Voorstel aan de raad Nummer: B11-18689
Portefeuille: Programma: Programmaonderdeel: Steller: Afdeling: Telefoon: E-mail:
Onderwijs, Sport, Werk en Inkomen 2.3 Leefbare stad 2.3.1 Wijkontwikkeling en beheer
H.J. Hofstra BLD 0320-278444
[email protected]
Punt 8d van de agenda voor de vergadering van 31 januari 2012. Onderwerp: MFA Zuiderzeewijk. Voorgesteld besluit: 1. 2. 3. 4.
5.
6.
Kennis te nemen van de Nota van Uitgangspunten voor de MFA Zuiderzeewijk en in te stemmen met de ontwikkeling van een kindcentrum en een MFA-light. Het voor de MFA Zuiderzeewijk beschikbaar gestelde krediet van € 10,9 miljoen te verlagen met € 3,4 miljoen, zoals in de financiële paragraaf is aangegeven. Voor afschrijving van de resterende boekwaarden gebouwen per 1 januari 2013 € 11.879,00 ten laste te brengen van de ROS in plaats van de oorspronkelijk geraamde € 617.000,00. Van de extra structurele bijdrage van € 100.000,00 voor exploitatie en beheer, die bij de Najaarsnota 2009 beschikbaar is gesteld, structureel € 7.500,00 niet aan te wenden maar deze als taakstellende bezuiniging op te voeren. Vooralsnog het door de raad bij de Najaarsnota 2009 beschikbaar gestelde krediet van € 1,2 miljoen voor de inrichting buitenruimte kaderstellend te handhaven en hierover een definitief besluit te nemen bij het “Voorlopig ontwerp buitenruimte”. Een budgetneutrale wijziging door te voeren door budgetten uit verschillende programma’s te herschikken.
Aanleiding en context: Bij de behandeling van de najaarsnota 2009 heeft de raad een krediet van € 10.920.000,00 gereserveerd voor de realisatie van de MFA (Multifunctionele accommodatie) Zuiderzeewijk. Daarnaast is een bedrag van € 617.000,00 gereserveerd voor de afschrijving van de resterende boekwaarde van de gebouwen en zijn in de begroting vanaf 2012 structureel extra bedragen van € 100.000,00 opgenomen ter dekking van de kapitaallasten en voor het beheer en exploitatie. In het Meerjaren Ontwikkeling Plan 2005-2009 was reeds tot deze ontwikkeling besloten. In het verlengde hiervan zijn afspraken gemaakt met het Rijk en Woningstichting Centrada. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Afsprakenkader Herstructurering Lelystad 2005-2010 d.d. 22 december 2004*. De nieuwbouw van de onderwijsvoorzieningen is opgenomen in het door de raad reeds vastgesteld Integraal Huisvestingsplan Onderwijshuisvesting 2009 e.v. In het collegeprogramma 2010-2014 is de verdere ontwikkeling en inrichting van een MFA in de Zuiderzeewijk opgenomen. In het totale gebied zijn op dit moment drie scholen gevestigd: Kbs “De Laetare”, Obs “De Vuurtoren” en PCbs “Ichthus”.
HB1111
paginanummer 1
Nummer: B11-18689 Na verschillende gesprekken en ondanks een actieve participatie heeft Kbs “De Laetare” in februari 2011 besloten de samenwerking te beëindigen en niet verder te participeren in een gemeenschappelijke MFA ZZW. Dit heeft ertoe geleid dat ook de andere partners opnieuw gekeken hebben naar de uitgangspunten en de wenselijke clustering van voorzieningen in het totale gebied. Dit heeft er ook toe geleid dat er enerzijds een vertraging in het proces heeft plaatsgevonden en anderzijds een andere fysieke invulling wordt gegeven. Met de partners en een selectie wijkbewoners (klankbordgroep) zijn de mogelijke uitwerkingsrichtingen besproken en dit heeft geresulteerd in bijgaande nota van uitgangspunten met daarin de locatiestudies. Daarbij is ook een aantal randvoorwaarden opgenomen die ingevuld dienen te worden om van deze marktplaats een succes te maken. Beoogd effect: -
-
Meer wijkbewoners elkaar ontmoeten waardoor de betrokkenheid op elkaar en op de buurt wordt vergroot. De marktplaats voor de Zuiderzeewijk moet na realisatie bijdragen aan een stijging van het gebruik van buurtvoorzieningen en meer contact in de buurt. De jeugd extra ontwikkelingskansen aangeboden krijgt in kwalitatief goede onderwijsvoorzieningen met daarbij de voorzieningen voor sport, welzijn, cultuur en zorg. Ontmoetingsmogelijkheden en informatie/advies voor oudere wijkbewoners wordt aangeboden waardoor zij langer in hun wijk kunnen blijven wonen. De huidige 7 gebouwen met voorzieningen in de centrale groene zone in de Zuiderzeewijk worden teruggebracht naar 2 gebouwen (integraal kindcentrum en MFA light).
Argumenten: 1.
Er is bij partners en betrokken klankbordgroep met wijkbewoners draagvlak voor de voorliggende kaderstellende Nota van Uitgangspunten De afgelopen periode is er met beoogde partners en een klankbordgroep van wijkbewoners onderzocht welke mogelijkheden er zijn voor het meer onder één dak brengen van verschillende elkaar versterkende inhoudelijke functies. Daarbij zijn ook de ruimtelijke mogelijkheden onderzocht. De voorliggende Nota van Uitgangspunten is het resultaat van dit participatietraject. In de nota zijn ook een aantal randvoorwaarden benoemd om het concept succesvol te maken. 2.
De keuze van de SKOFV (Stichting Katholiek Onderwijs Flevoland-Veluwe) om niet meer te participeren in de MFA ontwikkeling heeft gevolgen voor de te realiseren m2 Na verschillende gesprekken en ondanks een actieve participatie heeft Kbs (katholieke basisschool) “De Laetare” in februari 2011 besloten de samenwerking te beëindigen en niet verder te participeren in een gemeenschappelijke MFA ZZW. Belangrijke reden voor dit besluit was de vrees bij team en ouders van de Laetare dat zij onvoldoende hun identiteit en eigenheid konden behouden. Dit heeft het bestuur van de SKOFV doen besluiten om de wens van het team en ouders te volgen en constateerde dat er onvoldoende draagvlak was bij ouders en personeel om verder te participeren. In eerste instantie zouden er 24 groepen primair onderwijs worden gerealiseerd, totaal 3.390 m2. De Laetare had daarbij recht op in totaal 1.590 m2. Op basis van deze vermindering in m2 wordt een deel van het beschikbaar gestelde krediet niet aangewend.
HB1111
paginanummer 2
Nummer: B11-18689 2.1
Op basis van de IHP leerling- en bevolkingsprognose blijft het aantal leerlingen in de wijk stabiel 1
Leerlingenprognose Zuiderzeewijk 2011-2026 school 2012 (aantal) 2013 2016 2021 2026 Vuurtoren 148 148 145 146 144 Ichthus 71 69 70 70 69 Laetare 245 241 242 241 238 Aangezien de Zuiderzeewijk een bestaande wijk is er een goed beeld van de aantallen leerlingen en bevolkingsprognose. Op basis van de prognose en de ontwikkeling van de wijk kan naar alle redelijkheid worden aangenomen dat de onderbouwing van het aantal lokalen reëel is. 3. De dekking boekwaarden was veel hoger vanwege de boekwaarde van de Kbs “De Laetare” Bij de aanvraag in 2009 werd nog uitgegaan van sloop van De Laetare. Nu het SKOFV heeft besloten niet meer te participeren heeft dat niet alleen het effect op het geraamde krediet ter dekking van de investering maar hoeft er ook geen afschrijving boekwaarde Laetare plaats te vinden. Daarnaast werd in 2009 nog uitgegaan van realisatie eind 2012 waardoor er hogere bedragen aan boekwaarden waren opgenomen voor de overige gebouwen. 3.1 De overige gebouwen in het gebied zijn bijna volledig afgeschreven Op de overige gebouwen in het gebied rust nog een boekwaarde van totaal € 11.879,00. Er is bij de besluitvorming 2009 besloten om een afschrijving van € 617.000 ten laste te brengen van de ROS. Omdat de Laetare niet wordt herbouwd en de andere gebouwen pas in 2013/2014 worden gesloopt hoeft een bedrag van € 605.121 niet ten laste van de ROS gebracht te worden. 4.
De extra structurele middelen die ter dekking van de extra kosten beheer en exploitatie beschikbaar zijn gesteld worden niet volledig ingezet Op basis van de begroting is er een structureel resultaat van € 6.074,00 positief. In overleg met de portefeuillehouder financiën is besloten dit voordeel naar boven af te ronden en als taakstellende bezuiniging op te voeren. Op basis van de huidige markt en beschikbare gegevens moet dat mogelijk zijn. 5. Op basis van kengetallen en kwaliteitsnormen openbaar gebied is een raming opgesteld Deze eerste globale raming geeft wat op basis van de projectgrenzen de investering is in de buitenruimte. Hierbij is van belang dat op basis van het DO een definitieve raming en bestek kan worden opgesteld op basis waarvan de aanbesteding kan plaats vinden. Er zijn op dit moment over het prijspeil nu en op moment van realisatie (2013/2014) nog teveel onzekerheden om op dit punt een definitief besluit te nemen. 5.1
Uit de eerste globale raming blijkt dat het beschikbaar gestelde budget past op basis van een sobere en doelmatige invulling De buitenruimte in de Zuiderzeewijk is van belangrijke waarde voor de buurt en haar bewoners. De huidige raming geeft invulling aan het gebied op een doelmatige manier die recht doet aan de gebruikswaarde van het gebied en aansluit bij de behoefte en intensiteit. 6.
Op dit moment zitten budgetten die als dekking voor de MFA ZZW zijn opgenomen verspreid over verschillende programma’s Er is sprake van een budgetneutrale wijziging waarbij het volume per programma wijzigt hiervoor is een raadsbesluit noodzakelijk. Om te voorkomen dat er achteraf nog een raadsbesluit moet worden genomen waarbij een technische correctie plaats vindt stellen wij u voor dit met dit besluit te regelen.
1
Leerlingenprognose 2011-2026 afdeling O&S Lelystad
HB1111
paginanummer 3
Nummer: B11-18689 Financiële aspecten: Het investeringskrediet is dekkend; de exploitatie is naar huidige inzichten sluitend.
Overzicht investering en dekking. Investering inclusief BTW DEKKING Raadsbesluit NJN 2009 Correctie Laetare
Sloopkosten
€
7.500.000
€
35.796
€
769.153
€
769.153
€ -3.400.000,00
€
484.873
€
284.280
Totaal lasten Dekking
7.464.204
€ 10.900.000,00
subtotaal dekking Overschot Overzicht eenmalige lasten en dekking incl. BTW Lasten Kosten tijdelijke huisvesting
€
Tijdelijke huisvesting IHP
€
484.873
Bijdrage sloop IHP
€
138.089
Bijdrage sloop grondbedrijf
€
146.191
totaal dekking resultaat
€
-
Boekwaarden Raadsbesluit NJN 2009 (reservering ROS)
€
617.000
Boekwaarden gebouwen per 1-1-2013
€
11.879
Niet aanwenden onttrekking ROS
€
605.121
Opgenomen is een bedrag vanuit het IHP (Integraal Huisvesting Plan) van € 484.873,00 voor tijdelijke huisvesting. Hierin is reeds een bezuinigingstaakstelling van € 100.000,00 opgenomen op basis van een door de raad aangenomen amendement. Doordat we een aantal groepen kunnen huisvesten in het bestaande schoolgebouw van De Vuurtoren, dat tijdens de bouw kan blijven staan, zullen deze kosten lager uitvallen. Dit zal dan in het IHP als dekking worden afgeraamd. In bovenstaand overzicht zijn niet de kosten voor herinrichting van de buitenruimte meegenomen. Hiervoor is bij de Najaarsnota 2009 een post van € 1,2 miljoen begroot. De uitgebreide calculatie treft u in de financiële bijlage aan. Onderstaand overzicht geeft een indicatie van de ramingen per gebied. MFA Zuiderzeewijk Indicatie kosten inrichting openbaar terrein Totaal plangebied oost Totaal plangebied west Verbindingszone oost en west POK en V&T kosten (planontwikkeling en voorbereiding en toezicht) Totaal raming Buitenruimte MFA ZZW Dekking NJN 2009 Overschot
HB1111
€ 424.809 € 464.872 € 50.000 € 253.714 € 1.193.395 € 1.200.000 € 6.605
paginanummer 4
Nummer: B11-18689 Bij de besluitvorming over het DO (Definitief Ontwerp) zal een uitgewerkt plan met definitieve onderbouwing ter besluitvorming worden voorgelegd. Exploitatieresultaat uitgesplitst per gebouw
Kindcentrum bedragen incl btw
Resultaat Gebruikslast Eigenaarslast
€ €
structureel
sub totaal
€
404.860
€
404.860
€ € € € €
219.608 5.631 48.500 133.870 € €
407.609 2.749
110.349 294.511
Resultaat inclusief eigenaarslast
Dekking MIP (meerjaren investerings programma) obs Vuurtoren Ichtus MJOB Huuropbrengsten
saldo
Multifunctioneel bedragen incl btw
Resultaat Gebruikslast Eigenaarslast Resultaat inclusief eigenaarslast
€ €
structureel
sub totaal
€
450.560
€
450.560
€ € € € € € € € € € €
208.950 900 41.000 13.286 6.757 100.000 44.680 14.000 6.280 18.031 € € €
453.884 3.324 6.074
181.587 268.973
Dekking MIP (meerjaren investerings programma) Buurthuis De Joon MJOB Gymzaal Robbenzand Gymzaal Spaanderbank Exploitatie bijdrage (algemene midd) Beheerskosten De Joon (schoonmaak+beheer) Subsidies (begroting) Wijkpost (huur, nuts, schoonmaak en belastingen) Huuropbrengsten Bijdrage exploitatie sportzaal
saldo
Totale saldo
Gehanteerde uitgangspunten: • Beide gebouwen vormen samen de MFA Zuiderzeewijk • De investering is geraamd op basis van kengetallen en ervaringscijfers van De Borg in de Landerijen
HB1111
paginanummer 5
Nummer: B11-18689 • •
•
De gebruikte kengetallen zijn extern getoetst aan bestaande MFA’s in Nederland Er is geen rekening gehouden met eventuele BTW voordelen. Alle bedragen zijn inclusief BTW. Op basis van ervaringen uit het project Atolplaza – vertaald naar de situatie in Zuiderzeewijk– zijn de fiscale meevallers op het vlak van de BTW naar verwachting uiterst beperkt. Dit heeft te maken met het zeer beperkte aandeel van belaste verhuur van het complex. Nu al rekening houden met onzekere BTW voordelen is te risicovol. De ‘extra dekking exploitatielasten’ is de door de raad in de Najaarsnota 2009 vastgestelde en in de begroting opgenomen structurele jaarlijkse bijdrage van € 100.000,00 in de exploitatie
Een overzicht van de technische budgetwijzigingen wordt ter inzage gelegd. Kanttekeningen: In de berekeningen is geen rekening gehouden met eventuele subsidies Er heeft wel een pro-forma-aanvraag plaatsgevonden voor een EFRO-subsidie bij de Provincie. Op dit moment is er sprake van een prioritering van de inzet voor de resterende EFRO-middelen. Het standpunt van de Provincie is dat de Provincie leefbaarheidprojecten zoals MFA ZZW niet meer zal ondersteunen met EFRO-geld. De beperkte middelen willen ze inzetten bij projecten die zorgen voor een versterking van het vestigingsklimaat. Er is in deze fase sprake van een aantal aannames Ondanks dat de berekeningen en aannames zo reëel mogelijk zijn gemaakt en zijn gedaan op basis van beschikbare ervaringscijfers lokaal of landelijk is er natuurlijk altijd sprake van een aanname. Uitgangspunt bij de berekeningen is dat de gebouwen doelmatig, flexibel en voldoen aan de eisen die het gebruik eraan stelt. In de nota van uitgangspunten is dit nader omschreven. Bij de berekening van de investering zijn de reële aanbestedingsbedragen Atolplaza gebruikt. De huidige markt in de bouw is vergelijkbaar met de situatie tijdens de aanbesteding Atolplaza (2009). Uitstel van realisatie (bijvoorbeeld 5 jaar) zou leiden tot een behoorlijke verhoging van de structurele (onderhoud)lasten maar is inhoudelijk geen optie Doordat de huidige gebouwen in het gebied nagenoeg afgeschreven zijn en er een aantal gebouwen niet meer voldoen aan de eisen van deze tijd zou er een extra investering plaats moeten vinden. Dit zal leiden tot een structurele verhoging (ongeveer € 200.000,00 per jaar op het totaal van de 7 gebouwen). Daar staat dan wel tegenover dat de extra dekking van € 100.000,00 per jaar, voor exploitatie en beheer opgenomen in de kredietaanvraag, op dat moment niet zal worden aangewend. Inhoudelijk is uitstel echter geen optie omdat m.n. de scholen dermate oud zijn en de opzet (De Vuurtoren is bijv. verspreid over drie gebouwen) niet meer aansluit bij de door de raad vastgestelde kwaliteitscriteria qua gebouwen en inhoud. Communicatie en Voortgang: Communicatie naar de buurt Na het raadsbesluit zal er een bewonersbijeenkomst worden georganiseerd waar de buurtbewoners worden uitgenodigd en waar zij een nadere toelichting krijgen op de plannen. Lelystad, 22 november 2011. Het college van de gemeente Lelystad, de secretaris,
de burgemeester,
N. Versteeg.
M. Horselenberg.
HB1111
paginanummer 6
Raadsbesluit Nummer: B11-18689 De raad van de gemeente Lelystad, op voorstel van het college van de gemeente Lelystad d.d. 22 november 2011; B E S L U I T: 1.
kennis te nemen van de Nota van Uitgangspunten voor de MFA Zuiderzeewijk en in te stemmen met de ontwikkeling van een kindcentrum en een MFA-light.;
2.
het voor de MFA Zuiderzeewijk beschikbaar gestelde krediet van € 10,9 miljoen te verlagen met € 3,4 miljoen, zoals in de financiële paragraaf is aangegeven;
3.
voor afschrijving van de resterende boekwaarden gebouwen per 1 januari 2013 € 11.879,00 ten laste te brengen van de ROS in plaats van de oorspronkelijk geraamde € 617.000,00;
4.
van de extra structurele bijdrage van € 100.000,00 voor exploitatie en beheer, die bij de Najaarsnota 2009 beschikbaar is gesteld, structureel € 7.500,00 niet aan te wenden maar deze als taakstellende bezuiniging op te voeren;
5.
vooralsnog het door de raad bij de Najaarsnota 2009 beschikbaar gestelde krediet van € 1,2 miljoen voor de inrichting buitenruimte kaderstellend te handhaven en hierover een definitief besluit te nemen bij het “Voorlopig ontwerp buitenruimte”;
6.
een budgetneutrale wijziging door te voeren door budgetten uit verschillende programma’s te herschikken.
