Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost januari 2010
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
1
2
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost januari 2010
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
3
de
Fauststraat
d Kanaal noor
Pink Rocca
Laan v
an Zev
enhuiz
en (rin
Grift
Kanaal no ord
g)
at ‘zuid’
complex
nb
loe
m
Diosynth
‘noord’
Gentiaanstra
Sleutelbloem
Apeldoorns
straat
Kanaal
Vlijtseweg
Gentiaanstraat
Ple
Ho
or
Marialust
tte
rijw
eg
Vlijt II
Zon
ned
Apeldoornse sluis
Slu
iso
Vlijt I
v
Ze
e ns
e
uiz
h en
g we
Zu
aal n oord Kan
Topografische namen Kanaalzone Noord en omgeving
4
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
eg
kw
e Tr
an
la
er
id
Noorderlaan
Oosterlaan
Dev
ente
rstra
at
ord
laa
n
auw
Inhoudsopgave
Samenvatting
7
Tussenland
8
1.
Opgave
10
Ambities
14
Intermezzo: Het Apeldoorns Kanaal en de Apeldoornse sluis
22
3.
Planopbouw
24
4.
Raamwerk
30
5.
Ontwikkelingsgebieden
42
Intermezzo: Sleutelbloemstraat West
60
6.
Ontwikkelingsstrategie
64
Colofon
74
2.
1.1 Vernieuwing van de Kanaalzone 1.2 Naar een gebiedsgerichte aanpak 1.3 Inhoud en betekenis van de Ontwikkelingsvisie 1.4 Leeswijzer
2.1 Ambities Structuurschets 2.2 Anders wonen, anders werken 2.3 Het kanaal als hart van het gebied 2.4 Noordradiaal als groenstedelijke stadsentree 2.5 Oost en west verknopen 2.6 Oud en nieuw combineren 2.7 Kanaalzone als energieader voor de stad
3.1 Ruimtelijk concept 3.2 Raamwerk 3.3 Ontwikkelingsgebieden 3.4 Ontwikkelingsstrategie
4.1 Kanaal en oeverzone 4.2 Noordradiaal 4.3 Groene Knoop 4.4 Rode Knoop 4.5 Singels Zevenhuizen 4.6 Langzaam verkeersnetwerk 4.7 Doorkijk: gebied ten noorden van de ring
5.1 Zuidkop 5.2 Paardewei 5.3 Sleutelbloemstraat Oost 5.4 Sleutelbloemstraat West
6.1 Bijzondere plekken en aanjagers 6.2 Samenwerking 6.3 Tijd 6.4 Plannen en Procedures
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
5
6
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
Samenvatting Met het vaststellen van de ‘Structuurschets Kanaalzone Apeldoorn’ in december 2005 heeft de gemeente een belangrijke stap gezet in de vernieuwing en transformatie van de Kanaalzone. De Structuurschets geeft de hoofdlijnen van de toekomstige stedelijke ontwikkeling van de Kanaalzone aan. Per deelgebied worden deze hoofdlijnen uitgewerkt. Zo ontstaan gebiedspecifieke plannen. In de voorliggende ‘Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost’ heeft deze uitwerking voor het gebied Noordoost plaatsgevonden. De Ontwikkelingsvisie is daarmee een volgende belangrijke stap naar een daadwerkelijke herontwikkeling van het gebied.
Voor het realiseren van het raamwerk is de gemeente (grotendeels) initiatiefnemer. Er wordt vanuit gegaan dat een eerste fase in de uitvoering van projecten gestart kan worden vanaf circa 2015. Het tempo is mede afhankelijk van de beschikbaarheid van middelen, waarbij subidies van andere overheden belangrijk zijn. Het tempo van de herontwikkeling van de ontwikkelvlekken wordt vooral bepaald door de grondeigenaren in het gebied. Grondeigenaren kunnen hiervoor ontwikkelaars in de arm nemen of samenwerkingen aangaan met partijen die in de herontwikkeling willen investeren.
Noordoost kent een aantal knelpunten. Zo ligt dit gebied met de rug naar het kanaal en vormt het nu een barrière tussen de wijken aan weerszijden van het kanaal. Ook is er een toenemende verkeersdruk. Dit heeft gevolgen voor de verkeersveiligheid en leefbaarheid van het gebied en omliggende wijken. Ook verslechtert hierdoor de doorstroming van het verkeer. Noordoost is binnen de Kanaalzone echter ook een gebied met geheel eigen kwaliteiten. Het gebied is bedrijvig, levendig, kleurrijk en biedt volop kansen. Deze Ontwikkelingsvisie pakt de genoemde knelpunten aan en bouwt door op het eigenzinnige en ondernemende karakter van Noordoost. Er wordt uitgegaan van een geleidelijke ontwikkeling en verkleuring van het gebied die enkele tientallen jaren zal duren. De Ontwikkelingsvisie is allereerst een strategisch plan dat richting geeft aan nieuwe ontwikkelingen in het gebied. Het is dan ook nadrukkelijk geen ‘blauwdruk’ voor de toekomst. De daadwerkelijke uitwerking zal vorm krijgen in gesprekken met de huidige en toekomstige bewoners, bedrijven en ontwikkelaars die nieuwe initiatieven tonen en in het gebied willen investeren. De Ontwikkelingsvisie gaat uit van een eenvoudig ruimtelijk concept. Dit bestaat uit een ‘mal’ (het raamwerk) en ‘contramal’ (de ontwikkelingsgebieden). Het raamwerk zorgt voor een stevige verankering in de stad en zorgt voor samenhang in het gebied zelf. Het raamwerk bestaat uit het kanaal en haar oevers, een nieuwe hoofdverkeersontsluiting (de Noordradiaal) als groenstedelijke stadsentree en de belangrijkste oost-westverbindingen (de Rode en Groene Knoop). Binnen het raamwerk zijn ‘ontwikkelgebieden’ benoemd. In deze gebieden is veel vrijheid voor herontwikkeling van nieuwe woningen, bedrijven en voorzieningen.
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
7
TUSSENLAND Ik houd het meest van de halfland’lijkheid: Van vage weidewinden die met lijnen Vol waschgoed spelen; van fabrieksterreinen Waar tusschen arm’lijk gras de lorrie rijdt,
uit: ‘Zelfkant’ door Simon Vestdijk
8
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
De Kanaalzone binnen Apeldoorn heeft bij uitstek de kwaliteiten van Vestdijk’s halfland’lijkheid. Het verenigt het beste van twee werelden en vermengt de bekende stereotypen van stad en land, nijverheid en vlijt tot voor Apeldoorn unieke vormen. Het is daarmee ook een kwetsbaar gebied. Waar het verschil tussen knelpunt en kwaliteit soms lastig te benoemen is. Voor een ontwikkeling die recht doet aan dit ‘tussenland’ is een genuanceerde en geleidelijke aanpak dan ook essentieel. De Kanaalzone hoeft niet ‘veroverd’ te worden maar ‘ontdekt’. Niet ‘bedacht’ maar ‘gezien’. In Zuid is dat al gebeurd binnen de zoektocht van de pilot. Ook Noord(oost) is zo’n zelfde schatkamer. Minder in fysieke vorm maar des te meer in haar karakter. Het gebied leeft en is daarmee vitaal naar de toekomst toe. Deze ontwikkelingsvisie bouwt dan ook voor alles door op het eigenzinnige, ondernemende maar ook dubbelzinnige karakter van Noordoost. Het gebied is voor de stad dan ook geen probleem maar een kans. Een cadeau dat je langzaam moet uitpakken. Projectteam Kanaalzone Noordoost september 2009
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
9
Structuurschets Kanaalzone
Kanaalzone Noordoost binnen de stad als schakel tussen binnenstad en Apeldoorn Noord
10
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
1. Opgave De vernieuwing van Kanaalzone Noordoost staat niet op zichzelf maar maakt onderdeel uit van de grootschalige transformatie van de Kanaalzone binnen Apeldoorn. De Structuurschets uit 2005 vormt hiervoor het kader. In dit hoofdstuk wordt op basis van die Structuurschets de opgave en aanpak voor de Ontwikkelingsvisie voor Noordoost benoemd en uitgewerkt.
