat is een levenswijsheid.!
! ! ! Ontwerpverkenningen! !
Nu ik dit heb toegelicht, kan ik aan jullie vragen hoe het Valkhofkwartier ervoor staat! Maken de parken en pleinen het waar? Is er inderdaad die twee-eenheid tussen musea, winkels, eetgelegenheden, podia en uitzichten die simpelweg moeten gehoorzamen aan algemene verwachtingen, opgepompt door internet en reputatie, om daarmee een nog diepere levenswijsheid mogelijk te maken, die ontstaat tijdens het gepaste contact tussen toerist en local?!
!
Natuurlijk wordt dit niet waargemaakt in het Valkhofkwartier. Wat maakt het Hunnerpark nu waar als het niet volledig met hekken wordt afgezet om een Bevrijdingsfestival te huisvesten? Ook al staat het museum Valkhof op nog geen twintig meter van het Hunnerpark, je ervaart het niet zo. Wat je ervaart, is een druk verkeerspunt met meer decibel lawaai dan je zou verwachten in een parkachtige omgeving. En zo heeft Berrie zojuist nog veel meer plekken belicht die niet aan wetmatigheden en verwachtingen voldoen. Op genoeg momenten in het jaar is dat geen probleem. De programmering van het Valkhofkwartier is succesvol, zoals ook het afgelopen weekend tijdens Valkhof Klassiek is aangetoond. Ook tijdens de wekelijkse markt is het er goed. Dan verandert het kale en hete Kelfkensbos-plein in een tijdelijke groene tuin met plantverkopers, parasols en gezellige drukte. De kermis, het gebroeders van Limburg festival en de Vierdaagse maken van het Valkhofkwartier een plek waar toerist en lokale inwoner elkaar inderdaad prettig voorbij lopen en ondertussen, onbewust onderdeel maken van een diepere levenswijsheid: ‘hier moet je zijn’, ‘zo gaat het goed, zo gaat het beter, alweer …’.!
!
Ik zou het Valkhofkwartier graag op z’n kop zetten. Letterlijk. Ik zou graag aan alle algemene stedenbouwkundige wijsheid willen voldoen zodat het hier altijd goed toeven is. Zelfs als het slecht weer is. Want de beste parken en pleinen ter wereld, die op lijstjes staan om te bezoeken, doen het ook goed bij slecht weer, net zoals goede kunst het altijd goed doet, al is het weer klote. Juist dan! Parken en pleinen horen je op te beuren als je er even geen zin in hebt. De lakmoesproef voor het Valkhofkwartier is tijdens slecht weer, geen heisa van tijdelijke evenementen en alle musea en winkels dicht. In het donker, alleen, druilerig, met een slecht humeur en onzeker gevoel. Kan de stad je dan nog wat bieden, wil de stad je dan nog? Dat is waar ik mijn ontwerpen voor maak.!
!
Het Valkhof op z’n kop betekent letterlijk, dat de Waal zowat tegen de ruïne van Barbarossa aanklotst. Dat in de binnenstad de vogels uit het park en de uiterwaarden komen aanvliegen. Dat de verkoeling van een plein je zin geeft om even te stoppen met shoppen en stil te staan en de boel te bekijken. Dat er geen sprake is van druk verkeer of welke bus of tram of scooter dan ook. Alleen maar levenswijsheid en stedenbouwkundige logica zoals die op hetzelfde moment in Barcelona, San Francisco en Hong Kong gelden. !
!
In Hong Kong is nog geen paar weken geleden aangekondigd dat zij het mooiste, meest symbiotische rivierpark gaan bouwen waar alles stedenbouwkundig optimaal is en vooral het
landschap de hoofdrol kan spelen. Het landschap van de Pearl River Delta, de paarlemoeren rivier. Het ontwerp is van een Nederlands bureau voor stedenbouw en landschap, West 8, dat ook het fenomenale park heeft ontworpen in Madrid, over een 10 kilometer lange ingegraven ringweg onder de oude rivierloop van de stad. Ook Nijmegen zet zichzelf op de kaart met de meest spectaculaire riviervergraving van Nederland. Van over de hele wereld komen mensen kijken, want dit is wat je verwacht van Nederland: landschappen maken, een drie-eenheid maken van water, natuur en stad. !