Lelystad, 31 januari 2012. De raad van de gemeente Lelystad, de griffier,
HB1111
de voorzitter,
paginanummer 7
nota van UITGANSPUNTEN Multifunctionele accommodatie en het integraal kindcentrum Zuiderzeewijk
Lelystad, 1 oktober 2011 Kenmerk: NVU Zuiderzeewijk 01-10-2011
gemeente
Doel van deze nota van uitgangspunten. Dit stuk is bedoeld als richtinggevend document voor de verdere ontwikkeling van de MFA (multifunctionele accommodatie) Zuiderzeewijk te Lelystad. In dit document hebben de beoogde partners de belangrijkste uitgangspunten, randvoorwaarden en aandachtspunten vastgelegd. Deze uitgangspunten, randvoorwaarden en aandachtspunten zijn vertaald in een bestuurlijk beslisdocument.
2 van 42
1.
Leeswijzer ................................................................................................................................................................. 4
2
Relevante trends en ontwikkelingen. ........................................................................................................................ 5
3
4.
2.1
algemene trends en ontwikkelingen: ............................................................................................................... 5
2.2
ontwikkelingen, die zich daarnaast specifiek voordoen in wijken als de Zuiderzeewijk: ................................... 5
De visie op de MFA Zuiderzeewijk ............................................................................................................................ 7 3.1
De missie van de gemeente Lelystad ............................................................................................................... 7
3.2
Gemeente als regisseur en stimulator ............................................................................................................. 8
3.3
de visie en beoogde partners ........................................................................................................................... 8
3.4
het concept MFA ............................................................................................................................................. 9
3.5
droombeelden van een MFA Zuiderzeewijk. .................................................................................................... 9
3.6
Uitgangspunten MFA in de Zuiderzeewijk. .................................................................................................... 10
Uitwerking MFA ZZW .............................................................................................................................................. 12 4.1 Randvoorwaarden MFA Zuiderzeewijk. ................................................................................................................. 12 4.2 4.2.1
Onderwijs en integraal kindcentrum. ................................................................................................... 12
4.2.2
Brede school‐ontwikkeling ................................................................................................................... 13
4.2.3
Ontmoeting, recreatie, informatie/advies/dienstverlening. ................................................................. 14
4.2.4
Bewegingsonderwijs en sport ............................................................................................................... 15
4.3
5.
6
7
Wat past inhoudelijk in de MFA Zuiderzeewijk? ............................................................................................ 12
Wat past ruimtelijk in de Zuiderzeewijk? ....................................................................................................... 15
4.3.1
Huidige situatie. ................................................................................................................................... 15
4.3.2
Te realiseren situatie ............................................................................................................................ 16
4.3.3
De locatie ten westen van de “Rode Klif”: ............................................................................................ 17
4.3.4
De locatie ten oosten van de “Rode Klif”: ............................................................................................. 17
4.3.5
De functies in vierkante meters. ........................................................................................................... 18
Relevante aandachtspunten ................................................................................................................................... 20 5.1
commerciële partners ................................................................................................................................... 20
5.2
Duurzaamheid en energiebesparing. ............................................................................................................. 20
5.3
Bereikbaarheid, Toegankelijkheid, Bruikbaarheid, Veiligheid. ....................................................................... 20
5.4
Participatie wijkbewoners ............................................................................................................................. 20
5.5
De manier waarop. ........................................................................................................................................ 21
5.6
Financiën ....................................................................................................................................................... 21
Samenvatting en conclusie ..................................................................................................................................... 24 6.1
Concreet voorstel .......................................................................................................................................... 24
6.2
Planning ........................................................................................................................................................ 24
Bijlagen. ................................................................................................................................................................. 25 7.1
Bijlage 1: De Zuiderzeewijk in beeld. ............................................................................................................. 26
7.2
Bijlage 2. Ambities van de genodigde partners .............................................................................................. 28
3 van 42
1. Leeswijzer De redenen om te starten met een multifunctionele accommodatie (MFA) zijn legio. De meest voor de hand liggende reden zou een financiële reden kunnen zijn maar vaak is dat niet het geval. Vaak zijn het juist de leefbaarheid en ontwikkeling van de buurt en de mensen die daar wonen een belangrijke reden om een MFA te ontwikkelen. Een MFA is een voorziening met verschillende deelnemers onder één dak. Daarbij zijn de inrichting en het ontwerp zo vorm gegeven dat bepaalde ruimten zo zijn vormgegeven dat ze geschikt zijn voor veelzijdig en multifunctioneel gebruik. Van belang hierbij is de inhoudelijke meerwaarde dat partijen elkaar iets te bieden hebben en elkaar versterken. Anders is ‘samenwonen’ immers zinloos. Een succesvolle MFA is een multifunctioneel gebouw dat decennialang een belangrijk bindmiddel is voor en in de wijk. Een gebouw waarbij de exploitatie- en beheerskosten betaalbaar blijven en de gebruikers en bezoekers tevreden zijn over de geboden activiteiten en diensten. In hoofdstuk 2 treft u de relevante trends en ontwikkelingen aan die vanuit macro perspectief inzoomen op de situatie in wijken vergelijkbaar met de Zuiderzeewijk In hoofdstuk 3 treft u de visie op de MFA in de Zuiderzeewijk. Vanuit de beschrijving van de verschillende mogelijkheden van bij elkaar in de buurt huisvesten en onder één dak brengen en de voor- en nadelen daarvan wordt de visie op de MFA Zuiderzeewijk beschreven. In hoofdstuk 4 wordt aangegeven welke maatschappelijke wijkvoorzieningen elkaar versterken en nodig zijn en dus moeten worden opgenomen in de MFA. In dit hoofdstuk wordt tevens uitvoerig ingegaan op de te bereiken meerwaarde – inhoudelijk én financieel – van het zoveel mogelijk onder één dak brengen of clusteren van voorzieningen. Ook worden mogelijkheden en beperkingen van ontwikkellocaties in de wijk aangegeven. Hoofdstuk 5 geeft een korte conclusie en globale planning van het project Kortom, in deze nota van uitgangspunten wordt beschreven op welke wijze en onder welke randvoorwaarden de “MFA Zuiderzeewijk” te realiseren is en welke partners daarin mee willen gaan. De nota vormt na vaststelling door de beoogde partners en de gemeenteraad van Lelystad de basis voor de overeenkomst tussen gemeente en partners om gezamenlijk een programma van eisen op te stellen.
4 van 42
2
Relevante trends en ontwikkelingen.
Bij het realiseren van een MFA is het van groot belang rekening te houden met relevante algemeen maatschappelijke ontwikkelingen, die zich in onze samenleving voordoen. Een aantal van de belangrijkste “trends” en ontwikkelingen staat hieronder aangegeven. De opsomming is beslist niet compleet, maar maakt wel duidelijk dat deze trends de maatschappij voor grote opgaven stellen. Een goede MFA heeft inhoudelijk zoveel te bieden, dat op die trends succesvol kan worden ingespeeld. Het betreft zowel trends en ontwikkelingen die zich overal in Nederland voordoen, als om meer plaatsen/of wijkgebonden ontwikkelingen. Bij deze laatste categorie gaat het veelal om maatschappelijke achterstanden of problemen en is het – indien van toepassing in de wijk waarom het gaat - mede de taak van de in de MFA samenwerkende instellingen bij te dragen aan het terugdringen daarvan. De navolgende trends en ontwikkelingen zijn relevant voor de ontwikkeling van deze MFA:
2.1 algemene trends en ontwikkelingen:
als gevolg van de individualisering en toenemende deelname van vrouwen aan het arbeidsproces is het aantal tweeverdieners sterk gestegen. Dat geldt ook voor het aantal alleenstaande ouders. Daardoor is er veel meer vraag naar goede (en betaalbare) opvang van kinderen; de kenniseconomie stelt hogere cognitieve eisen aan burgers dan vroeger; door de toegenomen mobiliteit en de verminderde invloed en “geslotenheid” van traditionele verbanden (familie, kerkgenootschap, buurt, sociale groep, zuil), onder andere veroorzaakt door de opkomst van de informatie- en communicatietechnologie, komen burgers steeds meer in aanraking met verschillende sociale situaties. Dit vergt meer van de sociale competentie van mensen dan, pakweg, 50 jaar geleden, toen de sociale structuren nog veel meer gesloten waren; burgers worden, vooral op lokaal niveau, steeds vaker betrokken bij de ontwikkeling en de uitvoering van beleid. Dit vraagt om betrokken en actief participerende burgers; veel (rijks-)beleid houdt zich bezig met de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Een integrale aanpak is uitermate belangrijk om de doelstellingen van al die verschillende beleidsterreinen (onderwijsbeleid, Grote Stedenbeleid, veiligheidsbeleid, jeugdbeleid, sportbeleid, cultuurbeleid) maar ook bijvoorbeeld de Wet Maatschappelijke Ondersteuning te realiseren; de huidige maatschappij geeft veel ruimte aan het individu. Het gezamenlijke en sociale is daardoor wat op de achtergrond geraakt. Het investeren in sociale samenhang en verbanden in buurten en zelfredzaamheid van burgers is nodig om een sociale en participerende samenleving te behouden en te stimuleren. het beleid is erop gericht dat mensen steeds langer zelfstandig in de wijk blijven wonen.
2.2 ontwikkelingen, die zich daarnaast specifiek voordoen in wijken als de Zuiderzeewijk:
Nederland is een land met vele culturen, de Zuiderzeewijk is daar een voorbeeld van. Nieuwkomers en hun kinderen hebben veelal een grote taal- en onderwijsachterstand. Bestrijding daarvan is nodig om hen in de toekomst in staat te stellen zelfstandig te kunnen laten functioneren en participeren; bepaalde groepen vertonen reeds op jonge leeftijd achterstanden op cultureel gebied, op het gebied van sport en bewegen en/of op het gebied van de persoonlijke ontwikkeling en gezondheid.
De hedendaagse samenleving is anders dan de samenleving van vroeger. Waar vroeger familiebanden en godsdienst een grote rol speelden in het leven van velen zie je dat de samenleving van tegenwoordig veel individueler is ingesteld. Ook de kinderen van tegenwoordig zijn 'anders' dan de kinderen van een aantal jaar geleden. Ze zijn zich meer bewust van zichzelf en hun omgeving en handelen vaker vanuit hun eigen gevoel. Dit komt onder meer doordat het traditionele opvoeden in veel gevallen plaats heeft gemaakt voor een situatie waarin professionals een deel van de opvoedtaken overnemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het kinderdagverblijf en de buitenschoolse opvang (BSO). Al die veranderingen hebben tot gevolg de behoefte bestaat aan ander soort voorzieningen in de wijk. Een voorziening die als ontmoetingsplaats tussen kinderen onderling, maar ook tussen kinderen en volwassenen kan dienen. Een voorziening waar kinderen kunnen oefenen en experimenteren met gedrag. En dit alles in een gebouw waarin zoveel mogelijk voorzieningen bij de hand zijn, dat voldoet 5 van 42
aan de moderne eisen en dat ertoe kan bijdragen dat de ontwikkeling van de kinderen en volwassenen verder wordt gestimuleerd. Het behoeft geen betoog, dat een MFA zowel fysiek (gebouw en omgeving), als inhoudelijk (via het wijkwerkverband, de brede school) sterk kan bijdragen aan het op een integrale manier inspelen op de genoemde trends en ontwikkelingen.
6 van 42
3
De visie op de MFA Zuiderzeewijk
Onderstaande samenvatting is het resultaat van het tot nu toe doorlopen proces, de intern gevoerde gesprekken en de overleggen tussen de gemeente Lelystad en externe instellingen (de beoogde partners) en wijkbewoners. Daarbij is tevens rekening gehouden met de uitkomsten van de inmiddels verrichte “locatiestudie”. Waarom een MFA in de Zuiderzeewijk? a. De gemeente zet in op talentontwikkeling in de brede zin van het woord, onderwijs is daarbij een zeer belangrijke pijler om mee te (kunnen) blijven doen en jezelf verder te ontwikkelen. Goede (fysieke) onderwijsvoorzieningen zijn daarbij van groot belang. b. ter versterking van het samenleven in de Zuiderzeewijk, het vergroten van de contacten tussen de bewoners en het vergroten van de ontwikkelingskansen van de wijkbewoners; c. vanwege de verspreide ligging van de huidige maatschappelijke voorzieningen, wat de samenwerking tussen de betrokken instellingen niet ten goede komt en een efficiënt, effectief en multifunctioneel gebruik van ruimten in de weg staat; d. en vanwege het feit, dat de bestaande maatschappelijke voorzieningen financieel (vrijwel) zijn afgeschreven en kwalitatief niet meer voldoen aan de huidige eisen.
3.1 De missie1 van de gemeente Lelystad De gemeente Lelystad streeft naar een op de behoefte toegespitst aanbod van maatschappelijk vastgoed. Dit aanbod dient de beleidsambities zo optimaal mogelijk te ondersteunen. Dit betekent dat de accommodaties toegerust moeten zijn op het beoogde gebruik en ingezet moeten worden voor de doelstellingen die ten grondslag liggen aan het tot stand brengen cq. In standhouden van de accommodatie. Dit betekent ook dat accommodaties duurzaam en flexibel dienen te zijn, om toekomstige veranderingen in de behoefte te kunnen ondervangen. Doelmatigheid en functionaliteit zijn daarbij van groot belang, esthetiek is van belang wanneer het gaat om de bijdrage ervan aan die doelmatigheid en functionaliteit. Gebouwen die een uitnodigend karakter hebben kunnen een positief effect hebben op de beleving van gebruikers en het imago van Lelystad. De reeds ingezette lijn om te komen tot de realisatie van multifunctionele clusteringen – in welke vorm dan ook – is in het collegeprogramma onderschreven. Het middel clustering wordt ingezet om te komen tot een grotere mate van inhoudelijke samenwerking tussen gemeente, de maatschappelijke partners en de bevolking. Hoewel het middel clustering algemeen ingezet kan worden, dient per MFA een differentiatie van het concept plaats te vinden, zodat optimaal wordt aangesloten op de behoefte cq. de problematiek in het betreffende verzorgingsgebied. Tot slot biedt een clustering de mogelijkheid efficiënter om te gaan met het ruimtegebruik ten opzichte van solitaire huisvesting. Enerzijds doordat een grotere mate van multifunctioneel gebruik mogelijk is, anderzijds doordat clustering dient te leiden tot een groter bereik van de voorzieningen onder de inwoners. Transparante en prestatiegerichte afspraken en taakverdelingen. De zorg voor een passend, efficiënt en effectief aanbod van accommodaties en uiteindelijk ook activiteiten betreft een grote diversiteit aan betrokken partijen. In grote lijnen betreft het de gemeente, het maatschappelijk veld en tevens de inwoners. Om te komen tot een efficiënte inzet van middelen (tijd en geld) en het bereiken van de beleidsdoelstellingen wordt het nodig geacht te komen tot een duidelijke taakverdeling tussen die partijen, alsmede het inzichtelijk en meetbaar maken van die onderlinge afspraken. Om daartoe te komen wordt ingezet op het benutten van elkaars kerncompetenties, oftewel partijen worden vooral gevraagd te doen waar ze goed in zijn en bij voorkeur niet waar men minder goed op toegerust is. Tevens wordt ingezet op het vormen van een vitale maar overzichtelijke coalitie van kernpartners. Dat betekent dat wordt gestreefd naar een situatie waarin per taak zo min mogelijk directe partners zijn betrokken. Daarbij wordt echter wel in ogenschouw genomen dat dit niet ten koste mag gaan van de uiteindelijke kwaliteit van het aanbod aan de burger.
