OOSTENDE VOOR ANKER DRAAIT DE KLOK VER TERUG

Pagina1

OOSTENDE VOOR ANKER DRAAIT DE KLOK VER TERUG maar geeft de scheepvaart en het watererfgoed van de Noordzee een nieuwe elan

De scheepvaart uit de middeleeuwen is een van de accenten op een ondergeschoven aspect van de scheepvaartgeschiedenis. Toen was de scheepvaart een van de belangrijkste pijlers van de economie. De Hanzecompagnie had een zetel in Brugge en havens als Nieuwpoort en Oostende zouden hun belang later nooit meer evenaren. Er was ook nog de visserij in haar meest authentieke vorm. Oostende voor Anker wordt een eerbetoon aan de schepen uit die donkere tijd.

M IDDELEEUWSE SCHEPEN De Kogge is een absoluut icoon uit de middeleeuwen en de replica die naar Oostende komt is dan ook een van de grootste vedetten. Deze oersterke schepen bezeilden de Noord – en Baltische zee en verbonden de diverse Hanzesteden. Ze vervoerden een grote variatie aan vrachten en brachten dus welvaart. Om de link met de Doelse Koggen te benadrukken, komt er een infostand over deze unieke exemplaren uit de veertiende eeuw in het nautisch dorp. Deze koggen werden in gave staat ontdekt bij de graafwerken van de bouw van het Deurganckdock in en rond Doel. Je maakt tijdens Oostende voor Anker kennis met de geschiedenis van de Koggen, maar ook met enkele specifieke aspecten die de Hanze inhielden, de voorloper van de nu bekende multinationals. De bemanning, in middeleeuwse kleding, ontvangt graag iedere bezoeker en vertelt over het leven aan boord vanuit een historische achtergrond en eigen ervaring. De Scute vertegenwoordigt de middeleeuwse visserij. Scute bestonden al nog voor er havens waren aan de oostkust. Deze platbodems waren bestand tegen droogvallen op het strand langs onze kust. Dat is makkelijker om de vangst uit te laden. De St. Pieter is een met zorg gebouwd en gerestaureerd in Blankenberge. De Gentse Barge is en blijft een staaltje van de beurtvaart op onze binnenwateren. Paarden trokken deze beurtschepen over de rivieren en onze eerste kanalen voorttrokken met soms een zeiltje erbij als de wind gunstig zat. Het waren varende ‘hoven van plaisantie’ tussen de coupures van Gent en Brugge. Deze Kapitein A. De Wilde is een replica, gebouwd door het sociale project de Steenschuit in Boom, waar ook de schoener de Rupel werd gebouwd. De vloot Rond- en Platbodems. Eeuwenlang bouwden vissers diverse scheepstypes die generaties lang hun diensten bewezen in de ondiepe wateren van de Schelde Delta maar ook de hele Lage Landen gebied. De Stroppentocht is een vierjaarlijkse expeditie van een veertigtal aken, hoogaarzen, boeiers, schouwen en andere types met zijzwaarden en gaffeltuig die vandaag als jacht maar ooit als werkschepen door het water labeurden.

Pagina2

K ONING A LBERT I EN K ONINGIN P AOLA OP BEZOEK BIJ O OSTENDE VOOR A NKER PERSMEDEDELING VAN HET KONINKLIJK PALEIS

In de voormiddag van vrijdag 24 mei 2013 begeven de Koning en de Koningin zich naar Oostende. Ze wonen er de officiële inhuldigingsplechtigheid bij van het monument “Vindictive” en brengen nadien een bezoek aan het festival Oostende voor Anker.

D E VOLSTE EDITIE OOIT De veertiende volgeboekt, zegt over het met 174

editie van Oostende voor Anker was nog nooit eerder zo snel organisator Hubert Rubbens. Sinds half januari staat er ‘volzet’ aanmeldingsformulier op de website. De haven ligt overvol deelnemende schepen. Ook het gebruikelijke muziekprogramma zit vol. Meer dan 25 groepen zullen 85 optredens brengen op de scheepsdekken, op het podium van het Sint Petrus- en Paulusplein en op de kaaien. Ze zijn allemaal gratis te volgen, meestal vanuit een luie stoel van waaruit het publiek iets lekkers kan bestellen. Of mee zingen met de scala aan hijs-, hieuw- en pompliederen die er vanzelf de sfeer in brengen. Enkele groepen: Boreas, Chiens d’Mer, Green Jackets, Nouvelle Flibuste, Mo-Chito, de muziekkapel van de Marine, Pierre Vincent, Shantykoor Blankenberge en veel meer. In totaal komen er 100 standen, verdeeld over de Vindictivelaan, het sluisplateau van de Mercatorsluis en de kaaien. Hier kan je keuze maken uit nautische kleding, scheepsmateriaal, brocante en antiek, collectiestukken uit de scheepvaart maar ook interessante hebbedingen van marines en andere scheepvaartmiddens.

