ONTWIKKELEN VAN WINNAARS IN DE SPORT EN IN HET VERDERE LEVEN

ONTWIKKELEN VAN WINNAARS IN DE SPORT EN IN HET VERDERE LEVEN RONALD SWENSSON

VOORWOORD Opeens sta je voor een groep kinderen. Je had wel tijd en zin om het team van je zoon of dochter te coachen. 'Zo moeilijk kan het ook niet zijn', dacht je. Per slot van rekening had je zelf – in een ver verleden – niet onaardig gevoetbald, gehockeyd of gezwommen. Sommige van de kinderen sporten 'omdat mijn ouders het belangrijk vinden' of 'iedereen in mijn klas zit op voetbal of hockey', anderen vinden het een 'super gave sport' en 'willen de beste zijn'. Hoe zorg je er voor dat iedereen het dan naar zijn/haar zin heeft? Eigenlijk toch veel lastiger dan je gedacht had. Bij veel sportverenigingen is dit de werkelijkheid. Het is geweldig dat zoveel ouders betrokken zijn bij de club waar hun kind sport. Tegelijkertijd is het coachen van kinderen ook een grote verantwoordelijkheid want als coach heb je een grote invloed op de persoonlijke en sociale ontwikkeling van deze kinderen! En coachen van kinderen vreet energie! En dat merk je: na een training of wedstrijd heb je de 'accu' leeg! Dit e-boekje met '10x10 Gouden Regels' helpt je, dit opladen van de accu te versnellen en te vergemakkelijken. Lees thuis na iedere training of wedstrijd eens één of twee bladzijden door. Voor een deel ken je de inhoud, maar vrijwel niemand handelt altijd naar alle regels. Jouw doel is de goede dingen tijdens traingen en wedstrijden altijd goed te doen. Een sportieve groet, Ronald Swensson

2

10 GOUDEN REGELS 1.

6 W’s: Wanneer, Wie, Wat, Welke wijze, Waar, Wat erna. 2. Aanmoedigingen en feedback geven zijn de belangrijkste tools voor een coach. 3. Accepteer kritiek en achterhaal de achterliggende reden van deze kritiek. 4. Accepteer teamleden zoals ze zijn en niet zoals jij vindt dat ze moeten worden. 5. Als je doet wat je deed, krijg je vaak niet wat je kreeg. 6. Als je perfectionisme niet loslaat, zul je zeker falen als coach! 7. Behandel sporters als klanten; coaching is de ultieme klantenservice. 8. Beloon inspanning ipv resultaat! 9. Benadruk waar je het wél over eens bent! 10. Best, Beter, Briljant. Er is altijd ruimte voor verbetering.

3

Echo

Een jongeman maakte een voettocht door de bergen. ‘Wat is het hier móói !’ riep hij en hoorde uit de bergen een verre stem: ‘... hier móói!’ Dit verschijnsel had hij nog nooit gehoord. Wie riep hem hier wat toe? Gelukkig ontmoette hij een wijze schaapherder en vroeg hem, wie die vreemde stem was. ‘Luister eens: Dòm­oor!’ riep hij en kreeg: ‘Dòm­oor!’ terug. ‘Het kan ook anders, hoor maar!’ ‘Goed zo!’ en kreeg: ‘Goed zo!’ terug. ‘Deze bergen zijn de spiegel van het menselijk leven...' 'Wat je tegen de bergen roept, krijg je van de bergen terug.' ‘Wat is uw beroep?’ vroeg de schaapherder. ‘Ik wil sportcoach worden’ zei de jongeman. ‘Dan heeft u vandaag een goede les gehad’, zei de schaapherder ‘want wat u straks tegen uw spelers zegt... krijgt u als echo van hen terug...!’