1
Uit: Visie op maatschappelijk vastgoed. 7 van 42
3.2 Gemeente als regisseur en stimulator In het vorige uitgangspunt is reeds benoemd dat diverse partijen onderdeel uitmaken van de coalitie om te komen tot en het behouden van een passend aanbod van maatschappelijke voorzieningen. Tevens is aangegeven dat de samenstelling en taakverdeling daarbinnen dient te worden afgestemd op de kerncompetenties van de partners. De rol die de gemeente daarbinnen beoogd is die van algemeen regisseur en facilitator van de inwoners. De gemeente zal zich dan ook richten op het – waar nodig – initiëren van initiatieven en het (laten) ondersteunen – in welke vorm dan ook – en het monitoren bij de uitwerking daarvan. Daarbij worden nadrukkelijk het algemeen belang en de vastgestelde beleidsdoelstellingen ten harte genomen.
3.3 de visie en beoogde partners Visie Het is de overtuiging van vele betrokkenen, dat het zoveel mogelijk bij elkaar brengen van verschillende voorzieningen en de daarin gehuisveste (wijk-)professionals, gebaseerd op een gezamenlijke visie op wat men voor de wijk wil en kan betekenen, meerwaarde kan opleveren als het gaat om de volgende thema’s: ‐ Binding en ontmoeting ‐ Ontwikkelingskansen voor de jeugd ‐ Wonen, zorg en welzijn ten behoeve van ouderen en andere wijkbewoners ‐ Dienstverlening in de wijk door de gemeente en andere instellingen. Daarnaast worden met het zoveel mogelijk bij elkaar huisvesten van verschillende organisaties de volgende voordelen behaald: ‐ Efficiency in tijd: de gebruiker vindt de verschillende voorzieningen zoveel mogelijk op één plek; ‐ Efficiency in ruimte: de beschikbare ruimte wordt zoveel mogelijk gedeeld om de kosten te drukken of over meer specifieke ruimtes te kunnen beschikken; ‐ Sociale integratie: naast het delen van ruimte wordt er samengewerkt om de doelgroepen zoveel mogelijk te combineren, waardoor het bereik van de verschillende producten/diensten toeneemt; ‐ Geïntegreerd aanbod: naast het delen van ruimte en doelgroepen wordt er door samenwerking van verschillende partijen een beter op elkaar afgestemd en geïntegreerd aanbod van activiteiten en diensten ontwikkeld en uitgevoerd; ‐ Eén-loketgedachte: informatie, advies en dienstverlening van verschillende organisaties wordt versterkt door het aan te bieden in één front-Office. Hierbij dient vermeld te worden, dat clustering van voorzieningen niet mag leiden tot verlies van identiteit van de huidige voorzieningen of tot een zó grootschalig gebouw, dat (jonge) kinderen zich er niet meer veilig, geborgen of thuis voelen. De partners De partijen die uitgenodigd zijn om deel te nemen aan de MFA Zuiderzeewijk zijn: 1. 2. 3. 4. 5.
6. 7. 8. 9. 10. 11.
Protestants christelijke Basisschool Ichthus. Openbare basisschool Vuurtoren. SKL, voor-, tussen- en naschoolse opvang en peuterspeelzaalwerk. Buurtcentrum De Joon, ontmoetingsruimte en activiteiten voor alle leeftijdsgroepen in de Zuiderzeewijk. Welzijn Lelystad, per 1 januari 2010 een samenvoeging van Pluspunt, 3D en Stichting Welzijn Ouderen, met als doel het wijkgericht welzijnswerk voor alle wijkbewoners uit te voeren. Centrum Jeugd en Gezin: opvoedondersteunende activiteiten voor jeugd van 0-18 jaar. Maatschappelijke Dienstverlening Flevoland, verschillende vormen van hulpverlening. Flevomeerbibliotheek, boekenuitleen, kennis/informatie voorziening, ondersteunen van schoolmediatheken, digitale trapveldjes in de wijk. De Kubus, culturele activiteiten in de wijk. Sportbedrijf Lelystad, bewegingsactiviteiten voor wijkbewoners. Stichting Centrada Wonen: verhuurder van woningen in Zuiderzeewijk.
8 van 42
De ambities van deze organisaties zijn verwoord in bijlage 2. Katholieke basisschool Laetare heeft op 19 februari 2011 laten weten niet meer te willen participeren en de voorkeur heeft gegeven te blijven op de huidige locatie in het huidige gebouw. De middelen die hiervoor waren opgenomen in het IHP vloeien terug naar de algemene middelen. De Laetare wil wel graag renoveren, dit zal worden betrokken bij het IHP voor 2013. Eventuele extra huisvestingsbehoefte zal worden gerealiseerd middels een inpandige aanpassing en het huidige noodlokaal -wat als tijdelijke oplossing in afwachting van de realisatie van de MFA ZZW diende- zal komen te vervallen.
3.4 het concept MFA We kennen in Lelystad inmiddels drie vormen van samen onder één dak, te weten: De clustervoorziening (bijv. de Borg in de Landerijen): dit is een voorziening waarin verschillende organisaties onder één dak zijn ondergebracht. Er wordt inhoudelijk niet of nauwelijks samengewerkt. De multifunctionele accommodatie “light” (bijv. Openbare school de Sluis, de wijkpost en buurtcentrum de Windhoek in Lelystad Haven): dit is een voorziening waarin verschillende organisaties onder één dak zijn gehuisvest en waar men de ruimtes waar mogelijk samen deelt met anderen. De samenwerking is erop gericht om het gemeenschappelijk gebruik van de ruimtes zo goed mogelijk te laten verlopen. De Multifunctionele accommodatie (Atolplaza in de Atolwijk en de Hanzeborg in de Schouw): dit is een multifunctionele accommodatie, waarin de verschillende partners ruimtes waar mogelijk delen en waar door samenwerking een vraaggestuurd aanbod op het gebied van onderwijs, opvang, vrije tijd, zorg enz. ontwikkeld en uitgevoerd wordt voor de verschillende doelgroepen in de wijk. De samenwerking in het MFA -concept heeft een structureel karakter en wordt georganiseerd in zgn. wijkwerkverbanden. Dit zijn niet-vrijblijvende samenwerkingsverbanden van wijkgericht werkende uitvoerders van de verschillende organisaties rondom de centrale thema´s binding en ontmoeting, ontwikkelingskansen voor de jeugd en informatie, advies en welzijnsactiviteiten voor ouderen in de buurt. De gemeente en andere stedelijk georganiseerde instellingen gebruiken de MFA ook om hun informatie, advies en dienstverlening, zo veel mogelijk gezamenlijk, dichter bij de wijkbewoners aan te bieden. Het doel is om het bereik te vergroten. De verschillende functies versterken elkaar en hierdoor ontstaat er op één centrale plek in de buurt een voorziening, waar veel wijkbewoners elkaar ontmoeten en waardoor betrokkenheid op elkaar en op de buurt vergroot wordt.
Clustervoorziening MFA (light) MFA
X X X
X X
(X) X
Samengaan
Samenwerken
Ruimte delen
Onder een dak
In schema:
(X)
3.5 droombeelden van een MFA Zuiderzeewijk. De eerste bijeenkomst om te komen tot realisering van een MFA in de Zuiderzeewijk op 9 april 2009 is gebruikt om na te gaan welke (droom-)beelden er bij alle beoogde partners naar boven komen bij het vooruitzicht dat er over enkele jaren daadwerkelijk een dergelijke voorziening in de wijk is gerealiseerd. Deze sessie heeft zeer veel ingrediënten opgeleverd voor de in het volgende hoofdstuk van deze nota van uitgangspunten verwoorde gezamenlijke visie. Een overzicht van de diverse ambities is opgenomen in bijlage 2 van deze nota. Hier wordt m.b.t. de droombeelden volstaan met de voorzichtige constatering dat er in Lelystad -ongetwijfeld mede als gevolg van de ontwikkeling van Atolplaza – bij zowel de meeste beoogde partners, als bij de medewerkers van de gemeente 9 van 42
langzaam maar zeker sprake is van een gemeenschappelijk(e) verwachting, ambitie of “programma van wensen” (samen te vatten als “droom”) als het gaat om het realiseren van maatschappelijke voorzieningen in de vorm van een MFA . Dit blijkt uit het in de droombeelden steeds terugkeren van een aantal kernbegrippen en opmerkingen. Sommige daarvan geven duidelijk de ambitie en verwachtingen aan die men heeft, zoals: - samenwerken, diversiteit, veelkleurigheid, laagdrempeligheid, ontmoeting, oud en jong samen, kwaliteit, centraal punt, vraaggericht aanbod van activiteiten, gebruikmaken van de kracht van de wijk, vrolijke en warme sfeer;
Waarom wordt er zo weinig aandacht besteed aan wat de burgers en de frontlijnwerkers zelf vinden en willen? Wel praat men over zaken als leegstand en sloop’. In het verlengde: ‘Ik vind stedelijke vernieuwing een fout woord. Het gaat veel meer om de vernieuwing van mensen en de samenleving. Dat vraagt om een andere manier van denken.
andere eveneens regelmatig terugkerende opmerkingen kunnen gezien worden als kanttekeningen, dan wel waarschuwingen of (2008) Pieter Winsemius in de Volkskrant voorwaarden vooraf, te weten: - houd het kleinschalig, houd de menselijke maat in het oog, behoud het groene karakter van de wijk, vooraf alles goed regelen, alleen samen als het wat oplevert, bestaande structuren niet overboord gooien, houd het doelmatig en functioneel, zorg voor behoud van identiteit van de scholen. Zowel de ambities en verwachtingen, als de kanttekeningen zijn uiteraard belangrijk en meegenomen in het volgende hoofdstuk.
3.6 Uitgangspunten MFA in de Zuiderzeewijk. Zoals aangegeven in onder meer het Wijkontwikkelingsplan Noord-Oost, de nota “Maatschappelijk Vastgoed” en het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2009-2018 is ten behoeve van de Zuiderzeewijk in Lelystad voorzien in de bouw van een “Multifunctionele Accommodatie” (MFA). De plannen hiertoe zijn ingegeven door: a) het streven van de gemeente Lelystad om het samenleven in de wijk te versterken door het vergroten van de contacten tussen de bewoners en het vergroten van de ontwikkelingskansen van wijkbewoners door het efficiënt samenbrengen van allerlei activiteiten; b) het gegeven dat de wijk en de samenstelling daarvan mede bepalend zijn voor de (stedelijke) mobiliteit (actieradius) van de bewoners en het daardoor noodzakelijke niveau en spreiding van (maatschappelijke) voorzieningen; c) het feit, dat de huidige maatschappelijke voorzieningen in de wijk nogal verspreid van elkaar liggen, hetgeen de beoogde samenwerking tussen de betrokken sectoren en instellingen niet ten goede komt en ook een efficiënt, effectief en multifunctioneel gebruik van de voorzieningen in de weg staat; d) het feit, dat in deze oudste wijk van Lelystad de aanwezige maatschappelijke voorzieningen voor het grootste deel financieel en gebouwtechnisch (vrijwel) zijn afgeschreven en inhoudelijk niet of nauwelijks meer voldoen aan de eisen, die daaraan in 2011 gesteld mogen worden. Op grond van het gestelde onder d is een grootscheepse renovatie van de gebouwen (scholen, gymzalen, buurthuis) minimaal noodzakelijk. Vervangende nieuwbouw in combinatie met het bij elkaar brengen van voorzieningen heeft echter, zoals uitvoerig is toegelicht in het WOP-Noord-Oost en zoals verderop in deze notitie dan ook zal blijken, beslist de voorkeur. MFA in twee gebouwenclusters In hoofdstuk 4 van deze notitie wordt uitvoerig ingegaan op de ruimtelijke beperkingen, maar ook de mogelijkheden die in de Zuiderzeewijk aanwezig zijn als het gaat om het vinden van een goede locatie voor de te treffen voorzieningen. Van belang hierbij is dat, na het de definitieve terugtrekking van het katholiek onderwijs als één van de partners binnen de MFA, de overige onderwijspartners en de SKL aan hebben gegeven dat zij nadrukkelijk kiezen voor een locatie in het gebied ten westen van de “Rode Klif”. Echter, deze westzijde heeft een aantal ruimtelijke beperkingen en toegankelijkheid en ontsluiting zijn daarbij van belang. Dit heeft tot gevolg dat realisatie van één groot gebouw waarin alle voorzieningen onder één dak worden samengebracht op een locatie aan de westzijde, moet worden afgeraden. 10 van 42
Daarbij is nadrukkelijk ook rekening gehouden met op zijn minst handhaving van de bestaande (hoge) kwaliteit van het gebied, dat in feite bestaat uit twee locaties die door een smalle strook groen met elkaar zijn verbonden. Ook zijn bij de overwegingen betrokken zaken als ontsluiting, parkeren, toegankelijkheid en bereikbaarheid van de voorzieningen. Er is daarom gezocht naar een substantiële vorm van clustering van maatschappelijke voorzieningen zonder daaraan de strikte voorwaarde te verbinden dat “alles onder één dak” moet worden ondergebracht. Daarbij moet ook worden gekeken welke beleidmatige ontwikkelingen relevant zijn. De gemeente Lelystad geeft o.a. hoge prioriteit aan talentontwikkeling van de jeugd. Veel valt daarbij te verwachten van de investering in jonge kinderen. De uitdrukking “Jong geleerd is oud gedaan” maakt dat duidelijk. Voor wat betreft de goede schoolloopbaan verwijst het collegeprogramma op hoofdlijnen 2010-2014 naar de LEA (Lelystadse Educatieve Agenda). De centrale visie van de LEA is om elke leerling de hoogst mogelijke haalbare kans te bieden op een succesvolle schoolloopbaan, die perspectief biedt voor zijn/haar verdere ontwikkeling tot een voor hem/haar haalbare (start)kwalificatie op de arbeidsmarkt. Als uitgangspunten voor het realiseren van twee gebouwenclusters zijn de volgende punten geformuleerd: a) Twee gebouwen, waarvan er één onderdak biedt aan alle onderwijs- en opvangfuncties voor kinderen van 0 tot 12 jaar en één gebouw ruimte bied aan alle overige (ontmoetings)functies; b) waarbij de verschillende functies voor een deel als zelfstandige eenheden aan elkaar verbonden zijn en een eigen ingang hebben maar waar mogelijk uitwisselbaar en multifunctioneel te gebruiken zijn; c) waarvan de participanten onderling veel samenwerken en waar mogelijk gebruikmaken van elkaars faciliteiten en ruimten; d) die door hun ligging en architectonische uitwerking in de (gezamenlijke) openbare ruimte duidelijk bij elkaar horen; Door realisering van voorzieningen volgens genoemde uitgangspunten kunnen enerzijds de nadelen van een groot complex zonder ruimte voor eigen identiteit voor een groot deel worden tegengegaan, terwijl desondanks de voordelen van een “reguliere” MFA zoveel mogelijk kunnen worden benut.. Deze nota van uitgangspunten voorziet in de bouw van twee gebouwen die ondanks het ontbreken van fysieke verbondenheid toch met elkaar verbonden zijn.
11 van 42
4. Uitwerking MFA ZZW 4.1 Randvoorwaarden MFA Zuiderzeewijk. In een succesvolle MFA komen doelen, vorm en randvoorwaarden overeen. Dit betekent, dat de gemeente Lelystad en partners bereid moeten zijn in deze randvoorwaarden te investeren. Noodzakelijke inhoudelijke randvoorwaarden zijn: 1. Een gezamenlijke visie op de samenwerking; 2. Aansturing van de inhoudelijke samenwerking (locatie-/programmamanagement); 3. Een goede, duidelijke regeling van het beheer en de exploitatie (B&E) 2 van de MFA 4. Flexibel bouwen: het is noodzakelijk er al bij de opzet en bouw van deze MFA, die in 40 jaar wordt afgeschreven, rekening mee te houden dat er in de loop van de tijd andere inzichten en veranderingen in leerlingenaantallen ontstaan op grond waarvan de behoefte aan ruimte bij de verschillende partners verandert. De veranderende vraag naar ruimte kan in dat geval zonder al te veel problemen en kosten worden opgevangen. 5. De voorziening zal voor alle wijkbewoners toegankelijk en bruikbaar moeten zijn. Ook voor mensen met een beperking.
4.2 Wat past inhoudelijk in de MFA Zuiderzeewijk? De onderdelen: de voorstellen per sector.
4.2.1
Onderwijs en integraal kindcentrum.
