Ontgiften haalt niets uit

uw leef- en eetwij(s)zer

20 1989-2009

®

Ontgiften haalt niets uit

volgens Prof. Dr. Nevens op tv één programma

Granaatappel tegen Alzheimer

Olijfolie tegen kanker

Natuurlijke middelen om insecten op afstand te houden

Baarmoederhalskanker - vaccin of niet?

Belgisch voedingsmagazine Faché instituut

Afgiftekantoor Lochristi | V.U.: Walter, O. M. Faché | Kerkstraat 101 | 9270 Laarne België e 7,8 | Nederland e 8,5 | jaargang 6 | MEI/JUNI 2009 | tweemaandelijks | P602654

45

Vitality plus

Voorbeelden zijn: PCB’s, Pesticiden, Schimmels Ftalaten (terug te vinden in plastic flessen) Fijn stof, Dioxines, Asbest Zware metalen, Chloroform, Chlorine Gevolgen: • Vermoeidheid • Allergieën / Astma • Immuniteitsproblemen • Hoofdpijn / Migraine • Depressie • Hormonale problemen • Etc.

Resium is een alcoholvrij mengsel van 10 belangrijke ontgiftende kruiden. Eén kuur Resium heeft een onmiddellijk effect. Andere positieve effecten van Resium:

Boordevol vitamines B

• Lever-en bloedreinigend • Elimineert urinezuren

Vitality plus is een krachtig middel te gebruiken bij vermoeidheden van allerlei aard. Vitality plus gaat ook het immuunsysteem verhogen dat kan aangetast zijn na ziekte of na zware fysieke en/of geestelijke inspanningen. Vitality plus gaat lege reserves aanvullen dankzij de aanwezigheid van allerlei vitamines B die aanwezig zijn in het hoofdingrediënt, koninginnebrij.

• Ondersteunt de prostaat • Helpt gewicht te verliezen • Helpt bij opgeblazen gevoel • Verbetert de huid • Helpt de spijsvertering • Geeft meer energie en verhoogt de concentratie.

Succesvol gebruikt door miljoenen mensen sinds 1929!

KORTINGSBON

U Voor meer informatie: CVBA Urmale De pierpontstraat 2 Tel: 013 55 60 92

• Ondersteunt lever en nieren

2,5 KORTING bij aankoop van 1 fles (600cc) Resium (

Naam: .

[email protected] 3540 Herk-de-Stad Fax: 013 55 21 05

Straat:

24,74/fl)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Postcode:

. . . . . . . . . . .

Gemeente: .

............................................

Stuur deze bon terug naar: Postkantoor St-Niklaas 1 • Postbus 148 • 9100 St-Niklaas Tel. 03 789 09 59 • Gratis Fax 0800 800 11 [email protected] • www.energeticanatura.com

®

Inhoud Leefnu geeft belangrijke adviezen en info om onnodige medische kosten uit te sparen. Nog meer info geven wij op onze open en gesloten website www.viow.be en in al onze cursussen. Medisch Journalist Walter faché

n redactioneel

• De toxische tijdbom tikt voor iedereen! Ontmijn hem samen met het Faché instituut op 17 oktober 2009...............................................4

n voedingsdossier

• Olijfolie in de strijd tegen kanker........................8 • Intensieve landbouw veroorzaakt massale vitamine B-tekorten!...........................10

n Recepten

• Zoete aardappel...................................................14

n medisch Dossier

LeefNu, een neutraal vakblad Leefnu blijft het enige orthomoleculair vakblad op de Beneluxmarkt dat zich niet bindt aan een productlijn om voldoende inkomsten te genereren. Wij hebben geopteerd voor een orthoceutische firmaraad die los van de redactie en de artikels in het blad functioneert.

• Vijf risico’s die tot suikerziekte kunnen leiden......................................................18 • Granaatappel beschermt tegen dementie, diabetes en prostaatkanker............20

n niet toxische kankertherapieën

• Moerman en de miskenning van gezonde voeding bij kanker..............................22

n Leefstijl

• Natuurlijke Insecticiden......................................26

n milieu

• Biobrandstof, verraderlijk groen voor de poen!.......................................................28

n achterkant van de waarheid • Baarmoederhalskanker......................................32

n ACTUEEL • Multivitaminen in genetisch gemanipuleerde maïs!..........................................6 • Haar vertelt veel over gezondheid.....................6 • Hoogopgeleide mannen en vrouwen leven langer en gezonder....................................7 • Eenzaamheid even gevaarlijk als overgewicht en roken...........................................7

n Eetwij(s)zer • Vis, noten en olijfolie tegen ouderdomsblindheid...........................................16 • Nattokinase breekt amyloïde plaques af........16 • Geborgen gevaren van fructose.......................17

n Waarschuwingen • Voedingssuppletie cruciaal voor veertigplussers!....................................................24 • Zwaarlijvigheid kan levensverwachting tien jaar verminderen.......24

n Toxiciteit • Ontgiften haalt niets uit is de conclusie van “Ook getest op mensen” op 27/05/09. ..........30

n orthotrends • B-vitaminen verminderen migraine.................34 • Dopingvrije topprestaties: Acetyl-cysteïne vertraagt sportieve uitputting............................................34 • Verband tussen vitamine K2 en prostaatkanker bevestigd.............................35 • Leefstijl en kanker...............................................35

Erkenning LeefNu Leefnu is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Tijdschrift erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’.

Wenst u nog meer info?

i

Bezoek onze gesloten website www.viow.be en vraag uw paswoord aan.

Nieuws Faché Instituut Publiciteit • • • •

Urmale.....................................................................2 Energetica Natura: Resium...................................2 Consumer links.....................................................37 Ojibwa De Roeck ‘Als vloeibaar beter is’.........40

• Lustrumcongres FIOW 20 jaar............................ 5 • Monografiën Faché Instituut..............................17 • Gezondheidsboekje n°1 Jij kunt slank en gezond blijven........................25 • Faché Instituut online.........................................36 • Lustrumcongres stop 100 jaar toxiciteit, stop kanker.................37 • Volgend nummer.................................................38 • Agenda Faché Instituut.......................................39 • Start cursus 2de jaar.............................................39

Abonneer u nu op Leefnu en Orthofyto en ontvang een gratis ontbijtboekje !

Redactioneel

De toxische tijdbom tikt voor iedereen! Ontmijn hem samen met het Faché Instituut op 17 oktober 2009.

H

et Faché Instituut organiseert op 17 oktober 2009, van 9 tot 17u, haar zesde ‘Orthomoleculair Congres in het Auditorium P.-J. Triest van de Campus Guislain, in de Jozef Guislainstraat 43 in Gent. Gedurende dit jubileumcongres, het Faché Instituut viert haar twintigjarig bestaan, wordt er vooral aandacht geschonken hoe een aantal voedingssupplementen kunnen helpen om de toxische overlast, waarmee ieder mens – bewust of onbewust – wordt geconfronteerd, te verminderen of voor een zeer groot deel te elimineren.

Walter OM Faché

Lustrumcongres 20 jaar FIOW

Stop 100 jaar toxiciteit...

Een unieke gelegenheid om alle toxische dossiers gedurende de laatste 100 jaar kritisch te evalueren hoe deze leidde tot de enorme toename van kanker.

...Stop kanker 6de orthomoleculair congres Auditorium P.-J. Triest van de Campus Guislain Jozef Guislainstraat 43, 9000 Gent

Georganiseerd door:

• Het Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen (FIOW) • De Belgian Society for Orthomolecular Medicine (BSOM) • Met medewerking van de leden van de Orthoceutische Firmaraad

Zaterdag 17 oktober 2009 van 9u tot 17u Inlichtingen: [email protected] • Tel. 09 369 06 42

4

zesde jaargang 2009 - n°45 - www.viow.be

De mensen die dit unieke congres bijwonen zullen ontdekken, hoe ogenschijnlijk onschuldige factoren in hun leven bijdragen aan het ontstaan van kanker in hun familie en kennissenkring. Het Faché Instituut zal op 17 oktober echter ook oplossingen aangeven opdat toxiciteit niet tot kanker hoeft te leiden. Preventieve orthomoleculaire gezondheidszorg en geneeskunde kunnen op dit vlak immers veel verdriet en ellende voorkomen. Het zesde orthomoleculair Congres kreeg dan ook de titel mee “Stop de 100 jaar toxiciteit….stop kanker”. Het was de Amerikaanse professor David Pimentel, die in de maand mei verklaarde dat deze planeet een groene, niet toxische economie en levenssfeer nodig heeft. Hij gaf aan dat de astronauten, die in het internationaal ruimtestation (ISS) verblijven, het voorbeeld gaven hoe de niet-toxische aarde van morgen er zou moeten uitzien. Zelfs menselijke urine wordt er gerecycleerd tot gezond drinkbaar water. Planten aan boord van het ISS zorgen voor de zuivering van de lucht. Toxiciteit aan boord van het ruimtestation wordt met de modernste

technologische snufjes geëlimineerd. Veel mensen vragen zich af wat voor nut het heeft, om gedurende zes maanden, zo’n 420 kilometer in een baan rond de aarde te cirkelen. “De astronauten leren ons, wat we op aarde moeten doen om op een gezonde wijze te overleven”, schrijft Pimentel. Wat is er nodig om de toxiciteit op de ‘blauwe planeet’ drastisch te verminderen? “Op termijn moet de wereldbevolking beperkt worden tot vier miljard mensen. Een strenge geboortecontrole is een must. De uitgeademde lucht van de nu zeven miljard wereldburgers, die toxisch geladen is, zorgt in belangrijke mate mee voor de toxiciteit en het toenemend aantal kankergevallen”, aldus de Amerikaanse professor. Het Faché Instituut volgt die redenering. Er is ook dringend behoefte aan massale bodemsanering. Iedere maand komt er immers wel een chemisch schandaal aan het licht, waaruit blijkt dat de bodem massaal vervuild is en bijdraagt tot een stijging van het aantal zieke mensen. Het meest concrete voorbeeld hiervan is de bodemsanering van de Balmatt site in Mol. Vlaams minister-president Kris

Redactioneel

Peeters gaf einde mei het startschot voor de schoonmaakwerkzaamheden. De sanering verloopt in drie fasen en kost ongeveer 6 miljoen euro. Er zal ongeveer 50.000 ton zwaar vervuilde asbestgrond opgeruimd worden. De sanering gebeurt in drie fasen. “De eerste en tweede fase bestaat uit het verwijderen van de verhardingen en het afgraven van de bodem’, zegt Kris Peeters. ‘Daarna zal de bodem opnieuw worden aangevuld met propere grond. Een derde en laatste fase omvat de aanpak van de grondwaterverontreiniging. Die drie fasen duren vermoedelijk tot 2011.’ Volgens milieuverenigingen liggen er in België meer dan vierhonderd sterk vervuilde stukken grond die toxisch genoeg zijn om tot kanker te kunnen leiden. Ieder jaar sterven er in ons land alleen twaalfduizend mensen aan de rechtstreekse gevolgen van luchtverontreiniging. De toxische partikels, die afkomstig zijn van het wegverkeer en de industrie, zijn de hoofdoorzaak. Verder zorgen ook de meeste klassieke geneesmiddelen en bewaringtechnieken, smaakversterkers en kleurstoffen in de voeding voor een dagelijkse dosis extra toxiciteit in ons lichaam….en in ons drinkwater. Zuiveringsinstallaties zijn niet meer in staat resten van geneesmiddelen en voedingschemicaliën uit het water te filteren. Het jubileumcongres van 17 oktober wil de aanwezigen antwoorden geven hoe we al die toxiciteit uit ons lichaam kunnen verdrijven. Het Faché Instituut is al jaren een leidinggevend wetenschappelijk orgaan die mensen, via onze tijdschriften, boeken en monografieën, maar ook dank zij de cursussen, duidelijk maakt hoe een toxisch lichaam terug gezond kan gemaakt worden. De laatste jaren concentreert het Faché Instituut zich dan ook voor negentig procent op het sensibiliseren van iedere mens. Het is verheugend om vast te stellen dat steeds meer mannen en vrouwen opteren voor de niet toxische oplossingen die o.a. orthomoleculaire voeding en voedingssupplementen te bieden hebben. De niet orthomoleculaire wereld poneert altijd dat de aanwezige toxische stoffen in voeding, in de lucht, of in de landbouwgronden zo miniem zijn, dat men de gevolgen ervan kan verwaarlozen. De realiteit van het stijgend aantal kankergevallen – om slechts een voorbeeld te noemen – toont echter overduidelijk aan dat alle kleine hoeveelheden samen, dramatische gevolgen hebben voor de gezondheid van ieder van ons.

