Woord vooraf Ontstaan van de Klimaat en Omgevings Partij Almere (KOP) en haar visie op de ontwikkeling van een duurzame stad Almere De Klimaat en Omgevings Partij van Almere (KOP) is een lokale partij die erg trots is op ons groene en ruime Almere. Wij hebben hier de ruimte, veel groen, een relatief schone bodem, een jonge bevolking en mensen uit veel verschillende achtergronden. Almere is een vrij nieuwe stad die daarom makkelijker duurzaamheidsmogelijkheden kan ontplooien.
De KOP is eind 2009 als de allereerste echte lokale duurzaamheidspartij van Almere opgericht in een moeilijke tijd van crisis en uit ontevredenheid over het slechte gemeentebeleid m.b.t. een duurzame stadsontwikkeling (o.a. klimaat, milieu, mensen, leefomgeving). Hierover ontbreekt een centrale breed gedragen visie van de gemeente
De gemeente Almere heeft al vanaf 2008 de ambitie geformuleerd om duurzaamheid als richtinggevend principe in de stedelijke ontwikkeling te hanteren. Daar is helaas in de dagelijkse praktijk niet veel van terechtgekomen. De werkwijze van de gemeente is vaag, onsamenhangend en zeer versnipperd als het om duurzame stadsontwikkeling gaat.
Dit heeft slechts geleid tot erg dure, trage duurzaamheidsprojecten die meestal niet van de grond zijn gekomen. Enkele voorbeelden; gemeentelijke klimaatbeleid (2004 – 2008) dat in totaal 1 miljoen euro heeft gekost maar weinig CO2 reductie heeft opgeleverd en bijvoorbeeld het in 2008 opstellen van een z.g. (erg vaag) Almere Principles boekje (kosten meer dan 100.000 euro). Ook een poging om een z.g. Duurzaamheidslab in Almere op te richten (kosten 700.000 euro) heeft alleen geresulteerd in een onbenullige slecht bezochte duurzaamheidswinkel ‘Duurzaam Almere’. Het vage boekje ‘Almere Principles’ dat Almere te pas en te onpas als centrale richtsnoer voor een duurzame ontwikkeling en duurzaamheidsdoelstellingen hanteert laat zien dat de gemeente geen duidelijke visie en werkwijze heeft . We hebben geen opsomming van nietszeggende principes nodig maar juist harde richtlijnen, bindende uitvoeringsprogramma’s en vooral een tijdsgebonden snelle aanpak (verantwoord en meetbaar) zodat gewerkt kan worden aan een echte ontwikkeling naar een duurzaam en energieneutraal Almere.
Het roer moet NU dus OM!
De huidige visie van de gemeente Almere op een duurzame ontwikkeling van Almere is zoals gezegd een fiasco
De gemeente Almere roept al een aantal jaren dat ze de ambitie heeft om Almere tot een duurzame stad te ontwikkelen (volledig energieneutraal in 2022) Almere wil ook een ``Icoon van duurzaamheid ´´ worden en nota bene ook nog eens de duurzaamste stad van Nederland. Dit alles wil men vooral in combinatie met de zogenaamde ‘Schaalsprong van Almere 2.0’ (Almere moet in 2030 zijn gegroeid tot 350.000 inwoners). Ook moeten er 100.000 extra banen in Almere bijkomen. De gemeente heeft hiervoor al een Economische Visie opgesteld en een dure (miljoenen kostende) Economic Development Board Almere opgericht. Deze board heeft nog amper banen gecreëerd. De partij KOP is van mening dat de gemeentelijke organisatie als geheel (ambtenaren, politici en hun dure externe adviseurs) jarenlang een opeenstapeling van verkeerde keuzes heeft gemaakt. De bestaande stad Almere zal door het huidige gebrek aan visie en het gemis van een gedegen duurzaamheidsaanpak nog sneller achteruit hollen als leefbare stad om in te wonen. De verwaarlozing van de bestaande stad is helaas begonnen en zet zich in rap tempo voort door een slechte aanpak van de crisis en gebrek aan daadwerkelijke uitvoering van een duurzame stadsontwikkeling. Dat ziet men bijvoorbeeld terug in de kale zandvlaktes van Almere Poort, het wegkappen van bestaand stadsgroen voor bebouwing in o.a. Almere Haven , de legio leegstaande kantoorpanden, te dure overtollige nieuwe winkellocaties in Almere en de stijgende armoede en werkloosheid in de hele stad ook onder veel ZZP’ers en MKB’ers!. Wat is dan echte duurzaamheid en wat betekent een ECHTE duurzame stadsontwikkeling? Al in 1972 kwam de Club van Rome met het rapport ‘De grenzen aan de groei’. Hierin werd al een verband gelegd tussen economische groei en de gevolgen hiervan voor het milieu.
Het begrip "duurzame ontwikkeling" is oorspronkelijk voortgekomen uit het Brundtland-rapport ‘Our Common Future’ van de Verenigde Naties in 1989, in de erkenning dat we welvarende economieën en gemeenschappen moeten maken, maar we niet de planeet kunnen beschadigen terwijl we dit doen.