Het spreekt vanzelf, dat de beide basisscholen in de Zuiderzeewijk die deel uit gaan maken van de MFA , belangrijk zijn voor de leefbaarheid van de buurt en voor de ontwikkeling van mensen: kinderen én volwassenen. Scholen zijn echter óók ontmoetingsplaatsen voor kinderen, hun ouders en vaak ook andere buurtbewoners. Schoolgebouwen en schoolpleinen zijn al lang niet meer accommodaties, die alleen tijdens de schooltijden worden gebruikt, integendeel. De huidige tijd eist, dat onderwijsinstellingen hierop steeds beter inspelen en het besef groeit, dat de maatschappelijke betekenis van scholen en hun accommodaties veel groter is dan hun feitelijke kerntaak (het over brengen van kennis en vaardigheden) zou doen vermoeden. Basisschool De Vuurtoren en Ichthus zijn technisch en financieel afgeschreven en voldoen niet langer aan de eisen die daaraan in deze tijd dienen te worden gesteld: zo moeten ze, veel meer dan voorheen, de mogelijkheid bieden tot samenwerking met voor- en vroegschoolse voorzieningen (bv. Peuterspeelzaalwerk/kinderdagverblijven), buitenschoolse opvang en vele andere instellingen die zich bezighouden met de ontwikkelingskansen van kinderen en hun ouders (bv. op het gebied van sport, cultuur, welzijn en zorg). De nabijheid van een centrale ontmoetingsruimte met de daarbij behorende nevenruimten biedt daarnaast veel mogelijkheden, die het onderwijs – zeker als het gaat om een “brede school” - kunnen versterken. Dat laatste betekent andersom ook: mogelijkheid tot openstelling van sommige ruimten van het schoolgebouw, ook buiten de schooltijden. Dit zal uiteraard goed geregeld dienen te worden. De ontwikkeling van de integraal kindcentrum biedt de mogelijkheid om met het bovenstaande rekening te houden door nieuwe scholen te bouwen met voldoende ruimte voor ontwikkelingsactiviteiten in de nabije omgeving: mediatheek, theaterfaciliteiten, goede accommodatie voor bewegingsonderwijs, enz. Door het koppelen van meerdere scholen en andere instellingen kan op een effectieve en efficiënte manier worden omgegaan met ruimte. Dit geldt óók voor de buitenruimte. Door eveneens de huisvesting van andere instellingen aan de scholen te koppelen, worden alle faciliteiten geboden voor de gewenste samenwerking in een “brede school” (zie hierna) en wordt medegebruik van elkaars specifieke ruimten – of op zijn minst gedeeld gebruik door alle partners van gemeenschappelijke ruimten (en dus een zo efficiënt mogelijke “benutting” van accommodaties) – mogelijk. Het mag aan de andere kant niet zo zijn, dat de scholen in het te realiseren gebouwencluster hun eigen identiteit verliezen, niet meer als zodanig herkenbaar zijn of
2
Uitgangspunt hierbij is dat de kosten voor het onderwijs niet hoger zullen zijn dan in een vergelijkbare stand-alone uitwerking. Ook uitgangspunt voor het beheer en exploitatie is dat e.e.a. professioneel ingevuld wordt. Er zijn landelijk talloze voorbeelden te geven van MFA’s, brede scholen, clustergebouwen en dergelijke, waarvan achteraf geconstateerd kan worden dat ze – juist vanwege het niet goed vooraf regelen van B&E – niet aan de verwachtingen hebben voldaan 12 van 42
niet beschikken over hun eigen specifieke ruimten die zich niet of slechts zelden lenen voor medegebruik door anderen. De opdracht aan de architect zal zijn om een gebouwencluster te realiseren zónder dat er sprake is van één voorziening, die als te grootschalig overkomt en waarin (jonge) kinderen zich niet veilig en geborgen voelen. Zij hebben recht op een eigen plek, een eigen ingang en daar waar nodig een eigen speelruimte. Het gebouw (inclusief buitenruimte) moet aan die voorwaarde voldoen, maar aan de andere kant – juist door clustering – veel extra mogelijkheden bieden aan versterking van het in een “brede school”-concept samenwerkende onderwijs. Het feit dat er twee in plaats van een gebouwenclusters worden voorgesteld komt in belangrijke mate aan deze wens tegemoet. De beoogde goede samenwerking tussen alle participanten is extra van belang als de MFA wordt gerealiseerd in de vorm van twee op loopafstand van elkaar gelegen gebouwenclusters op locaties, die elk hun eigen kwaliteit hebben. Er moet, ook in de Zuiderzeewijk, rekening worden gehouden met de nog steeds groeiende vraag naar (flexibele) kinderopvang. De vraag naar buitenschoolse opvang (BSO) wordt steeds groter en voorzieningen hiervoor zijn noodzakelijk. Huisvesten nabij de onderwijsvoorzieningen heeft grote logistieke voordelen en – belangrijker – kan inhoudelijk bijdragen aan een succesvol brede schoolconcept. Dat geldt zoals gezegd ook voor de ontmoetingsruimte. Alle wijkbewoners moeten gebruik kunnen maken van de verschillende functies. Dit geldt ook voor mensen met een beperking. Concreet zal de huisvesting van de onderwijs en kinderopvangfuncties moeten voldoen aan de criteria voor het Internationaal Toegankelijkheids Symbool. Positie “Kbs Laetare” In het totale gebied zijn op dit moment drie scholen gevestigd; Kbs “De Laetare”, Obs “De Vuurtoren” en PCbs “Ichthus”. Na verschillende gesprekken en ondanks een actieve participatie heeft Kbs “De Laetare” in februari 2011 besloten de samenwerking te beëindigen en niet verder te participeren in een gemeenschappelijke MFA ZZW. Dit heeft ertoe geleid dat ook de andere partners opnieuw gekeken hebben naar de uitgangspunten en de wenselijke clustering van voorzieningen in het totale gebied. Dit heeft er ook toe geleid dat er enerzijds een vertraging in het proces heeft plaatsgevonden en anderzijds een andere fysieke invulling wordt gegeven.
4.2.2
Brede school-ontwikkeling
Een school is een “brede school” als er sprake is van een hechte samenwerking tussen onderwijs, voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzaal, kinderopvang), zorg, sport, cultuur, welzijn en buitenschoolse opvang met het doel kinderen (en hun ouders en andere wijkbewoners) optimale ontplooiings- en ontwikkelingskansen te bieden. Waarop de activiteiten zich met name richten is afhankelijk van de wijk waarin de brede school is gesitueerd. Zo kennen we brede scholen met een zorgprofiel, een achterstandenprofiel, een verrijkingsprofiel, een opvangprofiel (“dagarrangementen”) en een wijkprofiel. Brede school-netwerken hanteren één sociaal-pedagogisch concept om zodoende onder andere de discrepantie tussen de drie opvoedingsomgevingen (gezin, school, buurt) te verkleinen. Door fysiek verschillende instellingen met elkaar te verbinden kan een extra stimulans worden gegeven aan het bereiken van de verschillende doelen van de brede school, waarvoor het tevens van belang is scholen van verschillende denominaties zoveel mogelijk in één gebouw te huisvesten. Daarbij wordt er, zoals gezegd, van uitgegaan dat dit mogelijk is zonder de identiteit van deze scholen aan te tasten. Ruimten, die aan de onderwijsgebouwdelen worden gekoppeld dienen een toegevoegde waarde te hebben voor het brede school-concept. Door deze koppeling kan tevens een efficiënter gebruik worden gemaakt van ruimten als gymnastieklokalen, speellokalen, computerruimten, mediatheek en verblijfsruimten. Ook gebruik buiten de reguliere schooltijden is daardoor goed mogelijk. Centraal dient uiteraard te blijven staan het primaire proces op school. Het brede school-concept kan dit primaire proces versterken, in het belang van met name de ontwikkelingskansen van kinderen, zodat zij in staat worden gesteld op te groeien tot goede en “volwaardige” leden van onze democratische samenleving. Een “brede school(-netwerk) Zuiderzeewijk” zal zich, gelet op de bevolkingssamenstelling van de wijk, voornamelijk richten op activiteiten die horen bij het achterstandsprofiel (vergroten van de 13 van 42
ontwikkelingskan-sen van kinderen), en het verrijkingsprofiel (het laten kennismaken van kinderen met sport en cultuur). Maar ook activiteiten die horen bij het “wijkprofiel” krijgen in de MFA op basis van deze nota van uitgangspunten alle kansen! Concreet voorstel: Gelet op de leerlingenprognoses wordt voorgesteld in de te realiseren MFA in de Zuiderzeewijk uit te gaan van de ontwikkeling van een integraal kindcentrum: In het gebouwencluster op de locatie “ten westen van de Rode Klif” onderbrengen van : ‐ 2 schooldelen (Vuurtoren en Ichthus) met totaal 12 groepslokalen plus 2 gecombineerde speellokalen met een scheidingswand; ‐ kinderdagverblijf, peuterspeelzaal, BSO-ruimte en tussenschoolse opvang; ‐ bijpassende buitenruimte (een “breed” schoolplein).
4.2.3
Ontmoeting, recreatie, informatie/advies/dienstverlening.
Welzijnsruimtes voor recreatie, educatie , cultuur en zorg spelen een grote rol als het gaat om “binding en ontmoeting”. Juist in een wijk als de Zuiderzeewijk is het van groot belang om op een goede manier een “leer- en ontmoetingsplaats” te creëren waarbij rekening gehouden is met de verschillende bewoners en hun specifieke wensen en interesses. Hierbij dient te worden opgemerkt, dat de buurthuisfunctie, die in de oudere wijken van Lelystad meestal (en ook in de Zuiderzeewijk) nog wordt vervuld in solitaire “ buurthuizen”, zal worden verplaatst naar de te realiseren MFA’s. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat de koppeling met andere maatschappelijke voorzieningen aan de betekenis van het buurthuiswerk een belangrijke stimulans zal geven. In de MFA’s zullen ruimten worden gecreëerd voor (re)creatieve, culturele en educatieve activiteiten waarbij ontmoeting en ontplooiing belangrijke doelstellingen zijn. In de MFA in de Zuiderzeewijk zal deze ontplooiing- en ontmoetingfunctie worden gecombineerd met de informatie-, advies en dienstverleningsfunctie van de verschillende stedelijk georganiseerde instellingen. Hierbij valt te denken aan hulpverleningsinstellingen, het Centrum voor Jeugd & Gezin (CJG), politie en dergelijke. Verwacht mag worden, dat door de inhoudelijke koppeling met de scholen de gewenste laagdrempeligheid van deze functies aanzienlijk wordt vergroot. Daarbij is het tevens van belang om binnen de MFA in de Zuiderzeewijk een ruimte te creëren waar het voor specifieke (ouderen en jongeren) buurtbewoners mogelijk is elkaar te ontmoeten en gezamenlijk deel te nemen aan allerlei activiteiten. Het ligt voor de hand de centrale ontmoetingsruimte van de welzijnsvoorziening tevens ter beschikking te stellen als overblijfruimte voor de schoolkinderen, wijkpodium en als “buurtrestaurant”. In het welzijnsdeel zitten verschillende specifieke en multifunctionele ruimtes die ook gebruikt worden voor buitenschoolse activiteiten van kinderen, al dan niet in brede schoolverband. De vele functies van de ontmoetingsruimte maken het voor de hand liggend deze ruimte centraal in de MFA (in het clustergebouw ten oosten van de “Rode klif”) te situeren. Het welzijnsdeel, waaronder ook het buurtcentrum “De Joon”, biedt onderdak aan activiteiten bedoeld voor alle wijkbewoners dus ook voor de jongeren. Voor een deel zullen gerichte jongerenactiviteiten in multifunctionele ruimtes plaatsvinden. Daarnaast geeft een speciaal voor deze leeftijdscategorie ingerichte multifunctionele ruimte (voorheen jongerenlokaal) hen de mogelijkheid elkaar in een eigen sfeer te ontmoeten. In de nabijheid van de centrale ontmoetingsruimte dienen ook te worden gehuisvest een informatiepunt, servicediensten (boodschappendienst, klussen in huis), een thuisbasis voor vrijwilligers en ruimte voor activiteiten, onder meer gericht op (preventieve) zorg. De gemeente Lelystad heeft de ambitie om in alle wijken zichtbaar aanwezig te zijn. Deze ambitie hebben ook steeds meer stedelijk georganiseerde instellingen. Het doel hiervan is om het wijkgericht werken te versterken door aanwezigheid in de buurt van de doelgroepen en zo de dienstverlening te optimaliseren. Onderdeel daarvan is het informatie- en adviespunt, waar wijkbewoners met al hun vragen, opmerkingen en meldingen terecht kunnen. De wijkwerkplaats is de werkplek, waar functionarissen van de gemeente en andere stedelijk en op wijkniveau georganiseerde instellingen hun werk in de buurt van de doelgroep uitvoeren. Hert is nadrukkelijk de bedoeling van de gemeente 14 van 42
de uitvoering aan de frontlinie over te laten aan haar maatschappelijke partners, maar de gemeente wil hiervoor wel de randvoorwaarden accommoderen. Net zoals de onderwijs- en opvangfuncties geldt hier dat de functies toegankelijk dienen te zijn voor alle wijkbewoners dus ook wijkbewoners met en beperking.
4.2.4
Bewegingsonderwijs en sport
In de Zuiderzeewijk staan twee gymnastieklokalen, die beide weliswaar (voor het onderwijs) noodzakelijk zijn, maar ook technisch en financieel (vrijwel) zijn afgeschreven. Vervanging is noodzakelijk en kan het best worden gerealiseerd in de vorm van de nieuwbouw van één “gymzaal plus” (= 1.3 gymnastieklokaal) als onderdeel van de MFA in de Zuiderzeewijk. Een dergelijke voorziening, gecombineerd met voorzieningen in de openbare ruimte voor sport en bewegen doet recht aan het Sportbeleid in Lelystad (stimuleren van bewegen en sportdeelname) en de nog steeds groeiende betekenis van de sport als onderdeel van het brede school-concept, dat – zeker sinds het project “Buurt, Onderwijs en Sport” (BOS) – mede gericht is op het aanbieden aan kinderen van een dagelijks sport- en beweegaanbod. Het BOS-project maakt een duidelijke verbinding tussen het onderwijs, de naschoolse activiteiten en de sportverenigingen. Deze verbinding zal nog sterker worden als het BOS-project na 2009 wordt “geïntegreerd” in het brede schoolbeleid in Lelystad en als, zoals aangegeven in de “Kadernota Brede Schoolbeleid 2009-2012”, ten behoeve hiervan een aantal “combinatiefunctionarissen” structureel is aangesteld. Met de vervanging van de twee bestaande gymnastieklokalen door een ruime (1,3) gymzaal moet worden opgemerkt dat er in het gebouwencluster ten westen van de Rode Klif minimaal 2 speellokalen met kleedruimte komen die onderling met elkaar verbonden zijn middels een flexibele wand. Hierdoor is er ook een volwaardige gymvoorziening te creëren voor de onderbouw van het basisonderwijs in het gebied. Het spreekt vanzelf, dat de sportvoorzieningen óók toegankelijk moet zijn voor mensen met een beperking. Van belang zijn, naast de gym- en speellokalen, voorzieningen, die “spontane” sportbeoefening mogelijk maken en het bewegen stimuleren. Gedacht moet worden aan een openbaar terrein, waarop men allerlei sporten kan uitoefenen. Daarbij moeten speel- en sportvoorzieningen aanwezig zijn die de (motorische) ontwikkeling van kinderen en jongeren (van 2 tot 21 jaar) stimuleren. Verder dienen er, in aansluiting op het “speelruimtebeleid” in Lelystad, voorzieningen te komen als een basketbalveld en een trapveld waar men de mogelijkheid heeft om spelenderwijs te sporten en te bewegen. Logistiek en inhoudelijk is het vanzelfsprekend dat deze speel- en sportterreinen onderdeel uitmaken van het MFA -concept en dus gesitueerd dienen te worden in de onmiddellijke omgeving ervan. In dit geval op de beoogde locatie ten oosten van de “ Rode Klif”. Deze voorzieningen (maar ook de in de vorige paragraaf voorgestelde “brede schoolpleinen”) vragen extra aandacht in de ontwerp-fase. Voor de goede orde: ook gezamenlijk (en dus efficiënt) gebruik van de buitenruimte behoort, mits goed doordacht en creatief ontworpen, tot de kansen die een MFA te bieden heeft! Concreet voorstel: Gelet op het belang vanuit sociaal-maatschappelijk perspectief om in de Zuiderzeewijk “meedoen” voor iedereen mogelijk te maken uit te gaan van een MFA light. Het multifunctionele cluster op de locatie ten oosten van de Rode Klif zal bestaan uit: ‐ Welzijnsdeel, waaronder het buurtcentrum “De Joon”, met centrale ontmoetingsruimte + ruimten voor sociaal culturele activiteiten; ‐ een multifunctionele ruimte waarvan specifieke groepen (bijv. jongeren) gebruik kunnen maken; ‐ een informatiepunt en een wijkwerkplaats; ‐ een 1.3 gymzaal met kleedvoorziening; ‐ voldoende en goed ingerichte buitenruimte ten behoeve van sport en bewegen en buitenrecreatie.
4.3 Wat past ruimtelijk in de Zuiderzeewijk? 4.3.1
Huidige situatie.