1.1
VERNIEUWING VAN DE KANAALZONE
De Kanaalzone is een unieke omgeving binnen Apeldoorn. De centrale ligging, de aanwezigheid van het kanaal, het industriële karakter, de grote(re) gebouwen maar ook het ondernemerschap en de levendigheid vormen gezamelijk een mooi contrast met andere delen van de stad. Grote delen van het (bedrijven)gebied vormen echter ook een hinderlijke barrière tussen de oostelijke en westelijke stadsdelen waardoor wijken van elkaar gescheiden zijn in plaats van verbonden. Delen van het gebied zijn verouderd en worden inefficiënt gebruikt. En een aantal bedrijven heeft vanwege milieuhinder effect op de leefkwaliteit van de omringende woonwijken. Met het vaststellen van de ‘Structuurschets Kanaalzone Apeldoorn’ in december 2005 heeft de gemeente een belangrijke stap gezet in de vernieuwing en transformatie van de Kanaalzone als totaal. Ambities zijn verkend en richtingen zijn uitgezet. Centrale doelstelling is om het gebied te transformeren naar een herkenbaar en aantrekkelijk stedelijk leefmilieu, waar mensen zich prettig voelen en graag willen wonen, werken en verblijven. Oost en west worden verenigd en het kanaal zelf krijgt weer betekenis in de stad. Eén van de deelgebieden binnen de Kanaalzone is Kanaalzone Noordoost. Dit gebied ligt ten noorden van de Deventerstraat tussen het kanaal en de wijk Zevenhuizen en is circa 20 hectare groot. Momenteel is het gebied grotendeels een bedrijventerrein dat zich met de rug naar het kanaal keert en een barrière vormt tussen de wijken aan weerszijden van het kanaal. Het gebied heeft door zijn ligging tussen binnenstad en de Noordoostelijke stadsdelen een strategische positie. Door de bouw van nieuwe woningen in Zuidbroek, maar ook door de extra woningen en bedrijven in de binnenstad,
Kanaaloevers en Kanaalzone zelf zal de verkeersdruk tussen binnenstad en Apeldoorn Noord, juist in dit gebied, toenemen tot een niveau dat de huidige wegen in het gebied (Kanaal Noord, Sleutelbloemstraat en Noorderlaan) niet meer voldoen. Nu al is dit zichtbaar in de filevorming tijdens spitstijden op de Noorderlaan en de negatieve invloed die dit heeft op de leefbaarheid van het gebied en de veiligheid voor fietsers in dit gebied. De herontwikkeling van dit deel van de Kanaalzone biedt een kans om dit toekomstige knelpunt op een goede manier op te lossen. Noordoost is binnen de Kanaalzone een gebied met geheel eigen kwaliteiten. Er is een grote diversiteit van bedrijvigheid, van klein tot groot en in allerlei marktsegmenten actief. Het gebied kent vele eigenaren. In het gebied wordt verspreid ook gewoond, soms met bedrijf aan huis. Het gebied is bedrijvig, levendig, kleurrijk en biedt volop kansen. De ondernemerszin van de bestaande bedrijven geeft vitaliteit aan het gebied en vertrouwen in de toekomst. 1.2
NAAR EEN GEBIEDSGERICHTE AANPAK
De Structuurschets geeft de hoofdlijnen van de toekomstige stedelijke ontwikkeling van de Kanaalzone als totaal aan. Per deelgebied worden deze hoofdlijnen uitgewerkt en indien nodig geoptimaliseerd. Zo ontstaan haalbare, uitvoerbare en gebiedspecifieke plannen. In de voorliggende ‘Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost’ heeft deze uitwerking voor het gebied Noordoost plaatsgevonden. De Ontwikkelingsvisie is daarmee een volgende belangrijke stap naar een daadwerkelijke herontwikkeling van het gebied. Een belangrijke uitwerking in de stap van Structuurschets naar Ontwikkelingsvisie is het bepalen van de ligging van de zogeheten ‘Noordradiaal’. De Noordradiaal vormt de nieuwe hoofdontsluitingsroute in het gebied die tot doel heeft de toenemende verkeersintenstiteiten op een goede en kwaliteitsvolle manier op te vangen. Het vormt daarmee een belangrijke schakel in het wegennetwerk van Apeldoorn. In de Structuurschets is gekozen voor een tracé dat alleen gerealiseerd kan worden na verwerving van een groot aantal particuliere eigendommen. De uitvoerbaarheid van dit tracé is dan ook lastig. In de Ontwikkelingsvisie is het tracé verder geoptimaliseerd, waarbij zoveel mogelijk aangesloten is bij bestaande eigendomsgrenzen.
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
11
Structuurschets Kanaalzone Noord met projectie radiaal op kadastrale ondergrond
12
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost met projectie radiaal op kadastrale ondergrond
Dit heeft drie belangrijke voordelen: 1. 2. 3.
Goed lopende bedrijven in het gebied hoeven niet actief te worden uitgekocht en kunnen hun werkzaamheden en bedrijfsvoe- ring voor langere termijn in het gebied voortzetten. De aanleg van de radiaal kan gefaseerd worden gerealiseerd. Hiermee kunnen investeringen worden gespreid en kan de financiële dekking over een langere periode worden georganiseerd. De eerste werkzaamheden kunnen, nadat de financiële dekking is georganiseerd, snel worden gestart. Dit is ook nadrukkelijk de wens van veel bedrijven en bewoners uit Zevenhuizen en Welgelegen.
Naast optimalisatie van de Noordradiaal zijn ook de andere ambities van de Structuurschets in deze Ontwikkelingsvisie verder uitgewerkt en geconcretiseerd. Hierbij is ook veel aandacht besteed aan het vertalen van de ambities op het gebied van onder meer functiemenging en het inpassen van cultuurhistorische waarden. Met de uitwerking zijn tot slot ook de kansen en kwaliteiten die naar voren zijn gekomen bij uitwerkingen voor andere delen van de Kanaalzone (bijvoorbeeld de Pilot Zuid, Vlijt I en verkenningen Groene Knoop) naar dit gebied vertaald. 1.3
INHOUD EN BETEKENIS VAN DE ONTWIKKELINGSVISIE
len jaren. De Ontwikkelingsvisie is in het licht van deze lange ontwikkeltermijn dan ook nadrukkelijk geen ‘blauwdruk’ voor de toekomst. De daadwerkelijke uitwerking zal vorm krijgen in gesprekken met de huidige en toekomstige bewoners, bedrijven en ontwikkelaars die nieuwe initiatieven tonen en in het gebied willen investeren. De uitkomsten hiervan en de integrale afweging hierover krijgen beslag in de herziening van het bestemmingsplan en het opstellen van ‘maatwerk’plannen voor deelgebieden. De Ontwikkelingsvisie is derhalve geen formeel plan dat openstaat voor inspraak en zienswijzen. Wel zijn in vele bijeenkomsten en gesprekken de bedrijven en bewoners uit en rondom het gebied gevraagd naar hun mening. Al deze meningen hebben uiteindelijk bijgedragen aan de visie die nu voorligt. 1.4
LEESWIJZER
In hoofdstuk 2 worden de belangrijkste ambities voor Kanaalzone Noordoost benoemd. Deze ambities zijn een concrete uitwerking van de opgave die in de Structuurschets voor Noordoost is benoemd. In hoofdstuk 3 worden de belangrijkste stedenbouwkundige keuzes van de Ontwikkelingsvisie beschreven. Deze hoofdlijnen worden in de vervolghoofdstukken uitgewerkt. Hoofdstuk 4 gaat in op het ruimtelijk raamwerk. Hoofdstuk 5 beschrijft de ontwikkelingsgebieden. Tot slot wordt de ontwikkelingsstrategie beschreven in hoofdstuk 6.
De Ontwikkelingsvisie is allereerst een strategisch plan dat richting geeft aan inhoud en proces van de stedelijke ontwikkeling in Kanaalzone Noordoost. De Ontwikkelingsvisie doet uitspraken over grofweg drie onderdelen: het ruimtelijk raamwerk, de ontwikkelingsgebieden en de ontwikkelingsstrategie. Het raamwerk bestaat uit de belangrijkste hoofdlijnen of ruimtelijke structuren waarlangs de stad zich in dit gebied ruimtelijk wil ontwikkelen, zoals de Noordradiaal en het kanaal met haar oevers. De ontwikkelingsgebieden zijn de gebieden waar de gemeente herontwikkeling van nieuwe woningen, bedrijven en/of voorzieningen mogelijk wil maken. De ontwikkelingsstrategie tot slot geeft aan hoe de gemeente de ontwikkeling van dit gebied wil initiëren en wil faciliteren. Met deze visie voorziet de gemeente in een ontwikkeling van Noordoost over enkele tiental-
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
13
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost
14
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
2. Ambities De opgave voor Noordoost is veelzijdig en complex. De ambities die ten grondslag liggen aan de Ontwikkelingsvisie zijn benoemd in de Structuurschets. In dit hoofdstuk zijn die ambities voor Noordoost geconcretiseerd, aangescherpt en worden nieuwe kansen voor het gebied geduid. 2.1
AMBITIES STRUCTUURSCHETS
In de Structuurschets zijn een aantal belangrijke ambities en uitgangspunten benoemd voor de toekomstige ontwikkeling van Kanaalzone Noordoost. De volgende ambities zijn leidend bij de uitwerking van de Structuurschets in deze Ontwikkelingsvisie: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Toevoegen van een divers woon- en werk- milieu waarbij functiemenging een belangrijk middel is om een stedelijk en levendig leef- milieu te realiseren (zie paragraaf 2.2). Versterken van het groen-blauw raamwerk op stedelijk niveau door ontwikkeling van belangrijke structuurdragers zoals het kanaal en de oevers, de radiaal en de parkzones (zie paragrafen 2.3 tot 2.5). Realisatie van Noordradiaal als nieuwe verbinding tussen de ring en het centrum waardoor de binnenstad beter bereikbaar wordt, het verkeer gebundeld wordt en de omliggende wijken minder sluipverkeer ken- nen (zie paragraaf 2.4). Verbinden van oost en west, waarbij de Ka- naalzone niet alleen een samenhangende noord-zuid zone wordt, maar vooral de verbindingen tussen de oost- en westkant van de stad vergroot (zie paragraaf 2.5). Inpassen van cultuurhistorische waarden waarmee het cultuurhistorisch verleden van de Kanaalzone een belangrijk uitgangspunt kan zijn voor toekomstige herontwikkelingen in het gebied (zie paragraaf 2.6). Leefkwaliteit Kanaalzone in balans, waarmee invulling wordt gegeven aan de gemeen- telijke ambities met betrekking tot milieu en duurzaamheid (zie paragraaf 2.7).
