Onze voeding in de westerse wereld is té overvloedig, té rijk en té zwaar. Hierdoor raakt ons spijsverteringsstelsel overbelast en ontstaan er heel snel karakteristieke maag- of lever-, gal of darmklachten, stoornissen van de alvleesklier of we hebben een enzymtekort. Allerlei klachten zijn we heel gewoon gaan vinden: moeheid na het eten, een vol gevoel, opgezwollen buik, brandend maagzuur, boeren en winderigheid, darmtraagheid, verstopping, een gistende, rottende of brijachtige ontlasting, aambeien en andere heel nare
Verslag van deelname van Hans Reijnen aan het Internationaal Vitamine B12 Symposium op 20, 21 en 22 september in Nancy, Frankrijk. Bespreking van de bijzondere plek van de Mayr Reinigingskuur tegen de achtergrond van de Grote Ommekeer van 2012 waar de hele mensheid midden in zit. Boekbespreking: Oergondisch genieten, Fit en bruisend door het leven, meer dan 250 recepten, een bijzonder kookboek dat geheel past in het zogenaamde Paleo-Dieet, van de hand van Ria Penders & Yvonne van Stigt. Laatste Nieuws in en rond Mens Sana: o.a. Derde cursusdag Radiësthetische Geneeskunde op zaterdag 24 november 2012. De Huisapotheek: Een viertal sterk reinigende, fytotherapeutische groene theesoorten ter ondersteuning van het ontgiftende en ontzurende kuren dat je bij voorkeur in voor- of najaar doet.
verschijnselen van het laatste stukje van onze darm. We besteden er te vaak maar weinig of geen aandacht aan. Maar dat is geheel ten onrechte. Wie weet op dit moment hoe een gezonde ontlasting van de darm eigenlijk dient te verlopen en, nog sterker, hoeveel mensen zullen zo’n gezonde ontlasting hebben? Ik zal u heel eerlijk opbiechten, ik hoorde zelf in ieder geval niet bij deze categorie mensen. Terwijl ik nu al bijna dertig jaar mijn artsenpraktijk run en zeker de laatste tien jaar dacht dat ik al heel gezond at. En toch voldeed mijn ontlasting niet aan de gezondheidscriteria van Dr. Mayr en was ik de afgelopen tien jaar heel geleidelijk tien kilo aangekomen. Kenmerken van een normale ontlasting Een waarlijk gezonde ontlasting is stevig gevormd en toch makkelijk kneedbaar zodat de inkepingen van de zich samentrekkende darm erin zullen staan op gerede afstand van elkaar, dus ook niet te kort bij elkaar. De uiteinden van de ontlasting zijn afgerond en de drollen zijn bedekt met een dun slijmlaagje. De darm zal zich spontaan en gemakkelijk één keer per dag willen ontlasten en dit verloopt dan ook snel en soepel. Dit betekent ook dat je nauwelijks toiletpapier nodig zult hebben en dat de ontlasting natuurlijk wel naar poep ruikt maar absoluut niet erg hoeft te stinken. Omdat een gezonde ontlasting geen gas bevat zal deze in het
water onder gaan (en dus niet blijven drijven) en ook niet plakken aan het toilet.
Enteropathie volgens Mayr: traagheid van de dunne darm De meeste mensen eten te veel. Zij leven van een kwart van wat zij opeten, van het resterende driekwart leven de artsen. En die artsen zijn ook al getraind in geheel andere gecompliceerde denk- en ideeënmodellen waardoor zij deze naakte waarheid geheel uit het oog verloren zijn. Het spijsverterings-
stelsel van de meeste mensen is verslakt, vervuild en vaak ontstoken. Deze ontsteking is wat Mayr enteropathie noemde. Slakken zijn afvalproducten die na de stofwisseling de neiging hebben in het lichaam achter te blijven waardoor het stofwisselingssysteem vervuild raakt. Na jaren van overvoeding vormen zich werkelijk versteende laagjes van oude poep aan de binnenkant van de dikke darm die de stofwisseling dan ernstig bemoeilijken. Hierdoor treden er langzaam maar zeker steeds meer verstorende, ziekte verschijnselen op. Het was Dr. Mayr die heeft aangetoond dat hierdoor een
darmtraagheid gaat optreden die zeker niet alleen de dikke darm betreft maar ook de dunne darm: zijn enteropathie betreft vooral de dunne darm waarin een steeds grotere stagnatie optreedt die tot de in de eerste alinea genoemde klachten leidt. Er treedt een chronisch verteringsletsel op in de darmen waardoor uiteindelijk ook stofwisselingsgiffen ontstaan die dan allerlei symptomen op afstand gaan veroorzaken. Zelfvergiftiging vanuit de darmen Uit suiker, meelspijzen, brood en rauwkost, vooral bij inname van grote hoeveelheden, vormen zich gistingsproducten zoals zuren en alcoholen, met daaronder ook giftig bezinksel, methanol, propanol en butanol. Uit eiwitrijke voeding zoals vlees, vis, worst en eieren ontstaan zeer giftige rottingsstoffen zoals indicaan, putrescine, neurineen en cadaverine (lijkengif). Deze zijn zo giftig dat een kleine hoeveelheid, verstrekt in de vorm van een injectie, al voldoende is om een proefdier te doden. De in de darmen vrijkomende giffen kunnen in de bloedbaan terechtkomen, met name als het darmslijmvlies ontstoken is. Daarvandaan bereiken ze tenslotte bijna alle lichaamscellen en veroorzaken zo de chronische zelfvergiftiging vanuit de darmen (intestinale auto-intoxicatie). En denk als
De Enteropathische darm: zwart zijn de slakken, grijs is te dunne, onverteerde ontlasting
2
lezer nu niet te snel: ‘dit klinkt zo ernstig, dit gaat niet over mij’, want de kans dat het ook over jou gaat is helemaal niet zo klein. Want bijna iedereen eet nog steeds veel te veel en de verkeerde dingen. Symptomen op afstand: o Algemene malaise, moeheid o Lusteloosheid o Mismoedigheid, prikkelbaarheid, depressiviteit o Angstige gespannenheid, onrust o Slechte adem, slechte lichaamsgeur o Beslagen tong o Lage rugpijn o Slecht slapen o Visusklachten o Hoofdpijn, migraine o Hartklachten o Vaatkrampen (koude handen en voeten o Duizeligheid, vegetatieve dystonie o Hevig transpireren o Hoge bloeddruk o Gewrichts- en spierklachten o Onrustige benen, kuitkrampen o Over- en ondergewicht o Hypoglycemie Verslakking en verzuring van het lichaam Als de darmen onvoldoende de afvalstoffen kunnen afvoeren dan moeten andere uitscheidingsorganen extra hard werken. De nieren moeten meer zure slakstoffen afvoeren, de huid moet meer ‘vuilnis’ via huiduitwaseming en zweet afvoeren en de longen moeten gifstoffen via de uitademingslucht afvoeren. Al deze excreties krijgen daardoor vaak een ongezonde, kwalijke, scherpe tot zelfs penetrante geur. Gezondheid ruikt lekker – ziekte
ruikt slecht (de lucht van mond, adem, zweet, menstruatie, urine en ontlasting!) De pathologische buikvormen volgens Dr. Mayr Door de traagheid in zowel de dunne als de dikke darm en de hieruit voortvloeiende kwalijke gevolgen voor de gehele spijsvertering ontwikkelen mensen verschillende pathologische vormen van de buik. Zo ontstaan door gasvorming de eivormige gasbuik en in 3
een later stadium de kogelvormige gasbuik. Of er ontstaat een trillende, hangende, vaak kwabbige, in lagen over elkaar heen hangende, zakachtige drekbuik. Door deze afwijkingen ontstaan er ook houdingsafwijkingen zoals de grotetromdragers-houding als de gasbuik een dusdanige omvang heeft aangenomen dat je je zwaartepunt naar achteren moeten verplaatsen om je lichaam weer in balans te kunnen houden. Zoiets speelt ook bij de zaaiers-houding. De Mayr-therapieën Er zijn een aantal therapeutische mogelijkheden die Dr. Mayr ons heeft nagelaten. Er worden hierbij verschillende principes gehanteerd: ontzien door vasten, reiniging en training. Hoe een Mayr kuur precies het best kan verlopen is het gespecialiseerde werk van zogenaamde Mayr-artsen waarvan er ondertussen wereldwijd honderden zijn opgeleid.
Na een (paar) consult(en) bij één van hen zal een individueel programma voor jou worden opgesteld dat je dan het best in groepsverband onder begeleiding van die arts kunt uitvoeren. Er zal een keuze gemaakt worden uit één of enkele van de onderstaande mogelijkheden: • Genezend vasten of theevasten • Het melkdieet • Het uitgebreide melkdieet • Milde zuiverings- en ontslakkingsdieet Vasten is de vrijwillige beperking of afzien van voedsel ter bevordering van de gezondheid. Vasten is een oeroude remedie voor de mensheid omdat het een sterk reinigende en vernieuwende uitwerking heeft. Daarom is het principe verankerd in de culturen van talloos veel volken. Er is geen enkel groot religieus systeem dat zijn gelovigen niet adviseert of zelfs gebiedt om jaarlijks te vasten om lichaam en ziel te reinigen en zich op die manier te ontdoen van het lage en het zieke en zich te verheffen tot inzien en nastreven van de hogere doelen. Mede door de verregaande ontkerkelijking zijn we het principe van het vasten, helaas, bijna geheel uit het oog verloren. Uitwerkingen van het vasten: • Onderhoud en herstel van het spijsverteringsstelsel • Bestrijding van darmtraagheid • Ontslakken en
• •
ontgiften Ontzuren van het organisme Mobilisering van het zelfherstellend vermogen
Ik ga hier de overige kuurvormen niet in extenso bespreken, mensen die interesse hebben verdiepen zich in de, aan het eind van dit artikel vermelde, lectuur. Ik wil het tweede deel van dit artikel nu laten bestaan uit een verslag dat ik schreef over de Mayr darmreinigingskuur die ik, samen met Mieke (mijn echtgenote), zelf deed in mei 2012. Onze Mayr darmreinigingskuur 2012 Doel van de kuur: Te komen tot een intensieve darmreiniging op een zachte manier zonder dat daar klysma’s of Colon Hydro Therapie aan te pas hoeven te komen (mag wel als aanvulling). Hierdoor kan de overbelaste of zelfs zieke darm (enteropathie) zich herstellen en kunnen alle uitscheidingsorganen extra makkelijk hun werk doen (ontgifting via darm, lever, nier en huid en uitademingslucht).