De buurtvoorzieningen in de Zuiderzeewijk zijn geconcentreerd in de centrale zone. Dit gebied vormt het groene hart en uitloopgebied van de omringende woonbuurten. De voorzieningen zijn relatief 15 van 42
kleinschalig, liggen verspreid in het gebied en zijn in principe uitgevoerd in 1 bouwlaag, m.u.v. de gymzalen. Hierdoor is sprake van een sterke verweving van bebouwing en parkruimte waarbij het groene en open karakter overheerst. Het gebied wordt goed en intensief gebruikt, met name de westelijke parkzone.
Doordat de speel- en buitenruimte van de scholen gelijkertijd speel- en buitenruimte zijn voor de buurt zou je dit groene gebied kunnen bestempelen als “brede schoolplein” voor de hele buurt.
4.3.2
Te realiseren situatie
Vanuit het concept “MFA ” wordt gestreefd naar een concentratie van voorzieningen waardoor interactie mogelijk is. Binnen de gegeven ruimtelijke situatie is dit concept niet zonder meer mogelijk. Het zou ten koste gaan van de ruimtelijkheid en schaal van het gebied en de parkfunctie. Door de bebouwing uit te voeren in gemiddeld 2 bouwlagen (hierdoor wordt de bebouwde ruimte beperkt) en een gedeelde locatie kan hier in grote lijnen aan tegemoet worden gekomen. Vanwege de goede toegankelijkheid (het gebied grenst aan de buurtontsluitingsweg) en maat van het gebied biedt de oostelijke parkzone de meeste ruimte om het “MFA ” concept te realiseren. Teneinde de parkfunctie hier te behouden en te voorkomen dat het hele gebied ingenomen wordt door bebouwing en versteende ruimten en bijbehorende drukte, is er voor gekozen de sportfunctie te realiseren in de meest oostelijk deel in deze parkzone. Uitgangpunt is dat ook mensen met een beperking op een goede manier gebruik kunnen maken van de verschillende functies in en om het gebouw. Dit betekent dat bij de uitwerking van het gebied de bereikbaarheid, bruikbaarheid, toegankelijkheid en veiligheid hiermee rekening gehouden is. Bijgaand treft u twee uitkomsten van locatiestudies aan om een beeld te geven over de situering en eventuele ontsluiting en/of knelpunten. Dit zijn echter eerste schetsen die waarbij geen rekening is gehouden met architectonische aspecten. 16 van 42
4.3.3
De locatie ten westen van de “Rode Klif”:
op deze locatie komt het integraal kindcentrum te staan met daarin twee basisscholen en ruimten voor kinderopvang en buitenschoolse opvang. In dit gebied staat ook de huidige “Laetare”. Door de ontwikkeling van het gebied ontstaat er een centrale groene ruimte die na herinrichting een functie voor de buurt en de onderwijspartners kan vervullen.
4.3.4
De locatie ten oosten van de “Rode Klif”:
op deze locatie staan de meeste multifunctionele accommodaties van de MFA gepland, te weten: Ruimten voor welzijn, cultuur, opvang en zorg de 1.3 gymzaal. Op deze locatie worden dus de functies sport, ontmoetingsruimte, binnenrecreatie, CJG, wijkwerkplaats, jongerenruimte en ruimten voor buitenschoolse activiteiten ondergebracht. Daarnaast zal de buitenruimte ingericht worden voor spelen, sporten en bewegen voor zowel jonge als oudere wijkbewoners. Het goed inrichten van deze locatie (inclusief bijvoorbeeld een speel- en sportveld met kunstgras) maakt – het zij nog maar eens een keer gezegd - een onlosmakelijk onderdeel uit van de ontwikkeling van de MFA . Deze locatie biedt gelegenheid voor een combinatie van herontwikkeling van de vrijvallocaties en speelruimte/buitenrecreatie voor zowel jonge als oudere wijkbewoners. 17 van 42
4.3.5
De functies in vierkante meters.
Het uitgangspunt voor de oppervlaktes voor de verschillende per functies ziet er als volgt uit:
Locatie ten westen van de "Rode Klif" (integraal Kindcentrum) Soort
m2 BVO
Basisschool Ichthus 4 groepen Basisschool De Vuurtoren 8 groepen 2 speellokalen waarvan 1 vergroot (100+180 inclusief berging)
570 1030 280 18803
Subtotaal primair onderwijs Kindcentrum: (kinderdagverblijf/peuterspeelzaal/BSO)
Totaal Integraal kindcentrum
3
288
Op basis van de leerlingenprognose 1 oktober 2010 18 van 42
2168
Locatie ten oosten van de "Rode Klif" Soort
m2 BVO
Ontmoeting, recreatie en informatie (buurtcentrum) Multifunctionele ruimten (incl. jongeren)
650 225
Kantoor/werkfuncties/wijkwerkplaats incl CJG
200
Subtotaal multifunctioneel
1075
1.3 gymzaal
592
Totaal Multifunctioneel
1667
Totaal m2 BVO MFA Zuiderzeewijk
3835
Buitenruimte Soort
m2 BVO
Buitenruimte Speelplein Vuurtoren Speelplein Ichthus Speelplein Kinderopvang Speelplein peuterspeelzaal Parkeerplaatsen
600 300 100 100
Minimum oppervlakte brede school/buurt plein
1100
Tenslotte wordt opgemerkt, dat realisering op basis van het bovenstaande betekent, dat het aantal nu nog aanwezige, maar zeer verspreid in het gebied liggende maatschappelijke voorzieningen wordt teruggebracht van 9 naar 2 gebouwenclusters, waarin ook nog een aantal nieuwe functies een plaats krijgen. Herinrichting De voorgestelde wijziging van de inrichting- en bebouwingsopzet van de centrale zone betekent een gedeeltelijke herinrichting van het gebied. De ontwikkeling van de vrijval locaties kunnen mogelijk een rol spelen bij de invulling en revitalisatie van het gebied. Opmerkingen/voorwaarden: 1. inhoudelijk wordt er samengewerkt op basis van de principes van “de brede school”; 2. de scholen zijn herkenbaar en hebben een eigen voordeur; 3. gestreefd wordt naar een optimaal multifunctioneel gebruik van ruimten; hiermee wordt reeds bij het ontwerp van de gebouwen rekening gehouden, dit betekent dat de gebruikers van het kindcentrum ook nadrukkelijk gebruik gaan maken van de multifunctionele accommodatie ten Oosten van de “Rode Klif”; 4. architectonisch en qua terreininrichting vormen beide locaties samen de MFA voor de Zuiderzeewijk ; 5. er wordt in principe ontworpen in gemiddeld twee lagen; 6. de exacte situering van zowel de multifunctionele ruimte voor o.a. jongeren, als het speel/sportveld zijn nog onderwerp van nadere studie. Een en ander is o.a. van belang uit het oogpunt van sociale veiligheid; randvoorwaarde daarbij is: ‐ een gezamenlijke visie op de samenwerking; ‐ aansturing van de samenwerking (locatie-/programmamanagement); ‐ goede, duidelijke regeling vooraf van beheer en exploitatie; ‐ voor onderwijs mag de exploitatie niet duurder zijn dan een stand-alone situatie; ‐ er moet worden voldaan aan het principe van “flexibel bouwen”.
19 van 42
5. Relevante aandachtspunten 5.1 commerciële partners Gezien de mogelijkheden van het gebied ten oosten van de rode klif en de mogelijkheden die daar zijn zal, ter versterking van de verschillende maatschappelijke partners, nadrukkelijk worden gezocht naar (een) extra (para)commerciële partner(s). Gedacht kan hierbij worden aan partners die een functie hebben voor de wijk maar ook stedelijk bereik hebben. Gedacht kan worden aan partners die zich bezighouden met gezondheid of kleine zelfstandigen die eigenstandige ruimte zoeken. Hier zal ook afstemming met Centrada over plaats vinden
5.2 Duurzaamheid en energiebesparing. Duurzaamheid krijgt een prominente rol in de “MFA Zuiderzeewijk”. Bij het ontwerp van de accommodatie wordt gestreefd naar een energiezuinig concept. Om dit te bereiken staat het voorkomen van energieverbruik voorop, gevolgd door het minimaliseren van het energieverbruik voor verwarming, verlichting en elektrische apparatuur. Tot slot wordt in de resterende energiebehoefte voorzien door energie die is opgewekt met behulp van duurzame bronnen als de zon, de wind en de bodem. Dit is goed mogelijk door het toepassen van een uitgekiend ontwerp en het toepassen van bewezen technieken en installaties. Naast energie wordt bij de ontwikkeling van de MFA de nodige aandacht besteed aan duurzame materialen en waterbesparing. Hierdoor wordt de belasting op het milieu beperkt tot een minimum en krijgt het gebouw een duurzame uitstraling. De haalbaarheid van deze ambitie zal nog moeten worden onderzocht en daarbij komen naast technische haalbaarheid ook de navolgende vragen aan de orde: ‐ Worden en binnen welke termijn de benodigde extra investering terugverdiend? ‐ Hoe dient de verrekening plaats te vinden van lasten en opbrengsten tussen de gemeente en de gebruikers. Het gaat bij dit onderwerp echter niet alleen om energiebesparing en het milieu. De zogenaamde “sociale duurzaamheid” heeft eveneens een hoge prioriteit. De toe te passen materialen, de installaties en het ontwerp dienen bij te dragen aan een duurzame leefomgeving waarin het prettig en aangenaam is te werken, te leren en te verblijven. Er zijn diverse praktijkvoorbeelden te geven waaruit blijkt dat duurzame gebouwen grote voordelen met zich meebrengen. Zo staan goede ventilatievoorzieningen garant voor een goede luchtkwaliteit en kan het binnenklimaat heel comfortabel zijn als gevolg van een constante binnentemperatuur. Dit alles heeft positieve effecten op de werksfeer, de gezondheid, de productiviteit en het ziekteverzuim van de in het gebouw aanwezige kinderen en volwassenen. Tenslotte is het educatieve element van belang. Niet alleen wordt er in theorie gewezen op het nut van klimaatmaatregelen, maar de mensen die zich in en om het gebouw bevinden worden er ook daadwerkelijk mee geconfronteerd.
5.3 Bereikbaarheid, Toegankelijkheid, Bruikbaarheid, Veiligheid. De MFA Zuiderzeewijk is voor alle wijkbewoners, dus ook voor mensen met een beperking. Dit betekent dat het gebouw moet voldoen aan de criteria voor de toekenning van het Internationale Toegankelijkheidssymbool (ITS). Als extra hierop zal het gebouw toegankelijk dienen te zijn voor mensen met een scootmobiel. Ook voor de buitenruimte bij de marktplaats geldt dat de inrichting van de openbare ruimte mensen met een beperking de mogelijkheid geeft gebruik te maken van de voorzieningen.
5.4 Participatie wijkbewoners Bij de ontwikkeling van de MFA Zuiderzeewijk speelt participatie en communicatie een belangrijke rol. De Marktplaats moet een plek worden van en voor bewoners van de Zuiderzeewijk. Het uitgangspunt is dat de partners zich gezamenlijk inzetten voor een goede communicatie. Het doel van communicatie. De doelen van de communicatie zijn als volgt: Een gedragen visie bij partners en wijkbewoners op het concept MFA Zuiderzeewijk Creëren van draagvlak in de wijk voor de komst van de Marktplaats (geen bezwaren tegen locatie).
20 van 42
Een succesvolle MFA Zuiderzeewijk waar bewoners volop gebruik van maken en die bewoners ervaren als een plek van en voor hen. Positief effect op imago Zuiderzeewijk Het creëren van draagvlak bij bewoners (en ondernemers) van de Zuiderzeewijk is erg belangrijk. We willen dat de MFA Zuiderzeewijk ook echt als zodanig gaat werken; namelijk een plek voor ontmoeting en kennismaking (met elkaar en met activiteiten). Doel is dat bewoners er trots op zijn en er met plezier, volop gebruik van maken. Daarmee wordt ook een positieve uitstraling gegenereerd op het imago van de Zuiderzeewijk (een buurt waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten, waar het gezellig is, waar je allerlei nuttige en goede voorzieningen binnen handbereik hebt). Dat wordt alleen bereikt door de plannen ook samen met direct betrokkenen vorm te geven.
5.5 De manier waarop. Op relevante momenten zullen we schriftelijk communiceren, door middel van bewonersbrieven en nieuwsbrieven. De website www.lelystad.nl/MFAZuiderzeewijk biedt ook belangrijke informatie. Daarnaast gaan we zoveel mogelijk in gesprek met bewoners. Dat doen we onder andere door middel van: -
Informatie- en inloopbijeenkomsten voor de hele wijk, waarbij inwoners niet alleen informatie krijgen, maar ook hun input kunnen geven. Een klankbordgroep van omwonenden denkt actief mee over innerlijk en uiterlijk van de MFA Zuiderzeewijk. Zodra de voorkeurslocatie is vastgesteld gaan we in nauw overleg met de direct omwonenden. Welke belangen hebben zij en op welke manier kunnen we die belangen zo veel mogelijk tegemoet komen? Om deze doelgroep actief te bereiken, maken we onder andere gebruik van de inzet van de buurtvoorlichters die de mensen huis aan huis zullen bezoeken.
5.6 Financiën Overzicht investering en dekking. Investering inclusief BTW Dekking: Raadsbesluit NJN 2009 Correctie Laetare Subtotaal:
€
7.464.204
€
7.500.000
€
35.796
€
769.153
€ €
769.153 0
€
605.121
€ 10.900.000,00 € -3.400.000,00
Overschot Overzicht eenmalige lasten en dekking incl. BTW Lasten
Kosten tijdelijke huisvesting Sloopkosten
€ €
484.873 284.280
Totaal lasten Dekking
Tijdelijke huisvesting IHP Bijdrage sloop IHP Bijdrage sloop grondbedrijf
€ € €
484.873 138.089 146.191
totaal dekking resultaat Boekwaarden Raadsbesluit NJN 2009 (reservering ROS) Boekwaarden gebouwen per 1-1-2013 Niet aanwenden onttrekking ROS
€ €
21 van 42
617.000 11.879
In bovenstaand overzicht zijn niet de kosten voor herinrichting van de buitenruimte meegenomen. Hiervoor is bij de Najaarsnota 2009 een post van 1.2 miljoen begroot. MFA Zuiderzeewijk Indicatie kosten inrichting openbaar terrein Totaal plangebied oost
€
424.809
Totaal plangebied west
€
464.872
Verbindingszone oost en west
€
50.000
POK en V&T kosten (planontwikkeling en voorbereiding en toezicht)
€
253.714
Totaal raming Buitenruimte MFA ZZW
€ 1.193.395
Dekking NJN 2009
€ 1.200.000
Overschot
€
6.605,-
Exploitatieresultaat uitgesplitst per gebouw Kindcentrum
structureel
bedragen incl btw sub totaal
€
404.860
€
404.860
€ € € € €
219.608 5.631 48.500 133.870 € €
407.609 2.749
Resultaat Gebruikslast Eigenaarslast Resultaat inclusief eigenaarslast
€ €
110.349 294.511
Dekking MIP (meerjaren investerings programma) obs Vuurtoren Ichtus MJOB Huuropbrengsten saldo
22 van 42
Multifunctioneel
structureel
bedragen incl btw sub totaal
€
450.560
€
450.560
€ € € € € €
208.950 900 41.000 13.286 6.757 100.000
€ €
44.680 14.000
€ € €
6.280 18.031 € € €
453.884 3.324 6.074
Resultaat Gebruikslast Eigenaarslast Resultaat inclusief eigenaarslast
€ €
181.587 268.973
Dekking MIP (meerjaren investerings programma) Buurthuis De Joon MJOB Gymzaal Robbenzand Gymzaal Spaanderbank Exploitatie bijdrage (algemene midd) Beheerskosten De Joon (schoonmaak+beheer) Subsidies (begroting) Wijkpost (huur, nuts, schoonmaak en belastingen) Huuropbrengsten Bijdrage exploitatie sportzaal saldo Totale saldo
Gehanteerde uitgangspunten:
Beide gebouwen vormen samen de MFA Zuiderzeewijk De investering is geraamd op basis van kengetallen en ervaringscijfers van De Borg in de Landerijen De gebruikte kengetallen zijn extern getoetst aan bestaande MFA’s in Nederland Er is geen rekening gehouden met eventuele BTW voordelen. Alle bedragen zijn inclusief BTW. Op basis van ervaringen uit het project Atolplaza – vertaald naar de situatie in Zuiderzeewijk– zijn de fiscale meevallers op het vlak van de BTW naar verwachting uiterst beperkt. Dit heeft te maken met het zeer beperkte aandeel van belaste verhuur van het complex. Nu al rekening houden met onzekere BTW voordelen is te risicovol. De ‘extra dekking exploitatielasten’ is de door de raad in de Najaarsnota 2009 vastgestelde en in de begroting opgenomen structurele jaarlijkse bijdrage van € 100.000 in de exploitatie.