!
Wat het Valkhofkwartier nodig heeft is de Waal. Wat het Valkhofkwartier nu het meeste mist is contact met de Waal. Contact met de binnenstad heeft het, maar contact met de Waal niet. Het gehele Valkhofkwartier ligt als een puzzelstuk tussen de Waal en de binnenstad in. Dat was al bekend bij de Romeinen, bij Barbarossa en de strategen tijdens de tweede wereldoorlog. !
!
Het is heel logisch eigenlijk. Je komt de stad binnen via de beroemde Waalbrug (1e verwachting waargemaakt); je parkeert je auto in een heldere parkeergarage waarbij je nog niet teveel ziet van de stad (2e verwachting waargemaakt, op pad!); en dan ga je naar boven en raak je deels in verwarring, waar ben ik? Moet ik hier zijn of moet ik hier zo snel mogelijk vandaan? !
!
Er is veel nagedacht over het verbeteren van de aansluiting van het Kelfkensbos op het Valkhofpark en de binnenstad. Problemen zijn evident: teveel verkeer, teveel steen, geen stedenbouwkundige gehoorzaamheid, geen mooie gevels die het plein omringen, geen overzicht op de Waal. Plannen worden er nu ook volop ontwikkeld: het terugbouwen van de oude sociëteit tussen park en plein om de stad meer gezicht te geven; het terugbouwen van bebouwing langs de Voerweg om de weg naar de kade meer stedelijk te maken; het inbouwen van de Veerpoorttrappen met kleine, middeleeuws aandoende huisjes. Allemaal lood om oud ijzer.!
!
Alleen de Waal kan hier helpen. De oude burcht keek uit over de Waal, niet alleen de te herbouwen Donjon, maar de hele burcht, met stenen muur en al. In plaats van een park met bomen is dit de plek geweest van de aanvoerders van de stad, het summum van stedenbouw en het summum van landschappelijke locatie in één. Dat is de reden om het Valkhofkwartier te bezoeken, het ervaren van dat summum. Niet het ervaren van het zoveelste pleintje in een wirwar van pleinen in de binnenstad, maar dé belangrijkste reden waarom Nijmegen op lijstjes voorkomt om te bezoeken: stad aan de Waal waar je nog steeds dat gevoel kunt hebben waarom deze stad belangrijker is geweest dan zoveel andere steden op aarde. !
!
Hoog gelegen, fier baken. Duizenden voorvallen voor ieder jaar dat dit stuk land door mensen is bebouwd, bewoond en bevochten. !
! Dus wat te doen?! !
Een voorganger van mij, de landschapsarchitect Zocher heeft de laatste succesvolle verandering gebracht in dit gebied. Zijn familiebedrijf heeft gedaan voor Nijmegen wat zij met zoveel vestingsteden heeft gedaan toen steden zich niet meer hoefden te verdedigen, maar zich open konden stellen voor koets en reiziger en later auto, bus en tram. Hij maakte van de militaire omwalling een wandelpark met zachte glooiingen en rust om grote bomen te kweken. Bomen waar we nu optimaal van genieten maar die tevens het eindstadium van hun leven naderen. Het is mij opgevallen hoe belangrijk de bomen in het Valkhofkwartier zijn, hoe goed ze worden doorgezet in de straten naar de binnenstad. Een handjevol bomen, zoveel als een gemiddeld aantal familieleden. Iedere boom die doodgaat zul je missen. Hier komen ze optimaal tot hun recht, ook zonder bebouwing. Wat Zocher deed voor wandelaars is sindsdien niet meer aangepast, terwijl we toch duidelijk anders wandelen en dwalen tegenwoordig. We rijden veel meer in auto’s, willen die ook ergens veilig neerzetten om later weer weg te kunnen. En dus snijden brede stroken asfalt de parken van Zocher op in losse delen waar je altijd geduldig moet zijn voor de stroom aan snelverkeer, voordat je verder kunt wandelen of fietsen of joggen of skeeleren of whatsAppen. !