4

10 GOUDEN REGELS 1. 2. 3.

Coach de persoon, niet de atleet. Coach de persoon, niet de prestatie. Coach op haalbare doelen, maar laat het team niet stoppen met dromen van wat mogelijk is. 4. Coach het team volgens plan. Zonder plan geen doel. En zonder doel wordt het doelloos. 5. Coach om de bal heen, d.w.z. coach voornamelijk de spelers zonder bal. 6. Coach positief voor, tijdens en na de wedstrijd en geef complimenten. 7. Coach vragenderwijs. Leer spelers situaties herkennen. 8. Coachen is investeren in de groei van anderen! 9. Coachervaring krijg je, wanneer je niet krijgt wat je wilt! 10. Communiceer helder, beknopt, rustig, constructief, consistent en verstandig.

5

Passie

Judocoach Cor van der Geest

“Passie moet je hebben. Ik vind dat iedere sporter recht heeft op een trainer die je met passie verder helpt. Als er een trainer staat die het eigenlijk niet wil , dan schiet het niet op...Je hebt een trainer nodig die het heel graag wil. Zo is ook het eerste dat ik aan een sporter vraag: hoe graag wil jij het? Als sporter moet je dat namelijk ook uitstralen als dat niet zo is, dan werk ik eerst daar aan. Dan pas ga ik kijken of hij ook goed kan worden als sporter. En dat moet ook bij een trainer. Hij moet gepassioneerd, met veel zin erin aan zijn sporters werken en dan komt het allemaal goed”.

6

DE VIER ZONDAARS IN COACHING

Als jullie niet doen wat ik zeg, dan stoppen we er nu mee!

Dominant

Jullie spelen als oude wijven!

Introvert

Extravert Toen ik zo oud was als jullie, kon ik echt al véél meer!

Subdominant

© 2013 Sportief Coachen. Alle rechten voorbehouden.

7

Dat wordt vandaag weer niks!

10 GOUDEN REGELS 1. 2.

Concentreer je op de prestatie, niet op het resultaat. Creativiteit is koning! Zelfvertrouwen is keizer! Plezier is admiraal! 3. Creëer een veilige en stimulerende omgeving waar sporters graag komen om beter te worden. 4. De aanhouder wint; geef dus nooit op. 5. De coach is de uitvinder van positieve ervaringen. 6. De vijf E's van coaching: Eerlijkheid, Enthousiasme, Excellence, Empathie en Empowerment 7. Delegeer! Geef andere ouders taken en doe niet alles zelf! 8. Driemaal vertellen: vertel wat je gaat vertellen, vertel het en vertel wat je hebt verteld. 9. Een goede coach is altijd ondersteunend en positief. 10. Een goede coach is oprecht geïnteresseerd en nieuwsgierig.

8

Mindset

Twee zaadjes liggen naast elkaar. Zegt het ene zaadje tegen het andere: ‘Ik wil groeien. Ik wil mijn wortels diep in de grond voelen en door de aardkorst heen naar boven uitbreken... Ik wil mijn tere knoppen uitvouwen om de komst van de lente aan te kondigen. Ik wil de warmte van de zon voelen en de zegeningen van de morgendauw op mijn blaadjes.’ Het zaadje groeide... Het tweede zaadje zei: ‘Ik ben bang. Als ik mijn wortels laat groeien, weet ik niet wat ik in het donker tegen zal komen. En stel je voor dat ik mijn blaadjes uitrol en ze worden opgegeten door een slak. En als ik mijn bloesems open, komt er misschien een klein kind dat ze afplukt. Nee, ik kan maar beter wachten tot de kust veilig is.’ Het zaadje wachtte... Toen kwam er een scharrelkip en peuzelde het wachtende zaadje op.