4
Twaalf grondbeginselen van de Mayr kuur op een rijtje: 1. Leven met het licht: vroeg op (07.00 uur) en op tijd naar bed (22.30 uur) 2. Groene kruidenthee met bitterzout (Magnesiumsulfaat = laxeermiddel) als start van de dag. 3. Wisseldouches (koude begietingen ter stimulatie en ontgifting). 4. Wandelen in de natuur (of Yoga/Tai Chi). 5. Ontbijt: melkbroodje (1 snee fijngemalen tarwebrood van drie dagen oud met een beetje magere biogardekwark). 6. Het voedsel wordt 50 keer gekauwd (inspeekselen), na 40x kauwen doe je er een hapje magere kwark bij). 7. Het drinken van 3-4 liter mineraalwater per dag (een half uur voor en na een maaltijdje drink je niet). 8. Tijdens rust op bed in rugligging met opgetrokken benen: contact met je buik (massages in cirkelbewegingen). 9. Ademhalingsoefeningen volgens Mayr: zachte inademing – verlengde uitademing – pauze (buikademhaling) 10. Houdingsoefeningen:
verlengen van de wervelkolom, kruin naar de hemel. 11. Esoterische psycholo-gie: naar binnen gaan en verzachten in alles wat je doet (meditaties). 12. Uitgebreide studie naar echt gezond voedsel: Voeding = Voedsel + Vertering. Neem een ontbijt als een vorst, een warm middagmaal als een heer en een avondmaal als een bedelaar. Ga je uitgebreid verdiepen in hoe je een gezond zuur-base evenwicht kunt handhaven. Aanleiding voor de kuur Mieke heeft al zeker drie jaar gevraagd of we samen niet eens een keer een Mayr darmreinigingskuur zouden doen. Ik heb dat steeds afgehouden omdat ik wel wist dat het om een grote, zwaarwegende ingreep zou gaan en kennelijk was ik nog niet eerder gemotiveerd genoeg. Je moet er ook nogal wat voor over hebben, het neemt in totaal drie weken in beslag waarin je toch niet geheel normaal kunt functioneren en je
offert er dan zelfs een vakantie voor op. Vroeg in het voorjaar vroeg mijn dochter, Meike, of ik zin had om met haar de Grande Randonnee (GR20) op Corsica te gaan lopen. Voorheen zou ik dat nooit aangedurfd hebben omdat je die normaliter loopt, klimt, klautert met een rugzak van minstens 15 kg op je rug omdat je een tentje en een brander bij je moet hebben. Maar nu is er de mogelijkheid om het te doen via SNP en die regelen de overnachting, het eten en het bagagevervoer grotendeels. En dan komt er ineens een grote uitdaging in beeld: bijna 2 weken trekken door de hoogste bergen van Corsica die tot wel 2800m hoogte gaan. 12 Dagen door de wilde natuur, verstoken van de rest van de wereld onder heel basale omstandigheden. Maar wel met de mogelijkheid om prachtige foto’s te gaan schieten (een grote hobby) in een wereld die ik al zo lang ken, maar nog nooit zag van deze hoogte.
Maar,……ik ben door de jaren heen geleidelijk steeds zwaarder geworden en woog reeds 90 kg. Ik heb ongeveer anderhalf jaar geleden noodgedwongen mijn beide ringen van mijn vingers moeten halen omdat ze teveel gingen afknellen. Ondanks het feit dat we al jaren steeds bewuster aan het eten zijn. We proberen steeds minder te eten en vaak zonder koolhydraten of zonder vetten, op zijn Montignacs, want dat werkte wel nog steeds, dachten we. Maar we zijn de laatste jaren toch stiekem weer wat meer gaan snoepen. Pinda’s eet ik al van jongsaf te veel, daar ben ik al bijna mijn hele leven aan verslaafd. Maar we zijn ook weer meer chocola gaan gebruiken en we hebben weer eens wat vaker een appeltaartje gebakken, allemaal wel verantwoord hoor, dachten we. Tja, en de 4 of 5 cappuccino’s per dag waren in feite ook al heel lang onmisbaar, samen met één sigaartje, weliswaar niet over de longen, maar toch. Eerste consult bij Mayr arts Nina Weiss op woensdag 9 mei Je mag zo’n Mayr kuur alleen maar doen onder begeleiding van een arts, die daar speciaal voor is opgeleid. Voor Mieke was er medisch gezien voldoende aanleiding om te gaan kuren. Zij is al geruime tijd in vlagen heel moe, heeft al een paar jaar veel last van opvliegers ondanks allerlei interventies door mij en verschillende anderen. En bij wat grotere sportieve
5
prestaties kan ze zomaar ineens ‘de man met de hamer’ tegen komen. Ze wordt acuut heel moe, gaat heel erg zweten en wordt dan om begrijpelijke redenen toch weer heel bang dat ze wel hartklachten moet hebben. Ook al werd ze al gescreend door een cardioloog die niets kon vinden. Ze gebruikt al bijna een jaar één tablet metoprolol per dag (een bètablokker) vanwege hoge bloeddruk. En ondanks de medicatie mat Nina vandaag een bloeddruk van 170 over 110. Dat is behoorlijk zorgwekkend. Ik ging met wat mannelijk bravoure naar dit consult met het verhaal dat ik weinig of geen klachten had, in ieder geval voelde ik niet de behoefte om dat te melden, want je denkt zoals zo vele anderen, dat het er ondertussen wel allemaal bij hoort op je achtenvijftigste. Maar na een uitgebreid lichamelijk onderzoek logen de feiten er toch niet om. Een tromvormige buik met een veel te wijde epigastrische hoek (zie afbeelding) die toch verre van soepel bleek te zijn waardoor een buikademhaling niet meer goed mogelijk is, wat vetrolletjes in de flanken, wallen onder de ogen (die heb ik ook al vele jaren), wat oedeem aan de enkels en een paar kalknagels (schimmelinfectie). Ik wist het eigenlijk allemaal zelf ook wel goed, maar ik zorg liever voor anderen, de zorg voor mezelf laat kennelijk nog steeds te wensen over. Mijn belangrijkste eigen motivatie was het in relatief korte tijd zoveel mogelijk
afvallen op een zeer verantwoorde manier, zodat ik nog beter zou kunnen gaan trainen voor de GR20. De aanloopfase van de kuur We besloten te starten met de kuur op zondag 13 mei, niet helemaal handig omdat het direct viel na het vijfde BNS seminar dat dit jaar voor het eerst een tweedaagse was. Dat vroeg eerst nog om een grote prestatie van mijn kant, terwijl ik al aan het proberen was om de koffie en de alcohol af te bouwen. Daar zouden wij tijdens de kuur helemaal van af moeten blijven. Toch zijn we direct op zondag, de eerste dag na het seminar, enthousiast en consequent gestart met vier dagen als aanloop naar de echte kuur. Hoe ziet een dag er in de aanloopfase uit In deze aanloopfase verander je meteen je hele dagen nachtritme want je staat op om 7 uur en je begint eerst met een grote kop kruidenthee waarin je een theelepel honing doet en een afgestreken koffielepel bitterzout (magnesiumsulfaat) als laxeermiddel. Die
6
drink je rustig op in een kwartiertje en daarna maakten we een ochtendwandeling van een half uur. We hadden het geluk dat het die eerste ochtenden prachtig zonnig weer was waardoor we enorm konden genieten van de dageraad zoals die bedoeld is. Wat een frisheid, helderheid en een gezonde lucht om in te ademen terwijl het al prachtig voorjaar is. Door het wandelen worden je darmen als het ware gemasseerd van binnen uit en kan de Magnesiumsulfaat zich goed verspreiden. Ik was al meteen verbaasd over mijn energie terwijl ik altijd dacht dat ik ’s morgens tot geen grote fysieke prestaties in staat was. Thuisgekomen start je met het zogenaamde melkbroodje als ontbijt. Je snijdt een snee fijn tarwebrood, van drie dagen oud, in twintig kleine stukjes en je gaat 50 keer kauwen op elk stukje brood. De bedoeling hiervan is dat het brood fijngemalen wordt en gedurende ongeveer een minuut wordt ingespeekseld. Na 40 keer kauwen neem je er nog een klein hapje magere biogarde kwark bij zodat de vloeistof goed vermengd kan raken. Hier doen we dan 15 tot 20 minuten over terwijl
het feitelijk nog langer mag /moet duren. Op het eind werden het 25 minuten. Het vertragen moet dus getraind worden. Wie krijgt er heden ten dage nog les in het enorme belang van langzaam eten en goed kauwen terwijl het nog steeds in het basisonderwijs thuis zou horen, volgens Dr. Mayr. Zijn er nog ouders die het hun kinderen goed uitleggen? In de loop van de ochtend krijg je dan je eerste veel dunnere ontlasting, die later, zo lang er magnesiumsulfaat gebruikt wordt, waterdun wordt. Er komen dan ook regelmatig oude bruine stukjes mee, die soms zelfs best groot kunnen zijn. Dit is wat altijd ontslakken genoemd wordt. De wisseldouche Na dit wat vreemde ontbijt gaan we naar de badkamer voor een wisseldouche. Mieke had er al wat ervaring mee, voor mij was het nieuw. Het duurt twee keer voordat je weet wat precies de bedoeling is en hoe je dat het beste doet, maar dan blijkt het geweldig verfrissend en activerend te zijn. Je begint met een gewone warme douche en na enkele minuten start je met de douche op ijskoud te zetten. Dit wisselen we dan drie keer af voordat je je haren en je lijf insopt. Daarna wissel je nog een keer. In het begin start je heel voorzichtig met het koude water eerst alleen op je handen en je voeten, je moet er in het begin eerst nog doorheen. Na twee keren lukt het al om het gevecht met de kou wel
helemaal ineens aan te gaan. De bedoeling is dat je warm doucht tijdens de inademing en koud tijdens de uitademing. Dit maakt het ook een stuk makkelijker om niet van die luide oerkreten te hoeven slaken, ook al is daar natuurlijk niets op tegen. Het doel van deze koude begietingen is dat de doorbloeding van je huid sterk wordt gestimuleerd hetgeen de ontgifting verhoogt. Tevens word je hierdoor ‘gedwongen’ om je longen helemaal vol te zuigen, dat ventileert de longen tot in de diepste uithoeken. En je neemt dus even veel meer zuurstof op in het bloed. Het werkt sowieso heel erg verkwikkend en verfrissend, je begint de dag meteen helemaal klaarwakker. Terwijl ik dat al heel lang niet meer voor mogelijk gehouden had. Ik ben immers een echt avondmens, zo dacht ik ook al lang.