!
Als je het aan Zocher en zonen zou vragen en al die latere landschapsontwerpers, dan is het antwoord op de vraag ‘wat te doen’ unaniem: ‘meer verbindingen maken tussen de verschillende delen, meer continuïteit om rondjes te kunnen maken, meer souplesse om met de fiets de stad in te komen, meer stedenbouwkundige wijsheid toepassen rondom de musea, podia, winkels en eettentjes. Verbinden, verbinden, verbinden. En dat is dus wat er gebeuren moet.!
! ! ! Doe je ogen dicht en deel dit visioen met mij! !
Het Valkhofpark niet meer als afgesloten eiland zoals het eens als onneembare vesting stond, maar direct verbonden met de Lindenberg. Open, uitnodigend, om rondjes te kunnen maken. Om je berichtjes in het park te lezen in plaats van leunend tegen een vieze muur. De Voerweg niet als sluiproute naar de polder en de kade, maar als parkvallei tussen de hoge delen in, waar glijbanen kinderen naar beneden laten suizen en waar het geluid juist mooi gedempt wordt in plaats van versterkt door gebrul van motoren. En heel belangrijk: geef fietsers de ruimte en de souplesse die zij nodig hebben. Een directe doorgang van de Waalbrug af naar de ruïne van Barbarossa, via de terrassen van de Belvedère. Een groene kortsluiting. K’tjeng! Direct van park naar de Waalbrug, zodat je vanuit het beste deel van de binnenstad naar het nieuwe eiland kunt fietsen/rolstoelen, zonder ook maar voor even het idee kwijt te raken dat je in een fantastische stad woont aan een ongelooflijke rivier. Dat is nog niet genoeg. Denk je eens in hoe sterk het beeld is van de verlengde Waalbrug aan de overkant. Dat zal ook aan deze kant van het Valkhof nodig zijn, een geheel open brug zodat je door de pijlers van de brug heen de Waal kunt zien stromen, in plaats van tegen een zware verkeersdijk opkijken, zoals geen Zocher die ooit heeft bedacht. Onder de brug geen bedompte sfeer van afgedankte olie en wachtende touringcars, maar afgegraven op het niveau van de Ooijpolder, verlengd met strand tot aan de haven.!
!
En al die mensen die even van hun riviertocht uitstappen om Nijmegen te bezoeken? Die moet je direct ophalen met geinige riksja’s om ze via dit natuurlijke deel van de Waalkade en het nieuwe strand onder de brug - nog even dat uitzicht op de Ooijpolder - comfortabel omhoog te brengen via een stille Parkvallei omhoog naar het groenste plein van de stad: bovenaan de Voerweg vlak voordat je de binnenstad ingaat. Daar waar je het museum ziet, de Lindenberg, de Hertogstraat inkijkt tot aan het Hertogplein en even op adem kan komen want hier wordt aan stedenbouwkundige wijsheid voldaan die je kent van steden als Barcelona, San Francisco en dat nieuwe park in Hong Kong. Een plein met indrukwekkende bomen, klaterend water, uitzicht op de Waal langs de vernieuwde gevel van de Lindenberg en een open contact met het oudste stuk stad van Nederland, het Valkhofpark. Dit verkorte Kelfkensbos dat zowaar het idee geeft van een klein stadsbos, lommerrijk tussen stad en Waal, daar waar je reisverwachtingen worden waargemaakt en je levenslessen krijgt aangeboden in de universele taal van Europa. !
! ! !