De kernduurzaamheidsthema's die ontstaan zijn uit dit Bruntland rapport zijn: klimaatverandering, continuïteit van de energievoorziening, beheer van water en afvalwater, beheer van vaste afvalstoffen, bescherming van het milieu (incl. natuur), voedselveiligheid, gezondheid, veiligheid, economische kansen en een verantwoordelijke bedrijfsvoering. Duurzame stedelijke ontwikkeling moet dus vanuit een totaal ander gedachtengoed en een totaal ander economisch denken gaan komen dan nu het geval is.
Hoe moet het dan wel? En hoe denkt de Klimaat en Omgevings Partij Almere (KOP) dat in de praktijk te kunnen realiseren?
3
De KOP Almere wil met echte goede, praktische en vooral betaalbare oplossingen werken. Dit alles vooral voor de al bestaande stad Almere. Zie hiervoor ons unieke KOP verkiezingsprogramma 2014 voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014.
KOP VERKIEZINGSPROGRAMMA 2014
Inleiding Groot, groter, grootst werkt nu niet meer. De menselijke maat moet terugkomen, dus grenzen aan de groei van Almere. Wij streven naar een gezonde groei in plaats van het creëren van een plofstad Almere. Kwaliteit van wonen gaat boven megalomane stadsuitbreidingsprojecten zoals bijvoorbeeld de Floriade en teveel nieuwe bouwlocaties tegelijk. Dus: Einde aan de grenzeloze groei! Wat deugt er niet aan het huidige systeem? Alles is momenteel gebaseerd op een eindeloze (economische)groei van steeds meer consumptie (productie en verbruik van goederen) , terwijl die eindeloze groei niet kan binnen de grenzen van de aarde. We moeten naar een minder materiële samenleving. Groei wordt steeds door politici en ambtenaren gezien als onze redding. Het is een zeer hardnekkig volhouden van het oude denken en brengt ons naar de rand van de afgrond.
Vandaag de dag verbruikt de mensheid al grondstoffen van 1,5 Aarde. Als dit zo doorgaat hebben we rond 2030 2 aardbollen nodig. (zie figuur 1)
Figuur ) Als we zo door gaan hebben we in 2030 twee planeten aarde nodig.
De boodschap is dus helder: We moeten NU anders gaan denken en vooral NU duurzaam gaan doen. Gebruik je KOP! Een andere beweging begint zich in de wereld af te tekenen. Het verlangen van burgers om het heft weer zelf in handen te nemen groeit. Mensen willen niet alleen consument zijn, maar ook bewuste burger. Ze zoeken het eigen initiatief buiten de markt en de staat. Ze regelen vaker zelf hun zaken zoals kinderopvang, eigen voedsel verbouwen of het zelf opzetten van een energiecoöperatie. Mensen hebben de laatste jaren ook weinig vertrouwen meer in hun leiders en de (lokale) politiek en we geven ze groot gelijk! Dit is precies wat de KOP ook wil. Dit denken groeit meer en meer. Hierbij moet de lokale overheid een veel sterkere, proactieve en ondersteunende rol gaan spelen. Dus eindelijk die voorbeeldfunctie gaan vervullen!
De belangrijkste veranderingen die de KOP wil verwezenlijken zijn: • Duurzaamheid is leidend principe in gemeentebeleid. De gemeente moet een meer regisserende rol innemen, om de kans op slagen van een duurzame (stads)ontwikkeling groter te maken. Alle gemeentebeleid en projecten worden ook eerst inhoudelijk getoetst op echte duurzaamheidsdoelstellingen. • Er wordt alleen nog DUURZAAM gebouwd (o.a. zongericht, gebruik milieuvriendelijke bouwmaterialen) ook bij zelfbouw. Bestaande woningen, bedrijven, gemeentelijke gebouwen, scholen enz., worden duurzaam gerenoveerd. 5
• Stop de plofstad nu! (KOP stelt ‘Grenzen aan de groei’: Almere groeit tot maximaal 250.000 inwoners i.p.v. een absurd grote 350.000 inwoners zoals nu gepland) Maximaal 250.000 inwoners was ook de oorspronkelijke bedoeling van de eerste stadsontwerpers van Almere. • Er wordt een speciaal Armoedebestrijdingsfonds opgericht om de hoge nood onder veel inwoners van Almere zoveel mogelijk op te vangen (bijvoorbeeld meer geld naar voedselloketten) omdat er grote wachtlijsten zijn. • Het Armoedebestrijdingsfonds zorgt ook specifiek waar nodig voor o.a. computers en fietsen voor kinderen. Dit om gelijke kansen te bieden voor ALLE ALMEERSE JEUGD . • De Floriade 2022 helemaal afblazen! Geen grootschalige dure prestige projecten meer zoals de Floriade. (Dit levert later alleen maar meer schulden op voor Almere en weinig werkgelegenheid!) • 10 % minder ambtenaren (maar vooral