Onze Toekomst, Onze Keuze

10 6th EAP NL

11/05/01

15:45

Page 1

Milieu 2010:

Onze Toekomst, Onze Keuze

Het 6de milieu actieprogramma van de Europese Gemeenschap

2001-2010 Europese Commissie

10 6th EAP NL

11/05/01

15:45

Page 2

Notice Noch de Europese Commissie, noch enig ander persoon die namens de Commissie optreedt, kunnen aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik dat van de informatie in deze publicatie kan worden gemaakt, of voor eender welke fouten die in weerwil van zorgvuldige voorbereiding en controle, kunnen voorkomen. Luxemburg: Bureau voor officiële publicaties der Europese Gemeenschappen, 2001 ISBN 92-894-0264-4 © Europese Gemeenschappen, 2001 Overneming met bronvermelding toegestaan. Printed in Belgium

10 6th EAP NL

11/05/01

15:45

Page 3

Het 6de milieuactieprogramma

Onze Toekomst, Onze Keuze In het eerste jaar van de 21e eeuw heeft de Europese Commissie haar voorstel goedgekeurd voor een nieuw actieprogramma voor het milieu voor de volgende 5-10 jaar. Het programma gaat zeer ver. In deze brochure wordt een overzicht gegeven van de vier milieuprioriteiten en van een aantal met het oog hierop te nemen maatregelen, alsmede van voorgestelde nieuwe manieren om onze milieuproblemen aan te pakken.

Het Europese milieu – de feiten

Veel mensen in Europa beginnen nu te beseffen dat er iets gedaan

In wat voor milieu willen wij eigenlijk leven? Wat voor milieu

en efficiënter met onze natuurlijke hulpbronnen moeten gaan

willen wij onze kinderen en kleinkinderen nalaten? Dit is het uit-

omspringen. Innovatiemogelijkheden waarmee ons milieu en de

gangspunt van het nieuwe Milieuactieprogramma: Milieu 2010: Onze

economie kunnen worden verbeterd, moeten worden aangegrepen.

toekomst, onze keuze, dat de Commissie aan de lidstaten en het

We beginnen ons verantwoordelijker te voelen voor ons eigen

Europees Parlement heeft voorgelegd.

gedrag en de gevolgen hiervan voor het milieu. Mensen, alleen of

Wij geloven allemaal dat de lucht die wij inademen, het water dat wij drinken en het voedsel dat wij eten, vrij moeten zijn van verontreinigende en schadelijke bestanddelen. Wij willen een kli-

moet worden om onze planeet te beschermen en dat wij zuiniger

in gezinsverband, bedrijven en milieuverenigingen spannen zich nu in om afval te recycleren, energie te besparen, “groene” producten te kopen en het landschap te ontzien.

maatverandering met de daaraan verbonden gevaren en onzeker-

Wij hebben de laatste 30 jaar vooruitgang gemaakt. Sinds de jaren

heden vermijden. Een schoon en gezond milieu is van vitaal

zeventig heeft de Europese Unie een groot aantal maatregelen

belang voor onze levenskwaliteit nu en die van onze kinderen in

getroffen om ons milieu te beschermen. Beleidsmaatregelen van de

de toekomst.

Europese Unie hebben tot een gestage verbetering van bijvoorbeeld

Wanneer wij onze planeet willen beschermen, zien wij ons voor uitdagingen gesteld maar krijgen wij ook allerlei kansen. Door efficiënter werken en een beter gebruik van natuurlijke hulpbronnen kunnen wij twee van oudsher nauw met elkaar verbonden begrippen, economische groei en milieuschade, van elkaar losmaken. Dit kan tot grotere welvaart en een groener milieu leiden.

de water- en luchtkwaliteit geleid. We zijn er echter nog lang niet. Het milieu komt onder steeds grotere druk te staan. Wij moeten afrekenen met problemen als de klimaatverandering, de voortschrijdende erosie van het platteland, de steeds groeiende afvalberg en het toenemende aantal chemicaliën in voedsel, lucht en water. Willen wij vooruitgang blijven maken, dan moeten wij het milieu een centrale plaats toekennen bij ieder besluit dat wij nemen, of dit nu om vervoer of energie, dan wel om industrie of landbouw en veeteelt gaat.

