Ontwikkelingen Metaalbewerking en Technisch Installatiebedrijf regio Noord
Drs S.J. van Duijn Amsterdam, juli 2005
505 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg 11 1021 BM AMSTERDAM Tel.: 020 - 6373623 Fax: 020 - 6362645
[email protected] www.dijk12.nl
Inhoudsopgave Pagina
Inleiding
5
1 Actieonderzoek
7
2 Personeelsbeleid
9
3 Personeelsbehoefte
11
4 Nieuwe ontwikkelingen, innovatie
13
5 (Bij)scholing
15
Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3
17 19 31
Verantwoording uitvoering Resultaten uitgesplitst naar branche Resultaten uitgesplitst naar regio
Inleiding Voorliggend rapport geeft de resultaten weer van een onderzoek onder bedrijven in de sectoren Metaalbewerking en Technische Installatie in de drie Noordelijke provincies Friesland, Groningen en Drenthe. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de opleidingfondsen OOM (Metaalbewerking), OTIB (Technisch Installatiebedrijf) én de drie Noordelijke provincies. Het onderzoek is uitgevoerd in de periode mei - juli van 2005. Het doel van het onderzoek is meer zicht te krijgen op de huidige en toekomstige situatie bij bedrijven op het gebied van: • personeelsbeleid; • personeelsbehoefte; • nieuwe ontwikkelingen, innovatie; • (bij)scholing. Het primaire doel van onderhavig onderzoek is gegevens te inventariseren ten behoeve van gerichte actie door de O&O-fondsen en de provincies. De resultaten dienen als input voor de ontwikkeling van gerichte projecten en activiteiten vanuit zowel de opleidingsfondsen als de provincies ter ondersteuning van het bedrijfsleven in de regio. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een schriftelijke enquête in de periode juni - juli 2005. Om gerichte vervolgacties praktisch mogelijk te maken heeft het onderzoek zich gericht op bedrijven in een zestal gebieden in de provincies waar bedrijvigheid zich concentreert. Alle bedrijven met personeel in deze gebieden zijn benaderd. In totaal betreft dit 745 bedrijven, waarvan er 312 een vragenlijst hebben ingevuld (respons van 42%).
Leeswijzer Het rapport heeft een kwantitatief karakter en bestaat uit drie delen: • Eerst worden in de samenvatting de belangrijkste resultaten op hoofdlijnen uiteengezet; • Vervolgens wordt in bijlage één ingegaan op de verantwoording en uitvoering van het onderzoek; • In bijlage twee zijn alle resultaten naar branche uitgesplitst weergegeven; • Ten slotte worden in bijlage drie enkele resultaten uitgesplitst naar regio gepresenteerd.
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
5
6
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
1
Actieonderzoek Primair doel van het onderzoek is informatie te verkrijgen, waarmee de opleidingsfondsen OOM en OTIB en de drie Noordelijke provincies het bedrijfsleven in de regio gericht ondersteuning kunnen bieden op het gebied van arbeidsmarkt en personeelsvoorziening. Het belangrijkste resultaat van het onderzoek is dat een belangrijk deel van de in het onderzoek betrokken bedrijven (39%) met vertegenwoordigers van de opleidingsfondsen en/of de provincies van gedachten wil wisselen over specifieke onderwerpen. De meeste bedrijven willen praten over scholing (59%) en innovatie (44%). De opdrachtgevers hebben per bedrijf dat van gedachte wil wisselen een korte kenschets van de situatie van het betreffende bedrijf ontvangen. Hiermee kunnen direct op gerichte wijze ondersteunende activiteiten richting het betreffende bedrijf ontplooid worden. Naast dit resultaat levert het onderzoek ook algemene informatie over de huidige situatie van het bedrijfsleven met betrekking tot arbeidsmarkt en personeelsbehoefte. In de volgende hoofdstukken wordt achtereenvolgens ingegaan op deze resultaten op de thema’s: • Personeelsbeleid; • Personeelsbehoefte; • Nieuwe ontwikkelingen, innovatie; • (Bij)scholing.
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
7
8
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
2
Personeelsbeleid Personeelsbeleid omvat onder andere zaken als werving en selectie, functioneringsgesprekken en opleidingsplannen. Het voeren van personeelsbeleid vergt tijd, kennis en mankracht. De in het onderzoek betrokken bedrijven zijn met name MKB-bedrijven. Ten aanzien van personeelsbeleid is de situatie als volgt. • Zo’n 14% van de bedrijven heeft een personeelsfunctionaris in dienst. Dit zijn met name de wat grotere bedrijven. Bij de overige bedrijven wordt het personeelsbeleid uitgevoerd door de directie al dan niet in samenwerking met een officemanager, bedrijfsleider of een meewerkend leidinggevende. Hierin verschillen beide branches nauwelijks van elkaar. Een aantal bedrijven (5) heeft het personeelsbeleid (deels) uitbesteed aan een extern deskundige. • Bijna 40% van alle bedrijven ervaart knelpunten met betrekking tot het personeelsbeleid. Voor OTIB-bedrijven (45%) geldt dit relatief meer dan voor OOMbedrijven (36%). Knelpunten die door deze bedrijven het meest worden genoemd, zijn: - gebrek aan tijd (43%); - gebrek aan kennis/deskundigheid (29%); - gebrek aan capaciteit (22%). • Bij 16% van de bedrijven bestaan plannen om hun personeelsbeleid verder vorm te geven. Dit leeft onder OTIB-bedrijven relatief wat meer (19% ) dan onder OOM-bedrijven (15%). Ruim de helft van deze bedrijven zijn van plan hun personeelsbeleid verder vorm te geven door middel van het opleiden van eigen personeel.1 Vrijwel geen enkel bedrijf is van plan hiervoor een personeelsfunctionaris aan te trekken. Daarnaast wil bijna 20% externe ondersteuning inschakelen.