De wisseldouche Een wisseling van warm naar koud water en viceversa is goed voor het lichaam. Het is goed voor de huid, spijsvertering, rug en spieren. Bovendien een goedkoop middel om fit je dag te beginnen. De wisseldouche helpt bij huidproblemen en werkt verfrissend. Door tijdens het douchen af en toe het warme water uit te draaien, 'schrikt' je lichaam en doet het zijn best om je
Melkbroodje als ontbijt Weer tussen de middag warm eten Omstreeks half een, een uur had Mieke een lunch geprepareerd (ik was in de aanloopfase nog gewoon aan het werk), die in feite een heel lichte warme maaltijd is. Een klein stukje gestoomde vis of kip, met gestoomde groente en een paar gestoomde aardappelen in de schil. Daar moesten we het mee doen voor de rest van de dag. De bedoeling van de Mayr kuur is dat je voortaan weer ’s middags warm gaat eten zoals dat vroeger in de meeste Nederlandse huisge-
zo snel mogelijk weer op te warmen. De oppervlakkige bloedvaten en de spieren trekken samen. De huid wordt hierdoor strakker en gezond.
zinnen ook gebeurde. In de 3 boekjes over de kuur, die we driftig zijn gaan lezen, wordt het eetpatroon heel kort en krachtig als volgt omschreven: ’s morgens neem je een koninklijk ontbijt, ‘s middags dineer je als een burgerman en ’s avonds eet je als een bedelaar. Nou dat klopt aardig want de avondmaaltijd bestaat uit slechts een kruidenthee met wat honing erin.
3 of 4 liter mineraalwater per dag Tijdens de gehele kuur is het de bedoeling dat Mieke 3 en ik 4 liter mineraalwater per dag drink terwijl je een half uur voor en na een maaltijd niet drinkt. Verder drink je, behalve 2 of 3 keer een kruidenthee, helemaal niets. Het is de bedoeling dat je aan het eind van de dag echt op tijd naar bed gaat, zo omstreeks 22.00 -22.30 uur. Met name dit was voor mij, als avondmens is, een grote omschakeling. Op deze manier ga je, zoals vroeger ook heel gewoon was, veel meer leven met het licht. Op deze manier wordt, vooral ook door de frisse
ochtend-wandeling, de verbinding met de natuur weer veel groter en houd je vanzelf veel minder tijd over om ’s avonds nog veel te ondernemen. De beruchte derde dag Op de derde dag, en die schijnt daar berucht om te zijn, kregen we steeds meer hoofdpijn en kwamen onze spieren steeds strakker te staan. Ik schreef dat eerst vooral aan het afkicken van de koffie toe, maar later bleek uit een bioresonantie meting dat we een magnesiumtekort hadden. Toen dat was aangevuld ging het gelukkig al rap weer een heel stuk beter. Ik moest in deze aanloopfase nog drie werkdagen volmaken. Het viel niet mee, maar het is me gelukt. Op deze manier was ik er wel aan toe om op de vijfde dag over te schakelen naar het echte kuren. Omdat dit nog straffer zou worden hadden we een huis gehuurd aan de rand van Apeldoorn op steenworp afstand van een oerbos waar we nu onze ochtendwandelingen doen. Het leek ons het beste om ons op deze manier te kunnen terugtrekken om ons helemaal te kunnen overgeven aan deze kuur methode die in de ogen van mensen in onze omgeving bizar overkomt. Aan het eind van de aanloopfase bespeurden we al vele indrukwekkende veranderingen in en aan ons lichaam. We waren na vier dagen allebei al drie kilo kwijt en we zagen en voelden het vet verdwijnen. Ik voelde het direct aan mijn behaarde hoofd en mijn gezicht en ik schoof mijn ringen weer terug aan mijn vingers. Het enkeloedeem verdween. We waren allebei aangenaam verrast hoe energiek we er ons meestal bij voelen. Er zijn wel eens dips maar daar komen we weer snel overheen en, …….we hebben totaal geen last van honger. Het echte kuren vanaf de 5e dag Op 17 mei konden we vanaf 16.00 uur terecht in het huis in Apeldoorn. Het is strak en modern gebouwd en ingericht waardoor het meer weg heeft van een vakantiehuis. Nu konden we ons pas volledig gaan wijden aan het geheel van alle ingrediënten van de Mayr kuur. De echte kuur onderscheidt zich slechts in één aspect van het eetpatroon in de aanloopfase: de lunch (alias lichte, warme maaltijd) wordt ingewisseld voor nog een tweede melkbroodje. Het is ons alleszins meegevallen om deze overgang te maken. We verbazen ons erover dat we, ondanks dit strenge kuren, zo actief kunnen blijven. Ik ben de eerste dagen zelfs een paar keer gaan rennen. Buikmassage en ademhalingsoefeningen Twee hele belangrijke elementen van de kuur zijn de buikmassage en ademhalingsoefeningen. Het is goed als je heel goed luistert naar de signalen die je van je lichaam krijgt en als je moe bent dan ga je rusten. Je doet in principe datgene wat je lichaam je aangeeft en nodig heeft. En als je dan op bed ligt, op je rug met opgetrokken benen, dan is het goed als je regelmatig contact maakt met je buik door je handen erop te leggen. Je gaat dan goed voelen en je eigen buik wat
8
onderzoeken. Is die ontspannen en zo nee, wat heeft die dan nodig om beter te kunnen ontspannen. Je kunt je eigen buik dan masseren eerst van boven naar beneden en daarna met cirkelvormige bewegingen over je buik, eerst heel zacht, later wat steviger als je denkt dat je darmen daarmee gebaat kunnen zijn. Het was best indrukwekkend om te zien hoe onze buiken zo snel in omvang afnamen en geleidelijk steeds soepeler werden. De bedoeling van de hele kuur is dat alle oude slakken uit zowel de dikke als de dunne darm vrijkomen. Die zie je dan ook als donkerbruine stukken zitten in de waterdunne bruingeelsige diarree en die stinken behoorlijk. Ik heb geleidelijk mijn hele dunne darm, die vast aanvoelde en gevoelig was, zien versoepelen. En het tweede heel essentiëel element is het opnieuw aanleren van een juiste ademhaling. Bij een enteropathische buik, waarbij de darmen oedemateus opgezwollen zijn en er teveel vet hangt in de buik en om de buik, is de gehele buik zodanig in omvang toegenomen dat je een geheel afwijkende houding krijgt. Mieke had hierdoor al een zogenaamde zaaiershouding, door de te bolle en te volle buik ga je meer ruimte zoeken door wat achterover te gaan staan. Ik had een dikke trommelbuik. Tevens wordt je meer en meer belemmerd om een normale buikademhaling uit te voeren. Door de te grote buik-
inhoud wordt het middenrif naar boven gedrukt en komen de ribbenbogen wijder uit elkaar te staan. De hoek tussen de beide ribbenbogen aan de voorkant bij de aanhechting aan het borstbeen gaan een stompe hoek (groter dan 90°) met elkaar vormen terwijl dat een scherpe hoek (kleiner dan 90°) dient te zijn. We doen nu dus ook dagelijks ademhalingsoefeningen waarbij we bewust een wat ruimere inademing doen terwijl liefst alleen de buik opzwelt en de borstkas zoveel mogelijk in de uitademingstand blijft staan. Door een buikademhaling worden alle organen in de buikholte gemasseerd en dus gestimuleerd. Tevens ga je oefenen om een zachte bijna volledige inademing te doen naar je buik en daarna uit te ademen via getuite lippen zodat de uitademing zoveel mogelijk verlengd kan worden. De uitademing probeer je wel zo maximaal mogelijk te doen. Daarna neem je een adempauze zo lang als dat nog prettig voelt en daarna geef je gehoor aan de prikkel om een nieuwe inademing te starten. Omdat ik nog steeds een behoorlijk automatisme heb naar een
9
te hoge borstademhaling, o.a. omdat ik een steeds grotere hekel kreeg aan die te dikke buik, is het mij heel behulpzaam om met een of twee armen mijn eigen ribbenkast te stabiliseren, dan kun je bijna niet anders dan naar je buik inademen. Overigens is de buikmassage en de ademhalingsoefeningen een vast terugkerend onderdeel tijdens een consult bij een Mayr arts. De arts doet dan de massage en de manipulaties aan de borstkas om jou te laten voelen wat de bedoeling is. Ze vervolgt dan ook je gewicht, je bloeddruk en meet de hoek tussen de ribbenbogen. Eerste vervolgconsult bij Nina Weiss op maandag 21 mei Nu al hartstikke enthousiast vervoegden wij ons voor de tweede keer bij Dr. Weiss in Arnhem. Ze liet ons uitgebreid vertellen over onze ervaringen en onze bevindingen. Ze wilde alles weten van onze ontlasting zoals de kleur, en de consistentie en had met name grote interesse voor de aanwezigheid van de bruine stukken (slakken). Mieke was al drie kilo afgevallen en ik zelfs al vier kilo. Onze buiken waren duidelijk aan het inzakken en de hoek van de ribbenbogen nam af in grootte. En nog veel belangrijker, de bloeddruk van Mieke was al wat gezakt van 170/110 naar 140/100. Zij had ook al duidelijk minder last van oorsuizen. We vertelden haar dat we nu toch wel blij waren niets meer te hoeven presteren en precies te
kunnen doen wat goed voelt. We genieten beide enorm van het geheel nieuwe levensritme en natuurlijk ook van de rust. We voelen ons geleidelijk steeds meer geïsoleerd van de rest van de wereld. Als we nog in de stad komen voor een mand vol met mineraalwater, wat brood en wat kwark hebben we last van de drukte en voelen we ons als aliëns. We houden de stadsbezoekjes dus maar zo kort mogelijk. En verlangen steeds naar weer heerlijk veel buiten zijn. We hebben ook gigantisch geboft met het weer. Het begon nog een beetje matig maar na enkele dagen werd het ineens volop zomer.