D E PUBLIEKSVERLEIDERS B OS

VAN MASTEN , W EB VAN W ANT EN TOUW EN

Oostende voor Anker is het verzamelpunt van alle authentieke schepen die een nieuwe toekomst hebben gevonden als jacht of charterschip. Er zijn ook unieke vaartuigen bij die overtuigde bezielers behouden als dynamische getuigen van de scheepvaartevolutie op zout en zoet water. Het aantal schepen van de A en B klasse is ronduit overweldigend. Het fregat de Etoile du Roy is een van de indrukwekkendste vedetten, maar ook de driemastbark Artemis*, de brikken de Astrid*, de Jantje*, de Mercedes* en de Morgenster*, de schoeners Eldorado* (omgebouwd voormalig Oostends vissersschip), La Goëlle en de Drum of Drake, de zeilloggers de Iris* en de Gallant*, de galjas de Marjorie, de klipper-aak de Vriendschap, de Wad en Sont vaarder Vrouwe Nele, de Tjalk Zes Geboeders en nog veel meer. Afhankelijk van weer en wind komt de volbloed zeiler (dus zonder hulpmotor) de brigantijn Tres Hombres terug met een lading fijne Dominicaanse rum. Schepen met een ster liggen in de voorhaven en gaan geregeld de zee op voor tochtjes. Vertrek, aankomst en havenmanoeuvres zijn een heus waterballet en een plezier om zien.

Pagina3

W ERKERS

VAN FORMAAT

Buiten de Touchstone, interessante mijnenveger Marine de voor kort nog omgebouwd VIC 69 die ooit verkleinde de Schotse scones.

P OLYCLASSICS

opkomst van authentieke sleepboten zoals de Hero, de de Kattenmeer en de Odilia, zijn er ook dit jaar weer enkele werkschepen in aantocht. Zoals de Bernisse, de houten die ooit nog onder Belgische vlag voer, de zeesleper van de Albatros, de knalrode touwboot Brabo III, enkele aken die tot vracht vervoerden in de ruimen die nu tot appartement zijn zoals bij de Elisabeth. Uniek is de oude, ijzeren stoom”puffer” de British Navyschepen op zee bevoorraadde en een op schaal versie: de Magic Dragon. Puffers –oorspronkelijk gebouwd voor kanalen- zijn al zo authentiek Brits als Narrow Boats en tea and

TONEN DE TRAN SFORMATIE VAN AMBACH TELIJKE NAAR

INDUSTRIËLE BOOTBOUW Een vijftiental jachten uit de jaren zestig kenmerken de overgang van de stalen scheepsbouw naar het gebruik van polyester in de seriebouw. De Ecume de Mers en Trintalla’s varen nog steeds rond. De watersportwereld heeft deze kunststoffen jachten erkend als polyclassics, waarmee ze hun plaats hebben veroverd in de visie op authenticiteit. Ze presenteren zich voor het eerst als groepsthema op Oostende voor Anker. Erfgoed is wat we vandaag gebruiken en voor de toekomst bewaren. Zet je daar een schuifregelaar op, dan is het materiaal van vandaag het erfgoed van morgen. Velen zullen het effect erkennen als het over vintage gaat. Een trendy term die de stijliconen van de jaren vijftig, zestig en zeventig uit de voorgaande eeuw terug voor het voetlicht brengt. De scheepsbouw kent dat fenomeen ook. Het einde van de achttiende eeuw is kenmerkend voor de overgang van de ambachtelijke houtbouw van schepen die op basis van de vader op zoon kennisoverdracht werden gebouwd naar de industrialisering. De productie van degelijk ijzer en de drang om meer seriematig te gaan produceren leidde tot de ingang van ijzeren schepen die eerst op plan werden uitgetekend. Begin jaren zestig zijn al even cruciaal als het over de overgang van staal naar polyester gaat, vooral dan in de jachtbouw.