1
Bij de onderzoekers bestaat twijfel over of respondenten de antwoordcategorie ‘opleiden van eigen personeel’ éénduidig geïnterpreteerd hebben. Naast het opleiden van eigen personeel op het gebied van personeelsbeleid, kunnen bedrijven ook opleiding van personeel in algemene zin hebben opgevat als verdere vormgeving van personeelsbeleid.
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
9
10
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
3
Personeelsbehoefte Ongeveer eenderde van de bedrijven heeft of verwacht vacatures binnen een half jaar, 107 bedrijven (34%) hebben in totaal 256 vacatures.1 Dat is een gemiddelde van 2,4 vacatures per bedrijf. • Bij bijna 40% van deze bedrijven zijn de vacatures uitsluitend het gevolg van uitbreiding van personeel. Bij zo’n 18% zijn de vacatures uitsluitend het gevolg van vervanging van personeel. Bij de overige bedrijven zijn de vacatures het gevolg van zowel uitbreiding als vervanging. • Relatief gezien is het aantal technisch installatiebedrijven dat vacatures heeft of verwacht hoger dan het aantal metaalbewerkingsbedrijven. Zo’n 44% van de OTIB-bedrijven verwacht in totaal 135 vacatures en zo’n 29% van de OOMbedrijven verwacht in totaal 121 vacatures. Onder andere de aanleiding van de vacatures, het gewenste opleidingsniveau en de verwachte vervulbaarheid verschillen tussen OOM- en OTIB-bedrijven. Onderstaand overzicht geeft enkele kenmerken van de vacatures naar branche uitgesplitst weer.
1
Een aantal bedrijven dat vacatures heeft of verwacht, is vergeten het aantal vacatures te vermelden. Het totaal aantal vacatures ligt in werkelijkheid dus iets hoger dan hier beschreven.
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
11
Overzicht 1 •
• • • • •
•
• •
12
Kenmerken vacatures naar branche
OOM De meeste vacatures zijn gericht op constructie • (28) en machinebouw/samenbouw (20). Bij bijna de helft van de bedrijven zijn de vacatures het gevolg van uitsluitend uitbreiding (47%). Bij 15% van de bedrijven zijn de vacatures het gevolg van uitsluitend vervanging. 48% van de vacatures is op MBO-niveau en 34% op VMBO-niveau. 40% van de vacatures is ‘moeilijk vervulbaar’. Werkgebieden waar relatief veel vacatures moeilijk vervulbaar zijn: machinebediening, engineering/ontwerp/tekenen, en de categorie ‘overig’ (onder andere projectleiding, en calculatie). De helft van de vacatures is geschikt voor ervaren personeel, met name in de constructie, machinebouw, engineering en als (meerwerkend) leidinggevenden. Voor ongeveer 7% van de vacatures zijn starters geschikt. Driekwart van de bedrijven ziet leerwerktrajecten als optie om zelf werknemers op te leiden tot vakman. Iets minder dan helft leidt reeds leerlingen op.
• • • • •
• •
•
OTIB De meeste vacatures zijn gericht op installatiemonteurs elektrotechnisch (51) en gas en verwarming (42). Bij ruim een kwart van de bedrijven zijn de vacatures het gevolg van uitsluitend uitbreiding (26%). Bij 21% van de bedrijven zijn de vacatures het gevolg van uitsluitend vervanging. 84% van de vacatures is op MBO-niveau. Ongeveer 26% van de vacatures is ‘moeilijk vervulbaar’. Werkgebieden waar relatief veel vacatures moeilijk vervulbaar zijn: installatie gas en verwarming en de categorie ‘overige’ (onder andere projectleiding, calculatie en service/onderhoud). 37% van de vacatures is geschikt voor ervaren personeel, met name in de engineering en installatie gas en verwarming, Voor 5% van de vacatures zijn starters geschikt.
Meer dan 90% van de bedrijven ziet leerwerktrajecten als optie om zelf werknemers op te leiden tot vakman. Bijna driekwart leidt reeds leerlingen op.