2.2
ANDERS WONEN, ANDERS WERKEN
Een belangrijke ambitie uit de Structuurschets is het ontwikkelen van een gedifferentieerd woon- en werkmilieu binnen de Kanaalzone. Juist dit soort gedifferentieerde milieus zijn een belangrijke toevoeging op het huidige aanbod van groene, rustige, woonmilieus versus grootschalige werk-
locaties. Waar bewoners van de stad heel divers zijn, behoort de stad ook een palet aan woon- en werkmogelijkheden te bieden. In de Kanaalzone, één van de laatste grootschalige transformatiegebieden van Apeldoorn, kan dit ‘anders wonen en anders werken’ nog gestalte krijgen. De Ontwikkelingsvisie speelt op deze ambitie in door bewonersbehoeften aan meer variatie, levendigheid, stedelijke identiteit en ruimte voor individuele expressie en eigen initiatief centraal te stellen. De Ontwikkelingsvisie speelt daarmee ook in op ondernemersvragen naar meer verscheidenheid aan werkplekken, een meer inspirerend ondernemersklimaat, kleinschaligheid, nabijheid van voorzieningen, mogelijkheden voor zelfrealisatie en mogelijkheden om wonen en werken te combineren. Deze behoeftes krijgen in Noordoost een vertaling in gebruik, beleving en beeld van het gebied, waarbij verrassend en eigenzinnig, dynamisch en ondernemend belangrijke kenmerken zijn. Daarnaast moet het ook logisch passen bij de kwaliteiten en kenmerken van de Kanaalzone (water en industrieel) en Apeldoorn (groen, rust en ruimte) als geheel. Een goede doorvertaling van deze kernwaarden kan juist van Noordoost ‘een nieuwe plek’ maken in Apeldoorn. Een plek die toekomstige bewoners en ondernemers aanspreekt omdat het ‘echt Apeldoorns’ is en toegevoegde waarden biedt. Belangrijke ambitie hierbij is om in Noordoost bedrijvigheid die goed past binnen een woonomgeving te behouden. Juist deze combinatie kan onverwachte kansen opleveren. Door wonen en werken naast elkaar te laten plaatsvinden is het over de dag heen immers langer levendig in de buurt en wordt dit een gebied dat interessant is voor zowel bewoners als bezoekers. Ook wordt zo de mogelijkheid geboden om privé en werk (beter) te combineren. Ondernemers worden plekken geboden met arbeidskrachten en afzetmarkt in de directe omgeving. Met name voor een groeiende groep kleinschalige ondernemers (vaak Zelfstandigen Zonder Personeel, ZZP-ers) zijn sociale netwerken, werksfeer, nabijheid van voorzieningen en een koppeling met wonen heel belangrijk. Apeldoorn biedt met Kanaalzone Noordoost dan ook juist voor deze mensen een plek om hun droom te kunnen realiseren. Belangrijk daarbij is dat Noordoost het beste van twee werelden biedt: de kwaliteit en luwte van het wonen aan het kanaal en de dynamiek van het werken aan de radiaal. Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
15
Anders wonen, anders werken: Eigenzinnig dynamisch en ondernemend: Noordoost als onderscheidend woon- en werkmilieu
Het kanaal als hart van het gebied: beleefbaar, bruikbaar geliefd en bewonderd
16
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
2.3
HET KANAAL ALS HART VAN HET GEBIED
Het Apeldoorns kanaal is één van de belangrijkste ruimtelijke structuurdragers voor de stad. In de Structuurschets wordt daarom ingezet op een belangrijkere rol voor het kanaal en haar oevers als verblijfsgebied voor de aangrenzende stadsdelen. Het kanaal en de oeverzone worden ontwikkeld als robuuste ruimtelijke structuur waar groen, water, routes en bijzondere programma’s elkaar onderling versterken. Het kanaal wordt zo niet alleen zichtbaar maar vooral ook bruikbaar. Om deze ambitie in te vullen wordt voor alles ingezet op het vrijspelen van de kanaaloevers van gemotoriseerd verkeer. Voor Noordoost betekent dit dat Kanaal Noord als weg vervalt zodat de oostelijke kanaaloever daardoor ontwikkeld kan worden tot een hoogwaardig recreatie- en verblijfsgebied rechtstreeks aan het kanaal. Samen met een vergelijkbare ontwikkeling van de westoever ontstaat zo een nieuwe royale oeverzone van ruim 60 meter breed die als verblijfsgebied kan worden ingericht. Binnen deze zone wordt geïnvesteerd in een nieuwe groene inrichting waarbij het water beleefbaar en bereikbaar wordt. Recreatieve routes tussen wijken en het kanaal kunnen worden verbeterd en er ontstaat ruimte om langs het kanaal bijzondere functies in te passen die het gebruik van het kanaal en de betekenis van het water voor de stad vergroten.
2.4
NOORDRADIAAL ALS GROENSTEDELIJKE STADSENTREE
Binnen Apeldoorn ontbreekt op dit moment een goede verkeersverbinding tussen de Laan van Zevenhuizen (de ring) en de binnenstad. Dit leidt tot veel verkeersoverlast en een toenemende verkeersonveiligheid in de omliggende wijken. De urgentie voor een goede verkeersoplossing aan de Noordoostkant van Apeldoorn neemt verder toe met de komst van de nieuwe wijk Zuidbroek. Tot slot vragen ook de nieuwe woon- en werkprogramma’s in de binnenstad, het project Kanaaloevers en de Kanaalzone om een verbeterde ontsluiting. In de Structuurschets is daarom voorzien in bundeling van het verkeer naar de binnenstad door inpassing en realisatie van een nieuwe Noordradiaal met een capaciteit van ongeveer 20.000 motorvoertuigen per etmaal. Met de ontwikkeling van deze nieuwe radiaal wordt niet alleen de verkeerskundige hoofdstruc-
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
17
Noordradiaal als groenstedelijke stadsentree: De radiaal als onderdeel van de ruimtelijke en verkeerskundige structuur van ring en radialen binnen Apeldoorn
Oost en west verknopen: De Groene Knoop als verbindend element tussen Veluwe, parkenbuurt, Kanaalzone, Mheenpark en park Zuidbroek
Oost en west verknopen: Intensivering netwerk van fietsverbindingen haaks op het kanaal
18
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
tuur van Apeldoorn verbeterd maar ook ruimtelijk een nieuwe structuurdrager toegevoegd aan het raamwerk van ‘lange lijnen’ waaruit Apeldoorn is opgebouwd. Een royale groene inpassing met een herkenbaar eigen beeld en een continuïteit langs de totale lijn zijn hierbij belangrijk. Naast de stedelijke functie, heeft de radiaal lokaal betekenis als ontsluitingsweg van het gebied zelf. De ontwikkeling van de radiaal zal dan ook een ‘motor’-functie hebben voor de ontwikkeling van de Kanaalzone. Deze aanjaagfunctie staat en valt met het bieden van zowel een goede en efficiënte ontsluiting en het waarborgen van een prettige en goede leef-, werk- en woonomgeving in het gebied. 2.5
OOST EN WEST VERKNOPEN
Naast de Deventerstraatbrug en de Laan van Zevenhuizen blijven de oost-westverbindingen tussen Zevenhuizen en Kerschoten / Parkenbuurt beperkt tot de brug over het Apeldoornse Sluisje in het verlengde van de Sluisoordlaan. Een sterkere verknoping van de twee stadshelften is een belangrijke ambitie die de gemeente in de Structuurschets heeft benoemd. In de Ontwikkelingsvisie Noordoost gaat het hierbij niet alleen om een fysieke (routes, bruggen, verblijfsplekken) verknoping, maar vooral ook om een mentale hechting. De Kanaalzone moet niet langer worden gezien als de achterkant van de stad, maar als de verbindende schakel tussen de wijken onderling. In de Ontwikkelingsvisie worden oost en west zowel op stedelijk als op lokaal niveau meer verbonden. Stedelijk door de ontwikkeling van de Groene Knoop die een koppeling mogelijk maakt van de parken ten westen van het kanaal met het Doggersbankpark richting park Zuidbroek en het buitengebied. Lokaal door een intensivering van het netwerk van fietsverbindingen langs en vooral over het kanaal heen. 2.6
OUD EN NIEUW COMBINEREN
In de Ontwikkelingsvisie heeft het combineren van oud en nieuw bijzondere aandacht gekregen. Dit komt primair tot uitdrukking door het industriële verleden van de Kanaalzone als ontwerpuitgangspunt te nemen voor toekomstige inrichting van Noordoost. Daarnaast wordt met het combineren van oud en nieuw er voor gewaakt dat het gebied blijft aansluiten bij de manier hoe ook andere delen van de Kanaalzone (m.n. Zuid) zich ontwikkelen.