DE ECUME DE MER Jean Marie Finot bedenkt in 1968 de Ecume de Mer, een zg ‘course croisière’ zeilboot, geschikt voor sportief zeilen in de kustwateren. Het eerste exemplaar wordt in Nederland bij Huysman gebouwd, een werf die dan al investeert in frisse vernieuwing. Deze wint de twee daaropvolgende jaren alle wedstrijden. De boot is relatief klein maar met een prestatievolle ronde rompvorm. Hij is aangepast aan de wedstrijdnormen van dat IOR tijdperk en biedt toch aardig wat comfort voor een bemanning van vier. Een voltreffer die het einde van de smalle, zware en dikwijls natte S spantjachten uit het RORC tijdperk inluidt. In 1969 neemt de Franse werf Mallard de productie van de Ecume op zich. De ontwerper brengt verbeteringen aan het oorspronkelijke ontwerp, zodat het gladboordig in een mal en uit polyester kan gemaakt worden. Als de boot op het watersportsalon in Parijs tentoon wordt gesteld, is het meteen raak. De boot is handig en

Pagina4

comfortabel, hij kan bij wijze van spreken rondjes draaien rond de meestal stalen wedstrijdschepen in de diverse regatta’s. Tot 1975 worden er ruim 1350 exemplaren van gebouwd, waarvan er nu nog steeds vele van rondzeilen. De Ecume de Mer werd in onze contreien beroemd door de dynamische aanpak van de schipshandler Van Breuse in Zeebrugge, die de Ecume de Mer ook in Nederland met succes verdeelde. De Ecume de Mer eigenaren in het Noorden (de Lage Landen) als in het Zuiden (Frankrijk) werken hard aan hun boten en vormen hechte communities met diverse activiteiten zoals reünies, regatta’s maar ook een technische samenwerking.

DE TRINTELLA Scheepsbouwer Anne Wever uit ‘s-Hertogenbosch begint in 1953 met het bouwen van plezierboten. Met een omwegje komt hij in contact met de jachtontwerper E.G. Van De Stadt Die zal een wereldreputatie maken door innovatieve, goed zeilende jachten te ontwerpen voor zowel de compromisloze pleziervaart op plassen tot oceanen. Van De Stad tekent ook aanzienlijk wat prijzenwinnende racemachines. Als in 1959 een werf in Engeland met de polyesterbouw begint van een Van De Stad ontwerp, vraagt Anne Wever aan de designer een nieuwe versie van de succesrijke Trintel 1 te tekenen, een jacht dat de werf eerder in hout had gebouwd. Het ontwerp is een voor die tijd moderne aanpassing van een klassieke jacht met lange kiel en dubbele S-vormig rompprofiel. Wever laat meteen de rompen van deze Trintella elders bouwen, maar drijft zijn zin door om het luxe cachet te behouden door de opbouw in eigen beheer in hout uit te voeren. Trintella's I en Ia werden de succesvolste modellen in de Trintellareeks, in totaal zijn er 260 van gebouwd. Later volgen ook de grotere Trintella II en IIa, III en IIIa, enz. . Ook vandaag worden nog Trintella’s gebouwd tot 78 voet die de kenmerken van zeewaardigheid, comfort en luxe zijn blijven dragen.

OCEAANRACER PUS SANG Een van de meest markante schepen uit deze categorie is vast de Tomidi. Het is een jacht dat uit een project sproot dat de Belgische vlag in de toenmalige Whitbread Round the World race liet zien. Bredenaar Staf Versluys was het publieke boegbeeld en de feitelijke schipper aan boord. Het project werd getrokken door een reeks ondernemers waaronder de eerste sponsor: sportkleding en accessoire fabrikant Rucanor. Na twee deelnames aan de heroïsche rond de wereld zeilrace in etappes (nu de Volvo Ocean Race) ging het schip over in particulieren handen en nam het deel aan andere lange afstandswedstrijden en transats. De Tomidi zeilt nu met succes als een sail training jacht. Andere schepen die onder Belgische vlag deelnemen aan de Tall Ships Races en die Oostende voor Anker onder geen beding willen missen zijn de houten Rupel schoener, en de jachten de Antwerp Flyer en de Polarrev, alle twee in aluminium. Daarnaast levert de vloot aan de zg. Old Gaffers, klassieke scherpe schepen met het trapeziumvormige grootzeil en de boegspriet, het pigment voor Oostende voor Anker.