3

10 6th EAP NL

4

11/05/01

15:45

Page 4


Wat doet de Europese Unie? Het zesde actieprogramma voor het milieu is toegespitst op gebieden waar meer maatregelen vereist zijn en waar nieuwe Europese Kortom, wij moeten aansturen op een maatschappij waarin de atmo-

initiatieven een verschil zullen maken. Het bevat doelstellingen

sfeer niet door uitlaatgassen wordt verpest, het afval kan worden

voor de komende tien jaar en daarna. De sleutel tot ons welzijn

gerecycleerd of op veilige manier kan worden verwijderd en energie-

op langere termijn, zowel in Europa als in de gehele wereld,

productie geen klimaatverandering teweegbrengt. Onze kinderen

is “duurzame ontwikkeling”: het vinden van manieren om onze

moeten van schadelijke chemische stoffen in hun speelgoed of voed-

levenskwaliteit te verbeteren zonder schadelijke gevolgen voor het

sel gevrijwaard blijven. Landschappelijk schoon, flora en fauna

milieu, toekomstige generaties of de mensen in zowel de rijkere

mogen niet door onze ontwikkeling in gevaar worden gebracht.

landen als de derde wereld.

De ecologische uitdagingen waarvoor wij ons in het eerste decen-

In het bijzonder moeten wij het bedrijfsleven ertoe aanmoedigen, op

nium van het nieuwe millennium gesteld zien, zijn wereldom-

basis van vrijwilligheid en door middel van wetgeving, verder te gaan

spannende vraagstukken. Deze problemen laten zich aan nationa-

in hun gebruik van milieuvriendelijke productietechnieken. Door

le grenzen niets gelegen liggen. Een verslechtering van het milieu

meer aandacht te geven aan milieumaatregelen zullen efficiency en

in andere landen is op ons gezamenlijk milieu en daarmee op de

productiviteit worden verbeterd. De groeiende markt voor groene

kwaliteit van ons bestaan van invloed. Hoewel sommigen zouden

producten zal meer innovatie in de hand werken en meer werkgele-

redeneren dat wij meer aan wereldwijde hulpbronnen verbruiken

genheid opleveren. Op deze uitdijende markt zal het Europese

dan wij redelijkerwijze nodig hebben, heeft de EU intussen wel het

bedrijfsleven floreren. Dergelijke ontwikkelingen worden door het

voortouw genomen bij belangrijke internationale overeenkomsten

zesde actieprogramma voor het milieu gesteund en aangemoedigd.

ter bescherming van ons milieu.

Er zijn vier gebieden waarop nieuwe inspanningen en stimulansen

Dit is niet een kwestie die alleen maar politici en het bedrijfsleven

nodig zijn. De Commissie stelt voor dat wij krachtige maatregelen

aangaat, deze problematiek gaat ons allemaal laan. Wij kunnen

nemen om:

milieuproblemen als klimaatverandering niet alleen oplossen: er zullen gecoördineerde internationale inspanningen nodig zijn. Hierbij is voor ons allemaal – als individuen, werkgevers of werknemers, regeringen, consumenten en ouders – een rol weggelegd: het gaat om onze toekomst, het is onze keuze.

De klimaatverandering aan te pakken Natuur, flora en fauna te beschermen Onze aandacht op milieu- en gezondheidsvraagstukken te richten Onze natuurlijke hulpbronnen te ontzien en tot een beter afvalbeheer te komen Milieu 2010: Onze toekomst onze keuze heeft niet alleen betrekking op de noodzaak het milieu nu en in de toekomst te beschermen, maar heeft ook het nodige te zeggen over de verbetering van ons aller levenskwaliteit.