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
4
Nieuwe ontwikkelingen, innovatie In het onderzoek is nagegaan in hoeverre bedrijven bezig zijn met nieuwe ontwikkelingen op het gebied van producten, processen, diensten en markten (innovatie). Hieronder volgen de belangrijkste resultaten. • Bijna 45% van de bedrijven is momenteel en/of op korte termijn bezig met nieuwe ontwikkelingen. Hiervan is: - 56% bezig met nieuwe producten; - 39% bezig met nieuwe markten; - 32% bezig met nieuwe (productie)processen; - 31% bezig met nieuwe diensten. • Ruim eenderde van de innovatieve bedrijven voert de innovatie geheel in eigen beheer uit. • Ongeveer tweederde voert de innovatie in samenwerking met andere bedrijven en/of organisaties uit, waarvan: - 51% met bedrijven binnen de eigen branche; - 35% met bedrijven buiten de eigen branche; - 35% in samenwerking met organisaties of instellingen als Syntens of de KvK. • Eenderde van de innovatieve bedrijven ervaart of verwacht knelpunten met betrekking tot het doorvoeren van de innovatie in het bedrijf. De knelpunten liggen met name op het terrein van personeel: - gebrek aan deskundigheid/kennis (31 bedrijven); - gebrek aan capaciteit (20 bedrijven). Daarnaast wordt financiering door 16 bedrijven als knelpunt ervaren of verwacht en marketing door 10 bedrijven. • Bij bijna de helft van de innovatieve bedrijven leidt de innovatie tot scholing van het personeel. Bijna eenderde van de bedrijven gaat uitbreiden als gevolg van innovatie. • Het merendeel van de bedrijven (55%) innoveert niet op dit moment of op korte termijn. Een vijfde deel van hen heeft wel de behoefte om op termijn met nieuwe ontwikkelingen aan de slag te gaan. Tussen OOM- en OTIB-bedrijven doen zich verschillen voor ten aanzien van de aard en uitwerking van de nieuwe ontwikkelingen
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
13
Overzicht 2
Belangrijkste kenmerken innovatie naar branche
Kenmerk
OOM
OTIB
Aantal bedrijven
•
Bij 46% van de bedrijven zijn op dit moment of op korte termijn nieuwe ontwikkelingen aan de orde.
•
Bij 44% van de bedrijven zijn op dit moment of op korte termijn nieuwe ontwikkelingen aan de orde.
Aard innovatie
• • • •
63% productinnovatie 42% nieuwe markten 36% (productie)procesinnovatie 26% innovatie van diensten
• • • •
43% productinnovatie 40% innovatie van diensten 34% nieuwe markten 23% (productie)procesinnovatie
Uitvoering
• •
40% geheel eigen beheer • 60% in samenwerking met anderen, • waarvan: - 46% in samenwerking met bedrijven binnen de branche; - 41% in samenwerking met bedrijven buiten de branche; - 39% in samenwerking met instellingen en organisaties zoals Syntens of KvK.
32% geheel eigen beheer 68% in samenwerking met anderen, waarvan: - 59% in samenwerking met bedrijven binnen de branche; - 25% in samenwerking met bedrijven buiten de branche; - 28% in samenwerking met instellingen en organisaties zoals Syntens of KvK.
Knelpunten
•
met name gebrek aan deskundig• heid/kennis, capaciteit, financiering en marketing
met name gebrek aan deskundigheid/kennis en capaciteit
Gevolgen voor personeel
• •
40% scholing van personeel 31% uitbreiding van personeelsbestand
14
• •
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
60% scholing van personeel 26% uitbreiding van personeelsbestand
5
(Bij)scholing Een aanzienlijk deel van de bedrijven is of gaat personeel (bij)scholen. In verschillende opzichten lijken OTIB-bedrijven meer aan scholing te doen dan OOM-bedrijven. • Bijna tweederde van de bedrijven gaat op dit moment of in de nabije toekomst werknemers (bij)scholen. Het aantal OTIB-bedrijven dat (bij)schoolt (81%) is beduidend hoger dan het aantal OOM-bedrijven (52%). • Ruim de helft van de bedrijven geeft aan, dat scholing binnen het bedrijf een continu aandachtspunt is. Bij OTIB-bedrijven is dit aandeel (70%) aanzienlijk hoger dan bij OOM-bedrijven (43%). • In totaal heeft bijna 37% van de bedrijven een opleidingsplan voor werknemers opgesteld. Dit is met name het geval bij OTIB-bedrijven, waarvan bijna de helft van de bedrijven over een opleidingsplan beschikt. Bij OOM-bedrijven is dat minder dan eenderde. Van de bedrijven die geen opleidingsplan hebben opgesteld, is bijna 10% (19 bedrijven) voornemens dit op korte termijn wel te doen. Dit zijn wederom relatief meer OTIB- dan OOM-bedrijven. • De belangrijkste redenen om (bij) te scholen zijn: - nieuwe ontwikkelingen/innovatie; - vereiste kwalificaties/certificaten (bijvoorbeeld een lascertificaat of VCA); - doorstroming van personeel. • Doorstroming van personeel, vervanging van werknemers en vereiste kwalificaties in het kader van BBL, zijn bij OTIB-bedrijven relatief meer van invloed op de scholingsbehoefte dan bij OOM-bedrijven. • Het grootste deel van de (bij)scholende bedrijven (87%) heeft scholingsbehoefte op technisch gebied. Ongeveer 40% heeft behoefte aan scholing op het gebied van veiligheid/arbo. Dit laatste geldt met name voor OTIB-bedrijven. OOMbedrijven daarentegen hebben relatief vaker behoefte aan (bij)scholing op de gebieden van commercie/marketing en ICT.