Voorbeelden uit andere steden in Nederland, maar ook uit Apeldoorn laten zien dat juist oudere industriële kwaliteiten een aantrekkelijk vestigingsklimaat vormen voor mensen die zich door hun woon- of werkplek willen onderscheiden. Ook de Kanaalzone en dan vooral het Diosynth-complex aan de westkant van het kanaal bieden deze alternatieve setting. De robuustheid en het niet gepolijste karakter van dit gebied en de gebouwen vormen een goede voedingsbodem voor dit soort onderscheidende woon- werkmilieus. In de Ontwikkelingsvisie voor Noordoost zijn dan ook de, niet monumentale, maar wel historische waardevolle gebouwen en samenhangende gebieden benoemd als waardevolle elementen voor transformatie. Deze gebouwen vertellen de geschiedenis van dit deel van de Kanaalzone en dragen daarmee bij aan de diversiteit, dynamiek en eigenzinnigheid van dit gebied. Naast gebouwen gaat het streven naar cultuurhistorische continuïteit van het industriële karakter van het gebied ook over het realiseren van een openbare ruimte die aansluit bij het industriële verleden en bedrijvigheid van het kanaal. Het streven is dan ook een openbare ruimte die robuust is, geïnspireerd op de materialen die in het gebied zelf voorkomen en op sommige plekken ook niet te ‘netjes’ is. Ook in deelgebieden die al verder in ontwikkeling zijn zoals de Vlijt I en Kanaalzone zuid wordt hiernaar gestreefd. Het principe van het combineren van oud en nieuw komt in de Ontwikkelingsvisie tot slot ook tot uitdrukking in de geleidelijke manier van ontwikkeling. Kanaalzone Noordoost was niet alleen, maar is nog steeds een bedrijvig en levendig gebied. Door geleidelijk nieuwe woningen en bedrijven naast de huidige woningen en bedrijven in dit gebied toe te laten, kan een nog gevarieerder, kleurrijker en gemengder leefmilieu in Noordoost ontstaan. Het geleidelijk ontwikkelen biedt de beste basis om kwaliteiten die aanwezig zijn, maar nu misschien nog onvoldoende gewaardeerd worden, mee te nemen in de transformatie. 2.7
KANAALZONE ALS ENERGIEADER VOOR DE STAD
De gemeente Apeldoorn heeft zichzelf de ambitie gesteld een energieneutrale stad te zijn in 2020. In het Meerjaren OntwikkelingsPlan (MOP) en het gemeentelijke Klimaat- en Energieprogramma heeft de gemeente Apeldoorn de ambitie vastgelegd om, daar waar mogelijk, een warmtenet
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
19
20
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
op duurzame energie te realiseren met een EnergiePrestatie op Locatie (EPL) van 9,9. In gebieden waar een dergelijk warmtenet niet haalbaar is, wordt gestreefd naar een EPL van 8,0. Ambitie is om 60% van de nieuwbouw met een EPL van 9,9 te ontwikkelen. Daarnaast geldt voor nieuwe woningen een EPC op woningniveau van 20% onder de huidige norm van het Bouwbesluit (20% onder Energie Prestatie Coëfficiënt (EFC) van 0,8). In 2006 is een energievisie opgesteld voor de Kanaalzone. Belangrijk leidend principe is dat de Kanaalzone in 20 jaar ontwikkeld wordt binnen een flexibel kader. Het bouwtempo en de sector waarin wordt gebouwd varieert, afhankelijk van de economische perspectieven en de ontwikkelingen op de woningmarkt. Dit leidt ertoe dat het onmogelijk is om al voor één vorm van infrastructuur te kiezen voor de gehele locatie. In de energievisie is daarom gezocht naar een wenselijk eindbeeld, en zijn trajecten geschetst om daar in 2025 te komen. Gezien het flexibele ontwikkelingskader is in de energievisie aangegeven dat de energievoorziening in ieder geval:
• • •
• • •
per deelgebied afzonderlijk te kiezen is economisch haalbaar is bij exploitatie open staat voor integratie van toekomstige technologie(ën) een hoge mate van bedrijfszekerheid kent betaalbaar is voor de gebruikers leidt tot extra comfort voor verwarming én koeling van woningen
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
21
intermezzo
Het Apeldoorns kanaal en de (tweede) Apeldoornse sluis: een verborgen stukje geschiedenis.
22
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
Een ieder die het Apeldoorns kanaal kruist of er langs rijdt, zal er niet bij stilstaan dat het kanaal in twee delen is aangelegd. Vlak voor 1830 was het noordelijke deel gereed gekomen dat vanaf de haven bij de Deventerbrug naar Hattem voerde. Met het zuidelijke deel wordt pas een aanvang gemaakt in 1858. Vanaf 1866 stroomt door het gehele Kanaal water. Kanaal Noord is evenwijdig aan de Grift aangelegd en voerde destijds de naam Griftkanaal. Koning Willem I was de initiatiefnemer van dit grootse project en tegelijk ook één van de belangrijkste investeerders. Hij stond persoonlijk garant voor een forse lening en nam zelf nagenoeg alle aandelen voor zijn rekening. In verband met de dure onderhoudswerkzaamheden aan de houten bruggen en sluizen werd al in 1837 het particuliere beheer van het kanaal overgedragen aan Rijkswaterstaat. Het ontwerp was in handen van bouwmeester Hendrik Jan Lijsen (1765-1838), opzichter der paleizen der Noordelijke Nederlanden en woonachtig op Het Loo. De werkzaamheden bestonden uit het graven van een ruim 31 kilometer lang kanaal en een beschoeide havenkom met losplaatsen in Apeldoorn. Daarnaast moesten er een vijftal schutssluizen aangelegd worden om het hoogteverschil tussen Apeldoorn en Hattem van ruim twaalf meter te overbruggen. Tevens werden bruggen en dienstwoningen gebouwd. De oorspronkelijke Apeldoornse sluis was de eerste sluis in het kanaal en was 24 meter lang, 4,30 meter breed en 1,42 meter diep. Wat weinig mensen weten, is dat de sluis gelegen was achter Car World Stedendriehoek aan de Sleutelbloemstraat 1. Al in 1879 bleek de sluis in Apeldoorn te klein te zijn voor de bestaande schepen en moest een nieuwe sluis aangelegd worden. Deze nieuwe sluis, die onlangs gerestaureerd is en ook weer als vanouds functioneert, werd ruim 300 meter zuidelijker gebouwd en 45 meter westelijk van het toenmalige kanaal. Zodoende had men geen problemen met het water en kon de scheepvaart gewoon doorgaan. Toen de nieuwe sluis was gerealiseerd, is het kanaal zodanig verlegd, dat de sluis onderdeel uitmaakte van het nieuwe Apeldoornse kanaal. De weg Kanaal noord liep voorheen evenwijdig aan het kanaal maar wijkt nu bij de nieuwe sluis af van het kanaal. Feitelijk volgt de weg de loop van het oorspronkelijke kanaal.
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
23
l radiaa Noord
Grift
Kanaal en
oeverzone
Ring
Rode Knoop
Gr oe
ne
Deve
nterstr
Kn
oo
p
aat
Ruimtelijk concept: 1. Een robuust en sterk geregiseerd raamwerk dat tegen een stootje kan.......
24
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
2. Maakt een grote diversiteit in woon-werkmilieus mogelijk.....
3. Planopbouw Met de ontwikkeling van Noordoost transformeert een stuk stad en worden nieuwe stedelijke structuren zoals de Noordradiaal en de Groene Knoop gerealiseerd. In dit hoofdstuk worden de ruimtelijke strategie en de ontwikkelingsstrategie benoemd die in de volgende hoofdstukken op onderdelen worden uitgewerkt.
3.1
RUIMTELIJK CONCEPT
De ruimtelijke transformatie van Noordoost is gebaseerd op een eenvoudig robuust ruimtelijk concept dat bestaat uit een benadering van ‘mal’ (het raamwerk) en ‘contramal’ (de ontwikkelingsgebieden). Door te kiezen voor deze benadering ontstaat helderheid over welke delen van het gebied onderdeel uitmaken van de ruimtelijke hoofdstructuur van het gebied en de stad en welke delen lokaal van betekenis zijn. Het geeft hierdoor richting aan de prioriteitsstelling van de ontwikkelingsstrategie (zie hst 6) en kent een hoge mate van tijdsbestendigheid wat noodzakelijk is voor een visie die zich pas over tientallen jaren voltooid zal zijn. Het ruimtelijk concept voor Noordoost zelf zorgt voor een goede verankering in de stad en zorgt voor samenhang tussen de verschillende onderdelen in het gebied zelf. Uitgangspunt voor Noordoost is dat er gestreefd wordt naar een nieuw robuust ‘ruimtelijk raamwerk’ van openbare ruimtes die gezamenlijk het duurzame kader kunnen bieden waarbinnen ruimte ontstaat voor verschillende invullingen. Dit raamwerk zorgt hiermee voor verankering van het gebied in de stad en voor samenhang tussen de verschillende plandelen in Noordoost. Binnen dit raamwerk is veel vrijheid voor de manier waarop de deelgebieden binnen Noordoost zich kunnen ontwikkelen vanuit de ambities uit de Structuurschets. Deze combinatie van een robuust streng geregisseerd raamwerk en een flexibele ontwikkeling van deelgebieden moet leiden tot een groen en ruim, maar ook eigenzinnig en dynamisch gebied dat niet alleen voor, maar vooral ook door mensen zelf ingekleurd kan worden. In het ruimtelijk concept hebben cultuurhistorische waarden een belangrijke plek gekregen in de toekomstige ontwikkelingen. Op verschillende schaalniveaus wordt zo gewaakt voor het behoud van het cultuurhistorische karakter:
•
•
3. En zorgt voor een goede verankering in zowel de stad als cultuurhistorie van het gebied
Stadsniveau: Renovatie en herontwikkeling van het Apeldoorns kanaal, de oevers, loswallen, het Apeldoornse sluiscomplex, en de brug(gen). Gebiedsniveau: Gebruik van de percele- ring van de industriële domeinen langs de Sleutelbloemstraat als inspiratiebron voor de ontwikkeling van domeinen haaks op het kanaal. Geleidelijke ontwikkeling door nieu- we woningen en bedrijven naast oude woningen en bedrijven in het gebied toe
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
25
6
Noordkop
Sleutelbloemstraat West
Rode Knoop
Historisch cluster
Sleutelbloemstraat Oost
Paardewei
Zuidkop
Ontwikkelingsgebieden Ontwikkelingsgebieden
26
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
•
te staan. Zoveel als mogelijk respecteren van lintstructuren Oud Zevenhuizen en Deventerstraat. Het realiseren van een openbare ruimte die sterk is geïnspireerd op het industriële, robuuste verleden van de plek en waar oude en nieuwe materialen worden gecombineerd. Objectniveau: Waar mogelijk behoud of herbestemming van historische en/of anders- zins waardevolle bebouwing (b.v. rondom de 2e Sluisweg, diverse panden langs Ka- naal Noord, aantal panden in de Groene Knoop, monumentale panden Deventerstraat) en monumentale bomen.