prachtig buitenterrein gezien met zoveel verschillende sauna mogelijkheden. En alles super professioneel aangelegd en verzorgd. We namen nog een uitgebreide Ayurvedische lichaamsmassage van een uur die geweldig was. De dag erna hebben we weer een fietsdag gedaan, maar nu over Nationaal Park de Hoge Veluwe. Wederom het museum Kröller Möller bezocht dat o.a. een prachtige grote beeldentuin heeft in een prachtige natuur. We hebben gedurende deze dagen nauwelijks klachten. We moeten wel alles rustig aandoen. Mieke heeft soms even nog wel een terugslag van vermoeidheid, ze gaat dan gewoon lekker rusten op de bank of op bed. Maar ze is dan ook aan het afbouwen Tweede vervolgconsult van de metoprolol. We zijn bij Nina Weiss op ook allebei soms wel wat licht donderdag 24 mei in het hoofd en we maken We hebben wederom een soms komische denkfouten. geanimeerde uitwisseling We maken komische verwismet Nina over hoe het gaat. selingen, ik zeg bijvoorbeeld Het blijft prima gaan om noord en ik bedoel te zeggen met zo’n sterk gereduceerde zuid. In ben heel stellig in een voedselinname toch goed verwisseling tussen een eenuit te komen. We blijven persoons dekbed en een zelfs wonderlijk actief. We tweepersoons dekbed. Op hebben een fietsdag gehouden in de prachtige omgeving van Apeldoorn, via fietspaden door bos en weide landschap naar een grote recreatieplas het Bussloo geweest. De dag erna hebben we een uitgebreide dag doorgebracht in de Thermen Bussloo. Ze stonden ons toe om geen gebruik te maken van de horeca, maar onze drie dagen oude sneetjes te nuttigen met de kwark. Ik heb nog nooit zo’n groot
10
een gegeven moment kreeg ik er last van dat ik niet meer kon lezen. Toen hebben we allebei een paar dagen vitamine B12 zuigtabletten gebruikt en toen waren deze klachten ook weer grotendeels opgelost. Het onderzoek van de dokter leverde nu de volgende gegevens op. In drie dagen slechts waren we allebei weer twee kilo kwijt en de bloeddruk van Mieke was weer verder gezakt naar 110/90 ondanks het feit dat ze de metoprolol medicatie reeds gehalveerd had. Nu waren onze buiken eigenlijk weer helemaal plat geworden in ruglig. We konden constateren dat ze nu helemaal soepel waren geworden, inclusief de darmen. Dr. Weiss kon nu ook weer onze dikke darmen palperen. Het oedeem was blijkbaar verdwenen. De enteropathie is nu een heel eind aan het genezen. Omdat we beide nog bijna waterdunne ontlasting hebben besluiten we om de magnesiumsulfaat te gaan halveren. Er zitten ook bijna geen bruine stukjes meer in de ontlas-
ting. Omdat het zo goed gaat en we nog het hele Pinksterweekend voor de boeg hebben besluiten we in overleg om de echte kuur met nog twee dagen te verlengen, zodat we op 10 dagen echte kuur uitkomen. Dit betekent dat we op Pinksterzondag weer voor het eerst zullen mogen gaan genieten van een stukje zalm met asperges in plaats van het tweede melkbroodje rond het middaguur. Mieke krijgt het advies om de metoprolol verder af te bouwen naar 1 – 0,5 – 1 0,5 – 1. Retraite, back to basic en de kracht van verstillen Al met al is deze hele onderneming een ware retraite geweest en we gingen in zoveel opzichten weer helemaal back to basic. Ik schrijf dit op zaterdag 26 mei daags voor Pinksteren, de dag waarop we weer terug naar huis zullen gaan. Door de afzondering en door het vasten zijn we ontzettend rustig geworden en heel dicht bij
onszelf gekomen. Toen Mieke een vriendin aan de telefoon had en erover vertelde reageerde die vriendin met de opmerking: dan zijn jullie alleen maar met jezelf bezig. Mieke kon dat volmondig bevestigen zonder ook maar enige schaamte of schuldgevoel. Je ziet dus hoe onvoorstelbaar het voor de moderne mens is om dit te doen. Maar wij hebben er enorm van genoten. We hebben veel gelezen, we luisterden bijna alleen maar naar Classic FM (zelfs Skyradio maakte te veel herrie aan onze hoofden) en we hebben enorm genoten van de overweldigende ruimte en oude natuur op de hele Veluwe. Mieke heeft ondertussen een ‘relatie’ opgebouwd met een grote, statige oude beuk op een krachtige energieplek in het oerbos. We gaan zo nog even terug om afscheid te nemen. We deden een mix van oude Tai Chi oefeningen en nieuwe Yoga oefeningen van Mieke, waaronder zoiets als de
11
zonnegroet. We deden meditaties en we kwamen in een sfeer van ontzettend blij te zijn met hele kleine, mooie dingen. Ik geloof dat ik nog niet eerder zover uit mijn denken ben weggegaan. We lazen allebei het boek: De smaak van stilte, hoe ik bij mezelf ben gaan wonen, van Bieke Vanderkerckhove. Zij is ALS patiënte en had een heel slechte prognose (nog maar twee jaar te leven), maar is juist hierdoor ontzettend diep gegaan om uit te zoeken waar het in het leven echt om gaat. Ze woonde en werkte een jaar in een klooster en ze deed jarenlang zenmeditaties. En het wonderlijke is: haar ziekte is tot staan gekomen en na twintig jaren is ze er nog steeds. Moet nog eens gezegd, we hadden de weergoden wel echtl mee, we hebben een week prachtig zomerweer gehad en het blijft voorlopig nog zo. De uitloopfase van de kuur We gaan morgen, zaterdags voor Pinksteren, terug naar het patroon dat ook bestond in de aanloopfase met waarschijnlijk dit verschil dat we nu, omdat we er weer aan zullen moeten wennen, wellicht maar de helft van de hoeveelheid van de warme lunch zullen gebruiken of zelfs nog minder. Omdat ik na Pinksteren weer begin met spreekuur, gelukkig heb ik eerst maar een halve dag, kregen we het advies van de dokter om op een minder drukke dag het gewone schema te volgen maar op een drukke dag weer terug te
gaan naar slechts twee melkbroodjes maar dan wel met iets erbij (zacht gekookt ei, een halve avocado). We hebben nog een laatste consult afgesproken bij de dokter op woensdag 13 juni. Tot die tijd zullen we in de uitloopfase blijven. We zijn nu allebei nog veel bezig met onze houding zowel in zit als bij staan en lopen. Je dient je er bewust van te zijn dat je al je wervels op elkaar stapelt. Dat geeft een verlengend effect en je duwt je kruin veel meer richting hemel en je laat je staartbotje naar beneden voor zakken. Dat geeft een veel statigere houding. Ik associeer dat nog altijd teveel met arrogantie of hooghartigheid, nog een nawee van mijn opvoeding. Terwijl onze huisarts vroeger al tegen mijn zussen riep: toon je tiet, waarmee hij ongetwijfeld hetzelfde doel had. Verder merk ik hoe moeilijk het nog voor me is om naar mijn buik te blijven ademen. Ondertussen schrijf ik op tweede Pinksterdag verder: we hebben weer twee kleine licht verteerbare warme maaltijdjes genuttigd, gister zalm met asperges en vandaag kipfilet met spinazie. De asperges zijn helaas wel zuurvormend, las ik net, maar het was of er engeltjes over onze tongen fietsten. Wat waren dit volsmakelijke maaltijden!! Zo leer je het eenvoudige en pure weer waarderen. Nu staan kennelijk alle smaakpapillen weer helemaal op actief. Ook de ontbijtjes zijn nu weer een klein beetje aangekleed gister met alleen
wat lijnzaadolie in de kwark en vandaag nog met een halve avocado bij het brood. We beginnen nu ook meteen weer wat meer power te voelen, de wattigheid in onze hoofden is weg en we krijgen ineens weer libido. Die was na ongeveer een week kuren nagenoeg weggevallen, het was ons toen nog niet zo opgevallen, maar de dokter had al uitgelegd dat dit vaak zo is tijdens het kuren. Uiteindelijk ons eetpatroon blijvend aanpassen We aten ondanks onze aandacht ervoor toch te veel en,….. alles veel te snel. Hierdoor merk je ook niet op tijd op dat je eigenlijk al genoeg gehad hebt. Het principe van het langdurig kauwen en inspeekselen zijn we volgens mij bijna allemaal vergeten. Door het veel lagere tempo kun je pas waarnemen wanneer je het verzadigingsgevoel begint te bereiken. Dan dien je gewoon op te houden met eten. We moeten onze kinderen sowieso veel minder opscheppen en ophouden met die onzin van ‘je moet wel je bord leegeten’. Daar zaten wel begrijpelijke redenen achter: respect voor het voedsel en niets verkwisten en de naoorlogse schaarste die onze ouders nog gekend hebben. Juist na die schaarste kreeg mijn moeder zoiets van juist altijd erg royaal koken om ervoor te zorgen dat nooit iemand ook maar iets tekort zou komen. Zij drukte daarmee op haar manier ook gastvrijheid uit. Ik weet nog goed dat ik, toen ik voor het 12
