Facts & Figures Regio dNoor nd Holla d Noor
Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Holland Noord in feiten en cijfers
Noord-Holland Noord
Krimp en vergrijzing In het noorden van Noord-Holland groeide in de jaren ’70 de bevolking met zo’n 12.000 personen per jaar. Toen daalde de bevolking in het zuiden van de provincie juist. Nu is dat omgedraaid. De beroepsbevolking in Noord-Holland Noord daalt, zo ook het aantal jongeren. Het aantal ouderen neemt overal toe, maar in Noord-Holland Noord sterker dan landelijk.
22
%
Jeugdzorg Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening
Ziekenhuizen
17%
Geestelijke Gezondheidszorg
Noord-Holland Noord
Gehandicaptenzorg
17,5% ,8%
Kinderopvang
12
Overige zorg
Verpleging, Verzorging, Thuiszorg
-1%
+2,6%
-0,7%
+5,4%
Sterfte
Vertrek
het aantal jongeren daalt met bijna 1% per jaar
de bevolking neemt tot 2025 toe met 2,6%
sinds 2010 stijgt het aantal ouderen met 5,4% per jaar (Nederland: 3,8%)
de beroepsbevolking daalt met 0,7% per jaar (gemiddeld 3.200 personen per jaar)
sterfteoverschot door vergrijzing
vertrekoverschot (meer mensen verhuizen dan dat er komen vestigen)
De potentiële beroepsbevolking daalt en zal verder dalen Nederland
38.050 personen werkten in 2014 in Zorg en Welzijn
Veel
sterkere ontgroening dan in de rest van Nederland
Meer
werk in de gehandicaptenzorg
Veel
inwoners werken bij een zorgorganisatie buiten de regio
2009
Minder
2014
werk in de ziekenhuiszorg
2019
Meer
401.676 390.300 382.755 Meer inwoners ouder dan 80 jaar
‘oudere’ zorgmedewerkers
Noord-Holland Noord
Subregio’s NoordKennemerland Overwegend stedelijk gebied met relatief veel zorgorganisaties
West-Friesland Landelijk gebied, met Hoorn als grootste gemeente
Kop van Noord-Holland Landelijk gebied, waarvan enkele gemeenten het dunst bevolkt zijn van Nederland
Nederland
25.900
39.600
736.100
975.100
2009
2025
2009
2025
+ 53%
Gezondheid
+ 32%
• De ervaren gezondheid is gelijk aan het landelijk beeld, ouderen voelen zich relatief iets vaker gezond dan gemiddeld. • Het aantal ouderen dat zich eenzaam voelt steeg in de regio van 38% in 2009 naar 43% in 2012. • Er wordt meer mantelzorg verleend dan landelijk: 15% van de volwassenen heeft deze zorg recent verleend (Nederland: 12%). • Er is relatief vaker sprake van huiselijk geweld, en in de regio wonen meer zware drinkers.
Ontwikkeling werkgelegenheid
Dit jaar groeit de werkgelegenheid in bijna alle sectoren, maar (nog) niet in zorg en welzijn.
2010
Banenmotor zorg hapert
Prognose
Was de zorg jarenlang dé banenmotor van Nederland, sinds 2012 zien we een trendbreuk. De groei stagneerde, en op dit moment krimpt en verschuift werkgelegenheid. Alleen in de huisartsenzorg stijgt de werkgelegenheid.
In 2016 is de krimp volgens prognose van het UWV lager, en een saldo van krimp en groei in verschillende branches. Vanaf 2017 komen er voorzichtig weer banen bij. De vacaturemarkt trekt nu al aan door verschuivingen in functiestructuur en de vervangingsvraag.
2012
2013
2014
2015/2016 (prognose)
Verpleging, Verzorging en Thuiszorg (VVT)
2812
2741
2843 6754
6121
6121
6121
6286
6556
Algemene en categorale ziekenhuizen: krimp personeel vanaf 2010. Landelijke prognose: 0% groei in 2015 en 2016. Mensen gaan minder snel naar het ziekenhuis en blijven er korter. Medisch technologische mogelijkheden nemen toe. Zorgvraag ‘die overblijft’ is zwaarder en complexer. Kwaliteitsimpuls medewerkers: meer hbo-verpleegkundigen nodig, en duidelijk onderscheid tussen mbo- en hbo verpleegkundigen.
1651 2360
2369
2357
2446
2539
2517
GGZ 2423
Sectorplan Noord-Holland Noord: de komende 2 jaar worden 1.651 werknemers geschoold of getraind.