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
15
16
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Bijlage 1
Verantwoording uitvoering Respons
Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een enquête onder alle bedrijven1 in de volgende zes regio’s: • Leeuwarden, Franeker, Harlingen; • Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek; • Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen; • Eemsmond; • Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen. De bedrijven zijn getrapt benaderd. Allereerst is een aankondigingsbrief vanuit de opleidingsfondsen verstuurd. In deze brief zijn kort het doel van het onderzoek en de werkwijze uitgelegd. Vervolgens zijn bedrijven telefonisch benaderd met de vraag of zij aan het onderzoek mee wilden werken. Uiteindelijk is een vragenlijst verstuurd aan die bedrijven die mee wilden werken. Overzicht 3
Respons OOM
Aangeleverde bestand Bestandsvervuiling Netto bestand Vragenlijst retour ontvangen
OTIB
Aantal 548 33
% 100% 6%
Aantal 234 13
% 100% 6%
515 206
100% 40%
221 106
100% 48%
Totaal Aantal % 791 100% 46 6% 745 312
100% 42%
1
Metaalbewerkingsbedrijven met minder dan drie werknemers en Technische Installatiebedrijven met minder dan vijf werknemers zijn buiten beschouwing gelaten.
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
17
Het totale bestand telde 791 bedrijven (548 OOM-bedrijven en 243 OTIB-bedrijven). • 125 bedrijven zijn telefonisch niet bereikt. De gegevens van 46 bedrijven waren niet bruikbaar: deze bedrijven stonden dubbel in het bestand. De overige 79 bedrijven zijn niet bereikt vanwege een foutief telefoonnummer of omdat simpelweg niet opgenomen werd. Om de respons op de vragenlijst te verhogen, is besloten deze 79 bedrijven alsnog een vragenlijst te sturen. • Van de 745 benaderde bedrijven hebben in totaal 312 bedrijven een ingevulde vragenlijst retour gezonden. Dit is een responspercentage van 42%
Leeswijzer tabellen
Door afrondingen tellen percentages in de tabellen soms niet op tot 100%.
18
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Bijlage II
Resultaten uitgesplitst naar branche In de volgende tabellen worden de antwoorden van respondenten op de vragenlijst weergegeven, telkens worden de resultaten uitgesplitst naar opleidingsfonds. De tabellen zijn per thema gegroepeerd.
Personeelsbeleid Tabel 1
Wie houdt zich binnen het bedrijf bezig met personeelsbeleid? (meerdere antwoorden mogelijk)
Wie houdt zich binnen uw bedrijf bezig met personeelsbeleid? Personeelsfunctionaris Directeur/ondernemers Officemanager/secretaresse Bedrijfsleider Meewerkend leidinggevende Extern deskundige Anders
OOM (N=206) Aantal % bedrijven 30 15% 176 85% 20 10% 31 15% 22 11% 5 2% 7 3%
OTIB (N=106) Aantal % bedrijven 13 12% 94 89% 7 7% 21 20% 6 6% 6 6%
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Totaal (N=312) Aantal % bedrijven 43 14% 270 87% 27 9% 52 17% 28 9% 5 2% 13 4%
19
Tabel 2
Hebben bedrijven plannen om personeelsbeleid verder vorm te geven?
Heeft uw bedrijf plannen om (op korte termijn) het personeelsbeleid verder vorm te geven? Ja Nee Geen antwoord Totaal
Tabel 3
Aantal bedrijven 29
%
OTIB (N=106)
14%
Aantal bedrijven 20
176
85%
1 206
Aantrekken pz-functionaris Inschakelen externe ondersteuning Opleiden eigen personeel Anders Geen antwoord
19%
Aantal bedrijven 49
% 16%
85
80%
261
84%
15%
1
1%
2
1%
100%
106
100%
312
100%
OOM (n=29) Aantal % bedrijven 1 3% 6 21% 15 52% 6 21% 5 17%
OTIB (N=20) Aantal % bedrijven 3 15% 12 60% 2 10% 6 30%
Totaal (n=49) Aantal % bedrijven 1 2% 9 18% 27 55% 8 16% 11 22%
Ervaren knelpunten m.b.t. de vormgeving/uitvoering van personeelsbeleid (meerdere antwoorden mogelijk)
Ervaart uw bedrijf knelpunten m.b.t. de vormgeving/uitvoering van personeelsbeleid?
OOM (N=206) Aantal bedrijven 15
7%
Ja, gebrek aan kennis/deskundigheid Ja, gebrek aan tijd
20 32
10% 16%
Ja, anders namelijk
10
Nee, wij ervaren geen knelpunten Geen antwoord
131 19
Ja, gebrek aan capaciteit
%
OTIB (N=106) Aantal bedrijven 12
20
%
Totaal (N=312)
Op welke manier gaan bedrijven het personeelsbeleid verder vorm geven? (meerdere antwoorden mogelijk)
Op welke manier denkt uw bedrijf het personeelsbeleid verder vorm te gaan geven?