Mijn jonge leerlingen weten dit, want ze laten dit stuk voor stuk zien in de beelden die ze hebben gemaakt. Hoe weten ze dat? Hoe kunnen zij weten wat het stadsbestuur niet lijkt te weten? Dat is een interessante vraag. Een retorische vraag, want jij en ik weten waarom ze dat weten. Ze voelen het en ze durven het te zeggen, los van alle pragmatiek. Los van de ‘ja maar’… de Voerweg kun je niet afsluiten van verkeer want dan gaat het mis op vrijdag om 18:00. Er is nog nooit iets misgegaan in een stad. Iedere stad lost dingen op omdat er zoveel mensen wonen en gebruik van maken van de stad, dat zich dingen oplossen. Er is veel moed voor nodig om te ontwerpen aan de plek die wij allemaal al zien aan de binnenkant van onze oogleden. Het kan toch niet zo zijn dat alleen heel jonge ontwerpers zoiets willen nastreven?!
! ! ! ! !
Het plan!
!
Het valt nog te bezien of Nijmegen er aan toe is te erkennen dat zij op lijstjes voorkomt van steden die je gezien moet hebben. Ik heb wel het gevoel gekregen dat dit niet ondenkbaar is, maar voorlopig spiegelt Nijmegen zich vooral nog aan Arnhem, als geduchte concurrent. Nijmegen had een tijdelijk konijn, Arnhem heeft een permanent feestvarken. Weliswaar uitgeteld liggend op zijn rug en in schijnbare coma, maar toch. Nijmegen heeft een kade, maar Arnhem heeft de avondzon op haar kade. Dat soort dingen. Maar Nijmegen heeft de betere festivals en gigantische evenementen. In die tijdelijke, evenementachtige sfeer lijkt wel een voedingsbodem te bestaan om in Nijmegen wat los te maken.!
!
Als je het niet tijdelijk aanpakt maar meteen duurzaam, kun je het door de stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten van West 8 laten ontwerpen; dan krijg je direct het best mogelijke park dat zo met Hong Kong kan concurreren. Maar dan moet je wel een goudmijn bezitten, of nog een aandeel in een gasbedrijf te verkopen hebben. Ik vermoed dat Nijmegen dat niet heeft. !
! Maar toch…! !
Stel bijvoorbeeld dat het beroemde kunstenaarsduo ‘Christo en Jeanne Claude’ hier een evenement zou organiseren waar ze tot in Rotterdam van willen horen. Wat zeg ik, tot aan Londen. Ze zouden de Waalbrug in kunnen pakken (foto), het nieuwe eiland met roze stof kunnen bekleden (foto) en ze zouden een paar kilometer park kunnen verbijzonderen (foto). In al die gevallen staat het contact tussen de Waal en het Valkhof centraal. Zo kan ik me voorstellen dat ze zouden zien dat er op dit moment gigantische hoeveelheden zand worden weggeschept aan de overkant van de Waal. Mooi crèmekleurig zand dat zich gemakkelijk voegt naar elke onregelmatigheid van de ondergrond en daarmee van stoepranden en asfaltpaden een mooi egaal strand kan maken om rustig met blote voeten op te lopen. Als verse, knarsende sneeuw, rust en orde afdwingend. De Christo's zouden regelen dat het zand van de overkant direct van bovenaf op de Voerweg gestort zou worden om daarmee vanuit de winkelstraten contact te leggen met de Waal. Parasols erop, ligstoelen, koek en martini, op strandslippers het museum in en via 'Strandweg de Voerweg' naar beneden in één golvende beweging over de kade naar de haven met volleybalvelden van vóór het casino tot onder de brug. !
! Dat zou kunnen.! !
En dat zou spectaculair zijn, genoeg voor Rotterdammers en Londenaars om langs te komen. De beelden zouden de wereld overgaan. Nijmegen zou op z’n kop staan. Alles zou verbonden zijn. Het nieuwe eiland, de Waal, de stad en de ranglijst van steden om te bezoeken.!