3.1
RAAMWERK
De belangrijkste ‘structuurdragers’ binnen het raamwerk zijn het kanaal en haar oevers, de Noordradiaal als groenstedelijke stadsentree en de belangrijkste oost-westverbindingen de Groene en Rode Knoop. De Ontwikkelingsvisie legt voor al deze structuurdragers de belangrijkste stedenbouwkundige en programmatische keuzes vast. Het gaat hierbij om zaken als ruimteclaims, inrichtingsprincipes en aansluiting van structuurdragers op elkaar en op de ontwikkelingsgebieden. Doordat het raamwerk zowel uit noord-zuid als oost-west structuren bestaat gaat de Ontwikkelingsvisie ook in op de manier hoe deze verschillende richtingen zich met elkaar verhouden. Binnen Noordoost liggen de belangrijkste noord-zuid structuren immers parallel aan elkaar en zijn daardoor relatief autonoom. Hierdoor zijn het vooral de oost-west verbindingen die zorg moeten dragen voor een goede verknoping van de noord-zuid structuren met elkaar en met de omgeving. De Groene en Rode Knoop zijn hierbij op het schaalniveau van de stad het meest wezenlijk. Op een lager schaalniveau spelen ook de structuren van de Deventerstraat, de Ring en een fijnmazig netwerk van fietsverbindingen over het kanaal heen hier een rol. 3.2
ONTWIKKELINGSGEBIEDEN
Door noord-zuid en oost-west richtingen met elkaar te verknopen ontstaat een robuust en vooral solide raamwerk waarbinnen de belangrijkste verbindingen zijn gewaarborgd. Binnen dit raamwerk zijn vervolgens gebieden te duiden waar ontwikkelingen en transformaties mogelijk zijn. Deze ‘ontwikkelingsgebieden’ zijn gebieden waar de gemeente de herontwikkeling van nieuwe wo-
ningen, bedrijven en/of voorzieningen mogelijk wil maken. De vier ontwikkelingsgebieden zijn: 1. 2. 3. 4.
De Zuidkop als voornamelijk woongebied met de oostzijde als afronding van oud Zevenhuizen en met een bijzondere invulling in het gebied tussen radiaal, kanaal en Deventerstraat. De Paardewei als woongebied en als af ronding van de bestaande woonwijk Zeven- huizen met een gezicht aan het kanaal. Sleutelbloemstraat West als gedifferen- tieerd woon- en werkmilieu met het beste van twee werelden: werkkwaliteit aan de radiaal en woonkwaliteit aan het kanaal. Sleutelbloemstraat Oost met een gecom- bineerd woon- en werkprogramma in een royale groene setting
De gebieden die ten oosten van de radiaal liggen aan de ‘rand’ van de Kanaalzone zoeken ruimtelijk aansluiting bij Zevenhuizen. De ontwikkelvlekken ten westen van de radiaal zoeken niet zozeer aansluiting op de omgeving maar worden ontwikkeld tot een herkenbaar eigen gebied dat zijn identiteit ontleent aan het kanaal en de overkant (Vlijt / Diosynth). Juist de deelgebieden Zuidkop (westzijde), Sleutelbloemstraat West en Noordkop bieden de beste mogelijkheden om een dergelijk onderscheidend gebied te ontwikkelen. Ze kennen immers het beste van twee werelden: de radiaal zorgt voor representatie, dynamiek en bereikbaarheid. Het kanaal biedt uitstekende woonkwaliteiten in een verkeersluwe omgeving met een directe relatie met het kanaal en het groen. Binnen het gebied zijn er een aantal markante plekken waar de Kanaalzone verankerd kan worden met de stad. Deze plekken liggen op de snijpunten van structuren met een betekenis voor de hele stad, zoals het kruispunt tussen de Ring en de Noordradiaal of rondom de Groene en Rode Knoop. Deze locaties worden ruimtelijk gemarkeerd door één of meerdere hoogteaccenten, een architectonisch accent (bijzondere bebouwing of architectuur) of een bijzondere openbare ruimte. Door hun ligging zijn deze ‘ankerpunten’ altijd vanuit meerdere plekken en over een grotere afstand zichtbaar. De keuze om juist met hoogbouw belangrijke schakelpunten te accentueren is in lijn met de hoogbouwvisie waar de Kanaalzone samen met de Zuidwestpoort expliciet is aangewezen als zoekgebied om door middel van hoogbouw de stedelijke schaal te benadrukken en ruimtelijke structuren op stadsschaal (radialen,
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
27
referentiebeelden hoogbouw binnen Kanaalzone Noordoost
4.
3.
2.
2.
1.
Zoekzones markering stedelijke schaal met hoogbouw
28
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
ring en kanaal) te accentueren. Hoogbouw binnen Noordoost vormt daarmee ook een ruimtelijke voortzetting van de lijn die al is ingezet binnen het project Kanaaloevers enerzijds en langs de Oost Veluweweg anderzijds. Op basis van een zogenaamde Hoogte Effectrapportage (HER) zal overigens altijd per locatie en per ontwikkeling moeten blijken welke hoogte op die specifieke plek wenselijk en realiseerbaar is. In de Ontwikkelingsvisie is een aantal locaties aangewezen om ruimtelijk te markeren: 1. 2. 3. 4.
Zuidkop: Vanwege de markante ligging op het kruispunt van Kanaal, Deventerstraat en Noordradiaal kan een belangrijk accent op de Zuidkop komen. Dit accent kan bestaan uit één of meerdere hoogteaccenten. De Groene Knoop: Een hoger en bijzonder gebouw aan de zuidkant van deelgebied Sleutelbloemstraat West markeert in oost-west richting de Groene Knoop en is een voort- zetting van de bestaande woontorens langs de Sluisoordlaan. Het accent reageert ook op ‘overkanten’ van het park: het te ontwik- kelen gebied de Vlijt 2, waar ook een ac- cent is gedacht en de Paardewei waar een meer bescheiden accent kan komen. In noord-zuidrichting versterkt het accent de bocht in de radiaal. De Rode Knoop. Een accent kan deze bijzondere plek duiden. Het markeert ook meteen deze belangrijke oost-westschakel tussen Zevenhuizen en Kerschoten, tussen oost- en westkant van het kanaal. Noordkop als onderdeel Sleutelbloemstraat West: Een accent op de Noordkop markeert de kruising van de radiaal en de Laan van Zevenhuizen (de ring). De Kanaalzone en de kruising kunnen hierdoor een herken- ningspunt gaan worden waardoor het een oriëntatiepunt in de stad kan worden.
3.3
te wil hier uitvoering aan geven door een sterke gebiedsregie in te vullen. In deze aanpak staan plan- en programmasturing, aanjagen en stimuleren, binden en verbinden van partijen en realisatie van een sterk ruimtelijk raamwerk, centraal. Ontwikkelingsstrategie en ruimtelijk concept zijn zeker in Noordoost geen van elkaar losstaande planonderdelen. Het streven naar een beeld van een dynamisch, gemengd en onderscheidend woon-werkmilieu vraagt niet alleen een flexibel ruimtelijk raamwerk maar ook een flexibele ontwikkelingsstrategie. Ook het beoogde beeld van ‘oud naast nieuw’ vraagt om een benadering die dit niet alleen mogelijk maakt maar vooral ook uitlokt en stimuleert.
ONTWIKKELINGSSTRATEGIE
De Ontwikkelingsvisie is primair een strategisch ontwikkelingsplan. Met dit plan kijkt de gemeente enkele tientallen jaren in de toekomst. Er wordt gewerkt met een planhorizon van 15 tot 20 jaar en er wordt uitgegaan van een geleidelijke en gefaseerde verkleuring van het gebied. Hiervoor zijn aanjagers en bijzondere plekken nodig die als vliegwiel dienen voor de herontwikkeling van het gebied. Partijen moeten bij elkaar worden gebracht die in nieuwe samenwerkingen de gebiedsontwikkeling ter hand nemen. De gemeen-
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
29
Oeverzones binnen Noordoost: kade, grasoever, Rode Knoop, jaagpad en ligging bijzondere plekken
30
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
4. Raamwerk Veel van de ambities vanuit de Structuurschets worden gerealiseerd in het ‘ruimtelijk raamwerk’: de belangrijkste openbare ruimte structuren zoals kanaal en Noordradiaal. Het ruimtelijk raamwerk vormt de hoofdstructuur voor Noordoost en bestaat uit verschillende onderdelen met ieder een eigen betekenis en identiteit. In dit hoofdstuk worden die onderdelen beschreven en worden de uitgangspunten voor de toekomstige verschijningsvorm vastgelegd.