eerst bezuinigen op dure en vaak onnodige ingehuurde externen) Dit bespaart de gemeente minimaal 15 miljoen euro op jaarbasis! • Geen investering in Airport Lelystad en absoluut GEEN UITBREIDING Airport Lelystad!. (levert weer een miljoenenbesparing op) • Absoluut geen bebouwing in bestaand groen zoals project De Laren staat gepland in Haven. • De vele braakliggende gronden worden (per jaar) beschikbaar gesteld voor volkstuinen voor minima en organisaties als het voedselloket • Absoluut geen grootschalige intensieve landbouw (geen plofkip boerderijen, varkensflats of genetisch gemanipuleerde voedselproductie) maar bevordering kleinschaliger ecologisch verantwoord (stads) landbouw (kleinschaligheid en diversiteit leveren per hectare grond ook meer banen op). • Absoluut geen winning van schaliegas en nooit een kerncentrale. • Geen te grote nieuwe winkelcentra die concurreren met bestaande centra wel stimuleren en behouden van kleinere en meer diverse winkels in de wijk. • Bouwstop op nieuwe kantoorpanden, bestaande leegstand gebruiken ook voor sociale woningbouw en starterswoningen. Ook meer betaalbare sociale huurwoningen realiseren. • Een eigen Elektrisch gemeentelijk vervoerbedrijf invoeren (GVB-E)zonder winstoogmerk en met een passende dienstverlening (lagere tarieven en geen lege bussen laten rondrijden!) . • Geen gemeentelijke taken buiten Almere aanbesteden, maar gebruik maken van de aanwezige deskundigheid in Almere bijvoorbeeld thuiszorg, groenvoorziening, schoolassistenten, stadswachten, duurzame renovaties enz. • Wijkteams: KOP vindt het belangrijk dat er wijkteams komen voor meer veiligheid en sociale cohesie. Deze teams krijgen een eigen budget en worden ondersteund door gemeente en politie. • Gratis bibliotheeklidmaatschap voor iedereen met een minimum inkomen. • Ook een stadspas voor jeugd tot en met 18 jaar, uit lage inkomensgezinnen, voor o.a. sport, cultuur enz. • Stimuleren van meer social sharing van goederen. (zoals deel-auto’s, -apparaten, -speelgoed, -fietsen etc.) Dit spaart grondstoffen, voorkomt afvalproductie en maakt goederen beter betaalbaar en duurzamer (OOK VOOR DE LAGERE INKOMENS). • Hard maken voor spoorverdubbeling Flevolijn en geen overbodige megalomane Ijmeerverbinding. • Wethouders moeten woonachtig zijn in de gemeente Almere. Verdere speerpunten en KOP acties leest u hieronder;
Almere moet inzetten op een tweetal belangrijke pijlers voor het realiseren van een sterk en vitaal duurzaam Almere. De gemeentelijke organisatie moet EERST zichzelf volledig gaan verduurzamen
Door zelf in te zetten op een 100% duurzame bedrijfsvoering, energie-efficiëntie, energiebesparing en opwekking van duurzame energie moet de gemeentelijke organisatie het goede voorbeeld geven. Hiermee wordt de gemeente eindelijk geloofwaardig en laat ze bovendien zien dat het ook echt kan!
Dus met andere woorden: het denken, begrijpen en de dagelijkse bedrijfsvoering van de gemeentelijke organisatie moet veel milieu- en mensbewuster plaatsvinden.
Omdat de huidige duurzaamheidsambities/activiteiten niet veel bereikt hebben moet er een nulmeting komen (de reële stand van zaken zoals die nu is in de gemeente benoemen). Daarna moet er een concrete korte tot lange termijn duurzaamheidsvisie komen met een vast stappenplan om als ontwikkelingstoets voor Almere te dienen (S.M.A.R.T. en transparant). Dus past bestaand gemeentebeleid niet in deze visie en doorstaat ze niet een gedegen toets voor duurzame stadsontwikkeling, dan gaat het beleid gewoon NIET DOOR!
Ontwikkel ook een totaal nieuwe Economische Visie voor de stad Almere, waarbij duurzaamheid (sociale en ecologische)ook het centrale uitgangspunt wordt.
De gemeente ontwikkelt deze SAMEN met burgers, bedrijven, instellingen, scholen enz. met vooral centraal aandacht voor: Mens en dier (sociale en ecologische aspecten van de leefomgeving verbeteren) Milieu- en natuurbescherming Streven naar grondstoffenbesparing (ecologische voetafdruk van de stad) Een prettige, schone en gezonde leefomgeving. Het versterken van de lokale samenleving en lokale economie (een veerkrachtige stad ontwikkelen, socio-economisch gezien) met zeer veel praktische, kleinschalige en vooral betaalbare toepassingen van duurzaamheidsinitiatieven en bedrijvigheid.