!
Hetzelfde kun je ook laten uitvoeren door bureau ZUS uit Rotterdam, die in hout een nieuwe verbinding hebben gemaakt met de verloederde achterkant van Rotterdam: ‘de luchtsingel’. Met hout kun je ook prima een tijdelijk park maken waarmee je soepel van bovenstad via een parkvallei naar de Waal kunt. Met hout kun je bovendien een brug maken die nodig is om fietsers gemakkelijk van de Waalbrug via de Belvedère direct in het Valkhofpark te krijgen. Je kunt dan nog meer verbindingen maken dan de Christo’s zouden bieden. De luchtsingel in Rotterdam is met een basisbedrag van de gemeente Rotterdam opgestart, een miljoen euro als mijn bronnen het goed hebben en daarna met crowdfunding uitgebreid. Mensen kunnen planken kopen om daarmee de brug almaar langer te maken, tot waar nodig is om verbindingen te maken. !
!
Iets dergelijks is ook voorgesteld in de prijsvraag voor de invulling van het nieuwe eiland ‘Veurlent’ in de inzending ‘Stephanuseiland’. Het opdelen van het eiland in 180.000 stukjes land die kunnen worden gekocht en verhandeld, zou het nodige geld en betrokkenheid kunnen opleveren. Maar ook een ratjetoe aan schuttingen, wellicht 180.000 schuttingen.!
!
Het voordeel van een tijdelijk project, als dat van de Christo’s, is dat het niet definitief is en je fouten kunt herstellen. Maar als het goed werkt, kun je direct doorgaan in het enthousiasme dat
gedeeld wordt met zoveel gebruikers. Zoals ook door kunstenaar Jacques Splinter is gedaan in Nijmegen, met een grasmat op plein 44.!
! !
Hoe het ook gebeurt, het zal groots en meeslepend zijn. Kleine tijdelijke konijnen en zelfs een redelijk forse Donjon zullen niet veel betekenen. De start van de vierdaagse op het Valkhof zal wel iets veroorzaken, maar niet voor het moment waarop je de hulp van je stad het meeste nodig hebt, bij vies weer, alles dicht en uitzichtloze penarie. Er ligt heel wat op het bord van de stichting Valkhofkwartier. Mijn advies is om de goede gesprekken en enthousiaste mensen die wij ontmoetten in het Besiendershuis, om die goede ervaring en eensgezindheid kracht bij te zetten en alle huidige plannen voor dit gebied stop te zetten. Alle inzet voor kleine onderdelen, zoals ook het opwaarderen van de Veerpoorttrappen, moet onmiddellijk worden gestaakt. Het gereserveerde bedrag van 1,1 miljoen dat alleen al met het opwaarderen van de Veerpoorttrappen kan worden bespaard, kan beter worden ingezet in een groots en meeslepend, tijdelijk project zoals dat van de Christo’s, of van een team van onze studenten. Wij staan er klaar voor. 2016 lijkt een goede stip op de horizon te zijn voor dit project. Dan wordt ook het nieuwe eiland geopend. Een groot genoeg project zal tot in Londen resoneren en alle bewoners van Nijmegen doen beseffen dat Valkhof en Waal bij elkaar horen, zodat ook zij enthousiast worden om één van de 180.000 aandelen te kopen om het project uit te breiden tot het niveau wat door mijn jonge studenten zo goed is gezien!
! ! ! ! ! ! ! ! !
Paul Roncken - landscape architecture! VOLLE HOOP REIZIGER! full hope traveler!
! research:! ! www.landscapemachines.com! ! blog:! www.paulroncken.com!
! ! ! list of publications:! ! http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/list?author=1014695&wq_inf_heading=Publications! ! 0031 (0)6227 27 665!
[email protected]!
!
Assistant professor! aesthetics and design education and research! bachelor coordinator landscape architecture! Wageningen University!
!
www.wageningenur.nl/lar