9

10 GOUDEN REGELS 1.

Een goede voorbereiding is de helft van een gewonnen wedstrijd. 2. Een goede voorbereiding voorkomt een jammerlijke afgang. 3. Enthousiastmeer en moedig aan! 4. Focus je op de lange termijn, progressie komt niet van vandaag op morgen. 5. Fouten maken mag; benadruk vooral het leereffect en de ijver! 6. Ga op zoek naar een kritische coachvriend. Ze zijn je grootste troef. 7. Geef alleen feedback op fouten die een speler kan veranderen. 8. Geef een gram aan informatie en een kilo aan ervaring. 9. Geloof in jouw sporters, ze geloven in jou. 10. Help het team succesvol te worden en te blijven!

10

Tactiek

Voetbalcoach Guus Hiddink “Tactiek is een strijdwijze, een werkplan, waarmee het team of het individu aan de gang kan om een resultaat of winst te behalen. Het is voor een coach van belang dat hij het team een plan overhandigt waar ze houvast aan hebben om van daaruit de taken heel goed te omschrijven waaruit je altijd terug kunt analyseren wat goed en wat fout is gegaan”.

11

Bestraffen wat fout gaat

Leidt tot mislukkingen en slecht spel

Leidt tot faalangst en apathie

12

10 GOUDEN REGELS 1.

Het geheim van goed coachen? Stuur op input (het 'wat') en geconditioneerd gedrag (het 'hoe'). 2. Het vraagteken hoort vaker uit de mond te komen van een coach, dan de punt! 3. Houd de redenen waarom je coacht in jouw hoofd en de doelen dicht bij jouw hart. 4. Inspireer jouw team om te zijn wat ze kunnen zijn. 5. Interpreteer ontvangen feedback niet als een persoonlijke aanval. 6. Je kunt een paard wel naar het water brengen, maar je kunt het niet laten drinken! 7. Je moet schieten, anders kun je niet scoren! (Johan Cruijff) 8. Jouw gezichtspunt bepaalt jouw gedrag! 9. Juich verandering toe, stilstand is achteruitgang. 10. Kijk vooral naar wat wél goed gaat!

13

Voorbereiden

Een man wandelde door het bos en zag een goede vriend die in het zweet des aanschijns bomen stond om te hakken. Ondanks zijn ijver vorderde hij maar traag en vond hij nauwelijks de tijd om zijn vriend te groeten. ‘Maar hoe kun je nu zo hakken!’, riep de voorbijganger ontsteld, ‘die bijl is zo stomp als wat. Hij zit vol bramen. Je moet eerst je bijl eens slijpen, dan zal het veel gemakkelijker gaan.’ De houthakker antwoordde: ‘Ik wéét het, ik wéét het! De bijl moet hoognodig geslepen worden. Dat ben ik vanochtend vergeten en nu heb ik er eenvoudigweg geen tijd voor! Er moeten vandaag nog erg veel bomen omgehakt worden!’

14



TRTS WIJ RESPECTEREN DE TEGENSTANDER WIJ RESPECTEREN DE REGELS VAN HET SPEL WIJ RESPECTEREN DE OFFICIALS’ BESLISSING WIJ RESPECTEREN ALLE TEAMLEDEN

WIJ HOUDEN HET SPEL IN ERE  TEAMMANIFEEST © 2013 Sportief Coachen. Alle rechten voorbehouden.

15

10 GOUDEN REGELS 1. 2. 3.

Kijk ook eens wat er te verbeteren is bij jezelf! Laat je woorden met je daden overeenkomen! Laat je coaching filmen. Beelden zeggen meer dan duizend woorden. 4. Laat zien dat je belangstelling hebt door naar de gevoelens en ideeën door te vragen. 5. Laat zien dat je luistert (oogcontact, knikken, hummen). 6. Leen ideeën van andere sporten. 7. Leer van fouten en onderneem stappen voor verbetering. 8. Leid op de voorgrond, ondersteun op de achtergrond. 9. Lichaamstaal vervangt veel woorden: Het is niet wat je zegt, maar hoe je het zegt. 10. Loopt 't, lukt 't en leert 't?