eerst bij Lomme meeat, ik meestal het gevoel had dat ik niet genoeg gegeten had. Het zuur-base evenwicht Het is heel erg belangrijk dat de zuurgraad van alle weefsels en organen in het lichaam zoveel mogelijk de juiste waarde houden, een waarde van Ph 7,5 -7,6, net zoals de zuurgraad van het bloed. Maar door onze eetgewoontes zal die waarde te laag zijn waardoor verzuring optreedt die het risico op het optreden van vele van de westerse beschavingsziekten sterk doen toenemen. Het is dus belangrijk dat wij veel minder zuurvormend voedsel en meer basevormend voedsel nuttigen. Zuurvormend voedsel: * Teveel dierlijke eiwitten: vlees, vis eieren, kaas * Ei, kaas, kwark * Teveel slechte koolhydraten: teveel witmeel en (verborgen) suiker(s). Maar ook te volle broden (volkoren, enz.) * Peulvruchten (vooral linzen en erwten, sojabonen zijn basevormend!) * Teveel onrijp fruit en vers vruchtensap * Teveel rauwkost (kunnen we niet verteren vergisting = verzuring) * Industrieel vervaardigd voedsel Basevormend voedsel: * Aardappelen (met schil) * Beetgare groentes (bladgroenten, wortelgewassen) * Groenten en vruchtgewassen (zoals, komkommer, paprika, bloemkool, koolraap, ui, knoflook, olijven) * Rijp fruit, in beperkte
mate, banaan * Melk, room, slagroom * Tuinkruiden, wilde kruiden * Groentebouillon op basis van aardappelnat * Biologische roomboter * Mineraalwater Het handhaven van een goede zuurgraad Om een gezond zuur-base evenwicht te kunnen handhaven betekent niet dat je geen zuurvormend voedsel mag nemen, dat is schier onmogelijk, maar dat je de beperkte hoeveelheid zuurvormend voedsel voldoende weet te compenseren met voldoende basevormend voedsel. Er zijn vijf kardinale valkuilen bij het eten om toch weer te veel te gaan verzuren: 1. Te snel (slecht gekauwd en ingespeekseld).
2. Te veel (een grotere hoeveelheid dan nodig is).
3. Te vaak (tussenmaaltijden, snoepen).
4. Te zwaar (zwaar verteerbaar, te veel dierlijk eiwit, te veel rauwkost).
5.Te laat (overvloedig avondmaal). Na afloop van de kuur We zijn nu drie dagen weer gewoon aan het eten maar dan toch al geheel anders. We eten veel kleinere hoeveelheden en veel lichter, we nemen er meer de tijd voor en we letten heel goed op het zuur-base evenwicht. We hebben weer twee kopjes koffie per dag gehad en van
ons eerste wijntje hebben we enorm genoten. Alles smaakt sowieso van zichzelf heel erg goed. De smaakpapillen staan weer volledig open voor alle basissmaken. We zitten heel anders in onze grondhouding: we doen alles heel rustig en we zijn er nog veel meer met onze aandacht bij. Is dit nu echte nu-heid? Het kan wellicht nog dieper. We genieten heel erg van onze tien jaar jongere lichamen, zelfs de sex krijgt een nieuwe impuls. We gaan echt proberen dit heel andere dagennachtritme vast te houden, om veel meer te blijven leven met het licht. We zijn bijna dagelijks heel blij en dankbaar dat we dit weer terug hebben mogen ontdekken. Het is op zich verbazingwekkend hoe je je weer veel energieker kan gaan voelen met nu alweer dat kleine beetje meer uitgekiend voedsel en hoe je dus blijkbaar goed toekan met veel minder. Geen wonder dat het gros van de mensen dus werkelijk overvoed is. En dan kregen we vandaag allebei een vorstelijke beloning: we poepten voor het eerst zoals Dr.Mayr het beschrijft zoals het hoort. Een stevig drolletje omhuld met een slijmlaag die er gemakkelijk uit komt en die de anus nauwelijks bevuilt. Heel weinig toiletpapier nodig!!! Nu gaan we proberen al deze principes zo lang mogelijk vast te houden. De kans is groot dat we volgend voorjaar op herhaling willen.
13
Literatuur: * De Darmreiniging volgens Dr. F.X.Mayr, De manier om uw darm te ontslakken, ontgiften en ontzuren van Dr.Erich Rauch, Uitgeverij: De Driehoek, Amsterdam. * De Mayr-darmreinigings-kuur, En daarna gezonder leven, van Dr. Erich Rauch, Uitgeverij De Driehoek-Amsterdam, ISBN 906030-611-2 * Gezond door Ontzuring, het zuur-base-evenwicht herstellen en in stand houden, Harald Hosch, Uitgeverij; De Driehoek, Amsterdam. * De Smaak van Stilte, Bieke Vandekerckhove, Uitgeverij: Ten Have/Lannoo. Website: www.mayrartsen.nl met o.a. Dr. Nina Weiss, Arnhem Eventueel in combinatie met Colon Hydro Therapie (Hoge Darm spoelingen)
Hans Reijnen, arts Oktober 2012
Begin juli ontdekte ik dat er op 20, 21 en 22 september een groot internationaal Symposium over vitamine B12 was georganiseerd in Nancy, Frankrijk. De reguliere wereldtop bij elkaar om maar liefst drie dagen de laatst vergaarde nieuwe wetenschappelijke feiten uit te wisselen. Ik wist meteen dat ik daar bij moest zijn, maar ik voelde ook direct de behoefte om te proberen te zoeken naar een mogelijkheid om de symposium bezoekers te informeren over de door mij verzamelde nieuwe kennis over vitamine B12, ook al besefte ik maar al te goed dat dit niet mee zou vallen. Want mijn observationele analyse, zoals beschreven in het ankertje, voldoet absoluut niet aan de huidige, strenge wetenschappelijk criteria en het nieuws komt ook nog uit de, in hun ogen, verkeerde hoek: het veld van de complementaire geneeskunde. Ik schreef me direct in voor het symposium en ik heb het toch aangedurfd om een mail te versturen aan de voorzitter van de tienkoppige, wetenschappelijk commissie. Of er niet toch ergens nog een mogelijkheid was om iets te vertellen over mijn ervaringen, al was het maar een keer vanaf een speakerscorner. Binnen twee dagen kreeg ik antwoord; ook dat ging toch echt niet meer, maar hij adviseerde mij om deel te nemen aan de zogenaamde postercontest: onderzoekers die
belangrijk nieuws te melden hebben kunnen dat doen door een wetenschappelijk artikel te schrijven, de samenvatting van het onderzoek en de belangrijkste conclusies verschijnen dan op een poster. Ik ging druk aan de slag en nam een professionele ontwerpster in de arm. Ik had het geluk dat ik zelfs de tekstuele hulp kreeg van een hoofdredacteur van twee wetenschappelijke tijdschriften. Ook al wist ik totaal niet hoe dat er normaliter aan toe gaat op zo’n wetenschappelijk congres, maar ik ging ervan uit dat ik in ieder geval in staat zou zijn om aandacht te genereren voor het grote nieuws, dat ik vanuit mijn uitgebreide, voorwetenschappelijke studie te brengen heb. Ik had alles al klaar toen ik nog steeds geen officiële bevestiging van de professor had gekregen of ik nu ook echt kon deelnemen aan de postercontest. Drie dagen voor het 14
symposium, vlak voordat ik de poster zou laten drukken, belde ik de professor maar op. Toen bleek dat er twee professoren in de commissie om wetenschappelijke redenen bezwaar hadden gemaakt tegen mijn deelname aan de contest. Waarom dat dan niet eerder gecommuniceerd, zo vroeg ik mij openlijk af, en wat moest ik nu dan doen? Ik besloot, in overleg met de zeer hoffelijke professor, om dan toch maar mee te doen, maar dan buiten mededinging. Ik moest met mijn poster dan maar gaan staan bij de anderen die ook aanwezig zouden zijn met een standje. Ik was hierover even in verwarring, want ik heb toch geen enkel commercieel doel. Maar ik hoorde dat b.v. ook de Pernicious Anemia Society (PAS, UK) present zou zijn met een stand. Martyn Hooper, de voorzitter van de Engelse patiënten belangen vereniging kende ik nog goed van mijn bezoek aan de Houses of Parliament in Londen van drie jaar geleden. Hij bleek net een nieuw boek geschreven te hebben over de ziekte vitamine B12 tekort. En ook de PAS heeft geen enkel commercieel oogmerk. Ik nam genoegen met steeds minder: al zouden alle deelnemers maar één keer tien minuten stilgestaan hebben bij de resultaten van mijn onderzoek. Ik kon nog net op tijd een roll-up banner laten maken van mijn poster.