Dit laatste zal nooit toegegeven worden door politici of multinationals, ook hier is de economische winst immers primordiaal. Bij de orthomoleculaire voedingsleer en geneeskunde blijft de mens centraal staan. Het bewijs ontdekt u andermaal op 17 oktober. U bent van harte welkom in onze niet-toxische en meer gezonde wereld. Met zijn allen ernaartoe ... reserveer reeds je plaats want deze zijn helaas beperkt tot 250! Uw hoofdredacteur Walter O.M. Faché Directeur Faché Instituut

Programma Congres 17 oktober 2009

Stop 100 jaar toxiciteit - Stop kanker 09.00 u Ontvangst/ Firma-Shoppen Dagvoorzitter Eric Ost ondervoorzitter FIOW 09.30 u

Openingsrede Dr Frans Fermon, President BSOM Is onze voeding vergif of medicijn? Een korte schets van de evolutie in de voedingsindustrie

09.45 u

De Voedingsindustrie een ramp Bioch. Walter Faché Directeur FIOW Een overzicht van de voedselrevolutie van 1900 tot 2000 De gevolgen voor de gezondheid nemen toe: overgewicht De vijf toxische fasen van ons leven: toxinen in het foetus tot volwassenheid Hoe de dioxinen en andere toxines elimineren?

11.00 u Straal u niet dood! Dr Mark Bottu, Erevoorzitter FIOW GSM – Draadloos Internet – Mammografie de achterkant van de waarheid Wat kan je eraan doen? 11.30 u Koffie pauze/ Firma-Shoppen 12.00 u

De Farmaceutische Industrie faalt Bioch. Walter Faché, HEOS Naar een veilige Menopauze Pil Hoe de gevaarlijke Statines vervangen? Hoe de onveilige Vaccins vervangen?

13.00 u Lunch/ Firma-Shoppen 14.00 u Steeds meer toxinen in onze basisvoeding, er is nog hoop. Prof Dr Ir Jozef Poppe Drinkwaterpollutie, een wereldprobleem. De nieuwe aardappel, Solanum “pesticidicum”? Hoe gluten-darmlekken kanker kunnen verwekken. 14.45 u

De Medische Industrie Bioch Walter Faché , HEOS Foliumzuur en open ruggetjes Griepepidemieën onder controle krijgen Ministers Europese Unie verontreinigd door synthetische chemicaliën Toxische synergieën gevaarlijker dan ooit

15.30 u Koffie pauze/ Firma-Shoppen 16.00 u Het Detoxificatie Systeem: de redding Bioch Walter Faché, HEOS Hoe moet het verder? Hoe kunnen wij ons beschermen tegen toxiciteit? Adviezen 17.00 u Receptie met feestelijke afsluiting van 20 jaar orthomoleculaire geneeskunde in België

Actueel In deze rubriek worden thema’s ‘heet van de naald’ uit de verschillende media overgenomen en door de redactieraad kritisch geëvalueerd.

Multivitaminen in genetisch gemanipuleerde maïs! Een Europese onderzoeksgroep zegt een transgene maïsvariëteit te hebben gemaakt die ‘verrijkt’ is met drie soorten vitamines. De genetisch gemanipuleerde maïs bevat veel meer bètacaroteen (een voorloper van vitamine A), vitamine C en foliumzuur (vitamine B9) dan normale maïs. De Spaanse en Duitse wetenschappers schrijven dit in het Amerikaanse

tijdschrift PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences). Volgens hen is niet eerder een transgene plant ontwikkeld die extra veel van meer dan één vitamine aanmaakt. Volgens de onderzoekers is het genetisch modificeren van gewassen een efficiënte manier om het vitaminegehalte van gewassen te verhogen. De helft van de wereldbevolking lijdt in

meerdere of mindere mate aan vitaminetekorten. De wetenschappers veranderden het DNA van een Zuid-Afrikaans maïsras - witte maïs - door jonge kiemen (embryo’s) te beschieten met metaaldeeltjes die waren bekleed met vijf genen – vier die een rol spelen bij de synthese van de drie vitamines plus een merker gen. De gemodificeerde maïs bevat zes keer zoveel

vitamine C, tweemaal zoveel foliumzuur en 169 keer zoveel bètacaroteen als de niet gemodificeerde variëteit. Het gehalte aan bètacaroteen is ook vijf keer hoger dan in Gouden Rijst, een ander genetisch ‘verrijkt’ voedingsgewas. De vitamineproductie bleef ook na drie oogsten op peil, aldus de onderzoekers in PNAS. (DB) Bron: PNAS

Haar vertelt veel over gezondheid Wat vertelt haar over de

haarverlies vaak erfelijk

extreem dieet volgen of

artritis, anticonceptie en

gezondheid van een mens?

is, heeft de familie van de

een eetstoornis hebben,

hoge bloeddruk haarver-

Het is bekend dat sommige

moeder meer invloed dan

kan haar zelfs massaal

lies veroorzaken. Normaal

aandoeningen en medicij-

die van de vader. Mannelijk

uitvallen. De leeftijd van

gezien begint het haar weer

nen zowel op het lichaam

haarverlies begint vaak bij

een mens is niet altijd de

te groeien indien men met

als het haar invloed heb-

de haarlijn en dan op de

oorzaak van grijze haren.

de medicatie stopt, maar

ben.

kroon. Bij vrouwen wordt

Mannen en vrouwen, die

sommige middelen kun-

het haar dunner op het hele

een grijze haartooi krijgen

nen permanente kaalheid

Mensen met vettige en gele

hoofd. Kaalheid bij vrou-

voor hun veertigste levens-

veroorzaken.

schilfers in hun haar kun-

wen komt echter minder

jaar, kregen dit wijsheids-

Te veel zon kan het haar

nen aan seborrheic derma-

vaak voor dan bij mannen.

verschijnsel genetisch mee

broos en droog maken.

titis lijden. Dat is een ont-

6

van de ouders. Aandoenin-

Daardoor breekt het snel-

steking van de hoofdhuid.

Kan een crashdieet haar

gen als bloedarmoede, een

ler af of gaat het vlugger

Deze aandoening wordt in

doen verliezen? In extreme

tekort aan vitamine B12 en

splitsen. Verzorgende

verband gebracht met hor-

gevallen is dit helaas wel

de huidziekte vitiligo kun-

producten met een be-

monen, schimmels en zelfs

zo. Menselijk haar heeft

nen ook vroegtijdig grijze

schermende zonnefactor

neurologische problemen.

proteïne en ijzer nodig om

haren veroorzaken.

helpen wel, maar mensen

Het wordt op dezelfde

gezond te blijven, daar-

manier behandeld als roos,

naast zijn omega-3, zink en

Ook sommige medicijnen

met een hoed om het haar

kortom met een natuurlijke

vitamine A zeer belangrijk.

hebben als bijwerking dat

te beschermen tegen teveel

anti-roos shampoo.

Extreme diëten kunnen

het haar uitvalt. Zo kunnen

zon. (WF)

Haarspecialisten beweren

haar trager doen groeien

antidepressiva, bètablok-

dat we meer dan 100 haren

of dof maken. Bij mannen

kers, ontstekingsremmende

per dag verliezen. Hoewel

en vrouwen die een heel

middelen en pillen voor


bereiken het beste resultaat

Bronnen: Universiteit van Wageningen en De Telegraaf

Actueel

Hoogopgeleide mannen en vrouwen leven langer en gezonder Een cursus volgen aan het Faché Instituut heeft altijd positieve gevolgen voor de kwaliteit van je leven. Hoogopgeleide mensen leven immers langer dan laagopgeleiden. Het verschil in het aantal kwaliteitvolle levensjaren is indrukwekkend. Uit Nederlandse cijfers – Belgische gegevens bestaan niet – blijkt dat leergierige

mannen en vrouwen zestien tot negentien jaar langer volop kunnen genieten van dit aardse bestaan. De gegevens zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Mensen met een lage opleiding leven niet alleen minder lang, ze worden ook veel sneller ziek. Zo mogen mannen met alleen basisonderwijs (diploma van hoger

middelbaar onderwijs) er gemiddeld vijftig jaar op rekenen in goede gezondheid te leven. Voor mannen met hoger onderwijs is dat gemiddeld 69 jaar. Hoewel vrouwen gemiddeld ouder worden dan mannen, is het aantal jaren dat ze in goede gezondheid leven gelijk aan dat van de mannen. Vrouwen brengen dus gemiddeld een groter deel van

hun leven in een minder goede gezondheid door. Op hogere leeftijd blijven de verschillen tussen hoog- en laagopgeleiden bestaan. Laagopgeleide 65-jarigen hebben naar verwachting gemiddeld nog negen jaar zonder lichamelijke beperkingen te leven. Bij hoogopgeleide mannen en vrouwen is gemiddeld veertien jaar. (DB)

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (Nederland)

Eenzaamheid even gevaarlijk als overgewicht en roken Het gevoel van eenzaamheid laat je je niet alleen ongelukkig voelen, het is ook nog eens slecht voor je gezondheid. Eenzaamheid is volgens Amerikaans onderzoek even slecht als overgewicht en roken. Deze studie werd uitgevoerd aan de Universiteit van Chicago. Het blijkt dat de meest eenzame mensen een bloeddruk hebben die gemiddeld dertig punten hoger ligt dan mannen en vrouwen met een zeer actief sociaal leven. Dit is een van de voornaamste redenen waarom eenzame mensen een grotere kans hebben om hartziekten te ontwikkelen en hieraan te sterven.

Maar er zijn meer problemen waar eenzame mensen mee te kampen hebben. Zo hebben ze last van slapeloosheid en kunnen ze sneller de ziekte van Alzheimer krijgen. De Amerikaanse wetenschappers ontdekten tevens dat eenzame mensen meer cortisol in hun bloed hebben. Dit stresshormoon vormt een bedreiging voor het immuniteitssysteem en resulteert in de eerder aangehaalde hoge bloeddruk maar veroorzaakt op termijn ook zware depressies. Dit zou trouwens een van de redenen zijn waarom vereenzaamde personen soms euthanasie aanvragen.

Volgens de Amerikaanse wetenschappers kun je tussen een eenzaam en een populair persoon op het vlak van gezondheid dezelfde vergelijking maken als tussen iemand die rookt en iemand die niet rookt. “Mijn collega’s en ik waren verbaasd over het resultaat van het onderzoek. Het laat zien dat eenzaamheid veel invloed heeft op je gezondheid,” aldus Professor Giacotto, die verantwoordelijk is voor deze studie. “Eenzame mannen en vrouwen hebben een slechtere gezondheid. Ze bewegen minder, geven sneller op, eten meer calorieën en zoeken meer troost in een vette

hap en suiker. Eenzaamheid vermindert duidelijk de controle over jezelf”, voegt de wetenschapper er nog aan toe. Volgens Professor Giacotto wordt de kans op eenzaamheid steeds groter nu er steeds minder grote gezinnen zijn. Mensen leven langer, hebben minder kinderen en zij reizen meer. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat mensen steeds minder echte goede vrienden hebben dan een generatie geleden. (DB) Bron: The Daily Telegraph (Londen)


7

Voedingsdossier

OLIJFOLIE

in de strijd tegen kanker

Hilde Maris

H

et orthotarisch dieet staat de laatste tijd veel in de belangstelling als het over gezondheid gaat. Terecht, zo blijkt, want het orthotarisch dieet wordt geassocieerd met een lager voorkomen van atherosclerose, harten vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Eén van de hoofdbestanddelen uit het orthotarisch dieet is ongeraffineerde extra vierge olijfolie. Van olijfolie is al langer bekend dat ze bescherming biedt tegen harten vaatziekten, maar de laatste tijd worden steeds meer bewijzen geleverd voor haar antikanker werking. Hoewel olijfolie voor 75% uit het enkelvoudig onverzadigde vetzuur oleïnezuur bestaat, zijn het vooral de bestanddelen die in minieme hoeveelheden aanwezig zijn, zoals antioxidanten, polyfenolen, squaleen en β-sitosterol die verantwoordelijk worden geacht voor de preventieve werking.