23 van 42
6
Samenvatting en conclusie
6.1 Concreet voorstel Conform hetgeen is verwoord in hoofdstuk drie (gemeentelijke visie) en op basis van de wensen van de onderwijspartners en de SKL om de onderwijspartners in elkaars nabijheid te situeren is gekozen voor de realisatie van een MFA in de Zuiderzeewijk bestaande uit twee gebouwen. Eén van die gebouwen is een ‘integraal kindcentrum” in het gebied ten westen van de “Rode Klif” (zie afbeelding 2). Het uitgangspunt hierbij is om in dit gebied de scholen kinderopvang en BSO met bijbehorende buitenruimtes te realiseren waarbij een groene centrale ruimte blijft voor de gebruikers van dit gebied. In het gebied ten oosten van de “Rode Klif” (westelijk deel) van dit gebied, zullen de overige sociaal maatschappelijk voorzieningen worden gerealiseerd. De uitvoering van de MFA Zuiderzeewijk vindt plaats in gemiddeld 2 lagen. Doordat wij teruggaan van 7 losstaande gebouwen naar twee compacte gebouwen neemt het aantal bebouwde m2 in het gebied af. Belangrijke opdracht aan de architect is rekening te houden met het groene karakter en de structuur van de wijk zodat groene karakter blijft bestaan.
MFA ZZW
Bestaande Kbs “Laetare”
MFA ZZW onderdeel ‘Integraal Kindcentrum’ met daarin onderwijs en kinderopvang
MFA ZZW “light” overige voorzieningen
N
O
W
Afbeelding 2 Z
De locatie biedt hiertoe, met name aan de oostkant van de “Rode Klif”, voldoende ruimte, waarbij tevens is gekeken naar zaken als bereikbaarheid, toegankelijkheid en sociale veiligheid. Uitgangspunt hierbij is dat het gebied als centrale en gemeenschappelijke verblijf- en parkruimte voor de omliggende buurten herkenbaar blijft. Het gebied oostelijk van de Rode Klif blijft primair een overwegend groen gebied. Toekomstige ontwikkelingen op vrijvallocaties (en randen) zijn mogelijk. Uitgangspunt hierbij is dat de huidige aantal m2 bebouwing (footprint) van de 7 separate gebouwen niet wordt overschreden. Doordat we de nieuwe voorzieningen in gemiddeld twee lagen realiseren neemt de oppervlakte t.o.v. de huidige bebouwing immers af. Kortheidshalve wordt verder verwezen naar de ruimtestudies (“vlekkenplannen”), opgenomen in hoofdstuk 4 van deze nota van uitgangspunten.
6.2 Planning Het streven is om de volgende globale planning te hanteren: De planning is opgebouwd vanuit de wens de nieuwbouw te openen in 2014. Hierbij is nog wel de vraag van belang of we het kindcentrum en multifunctionele voorziening gelijktijdig bouwen (hogere tijdelijke huisvestingskosten) of gefaseerd willen bouwen Langere doorlooptijd en hogere aanbestedingskosten. Uitgangspunt vooralsnog is; gelijktijdig realiseren. De belangrijkste mijlpalen binnen de planning zijn: Besluitvorming 4e kwartaal 2011: - nota van uitgangspunten in college en raad Besluitvorming 3e kwartaal 2012: - vaststelling definitief ontwerp en overeenkomst met partners. Besluitvorming 2e kwartaal 2013: - concept huurovereenkomsten, afnamegarantie huurders. - aanbesteding bouw 2e kwartaal 2014 - oplevering gebouwen 24 van 42
7
Bijlagen.
Bijlage 1. Zuiderzeewijk in beeld Bijlage 2. Ambities van de verschillende organisatie voor de MFA Zuiderzeewijk
25 van 42
7.1 Bijlage 1: De Zuiderzeewijk in beeld. Om te kunnen bepalen of en hoe een MFA een extra inhoudelijke kwaliteit kan toevoegen aan de Zuiderzeewijk, is het van om belang inzicht te hebben in de identiteit en het karakter van de wijk en de wijze waarop de bewoners hun wijk beleven. In dit hoofdstuk wordt daarom een korte schets gegeven van de belangrijkste kenmerken van de wijk en van de wijkbeleving.
Structuur De Zuiderzeewijk is een bijzondere wijk in Lelystad. Het is één van de oudste wijken van de stad en ademt in beeld en structuur de sfeer van de modern functionalistische tijdgeest waarin zij eind jaren zestig van de vorige eeuw is gebouwd. Dit is vooral herkenbaar in de ruime opzet van de wijk en de grote woningen in een overzichtelijke, rechthoekige verkaveling (hovenstructuur). Veel groen en rustige woonstraatjes zijn eveneens kenmerkend voor de bijzondere structuur van de wijk.
De Zuiderzeewijk is ook een wijk met meerdere gezichten. Opvallend is het verschil tussen de fysieke en sociaal-economische kenmerken van de buurt Zuiderzeewijk en die van de buurten daar om heen. Mede hierom wordt het gebied Zuiderzeewijk vaak opgesplitst in twee deelwijken: ‘Lelycentre/Zuiderzeewijk’ en ‘buurten om de Zuiderzeewijk’ (w.o. Jagersveld, Groene Velden, Langervelderslag en Parkzijde). Maar ook binnen deze deelwijken zijn er soms grote verschillen, deels samenhangend met de hovenstructuur. Zo kunnen de sociale verbanden per hofje uiteenlopend sterker of zwakker zijn en is er sprake van een zekere mate van clustering in delen van de wijk van bewoners met eenzelfde achtergrond.
Bewoners De Zuiderzeewijk telt 5.688 mensen (8% van de Lelystadse bevolking) en kent een grote diversiteit in bevolkingssamenstelling. 40% van de inwoners van de wijk is van niet-westerse herkomst. Voor heel Lelystad ligt dit percentage op 27. Binnen de groep van mensen met een niet-westerse herkomst, zijn mensen met een Marokkaanse achtergrond het sterkst vertegenwoordigd (9,4%), direct gevolgd door mensen met een Surinaamse achtergrond (7,5%)4. De wijk heeft ook een groot aandeel 65-plussers: 15% in 2008, tegen 10% in heel Lelystad1. Prognoses laten zien dat de wijk de komende jaren nog verder zal vergrijzen5. Naast ouderen, zijn ook kinderen en jongeren bovengemiddeld vertegenwoordigd in de Zuiderzeewijk: eind 2007 had 27,5% van de wijkbewoners een leeftijd tussen de 0 en 20 jaar, tegen 26% in heel Lelystad. De verwachting is dat deze groep na 2014 ook zal toenemen (‘vergroening’), zij het veel minder sterk dan de groep 65-plussers2. De inwoners van de Zuiderzeewijk zijn verder vaker lager opgeleid dan elders in de stad: 32% heeft hooguit VMBO of een vergelijkbaar opleidingsniveau tegen 28% gemiddeld in Lelystad3. Dit beeld weerspiegelt zich in de leerlingenpopulatie van de wijk. De Zuiderzeewijk kent veel zogenoemde ‘gewichtenkinderen’, wat duidt op een laag opleidingsniveau van de ouders. Naast het feit dat relatief veel bewoners van de Zuiderzeewijk een relatief laag opleidingsniveau hebben, hebben er ook veel een laag inkomen. Eén op de vier inwoners heeft een inkomen van op of onder het sociaal minimum (€1.300 per maand). Nog eens 29% verdient tussen minimum en modaal (€1.700 per maand). Gemiddeld in Lelystad is dit respectievelijk 19% en 18%6. Het aandeel werklozen in de wijk is ook hoger dan gemiddeld in Lelystad: in 2008 is 9,6% van de 15-64 jarigen werkloos, ten opzichte van 6,2% in heel Lelystad. Het relatief lage opleidings- en inkomensniveau zijn aanwijzingen die duiden op een sociaaleconomisch zwakke wijk. Wanneer we in dit verband echter inzoomen op de deelwijk ‘buurten om de Zuiderzeewijk’, komt een heel ander beeld naar voren. De bewoners van dit gedeelte van de wijk
4 Gemeentelijke Basis Administratie Gemeente Lelystad, 31 december 2008 5 6
Bevolkingsprognose 2008-2023, Gemeente Lelystad Leefsituatieonderzoek 2006, Gemeente Lelystad 26 van 42
hebben gemiddeld juist een hoger opleidingsniveau en een hoger gemiddeld maandinkomen dan het Lelystadse gemiddelde. Ook het aandeel autochtone inwoners is hier veel hoger.
Sociale voorzieningen Het gebruik van sociale wijkvoorzieningen - zoals het buurthuis, de wijkpost, de basisscholen, de jongerenlokalen en de sportvoorzieningen - is relatief hoog in de Zuiderzeewijk (51% tegen 44% gemiddeld in Lelystad)7. Dit is voor een groot deel te verklaren door de aanwezigheid van veel stedelijke sportvoorzieningen in de wijk. Van de bewoners van de Zuiderzeewijk zijn het overigens vooral de inwoners van het deelgebied ‘buurten om de Zuiderzeewijk’ die van deze sportvoorzieningen gebruik maken. De bewoners uit het deelgebied ‘Lelycentre/Zuiderzeewijk’ bezoeken weer vaker het buurthuis of de wijkpost: 11% van hen gaat regelmatig naar het buurthuis en 13% naar de wijkpost. Deze percentages liggen voor de buurten om de Zuiderzeewijk op nul en voor heel Lelystad op respectievelijk 8% en 7%. In het algemeen lijken de bewoners van de Zuiderzeewijk ook tevreden over de sociale voorzieningen in hun wijk. In 2007 geven de inwoners van de Zuiderzeewijk ‘hun’ buurtvoorzieningen een ruime voldoende (rapportcijfer 7,1). Vooral de tevredenheid over het basisonderwijs in de buurt en de ouderenvoorzieningen is bovengemiddeld (resp. 80% en 47% is (zeer) tevreden). De tevredenheid over kinderopvangvoorzieningen in de buurt is iets lager dan gemiddeld in Lelystad, maar is de afgelopen jaren wel flink toegenomen (tot 53%). De tevredenheid over voorzieningen voor jongeren in de buurt is laag. Slechts 18% is hier (zeer) tevreden over4..
Leefbaarheid en sociale samenhang Een kwart van de inwoners van de Zuiderzeewijk woont korter dan 4 jaar in Lelystad. Alleen in de Waterwijk en Lelystad Haven wonen er meer mensen korter dan 4 jaar. Wanneer de woonduur in Lelystad in een wijk gemiddeld kort is, kan dit wijzen op lage sociale cohesie. Desondanks voelt 60% van de bewoners van de Zuiderzeewijk zich verbonden met de wijk. Dit is lager dan gemiddeld in Lelystad (65%), maar wel een ruime meerderheid. Specifiek voor het deelgebied Lelycentre/Zuiderzeewijk ligt dit percentage overigens op 55%; aanzienlijk lager dan in de buurten om de Zuiderzeewijk (83%). Ook voelt het grootste deel, respectievelijk 89% en 96%, van de bewoners van beide deelgebieden zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de wijk. Daar tegenover staat dat slechts 33% van de bewoners van de Zuiderzeewijk en 26% van de buurten daar om heen daadwerkelijk actief is om hun buurt te verbeteren4. Een duidelijk verschil tussen beide deelwijken zien we in de wijze waarop de bewoners de leefbaarheid van de eigen buurt beleven. De bewoners van Lelycentre/Zuiderzeewijk waarderen de leefbaarheid van hun buurt met een 7,0, terwijl de leefbaarheid van de buurten om de Zuiderzeewijk wordt gewaardeerd met een 8,1 (t.o.v. een 7,2 in Lelystad). De score die de bewoners geven aan de ‘sociale kwaliteit’ van de wijk - ofwel de mate van saamhorigheid en prettige omgang met elkaar – loopt uiteen van 5,9 in Lelycentre/Zuiderzeewijk tot 6,8 in de buurten daarom heen4 (tegen 6,1 in de rest van Lelystad). Opvallend, tot slot, is het relatief hoge aantal mensen dat zich regelmatig eenzaam of geïsoleerd voelt in de Zuiderzeewijk. Dit aantal ligt in deze buurt namelijk op 39% van het aantal inwoners, ten opzichte van 25% in de buurten om de Zuiderzeewijk en 34% in de rest van Lelystad4 Samenvattend kan worden gesteld dat de Zuiderzeewijk gekenmerkt wordt door een sterke interne diversiteit. Dit maakt het lastig om een algemene conclusie te trekken over de wijk. Wel is het duidelijk dat de buurt waar het belangrijkste deel van de doelgroepen van de toekomstige MFA woont, het deelgebied Lelycentre/Zuiderzeewijk, op veel punten lager scoort dan gemiddeld. Het beeld dat van dit deel van de Zuiderzeewijk naar voren komt is dat van een in sociaal-economisch opzicht minder sterke buurt met een betrekkelijk lage sociale samenhang. Wel is er sprake van een redelijke mate van tevredenheid met de buurt en de wijkvoorzieningen. De Zuiderzeewijk kenmerkt zich verder door een relatief hoog aantal 65-plussers en bewoners met een niet-westerse herkomst. Bij het inkleuren van de inhoudelijke richting van de MFA-voor-de-buurt zal met deze karakteristieken van de wijk
7
Leefbaarheidsonderzoek 2007, Gemeente Lelystad 27 van 42
7.2 Bijlage 2. Ambities van de genodigde partners Ambities Ichthus
14-08-2009
Inleiding
Adres:
Basisschool Ichthus
Basisschool Ichthus is zich er bewust van dat scholen in de Zuiderzeewijk een grote maatschappelijke rol te spelen hebben. Als kleine dorpsschool in een grote stad nemen wij graag die grote rol op ons. Veel ouders van kinderen en jongeren kampen met problemen. Soms gaat het om de onmacht om hun kind voldoende te begeleiden als gevolg van het ontbreken van voldoende kennis van de Nederlandse taal. Dan weer gaat het juist om specifieke vragen in opvoedkundige zin. Als school hebben wij het afgelopen jaar enkele activiteiten ontwikkeld die tot dan toe nog niet of onvoldoende geboden werden in de Zuiderzeewijk. Naadloos aansluitend op het Brede school concept hebben deze activiteiten maar ook de plannen voor de nabije toekomst vorm gekregen. Wij blijven ook in de toekomst deelnemer aan het Brede school concept voor de Zuiderzeewijk met activiteiten voor 4 t/m 12 jarigen. Maar wij hebben ook plannen om daarnaast ook een ontmoetingsplaats voor jongeren van 12 jaar en ouder te zijn. In deze notitie worden de nieuwe plannen toegelicht maar geven wij hierin ook ons toekomstbeeld rond de huidige Brede school.
Waddenlaan 2 8223 CL Lelystad 0320‐221612
Zorg en opvoedondersteuning
info@pcbs‐ichthus.nl
Directie J.Koek
Vanuit onze wens om de ouders van onze school te helpen en te ondersteunen bij de ontwikkeling en de opvoeding van hun kind, zijn wij een stevige samenwerking met het CJG (Centrum Jeugd en Gezin) aangegaan. Het CJG is een nieuwe ontwikkeling, die de verschillende instanties binnen de jeugdzorg nauw met elkaar laat samenwerken. Zo vinden ouders bij het CJG één loket voor al hun vragen. Na de start van het CJG voor de Atol en Zuiderzeewijk is gebleken dat de ouders in deze wijken toch nog altijd aarzelen hulp te vragen. Dit lijkt onder andere te komen door de beeldvorming over de jeugdzorg in de media, met name rond Bureau Jeugdzorg. Hieruit is bij ons de gedachte ontstaan om de hulp in de wijk zelf aan te bieden en niet zo zeer te werken met spreekuren in het gebouw van het CJG. Wij zijn als school voor ouders een vertrouwde plek om binnen te lopen voor alle vragen rond hun kind. Een schoolorganisatie is niet altijd in staat zelf de opvoeden zorgvragen van ouders te beantwoorden. Hierin is het CJG de juiste partner. Het CJG heeft dan ook sinds 2008 spreekuren op de scholen in de Zuiderzeewijk en biedt daarnaast koffieochtenden en opvoedcursussen voor ouders van kinderen van 0 tot 13 jaar.