SPEERPUNT 1: Hoe moet de gemeente haar duurzame voorbeeldfunctie praktisch invullen KOP actie 1: Helder en overzichtelijke integratie van gemeentelijke afdelingen en -beleid realiseren (een totale interne samenwerking)
7
Het is noodzakelijk dat samenwerking plaatsvindt tussen alle afdelingen m.b.t. duurzame stads(her)ontwikkeling. Dus bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer beter later samenwerken om bijvoorbeeld de vervoersvraag aan te pakken. Of de afdeling wijkbeheer, sociale zaken en milieu om te werken aan duurzame consumptie. De gehele gemeentelijke organisatie met alle zijtakken moet worden meegenomen in de centrale duurzaamheidsambitie. Niet alleen voor een raadsperiode van vier jaar maar permanent ingebed in de organisatie. KOP actie nr. 2: Invoeren van een betrouwbare en meetbare indicator voor een duurzame stadsontwikkeling We moeten in de gemeentelijke organisatie een meetbare methode toepassen waarmee systematisch gewerkt moet worden aan het ontwikkelen van een duurzaam Almere. Alles moet gecontroleerd worden (‘meten is weten’) om te zien of de verantwoordelijke mensen (ambtenaren, politici enz.) daadwerkelijk hun verantwoordelijkheid ook nemen m.b.t. de uitvoering van plannen en daarop ook concreet afgerekend kunnen worden. Net als in ieder ander bedrijf. Volgens KOP zijn er heel wat bewezen effectieve en vooral kostenbesparende instrumenten die de gemeente kan en zou moeten gaan inzetten voor het echt structureel realiseren van een interne duurzame bedrijfsvoering (bijvoorbeeld ISO 14001 milieumanagement). KOP actie nr. 3: Concreet invoeren van Gemeentelijk Energiebeleid: Een gedegen haalbaar energiebeleidsplan opstellen voor zowel de stad Almere alsmede ook voor de eigen interne gemeentelijke organisatie. Er moet een realistisch, haalbaar, meetbaar, zeer vooruitstrevend energiebeleidsplan worden opgesteld dat zal gaan gelden voor zowel de stad Almere in zijn geheel als voor de eigen gemeentelijke organisatie . Dit betekent o.a. dat de gemeente met spoed een EnMS (EnergieManagementSysteem) moet gaan invoeren. Dit bespaart meteen al tonnen aan gemeenschapsgeld. KOP actie nr. 4 Nu ECHT 100% duurzaam inkopen De gemeente Almere moet zelf zoveel mogelijk lokaal en duurzaam gaan inkopen en transparant aanbesteden. Dus juist lokale Almeerse ondernemers voorrang geven. Ook moet de eigen gemeentelijke inkoop ECHT voor 100% duurzaam zijn (niet zogenaamd duurzaam) Dit is landelijk al verplicht sinds het jaar 2010. Bij de gemeente Almere staat de teller, volgens recente informatie, slechts op een magere 60% voor wat Maatschappelijk Verantwoord Inkoop betreft.
SPEERPUNT 2: Een lokale stabiele en veerkrachtige economie faciliteren en aanjagen We moeten kiezen voor werk dat minder productie van ‘weggooi’ consumptiegoederen oplevert. Liever banen in de zorg, het onderwijs, de ambachten, in duurzame (ver)bouw en, in stadslandbouw
voor de lokale voedselvoorziening en zoveel mogelijk productie van duurzame goederen. Dan krijgen mensen ook meer voldoening van hun werk. De KOP wil de samenleving weer centraal stellen en niet de grote geldgraaiers zoals sommige multinationals en financiële instellingen. De echte dienstverleners zoals onderwijzers, verpleegsters, bejaardenverzorgers, schoonmakers, boeren, reparateurs, timmerlui, loodgieters, winkeliers en ambachtslieden moeten weer centraal staan. Mensen die keihard en goed werken voor andere mensen. Herverdeling van lokale welvaart is hierbij een belangrijk aspect. Uitwassen met hoge salarissen en bonussen moeten we (nu de gemeente veel meer zorgtaken enz. gaat uitvoeren) gaan inperken. KOP actie nr. 5: De gemeente ontwerpt GEHEEL OPNIEUW een Economische Visie die nu wel de centrale focus heeft op de ontwikkeling van een duurzame, lokale en veerkrachtige economie met vooral de menselijke maat. Geen geld verspillende investeringen en ideeën/projecten meer voor kansloze en vooral nietduurzame sectoren zoals nu wel gebeurt door de huidige Economic Development Board van Almere. Dat betekent dus geen miljoeneninvesteringen in bijvoorbeeld een dure Floriade (levert altijd schulden op voor de gemeente) of uitbreiding van luchthaven Lelystad enz. Dus geen prestige objecten, maar investeren in de bestaande stad, daar waar het hard nodig is. In deze nieuwe Economische Visie staat het milieu en de mens centraal. De economie en de samenleving zijn beiden namelijk gewoon (sub)onderdelen van de ecologie en planeet en staan niet verheven boven het milieu (zie figuur 2).