6985
7291
11952
13885
Ziekenhuizen
6696
Dynamiek
Thuiszorg
Werkgelegenheid tussen 2012 en 2014 kromp landelijk met 7,3% Thuiszorg: landelijk -11.000 banen in 2 jaar tijd, in V&V: -8.000 banen. Banenverlies: huishoudelijke hulp en intramuraal. Intramuraal: meer hoger opgeleid personeel nodig. Knelpunt: tekort aan wijkverpleegkundigen die zorg kunnen (en mogen) indiceren en organiseren. Prognose: vanaf 2016 stijgt de werkgelegenheid in de thuiszorg, terwijl de V&V blijft krimpen.
6836
• Zorg dichter bij de burger: zorg wordt verplaatst van 2e naar 1e lijn, en van 1e lijn naar preventie. • Extramuralisering en ambulantisering: ‘buiten de muren werken’. Dit doet aanspraak op andere competenties, medewerkers werken vaker samen met andere disciplines. • Transmurale zorg: organisaties werken ‘over de muren heen’ aan samenhang van zorg. • Intramuraal is hoger opgeleid personeel nodig, vanwege zwaardere, complexe zorgvraag. • Zorgfuncties worden geïntegreerd, neem bijvoorbeeld de wijkverpleegkundige die ook sociale taken op zich neemt.
14932
14172
V&V
14722
Ontwikkelingen
Er is structurele krimp van ondersteunende functies en van zorgfuncties op niveau 1 en 2. Vanwege het anders organiseren van het werk is er daarnaast een kwalitatieve mismatch. Dit uit zich in nog meer dynamiek op de arbeidsmarkt. Er is behoefte aan hoger geschoold personeel of werknemers met andere vaardigheden en competenties. Ook verzekeraars hanteren strengere normen rond kwalificaties van personeel. Werkgevers zetten volop in op scholing van personeel.
2011
Werkgelegenheid kromp tussen 2012 en 2014 met 5,6%. Minder klinische capaciteit en tweedelijns GGZ, meer in eerste lijn (praktijkondersteuners in huisartsenzorg) en ‘in de wijk’ De komende twee jaren stabiliseert de werkgelegenheid. Er is meer behoefte aan hboverpleegkundigen en verpleegkundig specialisten.
Voorbeelden van trainingen
5170
5160
Samenwerken met mantelzorgers
5309
Zelfsturend werken
5476
Methodisch werken
5556
Coördinatie
5318
Van zorgen voor naar zorgen dat
Krimp van 10.000 banen landelijk in 2017 ten opzichte van 2012. Minder inzet personeel op groepen en vervoer. Na 2017: door vergrijzing zal de zorgvraag dermate stijgen dat de werkgelegenheid weer toeneemt.
6446
Gehandicaptenzorg
2124
2145
2234
2369
2779
3415
3276
Ontwikkeling werkgelegenheid
Vergrijzing en pensionering
Kinderopvang
Vanaf 2016 gaat de vergrijzing van zorgpersoneel serieuze vormen aannemen. In Noord-Holland Noord zijn er relatief meer medewerkers in Zorg en Welzijn 55 jaar en ouder. Uitgezonderd de ziekenhuiszorg geldt dit voor elke branche.
% Medewerkers ouder dan 55 jaar
In de kinderopvang kromp de werkgelegenheid het hardst: 2014 t.o.v. 2012: 16,9%. Prognose: in 2015 nog 4% krimp, in 2016 1% krimp 9,2% 6,9%
20,3% 19,0%
Geestelijke Gezondheidszorg
Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening
24,1% 20,4%
16,1% 16,2%
Ziekenhuizen
Overige zorg
18,0% 15,4%
17,0% 14,6%
Gehandicaptenzorg
Verpleging, Verzorging en Thuiszorg
21,2% 19,9%
18,0% 16,7%
Totaal gemiddeld
Jeugdzorg
14,6% 13,4%
Kinderopvang
605
637
671
722
724
782
Tussen eind 2012 en eind 2014: krimp van 9% landelijk. Prognose: werkgelegenheid krimpt de komende 2 jaar nog met 5% per jaar. Professionalisering: (her)registratie van jeugdzorgprofessionals. Jeugdteams met daarin hbo-opgeleide, generalistische professionals.
775
Jeugdzorg
1.131 werknemers 2.705 werknemers totaal 6.849 werknemers
Noord-Holland Noord Nederland
Bron: Arbeid in Zorg en Welzijn, gegevens uit 2011
912
951
1034
1053
1100
1167
1187
Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening De werkgelegenheid krimpt al vanaf 2008. Krimp van 6,6% tussen 2012 en 2014. Prognose: krimp van 8% in 2015 en in 2016 krimp van 4%.