10 6th EAP NL

11/05/01

15:45

Page 5


Het aanpakken van de klimaatverandering Er zijn niet te negeren tekenen die erop wijzen dat de klimaatverandering aan de gang is. Als gevolg van menselijke activiteiten stijgen de temperaturen wereldwijd. De afgelopen 100 jaar is de gemiddelde temperatuur in Europa met ongeveer 0,8°C toegenomen en verwacht wordt dat deze tegen 2100 nog eens met 1°C tot 6°C omhoog zal gaan. Waar een dergelijke klimaatverandering toe kan leiden, is onlangs maar al te duidelijk geworden: zware overstromingen en stormen zijn de mogelijke voorlopers van wat wij in de toekomst kunnen verwachten. 5% van de wereldbevolking leeft in de Europese Unie, waar zo’n 15% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen wordt gegenereerd. De broeikasgassen die de temperatuursverhoging veroorzaken, waardoor het klimaat verstoord wordt, zijn voornamelijk afkomstig van wegvervoer en energieproductie; deze gassen zijn kooldioxide (CO2), methaan en stikstofoxide, alsmede de zogenoemde gefluoreerde gassen. Europa moet bij maatregelen om de emissies terug te dringen vooroplopen. Dit betekent in de eerste plaats dat de in Kyoto (Japan) afgesproken verlaging van het emissieniveau met 8% ten opzichte van het niveau in 1990 in 2008-2012 een feit moet zijn. Willen wij de voorspelde sterke stijging van de uitstoot als gevolg van een intensiever gebruik van auto’s en vliegtuigen in de komende tien jaar vermijden, dan zullen wij ons vervoerbeleid op de helling moeten zetten. Tevens zullen wij onze energiesystemen op andere leest moeten schoeien, door bijvoorbeeld meer gebruik te gaan maken van wind- en zonne-energie Er is hier voor ons allemaal een rol weggelegd: er kan meer worden gedaan om bodem en bossen te beschermen welke als “zinkputten” functioneren die de kooldioxide in de lucht absorberen, en het

bedrijfsleven moet mikken op een verbetering van de energie-efficiëntie met minstens 1% per jaar. En ook al zouden wij de emissies met succes beteugelen, een zekere mate van klimaatverandering is hoe dan ook onvermijdelijk. Wij zullen onze infrastructuren moeten aanpassen om extreme weersomstandigheden het hoofd te kunnen bieden. Gezondheids- en noodhulpdiensten zullen moeten worden verbeterd, daar maagaandoeningen en andere ziekten waarschijnlijk steeds meer zullen voorkomen.

Ons doel is de concentraties broeikasgassen in de atmosfeer op een zodanig niveau te stabiliseren dat onnatuurlijke schommelingen in het klimaat van de aarde uitblijven. ❚ Op korte tot middellange termijn streven wij naar een vermindering van de broeikasgasemissies met 8% tegen 2008-2012, in vergelijking met het niveau van 1990 (zoals overeengekomen te Kyoto); ❚ Op langere termijn zullen wij de uitstoot wereldwijd met zo’n 20-40% (tegen 2020) moeten terugdringen, vergeleken met het niveau van 1990; ❚ Het is de eerste keer dat men in het milieuactieprogramma oog heeft voor de noodzaak van een op langere termijn te verwezenlijken emissiereductie met 70%, als vastgesteld door de intergouvernementele werkgroep inzake klimaatverandering.

Om dit te realiseren zullen wij: ❚ Internationaal overeenstemming moeten bereiken over het Kyoto-protocol en het overeengekomene in praktijk moeten brengen; ❚ Doelstellingen moeten afspreken voor een vermindering van de broeikasgasemissies in de voornaamste bedrijfstakken; ❚ Een programma moeten vaststellen voor de “handel” in broeikasgasemissies binnen de Europese Unie tegen 2005; ❚ Het gebruik van hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie moeten steunen; ❚ De lidstaten moeten helpen om zich op de gevolgen van klimaatverandering voor te bereiden.

5

10 6th EAP NL

6

11/05/01

15:45

Page 6


Natuurbescherming De bescherming van natuur en biodiversiteit is niet iets waarmee alleen ecologen of vogelliefhebbers zich bezighouden. Waar het hier om gaat, is dat natuurlijke systemen, d.w.z. systemen die ons van lucht, voedsel en water voorzien, blijven functioneren. Zo gaat het

vastgesteld ter financiering van milieuvriendelijke landbouw- en veeteeltmethodes en ter bescherming van natuurlijke habitats. Met het Natura 2000-programma wordt een netwerk van beschermde gebieden gecreëerd dat zich reeds over 12% van het grondgebied van de Europese Unie uitstrekt.

erom het gevaar van overstromingen te beperken, door ervoor te

Wij zijn aangewezen op gezonde natuurlijke systemen en wij wil-

zorgen dat wij geen bossen verliezen of landbouwgronden misbrui-

len dat onze kinderen opgroeien in het besef hoe mooi de natuur

ken. De natuur wordt in veel opzichten bedreigd, waarbij de geva-

wel is. Het is onze verantwoordelijkheid deze natuurlijke hulpbron

ren variëren van door zure regen veroorzaakte vervuiling en chemi-

voor ons zelf en voor de komende generaties veilig te stellen.