Tabel 4
OOM (N=206)
11%
Aantal bedrijven 27
9%
16 21
15% 20%
36 53
12% 17%
5%
-
-
10
3%
64% 9%
58 9
55% 9%
189 28
61% 9%
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
%
Totaal (N=312) %
Vacatures Tabel 5
Bedrijven die nu of over 6 maanden vacatures voor technische functies hebben
Bedrijven die nu of over 6 maanden vacatures hebben Percentage ten opzichte van totaal aantal bedrijven
Tabel 6
OOM (N=206) 60 29%
OTIB (N=106) 47 44%
Totaal (N=312) 107 34%
Aanleiding vacatures
Zijn de vacatures binnen uw bedrijf OOM (n=60) het gevolg van uitbreiding of vervanAantal % ging? bedrijven Uitbreiding 28 47% Vervanging 9 15% Zowel uitbreiding als vervanging 18 29% Weet niet 1 2% Onbekend 4 7% Totaal 60 100%
OTIB (n=47) Aantal % bedrijven 12 26% 10 21% 23 49% 2 4% 47 100%
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Totaal (n=107) Aantal % bedrijven 40 37% 19 16% 41 38% 1 1% 6 6% 107 100%
21
Tabel 7
Vacatures naar werkgebied OOM (meerdere antwoorden mogelijk)
Werkgebied Verspaning Constructie Machinebouw/samenbouw machinebediening Landbouwmechanisatie Installatiemonteur elektrotechniek Installatiemonteur gas en verwarming Installatiemonteur koudetechniek en luchtbehandeling Meewerkend leidinggevende Engineering, tekenen, ontwerp Onbekend Administratie Aluminium smelter Calculatie Export manager Inkoop/logistiek Montage onderhoud monteur dakgoten Onderhoudsmonteur Productie Project management Projectleiding Schilder Secretariaat Bankwerkers Calculatie Zetters Totaal
22
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Aantal bedrijven 6 16 14 6 1 2 0 1 7 12 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Aantal vacatures 8 28 20 14 1 2 0 1 7 12 1 1 1 1 1 1 2 4 1 1 3 1 2 1 3 2 2 121
Tabel 8
Vacatures naar werkgebied OTIB (meerdere antwoorden mogelijk)
Werkgebied
Aantal bedrijven 0 1 1 0 0 20 19 5 3 6 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Verspaning Constructie Machinebouw samenbouw Machinebediening Landbouwmechanisatie Installatiemonteur elektrotechniek Installatiemonteur gas en verwarming Installatiemonteur koudetechniek en luchtbehandeling Meewerkend leidinggevende Engineering, tekenen, ontwerp Begeleiding Besturingstechnicus Calculatie Elektromotoren Front office Onderhoudsmonteur gas en verwarming Projectleiding Servicemonteurs Servicetechnici Instructie Totaal
Tabel 9
Gewenste opleidingsniveau voor vacatures
Opleidingsniveau
VMBO MBO HBO Totaal
Aantal vacatures 0 2 1 0 0 51 42 7 4 9 1 1 4 1 2 2 1 4 2 1 135
OOM Aantal vacatures 41 58 22 121
OTIB % 34% 48% 18% 100%
Aantal vacatures 10 113 12 135
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Totaal % 7% 84% 9% 100%
Aantal vacatures 51 171 34 256
% 20% 67% 13% 100%
23
Tabel 10 Verwachte vervulbaarheid vacatures Vervulbaarheid
Makkelijk Niet makkelijk/niet moeilijk Moeilijk Totaal
OOM Aantal vacatures 18 55 48 121
OTIB % 15% 45% 40% 100%
Aantal vacatures 11 89 35 135
Totaal % 8% 66% 26% 100%
Aantal vacatures 29 144 83 256
% 11% 56% 32% 100%
Tabel 11 Vacatures geschikt voor ervaren personeel of starters (schoolverlaters) Vacatures geschikt voor ….
Ervaren Starter Beide Maakt niet uit Onbekend Totaal
OOM Aantal vacatures 61 8 39 10 3 121
OTIB % 50% 7% 32% 8% 2% 100%
Aantal vacatures 50 7 75 1 2 135
Totaal % 37% 5% 56% 1% 1% 100%
Aantal vacatures 111 15 114 11 5 256
% 43% 6% 45% 4% 2% 100%
Tabel 12 Is het voor bedrijven een optie om zelf een werknemer op te leiden via een leerwerktraject? Is het voor uw bedrijf een optie zelf een werknemer op te leiden tot vakman door middel van een leerwerktraject? Ja Ja, doen we al Nee Geen antwoord Totaal
OOM (n=62) Aantal % bedrijven 26 21 7 8 62
42% 34% 11% 13% 100%
OTIB (n=47) Aantal % bedrijven 12 32 3 47
1
26% 68% 6% 100%
Totaal (n=109) Aantal % bedrijven 38 53 10 8 1091
35% 49% 9% 7% 100%
Twee bedrijven die geen vacatures verwachten hebben deze vraag wel ingevuld, vandaar dat in totaal 109 i.p.v. 107 bedrijven een antwoord op deze vraag gegeven hebben.
24
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Tabel 13 Waarom zijn leerwerktrajecten geen optie? (meerdere antwoorden mogelijk) Om welke reden(en) is dit voor uw bedrijf geen optie?