Pagina5

O OSTENDE IN DE BAN VAN DE SCHEEPSSFEER Het Mercatordok krijgt dit jaar aan de kant Vindictivelaan de middeleeuwse replicaschepen op bezoek. De Barge zal ingezet worden als podium voor muziekoptredens en de kamper Kogge zal open zijn voor het grote publiek. Aan boord verwelkomt de bemanning de bezoekers in middeleeuwse kleding en beeldrijke ervaringen uit hun talloze tochten. Voor de jongsten van geest of van leeftijd vertellen de bemanningsleden de verhalen van ridders, jonkvrouwen en roemruchte zeeavonturen. Als je langs de vele andere schepen loopt over de pontons van dit dok kan je (soms) binnenkijken of een gesprek aanknopen met de bemanning. Wellicht wordt je aan boord uitgenodigd. Aan de overkant van het Mercatordok, voor het station, komt het Franse linieschip, de ‘ Etoile du Roy’. Na zes jaar kan het publiek hier opnieuw een fregat uit de Napoleontische tijd bezoeken. Misschien lijkt het profiel van de Etoile du Roy bekend? Dat zal best, want het is de ‘Grand Turk’ die voor TV opnamen werd gebouwd onder Britse vlag. Je zag haar in de BBC TV reeks ‘Captain Hornblower’ waar de bakboordzijde als Frans fregat was gedecoreerd en de stuurboordzijde als His Majesty’s frigate Indifetigable. Want net als toen heeft het schip van naam, vlag en eigenaar gewisseld. Deze keer zonder oorlogszuchtige entering. De Grand Turk kwam meerdere keren naar Oostende voor Anker. Op haar dekken zullen nu diverse optredens plaatsvinden, terwijl het publiek het uitzonderlijke schip kan bezoeken. Op het Sint Petrus- en Paulusplein komt het Zeedorp. Slenter door de standen van de Marine, de diverse watererfgoedcentra van Vlaanderen, Noord Frankrijk en Engeland en ontdek welke schepen er gebouwd of gerestaureerd worden en wie de mensen zijn die zich vol overgave op soms schijnbaar hopeloze projecten storten. Hier vindt je ook de uitgeverijen van tijdschriften en boeken en andere bezielers en zorgers van deze fascinerende wereld. De Vindictivelaan is één langgerekte maritieme markt met alle materiaal, kleding voor zeebonken (of wie zich ertoe aangetrokken voelt) maar ook een reeks standen van kundige ambachtslui en andere kunstenaars die de muze van de zee en de scheepvaart van alle tijden op diverse manieren verbeelden. Zoals: Fotografen Maurice Amzallag Mo en Adriaan Huys, tekenaar Ben Schrama, Yves Voeten die van schelpen een eigen zee maakt, Kris Lermusieau, een moderne beeldhouwer, Kunstenaars Bruno Allioux, Arlette Vereecke, Sonia Helmont Redgie Van Troost, Daniel Tobias, Carine Vermeersch en Nicole Lefèvre, GIT Gervais doet het in glas, Yasmina Defloor-Vanhove’s schepenschilderijen en de ambachtelijke touwslagerij “Den Boan”. Het is de verbindingsstreep tussen de IJslandvisser en het bijhorende museum de Amandine en de Mercator driemaster/barkentijn die uiteraard tijdens het Oostende voor Anker weekend geopend is voor bezoek. Standen met informatie, nautische instrumenten of uitgaven vindt je ook op het Stationsplein, het sluisplateau van de Mercatorsluis en op de kaaien langs het Montgomerydok.

Pagina6

S CHEEP IN EN VAAR MEE Het publiek kan meevaren met schepen die geregeld de haven verlaten. Koop de tickets aan de loopbrug van de schepen die in het Montgomerydok liggen. Bij laagwater meren die aan aan de Cruisekaai, achter het station. Enkele schepen, zoals de Oostendse tweemastsloep De Nele liggen aan een goed bereikbare wachtponton voor de Mercator sluis. De vloot van deelnemende schepen aan Oostende voor Anker is nog nooit zo groot geweest. En was nog nooit eerder zo snel ingeschreven. Wat iets zegt over de populariteit van dit evenement.