8

Squaleen

β-sitosterol

De belangrijkste koolwaterstof in olijfolie is squaleen, een triterpeen en een tussenproduct in de cholesterolbiosynthese. Extra vierge olijfolie bevat ongeveer 801200 mg squaleen per 100 g. In de mediterrane landen, waar men veel olijfolie consumeert, krijgt men gemiddeld 200-400 mg squaleen per dag binnen. Epidemiologische studies uit verschillende landen tonen aan dat een hoog gebruik van olijfolie en squaleen het risico op borstkanker aanzienlijk verlaagt. Experimentele studies hebben aangetoond dat squaleen darmkanker, longkanker en huidkanker kan voorkomen bij knaagdieren. De preventieve werking tegen kanker zou onder meer toe te schrijven zijn aan de immuniteitsmodulerende, ontstekingsremmende en antioxidant eigenschappen van squaleen. Squaleen leidt ook tot apoptose of geprogrammeerde celdood van kankercellen, het voorkomt angiogenese (het ontstaan van nieuwe bloedvaten die de kankercel van voedingsstoffen en zuurstof voorzien) en versnelt de afvoer van kankerverwekkende stoffen.

Fytosterolen of plantensterolen zijn een groep cholesterolachtige stoffen die in de celmembranen van planten voorkomen. De totale hoeveelheid fytosterolen die in extra vierge olijfolie zijn aangetroffen varieert tussen 113-265 mg/100g olie. β-sitosterol maakt daarvan 9095% uit. Andere fytosterolen die in olijfolie voorkomen zijn campesterol (3%) en stigmasterol (1%).


Van fytosterolen is vooral het cholesterolverlagende effect bekend. Echter duiden meer en meer studies op de anti-tumoreffecten van fytosterolen, met name van β-sitosterol. Zo werd gevonden dat de groei van prostaatkankercellen met 24% afneemt en de geprogrammeerde celdood met een factor vier stijgt. Ook bij goedaardige prostaatvergroting lijkt β-sitosterol effectief. Er werd een gunstige werking gevonden bij darmkanker en borstkanker en een hoge consumptie van fytosterolen blijkt het ontstaan van maagkanker te voorkomen. Het merendeel van de genoemde onder-

Voedingsdossier

zoeken betreft dieronderzoek en in vitro studies, waarbij gebruik wordt gemaakt van celcultuurmodellen van specifieke kankersoorten. Desondanks zijn de bevindingen veelbelovend en wijzen zij erop dat fytosterolen, met name β-sitosterol, kunnen ingezet worden bij de preventie van verschillende soorten kanker, waaronder prostaat-, darm-, borst- en maagkanker.

Polyfenolen Polyfenolen zijn een groep van chemische verbindingen die alleen in planten voorkomen. Voorbeelden van polyfenolen zijn de flavonoïden, tanninen, antocyanidinen enz. In olijfolie vindt men vooral tyrosol, hydroxytyrosol, oleuropeïne, secoiridoïden en lignanen. Polyfenolen werken ontstekingsremmend, maar hebben ook een antioxidant werking, ze beschermen de lichaamscellen tegen vrije radicalen. Vrije radicalen zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling van onder meer harten vaatziekten, neurodegeneratieve ziekten en kanker. Zo blijkt ook dat de polyfenolen uit olijfolie DNA beschermen tegen vrije radicalen schade. DNAschade kan tot kanker leiden. Studies tonen verder aan dat de polyfenolen uit olijfolie in staat zijn de verschillende stadia in het ontstaan van kanker, inclusief uitzaaiingen, te remmen. Ze stimuleren niet alleen de geprogrammeerde celdood, maar ook de differentiatie van kankercellen, waardoor deze zich weer tot normale cellen ontwikkelen. Dit effect werd onder andere gevonden bij darmkanker. Uit recent onderzoek blijkt ook dat de polyfenolen uit olijfolie de overexpressie van het borstkankergen HER2 voorkomen en zo het ontstaan van borstkanker tegengaan. Polyfenolen hebben ook een antibacteriële werking. Zo is in vitro aangetoond

dat het de Helicobacter pylori, de bacterie die verantwoordelijk is voor het merendeel van de maagzweren en sommige vormen van maagkanker, kan doden.

Omega 9 Hoewel uit voorgaande blijkt dat vooral de minieme bestanddelen uit olijfolie verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de antikanker werking, mag men zeker het belang van het basisbestanddeel, het enkelvoudig onverzadigde vetzuur, oleïnezuur, niet over het hoofd zien. Dit omega 9-vetzuur vormt ongeveer 75% van olijfolie en is verantwoordelijk voor een heel scala aan gezondheidseffecten, waaronder ook een krachtige antioxidant werking. Het is een stabiel vetzuur, dat in tegenstelling tot de meervoudig onverzadigde vetzuren (linolzuur en alfalinoleenzuur) niet zo snel oxideert en dus minder vrije radicalen pathologie geeft. Hoewel linolzuur een essentieel vetzuur is, is een overmaat aan linolzuur in de westerse voeding de oorzaak van een verhoogd voorkomen van onder meer harten vaatziekten, allergieën, ontstekingen, hormonale stoornissen, immuniteitsdaling en kanker. Olijfolie bevat slechts 10% linolzuur. De enkelvoudige onverzadigde vetzuren in olijfolie verbeteren de samenstelling van de celmembranen, wat gunstig is voor de hele stofwisseling.

Referenties 1.

2.

3. 4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Dagelijks minstens twee eetlepels koudgeperste extra vierge olijfolie kunnen een belangrijk wapen zijn in de strijd tegen ziekte, niet in de laatste plaats tegen kanker. Het beschermend effect blijkt heel belangrijk in de eerste decennia van het leven. Olijfolie moet dus reeds voor de puberteit deel uitmaken van het dagelijks dieet en geconsumeerd worden voor de rest van het leven.

11.

12.

13.

Perez-Jimenez F et al. International conference on the healthy effect of virgin olive oil. Eur J Clin Invest. 2005 Jul;35(7):421-4 Sotiroudis TG et al. Anticarcinogenic compounds of olive oil and related biomarkers. Eur J Nutr. 2008 May;47 Suppl 2:69-72. Faché O.M.W. Gezond ontbijten. Gezondheidsboekje n°2. Publi Media Faché Instituut 2009. Menendez JA en al. Extra-virgin olive oil polyphenols inhibit HER2 (erbB2)-induced malignant transformation in human breast epithelial cells: relationship between the chemical structures of extra-virgin olive oil secoiridoids and lignans and their inhibitory activities on the tyrosine kinase activity of HER2.. Int J Oncol. 2009 Jan;34(1):43-51 Hashim YZ et al. Inhibitory effects of olive oil phenolics on invasion in human colon adenocarcinoma cells in vitro. Int J Cancer. 2008 Feb 1;122(3):495-500. Escrich E et al.Molecular mechanisms of the effects of olive oil and other dietary lipids on cancer. Mol Nutr Food Res. 2007 Oct;51(10):1279-92. Romero C et al.In vitro activity of olive oil polyphenols against Helicobacter pylori. J Agric Food Chem. 2007 Feb 7;55(3):680-6. Machowetz A et al. Effect of olive oils on biomarkers of oxidative DNA stress in Northern and Southern Europeans. FASEB J. 2007 Jan;21(1):45-52. Epub 2006 Nov 16 García-Segovia P et al. Olive oil consumption and risk of breast cancer in the Canary Islands: a population-based case-control study. Public Health Nutr. 2006 Feb;9(1A):163-7. Fabiani R. Virgin olive oil phenols inhibit proliferation of human promyelocytic leukemia cells (HL60) by inducing apoptosis and differentiation. J Nutr. 2006 Mar;136(3):614-9 Smith TJ. Squalene: potential chemopreventive agent. Expert Opin Investig Drugs. 2000 Aug;9(8):18418 Moreno JJ. Effect of olive oil minor components on oxidative stress and arachidonic acid mobilization and metabolism by macrophages RAW 264.7. Free Radic Biol Med. 2003 Nov 1;35(9):1073-81. Awad AB et al. beta-Sitosterol activates Fas signaling in human breast cancer cells. Phytomedicine. 2007 Nov;14(11):747-54. Epub 2007 Mar 12.


9

Voedingsdossier

Intensieve landbouw veroorzaakt massale vitamine B-tekorten! Dirk Bogaert

H

et adagio van veel artsen en diëtisten dat een gezonde gevarieerde voeding de mens alle vitamines verschaft die hij nodig heeft om gezond te blijven werd reeds een halve eeuw geleden achterhaald. Het spijtige is dat geen enkele medische faculteit van om het even welke universiteit daar aandacht aan besteedt. Precies om die reden, en ook omdat het Faché Instituut zich de afgelopen twintig jaar heeft gespecialiseerd in de gevolgen van voedingstekorten op de gezondheid, leert u in dit overzichtartikel over vitamine B (de B kan ook voor Belangrijk staan), wat de gevolgen zijn indien u lezer, bewust of niet, te weinig vitamine B in uw bloedbaan zou hebben. Vitamine B is een verzamelnaam voor acht wateroplosbare vitamines. Vroeger werd gedacht dat vitamine B één verbinding was, maar uit later onderzoek bleek dat het verschillende stoffen waren die vaak samen voorkomen in voedsel. Dat zijn vitamine B1 (thiamine), vitamine B2 (riboflavine), vitamine B3 (niacine), vitamine B5 (pantotheenzuur), vitamine B6 (pyridoxine), biotine, vitamine B9 (foliumzuur) en vitamine B12 (cobalamine). De 8 vitamines worden samen het vitamine B-complex genoemd. Vitamine B speelt een belangrijke rol in de cellulaire stofwisseling. Verder is deze vitamine goed voor onder andere de huid, het haar, de ogen, de spijsvertering en het zenuwstelsel.

10


Waar zit vitamine B in? Vitamine B zit voornamelijk in yoghurt, lever, noten, volkoren granen en groene groenten. Een tekort kan diverse klachten tot gevolg hebben, waaronder: vermoeidheid, huidontstekingen, bloedarmoede en een verstoorde stofwisseling.

De verschillende B-vitaminen afzonderlijk bekeken Vitamine B1 ( thiamine) is een in water oplosbare vitamine. Deze vitamine is onder andere belangrijk voor de energievoorziening in het lichaam. Het zorgt voor de verbranding van koolhydraten uit ons voedsel, waardoor we energie

Voedingsdossier

krijgen. Ook zorgt het voor een goede werking van het hart en het zenuwstelsel. Bronnen Vitamine B1 komt voor in: aardappelen, groente, vlees, vleeswaren, brood, graanproducten, peulvruchten, melk en melkproducten. Gevolgen van een tekort Mensen die langdurig slecht eten en/of mensen die overmatig gebruik maken van alcohol kunnen een tekort ontwikkelen. Een tekort aan vitamine B1 kan in het begin allerlei vage gevoelens van ogenschijnlijk onverklaarbare onrust veroorzaken, zoals chronische vermoeidheid en een gebrek aan eetlust. Een teveel aan vitamine B1 is niet schadelijk voor het lichaam. Dit omdat vitamine B1 tot de wateroplosbare vitamines behoort en gemakkelijk het lichaam verlaat via de urine. Vitamine B2 (riboflavine)

ervoor zorgen dat er een tekort aan vitamine B2 ontstaat. Een tekort kan ervoor zorgen dat huidontstekingen ontstaan zoals kloofjes, voornamelijk in de mondhoeken. Een tekort kan ook leiden tot een verlaging van het hemoglobinegehalte. Er zijn geen schadelijke gevolgen bekend bij overmatig gebruik van vitamine B2. Een teveel aan deze vitamine verlaat het lichaam via de urine. Vitamine B3 (niacine) Speelt een belangrijke rol bij de werking van het zenuwstelsel en de energievoorziening voor het lichaam. Verder speelt het een rol bij de aanmaak van vetzuren. Bronnen Vitamine B3 komt voor in verschillende voedingsmiddelen zoals: vlees, vis, noten, graanproducten, groente en fruit.

twee verschillende vormen voor, namelijk nicotinezuur en nicotinamide. Van nicotinezuur is bekend dat het bij grote hoeveelheden bloedvatverwijding (flushing) in de huid kan veroorzaken. Dit veroorzaakt jeuk en een rode huid. Dit heeft echter geen ernstige gevolgen. Van overmatig gebruik van nicotinamide zijn geen negatieve effecten bekend. Vitamine B5 (pantotheenzuur) is een in water oplosbare vitamine en speelt een rol bij de opbouw en afbraak van koolhydraten, vetten en eiwitten en bij de vorming van bepaalde hormonen. Verder speelt het een belangrijke rol bij de energievoorziening van het lichaam. Bronnen Vitamine B5 komt voor in bijna alle voedingsmiddelen, namelijk: Groente, fruit, melk (producten), volkerenproducten, peulvruchten, vlees (lever, nier) en eieren.