Op het symposium waren professoren van over de hele wereld bijeen om hun grote passie, het verzamelen van al het wetenschappelijke nieuws over B12, samen te delen. Er waren er een paar die hier al meer dan een halve eeuw mee bezig zijn. Ook zij zijn kennelijk besmet met het virus van het mysterie dat rond dit bijzondere stofje (B12) hangt. Zij noemen zichzelf één grote familie; artsen, klinisch chemici en microbiologen. De eerste dag ben ik ook behoorlijk geschrokken, ik dacht dat ik veel wist van dit onderwerp; ik was er versteld van om te zien dat de biochemie van B12 nog veel complexer in elkaar blijkt te zitten dan ik al in de gaten had. Heel geruststellend werd de gedachte dat ik na het symposium natuurlijk wel helemaal ben nageschoold en dan ook nog op het allerhoogste niveau. Ik begon ook vrij snel nattigheid te voelen, behalve de Franse professor, met wie ik contact had gehad en die mij elke dag vriendelijk een hand gaf, had ik het gevoel dat niemand mij zag. Het was een sterk B12 gevoel: feeling as a stranger on earth. Ik stelde mezelf nog gerust met de gedachte dat mijn poster nog, genummerd en wel, tussen de andere posters hing. Maar die hoop ging op de tweede dag ook verloren toen de poster werd weggehaald tussen de andere, het nummer werd verwijderd en hij kreeg een andere plek, naast de standjes. Toen ik in de gaten kreeg dat ze dus kennelijk helemaal niet van plan waren om mij de gelegenheid te bieden iets over
mijn onderzoek te zeggen heb ik de professor nog een keer aangesproken en voorgesteld dat ik wel een keer terug zou komen in Nancy om met hem te praten over hoe ik mijn nieuws dan het best onder de aandacht van de reguliere wereld zou kunnen brengen. Neen, dat was niet nodig, want hij zou mijn inbreng wel degelijk in de zaal ter discussie stellen. Dit laatste is helaas toch niet gebeurd en ik ben uiteindelijk maar met mijn staart tussen de benen afgedropen met de schamele troost dat ik het op de tweede dag nog wel heb gewaagd om alle deelnemers een handout aan te reiken met een samenvatting van mijn boodschap. En dan maar hopen dat er toch een enkeling is die wel benieuwd is geraakt en een kijkje zou gaan nemen op het Engelstalige deel van www.menssana.nu, waarop ik nog voor vertrek naar het symposium een boodschap had geplaatst
voor de symposiumbezoekers. Achteraf vraag ik me pas af waar ik het lef vandaan heb gehaald om dit alles te durven. Tegelijk weet ik maar al te goed dat ik geen keus had: ik moest dit doen. Nu alles alweer een aantal weken achter me ligt voel ik me, ondanks alles, heel tevreden over het feit dat ik er geweest ben en zijn mijn gedachten hierdoor niet veranderd. Op een keer zullen ook zij erachter komen: dat de ziekte veel vaker voorkomt, dat hij veel meer verschillende symptomen veroorzaakt dan zij nu weten en dat de behandeling op een heel goedkope en eenvoudige manier veel beter kan dan nu gebeurt. Ondertussen ga ik maar rustig verder met het in praktijk brengen van deze nieuwe inzichten, waar in mijn praktijk elk jaar een paar honderd nieuwe patiënten van kunnen profiteren. Literatuur: Pernicious Anaemia: The Forgotten Disease, The cause and Consequences of Vitamin B12 Deficiency, Martyn Hooper, ISBN: 978-1-78161004-6
Voorkant van de handout
15
De Mayr kuur is, naar mijn idee, precies op het goede moment ten tonele verschenen. Voor ons persoonlijk maar ook voor veel patiënten die een beroep doen op ons. Wij dachten al minstens tien jaar dat wij heel gezond aan het eten waren, vanuit de inzichten die we ook al net zo lang verspreid hebben onder onze clientèle. Al zo lang als ik als arts praktiseer heb ik extra aandacht gehad voor het grote medische probleem van de obesitas. Ik wist al snel dat calorieën tellen absoluut zinloos is. En ook dat het werken met tijdelijke maatregelen (allerlei zogenaamde dieet producten) dan ook geen zin hadden. Er is altijd sprake van het zogenaamde jo-jo effect, zodra je weer verstapt op je oude (verkeerde) voedingsgewoontes, vliegen de kilo’s er weer aan. Zo heb ik zelf al minstens tien jaar wel heel dankbaar gewerkt met de verruimde inzichten die ik opdeed toen ik me verdiept heb in het fenomeen van de hypoglycemie, iets wat regulier nog steeds geen naam heeft. Ik maak daar nog bijna dagelijks heel dankbaar gebruik van. Sinds de intrede van bioresonantie in mijn praktijk leerde ik om nog eerder diagnosen te stellen die een verklaring kunnen zijn voor het alsmaar toenemende overgewicht zoals: een te langzaam werkende schildklier, Exocriene Pancreas Insufficiëntie en leverstenen. Omdat deze ziektes veel vaker blijken op
te treden is het al helemaal een schande om bij te dikke mensen net te doen alsof het alleen maar hun eigen schuld is door verkeerde voedingsgewoontes, waarvan overigens wel heel vaak sprake is. En nu komen daar nog eens de inzichten verbonden aan het fenomeen van de ‘enteropathie volgens Mayr’ bij. Ik miste deze diagnose kennelijk steeds omdat ik me niet verdiept had in dit fenomeen. Dit is opnieuw een prachtige illustratie van de regel in de bioresonantie: iets wat je nog nooit gezien hebt ga je niet meten. Bovenstaande zijn feitelijk nog allemaal (regulier) medische, stoffelijke aangelegenheden maar ook puur energetisch gezien komt het verhaal van Mayr precies op het juiste moment. Zo midden in de transitie naar de nieuwe tijd. Het verhaal dringt zich aan mij op in een periode waarin het volgens mij voor de mensheid van het grootste belang is dat wij ons ontdoen van allerlei zaken die er niet werkelijk toe doen. En dat wij helemaal teruggaan naar de basis. Het is zaak dat wij ons opnieuw zo diep mogelijk verbinden met de natuur en met de ware natuur in onszelf. En dit is op zich een proces wat continu doorgaat, want ik heb ook zelf de afgelopen jaren een paar keer ingrij-
16
pende indrukwekkende ervaringen opgedaan waarbij ik dacht: nu zak ik weer een stuk dieper in mezelf, in de aarde en in de natuur. Hierover heb ik ook steeds gerapporteerd in de nieuwsbrieven. Maar steeds weer blijkt opnieuw dat je er nooit mee klaar bent, het is een kwestie van ‘education permanente’, je bent hierin nooit uitgeleerd of klaar. Er kan zich steeds opnieuw iets voordoen waardoor je nog dieper zakt. En zo gebeurde dat nu ook weer met ons toen we de Mayr kuur deden. En juist nu schat ik het voor heel veel mensen als opportuun om je te gaan afvragen wat je op een dag wel niet allemaal voor voedsel naar binnen werkt. Sorry voor dit oneerbiedige woord, maar ik vrees dat hier inderdaad veel te vaak sprake van is. Wat is nou werkelijk voedend? En hoeveel van die grote hoeveelheden hebben we nu werkelijk nodig? Ik weet wel dat ik sinds mei nog maar een fractie eet van wat ik gewend was. Wat ik nu eet is wel van heel hoge kwaliteit. En dat is nu precies wat ik de afgelopen twee jaar zo nu en dan aan een enkele patiënt durfde voor te houden. Zorg dat je elke dag culinair eet. Van de bewust gekozen allerhoogste kwaliteit maar dan in heel kleine hoeveelheden, net als in een vijfsterren restaurant. Ik kwam hiertoe
mede vanuit het dagende inzicht dat we wellicht weldra een keer helemaal niet meer zullen hoeven te eten. We zullen in staat zijn om de benodigde voeding zelf te produceren onder invloed van zonlicht en liefde, net zoals een plant dat al zo lang kan. Er zijn al mensen die dit principe al in praktijk brengen, o.a. Jasmuheen schreef daar in 1993 al een boek over. Als je dan alsmaar doorgaat met eten wat je altijd gewend was te eten dan zul je alsmaar blij-
ven groeien in de breedte. Op een bepaalde manier, als het om onze voeding gaat, zullen we terug moeten gaan in de tijd. Er bestaat zoiets als het Paleo Dieet, het is heel gezond om te eten zoals de mens ergens heel ver terug in de oudheid ook deed. Laten we weer Oergondisch genieten van ons eten in plaats van Bourgondisch. Oftewel: eet nooit iets wat je overgrootmoeder niet als voedsel zou herkennen. Raw and whole, zeggen de Amerikanen,
Boekbespreking: Oergondisch genieten, Fit en bruisend door het leven, meer dan 250 recepten!, van Ria Penders & Yvonne van Stigt, 2e herziene druk in een nieuw jasje, Uitgave van: Oergezond, Houten, ISBN: 978 90 817728 1 5. De moderne mens heeft een luxe probleem; voor het eerst in de geschiedenis zijn er meer mensen te zwaar dan dat er mensen ondervoed zijn. Het is in de westerse wereld moeilijker om niet te veel te eten dan om voldoende voeding te vinden. De vooruitgang heeft ervoor gezorgd dat de gezondheidstoestand van de mens enorm is verbeterd. Door antibiotica, moderne chirurgische technieken, betere hygiëne, vaccinatie (oei, oei!!, noot van de auteur) en ook de veel betere
recht van het land en zo onbewerkt mogelijk.