sche lekken tot overbevissing en de teloorgang van het platteland. In de Europese Unie worden van de vogelsoorten 38% en van de vlinders 45% bedreigd. In Noord- en West-Europa is 60% van alle drasland verloren gegaan. Van onze bomen heeft twee derde onder de vervuiling te leiden en op bepaalde plaatsen in het zuidelijk deel van Europa ontstaan er als gevolg van bodemerosie woestijngebieden. Wij moeten optreden om deze onvervangbare natuurlijke

Daarom stellen wij ons ten doel: ❚ De structuur en werking van natuurlijke systemen te beschermen en, waar nodig, te herstellen; ❚ Het verlies van bio-diversiteit zowel in de Europese Unie als wereldwijd een halt toe te roepen; ❚ De bodem tegen erosie en vervuiling te beschermen.

hulpbronnen veilig te stellen voordat het te laat is. De natuur heeft duizenden jaren nodig om een kostbare natuurlijke hulpbron als onze bodem te creëren. Als gevolg van ontwikkeling kunnen grote stukken grond echter van de ene dag op de andere verloren gaan,

Om dit te realiseren zullen wij: ❚ Onze meest kostbare habitats beschermen via uitbreiding van het Natura 2000-programma van de Gemeenschap;

terwijl er ook nog de meer geleidelijk werkende bodemerosie is. Tot

❚ Actieplannen vaststellen ter bescherming van de biologische diversiteit;

op heden is bodembescherming niet een van de hoofdlijnen van

❚ Een strategie uitwerken om het zeemilieu te beschermen;

het door de Europese Unie gevoerde beleid geweest, maar gezien de

❚ Nationale en regionale programma’s uitbreiden voor een verdere bevorde-

zware druk welke door verontreiniging en erosie op het milieu wordt uitgeoefend, is de tijd voor een nieuw beleid thans gekomen. Wij moeten beter zorgen voor de ons omringende zeeën; wij moeten overbevissing en schade aan de zeebodem voorkomen en maatregelen nemen ter bescherming tegen olie- en chemische verontreiniging. Bossen zijn essentiële natuurlijke hulpbronnen die met grotere zorg moeten worden beheerd. Wij hebben al programma’s

ring van een duurzaam bosbeheer; ❚ Maatregelen invoeren ter bescherming en tot herstel van het landschap; ❚ Een strategie voor bodembescherming uitwerken; ❚ De maatregelen die de lidstaten bij ongelukken en natuurrampen nemen coördineren.

10 6th EAP NL

11/05/01

15:45

Page 7


Werken aan milieu en volksgezondheid

waarmee de risico’s voor de volksgezondheid binnen de perken worden gehouden. Onze kustwateren, ons drinkwater en onze lucht zijn allemaal

Wij begrijpen nu dat milieuverontreiniging een groot aantal men-

schoner dan voorheen. Verontreinigende stoffen blijven echter,

selijke gezondheidsproblemen veroorzaakt variërend van allergieën

vooral in stadsgebieden, gezondheidsproblemen veroorzaken.

en onvruchtbaarheid tot kanker en andere ziekten die vroegtijdig

De Europese Unie moet ervoor zorgen dat de vigerende wetten wor-

sterven tot gevolg kunnen hebben. Ondanks verbeteringen in de

den gehandhaafd. Onze waterbronnen moeten op duurzame wijze

kwaliteit van de lucht in de Europese Unie zijn er toch steeds meer

worden gebruikt.

kinderen die astma krijgen. Wij hebben ook steeds meer last van geluidshinder. Gezondheid gaat ons na aan het hart, waarbij wij niet alleen aan de afwezigheid van ziekte, maar ook aan ons fysieke, geestelijke en sociale welzijn denken.