Bronnen Vitamine B2 komt voor in melk en melkproducten, vlees en vleeswaren, brood en graanproducten, groente en fruit.

Gevolgen van een tekort Een eiwitrijke en gevarieerde voeGevolgen van een tekort ding is nodig om geen vitamine B3 Een tekort aan vitamine B5 treedt tekort te ontwikkelen. Bij een alleen op wanneer men zeer tekort aan vitamine B3 kunnen de slecht eet. volgende klachten optreden: huidontstekingen, slijmvliesoldoende Zitten er nog v ontstekingen in deze de mond, tong B-vitaminen in en darmen. Deze ? industriële pizza verschijnselen worden aangeduid als de ziekte pellagra (ruwe huid).

Gevolgen van een tekort Geen of te weinig gebruik van melk, zuivelproducten en vlees kan

Gevolgen van een teveel Vitamine B3 komt in

is een in water oplosbare vitamine die betrokken is bij de energievoorziening in het menselijk lichaam en nodig is voor het behoud van een gezonde huid en haren. Verder is het onder andere van belang voor de vorming van rode bloedcellen die betrokken zijn bij het zuurstoftransport.


11

Voedingsdossier

Er zijn geen specifieke verschijnselen bij de mens bekend van een tekort aan vitamine B5. Dieren bleken bij een tekort verschijnselen als huidontstekingen en bloedarmoede te ontwikkelen. Het ontstaan van het burning feet-syndroom, dat voorkomt bij bejaarden in slechte omstandigheden (slechte voeding, diarree en dergelijke), wordt wel toegeschreven aan een tekort aan vitamine B5. Bij zeer hoge doseringen (tientallen grammen per dag) van vitamine B5 kan diarree optreden. Andere nadelige effecten van een overmatig gebruik zijn niet bekend. Vitamine B6 (pyridoxine)

Gevolgen van een teveel aan vitamine B6 Als veilige bovengrens wordt 100 mg per dag aangehouden. Een teveel aan vitamine B6 kan afwijkingen in het lichaam veroorzaken, voornamelijk aan het zenuwstelsel. Mensen die hoge dosissen vitamine B6 innemen en tintelende vingers ervaren, doen er goed aan de dosis te verlagen tot 50 milligram per dag. Een te veel aan vitamine B6 kan in extreme gevallen zenuwschade veroorzaken.

is belangrijk voor de weerstand en de spijsvertering. Ook speelt het een rol bij de stofwisseling, de afbraak en opbouw van eiwitten en is nodig bij de afweer, de groei, de bloedaanmaak en het zenuwstelsel.

Biotine

Bronnen Goede voedingsbronnen van vitamine B6 zijn vlees, vis, eieren, graanproducten, aardappelen en peulvruchten, groenten, melk en melkproducten.

Bronnen Belangrijke bronnen van biotine zijn pinda’s, noten, gistextracten, eieren, lever, nier en melk.

Gevolgen van een tekort Bij een zeer eiwitrijke voeding kan een tekort aan vitamine B6 optreden. Verder kan het gehalte aan vitamine B6 in de voeding achteruit gaan waardoor er te weinig van het vitamine wordt opgenomen. Zo gaat er bijvoorbeeld bij het braden van vlees 50% van de vitamine verloren. Zeer duidelijke gevolgen van een vitamine B6 tekort zijn bij volwassenen nog niet vastgesteld. Men veronderstelt dat bij ernstige tekorten ontstekingen in en rondom

12

de mond, bloedarmoede en veranderingen in het zenuwstelsel kunnen ontstaan.


is een in water oplosbare vitamine en speelt een rol bij het vrijmaken van energie uit eten. Ook speelt deze vitamine een rol bij het gezond houden van het haar en de huid.

Gevolgen van een tekort Een tekort aan biotine treedt niet snel op. Mensen die langdurig per infuus gevoed worden met een voeding die geen biotine bevat of mensen die veel rauw kippeneiwit gebruiken kunnen mogelijk een tekort ontwikkelen. Bij een tekort aan deze vitamine kunnen de volgende verschijnselen zich voor doen: haaruitval, zwakke nagels, huidaandoeningen, bloedarmoede, depressie en spierpijn. Foliumzuur (vitamine B9) is een in water oplosbare vitamine

en betrokken bij diverse processen in het menselijk lichaam. Zo is foliumzuur nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen die betrokken zijn bij het zuurstoftransport in het lichaam. Ook speelt foliumzuur een belangrijke rol bij de aanleg van de hersenen en het ruggenmerg (neurale buis) van een ongeboren kind. Zo kan extra gebruik van 400 tot 500 microgram foliumzuur, in de vorm van een supplement, bij vrouwen die zwanger willen worden tot acht weken na de bevruchting het risico op een kindje met een open ruggetje aanzienlijk verkleinen. Foliumzuur blijkt ook een positieve invloed te hebben op het verlagen van het risico op harten vaatziekten. Bronnen Foliumzuur komt voornamelijk voor in (groene) groenten, brood, aardappelen, zuivelproducten en (orgaan)vlees. Gevolgen van een foliumzuurtekort Een foliumzuurtekort kan ontstaan door het gebruik van een onevenwichtige voeding en door overmatig gebruik van alcohol. Verschijnselen die kunnen ontstaan zijn onder andere bloedarmoede, vermoeidheid, verstoorde opname van verschillende voedingsstoffen en afwijkingen aan rode en witte bloedcellen in het lichaam. In onze Lage Landen blijken tekorten regelmatig voor te komen, vooral bij mensen die leiden aan bepaalde darmaandoeningen, bij zwangere vrouwen, ouderen en alcoholisten. Te weinig vitamine B12 of vitamine C kan een negatieve invloed hebben op de opname van folium-

Voedingsdossier

zuur uit de voeding. Verder gaat foliumzuur door koken, opwarmen en afgieten van kookvocht verloren. Ook kan het gebruik van bepaalde medicijnen een negatieve invloed uitoefenen op de absorptie van foliumzuur uit de voeding. Foliumzuur en zwangerschap Een tekort aan foliumzuur kan bij aanstaande moeders het risico verhogen op een kind met een open ruggetje (neuraalbuisdefect). Daarom wordt er tijdens de zwangerschap extra aanvulling van 400 microgram tot 500 microgram geadviseerd aan zwangere vrouwen (van vier weken voor de conceptie tot acht weken daarna). Gevolgen van teveel foliumzuur Een teveel aan foliumzuur heeft diverse bijwerkingen. Zo kan een te hoge inname van foliumzuur een vitamine B12tekort verhullen. Hierdoor kan een vitamine B12-tekort niet meer eenvoudig vastgesteld worden met alle schadelijke gevolgen van dien. Verder kan foliumzuur de uitscheiding van zink bevorderen en kan het de werking van een aantal medicijnen beïnvloeden die epileptici gebruiken. Vitamine B12 (Cobalamine) is een in water oplosbare vitamine. Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor een goede werking van het zenuwstelsel. Vitamine B12 is voor opname in het lichaam afhankelijk van een stof genaamd Intrinsieke Factor, die in de maag gemaakt wordt. Het menselijk lichaam is in staat vitamine B12 op te slaan in het lichaam. Bronnen Vitamine B12 zit uitsluitend in dierlijke producten zoals vlees en vleeswaren, vis, eieren, melk en melkproducten.

Veganisten en vitamine B12 Omdat vitamine B12 uitsluitend voorkomt in dierlijke producten lopen veganisten een grotere kans op een tekort aan vitamine B12. Veganisten doen er daarom goed aan deze vitamine aan te vullen door middel van een supplement. Symptomen van een tekort aan vitamine B12 Mensen die geen of zeer weinig gebruik maken van dierlijke producten lopen de grootste kans op het ontwikkelen van vitamine B12-tekort. Verder hebben ouderen vaak een tekort aan vitamine B12. Dit komt omdat zij minder of geen Intrinsieke Factor aanmaken en omdat zij dikwijls een maagaandoening hebben (atrofische gastritis). Intrinsieke factor is nodig voor de opname van vitamine B12 en atrofische gastritis zorgt ervoor dat er minder maagzuur word geproduceerd waardoor B-vitamines minder goed worden opgenomen. Een tekort aan vitamine B12 wordt niet gelijk opgemerkt, omdat het lichaam eerst de voorraad moet opmaken. Een tekort aan vitamine B12 kan een vorm van bloedarmoede veroorzaken en verder kan de stofwisseling van foliumzuur verstoord raken. Bij een ernstig tekort kan schade aan de zenuwen ontstaan, coördinatie- en geheugenstoornissen. Een teveel aan vitamine B12 is niet mogelijk, omdat het lichaam de opname van deze vitamine uit de voeding kan verminderen.

Alcohol drinken noodzaakt extra vitamine B!

Info: Monografie nr. 5 “Alcoholisme orthomoleculair benaderen” Bestellen: [email protected]

Referenties: 1.

2.

3.

4.

5.

Besluit: Vanuit orthomoleculair standpunt bekeken is het vandaag zeer moeilijk om voldoende vitamine B via de voeding op te nemen. De intensieve landbouw die de grond uitput en volstopt met chemicaliën is hiervan de voornaamste oorzaak. Het is daarom te adviseren dagelijks gebruik te maken van een orthomoleculair vitamine B voedingssupplement, dit om tekorten en de gevolgen ervan te voorkomen.

6. 7.

8.

Elmadfa I, Singer I. Vitamin B-12 and homocysteine status among vegetarians: a global perspective. Am J Clin Nutr. 2009 May;89(5):1693S-1698S. Vogiatzoglou A, Smith AD, Nurk E, Berstad P, Drevon CA, Ueland PM, Vollset SE, Tell GS, Refsum H. Dietary sources of vitamin B-12 and their association with plasma vitamin B-12 concentrations in the general population: the Hordaland Homocysteine Study. Am J Clin Nutr. 2009 Apr;89(4):1078-87. Bentley TG, Weinstein MC, Willett WC, Kuntz KM. A cost-effectiveness analysis of folic acid fortification policy in the United States. Public Health Nutr. 2009 Apr;12(4):45567. Mancinelli R, Ceccanti M. Biomarkers in alcohol misuse: their role in the prevention and detection of thiamine deficiency. Alcohol Alcohol. 2009 MarApr;44(2):177-82. Faché W, Alcoholisme orthomoleculair benaderen, Monografie 5 van het Faché Instituut. Gordon N. Cerebral folate deficiency. Dev Med Child Neurol. 2009 Mar;51(3):180-2. Kifle L, Ortiz D, Shea TB. Deprivation of folate and B12 increases neurodegeneration beyond that accompanying deprivation of either vitamin alone. J Alzheimers Dis. 2009 Mar;16(3):533-40 Lin CC, Yin MC. Vitamins B depletion, lower iron status and decreased antioxidative defense in patients with chronic hepatitis C treated by pegylated interferon alfa and ribavirin. Clin Nutr. 2009 Feb;28(1):34-8.


13

Orthotarische recepten

Zoete aardappel

Lies Helsloot

O

nze typische Belgische aardappelen kent iedereen al in 1001 recepten, maar wanneer ik tijdens mijn workshops pols naar de kennis over en het gebruik van de zoete aardappel dan besef ik dat er voor deze lekkere groente nog heel wat werk aan de winkel is. Wie deze delicatesse reeds klaarmaakte, beperkte zich vaak enkel tot het koken ervan in water. Vele anderen hebben het wel eens zien liggen in de winkel, maar nog nooit gekocht. Maar eens je weet hoe veelzijdig, lekker en gezond deze groente is, ben je verkocht. In dit artikel zet ik enkele receptideeën op een rijtje. Veel plezier en smakelijk.