De eerste lijn groeit De huisartsenzorg groeide in twee jaar met 9%. De werkgelegenheid zal blijvend stijgen. Er gaan meer kleine chirurgische verrichtingen in de huisartsenpraktijk plaatsvinden. De huisarts krijgt centrale rol in behandeling en verwijzing van psychische problematiek. In de Kop van Noord-Holland ontstaat een tekort aan huisartsen. Er zijn meer praktijkondersteuners nodig (zoals POH-GGZ en POH Somatiek): opleidingsinstituten zijn op zoek naar geschikte stageplaatsen. Er is een tekort aan stageplaatsen voor doktersassistenten.
+9%
Aangenomen dat er aan deze samenstelling niet veel veranderd is, zullen minstens deze medewerkers over 6 jaar (in 2021) in de categorie ’65-plussers’ zijn beland. Zij zijn dan gepensioneerd, of zullen binnen afzienbare tijd stoppen met werken.
64,1 jaar
Onderzoek 2011: 27% van de verpleegkundigen:
‘Ik kan doorwerken tot pensioenleeftijd’
was de gemiddelde pensioenleeftijd in 2014
In de sector werken in de regio relatief minder jonge medewerkers 30,5%
33,8%
Noord-Holland Noord
Nederland
Medewerkers (%) jonger dan 35 jaar
Onderwijs
Kenmerken werknemers
Nettoverloop in % 2011 Kinderopvang
3,9% 4,4%
Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening
7,6% 6,6%
Overige zorg
3,9% 5,3%
Verpleging, Verzorging en Thuiszorg
3,4% 3,7%
Het nettoverloop is met 3,1% iets lager dan het landelijk gemiddelde (4%). Alleen in welzijn en de gehandicaptenzorg was het verloop iets hoger dan in de rest van Nederland.
Instroom (eerstejaars) opleidingen in de regio 3,2% 4,0%
Jeugdzorg
1,8% 3,6%
Geestelijke Gezondheidszorg
2,5% 2,8%
Ziekenhuizen
3,5% 3,1%
Gehandicaptenzorg Noord-Holland Noord Nederland
0,59 0,73
Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening
0,68 0,63
Overige zorg
0,68 0,73
Verpleging, Verzorging en Thuiszorg
0,61 0,62
Jeugdzorg
0,86 0,82
Gemiddeld nam de deeltijdfactor landelijk af tussen 2009 en 2013 in de kinderopvang, de VVT en WMD. De deeltijdfactor neemt juist toe in de ziekenhuizen.
2000 Verpleegkunde hbo Verpleegkunde mbo Verzorgende mbo Helpende zorg en welzijn Zorghulp MMZ + Pedagogisch werk 3 MMZ + Pedagogisch werk 4 Sociaal-Cultureel Werk Sociaal-Maatschappelijke Dienstverlening Sociaal-Pedagogische Hulpverlening Sociaal-Juridische Dienstverlening
1500 1000 500
Deeltijdfactor 2013 Kinderopvang
2500
0,77 0,80
Geestelijke Gezondheidszorg
0,75 0,77
Ziekenhuizen
0,71 0,70
Gehandicaptenzorg
0,68 0,70
Gemiddeld in 2013 Noord-Holland Noord Nederland
Pendel Het pendelsaldo is negatief: er reizen veel meer inwoners naar hun baan bij een zorgorganisatie in een andere regio, dan dat er mensen de omgekeerde beweging maken naar Noord-Holland Noord. Dagelijks reizen zo’n 3.200 inwoners naar Amsterdam voor hun baan in Zorg en Welzijn, en zo’n 2.440 naar Zaanstreek – Waterland. Het meeste woon-werkverkeer naar zorgbanen in de regio toe, komt uit Amstelland, Kennemerland en Meerlanden.
0 2010
2011
2012
2013
Gemiddeld diplomeren jaarlijks in de regio: Hbo-verpleegkundigen Mbo-verpleegkundigen Verzorgenden Helpenden en zorghulpen Pedagogisch werk 3 Pedagogisch werk 4 Social work (+SPH, CMV en MWD) MMZ 3 MMZ 4 Welzijn 3 Welzijn 4
281 428 596 1.294 773 771 898 172 348 108 221 Regio: Groot Amsterdam (incl. Zaanstreek-Waterland) en Noord-Holland Noord
8,4% Inkomende pendel
49,3% Uitgaande pendel
5640
zorgprofessionals reizen voor hun baan naar Amsterdam of Zaanstreek - Waterland
Hoeveel studenten halen het diploma? De zorgopleidingen in Noord-Holland Noord hebben gemiddeld een iets hoger studierendement dan landelijk. Het rendement aan de verzorgende opleiding is lager dan gemiddeld.