Geluidshinder heeft kwalijke gevolgen voor de gezondheid en levenskwaliteit van minstens een kwart van de bevolking van de Europese Unie. Door geluidsoverlast stijgt het stressniveau, wordt slapen bemoeilijkt en kan de kans op een hartaandoening worden

De relatie tussen gezondheid en milieu is vaak complex. Wij moe-

vergroot. Door nieuwe wetgeving op dit gebied zullen de over-

ten hier een beter inzicht in krijgen. Het is aan de Europese Unie te

heidsinstanties ertoe worden verplicht “geluidskaarten” te produ-

bepalen welke gevaren er zijn en de nodige normen vast te stellen

ceren en geluidbeheersingsdoelstellingen vast te stellen wanneer zij

– vooral ter bescherming van kwetsbare groepen als kinderen en

hun beleidsbeslissingen nemen.

ouderen. Dit impliceert dat er behoedzaam moet worden opgetreden en dat er, waar mogelijk, risico’s moeten worden voorkomen. Er zijn momenteel zo’n 30.000 door de mens gemaakte chemicaliën in gebruik. Hoewel de Europese Unie reeds strenge wetten

Ons doel is het verwezenlijken van een zodanige milieukwaliteit dat de concentraties van door toedoen van de mens ontstane verontreinigende stoffen geen significante effecten of gevaren voor de menselijke gezondheid met zich meebrengen.

betreffende het gebruik hiervan heeft, weten wij eigenlijk heel weinig over vele van de gezondheidsrisico’s die deze opleveren. Tegelijkertijd is het echter zo dat chemische stoffen de maatschappij talrijke geneeskundige, industriële en andere voordelen bieden. Wij moeten dus een betrouwbare manier vinden om het effect van chemicaliën op de menselijke gezondheid te beoordelen en te verkleinen en het gebruik Hiervan in de juiste banen te leiden.

Om dit te realiseren, zullen wij: ❚ Via beter onderzoek ons inzicht verbeteren in de relatie tussen milieuverontreiniging en menselijke gezondheid; ❚ Gezondheidsnormen in overweging nemen om met de meest kwetsbare groepen in onze samenleving rekening te houden; ❚ De aan het gebruik van pesticides verbonden gevaren verminderen;

Voor landbouwdoeleinden toegepaste gewasbeschermingsmidde-

❚ Een nieuwe strategie ter bestrijding van luchtverontreiniging ontwikkelen;

len vereisen bijzondere aandacht, vooral om te voorkomen dat

❚ Ons systeem ter beheersing van de aan het gebruik van chemicaliën

deze het grondwater vervuilen, waarvan 65% van ons drinkwater afkomstig is. Gewasbeschermingsmiddelen moeten op verantwoordelijke wijze worden gebruikt en in hoeveelheden of concentraties

verbonden gevaren op de helling zetten.

7

10 6th EAP NL

8

11/05/01

15:45

Page 8


Om dit te realiseren, zullen wij:

Natuurlijke hulpbronnen en afval

❚ Gevaarlijke stoffen als zodanig aanmerken en de producenten verantwoordelijk

De hernieuwbare hulpbronnen van onze planeet, zoals water, lucht,

❚ De consumenten ertoe aanmoedigen producten en diensten te kiezen die

hout en vis, worden als gevolg van de bevolkingsgroei en de econo-

maken voor het verzamelen, behandelen en recycleren van hun afvalproducten; minder afval doen ontstaan;

mische ontwikkeling in een hoog tempo uitgeput, terwijl het milieu

❚ Een voor de gehele Europese Unie geldende strategie voor afvalrecyclage

door ons gebruik van niet-hernieuwbare hulpbronnen als metalen

ontwikkelen en bevorderen, met streefcijfers en -data en toezicht om de door

en mineralen niet meer terug te draaien veranderingen ondergaat.

de lidstaten gemaakte vorderingen met elkaar te vergelijken;

Naarmate de Europese samenleving welvarender wordt, produceren

❚ Markten voor gerecycleerde materialen bevorderen;

wij meer afval, voor de opslag waarvan kostbare ruimte nodig is en

❚ In het kader van een geïntegreerd productbeleid specifieke maatregelen uit-

waardoor lucht en bodem verontreinigd worden. In dit afval komen

werken ter bevordering van groenere producten en procédés; een voorbeeld

vaak schaarse materialen voor die teruggewonnen en gerecycleerd

hiervan is het bevorderen van intelligente productontwerpen waardoor de

zouden kunnen worden. Wij moeten een strategie uitwerken om

milieueffecten van producten vanaf het moment waarop deze worden gefa-

onze natuurlijke hulpbronnen te ontzien. Afvalproductie en

briceerd tot het einde van hun nuttige levensduur worden verminderd.