Geroosterde zoete aardappel uit de oven Ingrediënten.

• •

Heb jij ook een fantastisch recept met deze mooie groente of andere gezonde receptjes die je aan iedereen zou willen vertellen? Laat het me dan weten via info@ lieskookt.be. Misschien komt jouw recept dan met je naam in mijn kookboek. Ik kijk alvast uit naar jullie ideeën!

14


1 à 1,5 kg zoete aardappelen 1 à 2 teentjes look, fijngeperst TIP: koop een goede lookpers, die gemakkelijk te reinigen is. Bij Brabantia zijn er met een uitneembaar gedeelte. Deze zijn absoluut niet duur. Een andere manier om makkelijk look fijn te persen is met een fijne rasp van bijvoorbeeld het merk Cuisipro of Microplane, verkrijgbaar bij de speciaalzaak voor keukenspullen. Deze raspen bestaan in verschillende formaten: voor kaas, voor look, gember, chocolade, citroenzeste (schil),… Ze raspen met een absoluut minimum aan verspilling en zijn in een wip afgespoeld.

Wel vlijmscherp, dus… oppassen! • • • • • • •

½ theelepel zachte currypoeder (curry madras) ½ theelepel gemalen komijnzaad ½ theelepel gemalen koriander ½ theelepel nootmuskaat zeezout (bv Danival, Lima) naar smaak een flinke scheut olijfolie eerste persing of kokosvet zwarte peper (liefst vers gemalen) TIP: investeer in goede pepermolens van bijvoorbeeld het merk Peugeot. Ikzelf heb er vier staan: 1 voor zwarte peper, 1 voor witte peper, 1 voor korianderzaad, 1 voor groene peper of een mix van verschillende soorten.

Bereiding • •

•

Verwarm de oven voor op 180 graden. Neem een grote ovenschaal en doe er alle kruiden, zout, look en olijfolie in. Was de zoete aardappelen onder de kraan en borstel ze met een groentenborsteltje. (bv van kokos, te vinden in de natuurvoedingswinkels) Snij de aardappelen in grote dobbelsteentjes van 3 op 3 cm of in lange partjes (soort dikke friet). De schil laten we eraan voor de smaak en de vitamientjes.

Orthotarische recepten

•

•

Zoete aardappelen kunnen vrij groot zijn, dus een groot, scherp mes is dan wel het veiligste en handigste. Meng de blokjes goed met de kruiden in de ovenschaal en zet het geheel in de oven. Na ongeveer 40 minuutjes zijn de aardappeltjes klaar, maar vaak kunnen de baktijden verschillen door de soort aardappel en je oven. Controleer dus eens tussendoor of ze niet te bruin worden. Ze zijn gaar als je er met een mespuntje of vork gemakkelijk in kan prikken. Ze mogen gerust wat krokant zijn, zo eet ik ze het liefste.

Variaties: Probeer ook eens een kruidenmengeling van: • paprikapoeder (gewoon of gerookte), nootmuskaat • verse rozemarijn, nootmuskaat en twee lepels lopende honing • ras-el-hanout: een kruidenmengeling uit het Midden-Oosten, te vinden in Turkse en Marokkaanse winkeltjes en bij sommige winkelketens (bv. Delhaize) • Garam Masala: een Indische specerijenmix, te vinden in de natuurwinkel, Delhaize of speciaalzaak

Over de hoeveelheden gebruikte kruiden: in mijn recepten geef ik een aanduiding aan in lepelmaten, deze handige maatlepeltjes vind je in de betere keukenspullenzaak. Het gebruik van kruiden is zeer persoonlijk. Je kan de hoeveelheden dus aanpassen aan je eigen voorkeur. Ik geef hier gewoon een normale hoeveelheid aan, die door de meesten gesmaakt wordt.

Zoete aardappeltorta Deze ‘torta’ is eigenlijk een soort quiche, maar dan zonder bodem. Je maakt ze met als basis de puree van zoete aardappel.

Ingrediënten.

• • • • • • • • •

Bereiding • Verwarm de oven voor op 180 graden. • Meng de melk met de maïzena en klop goed met de garde om alle klontertjes te verwijderen. Voeg de kruiden, zout en eieren toe en meng goed. Voeg er dan de puree aan toe en meng. • Neem een groot stuk bakpapier en leg het in een taartvorm van ± 28 cm. Zorg dat er geen gaatjes in het papier zijn en dat het na aandrukken in de hoeken nog zo’n 1 à 2 cm uitsteekt boven de vorm om lekken te voorkomen. • Giet het mengsel in de vorm en doe er wat kaas op. Als afwerking kan je er ook maanzaadjes over strooien voor een mooi effect. • Plaats de torta voorzichtig in de oven en bak gedurende een halfuur. Om te controleren of hij gaar is, voel je best in het midden van de taart of het mengsel gestold is. • Je eet deze torta het beste niet te warm en met een grote gemengde rauwkostsalade.

200 ml melk of sojamelk 4 eieren 1 eetlepel maïzena (gewone, geen express!!) TIP: voor 100% glutenvrije versie kan je de maïzena vervangen door arrowroot zeezout zwarte peper nootmuskaat naar smaak Parmezaanse kaas of gruyèrekaas 500 g zoete aardappelpuree

Zoete aardappelgratin Ingrediënten

• • • • • • •

1,5 kg zoete aardappelen zeezout peper (vers gemalen) ½ theelepel nootmuskaat olijfolie 500 ml melk of sojamelk 1 teentje look, fijngeperst

Bereiding • Verwarm de oven op 180 graden. • Was en borstel de aardap-

•

•

•

pelen in fris water. Snij ze in fijne plakken van ¼ cm met een groot mes of beter met een mandoline of foodprocessor. Vet een ovenschaal in met olijfolie en leg er de schijfjes trapsgewijs in mooie rijtjes in. (net zoals een klassieke gratin dauphinois). Meng de melk met zout, peper, look en nootmuskaat en giet dit over de aardappeltjes. Werk af door het geheel te besprenkelen met een flinke scheut olijfolie. Dek de schaal af met een laagje

bakpapier om verbranden te voorkomen. •

Zet het geheel in de oven gedurende 40 minuutjes, haal het bakpapier eraf en werk af met wat geraspte kaas en zet even onder de gril voor een goudbruin korstje.

Variatie: Meng eens wat verse rozemarijn onder de aardappeltjes. Lekker bij wildvlees of lamsvlees.


15

Eetwij(s)zer Voeding is een filosofie. Deze rubriek spoort de lezer aan om verstandig met eten om te gaan. Met deze tips en trucs reiken we een leidraad aan om dag na dag tot een beter dieet te komen.

Vis, noten en olijfolie tegen ouderdomsblindheid

Ouderdomsblindheid, maculadegeneratie in het medisch jargon, is het verlies van zichtsvermogen door aftakeling van belangrijke netvliescellen. Uit twee rapporten blijkt dat gezonde voeding een belangrijke rol speelt in de preventie ervan. Via enquêtes die sinds 1992 werden afgenomen, heeft men de eetgewoonten van bijna 2500 Australiërs onderzocht. Deze enquêtes waren er vooral op gericht om de inname

van vetzuren in te schatten. Vijf à 10 jaar later nam men foto’s van de retina om eventuele maculadegeneratie vast te stellen. Het eten van vis, minstens éénmaal per week, was sterk geassocieerd met bescherming tegen maculadegeneratie, en deze bescherming kwam duidelijker naar voren bij mensen die minder linolzuur (een omega 6-vetzuur) innamen. Het eten van noten vertoonde eenzelfde associatie. De bescherming tegen

maculadegeneratie zou vooral via de doorbloeding van de bloedvaten gebeuren. Omega 3-vetzuren verhindert immers de aanmaak van plaques in de bloedvaten, ook in die van de ogen waardoor er een zuurstofgebrek optreedt. In een ander rapport werd verslag gedaan van gelijkaardig onderzoek bij 6734 Australiërs. Dit vond dat het consumeren van trans-vetzuren – die vind je terug in gebakken en sterke verwerkte voeding – tot meer maculadegeneratie leidt. Olijfolie daarentegen bood wel bescherming, niet omwille van de vetzuren, zo staat in het rapport, maar eerder omwille van de antioxidanten die je mee krijgt. (PVM)

Referentie:

Chong EW, Robman et al. Fat consumption and its association with age-related macular degeneration. Arch Ophthalmol. 2009;127[5]:656-665, 674-680

Nattokinase breekt amyloïde (alzheimer) plaques af Verschillende supplementen zoals curcumine, ginkgo biloba, co-enzym Q10 en alfa-liponzuur kunnen het ontstaan van beta-amyloïde plaques remmen en wellicht het proces van de ziekte van Alzheimer vertragen. Nieuw in vitro-onderzoek laat zien dat nattokinase in staat is om reeds gevormde amyloïde plaques af te breken. Nattokinase is een enzym uit natto, een typisch Japans

16


gerecht uit gefermenteerde soja. Dit enzym is in staat om de fibrinolyse (het proces waarbij een bloedstolsel langzaam wordt afgebroken) te activeren en het stollingsproces te remmen. Daarmee heeft het een gunstige invloed op het voorkomen van vorming van stolsels en harten vaatziekten. Taiwanese onderzoekers hebben het effect van nattokinase op drie ver-

schillende fibrine-eiwitcomplexen onderzocht welke betrokken zijn bij alzheimer, amyloïdosis en prionziekten. Nattokinase was in staat om alle drie de typen fibrine-eiwitcomplexen in vitro af te breken. (DB)

Referentie:

Hsu, RL, Lee KT, Wang JH, et al., Amyloid-degrading ability of nattokinase from Bacillus subtilis natto. J Agric Food Chem. 2009.

Monografieën van het Faché Instituut

Geborgen gevaren van fructose Heeft het te maken met een zogenaamde lagere glycemische index, of omdat vruchtensuiker misschien minder ongezond klinkt als witte suiker? In ieder geval kom je van de regen in de drop door op fructose over te schakelen. Er bestaat namelijk een weinig erkende aandoening, fructose-intolerantie, waarbij fructose slecht verwerkt kan worden in het lichaam. De meest officiële versie van fructose-intolerantie is een erfelijke ziekte die voorkomt bij 1 op de 130.000 pasgeborenen. Echter minder bekend is dat vele andere mensen een lichtere vorm hebben van fructose-intolerantie, wat maakt dat ze vage symptomen hebben waar de oorzaak naar te gissen is. Van fructose eet je bepaald niet weinig bijna 100 gram per dag voor een gemiddelde Europeaan. Fructose-intolerantie – of fructose-overmaat, hoe je het ook bekijkt – kan aanleiding geven tot reuma, jicht, misselijkheid, duizeligheid, lusteloosheid, geel zien, buikpijn, jeuk, krampen, nachtmerries, slaapproblemen, uitdroging, onverklaarbare koorts… . Bij andere mensen ligt het probleem niet bij de verwerking van fructose in het lichaam, maar bij een slechte opname in de darmen. Hierdoor blijft fructose achter voor de darmflora, waarvan vooral de candida-gist kan profiteren. Dit geeft darmen immuniteitsproblemen. Probeer de dagelijkse hoeveelheid te beperken tot minder dan 75 gram per dag. Ook fruit kan grote hoeveelheden fructose bevatten, zo ook de vers geperste fruitsappen, waarmee je zeker rekening mee moet houden. Wat niet aanvaardbaar is in geval van fructose-intolerantie zijn cichorei-, tarwe- en agavestroop, honing, en alles wat gewone suiker bevat. Gewone suiker (sucrose) bestaat immers uit een glucose-fructoseverbinding, dus de helft van alle suiker die je eet, mag bij uw fructose-inname geteld worden. (WF) Referentie:

Faché Walter OM. Gezond ontbijten. Gezondheidsboekjes Faché, VIOW Publi Media (2005)

Nr. 5 – Hoe kunnen we alcoholisme ondersteunen met nutriceutica?