4.1
KANAAL EN OEVERZONE
Door de aanleg van de Noordradiaal wordt de oever van het Apeldoorns kanaal (nu in gebruik als autoweg) vrij van autoverkeer. Daar waar nu alle bedrijven met de rug naar het kanaal zijn gekeerd ontstaat dan de kans om het kanaal het kloppend hart te laten worden van de Kanaalzone. Met de ontwikkeling van het doorgaande recreatieve fietspad op de westoever (als onderdeel van de ontwikkeling van andere plandelen van de Kanaalzone) krijgt deze oever een continue landschappelijk beeld van graskade met losse boomgroepen en rietoevers. Alleen ter plekke van bijzondere punten (sluiscomplex, Groene Knoop, Rode Knoop, kruising ring) wordt dit beeld onderbroken. In contrast met de eenduidigheid van de westoever wordt de oostoever als onderdeel van Noordoost meer ontwikkeld vanuit de individuele kwaliteit van de ontwikkelingsgebieden die er direct aan grenzen. Het gaat hierbij niet om het ‘privatiseren’ van de oever maar om de inrichting van de oevers qua verschijningsvorm te laten ‘meekleuren’ met de aanliggende gebieden. Deze verkleuring betekent grofweg het volgende:
•
Oeverzone Deventerstraat tot en met Groene Knoop: Dit gedeelte wordt ontwikkeld als een groene kade met (bestaande) beschoei- ing of grasoever als tegenhanger van de stenige kade aan de overzijde bij ontwik- kelingsgebied Vlijt 1. Deze tweezijdigheid is een doorzetting van het beeld vanuit kanaaloevers ten zuiden van de Deventer straatbrug waar ook aan de westzijde een harde stenige kade is gerealiseerd en aan de overkant een groenere invulling. De feitelijke inrichting van deze groene kade
•
•
•
zal binnen het ontwerp van het aanliggende ontwikkelgebied Zuidkop moeten worden vormgegeven. Oeverzone Groene Knoop: De betekenis van de Groene Knoop als verbinding over het kanaal heen met een betekenis op stads- niveau geeft aanleiding om ter plekke van de Groene Knoop de oevers anders te behandelen dan de oeverzone die noordelijk en zuidelijk van de Groene Knoop ligt. De best passende inrichting kan pas bepaald worden als de Groene Knoop ontwerpend verder is uitgewerkt en wordt dan ook niet op voorhand vastgelegd. Wel wordt het uitgangspunt genomen dat de oever een groene uitstraling heeft waardoor de con- tinuïteit langs het totale kanaal gehandhaafd blijft. Oeverzone vanaf Groene Knoop tot aan Ring: De inrichting van de oever ten noorden van de Groene Knoop wordt gebaseerd op de verschillen in sfeer en beeld van de aanliggende domeinen in ontwikkelingsgebied Sleutelbloemstraat West. Er worden dan ook geen harde gren- zen nagestreefd tussen dit ontwikkelingsge- bied en de oeverzone, maar een zachte verbinding waarbij de oeverzone als het ware doorloopt de ontwikkelingsgebieden in. Het beeld van de oeverzone is ook hier niet op voorhand vastgelegd. Wel is be- paald dat de oeverzone minimaal 10 meter breed is, openbaar dient te zijn en dat de inrichting dat ook dient uit te stralen. Op de oostoever komt een lokaal wandel-, fietspad (dat tevens dienst doet als onderhoudspad voor oevers en kanaal). Het pad kan een verspringend en informeel verloop hebben en is aangesloten op de wandelroutes die door de ontwikkelingsge- bieden heen lopen. Oeverzone Rode Knoop: Binnen de reeks van domeinen is de Rode Knoop een bijzon- dere plek waar met een brug een nieuwe oost-west verbinding over het kanaal wordt gerealiseerd. Rondom deze verbinding wordt binnen Noordoost een pleinachtige ruimte ontwikkeld die aan de overzijde beantwoordt wordt door de pleinvormige ruimtes van het Diosynth complex. Door deze ruimtes vanuit de gebieden tot aan het kanaal door te zetten wordt het bijzon- dere karakter van deze plek gemarkeerd. Daarnaast ontstaat hierdoor de mogelijkheid om juist op deze belangrijke plek een meer directe relatie met het water (vlonder, trap, niveauverschillen, stenen kade) te realiseren.
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
31
e
Zevenh uizen
(ring)
Grift
Kanaal noo rd
Laan va n
Fauststraat
rd Kanaal noo
Pink Roccad
Gentiaanstraa
t ‘noord’
Sleutelbloem
Gentiaanstraat ‘zuid’
complex
or nb
loe
m
Diosynth
straat
Apeldoorns Kanaal
Vlijtseweg
1.
Ple
Ho
Marialust tte
1. Principeprofiel Sleutelbloemstraat: bestaande situatie (17,5 m.)
rijw
eg
Vlijt II
Zon
ned
2.
Apeldoornse sluis
Slu
iso
Vlijt I
g
we
e ns
e uiz
ord
laa
n
h en
v Ze
Kan aal n oord
3. Principeprofiel radiaal Zuidkop (30 m.)
32
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
eg
kw
e Tr
an
2. Principeprofiel radiaal Paardewei (var.)
rla
1. Principeprofiel Sleutelbloemstraat: fase 2: ‘uitrol’ naar eindbeeld (31 m.)
e id
1. Principeprofiel Sleutelbloemstraat: fase 1: herinrichting bestaand profiel
Zu
3.
Noorderlaan
Oosterlaan
Deve
nters
traat
Toekomstige infrastructuur binnen Kanaalzone Noordoost: Noordradiaal, aansluitingen lokale wegen en ontsluiting ontwikkelingsgebieden
auw
4.2
NOORDRADIAAL
De Noordradiaal heeft zowel stedelijk als lokaal betekenis. Dit komt tot uitdrukking in de tracering en ligging van de radiaal, de ontwerpuitgangspunten met betrekking tot de doorstroming en verkeersveiligheid, oplossingen voor parkeren en de groene inpassing, stedelijke begeleiding en fasering van de radiaal. Ligging Bij de inpassing van de Noordradiaal is gekozen voor een ligging die zoveel mogelijk aansluit bij de huidige verkeersstructuur. Daarnaast is een evenwicht gezocht tussen de wens om een heldere structuurdrager in het gebied te realiseren en de transformatie van de ontwikkelingsgebieden zo goed mogelijk te faciliteren. Er is gekozen voor een ligging over de Sleutelbloemstraat en over de huidige bergingsvijver ten zuiden van de Zonnedauw, achter de percelen aan Kanaal Noord langs naar de Sluisoordlaan. De aanleg van de radiaal kan daardoor gefaseerd worden gerealiseerd. Meer naar het zuiden toe is de ruimte tussen Zevenhuizen en het kanaal beperkt. De radiaal wordt om Zevenhuizen heengetrokken en ‘schampt’ het kanaal. Het historische sluiscomplex met de daarbijbehorende tuinkavel blijft gehandhaafd als onderdeel van de Groene Knoop en bepaalt daarmee de tracering. De Noordradiaal takt even ten oosten van de twee bestaande villa’s aan op de Deventerstraat. Met deze tracering tussen de Sluisoordlaan en de Deventerstraat moeten er woningen worden gesloopt. Een aantal bedrijven moet worden verplaatst. Doorstroming De verwachting is dat circa 20.000 motorvoertuigen per etmaal gebruik gaan maken van de radiaal. Dit blijkt uit verkeersprognoses van het verkeersmodel en stelt eisen aan de vormgeving van de weg. Voor een goede doorstroming is het volgende van belang:
•
•
•
Een rijbaanbreedte van 7 meter waarop voor elke rijrichting een rijstrook aanwezig is; Vrijliggende linksafstroken voor het afslaande verkeer. Zonder deze stroken zal het door- gaande verkeer veel oponthoud ervaren waardoor het verkeer snel opstroopt en tot congestie zal leiden. Een beperkt aantal aansluitingen op de radi- aal (zie hieronder)
Gekozen is om het aantal aansluitingen van zijwegen op de radiaal te beperken tot 2 plekken, namelijk bij de Sluisoordlaan en bij de meest zuidelijk gelegen Gentiaanstraat. Hierbij is de Sluisoordlaan de belangrijkste toegang naar Zevenhuizen. In de ruimtelijk vormgeving van de aansluiting en de omgeving zal dit tot uitdrukking moeten komen. In overleg met de buurt en Het Oscar wordt bekeken in hoeverre aansluitingen (al dan niet tijdelijk) noodzakelijk zijn ter plekke van de noordelijke aansluiting van de Gentiaanstraat. Vooral het voorkomen van sluipverkeer door de wijk Zevenhuizen speelt hierbij een belangrijke rol. Gezien de te verwachten verkeersintensiteiten en de betekenis als hoofdroute is het ontsluiten van alle individuele kavels of parkeren direct langs de radiaal niet wenselijk. Met name bij de intensief bebouwde ontwikkelingsgebieden van Sleutelbloemstraat West zal een parallelstructuur met parkeren voor bezoekers van de domeinen dan ook noodzakelijk zijn. Hier is in het profiel van de Noordradiaal in voorzien in de vorm van een (éénrichtings)ventweg met een zone van langsparkeren. Het ontwikkelgebied Sleutelbloemstraat Oost kent een minder intensief bouwprogramma en een opzet waardoor er minder aansluitingen op de radiaal noodzakelijk zijn. Hier is er dan ook voor gekozen om de kavels wel direct te ontsluiten op de radiaal maar dan in gebundelde vorm waarbij twee kavels 1 uitrit delen. Met de herontwikkeling van nieuwbouw wordt fysiek ruimte gereserveerd om indien dat nodig blijkt in de toekomst ook aan deze kant van de Noordradiaal een ventweg te kunnen realiseren. Bij de zuidelijk gelegen ontwikkelvlekken Paardewei en Zuidkop is alleen het deel bij de Zuidkop tussen radiaal en kanaal direct op de radiaal ontsloten. Het deel tegen Zevenhuizen aan is ontsloten op de (afgewaardeerde) Noorderlaan. De Paardewei is op de Zevenhuizenseweg aangesloten. Parkeren en de interne logistiek wordt hier zoveel mogelijk in de deelgebieden zelf opgelost. Verkeersveiligheid De Noordradiaal wordt een drukke weg. Verkeersveiligheid is daarbij uiteraard belangrijk. Fietsers komen daarom aan weerzijden van de radiaal op een apart vrijliggende fietsroute. Aan de kanaalzijde bij Sleutelbloemstraat West valt dit samen met de te ontwikkelen ventweg, die ook door (lokaal) autoverkeer voor de aanliggende nieuwe bebouwing gebruikt gaat worden. Aan