lijk leed vergt het ook een grote financiële inspanning om de gezondheidszorg op peil te houden, en dan hebben we het nog niet gehad over de kosten van werkverzuim.
algemene voedingstoestand is de gemiddelde levensverwachting sterk gestegen. Elk voordeel heeft z’n nadeel; ondanks de toegenomen levensverwachting is er een afname van het aantal gezonde jaren. We krijgen op steeds jongere leeftijd te maken met de typische westerse ziekten die vaak een chronisch karakter kennen. Leven in de moderne westerse wereld betekent voor steeds meer mensen langer ziek zijn. Naast veel persoon17
De Paleo methode is van oorsprong een Amerikaanse manier van eten die is ontwikkeld door prof. dr. Loren Cordain. Paleo voeding komt het meest overeen met het oorspronkelijke voedingspatroon van de mens. Deze manier van eten past veel beter bij ons biologisch functioneren dan onze moderne westerse voeding. Steeds meer onderzoek laat zien dat de oervoeding die door onze voorouders miljoenen jaren is gegeten, ook voor de huidige mens kan zorgen voor een goede gezondheid, meer energie en een normaal gewicht.
Bij Paleo bestaat de voeding uit vlees en gevogelte, verse groenten, vis en schelpdieren, fruit, noten en zaden en eieren. http://www.ptnijmegen.nl/paleo_dieet_oerv oeding_voor_de_moderne_m ens.htm www.hetpaleoprincipe.nl Oergondisch genieten Oergondisch genieten is een nieuw kookboek, dat geheel gebaseerd is op oervoeding. Het boek is geschreven door twee deskundigen met een jarenlange ervaring op het gebied van voeding en gezondheid: Ria Penders en Yvonne van Stigt. In Oergondisch genieten vind je meer dan 250 smakelijke, makkelijke recepten om weer te gaan eten op de manier waarvoor ons lichaam ontworpen is. Oervoeding wordt ook wel het Paleodieet genoemd. In Oergondisch genieten is bewust geko-
zen voor de term oervoeding. Het is geen dieetboek, maar een boek om je te helpen je voedingspatroon te veranderen. Het woord dieet suggereert een korte periode van weinig eten om kilo’s kwijt te raken. Als mensen gaan eten volgens oerprincipes zullen ze niet alleen hun ideale gewicht bereiken, maar zich daarbij ook veel beter gaan voelen. Een stralende huid, een strakke en rustige buik, meer energie, soepele spieren en gewrichten en een goed humeur zijn de meest gehoorde positieve effecten. Oervoeding is in het begin van deze eeuw wereldkundig gemaakt door Loren Cordain in de VS. Hij heeft diverse boeken geschreven over het Paleodieet. Volgens zijn filosofie is de mens afgedwaald van het oorspronkelijke voedings- en bewegings-patroon waardoor er op dit moment een ware epidemie van welvaartsziekten ontstaan is. Overgewicht, diabetes,
18
gewrichtsklachten, darmklachten, chronische vermoeidheid en acné kunnen allemaal het gevolg zijn. Om terug te gaan naar een gezond lichaam zullen we (gedeeltelijk) terug moeten naar een voedings- en bewegingspatroon zoals dat in de oertijd gebruikelijk was. In de oertijd, minstens 10.000 jaar geleden werden mensen gemiddeld minder oud dan in de 20e eeuw. Er zijn echter opgravingen gedaan van skeletten van zeer oude oermensen. Deze oermensen, de jagers-verzamelaars, hadden een gezond skelet. Opgravingen uit een later tijdperk laten skeletten zien met meer misvormde en zieke botten. Deze skeletten stammen uit de tijd van de agrariërs. Dit kan betekenen dat het voedings- en bewegingspatroon van een agrariër minder gunstig was dan dat van de jager-verzamelaar.
De oermens verzamelde zelf zijn voedsel, niet met een karretje in de supermarkt, maar gewoon in de natuur. De hoeveelheid beweging die dat kostte is al voldoende voor een mens om gezond te blijven. Het voedsel dat hij vond bestond uit: groenten, fruit, vis, vlees, noten, zaden, eieren en (soms) wat honing. De oermens at geen granen, suikers, zuivelproducten, peulvruchten, planten van de nachtschadefamilie (zoals tomaten, paprika en aardappelen) en zeker geen kunstmatige toevoegingen. De verandering in het voedselpatroon van de mens is de laatste eeuw in een stroomversnelling terecht gekomen. De mens is de laatste 40 jaar steeds meer snelle koolhydraten gaan eten zoals suikers, sappen, witte rijst en brood. Wanneer deze snelle koolhydraten niet gebruikt worden door de spieren ontstaat er een overschot aan energie. Dit overschot aan energie wordt dan als vet opge-slagen, als voorraad voor latere barre tijden. Als die barre tijden
niet komen, kan er overgewicht ontstaan. Oervoeding bevat weinig tot geen snelle koolhydraten. De oermens at geen croissantjes met chocopasta. De koolhydraten die toen wel gegeten werden zijn terug te vinden in fruit, knollen en wortels, maar ook in een klein beetje honing.
Tomatenplanten zijn zeer giftig, net als onrijpe aardappelen, groene delen van tomaten en paprika’s. Naarmate de vrucht verder rijpt verdwijnt het gif, en worden deze “vruchten” eetbaar. Een rijpe rode tomaat kan daardoor over het algemeen weinig kwaad.
Daarnaast bevat oervoeding tevens weinig anti-nutriënten. Anti-nutriënten zijn stoffen die planten maken om zichzelf te beschermen tegen vraat van o.a. zoogdieren. Deze stoffen veroorzaken bij mensen darmklachten, zodat de mens de plant niet zal eten. De voor de mens mogelijk schadelijke anti-nutriënten vinden we in granen (gluten), peulvruchten en planten van de nachtschadefamilie.
Oervoeding bestaat bij voorkeur voor 85% uit: groente, fruit, noten en zaden, vis, schaaldieren, vlees gevogelte, eieren en een klein beetje honing. Oervoeding kan voor 15% bestaan uit: suikers, granen, zuivel, peulvruchten en nachtschade planten.
Tot de nachtschadefamilie behoren onder meer de tomaten, de paprika en de aardappel. Planten van deze familie zijn afkomstig uit Zuid Amerika, de oermens is afkomstig uit Afrika. Wij zijn als mens simpelweg pas te kort in aanraking met deze plantenfamilie.
Oervoeding is een effectieve manier om uit de negatieve spiraal van belastende voeding, verminderde beweging en verhoogde stress te stappen. Als het lichaam de juiste voedingsstoffen binnen krijgt, wil het vanzelf weer meer bewegen en ervaart net minder stress. Hans Reijnen, arts Oktober 2012
Het laatste half jaar in Mens Sana is erg onrustig en turbulent verlopen. De veranderingen onder invloed van de Transitie gaan steeds sneller waardoor heel veel patiënten het weer heel moeilijk hebben. Vorig jaar schreef ik in één van de nieuwsbrieven al een stukje over oude klachten die veel patiënten weer terug kregen die duidelijk in verband te brengen waren met grote energetische veranderingen in de drie dantiens. Een patiënte wees mij erop dat al die klachten tezamen ASCENSION SYMPTOMS genoemd worden in de gechannelde bronnen.