Figuur 2) economie en samenleving zijn subonderdelen van de natuurlijke leefomgeving (de ecologie) en moeten dus ook zodanig worden gezien en behandeld. Dus de economie kan nooit groter worden dan de draagkracht van de aarde.
KOP actie nr. 6: Opzetten van een stadsbreed (PL)atform (E)co-nomische (I)deeën voor (D)uurzame (O)ntwikkeling bij (O)ndernemers (I)nitiatieven (PLEIDOOI) 9
Ontwikkel een Platform Eco-nomische Ideeën voor Duurzame Ontwikkeling bij Ondernemers Initiatieven (afgekort PLEIDOOI) voor ideeën/projecten zoals: ontwikkelen lokale valuta, opzetten (bedrijven)ruilhandel, opstart van kleinschalige en schone “greentech en cleantech” bedrijven, reparatie/recycle werkplaatsen, opzetten duurzame renovatie organisatie voor bouwvakkers, kringloop bedrijven, sluitende produktiekringlopen , overstappen naar MVO en duurzamer ondernemen, biologische voedselketen Almere, afvalpreventiesector, duurzame business cases, omscholing enz. enz. Hier kunnen ondernemers met elkaar ideeën uitwisselen, netwerken, samenwerken en concreet inhoud geven aan hun ontwikkelingsplannen om zo daadwerkelijk te kunnen (op)starten en/of om te kunnen schakelen naar duurzame diensten, producten en een echt duurzame bedrijfsvoering. Daarnaast staan alle faciliteiten en ondersteuning van PLEIDOOI in dienst van duurzame startende ondernemers en “om”schakelende bestaande bedrijven, met een goede zakelijke, financiële en technische ondersteuning. Er zullen toelatingscriteria gelden voor deelnemende ondernemers en bedrijven. Bedrijven met een slecht trackrecord zullen geweigerd worden totdat ze hun zaken verbeterd hebben (deelname aan PLEIDOOI leidt tot een plaatselijk duurzaamheidskeurmerk) Het platform is gekoppeld aan op te zetten ‘Creatieve broedplaatsen’ (voor jong en oud) zie KOP actiepunt nr. 16 KOP actie nr. 7: Stopzetting van de (niet werkende) Economic Development Board Almere De KOP wil onmiddellijke stopzetting van de dure Economic Development Board Almere, die tot nu toe heel weinig heeft opgeleverd als zogenaamde banenmotor voor Almere (waanzinnig budget van miljoen euro’s). Het geld dat nu nog (hopelijk) beschikbaar is gaat voor een deel naar ondersteuning van het nieuw op te richten praktijkplatform voor duurzame economische ontwikkeling (PLEIDOOI). De rest gaat naar promotie en omscholing (vooral werklozen) naar groene banen en duurzaam ondernemen. Natuurlijk ook naar ondersteuning van de Creatieve broedplaatsen voor jong en oud (zie KOP actienr. 16). De werkwijze en het gedachtengoed van de Economic Development Board Almere (EDBA) via 5 zogenaamde ‘kansrijke’ clusters is sowieso strijdig met de hoofdambitie van Almere om de duurzaamste stad van Nederland te worden . Het cluster ‘Duurzaam Almere’ wordt n.b. door hun beschouwd als zijnde één van de vijf kansrijke clusters van het economisch offensief en dit geeft nu juist precies aan wat de foute (economische) denkwijze is van de gemeente Almere. Zij zien namelijk cluster ‘Duurzaam Almere’ momenteel als randverschijnsel naast de andere vier niet duurzame en zogenaamde ‘kansrijke clusters’ zoals bijv. uitbreiding van luchthaven Lelystad. Dit is dus dweilen met de kraan open! Cluster ‘Duurzaam Almere’ zou echter het alles overkoepelende cluster moeten zijn waar alle andere (economische) sectoren en economisch beleid onder gebracht moeten worden!. SPEERPUNT 3: Promoot duurzaam (ver)bouwen en wonen en realiseer nu eindelijk een echt duurzame stedelijke ontwikkeling
KOP actie nr. 8: Duurzame stadsontwikkeling en herontwikkeling moet al vanaf de tekentafel worden ingebracht als harde voorwaarde voor iedere vorm van stadsontwikkeling. Een heel belangrijke stap is om het duurzaam bouwen en renoveren vroeg in het planningsproces in te brengen (dat gebeurt nu nog niet genoeg). Dat betekent dat ook in bestemmingsplannen opgenomen moet worden dat de coördinator duurzaam bouwen al aan de gang moet kunnen gaan met bouw- of renovatieplannen voordat er überhaupt een architect of aannemer aan te pas is gekomen. Er zal dus bijvoorbeeld al op de tekentafel een zuid gerichte verkaveling verplicht ingezet moeten worden ten behoeve van optimaal gebruik van gratis zonne-energie (bijvoorbeeld bij de bouw van Passief Huis huizenbouw). KOP actie nr. 9: In de bouw kan de gemeente scherpe bouwvoorwaarden stellen (veel scherper dan landelijke gemiddelden) KOP wil dat er standaard zeer scherpe (verplichte) duurzaamheidsvoorwaarden worden gesteld voor ALLE nieuwbouw vanaf 2015 en de uitvoering ook