16

Teambuilding

Volleybalcoach Toon Gerbrands "Teambuilding is hetzelfde als samenwerken in het normale leven. Iets willen bereiken, dat doe je door een gemeenschappelijk doel te stellen. Hoe moeilijker het doel, hoe hoger de inzet, de passie, de discipline en de scherpte. De Olympische volleybalfinale werd beslist met één bal, één punt. Dat betekent dus trainingen met hele hoge eisen voor trainers en spelers. De basis van deze samenwerking is het vertrouwen. Spelers en coaches moeten elkaar vertrouwen door hun uiterste best te doen en samen op weg te gaan om iets te bereiken. Dat vraagt eerlijkheid, afspraken en grenzen zoeken. Dan is er sprake van goede samenwerking en effectieve teambuilding".

17

© 2013 Sportief Coachen. Alle rechten voorbehouden.

18

10 GOUDEN REGELS 1. 2.

Luister met je ogen en kijk met je oren. Maak sportcoaching menselijk want jouw sporters zijn mensen. 3. Motiveren is een levensstijl, niet een eenmalige gebeurtenis. 4. Ontwikkel jouw communicatieve vaardigheden door vaker je mond te houden. 5. Praatje - Plaatje - Daadje (uitleg, demonstratie, laten doen). 6. Prijs luid en bekritiseer zacht! 7. Relativeer, het leven is kort. 8. Richt je op de drijfveren van het team. 9. Richt je op het vergroten van het zelfsturend vermogen van je team. 10. Schiet niet direct in de verdediging!

19

Doorgaan

Er waren eens twee kikkers die gebroederlijk met een sierlijke boog in twee naast elkaar staande grote melkemmers sprongen. De avontuurlijke kikkers ontdekten ineens, dat je gemakkelijker erin dan eruit kon springen. De ene kikker was de vertwijfeling nabij, strekte vergeefs zijn voorpoten omhoog en bad om redding door een hogere macht. Na een tijd zakte de moed hem in de poten en verdronk. De andere kikker bad óók om redding, vertrouwde voor zijn geval echter niet alleen op hogere machten en begon te trappelen. Dat was zeer vermoeiend, dat wel, maar de melk werd door zijn krachtige bewegingen tot boter gekarnd. Het was wel een gladde bedoening, maar die boter maakte een reddende sprong mogelijk. Hij heeft het drama overleefd. Van hem stamt de befaamde kikkerwijsheid: ‘Ora et labora !’

20

Belonen wat goed gaat

Leidt tot zelfvertrouwen en plezier

Leidt tot ijver en leereffect

21

10 GOUDEN REGELS 1. 2.

Sluit aan op het referentiekader van het team. Speel op de bal, niet op de man; wees hard voor de 'zaak' en zacht voor de mens! 3. Spelers leren door fouten te maken. Benadruk niet de fout, maar bied de oplossing. 4. Spelplezier ontstaat door (zelf)vertrouwen, uitproberen, ervaren,verbeteren en leren. 5. Sporters gaat het vooral om het presteren naar de eigen mogelijkheden. 6. Spreek af en spreek aan! 7. Sta eens stil bij je eigen valkuilen. Voorkom dat je er telkens invalt! 8. Stel je eigen normen en waarden ter discussie. 9. Stop nooit met te leren. Leren is voor het leven. 10. Streef ernaar om jezelf overbodig te maken; ontwikkel coach-onafhankelijke sporters.