19
Waarnemingen in de praktijk Sinds Juni heb ik ook dit jaar weer honderden patiënten op mijn spreekuur gehad die, nadat het vaak al een hele tijd heel goed was gegaan, opnieuw last hadden van een zorgwekkende terugval. Nadat ik dit weer vele tientallen keren had opgetekend uit de mond van al die patiënten ging ik er opnieuw een vast patroon in herkennen. Ondertussen heb ik alweer veel patiënten op mijn spreekuur gehad die vele verontrustende en zorgwekkende klachten opnieuw terug kregen. Ze verschenen op mijn spreekuur met lijstjes van alle klachten en het bijzonder was dat de klachten elkaar nu niet opvolgden maar dat er vele oude (en soms ook nieuwe) klachten tegelijkertijd optraden. Vele patiënten lopen hierdoor ook de deur plat bij huisartsen en specialisten terwijl die bij onderzoek dan heel vaak geen afwijkingen vinden. En nog meer bijzonder in deze situatie is dat ik dan bij het bioresonantie onderzoek ook geen onderliggende oorzaken vind, dus ook niet op energetisch level!!!. Hoe vaak ik dan niet als uitkomst kreeg: medisch alles OK!, Ra, ra, hoe kan dit nou. Ik zal proberen dit uit te leggen. Een voorbeeld. Een patiënt had tot drie jaar geleden een te langzaam werkende schildklier. Dat probleem was volledig opgelost en nu komen alle klachten die daar bij hoorden weer terug inclusief
afwijkende reguliere bloeduitslagen. Terwijl ik in mijn energetisch onderzoek geen afwijkingen van de schildklier meet. Een ander eenvoudiger voorbeeld: iemand heeft na vele jaren toch weer een grote koortslip terwijl ik in mijn meting niet het bijpassende herpes simplex virus meet. Ik kreeg zelf ook weer last op de plaats van twee kiezen waar ik 25 jaar geleden een wortelkanaalbehandeling moest laten uitvoeren. Ik raakte ook even vertwijfeld of ik de tandarts dan opnieuw moest laten behandelen, maar ik had het geluk dat het na 5 dagen ook weer vanzelf overging. Maar ik hoor van sommige patiënten dat ze zich weer opnieuw hebben laten behandelen. Terwijl ik ervoor mezelf ondertussen van overtuigd ben geraakt dat deze behandeling in heel veel gevallen in feite niet nodig is. Het is alsof ons fysieke lichaam eerst nog even alle(!?) of vele oude klachten in sneltreinvaart moet reactiveren voordat ons energetisch lichaam (ons geheel vernieuwde kosmische lichtlichaam) geheel vernieuwd zal zijn. Ik maak tegenover patiënten al wel eens de vergelijking met hoe iemand, die een bijna dood ervaring had, in een flits zijn hele leven aan zich voorbij ziet schieten. Ik noem het ‘omgekeerde fantoom’ ziektes/klachten. Je hebt alle symptomen en klachten die bij de ziekte horen zonder dat er op dit moment sprake is van de daarbij behorende verstoring in het 20
energetisch lichaam. Zoals je pijn kunt hebben in je afgezette been, maar dan omgekeerd. Bij een afgezet been heb je soms nog echt pijn die je klaarblijkelijk toch nog kunt ervaren vanuit je energetisch lichaam. En nu heb je dus last van omgekeerde fantoom-klachten. Ook al is dit niet eenvoudig te begrijpen, ik hoop dat jullie toch begrijpen wat ik hier in de praktijk waarneem. Ik kan of hoef me in deze situaties dus niet op het herpes simplex virus te richten zoals ik dat vroeger wel gewend was maar ik kan vaak een ‘homeopathische’ behandeling geven om het energetische lichaam te ondersteunen in deze grote ‘verbouwingsoperatie’. Ik heb het iedere keer wel lastig om dit onvoorstelbare fenomeen uit te leggen aan de patiënt. Het lijkt wel of alles aan het veranderen is. Waar ik voorheen mijn behandelingen nog moest laten bestaan uit verschillende onderdelen (aanpakken Post Vaccinaal Syndroom, Leverstenen, Exocriene Pancreas Insufficiëntie, e.a.) wordt het relatieve aandeel van vitamine B12 tekort alleen maar steeds groter. Ik hoef het laatste half jaar voor sommige patiënten alleen maar het vitamine B12 probleem aan te pakken, meestal eerst in de stof en later pas in de energie, om in 3-6 maanden praktisch het hele beeld te zien opklaren. En als klap op de vuurpijl zie ik de afgelopen vier maanden iets gebeuren wat ik tot voor kort zelf voor
onmogelijk heb gehouden. Ik heb jarenlang mijn homeopathische collega’s gewaarschuwd dat ze niet mochten denken dat M. AddissonBiermer puur homeopathisch/energetisch te genezen is met het alleen maar toedienen van het simillimum. Ik ben er steeds van uit gegaan dat je de patiënt in elk geval ook de vitamine B12 zou moeten toedienen. En nu overkomt het mij zelf dat ik er al regelmatig in slaag om de hele problematiek toch puur energetisch op te lossen. Tja, weer een prachtig voorbeeld van hoe ik van mening moet veranderen en hoe je in feite nooit zogenaamde ‘waarheden’ kunt verkondigen over hoe anderen iets moeten doen.
Osch (systemisch coach te Deurne) komt Marja de Vries nog een keer naar onze regio om een tweede presentatie te geven. De eerste keer was op initiatief van Mens Sana). Mariet organiseert deze lezing i.s.m. Het Levensatelier in Asten, waar de lezing ook gehouden zal worden.
Activiteiten Derde cursusdag Radiësthetische Geneeskunde op zaterdag 24 november 2012 De belangstelling voor een evt. nieuw BNS seminar is op dit moment gering, waarschijnlijk omdat alles aan het veranderen is. We hebben wel reeds zaterdag 24 november geprikt om een derde cursusdag Radiësthetische Geneeskunde (leren onderzoek te doen m.b.v. een biotensor) te geven wederom in samenwerking met Carolina Janssen. Belangstellenden kunnen zich daarvoor nog opgeven. Voor meer informatie zie onze website.
Interview met Prinses Irene in IKON programma: Het Vermoeden zondag 14 okt. Een week geleden was er een prachtige aflevering van het IKON programma: Het Vermoeden, waarin Annemiek Schrijver Prinses Irene interviewt. Het was een prachtig gesprek waarin de Prinses in heel eenvoudige bewoordingen beschrijft wat mensen en het hele ecosysteem Aarde op dit moment heel hard nodig heeft. Zij spreekt erover hoe in het universum alles met elkaar verbonden is zonder dat ze het woord holisme gebruikt. Ook zij geeft aan dat het gewenst is dat wij onszelf weer veel dieper verbinden met de natuur en onze diepste Zijnsaard. Ik kan het iedereen aanbevelen om op Uitzending gemist te kijken naar dit interview:
Maandag 19 november 2012 van 20.00 -22.30 uur, entree 17,50 euro (incl. thee of http://www.uitzendinggemis koffie), locatie: Levensatelier, t.nl/afleveringen/1296351. Burgemeester Wijnenstraat 9 te Asten. Inloop vanaf 19.30 uur, Hans Reijnen, arts aanmelding via e-mail:
[email protected] of 0650941500. Meer informatie op Oktober 2012 www.mvanosch.nl/actietip.ph p
Tweede lezing van Marja de Vries over haar boek: De Hele olifant in Beeld Op uitnodiging van Mariet van
Prinses Irene
21
Het volgende nummer zal gewijd zijn aan: het onderwerp: De Gouden Tijd van De Vijfde Zon (Maya) met zoals altijd bijdragen vanuit de (para)-medische praktijk als uit de psycho-energetische invalshoek. Vaste rubrieken: De Huisapotheek De boekentip
Colofon: Uitgave van: Mens Sana Ferdinand Bolstraat 8 5753 BL Deurne medewerkers: * Hans Reijnen, arts voor homeopathie en bioresonantie
* Mieke Lomme, psycho-energetische begeleiding
* Annie Willems, aromatherapeute
* Hannah Cuppen, Integraal Therapeut * Jacqueline Lemmen, praktijkassistente
Mens Sana Berichten verschijnt: 4 keer per jaar Te verkrijgen: Telefonisch: 0493-319000 E-mail:
[email protected] kosten: op spreekuur: gratis per e-mail: gratis per post: € 2,00 per jaar (4 nummers) € 7,00
Ook al is de winter absoluut niet het juiste moment om te vasten of te kuren, ik wil jullie hier toch vast een paar reinigende, fytotherapeutische theesoorten presenteren die erg goed passen in het nieuwe eten zoals gepresenteerd in deze nieuwsbrief. Er zijn drie merken die deze theesoorten in biologische kwaliteit kunnen leveren: Naturapharma, Piramide en Simon Levelt, te verkrijgen bij elke reformzaak. Japanse groene thee: Sencha De meest populaire groene thee in Japan die talloze polyfenolen bevat (catechinen), o.a. een zeer hoge concentratie epigallocatechine-3 (EGCG) dat een sterk kankerremmende werking heeft. Groene thee werkt ook als ontgiftingsstof voor het lichaam, zo worden o.a. kankerverwekkende giffen sneller door de lever geïnactiveerd. Kruidenthees: Ginseng, Paardenbloem en Brandnetel De Ginseng wortel vormt al eeuwenlang één van de peilers van de Traditionele Chinese Geneeskunde en het zou wel eens het beroemdste kruid ter wereld kunnen zijn. Ginseng bestaat uit talloze werkzame stoffen die tot de categorie van de ginsenosides behoren, een subcategorie van saponines (zeepachtige stoffen). Het kan helpen verlichten bij een groot scala van allerlei klachten maar het kan in het bijzonder steun geven bij het afvallen en de darmreinigingskuren. Paardenbloem thee: ondersteunt bij spijsverteringsproblemen (pancreas), ondersteunt de leverwerking en het stimuleert een verhoogde urine uitscheiding. Poesiealbumversje
De gouden pracht is uitgebloeid de kleine zonnen zijn vergloeid in zilveren lantaarntjes glimt hun licht, voordat het dimt voordat de wind het alom verwaait en nieuwe gouden zonnen zaait Ronde vruchtpluis bolletjes van de paardenbloem Brandnetelthee: ook de brandnetel heeft een groot aantal geneeskrachtige werkingen en is met name erg behulpzaam bij voorjaars- en najaarskuren. Het kan daarnaast sterk verlichting geven bij jeuk en eczeem en allerlei allergische (branderige) toestanden.
22