controleren. Dit betekent nu energieneutraal bouwen (in plaats van pas vanaf 2020) Dit is nu al technisch haalbaar (zoals stad van de zon in Heerhugowaard). Ook 100% gebruik van duurzame milieu- en mensvriendelijke bouwmaterialen (dus bijvoorbeeld vlasisolatie in plaats van giftige PUR schuim). Maar nu EERST grootschalig gaan investeren in verduurzamen van bestaande bouw!. De gemeente, woningbouwcorporaties en particulieren hebben een enorm huizen- en gebouwenbestand. Investeer hier in verduurzamen, dan heb je het snelst economisch- en milieueffect. Gekoppeld aan het duurzaam bouwen is het duurzaam renoveren eigenlijk van nog veel groter belang. Hier ligt een gigantisch besparingspotentieel zowel in energiebesparing (reductie CO2 uitstoot) als in geldbesparing (lagere energierekeningen voor iedereen !) Dit creëert bovendien ook enorm veel banen in de bouw/renovatie zie ook weer speerpunt 2. KOP heeft voor dit alles een serieuze aanpak opgesteld. zie KOP actie nr.12: terugverdienfonds (dat zichzelf bedruipt)
KOP actie nr. 10: Wij willen zoveel mogelijk bouwen met hout en andere milieuvriendelijke en liefst lokale, bouwmaterialen (zoals o.a. vlas, wol, hennep, glas enz.) Een belangrijk aspect van de bouw betreft het gebruik van FSC hout (o.a. bij houtskeletbouw). Hout uit goed beheerde bossen is een van de meest milieuvriendelijke bouwmaterialen die nu beschikbaar zijn. Hout is duurzaam, hernieuwbaar, CO₂ - neutraal en geeft zeer doeltreffende isolatie.
SPEERPUNT 4: Duurzame energievoorziening. Winst door mijn eigen energie! KOP actie nr. 11: Een “energieneutraal” bouwbeleid voeren 11
In het jaar 2020 moeten volgens wetgeving alle nieuwbouwwoningen energieneutrale woningen worden met een EPC van 0. De KOP wil echter de landelijke overheid een stap voor zijn en vanaf 2015 al een energieneutraal nieuwbouwbeleid invoeren. Dat moet ons inziens ook echt gebeuren want anders bouwen we nog steeds een zestal jaren inferieure energieverspillende woningen die dan nog steeds een bijdrage leveren aan de uitstoot van broeikasgassen en dus de klimaatverandering!. Zwaar inzetten op schone hernieuwbare duurzame energie (met name het gigantische potentieel van zonne-energie en windenergie). Bedrijfsgebouwen en woningen worden privé-energiecentrales. Hiervoor moet de gemeente Almere: • Goede duurzame energie informatie- en ondersteuning bieden aan geïnteresseerden, • proactief de voordelen van duurzame energieopwekking en participatie aangeven, • Coördineren en een goede ondersteuning bieden bij het opstarten van burger/bedrijven participatie via energie coöperaties enz. Hierbij kunnen bewoners en bedrijven van Almere zelf financieel profiteren van zonne-energie/windenergie participatie (lagere energierekeningen) en natuurlijk een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzamer Almere. • Zoveel mogelijk alle onnodige belemmeringen wegnemen/versoepelen voor bijvoorbeeld plaatsing van zonnepanelen enz. KOP actie nr. 12: Een groot (revolving) terugverdienfonds opzetten voor energieverduurzaming van woningen en gebouwen. Bestaande woningen worden waar nodig milieuvriendelijk geïsoleerd en voorzien van duurzame energieopwekking. PV zonnepanelen en/of een aandeel in lokale duurzame energieprojecten zoals bijv. windparken . Naast geldbesparing voor bewoners en gebouwgebruikers zal dit lokaal veel werkgelegenheid opleveren voor de komende jaren. Een revolving fonds (oftewel een terugverdien fonds) geeft specifieke (lage rente) leningen voor verduurzaming. Zo een fonds is 100 % zelf financierend want aflossing vindt plaats via de eigen bestaande energierekening (en leiden niet tot extra kosten voor bewoners, maar juist lastenverlichting). De gemeente leent hiervoor gelden tegen zeer lage rentetarieven vi a de ECB. Woonhuizen krijgen hiermee een betere energielabel (en zijn dus meer waard), hebben dan eigen energieopwekking en lastenverlaging vindt plaats via lagere energiekosten. SPEERPUNT 5: Onderwijs en leren over duurzaamheid KOP actie nr. 13: Duurzaamheid structureel invoeren op alle basisscholen en voortgezet onderwijs. Jong geleerd is oud gedaan. De gemeente verstrekt hiertoe informatiemateriaal aan de scholen. ALLE Almeerse scholen worden Groene vlag scholen (eco-schools) zoals Helen Parkhurst school. De EcoSchools methodiek biedt een goede structuur om duurzaamheid op te nemen in het curriculum. Ecoschools krijgen een internationale keurmerk, de Groene Vlag, waarbij de scholen zich profileren als duurzame onderwijsinstelling.