economische groei moeten van elkaar gescheiden worden. De Europese Unie moet zich concentreren op een productie en dienstverlening waarbij minder hulpbronnen worden gebruikt en afvalvorming wordt voorkomen. Veel kan worden bereikt door de consumenten voor te lichten, onderzoek naar en technologische ontwikkeling van nieuwe producten te ondersteunen, alsmede door goede voorbeelden voor het bedrijfsleven te geven en, wellicht, meer belasting te heffen op het gebruik van natuurlijke hulpbronnen

Bij onze manier van afvalbeheer komt afvalpreventie voorop, gevolgd door recyclage, afvalterugwinning en verbranding, en helemaal achteraan, als het echt niet anders kan, de stortplaats. Doel is nu de hoeveelheid definitief te verwijderen afval rond 2010 te verminderen met zo’n 20% ten opzichte van het niveau van 2000 en met 50% rond 2050.

Een nieuwe benadering Wij hebben behoefte aan nieuwe van verbeeldingskracht sprekende manieren om al deze verbeteringen in het milieu te realiseren; hiertoe is de steun en medewerking van iedereen nodig. Tegelijkertijd kunnen de door bedrijfsleven, consumenten en politici genomen besluiten door allerlei instrumenten en maatregelen worden beïnvloed. Wij moeten niet alleen over de op te lossen problemen praten, maar ook kijken naar manieren waarop deze kunnen worden opgelost. In Milieu 2010: Onze toekomst – onze keuze worden vijf benaderingen voorgesteld die voor het welslagen van onze inspanningen van essentieel belang zijn:

1. Onze wetgeving in praktijk brengen Voor de gehele Europese Unie geldende wetten en voorschriften blijven een belangrijke rol spelen bij de verwezenlijking van de milieudoelstellingen. De nationale regeringen zijn ertoe verplicht de milieuwetten ten uitvoer te brengen. Zouden zij dit niet doen, dan zou dit ten koste gaan van het milieu en zou de Commissie de zaak bij het Europees Hof van Justitie aanhangig moeten maken.

10 6th EAP NL

11/05/01

15:45

Page 9


De juridische molen draait nog steeds traag en moeizaam en het zou jaren kunnen duren voordat er resultaten worden geboekt. Met behulp van andere methodes kan het proces daadwerkelijk worden versneld. Doorzichtigheid en een ruime verspreiding van informatie zijn middelen waarmee de door de bevolking uitgeoefende druk op het overheidsapparaat kan worden vergroot en een snellere respons kan worden afgedwongen, terwijl traag reagerende overheidsinstanties in verlegenheid worden gebracht doordat nu duidelijk wordt in welke opzichten zij hun verbintenissen aangaande onze toekomst niet nakomen.

Wij zullen: ❚ Regelmatig verslagen over milieu-indicatoren opstellen en publiceren, ter illustratie van onze vorderingen op de weg naar een beter milieu; ❚ Kritisch kijken naar de manier waarop wij informatie verzamelen en hierover rapporteren, met het doel een completer beeld te schetsen van de toestand waarin het Europese milieu zich bevindt.

3. Samenwerking met de markt De Europese Unie streeft naar een situatie waarin milieu en klant voor een bedrijf even belangrijk zijn.

Wij zullen dus: ❚ Volgen hoe de Europese wetten worden toegepast en de resultaten op een geregeld bij te werken scorebord aangeven; ❚ Succesvolle nationale regeringen prijzen en andere als het ware aan de schandpaal nagelen.

2. Onze beleidsvorming rond het milieu centreren Milieudoelstellingen zouden bij de ontwikkeling van alle beleidsvormen, van landbouw tot economie, vroegtijdig in aanmerking moeten worden genomen. Dit wordt duidelijk gemaakt in het Verdrag van Amsterdam. De Europese Commissie zal zich blijven inspannen om te verzekeren dat milieukwesties bij haar eigen beleidsinitiatieven centraal staan. Om dit behoorlijk te kunnen doen, hebben wij betere informatie nodig, alsmede een gedegen kennis van de aan onze milieuproblemen ten grondslag liggende oorzaken en de bestaande wisselwerkingen. Tevens hebben wij een maatstaf nodig waaraan we onze