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
33
Eindbeeld Sleutelbloem (kijkend richting noordkop)
Eindbeeld ter hoogte van Paardewei
Begeleidende groenstructuur radiaal: asymmetrische opbouw van bomenrijen en losse boomgroepen
34
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
de oostzijde wordt een vrijliggend fietspad gerealiseerd die van de Ring tot aan de Deventerstraat de Noordradiaal volgt. Op de belangrijke oversteekplekken komen veilige oversteekplekken die samenvallen met middenbermen waardoor de radiaal in twee stappen kan worden overgestoken. Parkeren Parkeren direct langs de radiaal is zowel vanuit verkeerskundig als stedenbouwkundig oogpunt niet wenselijk. De parkeeropgave zal in principe in de ontwikkelingsgebieden zelf opgelost moeten worden conform de algemeen geldende parkeernormeringen van de gemeente Apeldoorn. Op de ventweg bij Sleutelbloemstraat West kan ook geparkeerd worden door bezoekers van dit woon- en werkgebied. De verwachting is dat hiermee een groot gedeelte van het bezoekersparkeren van de domeinen een plek kan krijgen. De resterende parkeeropgave zal volledig op de domeinen opgelost moeten worden. Ook bij de andere ontwikkelingsgebieden is het uitgangspunt dat parkeren uit het zicht of onder de grond plaatsvindt. Royale groene inpassing Het ruimtelijk beleid voor de inpassing van wegen binnen Apeldoorn is gericht op het zichtbaar en herkenbaar maken van de hoofdstructuur van ‘ring en radialen’ als groene hoofdstructuren in de stad. Binnen dit netwerk van ring en radialen krijgt elke ‘lijn’ zijn eigen groene wegbeeld. Zo kent de Deventerstraat een formeel laanbeeld, terwijl de Europaweg juist een landschappelijk natuurlijk beeld kent met een overgang van stad naar bos. Ook de Noordradiaal krijgt binnen dit concept een eigen beeld dat recht doet aan de beoogde ontwikkeling ervan als ‘groen-stedelijke stadsentree’. Voor de Noordradiaal wordt een asymmetrisch wegbeeld nagestreefd dat aansluit op de duidelijke verschillen tussen de oost- en westzijde die zich langs het hele tracé voordoen. Het asymmetrische beeld ontstaat door naast het realiseren van verschillen in bebouwing ook de groenstructuur verschillend te laten zijn. Aan één zijde wordt een continue bomenrij aangeplant (of behouden zoals bij de Sleutelbloemstraat). Aan de andere zijde wordt een meer lossere boomstructuur aangeplant die doorloopt op de aanliggende kavels. Langs de gehele weg worden hagen aangeplant als structurerend groenelement en scheiding tussen hoofd- en ventweg of tussen weg en kavels.
Ter hoogte van Groene Knoop worden de wegbegeleidende bomenrijen en hagen onderbroken waardoor de weg vrij in het parkgebied ligt. Hierdoor wordt de weg onderdeel van het park en niet een scheiding tussen west- en oostdeel van de Groene Knoop. Fasering Het zuidelijk deel van de Noordradiaal tussen de Deventerstraat en de Zonnedauw (Groene Knoop) kan na verwerving van de noodzakelijke percelen en de benodigde planologische procedures in principe in één keer gerealiseerd worden. Dit deeltraject kan ook, indien dat noodzakelijk blijkt, in tweeën worden gesplitst: traject Deventerstraat - Zevenhuizenseweg en traject Zevenhuizenseweg - Zonnedauw. Voor de aanleg van de Noordradiaal op de huidige Sleutelbloemstraat is meer ruimte nodig dan het huidige profiel van de Sleutelbloemstraat (17.5 meter) biedt. Hierdoor zal de radiaal voor een gedeelte gefaseerd worden gerealiseerd. Er zijn twee fases voorzien. De overgang van fase 1 naar fase 2 zal bepaald worden door de ontwikkelingsstrategie binnen Noordoost (zie hoofdstuk 6).
•
•
Fase 1: herinrichting bestaand profiel. In de eerste fase wordt het totale wegprofiel van de Sleutelbloemstraat heringericht. Hierbij wordt prioriteit gegeven aan het realiseren van een vrijliggend parallel fiets- pad. In deze fase blijft het langsparkeren in de Sleutelbloemstraat gehandhaafd. De bomenrij aan de westzijde van de huidige weg blijft behouden en zal onderdeel gaan uitmaken van de uiteindelijke groenstructuur van de Noordradiaal. Hierdoor blijft ook in deze fase een deel van het huidige groene beeld van de weg gehandhaafd. Fase 2: uitrol van radiaal naar gewenst profiel en eindbeeld. Bij herontwikkeling van de aangrenzende gebieden van Sleu- telbloemstraat West wordt ruimte gereser- veerd voor de uitbouw van de radiaal. Nadat deze gebieden ontwikkeld zijn, kan de radiaal worden ‘uitgerold’. Aan de west- kant wordt dan achter de bestaande bomen- rij een ventweg inclusief parkeerstrook gerealiseerd voor de ontsluiting van de domeinen. Aan de oostzijde vervalt het parkeren (gaat naar de ventweg aan de westzijde) en wordt de ruimte die vrijkomt ingericht als grasstrook met bomen.
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
35
Sfeerbeelden Rode Knoop
Ligging Rode en Groene Knoop
Sfeerbeelden Groene Knoop 36
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
4.3
GROENE KNOOP
Op de schaal van de stad vormt de Groene Knoop een belangrijke ecologische en recreatieve schakel binnen Apeldoorn. Het park verknoopt de grotere groengebieden van de Parkenbuurt met het Apeldoorns kanaal en de groenstructuren van Zevenhuizen en Zuidbroek. Daarnaast biedt het park door zijn strategische ligging en uitstekende verbindingen een plek voor grotere manifestaties en evenementen, aansluitend op het culturele karakter van onder meer het ontwikkelingsgebied Diosynth binnen Kanaalzone Noordwest. Naast de betekenis voor de stad als geheel vormt het park ook de dagelijkse gebruiksruimte voor de toekomstige bewoners van de intensief bebouwde ontwikkelingsgebieden van de Vlijt, Diosynth en Sleutelbloemstraat West. De Groene Knoop is er voor sport, evenementen, ontspanning, natuurbeleving en als ontmoetingsplaats. De fysieke verbinding over het kanaal wordt gemaakt door een brede parkzone te ontwikkelen die aan weerszijden van het kanaal visueel doorloopt. Deze oost-west verknoping van groene ruimtes over het kanaal heen versterkt de landschappelijke en ecologische structuur van Apeldoorn en voegt nieuwe recreatieve routes toe. De Groene Knoop wordt uitgewerkt als een hedendaags park met een verscheidenheid aan ‘groene ruimtes’. Het is meer dan een eenduidige open groene ruimte. Vanuit het landgoed Marialust en de oude molenlocatie langs de Molenbeek vormt de Pletterijweg de belangrijkste verbindende recreatieve route in oost-west richting. Het vormt de verbinding tussen het gebied rond de Grift / Molenbeek en de oevers van het Apeldoorns kanaal. Langs deze route zullen veel recreatieve programma’s een plek vinden. De route sluit bij het kanaal aan op de doorgaande fietsroute van het jaagpad tussen centrum en buitengebied. Op deze plek zal ook een bijzondere verblijfsplek worden gerealiseerd aan het kanaal. Het vormt hiermee het hart van de parkruimte van de Groene Knoop. In de Groene Knoop vormt ook het Sluisje met zijn sluiswachterswoning een bijzonder punt. Enerzijds heeft het sluiscomplex samen met de herinneringsplaquette van de 2de wereldoorlog en het monument over het graven van het kanaal een bijzonder historisch karakter. Anderzijds is het een belangrijke knooppunt met de fietsbrug die oost en west verbindt. Met de tracering van de radiaal en de nieuwe bebouwing bij zowel de Vlijt 1 als
bij de Paardewei wordt rekening gehouden met een zorgvuldige inpassing van deze bijzondere plek. Er wordt overigens bewust niet ingezet op één brug-verbinding in het midden van de Groene Knoop maar op twee brugverbindingen in de flanken ervan waarvan er één samenvalt met de Rode Knoop (zie hierna). Enerzijds sluiten fietsroutes zo beter aan op het bestaande netwerk (Sluisoordlaan, Laan van Kerschoten, Parkenbuurt en Zevenhuizen). Anderzijds worden zo de bijzondere plekken rondom het Apeldoornse Sluisje en de Rode Knoop (zie hierna) sterker gemaakt en is de Groene Knoop juist vanuit de randen goed ontsloten. 4.4
RODE KNOOP