KOP actie nr. 14: Alle bestaande schoolgebouwen worden opgeknapt en gezond (goed binnenklimaat) en energieneutraal gemaakt (ook als onderdeel van groene vlag keurmerk) . Er wordt per school een energiebesparingsplan opgesteld en ook daadwerkelijk uitgevoerd. (hiervoor liggen al gereserveerde gelden uit het verleden) Gevaarlijke bouwmaterialen (zoals asbest) worden verwijderd.
KOP actie nr. 15: Alle nieuwbouwscholen in Almere moeten standaard voldoen aan de allerhoogste eisen voor duurzaamheid, dus o.a. energieneutraal zijn, een gezond binnenklimaat hebben en met 100% milieuvriendelijke materialen worden gebouwd voor een veilige, gezonde en prettige leeromgeving voor alle Almeerse kinderen (dit is dringend nodig)
KOP actie nr. 16: Creatieve broedplaatsen opzetten (voor jong en oud) en koppelen aan onderwijsinstellingen en overige instellingen en maatschappelijk betrokken bedrijven (met onderwerpen zoals Duurzaam bouwen, groen, gezondheidszorg, ambachten en techniek enz. Dit om een betere match te krijgen tussen leerstof en praktijk. Er worden een aantal creatieve broedplaatsen opgezet, zoals bijvoorbeeld een ‘duurzaam mode initiatief’ waarbij verschillende ontwerpers, opleidingen, maakbedrijven, consumenten bijeen komen en nadenken over lokale kledingproduktie. Er wordt kennis uitgewisseld, contacten worden gelegd en ideeën voor projecten uitgebroed en getoetst zodat men in Almere al klaar is voor de toekomst (toekomstige groei van kennis- en marktvraag). SPEERPUNT 6: Realiseer lokale ecologische (mens-, dier- en milieuvriendelijke) voedselproductie KOP actie nr. 17: Alleen biologische land- en tuinbouw initiatieven toestaan in Almere en omgeving. De gemeente Almere moet een beleid voeren dat biologische voedselproductie stimuleert. Land- en tuinbouwbedrijven mogen zich alleen vestigen in de gemeente als ze voldoen aan de geldende landelijke criteria voor biologische landbouwmethodes. Geen intensieve veeteelt (dus geen plofkipstallen, megastallen voor varkens enz.) Biologische regio-producten want streekproducten raken weer in! Streekprodukten versterken de lokale economie. Ze verminderen ook de voedselkilometers. De gemeente moet samen met het bedrijfsleven een belangrijke rol spelen in het stimuleren van streekproducten. De gemeente moet een belangrijkere rol krijgen om de markt voor biologische en streekproducten open te breken KOP actie nr. 18: De gemeente moet alleen lokaal en fairtrade biologisch voedsel in eigen catering, evenementen en kantines gebruiken . 13
KOP actie nr. 19: KOP wil een biologische streekmarkt opzetten in het stadscentrum (samen met ondernemers, lokale voedselproducenten en boeren) KOP actie nr. 20: Langdurig braakliggende gronden moeten tijdelijk gebruikt worden voor biologische stadslandbouw voor voedselproductie t.b.v. lage inkomens gezinnen (groente en fruit). 1) Appendix A De KOP 1000 kleinschalige stadsboerderijen plan in Almere Oosterwold
“Small is beautifull” oftewel klein(schalig) is mooi schreef de bekende duurzaamheidsheld F. Schumacher in de jaren ’70. Kleinschalige landbouw levert per hectare gebruikte grond meer (bio)diversiteit, verschillende soorten gewassen, meer opbrengst en vooral meer werkgelegenheid op. Vooral als men biologisch teelt met een breder assortiment aan gewassen. Kleinschalige biologische landbouw op percelen land van gemiddeld 2 Hectare (20.000m2) worden ook veel arbeidsintensiever bewerkt dan de traditionele grootschalige gemechaniseerde en computergestuurde traditionele landbouw. Gemiddeld zouden per boerderij een vijftal mensen van een redelijke inkomstenbron kunnen worden voorzien. Daarom wil de KOP een realistisch en voor betaalbaar plan lanceren voor het nieuw te ontwikkelen woon- en stadslandbouwgebied Oosterwold (een gebied van 4.300 hectare aan de oostkant van Almere en de westkant van Zeewolde) waar nu al ruimte is gereserveerd voor circa 2000 Ha (stads)landbouwgebied. Dat betekent dat het gebied zeker minimaal 5.000 vaste banen kan leveren, alleen al met de teelt van biologische gewassen. Daarnaast komen natuurlijk banen in de voedselbewerking, voedselverkoop, ondersteunende sectoren, onderwijs enz. Dat levert ook nog eens kans op enkele duizenden banen op. De gemeente Almere heeft nu nog geen concrete vestigingscriteria voor landbouwers in het gebied opgelegd. Dat kan beteken dat er een allegaartje van diverse (ongewenste) soorten landbouw zou kunnen komen (o.a. grootschalige intensieve chemische landbouw, komst van varkensmegastallen en fabrieks(plof)kippen. Allemaal weer gewone landbouwpraktijken waar we nu met de gewenste verandering naar een duurzame stad juist vanaf moeten stappen.