In deze monografie komt men alles te weten over alcoholische dranken, alcoholdetoxificatie en alcoholverslaving. Een teveel aan alcohol kan het metabolisme danig in de war schoppen. Met de juiste nutriënten kan men zowel de ontgifting van alcohol ondersteunen als de drang naar alcohol verminderen. Prijs: 20 euro

Nr. 67 – De ziekte van Alzheimer

Er bestaat nog altijd geen afdoend medicijn tegen alzheimer, hoewel massa’s gelden geïnvesteerd worden in onderzoek ernaar. Hierbij worden natuurlijke oplossingen ‘vergeten’ ondanks het feit dat voor vele aspecten van alzheimer orthomoleculaire oplossingen bestaan. Zowel in de preventie als de behandeling komen deze oplossingen in deze monografie uitgebreid aan bod. Prijs: 30 euro

Nr. 7 – Het lichaam optimaal draineren

In een wereld vol toxische stoffen – vanwaar ze ook afkomstig zijn – heeft onze lever haar handen vol. Met de juiste inzichten omtrent toxiciteit en detoxificatie wijst deze monografie u de weg om het lichaam te helpen in de drainage van allerhande afval- en gifstoffen. Prijs: 20 euro


17

Medisch dossier

Vijf risico’s die tot suikerziekte kunnen leiden Walter OM Faché Televisie schadelijk voor diabetici

Televisie schadelijk voor diabetici

Burn-out veroorzaakt diabetes

Noorse wetenschappers hebben onderzocht welk verband er bestaat tussen een stijgende bloedsuikerspiegel en het aantal uren die jonge mensen voor een televisietoestel doorbrengen. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat televisie kijken de bloedglucose gemiddeld met 16 procent laat stijgen. De Noorse studie duurde drie maanden. Er namen 538 kinderen en adolescenten met diabetes type 1 aan deel. Voor ieder uur televisie nam de bloedglucose toe en dit onafhankelijk van de leeftijd, het chronische aspect van de aandoening en de body mass index (BMI). De schadelijkheid van televisie voor diabetici kan volgens de wetenschappers zeer eenvoudig worden verklaard. Televisie kijkende jongeren en volwassenen leven sedentair (geen beweging), eten ongezond en onregelmatig. De televisieprogramma’s bepalen voor een deel wanneer en wat er geconsumeerd wordt. Televisie zet bijvoorbeeld aan om meer overbodige calorieën te verorberen. Al deze ogenschijnlijk onschuldige factoren zorgen voor een stijging van het bloedsuikergehalte. De Noorse wetenschappers analyseerden ook de uren die doorgebracht werden voor een computerscherm. Eigenaardig genoeg stelde men daar geen correlatie vast tussen het stijgen van de bloedglucose en het actief bezig zijn voor een computerscherm. Burn-out veroorzaakt diabetes

Onvoldoende nachtrust veroorzaakt diabetes

18

Werknemers die aan beginnende burn-out lijden, hebben volgens wetenschappers bijna dubbel zoveel risico om suikerziekte te krijgen, dan mensen die er in slagen om rustig en kwaliteitsvol te blijven presteren. Het waren Israëlische onderzoekers die het verband tussen burn-out en diabetes voor het eerst vaststelden. Ze deden


hiervoor een studie bij 677 mannen en vrouwen gedurende een periode van drie tot vijf jaar. Alle deelnemers, waarvan de gemiddelde leeftijd 42 jaar bedroeg, waren bij de start van dit onderzoek in goede gezondheid. Iedere vrijwillige proefpersoon moest tijdens het onderzoek een vragenlijst invullen om het niveau van zijn fitheid zowel op lichamelijk als op mentaal vlak te bepalen. Er werden ook vragen gesteld over het medisch verleden van iedere deelnemer en de gevoerde levensstijl. Op basis van deze gegevens konden de wetenschappers bepalen dat 348 van de 677 proefpersonen aan een vorm van chronische uitputting (burn-out) leden. Later bleek dat deze mensen meer kans hadden om diabeet te worden dan de deelnemers die effectief iets grondig aan hun professionele status hadden veranderd. Zeventien mensen die hetzelfde beroep bleven uitoefenen kregen gedurende de periode van het onderzoek suikerziekte. Burn-out is volgens de wetenschappers een even grote risicofactor om suikerpatiënt te worden dan de andere bekende symptomen als een te hoge body mass index (BMI), roken of totaal geen matige sportieve activiteit op de dagelijkse agenda plaatsen. Onvoldoende nachtrust veroorzaakt diabetes Jonge, gezonde volwassenen, die gedurende drie opeenvolgende nachten geen herstellende nachtrust krijgen zien hun glucosetolerantie met een kwart dalen. Dit is het resultaat van een studie die gepubliceerd werd in de Proceedings of the National Academy of Sciences. “Het is ook zeer waarschijnlijk dat een verstoord slaappatroon tevens een cruciale rol speelt bij het ontstaan van ouderdomsdiabetes. Oudere mensen slapen meestal minder goed en hebben daardoor te

Medisch dossier

lijden aan overgewicht”, beweren wetenschappers. Drie studies die op 7 december 2008 in Nature genetics werden gepubliceerd tonen nu heel duidelijk aan dat deze eerder bekende visie correct is. Een gen dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van een melatoninereceptor kan bij veel mensen niet goed functioneren. Daardoor maken die personen nog minder melatonine aan waardoor er ernstige slaapproblemen en diabetes kunnen ontstaan. Dit niet goed functionerend gen zorgt voor een 20 procent verhoogd risico op het ontstaan van suikerziekte omdat de bloedglucose sterk toeneemt. Meer dan 23.000 mannen en vrouwen namen deel aan de drie vermelde studies. Uit een studie die in 2006 werd gepubliceerd blijkt dat een juiste combinatie melatonine en zink diabetici kan helpen om beter te slapen en een meer gezonde bloedsuikerspiegel te krijgen. Melatonine werkt niet verslavend. Stress kan suikerziekte veroorzaken Wetenschappers waren er tot voor kort altijd van overtuigd dat diabetes van het type 1 werd veroorzaakt door een auto-immuunziekte die de cellen van de pancreas vernietigt. Die cellen zijn verantwoordelijk voor de productie van insuline. Een slecht werkend immuunsysteem lag bijgevolg aan de basis van de ziekte. Volgens Canadese en Amerikaanse onderzoekers is een slecht werkend afweersysteem echter niet de enige oorzaak. Het zenuwstelsel en stress spelen ook een sleutelrol in het ontstaan van diabetes. Nieuwe, nu nog experimentele, behandelingsmethoden lieten toe de ziekte stop te zetten zonder enig toxisch neveneffect voor het immuunsysteem. De wetenschappers hebben immers een ‘schakelaar’ ontdekt die zowel gebruikt wordt door de insulinecellen als door de

cellen van het zenuwstelsel. “Suikerziekte ontstaat wanneer deze cellulaire schakelaar niet optimaal functioneert”, zegt Professor Dosch die de onderzoeken leidt. “We hebben toevallig ontdekt dat het zenuwstelsel een veel grotere impact heeft op het afweersysteem. De zenuwen die pijn- en stresssignalen naar de hersenen sturen, zijn verbonden met de cellen van de pancreas.” Besluit: Mensen die dagelijks onder druk werken lopen een groter risico om diabeticus te worden. Stress is mee verantwoordelijk voor de huidige diabetespandemie.

Stress kan suikerziekte veroorzaken

Hoe ouder de moeder, hoe groter de kans op diabetes voor het kind Gedurende de laatste drie decennia wachten vrouwen langer om zwanger te worden. Uit een Britse millenniumstudie bleek al dat vrouwen, die op hun 25ste levensjaar een kind krijgen, vijf procent kans hebben dat de baby aan diabetes van het type 1 zal lijden. De diabeteskans stijgt naarmate de biologische klok van de moeder verder tikt. Een zwangere vrouw van 45 jaar heeft meer dan dubbel zoveel kans om een kind te krijgen dat geconfronteerd wordt met diabetes. Toch is er ook goed nieuws. Omega 3 supplementen kunnen er voor zorgen dat kinderen geen suikerziekte van het type 1 krijgen. Dat blijkt uit een studie die uitgevoerd werd door wetenschappers van de universiteit van Colorado. Zij volgden 1770 jonge kinderen vanaf de leeftijd van 1 jaar die een verhoogd diabetesgevaar liepen door de leeftijd van de moeder. Omega 3-vetzuren, die dagelijks worden ingenomen, halveren de kans om op jonge leeftijd suikerpatiënt te worden. De visvetzuren beschikken over ontstekingswerende eigenschappen waardoor de onvolwassen pancreascellen van de kinderen veel beter beschermd worden.

Hoe ouder de moeder, hoe groter de kans op diabetes voor het kind

Referenties 1.

2.

3.

4.

5.

Margeirsdottir HD, Larsen JR et al. Strong association between time watching television and blood glucose control in children and adolescents with type 1 diabetes, Diabetes Care. 2007 June;30(6):156770 Melamed S, Shirom A et al. Burnout and risk of type 2 diabetes: a prospective study of apparently healthy employed persons, Psychosom Med. 2006 NovDec;68(6):863-9 Norris JM, Yin X et al. Omega-3 polyunsaturated fatty acid intake and islet autoimmunity in children at increased risk for type 1 diabetes. JAMA. 2007 Sep 26;298(12):1420-8 Amano M, Suemaru K et al. Effects of Physical and Psychological Stress on 5-HT2A Receptor-mediated Wet-dog Shake Responses in Streptozotocininduced Diabetic Rats. Acta Med Okayama. 2007 Aug;61(4):205-12 Bingley PJ, Douek IF et al. Influence of maternal age at delivery and birth order on risk of type 1 diabetes in childhood: Prospective populationbased family study. Br Med J, August 2000;321:420-4


19

Medisch dossier

Granaatappel beschermt tegen dementie, diabetes en prostaatkanker

Walter OM Faché

De granaatappel levert een van de duidelijkste bewijzen dat alledaagse voeding nog steeds de beste preventieve medicijn is

D

e populariteit van de granaatappel is in veel landen gestegen, dankzij de unieke eigenschappen. De vraag naar granaatappelen is gestegen, en stimuleert investeren in de teelt van het fruit. De granaatappel wordt meestal als versproduct gegeten, en wordt in Oekraïne als decoratie gebruikt voor desserts. In Georgië wordt de granaatappel gebruikt in salades, en in andere landen gebruikt men deze vrucht in sauzen. Granaatappelsap wordt ook steeds populairder in de preventieve gezondheidszorg. Orthomoleculaire biochemici en artsen zeggen dat er oneindig veel mogelijkheden zijn om granaatappel te gebruiken teneinde ziekten te voorkomen, of herstellende patiënten sneller terug gezond te maken (regeneratieve geneeskunde). Uit meer dan vierhonderd wetenschappelijke studies blijkt dat het fruit veel antioxidanten bevat, en o.a. preventief kan zijn tegen kanker, veroudering, hartkwalen, reuma, Alzheimer, en Parkinson. Hetzelfde kan trouwens gezegd worden van (biologisch) appelsapconcentraat. Regelmatige consumptie van appelsapconcentraat remt het ontstaan en de progressie van de ziekte van Alzheimer. Stoffen uit appelsap verminderen de productie van amyloïde plaques in de hersenen. Dat schrijven de Amerikaanse neurologen Thomas Shea en Amy Chan in het vakblad Journal of Alzheimer’s Disease. Alzheimer is een ouderdomsziekte, waarbij cellen (neuronen) in de hersenen hun normale functie verliezen.

20


De oorzaak is een overmatige productie van het eiwit amyloïd-beta. Daardoor ontstaan zogenaamde seniele plaques tussen de zenuwcellen. Deze cellen kunnen vanwege de plaques geen signalen meer naar elkaar doorsturen. De hersenfunctie gaat dan steeds verder achteruit. De overproductie van amyloïd-beta heeft zowel een genetische als een voedingscomponent. Dat blijkt uit vele wetenschappelijke studies. Uit deze onderzoeken op mensen en dieren blijkt dat het missen van een mutatie van het ApoE eiwit het ontstaan van Alzheimer in de hand werkt. Een tekort aan ApoE betekent niet alleen dat er meer amyloïd-beta wordt aangemaakt, ook het vermogen om dit lastige eiwit weer af te breken raakt beschadigd. Een tekort

Medisch dossier

aan foliumzuur (wateroplosbare vitamine B) en vitamine E in de voeding zorgt, zowel bij mensen als bij dieren die de ApoE gen mutatie niet hebben, voor een hogere amyloïd-productie.