Aantal bedrijven OOM (n=15) OTIB (n=3) Totaal (n=18) 2 0 2 1 1 2 2 1 3 3 0 3 1 0 1 2 1 3 7 0 7
Begeleiding kost teveel tijd We hebben snel iemand nodig Geen capaciteit voor begeleiding Geen erkend leerbedrijf Niet over nagedacht Anders Geen antwoord
Innovatie Tabel 14 Bedrijven die momenteel met innovatie bezig zijn Zijn binnen uw bedrijf op dit moment nieuwe ontwikkelingen aan de orde? Ja Nee Geen antwoord Totaal
OOM (N=206) Aantal % bedrijven 84 41% 120 58% 2 1% 206 100%
OTIB (N=106) Aantal % bedrijven 43 41% 63 59% 106 100%
Totaal (N=312) Aantal % bedrijven 127 41% 183 59% 2 1% 312 100%
Tabel 15 Bedrijven die op korte termijn met innovatie te maken krijgen Denkt u dat uw bedrijf op korte termijn met nieuwe ontwikkelingen te maken krijgt? Ja Nee Weet niet Geen antwoord Totaal
OOM (N=206) Aantal % bedrijven 77 37% 82 40% 38 18% 9 4% 206 100%
OTIB (N=106) Aantal % bedrijven 41 39% 40 38% 22 21% 3 3% 106 100%
Totaal (N=312) Aantal % bedrijven 118 38% 122 39% 60 19% 12 4% 312 100%
Tabel 16 Bedrijven die momenteel of op korte termijn met innovatie bezig gaan Aantal bedrijven Percentage ten opzichte van totaal aantal bedrijven
OOM (N=206) 94 46%
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
OTIB (N=106) 47 44%
Totaal (N=312) 141 45%
25
Tabel 17 Aard innovatie (meerdere antwoorden mogelijk) Waarop hebben deze nieuwe ontwikkelingen betrekking? Nieuwe/verbeterde producten Nieuwe/verbeterde diensten Nieuwe/verbeterde productieprocessen Nieuwe markt(en) Anders Geen antwoord
OOM (n=94) Aantal % bedrijven 59 63% 24 26% 34 36% 39 4 -
42% 4% -
OTIB (n=47) Aantal % bedrijven 20 43% 19 40% 11 23% 16 6 1
34% 13% 2%
Totaal (n=141) Aantal % bedrijven 79 56% 43 31% 45 32% 55 10 1
39% 7% 1%
Tabel 18 Uitvoering van innovatie Op welke manier voert uw bedrijf deze nieuwe ontwikkelingen uit? Geheel in eigen beheer In samenwerking met anderen Totaal
OOM (n=94) Aantal % bedrijven 38 40% 56 60% 94 100%
OTIB (n=47) Aantal % bedrijven 15 32% 32 68% 47 100%
Totaal (n=141) Aantal % bedrijven 53 38% 88 62% 141 100%
Tabel 19 Uitvoering van innovatie in samenwerking met anderen (meerdere antwoorden mogelijk) Met wie werken innovatieve bedrijven samen? In samenwerking met bedrijven binnen de eigen branche In samenwerking met bedrijven buiten de eigen branche In samenwerking met organisaties, instellingen zoals Syntens of de KvK Anders Geen antwoord
26
OOM (n=56) Aantal % bedrijven 26 46%
OTIB (n=32) Aantal % bedrijven 19 59%
Totaal (n=88) Aantal % bedrijven 45 51%
23
41%
8
25%
31
35%
22
39%
9
28%
31
35%
2 -
4% -
2 1
6% 3%
4 1
5% 1%
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Tabel 20 Hebben of verwachten bedrijven knelpunten met betrekking tot de innovatie? Heeft of verwacht uw bedrijf knelpunten met betrekking tot het doorvoeren van de nieuwe ontwikkelingen binnen uw bedrijf? Ja Nee Weet niet Geen antwoord Totaal
OOM (n=94) Aantal % bedrijven 31 51 10 2 94
33% 54% 11% 2% 100%
OTIB (n=47) Aantal % bedrijven 16 19 11 1 47
34% 40% 23% 2% 100%
Totaal (n=141) Aantal % bedrijven 47 70 21 3 141
33% 50% 15% 2% 100%
Tabel 21 Ervaren of verwachte knelpunten m.b.t innovatie? (meerdere antwoorden mogelijk) Op welke aspect(en) heeft dit knelpunt betrekking? Financiering Capaciteit Gebrek aan deskundigheid/kennis Marketing Anders
OOM (n=31) Aantal % bedrijven 13 41% 14 45% 19 61% 7 23% 1 3%
OTIB (n=16) Aantal % bedrijven 3 19% 6 38% 12 75% 3 19% -
Aantal (n=47) Aantal % bedrijven 16 34% 20 43% 31 66% 10 21% 1 2%
Tabel 22 Heeft de innovatie gevolgen voor het personeel? (meerdere antwoorden mogelijk) Hebben de (toekomstige) nieuwe ontwikkelingen binnen uw bedrijf gevolgen voor uw personeel?