De KOP wil dat er daarom alleen stadslandbouwinitiatieven voor het gebied worden toegelaten wanneer ze aan de volgende toelatingscriteria voldoen: i.
Alleen biologische landbouw toestaan (dus zoveel mogelijk natuurlijk zonder gebruik van kunstmest, genetisch gemanipuleerde gewassen en chemische bestrijdingsmiddelen,
ii.
Kleinschalige boerderijen met een minimale grote van 0,5 Hectare en een maximum grootte van 3,5 Hectare dus gemiddeld ca. 2 Hectare per bedrijf. Hiermee bereikt men maximaal 1000 kleinschalige boerderijen (met een breed scala aan producten zoals fruit, markttuinen, kruiden, bloemen, honing enz.)
iii.
In eerste instantie krijgen inwoners van de participerende gemeentes (naar verhouding)
voorrang bij toewijzing van een perceel grond, iv.
Initiatiefnemende boeren ’in de dop’ moeten wel bereidheid tonen om serieus de benodigde vaardigheden en kennis hiervoor eigen te maken (of bestaande kennis uit te breiden naar biologische landbouwtechnieken) en deze toe te gaan passen om biologische stadslandbouw een goede kans van slagen te geven in de regio. Daartoe zal er ook een lokale biologische landbouwcentrum komen in het gebied met een voorbeeldboerderij en lokaal zal er ook een coöperatievorm worden opgezet voor kleine boeren om o.a. materiaal zoals tractoren, apparaten en schuren te kunnen kopen en onderling te delen.
De familie-/kleinschalige landbouw Deze familie- of kleinschalige landbouw kan een zeer belangrijke en veel voorkomende bron van inkomsten leveren. De gezinnen en individuen kunnen, ondanks de moeilijke economische omstandigheden van deze tijd, een zekere zelfstandigheid (zelfredzaamheid, veerkracht) ontwikkelen. In tegenstelling tot de op export gerichte, meestal grote bedrijven, zijn deze kleine bedrijven meer gericht op de eigen regionale-/stadsmarkt.
Met familielandbouw en het ontstaan van coöperaties kunnen grotere groepen eigenaar worden van de grond. In ieder geval zorgt deze vorm van landbouw voor meer lokaal werk voor een aanzienlijk deel van de LOKALE bevolking. Appendix B Stop de plofstad nu! (Almere maximaal 250.000 inwoners i.p.v. 350.000 inwoners zoals nu gepland)
Almere is Europa ‘s snelst groeiende 'New Town' oftewel nieuwe stad. De gemeente Almere heeft al een aantal jaren fanatiek gewerkt aan het zogenaamde schaalsprong 2030 plan (genoemd Almere 2.0) waarbij Almere van de circa 198.000 inwoners nu naar maar liefst 350.000 moet groeien in 2030, dát is de ambitie van Almere . Maar de groei staat inmiddels bijna stil. Probleem: de stad is niet populair, en werk is er ook al niet veel. Dat ligt niet alleen aan de crisis op de woningmarkt, maar is in feite het gevolg van planningsfouten in het ontwerp. De gewenste 'schaalsprong' naar 350.000 inwoners is zelfs een bedreiging. Het zou de bestaande stad verder uithollen.
De oorspronkelijke ontwerpplannen van Almere uit 1972 waren sterk gelinkt aan het destijds gepubliceerde rapport ‘The Limits to Growth’ (Grenzen aan de Groei). Daarbij was het ook de bedoeling dat Almere, als ruim opgezette groene stad, niet verder zou groeien dan een maximum van 250.000 inwoners; dat is 100.000 inwoners minder dan wat de schaalsprong van Almere 2.0 beoogt!. 15
Net als bij alles wat te snel en geforceerd moet groeien krijg je op een gegeven moment een situatie waarbij je een instorting krijgt. De structurele opbouw en het totale systeem is dan niet sterk en gezond genoeg, met andere woorden men krijgt een soort ‘plofkip’ effect maar hierbij spreken we van een ‘plofstad’. Te groot om zichzelf veerkrachtig en gezond te houden. De stad zakt door zijn eigen fundamenten heen. De Klimaat en Omgevings Partij wil dit niet laten gebeuren. Wij willen daarom zelf weer kunnen kiezen hoe groot en vooral hoe snel we groeien als stad en die keuze niet aan anderen overlaten. De Klimaat en Omgevings Partij Almere wil ook voor Almere ‘Grenzen aan de groei’ stellen met daarbij een natuurlijke gezonde groei en vooral ook geen ’plofstad’ kweken! Dat is niet goed voor Almere en past absoluut niet bij een ecologisch duurzame stad .