28 van 42
Brede school activiteiten Wij zijn als school van mening dat wij niet alleen onder schooltijd oog moeten hebben voor onze kinderen maar ook na schooltijd een ontmoetingsplek voor hen moeten zijn. Hierin werken wij nauw samen met enkele partners. Allereerst doen wij dat met onze buurscholen waarmee wij een goede samenwerking nastreven. Daarnaast zijn voor het organiseren van naschoolse activiteiten ook goede contacten met partners als het Sportbedrijf, De Kubus cultureelcentrum en Kinderopvangbedrijven van groot belang. Wij vinden dat alle kinderen in de basisschoolleeftijd, woonachtig in de Zuiderzeewijk, toegang tot deze activiteiten moeten hebben. Wij denken dan ook actief mee over de promotionele acties rond de brede school en werven actief deelnemers voor de activiteiten. Jongeren nu De bewoners van de Zuiderzeewijk bestaan voor zo’n 20% uit jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar (bron: GBA). Deze jongeren zijn weer onder te verdelen door naar hun achtergrond te kijken. Daarbij wordt gekeken naar land van herkomst van de ouders of de geboorteplaats van de jongeren zelf. De vraag reist of afkomst al dan niet relevant is voor het jongerenwerk in de wijk. De ervaring van de jongerenwerkers van stichting 3D en Clickpunt leert dat achtergrond en gewoonten wel degelijk factoren zijn om rekening mee te moeten houden bij het organiseren van het aanbod voor jongeren. Wat alle jongeren in de Zuiderzeewijk bindt is dat zij op zoek zijn naar een plek waar zij mogen zijn, waar zij positief benaderd worden en zelf verantwoordelijkheid mogen dragen. Zoals in de inleiding van deze nota is aangestipt, hebben de Marokkaanse en mogelijk ook Turkse jongeren andere sociale kaders dan de overige bevolkingsgroepen in de wijk. Dit vraagt ook om een andere benadering door de jeugd- en jongerenwerkers. Partners als stichting 3D en Meetingpoint zijn zich hier al langer van bewust en houden hier, ondanks de huidige beperkte middelen, rekening mee. Jongeren in de toekomst Voor basisschool Ichthus is investeren in de toekomst niet alleen van toepassing op onze eigen leerlingen. Wij vinden dat wij een brede taak in de wijk te vervullen hebben. Vanuit onze visie, waarbij wij er vanuit gaan dat wij als school midden in de samenleving staan, willen wij ook een ontmoetingsplaats zijn voor de jongeren en jong-volwassenen uit de wijk. Dit betekent dat huiskamerprojecten in onze school een plaats kunnen hebben maar dat wij ook, mede door de ligging van onze school, prima als jongerenlokaal ofwel ontmoetingsruimte kunnen functioneren. Deze activiteiten worden allen ontplooid door onze brede schoolpartners stichting 3D en Meetingpoint en zijn dan ook niet speciaal alleen voor leerlingen van onze school. Wij kiezen en bewust voor gemakkelijk toegankelijk te zijn voor de gehele Zuiderzeewijk. Een goed voorbeeld van onze huidige activiteiten is de recentelijke overeenkomst voor verhuur van ons speellokaal aan een beginnende band van 4 jonge mannen in de leeftijd van 17 tot 20 jaar. Maar ook het aan afspraken gebonden toestaan van het gebruik van onze voormalige fietsenstalling als ‘hangplek’ aan enkele jongeren die ‘s avonds elkaar willen ontmoeten. Wij hopen dat met deze nota de kaders voor uitbreiding van onze samenwerking met de jongerenwerkers in de wijk voldoende richting geeft voor de toekomst. Een 29 van 42
toekomst waarin straks een prachtige marktplaats ontstaan is in de huidige groene zone in het midden van de wijk. In die marktplaats willen wij als essentieel onderdeel van deze samenleving een bindende factor zijn tussen kinderen in de basisschoolleeftijd en de jongeren en jong-volwassenen in de Zuiderzeewijk. Visie op huisvesting Brede School Zuiderzeewijk Als we praten over een Brede school dan hebben we het over een concept waarin alle maatschappelijke spelers in een wijk in samenwerking hun rol vervullen. In de Zuiderzeewijk bestaan ook al vergaande plannen om de groenstrook, waarin nu de scholen gehuisvest zijn, te ontwikkelen tot een Marktplaats met voorzieningen voor de gehele wijk. Omdat hierdoor het risico bestaat dat het Brede school concept en de term Marktplaats door elkaar gaan lopen, willen wij onze visie daarop in deze notitie verduidelijken. Definitie brede school Een Brede school is een verzameling van samenwerkende instanties en voorzieningen die gezamelijk activiteiten en diensten aanbieden aan de bewoners van een wijk. In de Zuiderzeewijk gaat het om de basisscholen, het buurtcentrum, het sportbedrijf, de kinderopvangbedrijven, jeugd- en jongerenwerkers, ouderenwerkers, het centrum voor jeugd en gezin en cultureel centrum de kubus. Huidige brede school Zuiderzeewijk Deze partners bieden tot nu toe, onder leiding van de Gemeente Lelystad door middel van een menukaart, hun activiteiten aan via de basisscholen. Er bestaat onduidelijkheid over wie verantwoordelijk is voor het proces van inschrijving en indeling. Hierdoor verloopt dit proces nog altijd niet naar wens van de verschillende partners. Er wordt gekeken naar coördinatie door één persoon. De scholen hebben gezamenlijk in 2008 een notitie gemaakt waarin beschreven is aan welke eisen alle activiteiten in hun gebouwen moet voldoen alvorens een partner zijn activiteit daadwerkelijk aan kan bieden. Deze notitie is door alle partners van de Brede school Zuiderzeewijk geaccepteerd. De scholen hebben onlangs in augustus 2009 aangegeven dat er opnieuw gekeken moet worden naar de lay-out van de menukaart en de wijze van inschrijving. Het is de verwachting dat hierin in de tweede helft van 2009 verandering in komt. Toekomst brede school Zuiderzeewijk In de nabije toekomst zal er in de Zuiderzeewijk een Marktplaats worden ontwikkeld in de centrale groenstrook van de wijk. De scholen en andere partners van de brede school hebben aangeven niet als brede school in één gebouw gehuisvest te willen worden. Wel willen alle scholen, zo ook Ichthus, hun samenwerking met één of meerdere partners van de huidige brede school fysiek terug zien in de nieuwe huisvesting. Wij willen onze samenwerking met CJG, stichting 3D en Meetingpoint graag voortzetten in onze nieuwe locatie. We verwachten dat er bij de bouw daarvan dan ook rekening wordt gehouden met deze wens en onze school straks ook weer ruimte heeft voor de activiteiten en diensten van deze partners. Wij zouden dan ook graag fysiek verbonden zijn met het Buurtcentrum en een eventueel jongerenlokaal. Wij gaan er vanuit dat ook in de toekomst alle activiteiten en diensten toegankelijk zijn voor alle bewoners van de Zuiderzeewijk, tenzij specifiek voor een bepaalde doelgroep opgezet en zien de nieuwe marktplaats met veel vertrouwen tegemoet. Praktische invulling De theorie ziet er op papier altijd mooi uit maar is dit alles ook uitvoerbaar? Kan er op korte termijn al een slag geslagen worden op het gebied van laagdrempelige ontmoetingsplekken voor de basisschoolleerlingen en jongeren? Wij denken dat dit goed mogelijk is. Voor basisschool Ichthus blijft het niet bij dromen over de toekomst. Wij pakken aan. Hieronder vindt u de praktische invulling van ons huidige beleid op het gebied van naschoolse activiteiten en jongerenwerk. 30 van 42
Huidige activiteiten die worden voortgezet:
1x per maand koffie-ochtend voor ouders. Hierbij is een opvoedkundige aanwezig voor begeleiding en beantwoording van vragen. Cursussen vanuit CJG voor opvoedondersteuning voor specifieke doelgroep, te weten ouders van peuters en kleuters, de ouders van basisschoolkinderen en tot slot een cursus voor ouders van pubers. Deze cursussen worden gegeven in één van de ruimten van basisschool Ichthus. Hierdoor vindt de cursus in de wijk plaats en is de drempel laag. Aanbieden naschoolse activiteiten binnen brede school Zuiderzeewijk. Verhuur speellokaal voor jonge muziekkanten in leeftijd vanaf 16 jaar.
Voorstel nieuw te starten activiteiten vanaf schooljaar 2009-2010:
Inloophuis in Ichthus voor jongeren in de leeftijd van 12 t/m 18 jaar, Tijd: 15.15 uur tot 17.30 uur, ma, di, do, vrij. Elke woensdag huiskamer voor kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar, Tijd: 12.15 uur tot 16.00 uur. Taalcursus voor bewoners Zuiderzeewijk (mogelijke samenwerking met ROC). Verhuur speellokaal voor sportactiviteiten vrouwen.
Jolanda Koek
31 van 42
Hoofdvestiging: Middelgronden 17 8223 ZL Lelystad Tel. / Fax: 0320 – 221768 Nevenvestiging: Waddenlaan 8 8223 CL Lelystad
Tel. / Fax: 0320 – 221723
Lelystad, 21 september 2009 Ambities Basisschool de Vuurtoren Openbare basisschool de Vuurtoren staat open voor het nemen van horizontale verantwoording. Horizontale verantwoording is een vrij open begrip. Een school kan de kwaliteit van het onderwijs verhogen door ook oog voor de omgeving en de wijk te hebben en daar een relatie mee aan te gaan. Als school ben je geen eiland, maar kun je een duidelijke functie vervullen in de buurt of wijk. De school kan een centrale plaats in de buurt of wijk gaan vervullen en verschillende activiteiten ontplooien, steunen en/of bevorderen die de drempel voor de buurt- of wijkbewoners en de school verlagen (of wegnemen) om met elkaar in contact te komen, ook als de bewoners geen kinderen (meer) op school hebben. Hiermee komen de leerkrachten en de kinderen ook minder ver van de overige buurt- of wijkbewoners af te staan, er is meer basis voor aandacht en begrip voor elkaar en het bevordert de onderlinge communicatie en betrokkenheid. Natuurlijk blijven de leerlingen en ouders van de school bovenaan staan, maar de school kan heel goed een spin zijn in het web van de buurt. Zo ziet de school, samen met de andere scholen in de wijk, zichzelf ook het liefst gesitueerd. Als een spin in het web van voorzieningen voor de bewoners van de Zuiderzeewijk. Daarbij is het in onze optiek belangrijk dat alle voorzieningen (partners) voor alle scholen te gebruiken zijn en even goed bereikbaar, zodat de positie voor alle scholen gelijk is. Ook vinden wij het belangrijk dat er niet één gebouw wordt neergezet waar alle partners (scholen incluis) een plek in krijgen. Wij vinden het zeer wenselijk dat de leerlingen ook werkelijk naar buiten moeten als zij gebruik willen maken van bijvoorbeeld de tussen- en naschoolse opvang. Als het dan al nodig mocht zijn één of meerdere voorzieningen (partners) op een andere locatie te plaatsen moet(en) deze door alle scholen even goed bereikt kunnen worden. Het uitgangspunt is voor ons altijd geweest dat de prioriteit lag, ligt en moet blijven liggen bij de school (scholen). Het belang van het onderwijs mag nooit ondergeschikt worden gemaakt aan het thema ‘Binding en ontmoeting’, want het onderwijs is de basis van waaruit het ‘buurtgevoel’ zich verder kan ontwikkelen. Het onderwijs, de betrokkenheid met de jeugd en de zorg om en voor de jeugd ligt ten grondslag aan veel van de activiteiten en voorzieningen die door de andere partners worden geboden, zoals de jeugdzorg, de peuteropvang, de voor-, tussen- en naschoolse opvang, de bredeschool, de oudercursussen van de GGD, etc. In het kort: De school is er voor de wijk, dus voor alle bewoners en verdient een centrale plaats! Werner Nijdam
32 van 42
Ambities SKL De ambitie van de SKL in de Zuiderzeewijk is om een volledig en integraal aanbod te bieden. Volledig houdt in dat alle typen opvang, te weten: peuterspeelzaal (regulier/VVE), dagopvang (regulier/VVE), tussenschoolse opvang (TSO) en buitenschoolse opvang (BSO) in de wijk aanwezig zijn. Integraal betekent dat de verschillende typen opvang gezamenlijk worden aangeboden In plaats van meerdere losse voorzieningen komt er één kindercentrum waar kinderen ‘gemixt’ worden opgevangen. Kinderen die slechts enkele dagdelen komen (peuterspeelzaalwerk) komen in dezelfde groep terecht als kinderen die naar de dagopvang gaan. Ook VVE kinderen komen in de ‘normale’ groepen terecht. Het aanbod zal zich voor alle kinderen richten op educatie en ontwikkeling stimulering. Kinderen worden dus niet alleen maar opgevangen maar krijgen een voorschools aanbod waardoor er een goede aansluiting is met het eerste jaar van de basisschool. Ruimtelijk heeft de marktplaats het voordeel dat ruimtes efficiënt kunnen worden gebruikt. Zo kunnen de ruimtes flexibel worden ingezet voor de verschillende werksoorten. Inhoudelijk zijn er grote voordelen te behalen doordat er met alle drie de scholen in de wijk nauw kan worden samengewerkt. De overdracht van de voorschoolse voorziening naar de basisschool kan hierdoor worden verbeterd. Ook met andere partners is samenwerking makkelijker te organiseren. Zo kunnen partners als het Sportbedrijf en 3D activiteiten bieden voor de BSO. De marktplaats biedt voor de SKL de mogelijkheid om meer kinderen te bereiken. De uitdaging ligt in het vergroten van het bereik van kinderen van 0 tot 4 jaar. Een mooie accommodatie kan daarbij helpen maar met name het inhoudelijke aanbod zal aansprekend moeten zijn voor ouders. Pieter Schop
33 van 42
Ambities Buurtcentrum De Joon
Buurtcentrum De Joon is de plek in de buurt waar mensen uit de wijk elkaar kunnen ontmoeten. Buurtbewoners kunnen terecht voor informatie, activiteiten en gezelligheid. De Joon is toegankelijk voor alle buurtbewoners; van jong tot oud en de verschillende culturen. Om dit te bereiken zal er een gevarieerd aanbod geboden worden zoals:
Kaartclub 50+ voor overdag Sjoelclub Tafelbiljartclub Stijldansen Dartclub (jeugd en volwassenen) Figuurzaagclub Fietsreparatieclub Peuterdansen Een gezellige bar Kinderopvang Altijd binnen kunnen lopen voor een gesprek Alle informatie over de Zuiderzeewijk Een aanknooppunt voor contact met de gemeente.