Appelsaptherapie Wetenschappers zijn er vrijwel zeker van dat de schade door een tekort in de voeding is te neutraliseren door het drinken van appelsap of granaatappelsap. Deze fruitsoorten remmen immers de amyloïd-beta productie. Opgelet! Appelsap heeft echter geen invloed op de genetische component van de ziekte.

Gaan we straks allemaal appelsap drinken om het ontstaan van Alzheimer te vertragen? Die kans bestaat, want onderzoekers weten dat appels en granaatappels relatief hoge concentraties S-adenosyl-methionine (SAM) bevatten. SAM onderdrukt de activiteit van een gen dat de amyloïdbeta productie stimuleert.

Granaatappel sap vertraagt Alzheimerproces met 50 procent! Uit een studie die gepubliceerd werd in het tijdschrift Neurobiology blijkt dat het dagelijks drinken van granaatappelsap de opbouw van bèta-amyloïden met de helft vertraagt. Granaatappelsap bevat immers veel polifenolen. Die bieden bescherming tegen oxidatieve stress die veroorzaakt wordt door de bèta-amyloïden. Deze oxidatieve stress doden de hersencellen en geven de bèta amyloïden alle kansen om verder toe te slaan. Post mortem onderzoek op muizen leverde alvast het sluitende bewijs dat het gebruik van granaatappelsap de opbouw van bèta-amyloïden met de helft had vermindert in vergelijking met

knaagdiertjes die geen granaatappelsap bij hun drinkwater kregen toegevoegd.

Prostaatkanker en granaatappelsap Uit een Amerikaanse studie blijkt dat het sap van de granaatappel ook een belangrijke bijdrage kan leveren bij de behandeling van prostaatkanker. Als patiënten met prostaatkanker die geopereerd zijn, of bestraald zijn, sap drinken van de granaatappel lijkt het erop dat het langer duurt voordat ze de ziekte terugkrijgen. Stoffen in het sap onderdrukken bepaalde stofwisselingsprocessen van de kwaadaardige cellen. Ook de waarde van het zogenaamde prostaat specifieke antigen, PSA stijgt minder snel bij het drinken van granaatappelsap. De studie was een fase IIonderzoek, met totaal 46 patiënten.

Granaatappel tegen arteriosclerose Granaatappelsap is ook een smakelijke ‘voedingsmedicijn’ om de oxidatie van bepaalde bloedvetten (LDL) tegen te gaan. Dit betekent dat de vrucht bescherming kan bieden tegen vaatvernauwing. Dat granaatappelsap in de belangstelling staat blijkt ook uit meer dan 200 wetenschappelijke publicaties over dit sap.

De granaatappel en diabetes De granaatappel levert ook hulp aan diabetespatiënten. Mensen met diabetes die drie maanden lang dagelijks granaatappelsap dronken bleken minder kans te hebben op aderverkalking, wat de oorzaak is in tachtig procent van de sterfgevallen bij diabetes. Een verrassende ontdekking was ook het feit dat de suikers uit de vrucht geen negatieve invloed hadden op de bloedglucosewaarden.

Referenties: 1.

2.

3.

4.

5.

Cerdá B, Soto C, Albaladejo MD, Martínez P, Sánchez-Gascón F, TomásBarberán F, Espín JC. Pomegranate juice supplementation in chronic obstructive pulmonary disease: a 5-week randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Eur J Clin Nutr. 2006 Feb;60(2):245-53. Aviram M, Dornfeld L, Rosenblat M, Volkova N, Kaplan M, Coleman R, Hayek T, Presser D, Fuhrman B. Pomegranate juice consumption reduces oxidative stress, atherogenic modifications to LDL, and platelet aggregation: studies in humans and in atherosclerotic apolipoprotein E-deficient mice. Am J Clin Nutr. 2000 May;71(5):1062-76. Aviram M, Dornfeld L, Kaplan M, Coleman R, Gaitini D, Nitecki S, Hofman A, Rosenblat M, Volkova N, Presser D, Attias J, Hayek T, Fuhrman B. Pomegranate juice flavonoids inhibit low-density lipoprotein oxidation and cardiovascular diseases: studies in atherosclerotic mice and in humans. Drugs Exp Clin Res. 2002;28(2-3):49-62. Thomas Shea en Amy Chan, Dietary supplementation with apple juice decreases endogenous amyloidbeta; levels in murine brain, Journal of Alzheimer’s Disease 16 (2009) Phase II Study of Pomegranate Juice for Men with Rising Prostate-Specific Antigen following Surgery or Radiation for Prostate Cancer. Clinical cancer research : an official journal of the American Association for Cancer Research.” Clin Cancer Res. 2006 Jul 1;12(13):4018-402


21

Niet toxische kankertherapieën

Moerman en de miskenning van gezonde voeding bij kanker Joost Meeusen

D

e moderne kankertherapieën zijn een dure aangelegenheid. Apparaten om kanker te bestralen zijn vrij indrukwekkend: de veiligheid van het personeel moet gegarandeerd zijn en een enorme precisie is vereist. De ontwikkeling van nieuwe chemo-medicatie vergt tientallen jaren onderzoek. Daarbij komt nog dat ze ontwikkeld worden voor een steeds kleinere groep van specifieke kankerpatiënten.

Dit lijvig boek kan besteld worden aan e30 bij het FIOW. 09 369 06 42 - [email protected]

Indien zoveel geïnvesteerd moet worden voor een geneesmiddel dat maar aan amper 100 Belgische patiënten ‘verkocht’ kan worden, dan zal het kostenplaatje niet anders dan gigantisch zijn. Moest de staat er niet in tussen komen met het terugbetalingssysteem, dan had deze trend allang het failliet van de farmaceutische gezondheidszorg betekent. Voor de niet-toxische en preventieve geneeskunde zal de repressie enkel maar toenemen. De onbetaalbaarheid van de kankertherapieën staat in schril contrast met het Moermandieet. Cornelis Moerman (18931988) was een Nederlandse arts die vanaf 1939 kankerpatiënten begon te behandelen met een dieet van verse groenten, vers fruit en ongeraffineerde graanproducten. Het hoeft geen betoog dat Moerman met zijn dieet geen gehoor vond bij de reguliere artsen, tot grote frustratie van hem zelf. Hij was tot zijn dieet gekomen na veelvuldige waarnemingen met postduiven. Door hun prestaties te bestuderen, zocht hij naar de juiste voedingsstoffen die de duiven zonder problemen in staat stellen om vluchten van honderden kilometers af te leggen. Moerman kwam tot de vaststelling dat duiven geen kanker kunnen krijgen door hun hoog zuurstofverbruik. Moerman ontwikkelde zijn kankertheorie in een periode dat heel wat biochemische ontdekkingen werden gedaan. Men had nog maar pas inzicht verworven in hoe suikers verbrand worden en welke essentiële voedingsstoffen hiervoor nodig zijn. Van de oorzaak van celwoekering wist men bijna niets van af, doch blijven vele stellingen van Moermans kankertheorie in grote lijnen overeind. In een gezond lichaam heeft kanker geen kans De officiële cijfers spreken boekdelen. Men schat dat 25-30% van alle kankers iets te maken hebben met tabaksgebruik, 30 à 35% wordt veroorzaakt door slechte voedingsgewoonten en in 15 à 20% van de gevallen zijn infecties betrokken. Het aandeel van de overige factoren wordt verdeeld onder

22


Niet toxische kankertherapieën

milieuvervuiling, bestraling (denk vooral aan UV-licht) en lichaamsbeweging. Veroudering en genen zijn ten slotte de enige factoren waar weinig aan te doen is. Kanker is een gebreksziekte Kanker is geen gebreksziekte zoals scheurbuik (vitamine C-tekort) er een is. Wel ziet men dat méér kankers voorkomen wanneer bepaalde nutriënten ontbreken in het dieet. Van vele nutriënten is onderzocht dat ze een preventieve werking hebben: vitamine D, selenium, foliumzuur, vitamine B12, zink en mogelijk alle andere essentiële nutriënten. Volgens dr. Moerman veroorzaken deze tekorten een situatie die cellen toelaat te ontsporen naar kankercellen. Kankercellen hebben een ander metabolisme Tot deze vaststelling was een andere biochemicus, Otto Warburg, reeds gekomen. Kankercellen verbranden hun suikers zonder zuurstof via een proces dat men gisting, fermentatie of glycolyse noemt. Met zijn dieet hoopte dr. Moerman de kankercellen terug tot zuurstofmetabolisme te dwingen. Kanker wordt veroorzaakt door een slecht werkend immuunsysteem Laat dit duidelijk wezen: het immuunsysteem speelt een sleutelrol in de afweer tegen kankers. Witte bloedcellen vallen niet alleen bacteriën en virussen aan, maar ook kankercellen. Laat nu net de zware chemo- en bestralingstherapieën een enorme belasting op de immuuncellen zijn. Elke vorm van kankertherapie zou hoe dan ook het platgebombaardeerde immuunsysteem moeten ondersteunen. Voedingssupplementen spelen hierin zeker een grote rol. De Moermanbehandeling wordt verder aangevuld met voedingssupplementen

van vitaminen, mineralen en enzymen. Vandaag komt dit voedingsplan wat ouderwets over: de nadruk ligt op lokale producten, wat niet onlogisch is. Overeenkomstig met wetenschappelijke ontwikkelingen heeft het dieet kleine wijzigingen ondergaan. Zo heeft een andere Nederlandse arts, dr. Houtsmuller, een eigen kankerdieet ontwikkeld, waarin onder meer knoflook en de kolen in de verf gezet worden. Overigens elk kankercentrum dat kanker met orthomoleculaire en niet-toxische middelen behandelt, heeft een voedingsplan met eigen accenten. Bijvoorbeeld legt men zich meer en meer toe op rauwe voeding en krijgen kankerdiëten regelmatig een update naargelang de nieuwste wetenschappelijke bevindingen.

Het Moermandieet omvat: • Geen vlees of vis • Geen water, koffie of thee • Sap van rode bieten, peen, zure appelen en peren • Geen suiker of voeding waaraan suiker is toegevoegd • Matig zout • ½ à 1 liter karnemelk • Citroensap, bessensap • Eén à twee eidooiers per dag • Volkorenbrood met roomboter en kaas • Geen aardappelen, maar zilvervliesrijst • Groene groenten • Erwtensoep • Driemaal daags een paplepel olijfolie • Veel fruit

Werkzaamheid De Moermanmethode werd gepropageerd door de Moermanvereniging, die in 1990 een rapport publiceerde, “Retrorespectief onderzoek naar de effectiviteit van de Moermantherapie bij kankerpatiënten”. Men kan niet stellen dat in het rapport boude uitspraken worden gedaan: kankergenezing kan men niet garanderen, evenmin dat de Moermantherapie een betere optie zou zijn dan een reguliere kankertherapie. Enkel tracht men aan de hand van 35 gedocumenteerde gevallen aan te tonen dat sommige kankerpatiënten geholpen waren door de Moermantherapie. Bij de reguliere geneeskunde vond men weinig gehoor voor deze argumenten: kanker behandelen met een dieet alleen blijft voor hen een waanidee. In die mate dat dr. Moerman uitgeroepen werd tot grootste kwakzalver door een Nederlandse vereniging die tegen kwakzalverij strijdt.

Referenties: 1.

2.

3. 4. 5.

Anand P, Kunnumakara AB et al. Cancer is a Preventable Disease that Requires Major Lifestyle Changes. Pharmaceutical Research. juni 2008; E-publicatie Donaldson MS. Nutrition and cancer: A review of the evidence for an anticancer diet. Nutrition Journal. 2004; 3(19):E-publicatie Shaw RJ. Glucose metabolism and cancer. Curr Opin Cell Biol. 2006 Dec; 18(6):598-608. E-pub 2006 Oct 12 Ho E. Zinc deficiency, DNA damage and cancer risk. J Nutr Biochem. 2004; 15:572-578 Wiese J, Antonczyk A, de graaf S. Retrospectief onderzoek naar de effectiviteit van de Moermantherapie. Sdu Uitgeverij, ‘s-Gravenhage 1991


23

Orthomoleculaire waarschuwingen Niet alles wat orthomoleculair is, is zomaar goed. Daarom deze kanttekeningen bij voeding en voedingssupplementen, opdat elke voedingsstof op de juiste plaats bij de juiste persoon terechtkomt.