Door het bedrijfsleven en het vervoer is aanzienlijke milieuschade aangericht. Wij moeten van koers veranderen en hiertoe dient het bedrijfsleven de nodige verbintenissen aan te gaan. Een “groene groei” kan het Europese bedrijfsleven grote kansen bieden, omdat deze stimulerend werkt voor concurrentievermogen, winstmarges en werkgelegenheid. De Europese Unie wil niets liever dan met bedrijven samenwerken om met hen nieuwe manieren te vinden om milieuvriendelijker te kunnen werken. Er zijn reeds verscheidene initiatieven van de Europese Gemeenschap om bedrijven ertoe aan te moedigen hun “groene” reputatie te verbeteren. Een onderneming wil niet alleen aankijken tegen mogelijke sancties als stimulans om beter te presteren, maar ook zicht hebben op positieve prikkels en beloningen. Aankopen door overheidsinstanties vormen zo’n 14% van de markt van de Europese Unie. Scholen, bibliotheken en overheidsdiensten zullen ertoe worden aangemoedigd groene producten te kopen.

vorderingen kunnen afmeten. Dankzij het gebruik van indicatoren

De financiële sector kan groene activiteiten ook bevorderen door

en streefcijfers kunnen wij en het publiek een idee krijgen van de

middel van haar lenings- en investeringsbeleid en kan een groene-

gemaakte vooruitgang. Ook wordt hierdoor al in een vroeg stadium

re financiële rapportage bevorderen. Tenslotte moeten wij ervoor

duidelijk of onze beleidsmaatregelen het gewenste effect sorteren.

zorgen dat diegenen welke het milieu schade toebrengen voor hun

Het Europees milieuagentschap zal ons hierbij helpen.

daden verantwoordelijk worden gesteld en dat verdere schade

9

10 6th EAP NL

10

11/05/01

15:46

Page 10


wordt vermeden. Het beginsel “de vervuiler betaalt” houdt in dat

gramma’s aanmoedigen om mensen die zich een groenere leeftrant

degene die de verontreiniging veroorzaakt financieel en anderszins

willen aanmeten, te adviseren. Overheid en niet-gouvernementele

aansprakelijk wordt gesteld.

organisaties kunnen helpen met informatie wanneer mensen het nodige willen doen om hun woonwijk, het landschap, flora en fau-

Om dit allemaal te kunnen doen, zullen wij:

na te beschermen.

❚ Meer bedrijven ertoe aanmoedigen hun milieuprestaties te evalueren en hen helpen een beter inzicht in de regels van de Europese Unie te krijgen;

Wij zullen ook:

❚ Een begin maken met programma’s ter beloning van milieubewust produceren;

❚ De toegang van de burger tot milieu-informatie verbeteren;

❚ Heffingen en andere prikkels bestuderen om het kopen van groenere

❚ Helpen met de productie van zelfevaluatiekits met behulp waarmee men-

producten te bevorderen:

sen kunnen nagaan hoe milieuvriendelijk zij of hun gezin wel functioneren.

❚ Met de financiële sector samenwerken om criteria voor groenere investeringen uit te werken.

4. De mensen helpen om milieuvriendelijke keuzen te maken Mensen willen meer worden betrokken bij besluiten die gevolgen hebben voor het milieu en dat betekent dat zij toegang tot duidelijke en betrouwbare informatie moeten krijgen. Bovendien kunnen zij, als consumenten, ondernemingen ertoe helpen overhalen milieuvriendelijk te werken en bij de door hen gemaakte keuzen innoverende groene producten en diensten helpen ontwikkelen. Dit kan niet zonder betrouwbare informatie. Daarom zullen wij milieu-educatie bevorderen en naar manieren kijken om het milieubewustzijn te vergroten. Voorlichting is en blijft de verantwoordelijkheid van de lidstaten, die ertoe worden aangemoedigd erop toe te zien dat de milieuproblematiek tot onderdeel van het lesprogramma op school wordt gemaakt. De Europese Unie zal goede praktijken blijven bevorderen en staat open voor een uitwisseling van ideeën over manieren om milieuinformatie beter toegankelijk voor het publiek te maken. Wij zullen bijvoorbeeld het gebruik van internetsites en onderwijspro-

5. Beter landgebruik De wijze waarop wij met onze grond omgaan heeft een vèrstrekkend en langdurig effect op het milieu. Slechte besluitvorming kan leiden tot het verlies van habitats, de teloorgang van landschappen of een toename van de vervuiling door het verkeer. Vooral stads- en kustgebieden zijn kwetsbaar. Wij zullen thans bekijken hoe wij de plaatselijke autoriteiten het best met hun ruimtelijke ordening kunnen helpen om te verzekeren dat milieuoverwegingen de aandacht krijgen die zij verdienen.