Onderwijs
Hoeveel studenten vinden snel een baan?
Anders opleiden
Het stectorrendement is tevens iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Met name studenten die hbo verpleegkunde hebben gestudeerd vinden relatief snel een baan in de sector, en ook de verzorgende opleiding doet het goed op dit vlak. De sociaal-agogische opleidingen op niveau 4 scoren iets lager dan gemiddeld.
Studierendement 2012
Sectorrendement 2011 Verpleegkunde hbo
92,2% 90,4%
Verpleegkunde mbo BBL
75,6 66,4%
Verpleegkunde mbo BBL
97,2% 95,3%
Verpleegkunde mbo BOL
62,6 49,7%
Verpleegkunde mbo BOL
77,8% 85,3%
Verzorgende mbo BBL
50,0% 53,2%
Verzorgende mbo BBL
97,9% 96,3%
Verzorgende mbo BOL
29,4% 49,2%
Verzorgende mbo BOL
91,3% 86,6%
Helpende & zorghulp
60,7% 67,5%
Helpende & zorghulp
57,1% 52,1%
MMZ 3 & SAW 3
58,8% 56,0%
MMZ 3 & SAW 3
80,5% 72,3%
MMZ 4 & SAW 4
67,2% 62,5%
MMZ 4 & SAW 4
56,8% 62,9%
Verpleegkunde hbo
54,5 55,3%
SPH 5, MD 5, CMV 5 & Pedagogiek Totaal zorg en WJK
SPH 5, MD 5, CMV 5 & Pedagogiek
57,6% 51,3% 60,6% 58,0%
Totaal zorg en WJK
71,2% 70,2%
Opleidingsinstituten in de regio |
ROC Kop van Noord-Holland
|
Hogeschool InHolland: Locatie Alkmaar
Instroom aan deze opleidingsinstituten • Sociaal-agogische mbo-opleidingen: instroom neemt af. • Helpende en zorghulp: instroom neemt af.
Opleiden voor 2030 • • • • •
Niet de ziekte of aandoening, maar het functioneren, de veerkracht en de eigen regie van de burger centraal. Leerlijnen dwars door opleidingslagen heen. Onderwijs door lijnen heen (van nulde tot derde lijn). Veel aandacht voor preventie en gezond gedrag. Opleidingscontinuüm: een leven lang leren dwars door de beroepskolommen heen.
Aandachtspunten arbeidsmarktbeleid
74,4% 66,7%
Noord-Holland Noord Nederland
ROC Horizon College
De veranderende arbeidsmarkt vraagt om nieuwe opleidingsprogramma’s. Zo is er Bachelor Nursing 2020: voor een nieuw voor de hbo verpleegkundige vanaf 2016. En de Commissie Innovatie Zorgberoepen en Opleidingen (Zorginstituut Nederland) verkent hoe de zorg in 2030 er uit ziet, hoe een continuüm van bekwaamheden daarbij past, en hoe de opleidingen daarop afgestemd kunnen worden.
• Verzorgende: instroom neemt voorzichtig toe. • Mbo-verpleegkunde: instroom
• Anticiperen op vergrijzend personeelsbestand en aanzuigende werking van Amsterdam op jongeren: tekorten zullen eerder in de regio ervaren worden. • Verbeteren imago werken in de wijk, zorgen dat leerlingen daar ervaring opdoen. • Voorkomen dat populariteit van opleidingen afneemt door huidige negatieve berichtgeving. • Zoveel mogelijk behouden van personeel binnen de zorgsector: van werk naar werk. • Vinden van oplossingen voor opleiden en kennisoverdracht buiten de muren van de organisatie.
Online Van deze factsheet verschenen ook edities voor Amsterdam en Zaanstreek - Waterland. Deze vind je op sigra.nl/arbeidsmarktinformatie. Ook vind je daar meer informatie over gebruikte gegevens en bronnen.
Tot stand gekomen met RegioPlus, samenwerkingsverband van 16 werkgeversorganisaties in Zorg en Welzijn
Bronnen Demografie: VGZ zorgkantoor Gezondheid: GGD gezondheidsmonitor 2012 Ontwikkeling werkgelegenheid per branche: PFZW en jaarverslagen zorg Prognose werkgelegenheid per branche: UWV arbeidsmarktprognose 2015 - 2016 Onderwijsgegevens: DUO © ZWplus 2015 | www.zwplus.nl