Naast eigen activiteiten is er ook ruimte voor initiatieven vanuit de wijk(bewoners), sociaal culturele activiteiten van welzijnspartijen en informatiebijeenkomsten vanuit bijvoorbeeld de gemeente of Centrada. De ruimtes in de marktplaats zullen zeker niet kleiner mogen zijn dan de huidige ruimtes. Wel kan er handiger gebruik gemaakt worden van de ruimtes. Zo kunnen klaslokalen in de avonduren wellicht gebruikt worden voor activiteiten vanuit het buurtcentrum. Andersom kan het onderwijs gebruik maken van bijvoorbeeld de grote zaal van het buurtcentrum. Gerard en Quiryn Valkenet
34 van 42
Welzijn Lelystad De Brede Welzijns Instelling (BWI) wil multidisciplinair werken (kinderwerk, jongerenwerk, ouderenwerk, buurthuisbeheer, opbouwwerk). Het multidisciplianir team is verantwoordelijk voor het behandelen van samenlevingsvraagtstukken in de wijk (gericht op verbinden & versterken). Zij benaderd deze probleemgericht en kan dus doelgroepoverstijgend zijn, waarbij “oog” voor eigen vakgebied uiteraard overeind blijft. Intergenerationeel werken is een methodisch speerpunt voor de BWI. Zij doet dit vanuit de MFA (die voor het team als uitvalsbasis dient) gericht op samenwerking. Tevens heeft de BWI de ambitie verantwoordelijk te willen zijn voor het programma beheer van de marktplaats. Michel Langereis, Ambities SWOL In het algemeen gezegd wil de SWOL meer verbondenheid krijgen met bewoners, instellingen en werkers in de Zuiderzeewijk. De marktplaats is belangrijk als middelpunt in het verenigen en inzetten van al die krachten. De marktplaats moet uitnodigen tot ontmoeting en overleg, tot gesprek en aanpak, tot structuur en ondersteuning. In 2010 bestaat de SWOL niet meer. Zij maakt deel uit van de Brede Welzijn Instelling Lelystad. Dit betekent o.a. de formatie van wijkteams. De ambitie van de SWOL is in het multidisciplinair wijkteam een samenhangende werkwijze te ontwikkelen die aansluit op de vraag van de individuele bewoner of op een gemeenschappelijke vraag van een groep. De SWOL wil de specifieke deskundigheid van de ouderenwerker inzetten bij de aanpak van maatschappelijke vraagstukken. Hiervoor stelt de SWOL het probleem centraal en niet alleen de vraag van de doelgroep. Op bijvoorbeeld het vraagstuk "eenzaam voelen" moet een antwoord komen, niet specifiek op het probleem van een doelgroep. Eenzaamheid is niet alleen een verdriet voor ouderen, maar komt ook voor bij alleenstaanden of bij jongeren. Het werkgebied voor seniorenwerk is groter, n.l.: - de driesterrensteunpunten, in dit geval de Rode Klif - de MFA's; in dit geval de buurthuizen, wijkposten, samenwerkend in de marktplaats - de stedelijk organisatie van (nieuwe) projecten en voorzieningen in maatschappelijke ondersteuning zoals vervoer en maaltijdvoorziening. Elke buurtbewoner is een potentiële vrijwilliger. Participatie en eigen kracht zijn belangrijke drijfveren in ons werk. De ambitie van de SWOL is de samenwerking met instellingen en werkers in de Zuiderzeewijk en de Rode Klif, op deze basis te versterken. Zij wil verbondenheid verkrijgen op basis van een gemeenschappelijke visie. Namelijk dat de eigen kracht van de buurtbewoner en het sociale netwerk als basis dient voor beleid en uitvoering. Herma de Ruigh
35 van 42
Ambities Centrum Jeugd en Gezin In september 2008 is het eerste Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) geopend in de Atolwijk/Zuiderzeewijk. Het gaat om een tweejarige pilot met als doel de ontwikkelingskansen van kinderen te vergroten. Hoe we dat doen? De consultatiebureaus maken onderdeel uit van het CJG, waarmee de ontwikkeling van jonge kinderen wordt gevolgd. Ook voeren zij het gesprek met ouders bij vragen over opvoeden en opgroeien. Er zijn ook specifieke spreekuren voor ouders met vragen hierover. Ook samen met de basisscholen in Atolwijk/Zuiderzeewijk is gekeken hoe gezamenlijk zorgen rond de ontwikkeling van de kinderen opgepakt kunnen worden. Het CJG voorziet in een vast aanspreekpunt voor onder meer de Interne Begeleider van de scholen om zo snel antwoord op vragen te kunnen bieden, of hulp te organiseren. Ook zijn er spreekuren waar ouders, of anderen uit de wijk, het gesprek over het opgroeien en opvoeden van de kinderen kunnen voeren. Vanuit het CJG vindt ook de coördinatie plaats over de opvoedcursussen die worden aangeboden. En er wordt een plek gecreëerd waar jongeren zelf terecht kunnen met hun vragen. Internet speelt daarbij een belangrijke rol, maar soms is een persoonlijk gesprek ook wenselijk. We willen toe naar een centraal informatie en adviespunt waar iedereen met vragen over opvoeden en opgroeien terecht kan. Hoe daarbij de verdeling tussen de wijken en stedelijk precies vorm krijgt, is nog afhankelijk van de uitkomsten van de pilot die loopt tot september 2010. In Atolplaza zal naast de reguliere taken van het CJG ook het centraal bureau (zegmaar de stafafdeling) van het CJG worden gevestigd. Medewerkers van het Centrum voor Jeugd en Gezin zullen regelmatig in de MFA Zuiderzeewijk aanwezig zijn voor overleg met de partners en voor bijvoorbeeld spreekuren voor ouders. Hierbij zullen ze gebruik maken van multifunctionele ruimtes. Op basis van de evaluatie van de pilot wordt in de loop van 2010 uitgewerkt hoe het CJG in de toekomst zichtbaar aanwezig zal zijn in de MFA Zuiderzeewijk Evelyn Kamann, gemeente Lelystad
Ambities MDF MDF werkt met een aantal op stedelijk niveau aangeboden diensten (bijv. schuldhulpverlening, sociaal raadslieden, buurtbemiddeling) en op wijkniveau aangeboden diensten (bijv. maatschappelijk werk in gezondheidscentra.) MDF is vooral een voorstander van marktplaatsen in de wijk vanwege de laagdrempeligheid naar samenwerkingspartners en potentiële cliënten. Om deze reden wil MDF indien gewenst gebruik maken van spreekruimtes in “De Marktplaats” MDF is niet voornemens op eigen houtje een dependance te stichten in “De Marktplaats”. Samengevat: MDF volgt de ontwikkelingen met belangstelling en sluit graag aan bij de extra mogelijkheden voor samenwerking die ”DE Marktplaats” biedt. Fred Bovenberg
36 van 42
Ambities Flevomeer Bibliotheek De FlevoMeer Bibliotheek | Lelystad wil met servicepunten in kernen of wijken de maatschappelijke inbedding realiseren van het leesbevorderingbeleid met de kenmerken toegankelijkheid en laagdrempeligheid. (Beleidsplan FlevoMeer Bibliotheek 2008 – 2011) De vijf kernfuncties zijn: 1. Kennis- en informatievoorziening: De bibliotheek biedt met de collectie als basis mogelijkheden tot uitlenen, raadplegen, vraagbemiddeling en mediawijsheid. 2. Educatie: De bibliotheek stelt projectcollecties samen, biedt studiemogelijkheid voor scholieren, studenten en autodidacten met bijbehorende voorzieningen, ondersteunt het onderwijs, in de eerste plaats met de mediatheek, maar ook door lessen in mediawijsheid. 3. Cultuur: De bibliotheek presenteert uitingen van en materialen over intellectuele en artistieke activiteiten. Historische of anderszins belangwekkende collecties worden bewaard en beschikbaar gesteld. 4. Lezen en literatuur: De bibliotheek biedt voor jeugd en jongeren van 0 tot 18 jaar een doorlopende leeslijn en een daarop aansluitende collectie. De collectie voor volwassenen sluit aan op het leesgedrag van de lokale bevolking (gedifferentieerd naar doelgroepen en behoeften), maar biedt ook een eenvoudige toegang tot de totale collectie van de Nederlandse openbare bibliotheken. Ook minder frequent gevraagde boeken die deel uitmaken van de literaire canon zijn in de collectie aanwezig. Literaire lezingen en voordrachten behoren tot de standaardactiviteiten op het gebied van leesbevordering. 5. Ontmoeting en debat: De bibliotheek is de neutrale, objectieve, niet partijdige ontmoetingsplaats, waar alle groepen van de samenleving elkaar kunnen tegenkomen. De bibliotheek biedt ruimte als vrijplaats voor lokale initiatieven, voor debat over maatschappelijke thema’s, voor voorlichting over complexe onderwerpen en discussie over onderwerpen van lokaal, regionaal, landelijk of mondiaal belang.
André Kuijpers
37 van 42
Ambities De Kubus
Kunst & cultuur op en om de MFA in de Zuiderzeewijk De Kubus hoopt in de MFA in de Zuiderzeewijk de bestaande samenwerkingsverbanden en verbindingslijnen voort te zetten: De belangrijkste samenwerking nu: 1. De afdeling Kunstwijs werkt onder schooltijd samen met alle scholen. 2. De afdeling Samenleving kent een brede school aanbod en incidentele activiteiten van de intendant amateurkunst en de cultuurscout.
Ambities van de Kubus
Kunst & cultuur draagt bij aan de ontmoeting van mensen en het aangaan van interactie. Kunst & Cultuur biedt ontwikkelingskansen voor de jeugd/ouders. De Kubus werkt in de wijk door de Kubus aanbod-/vraaggericht te werk te gaan. Kunst & cultuur verhoogt de cultuurparticipatie onder jongeren en hun ouders, buurtbewoners. Kunst moet in de buurt gebracht worden, maar ook de kunst van de buurt moet ervaren worden. Kunst & cultuur versterkt de eigen maatschappelijke positie van de bewoners. De kwaliteit van onze programma’s moet hoog zijn.
Visie De Kubus Vonken laten overslaan en mensen laten vlammen. De school, de buurt, De Kubus, samen goed voor de culturele loopbaan. Visie op de samenwerking In samenwerking met de buurt kunst brengen en kunst ervaren van de buurt, met het doel vonken te laten overslaan en mensen te laten vlammen. Methodieken/benaderingen/uitgangspunten -
-
Inzet van cultuureducatie: Alle vormen van educatie waarbij cultuur als doel of als middel wordt ingezet. Cultuureducatie is leren over, door en met cultuur. Deze omschrijvingen sluiten puur instrumenteel gebruik van cultuur, zoals het versterken van sociale cohesie, niet uit. Meestal is echter sprake van cultuurgerelateerde doelstellingen: kennismaking met of verdieping in kunst, cultureel erfgoed en/of media. Ook het genieten, leren beoordelen, en zelf beoefenen hoort daarbij. Kerndoelen Primair Onderwijs Onderdeel Kunstorientatie: De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. De productbenadering. De gebruikersbenadering. De maatschappelijke benadering. Social en community development. Social development verwijst naar het proces van geplande verandering van instellingen om te zorgen voor betere aansluiting tussen behoefte en streven van mensen en sociaal beleid en programma’s.
38 van 42
Samenhang met de stad Het beleid van De Kubus met betrekking tot de MFA in de Zuiderzeewijk kan niet los gezien worden van alles wat deze stad aan kunst & cultuur voor haar bewoners kan bieden. De school zal maakt immers deel uit van onze stad. Wat kunst & cultuur betreft is er in Lelystad een duidelijk beeld: in het cultuurbeleid van de gemeente Lelystad staan drie thema’s centraal: creativiteit (amateurkunst, beeldende kunst) , identiteit (beeldende kunst, podiumkunsten, letteren, cultuurhistorie, archeologie, audiovisueel) en ontmoeting (podiumkunsten, bibliotheekwerk, cultuureducatie, beeldende kunst, audiovisueel, community art). Te voorzien valt dat de MFA Zuiderzeewijk oog zal houden / hebben voor een aantal van deze aspecten en kansen zal zien: Inhoud
Kans
Uitwerking
Dus:
amateurkunst
Ruimte voor creativiteit in het lesprogramma, naschools of brede school aanbod op het gebied van kunst & cultuur
Ism cultuurscout en Intendant amateurkunst
Gevolgen voor inrichting gebouw direct meenemen
Beeldende kunst
Ruimte voor kleine exposities, een kunstwerk aan of in de school
Letteren / bibliotheekwerk
Contacten met de flevomeer bibliotheek
audiovisueel
Mogelijkheden voor computerwerkplaats, mogelijkheden voor projectie in verduisterde ruimte
Zaal
cultuurhistorie
Ruimte voor een vitrine, expowand
Inrichtingsplan
Archeologie / monumenten
Grote aandacht voor scheepsarchelogie, maar ook voor wijkgeschiedenis
Kan thema worden van de school / buurt
podiumkunsten
Ruimte voor kleine optredens, muziek, toneel. Kleine schoolvoorstellingen ism de Kubus, ruimte voor club / vereniging. Wijktheater. Dansruimte. Contacten met cultuurscout en met intendant amateurkunst.
Podium voor de school en de buurt, verduisterd, technisch redelijk voorzien, geluidsgeïsoleerd, krachtstroom, zwevende vloer.
Technische eisen in bouwbestek meenemen
cultuureducatie
Ruimte voor les of cursus, kleine cultureel project. Lessen of cursussen voor de buurt
Aandacht voor faciliteiten zoals geluidsisolatie, opslagruimte, licht en geluidsmateriaal
Technische eisen bespreken
Community art
Ruimte voor initiatieven op eerder genoemd podium,
Idem
Kleine evenementen, voorleeswedstrijd, ruimte voor vertelgroep uit de buurt. Kleine lezing
Gebouw ook ‘s avonds (deels) te openen
Organisatievorm kiezen die 39 van 42
werkruimte voor beeldend project Facilitair
Publieksontvangst mogelijk maken
veelvuldig gebruik mogelijk maakt Keuken, garderobe, kleedruimte, backstage, spiegels
Plan van eisen gebouw
De activiteiten als zodanig zijn niet van tevoren tot in detail op te sommen. Dus moet er vooral ruimte zijn voor wat voor activiteit op cultureel gebied dan ook. De doelen daarbij:
Zorg voor een omgeving waarin professioneel muziek en theater gemaakt kan worden, gedanst kan worden, beeldende en audiovisuele activiteiten kunnen plaatsvinden. Zorg voor de doelgroep, de kinderen van de school, de buurtbewoners, maak een gebouw met kansen voor kleinschalige vieringen, evenementen, projecten, lessen en cursussen Zorg voor verbindingen, vanaf het begin, met de culturele instellingen, met de buurt, met samenwerkingspartners / gebruikers, kies een goed bestuursvorm Zorg voor sfeer en ruimte waarin ontmoeting kan plaatsvinden, men zich thuis voelt, men kan genieten van kunst & cultuur in de eigen omgeving.
Niek Sonneveld
40 van 42
Oktober 2009 Ambities Sportbedrijf Lelystad In deze multiculturele wijk wil Sportbedrijf Lelystad in samenwerking met partners een gezamenlijke samenwerkingsvisie ontwikkelen m.b.t. het aanbod (op behoeften afgestemd - vraaggestuurd) van activiteiten in de Marktplaats c.q. wijk. Binnen de Marktplaats liggen er kansen voor betere samenwerking en het versterken van elkaar. Het aanbod van nu (reguliere activiteiten) kan blijven plaatsvinden. Uiteraard dient de accommodatie voor de uitvoering vergelijkbaar te zijn en moet de afstand naar de MFA doelgroepen acceptabel zijn. De Brede School in de wijk richten zich op ontwikkelingskansen voor kinderen en in het bijzonder in onze discipline op bewegen (Sportieve Brede School), waarbij de speerpunten bewegingsarmoede tegengaan (verminderen), gezondere leefstijl en de sociale cohesie bevorderen de richting en uitvoering van activiteiten bepalen. M.b.t. de uitvoering van een deel van de Sportnota en de Impulsmaatregel Sport & Cultuur van de gemeente Lelystad, breiden we de bestaande activiteiten uit en bereiden we nieuwe activiteiten voor om uit te voeren. Hierbij is de doorlopende (beweeg) leerlijn leidend. Hiervoor zijn uren toebedeeld aan vakleerkrachten bewegingsonderwijs en medewerkers Sport & Bewegen (Sportwijkwerk en combinatiefuncties). Concreet:
Uitbreiding met 1x Sport & Spel voor basisschooljeugd Sport voor jongeren 1x per week (afstemming/samenwerking Meeting Point) Sport voor volwassenen 1x per week Sport voor kleuters 1x per week Sport voor meiden / vrouwen 1x per week (afhankelijk van behoefte en mogelijkheden) Vakantiesport(activiteiten). I.o.m. partners (Brede School) een programma ontwikkelen en uitvoeren voor basisschooljeugd en jongeren. Wekelijks een binnen, na- en buitenschools beweegaanbod door het wijkbeweegteam (Sportwijkwerker, vakleerkracht en mogelijk de sportvereniging) i.s.m. sportverengingen aan basisschoolleerlingen. Wekelijks aanbod voor de ‘mindere’ bewegers (in de wijk) Ondersteunen van beweeg initiatieven/-activiteiten in de wijk
Aanwezigheid in de Marktplaats De Sportwijkwerker is 1x per week aanwezig in de Marktplaats. In te vullen ná de gezamenlijke ontwikkelde visie. Wensen m.b.t. de buitenruimte Voor de uitvoering van alle beweegactiviteiten en speelmogelijkheden voor jeugd is het van belang een uitdagende, praktisch en efficiënte buitenruimte te creëren rond de marktplaats. Bijvoorbeeld aansluitend op de gym- cq sportzaal een veld, alsmede een sportveldje, waarop je direct kunt sporten en spelen. Dit vergroot de mogelijkheden enorm, doordat wij dan de mogelijkheid hebben om alle activiteiten bij minder weer ook door te laten gaan! Ook denken wij graag mee over een sportieve groene omgeving en een sportief plein, multifunctioneel gebruik. Sjakka van den Berg
41 van 42
De ambitie
Om de klanten van Centrada met plezier te laten wonen zijn vitale wijken nodig waarin voor iedereen plaats is. Vitale wijken kenmerken zich door een goed woon- en leefmilieu. Het zijn gemêleerde wijken waar culturen samensmelten, waar geen onveilige plekken zijn en bewoners ‘s avonds over straat durven lopen. Wijken waar mensen graag willen wonen en leven en zich kunnen ontplooien en vooruitkomen. Elke wijk of buurt is uniek. Alleen al door de ligging en de aanwezige voorzieningen. Hier komt nog bij dat wijken en buurten van de bewoners zijn. Zij vormen de sleutel tot succes als het gaat om het voorkomen en de aanpak van problemen die de kwaliteit van de leefomgeving ernstig onder druk zetten. Bewoners moeten daarom worden gestimuleerd tot zelfstandigheid en het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Wil een wijk of buurt vitaal zijn, dan zijn naast fysieke ingrepen in het woningbestand ook activiteiten nodig op het gebied van leefbaarheid en de openbare ruimte in de wijken en buurten. Schoon, heel en veilig zijn zaken die van groot belang zijn voor een vitale wijk. Centrada vervult op dit gebied in de wijken waar zij het verschil kan maken een voorbeeldrol. Centrada zet structureel een aantal functionarissen in (gebiedregisseurs, woonconsulenten en sociaal wijkbeheerders) voor de advisering en handhaving. Zij zijn de ogen en oren in de wijk en buurt. Zij zijn behulpzaam bij de organisatie van buurtgebonden activiteiten. Centrada spreekt bewoners actief aan op hun gedrag en organiseert betrokkenheid van bewoners onder andere door het opzetten van bewonerscommissies. Waar het gaat om de omgeving in brede zin, zoals straten, openbaar groen en voorzieningen, wordt samengewerkt met anderen: de gemeente, overige eigenaren, politie en instellingen op het gebied van zorg en welzijn. Voor het uitvoeren van deze taken zullen de medewerkers van Centrada met enige regelmaat in de MFA aanwezig zijn voor overleg met bewoners en partners uit de wijk. Hierbij zullen zij gebruik maken van de multifunctionele ruimtes. Eigentijdse voorzieningen voor onderwijs en sociale ontmoeting horen bij een vitale wijk. Centrada is bereid om samen met de gemeente en andere maatschappelijk betrokken partijen te investeren in MFA’s. Voor de te realiseren MFA in de Zuiderzeewijk is reeds een financiële bijdrage toegezegd. Centrada stelt hierbij als voorwaarde dat er een breed programma wordt aangeboden dat duurzaam een bijdrage levert aan de sociale samenhang in de wijk.
42 van 42