22

Motivatie

Judocoach Marjolein van Unen “Als coach moet je eerst zien te achterhalen waar de drive om te presteren bij een sporter vandaan komt. Komt die uit zichzelf? Een sporter moet zelf willen. Vaak is de motivatie nog niet voldoende ontwikkeld en moeten we gaan zorgen dat we daar de ontwikkeling gaan aanbrengen. Coaches zijn daarbij nodig, die moeten juist gaan motiveren en gaan zorgen dat er ideeën worden aangedragen waardoor die sporter geïnspireerd wordt. Uiteindelijk krijg je dat de sporter in een intrinsieke sportbeleving komt, dat wil zeggen dat de motivatie vanuit de sporter zelf ontwikkeld gaat worden. Daaruit voort komt dus ook het total commitment, wat uiteindelijk ook weer belangrijk is om een verdere stap te maken. De vaardigheden die een coach nodig heeft zijn dus niet alleen op technisch-, en mentaal vlak, maar vooral ook gericht op inspiratie en motivatie”.

23

10 GOUDEN REGELS 1.

Verlang niet van jouw team dat ze kampioen worden maar dat ze plezier hebben. 2. Verlies nooit het vertrouwen in jezelf. Je kunt het! 3. Vermijd zelfprojectie, we weten dat je goed bent ;-) 4. Vertel het me en ik zal het vergeten, laat het me beleven en ik zal het doen! 5. Verwerp het gedrag van een sterspeler. 6. Wat misschien aan kennis ontbreekt, compenseer je door enthousiasme en passie! 7. Wat leert een speler van een coach die zelf niets meer leert? 8. Wat maakt een goede coach? Een geweldig team! 9. Wat je gelooft zal gebeuren. Wat de geest kan bedenken, zal de geest bereiken. 10. Wees een OEN bij conflicten in jouw team - Open, Eerlijk en Nieuwsgierig!

24

Creatief

Twee Italiaanse schoen-fabrikanten hadden moeilijkheden in hun afzetmarkt en beide stuurden zij een verkoper naar Afrika om hun exportkansen te onderzoeken. Verkoper Allegoet ging na twee dagen naar het postkantoor en telegrafeerde: ‘Ik neem de eerste machine terug – stop – het is zinloos – stop – niemand draagt hier schoenen’. Verkoper Beste Breurtje ging ook naar het postkantoor en telegrafeerde: ‘Prachtige kansen – stop – stuur direct eerste scheepslading – stop – niemand draagt hier nog schoenen’.

25

Jouw gezichtspunt

Gevolg

Plezier Zelfvertrouwen

Jouw gedrag

26

Jouw gevoel

10 GOUDEN REGELS 1. 2. 3. 4. 5.

Wees een rolmodel voor jouw team. Wees een Wilg in de Wind, anders 'knapt' er wat! Wees flexibel in je methoden en aanpak. Wees krachtig en rechtvaardig. Wees open-minded en positief. Zeg nooit: nee, niet, nooit, fout, verkeerd, slecht, enz. 6. Wie zichzelf niet de baas is, baast over de ander! 7. Winnen doe je als team. Verliezen doe je óók als team. 8. Zelfreflectie is je constante metgezel: wees je eigen criticus! 9. Zelfvertrouwen x Competentie x Controle = Prestatie 10. Zonder horizon ga je als team ronddobberen!

27

Leiderschap

Honkbalcoach Robert Eenhoorn “Leiderschap is als je een duidelijke visie hebt en met die visie je teamleden met elkaar kunt verbinden naar een uiteindelijk gezamenlijk doel. En als je naar leiders kijkt dan hebben ze altijd een aantal eigenschappen, te weten: onafhankelijkheid, eerlijkheid, competentie en vakbekwaamheid. Ze zijn toekomstgericht omdat ze erover nadenken en ze zijn zeer ambitieus. Ze weten anderen te inspireren, ze zijn emotioneel stabiel in goede, maar vooral ook in slechte tijden en intelligent en moedig. En vooral voor mij zijn die laatste twee erg belangrijk. Ik ken geen leider die, die twee kwaliteiten niet heeft: intelligentie en moed”.

28

Copyright © 2013 TeamingNet. Alle rechten voorbehouden. Tekst Ronald Swensson Uitgave TeamingNet, training - coaching - outdoor www.teamingnet.nl

® Sp rtief Coachen

29