Wij zullen: ❚ De beste praktijken in de lidstaten, die voor ruimtelijke ordening verantwoordelijk zijn, steunen en bevorderen; ❚ Een website ontwikkelen voor architecten, planners, ontwikkelaars en de bevolking in het algemeen om duurzame stadsplanning aan te moedigen en informatie over beste praktijken te kunnen uitwisselen.

10 6th EAP NL

11/05/01

15:46

Page 11


Een Europa in uitbreiding

Wat gebeurt er nu?

Wanneer de kandidaat-lidstaten (in Midden- en Oost-Europa, als-

Milieu 2010: Onze toekomst, onze keuze – het zesde actieprogramma

mede Malta en Cyprus) zich over een aantal jaren bij de Europese

voor het milieu valt in twee delen uiteen

Unie voegen, komen er 170 miljoen Europese burgers bij, wordt het Europese grondgebied met 58% uitgebreid en is de Europese Unie plotseling veel meer landschappelijk schoon rijk. Deze landen heb-

1. De beleidsverklaring van de Europese Commissie (de zogenaamde Mededeling);

ben qua biodiversiteit veel te bieden. Het lidmaatschap van de Euro-

2. De door de Europese Commissie voorgestelde tekst voor een wet-

pese Unie maakt deze landen welvarender en draagt in belangrijke

telijk besluit van de ministers voor milieuzaken en het Europees

mate bij tot een ontwikkeling die het milieu als geheel ten goede zal

Parlement.

komen. Maar deze landen brengen ook hun milieuproblemen met zich mee. De sleutel tot een oplossing van deze problemen moet worden gezocht in een toepassing van de Europese milieuwetten.

Het leeuwendeel van het programma wordt gevormd door de beleidsverklaring, waarop de politiek van de Europese Commissie gebaseerd is. De Commissie verbindt zich ertoe al het nodige te

De Europese Unie zal ook moeten samenwerken met buurlanden,

doen om de in deze verklaring uiteengezette en in deze brochure

zoals die rond de Middellandse Zee, om bevolking en overheid meer

samengevatte doelstellingen te verwezenlijken.

milieubewust te maken en maatregelen te bevorderen om het milieu te beschermen. Wereldwijd zal de Europese Unie aandringen op een krachtiger internationaal optreden ter bescherming van het milieu.

De voorgestelde tekst voor een wettelijk besluit moet thans worden besproken en gezamenlijk door het Parlement en de Raad van Ministers worden goedgekeurd. Dan volgen er meer gedetailleerde voorstellen van de Commissie betreffende afzonderlijke maatregelen.

Daarom zullen wij: ❚ Met milieu-NGO’s en bedrijven in de kandidaat-lidstaten samenwerken; ❚ Methodes uitwerken ter bepaling van het effect van multilaterale en bilaterale handelsovereenkomsten op een duurzame ontwikkeling (in economisch, maatschappelijk en ecologisch opzicht); ❚ De milieuproblematiek bij alle aspecten van de externe betrekkingen van de Europese Unie in aanmerking nemen; ❚ Erop toezien dat internationale milieuverdragen daadwerkelijk worden uitgevoerdt.

In Milieu 2010: Onze toekomst, onze keuze worden onze prioriteiten vastgesteld voor in de komende tien jaar te nemen maatregelen; de Commissie zal de gemaakte vooruitgang na vijf jaar evalueren en het programma, waar nodig, bijwerken aan de hand van nieuwe ontwikkelingen en gegevens.

Nadere inlichtingen: ❚ Specifieke informatie over de totstandkoming van Milieu 2010: Onze toekomst, onze keuze, – het zesde milieuactieprogramma; de volledige tekst, de toelichting en de brochure zijn te vinden op: http://www.europa.eu.int/comm/environment/newprg/index.htm Of ❚ U kunt ook surfen naar de website http://europa.eu.int/comm/environment

11

10 6th EAP NL

11/05/01

15:46

Page 12

14 KH-33-00-122-NL-C

BUREAU VOOR OFFICIËLE PUBLICATIES DER EUROPESE GEMEENSCHAPPEN L-2985 Luxembourg

Onze Toekomst, Onze Keuze

Recommend Documents