OOM (n=94) Aantal % bedrijven Ja, namelijk scholing van eigen perso38 40% neel Ja, namelijk uitbreiding van perso29 31% neelsbestand Ja, anders 2 2% Nee geen gevolgen voor personeel 30 32% Weet niet 10 11% Geen antwoord 1 1%
OTIB (n=47) Aantal % bedrijven 28 60%
Totaal (n=141) Aantal % bedrijven 66 47%
12
26%
41
29%
3 9 4 1
6% 19% 9% 2%
5 39 14 2
4% 28% 10% 1%
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
27
Tabel 23 Reden van bedrijven om niet te innoveren (meerdere antwoorden mogelijk) Om welke reden spelen binnen uw OOM (n=112) bedrijf op dit moment of op korte Aantal % termijn geen nieuwe ontwikkelingen? bedrijven Gebrek aan tijd 13 12% Onvoldoende kennis/deskundigheid 2 2% Gebrek aan financiële middelen 7 6% Niet noodzakelijk 81 72% Anders 13 12% Geen antwoord 2 2%
OTIB (n=59) Aantal % bedrijven 4 7% 3 5% 43 73% 10 17% -
Totaal (n=171) Aantal % bedrijven 17 10% 2 1% 10 6% 124 73% 23 14% 2 1%
Tabel 24 Aantal bedrijven dat niet innoveert, maar daar op termijn wel behoefte aan heeft Heeft uw bedrijf de behoefte om op termijn met nieuwe ontwikkelingen aan de slag te gaan? Ja Nee Weet niet Geen antwoord Totaal
OOM (n=112) Aantal % bedrijven 22 20% 55 49% 31 28% 4 4% 112 100%
OTIB (n=59) Aantal % bedrijven 14 24% 25 42% 20 34% 59 100%
Totaal (n=171) Aantal % bedrijven 36 21% 80 47% 51 30% 4 2% 171 100%
OTIB (N=106) Aantal % bedrijven
Totaal (N=312) Aantal % bedrijven
Scholing Tabel 25 Aantal bedrijven dat (bij)schoolt Is één van bovenstaande redenen of wellicht een andere voor uw bedrijf van toepassing om op dit moment of in de nabije toekomst werknemers (bij) te scholen? Ja Nee Weet niet Geen antwoord Totaal
28
OOM (N=206) Aantal % bedrijven 108 75 19 4 206
52% 36% 9% 2% 100%
86 13 7 106
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
81% 12% 7% 100%
194 88 26 4 312
62% 28% 8% 1% 100%
Tabel 26 Om welke redenen gaan bedrijven bijscholen? (meerdere antwoorden mogelijk) Welke reden(en) betreft dit?
Nieuwe ontwikkelingen innovatie Doorstroming van personeel Vervanging van werknemers die met pensioen gaan Vereiste kwalificaties in kader van BBL Vereiste kwalificaties certificaten (bijv. lascertificaat) Anders, namelijk Geen antwoord
OOM (n=108) Aantal % bedrijven 56 52% 36 33% 15 14%
OTIB (n=86) Aantal % bedrijven 44 51% 39 45% 22 26%
Totaal (n=194) Aantal % bedrijven 100 52% 75 39% 37 19%
14 51
13% 47%
23 43
27% 50%
37 94
19% 48%
12 2
11% 2%
4 2
5% 2%
16 4
8% 2%
Tabel 27 Op welke gebieden heeft de scholingsbehoefte betrekking? (meerdere antwoorden mogelijk) Kunt u aangeven op welk gebied(en) deze scholingsbehoefte betrekking heeft? Technisch Commercieel/marketing Kwaliteit Veiligheid/arbo Management ICT Anders Geen antwoord
OOM (n=108) Aantal % bedrijven 89 82% 17 16% 26 24% 42 39% 8 7% 10 9% 6 6% -
OTIB (n=86) Aantal % bedrijven 80 93% 8 9% 19 22% 38 44% 11 13% 5 6% 2 2% 1 1%
Totaal (n=194) Aantal % bedrijven 169 87% 25 13% 45 23% 80 41% 19 10% 15 8% 8 4% 1 1%
Tabel 28 Is scholing van werknemers een continu aandachtspunt van bedrijven? Is scholing van werknemers een continu aandachtspunt binnen uw bedrijf? Ja Nee, meer incidenteel Nee Geen antwoord Totaal
OOM (N=206) Aantal % bedrijven 89 43% 102 50% 14 7% 1 1% 206 100%
OTIB (N=106) Aantal % bedrijven 73 69% 31 29% 2 2% 106 100%
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Totaal (N=312) Aantal % bedrijven 162 52% 133 43% 16 5% 1 0% 312 100%
29
Tabel 29 Waarom is scholing van werknemers geen continu aandachtspunt van bedrijven? (meerdere antwoorden mogelijk) Waarom is scholing van werknemers geen continu aandachtspunt binnen uw bedrijf? Geen prioriteit Geen tijd Geen deskundigheid Gebrek aan financiële middelen Niet noodzakelijk Anders Geen antwoord Totaal
OOM (n=35) 9 6 0 2 20 5 1 35
Aantal bedrijven OTIB (n=14) Totaal (n=49) 5 14 3 9 1 1 3 5 7 27 2 7 0 1 14 491
Tabel 30 Aantal bedrijven met een opleidingsplan Heeft uw bedrijf een opleidingsplan voor uw personeel opgesteld? Ja Nee Geen antwoord Totaal
OOM (N=206) Aantal % bedrijven 62 30% 143 69% 1 1% 206 100%
OTIB (N=106) Aantal % bedrijven 52 49% 54 51% 106 100%
Totaal (N=312) Aantal % bedrijven 114 37% 197 63% 1 0% 312 100%
Tabel 31 Aantal bedrijven dat een opleidingsplan wil gaan opstellen Is uw bedrijf van plan om op korte OOM (n=143) termijn een opleidingsplan voor werk- Aantal % nemers op te stellen? bedrijven Ja 10 7% Nee 90 63% Weet niet 38 27% Geen antwoord 5 3% Totaal 143 100%
OTIB (n=54) Aantal % bedrijven 9 17% 25 46% 19 35% 1 2% 54 100%
1
Totaal (n=197) Aantal % bedrijven 19 10% 115 58% 57 29% 6 3% 198 100%
Een aantal bedrijven dat scholing als ‘incidenteel aandachtspunt’ ziet heeft deze vraag ook beantwoord. Vandaar dat het totaal aantal bedrijven in deze tabel hoger is dan het totaal aantal bedrijven dat bij tabel 28 ‘nee’ heeft geantwoord.