E N HOE ZIT DAT NU MET DE ZEE ? Het Vlaamse agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust en haar partners maken iedereen wegwijs in de wereld van de zeescheepvaart, de pleziervaart en de diverse overheidsdiensten die waken over het verkeer op zee, de regelingen in de havens en de zorg voor het marine milieu. In het directiegebouw van VLOOT, de reder van de Vlaamse overheid, op de Sir Winston Churchillkaai, 2, 8400 Oostende kan het publiek op zaterdag 25 en zondag 26 mei telkens van 10u tot 18u - kennis maken met de dienstverlening en de diverse afdelingen. Boven in het VLOOT-gebouw biedt de controletoren een uniek uitzicht over de Haven van Oostende en de drukte van Oostende voor Anker. Thema’s 

  

Het loodsen en het beloodsen van vracht-, passagiers- en andere zee- of oceaanschepen die van zee naar de havens varen of terug.  Het begeleiden van het scheepvaartverkeer.  Reddingsdiensten  De hydrografie: hoe de zee en de rivieren in kaart wordt gebracht.  De zeewering: de bescherming tegen stormen en de stijging van de zeespiegel.  De kustjachthavens: het pleziervaartverkeer en de accommodatie in het water.  De maritieme toegang: veilig en bevaarbaar houden van havens.  Het kustweerbericht: aangepaste meteo-informatie voor de scheepvaart, strandrecreatie en de pleziervaart.  VLOOT: het inzetten van vaartuigen voor overheidstaken, peilingen, onderzoek,kustwacht, redding, beloodsing, werkzaamheden, Scheepvaartpolitie, douane,… enz.. Partners: Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ): de wondere wereld van het zeeonderzoek. Are You Waterproof: aantrekkelijke perspectieven in de nautische opleidingen voor een baan in een boeiende wereld die dringend werknemers zoekt. Scheepvaartpolitie (SPN): actief in de zeehavens, in de belangrijkste jachthavens, op de binnenvaartwegen en op de ongeveer 3500 vierkante km Belgische wateren in de Noordzee.

R AV E E L

A AN Z E E

Als eerbetoon aan de recent overleden kunstenaar Roger Raveel zijn er begeleide rondleidingen in het directiegebouw van VLOOT, van ca ¾ à 1 uur vanaf 10u. Pauze voorzien tussen 13u en 14u – laatste rondleiding om 17u. De opbrengst van deze rondleidingen gaat integraal naar het Kinderkankerfonds. Reserveer bij het UiTloket van Oostende vanaf dinsdag 21 mei, bel 059 33 99 00 of e-mail: [email protected]. Ook verkrijgbaar aan het UiTloket, Hendrik Serruyslaan 18a. Van 10.00 uur tot 18.00 uur, in de week, en van 14.00 uur tot 18.00 uur op zaterdag.

Pagina7

M ET HET OPENBAAR VERVOER VERMIJD JE MOBILITEITSERGERNIS Zeker op zonnige dagen is het er heel druk. Dat is een deel van de sfeer. Maar voor een vlotte en zorgeloze mobiliteit kom je toch best met de kusttram of de trein. Of kom met de boot.

Pagina8

O OSTENDE VOOR A NKER ( KORT ) Oostende gaat voor de veertiende keer voor Anker van 23 tot 26 mei 2013. De site is dagelijks open van 10 tot 18 uur. Locatie van Oostende voor Anker: Vindictivelaan, Stationsplein, Winston Churchillkaai, Visserskaai, St.-Petrus en Paulus plein + het Montgomery en het Mercatordok. Door omstandigheden kunnen ook schepen aanmeren aan de Cruisekaai, kant vaargeul Haven Oostende. Het bezoek aan de site en de schepen is volledig gratis en wordt U vriendelijk aangeboden door de Oostendenaars. Voor de vaartochten in de haven of op zee vragen de schippers tussenkomst in de onkosten, tickets aan boord of bij de loopbrug naar de schepen.

ALLE

V ER D E R E I N FO R M AT I E

op www.oostendevooranker.be Hi Res foto’s staan onder de rubriek [pers] en zijn auteursrechtenvrij te gebruiken voor publicatie in redactioneel verband met Oostende voor Anker 2013. Facebook: www.facebook.com/OostendeVoorAnker Persdienst: +32 (0)475 90 25 24 / [email protected]

Organisatie: vzw Oostende voor Anker / Organisator Hubert Rubbens : +32(0)486 72 90 73 In opdracht van Toerime Oostende vzw