De ontwikkelingstrategie voor Kanaalzone Noord gaat uit van het bouwen aan een eigen en vooral eigenzinnige gebiedsidentiteit. De ontwikkeling van de locatie Diosynth aan de overzijde van het kanaal is hierbij essentieel. Juist op het Diosynth complex met zijn waardevolle cultuurhistorische industriële elementen liggen grote kansen om een nieuw woon- en werkmilieu te realiseren met een informeel, cultureel vrijplaats karakter. De ontwikkeling van Diosynth vormt daarmee de motor voor de ontwikkeling van de gewenste identiteit van de hele noordelijke Kanaalzone. De Rode Knoop vormt de programmatische en ruimtelijke verbinding over het kanaal heen tussen de historische kern van het Diosynthcomplex en de reeks van domeinen binnen Kanaalzone Noordoost. De Rode Knoop vormt daarmee (binnen Noordoost) een programmatische en ruimtelijke verbijzondering binnen de reeks domeinen. Ruimtelijk wordt de Rode Knoop herkenbaar door de ontwikkeling van een pleinvormige ruimte die over het kanaal doorloopt in de Industriestraat van het Diosynthcomplex met de oude fabriekschoorsteen als landmark van de locatie. Door middel van een fiets/wandelbrug worden beide pleinen en gebieden met elkaar verbonden. Bij de ontwikkeling van de Rode Knoop wordt ook actief ingezet om programmatisch een relatie te leggen met het water. Dat kan door bijvoorbeeld watergerelateerde voorzieningen of commercieel programma juist hier te clusteren. Daarnaast zal de oeverzone ter plaatse van de Rode Knoop een ruimtelijke verbijzondering krijgen. De Rode Knoop grenst aan het ‘historisch cluster’
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
37
Groen- blauwe verbindingen tussen Zevenhuizen en Kanaalzone Noordoost
Sfeerbeelden singels
38
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
van de tweede Sluisweg dat onderdeel uitmaakt van het ontwikkelingsgebied Sleutelbloemstraat West. Het bijzondere karakter en de geschiedenis van dit historische complex zal niet alleen voor het gebied zelf maar ook voor de aangrenzende Rode Knoop kwaliteit geven. De Rode Knoop slaat zo daadwerkelijk de brug tussen de historie van het Diosynthcomplex en het historisch cluster binnen Noordoost. 4.5
SINGELS ZEVENHUIZEN
De bestaande singels rondom Zevenhuizen maken onderdeel uit van de stedenbouwkundige en waterhuishoudkundige hoofdstructuur van Zevenhuizen. In de huidige situatie vormen het fraaie waterpartijen maar zijn ze echter niet beleefbaar omdat zowel aan de kant van Zevenhuizen als aan de kant van bedrijventerrein Sleutelbloemstraat achterkanten grenzen aan de singels. De combinatie van brede waterpartijen met grasoevers en volgroeide bomen vormt echter een kwaliteit voor de ontwikkeling van nieuwe woon- en werkmilieus in het ontwikkelgebied Sleutelbloemstraat Oost. Uitgangspunt is dan ook dat de singels behouden blijven en dat de singels ook meer zichtbaar worden vanuit het te ontwikkelen gebied Noordoost. Om meer zicht op de waterpartijen te creëren zijn binnen de spelregels voor de ontwikkelingsgebieden hier randvoorwaarden opgenomen. Waar mogelijk worden de singels uitgebreid en meer zichtbaar gemaakt. 4.6
LANGZAAMVERKEERSNETWERK
Fietsers Een belangrijk doel van de ontwikkeling van de totale Kanaalzone, maar in het bijzonder Kanaalzone Noordoost, is het versterken van de relaties tussen de wijken aan weerszijden van het Apeldoorns kanaal. Het inpassen van de routes voor langzaam verkeer speelt hierbij een belangrijke rol. In Noordoost worden op twee plaatsen fietsbruggen over het kanaal gerealiseerd: bij het Apeldoornse sluisje en bij de Rode Knoop. Deze fietsbruggen liggen in het verlengde van logische routes in de aansluitende gebieden. In combinatie met de ontwikkeling van doorgaande wandel- en fietsroutes langs het kanaal en de radiaal ontstaat zo een fijnmaziger netwerk van kruisende routes langs en over het kanaal heen.
Door het plangebied loopt ook een tweetal zogenaamde fietsdoorstroomassen. Dit zijn de belangrijkste hoofdfietsroutes voor de stad. Het gaat hier om snelle, rechtstreekse verbindingen tussen de wijken en de binnenstad waar comfort, directheid en veiligheid centraal staan. Binnen Kanaalzone Noordoost zijn dit:
•
•
De fietsroute parallel aan de radiaal als onderdeel van de route tussen Zuidbroek, Zevenhuizen en het centrum. De fietsdoorstroomas welke langs de Sluis- oordlaan vanuit Zevenhuizen richting de Parken en het centrum loopt. Voor deze laatste wordt gekeken of een nieuwe brug in de directe verlengde van de route ten noorden van de huidige sluis aangelegd kan worden.
Naast directe, functionele fietsroutes is er een aantal fietsroutes die een meer recreatief karakter hebben. De belangrijkste hiervan ligt over het jaagpad op de westoever van het kanaal. Langs deze route liggen belangrijke recreatieve programma’s, zoals het Apeldoornse sluisje en de Groene Knoop en de Rode Knoop met Diosynth. Haaks hierop ligt een aantal kleinere oost-westverbindingen. Voetgangers Het verbinden van de omliggende wijken met de Kanaalzone gaat verder dan het realiseren van een aantal grotere fietsroutes langs en over het kanaal heen. Voor de ontwikkelingsgebieden direct langs het kanaal wordt bewust ingezet op een fijnmazig netwerk van wandelroutes door deze gebieden heen. Dit betekent onder meer het volgende:
•
•
•
Ontwikkelgebied Zuidkop: Zevenhuizen wordt in ieder geval via één centrale route verbonden met de kanaaloever. Groene Knoop: Bij de uitwerking van het parkgebied wordt gewerkt aan een fijnma- ziger routenetwerk dat de verschillende re- creatieve programma’s verknoopt en uitwisse- ling tussen de oost- en de westoever mogelijk maakt. Ontwikkelgebied Sleutelbloemstraat West: Naast een tweetal formele groene verbin- dingen in het verlengde van de Gentiaan- straat (zuid- en noordtak), zijn allerlei moge- lijkheden om door de woon- en werk domeinen in dit gebied op een informele wijze het kanaal te bereiken (aansluitend op voetpad langs het kanaal). Voor de wande laar zijn zo veel ‘rondjes’ in het gebied te verkennen. Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
39
Langzaamverkeersnetwerk Kanaalzone Noord
Zoekgebied verknoping Noordradiaal met Oostveluweweg
40
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
4.7
DOORKIJK: GEBIED TEN NOORDEN VAN DE RING
Een ligging van de radiaal over de Sleutelbloemstraat vergt aanpassingen aan de ring. Het verkeer moet met een ‘bajonet’ naar Kanaal Noord ten noorden van de ring om vandaar aan te sluiten op de Oost Veluweweg. Extra opstelstroken zijn nodig om het verkeer in goede banen te leiden. De doorstroming op de ring wordt door deze bajonet aangetast en is vanuit verkeerskundig oogpunt dan ook niet wenselijk. Er ontstaat geen heldere hoofdverkeersstructuur. Indien de Vlijtseweg open blijft, zal de verkeersdruk op de Vlijtseweg toenemen, omdat via deze route mogelijk sneller het centrum wordt bereikt.
Een doortrekking van de radiaal over de Fauststraat kan daarentegen wel een grote impact hebben voor de bewoners en de bedrijven die aan de Fauststraat gevestigd zijn. Dit geldt ook voor een aantal bewoners en bedrijven aan de Anklaarseweg en de Steenbokstraat. Enerzijds is daarom een goede geluidswering noodzakelijk en anderzijds moet de ontsluiting en bereikbaarheid van de aangrenzende bedrijven gewaarborgd blijven.
Met het doortrekken van de Sleutelbloemtracé over de Fauststraat zijn deze bezwaren op te lossen. Afstand tot Vlijtseweg neemt toe, hoofdverkeersstructuur is helder, doorstroming op de ring wordt niet belemmerd en wordt zelfs beter omdat een kruispunt vervalt (Kanaal Noord). Onderzocht is dat doortrekking mogelijk is zonder grootschalige verwerving en/of grootschalige sloop van bedrijven en woningen in het gebied. Er kan een heldere structuur ontstaan, waarbij flexibilteit behouden blijft om eventueel in de toekomst (indien dat nodig blijkt) nog te kiezen voor uitbreiding naar 2x2 rijbanen. Naast de verkeerskundige voordelen, zijn andere pluspunten:
•
•
Heldere royale en continue lijnvoering pas send bij groene hoofdstructuur: Als de Noordradiaal over de Fauststraat richting Oost Veluweweg wordt voortgezet ontstaat een vloeiende, royale en eenduidige lijnvoe- ring van A50 tot Deventerstraat. Hierbij ont- staat een eenduidig beeld van de radiaal als één van de lange lijnen in het Apel- doorn’s landschappelijk raamwerk. Verkeersvrij maken van de kanaaloever: Bij de Sleutelbloemtracé is het kanaal tot aan de Ring verkeersluw en groen. Indien op termijn het verkeer over de Faust- straat kan worden afgewikkeld, kan de groene oever ook ten noorden van de Ring worden doorgezet, waarmee een directe verbinding ontstaat met het buitengebied van de Groene Wig, Wolvenbosch en noorde- lijker het ‘open veld’ ten noorden van Apeldoorn. Tot slot zal door het vrijspelen en een groene inrichting van kanaaloever, het kanaal zelf eenduidiger, duidelijker en voor recreanten meer beleefbaar worden.
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn
41
42
Ontwikkelingsvisie Kanaalzone Noordoost Apeldoorn