30
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Bijlage III
Resultaten uitgesplitst naar regio In de volgende tabellen worden resultaten weergegeven naar regio-indeling zoals door de opdrachtgevers is gespecificeerd. In de tabellen worden de aantallen vermeld in plaats van de percentages. Dit omdat vanwege de onevenredige verdeling van het aantal bedrijven per regio, vergelijkingen op basis van percentages, als gevolg van vertekening, kunnen leiden tot foutieve conclusies. Om overzichtelijkheid te bevorderen, zijn alleen de meest essentiële resultaten weergegeven.
Regionale Resultaten Tabel 32 Aantal bedrijven dat heeft gerespondeerd Regio
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
OOM (N=206) Aantal % bedrijven 29 14% 68 33% 62 30%
OTIB (N=106) Aantal % bedrijven 15 14% 16 15% 55 52%
Totaal (N=312) Aantal % bedrijven 44 14% 84 27% 117 38%
4 36
2% 17%
1 18
1% 17%
5 54
2% 17%
7 206
3% 100%
1 106
1% 100%
8 312
3% 100%
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
31
Tabel 33 Hebben bedrijven plannen om personeelsbeleid verder vorm te geven? Regio
Aantal bedrijven OOM OTIB Totaal (n=29) (n=20) (n=49) 5 3 8 6 5 11 10 9 19 8 3 11 29 20 49
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
Tabel 34 Bedrijven die nu of over 6 maanden vacatures voor technische functies hebben Regio
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
OOM (n=60) OTIB (n=47) Totaal (n=107) Aantal Aantal Aantal Aantal Aantal Aantal bedrijven vacatures bedrijven vacatures bedrijven vacatures 11 20 6 13 17 33 14 26 7 26 21 52 20 48 27 75 47 123 2 11
1 22
1 6
1 20
3 17
2 42
2 60
4 121
47
135
2 107
4 256
Tabel 35 Bedrijven die momenteel of op korte termijn met innovatie bezig gaan Regio
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
32
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Aantal bedrijven OOM OTIB Totaal (n=94) (n=47) (n=141) 16 5 21 27 9 38 33 24 57 15 8 23 3 1 4 94 47 141
Tabel 36 Aantal bedrijven dat niet innoveert, maar daar op termijn wel behoefte aan heeft Regio
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
Aantal bedrijven OOM OTIB Totaal (n=22) (n=14) (n=36) 3 4 7 8 8 7 8 15 1 1 2 2 4 1 1 22 14 36
Tabel 37 Aantal bedrijven dat (bij)schoolt Regio
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
Aantal bedrijven OOM OTIB Totaal (n=108) (n=86) (n=194) 15 9 24 36 15 51 38 47 85 1 1 15 14 29 3 1 4 108 86 194
Tabel 38 Aantal bedrijven waarbij scholing een continu aandachtspunt is Regio
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Aantal bedrijven OOM OTIB Totaal (n=89) (n=73) (n=162) 11 6 17 27 9 36 34 42 76 1 1 2 11 15 26 5 5 89 73 162
33
Tabel 39 Aantal bedrijven met een opleidingsplan Regio
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
Aantal bedrijven OOM OTIB Totaal (n=62) (n=52) (n=114) 7 5 12 14 7 21 28 31 59 10 8 18 3 1 4 62 52 114
Tabel 40 Aantal bedrijven dat op korte termijn een opleidingsplan wil gaan opstellen Regio
Leeuwarden, Franeker, Harlingen Drachten, Heerenveen, Joure, Sneek Roden, Leek, Groningen, Hoogezand, Veendam, Winschoten, Assen Eemsmond Meppel, Hoogeveen, Coevorden, Emmen Onbekend Totaal
34
DIJK12 Beleidsonderzoek/juli 2005
Aantal bedrijven OOM OTIB Totaal (n=10) (n=9) (n=19) 3 2 5 5 1 6 5 5 2 1 3 10 9 19