Voedingssuppletie cruciaal voor veertigplussers! Tegenwoordig hebben maar weinig mensen een optimaal uitgebalanceerde voeding- en leefpatroon. Kinderen in de groei, stress, onregelmatig eten, ouderdom en luchtvervuiling zijn slechts enkele factoren die het natuurlijke evenwicht beïnvloeden. Daarom is het verstandig om te kiezen voor een goede aanvulling via supplementen. Bij veertigers komen vooral veel frequente tekorten voor, hieronder een korte weergave van de voedingsstatus van mannen en vrouwen die

de veertig lentes voor bij zijn. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie hebben wij in West-Europa volgende tekorten: Vitamine D deficiëntie 40%, B12-deficiëntie 25%, Foliumzuurdeficiëntie 60-79%, vitamine B-tekort 44%. Voedingssupplementen geven aanvulling op de voeding. Het zijn dus geen vervangende middelen die gezonde voeding overbodig maken. In het geval van vitamine- en mineralengebreken door geraffineerde voeding, dieetkuren, zwanger-

schap, bij ziekte en stress vullen ze het tekort aan, zodat het lichaam vitamine D supplement te nemen. Vitamine D is, net als calcium, belangrijk voor de kwaliteit van de botten. Wie er tijdens zijn hele leven voldoende van binnenkrijgt, verkleint de kans op botbreuken op hogere leeftijd. Vitamine D kan deels in de huid worden gevormd onder invloed van (zon)licht. Bij ouderen is deze bijdrage echter veel minder groot dan voorheen werd gedacht. Dat komt omdat met het vorderen van de leeftijd de huid dun-

ner wordt en de opnamemogelijkheden van vitamine D door zonlicht beperkter wordt. (DB)

Info: Bestel in de professionele reeks wetenschappelijke nutritionele monografieën nr 83 “Breedspectrum eigenschappen van vitamine D3”of in de reeks gezondheidsproblemen voor de leek/patiënt nr35 “Breedspectrum eigenschappen van vitamine D3 bij chronische ziekten. Deze kunnen besteld worden bij het FIOW: [email protected] of Tel: 09 369 06 42.

Zwaarlijvigheid kan levensverwachting tien jaar verminderen Britse wetenschappers hebben 57 Canadese, Amerikaanse en Europese studies bestudeerd, waarbij 895.000 zwaarlijvige patiënten waren betrokken. De onderzoekers kwamen tot het ‘zwaarwichtige’ besluit dat obesitas het leven evenveel kan verkorten als dat van een zware roker. Het team wetenschappers, dat verbonden is aan de prestigieuze universi-

24


teit van Oxford, ontdekte dat matige obesitas, dit wil zeggen een body mass index (BMI) van 30 tot 35, en maximaal dertig kilogram overgewicht onder dezelfde BMI voorwaarden, de levensverwachting met twee tot vier jaar vermindert. Mannen en vrouwen met een body mass index van 40 en meer, zien hun leven op aarde met acht tot tien jaar afnemen.

Alle resultaten van dit onderzoek werden gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift ‘The Lancet’. Mensen met overgewicht, die geen extra kilootjes bij op de weegschaal zien verschijnen, hebben een iets betere levensverwachting. (WF) Referentie

Saito I, Iso H, Kokubo Y, Inoue M, Tsugane S. Metabolic Syndrome and All-Cause and Cardiovascular Disease Mortality. Circ J. 2009 Mar 12.

Info: Het tweede Gezondheidsboekje van Walter Faché verschijnt binnenkort. Voorintekening op het gezondheidsboekje nr 1, “Jij kunt Slank en Gezond blijven met de Nieuwe Voedingsdriehoek Faché”, is mogelijk tot 15 juli 2009 aan de prijs van €25 exclusief portkosten. Het voordeel van het vooraf intekenen is het gratis verkrijgen van het gezondheidsboekje “Gezond Ontbijten” ter waarde van €19.

Reeks Gezondheidsboekjes Faché NIEUW

Dit origin eel voedin keuken, hotel of res gsboek benadert ten zeerste taurant mogen ont de perfec breken. tie, is een uni

Dr. Werne

r A. Faché

werk en

Met honderden eenvoudige adviezen, tips en waarschuwingen de 15 voedingsgroepen van de voedingsdriehoek in de keuken dagelijks met succes toepassen. 7994-04-1

zou in gee

Prof. Dr . Ir. Jozef

n enkele

oekJes heidsb

gezo

ek naslag

ISBN: 907

iJ t e n

®

nd on tb

met de Nieuwe Voedingsdriehoek Faché

2 M et W alte R en ka Ri ne

In dit eig ent en levens ijdse boekje vin stijl ver rijkt, gez dt iedereen een Mensen smakelijke ond die , snelle ont Ze ontdek geen tijd hebben er en vitaler ma akt. bijtformu ken dé nie om le die zijn uwste ont van een ontbijt of haar te bijtformu persoonlij les van de genieten, moete kheid n dit me 21ste eeu esterwerk w! je beslist Een oud lezen. e wijshe Dirk Bog id Hoe we aert - We dit keizer leert : eet ‘s morge ten schapsjou lijk ontbijt Karine”. ns als een rnalist Ver didactisch trekkende van moeten invullen keizer, ‘s middag s de aloude leert Wa e, voor de mo bijna speelse lter Faché als een prins, ’s en duidel voedingsprincip avonds oie dingen als es van Sh ons in “Gezond ijke manie doet wa t in dit boe van het leven. elton en ontbijten een bedelaar. Om “one r naar een gen Hay voe moet ing kje met Walter ietbare app rijpen. Een staat blijft de en gedissocie rt hij ons op de (orthomo le a day keeps the wil zijn must voo hem eigen erde voe leculaire) dan een r doc wie tor away” ding me een brandblus art lang gez t aandac te par ser! ond leven s een goede vri end en leid afraseren: wanne ht tegemoet wil gaan sman, die er en vooral zelden acu je voor elke Een optima arts die ut meer le en onm isbare leid raad voo Dr. Mark r mijn pat Bottu iënten.

Poppe

Walter O M

gezond

Jij kunt Slank en Gezond blijven

faché

Walter OM voedingsd Faché is ortho jaar pro eskundige en moleculair bio ho che fes en milieu sioneel bezig udt zich al me micus en er met de Hij is sedop de gezondh invloed dan dertig eid van voe orthomo ert 1978 voo . ding r lec verdienst ulaire voedin België de pio nie geneesku e en bijdrage g en genees r voor de ku waardeer nde werd het aan de ortho nde. Zijn eer mo d wa st lec ar hij in in het buitenlan buiten ulaire 199 neeskund der de prijs voo 9 in Nederlan land ged r de Or e ontving. thomolec als eerste ulaire Ge -

1 JiJ kunt s l a en gezo nk bliJven nd

met de N ieuwe V Met hond oedingsd erden ee riehoek nvoudige de 15 vo Faché ® edingsgr adviezen oe , tips en pe dagelijks n van de waarsch met succ vo ed uwingen ingsdrie es toepas hoek in de sen. keuken

FIOW

FIOW

+ gezon

Publi Me

Walter OM Faché

Opgelet! Tot 15 juli 2009 Bij voorintekening op gezondheidsboekje nr. 1 ontvangt u gratis gezondheidsboekje nr. 2 ‘Gezond ontbijten’ ché

2

.

erkje t jke, sne urnalis meesterw smakeli en een schapsjo eten dit t. Weten dt iedere aler maak genieten, mo gaert vit kje vin te Dirk Bo dse boe gezonder en een ontbijt 21ste eeuw! ar. , n eigentij bedela In dit sstijl verrijkt bben om va ules van de en als een he r orm en d ds lte jtf tij lev on n en t Wa ontbi ’s av die gee uwste jten me prins, m eigen Mensen kken dé nie als een nd ontbi s op de he acht ddags “Gezo hij on Ze ontde t aand je , ‘s mi ché ons in y voert ing me keizer eer als een rt Walter Fa elton en Ha eerde voed seren: wann uut oci rgens Sh lee ac n iss fra mo n en va ra ‘s de s bare ged ” te pa er rt : eet die zel n invull incipe eid lee tbijt moete voedingspr ar een geniet doctor away leidsman, e arts die me on en elk de wijsh ude nier na day keeps the de vriend l voor Een ou dit keizerlijk van de alo ttu lijke ma de en voora ple a een goe ark Bo Hoe we Vertrekken else en duide Om “one ap ) arts oet wil gaan Dr. M . ulaire e”. Karin che, bijna spe n het leven (orthomolec leven tegem d va de g gezon didactis oie dingen staat blijft lan mo een voor de in dit boekje st voor wie t mu Faché r! doet wa rijpen. Een rner A. ndblusse Dr. We moet ing dan een bra n n. wil zij e patiënte n enkel or mijn in gee vo d zou en leidraa sbare slagwerk ppe iek na en onmi zef Po een un imale . Ir. Jo tie, is Een opt Prof. Dr perfec rste de ten zee ert n. benad sboek ontbreke voeding rant mogen gineel Dit ori hotel of restau , keuken

GSM ......................................................................................................................................................................................

E-mail ................................................................................................................................................................................ Beroep ............................................................................................................................................................................. ISBN:

ulaire We

s fa c h é

tenschapp

en

ché

2

n en dvieze

pten

ire rece

olecula

orthom

33 topa

ij t e n

haar per

lezen beslist

b o e k Je

thomolec

m

ntb nd o

eid soonlijkh

Gezo

zijn of

tituut Or

d Gezonijten tber en Karine oen t Walt

Ri ne en ka aLte R M et W

ule die

jtform lle ontbi

idsb oe

kjes fa

Adres ..................................................................................................................................................................................

ams Ins

M Fa

ndhe

Ondergetekende ..................................................................................................................................................

d h e id s

dia - Vla

rO Walte

Gezo

s en emicu rtig r bioch n de oleculai al meer da eding vo h orthom hé is en houdt zic invloed van OM Fac de Walter sdeskundigebezig met or de vo r pionie e. Zijn voedingofessioneel ndheid. ë de nd zo jaar pr u op de ge voor Belgi geneesku oleculaire lie en mi sedert 1978 voeding en de orthom nland geHij is oleculaire drage aan in het buite als eerste d orthom ste en bij het eerst Nederlan ulaire Geverdienkunde werd in 1999 inOrthomolec hij genees erd waar ijs voor de waarde nder de pr . buitenlande ontving ku es ne

Tel ............................................................................................................................................................................................

Faché

FIOW G

FIOW

hé s fa c o e k je appen e id s bthomoleculaire Wetensch h d n t Or ezo Instituu

Publi

Media

- Vlaa

ms

-1

94-04

90779

BTW ....................................................................................................................................................................................... schrijft vooraf in op het gezondheidsboekje nr. 1 “Jij kunt slank en gezond blijven” met de Nieuwe Voedingsdriehoek Faché en betaalt na ontvangst van factuur €25 +portkosten en ontvangt gratis het Gezondheidsboekje nr. 2 ‘Gezond Ontbijten’ toegestuurd.

Versturen naar: FIOW Larenhoeve, Kerkstraat 101, B 9270 Laarne Tel: 0032 (0)9 369 06 42 Fax: 0032 (0)9 366 18 38 E-mail: [email protected]

Handtekening:

✂

Datum:...............................................................................................................................................................................


25

Leefstijl

Natuurlijke Insecticiden

Een veilig alternatief voor chemische bestrijdingsmiddelen

Hilde Maris

D

e zomer is voor velen van ons de mooiste tijd van het jaar. De dikke winterkleren worden weggeborgen, ramen en deuren worden wijdopen gezet, de televisie gaat uit en we brengen onze tijd meer buiten door. Onvermijdelijk krijgen we daarbij het gezelschap van insecten: mieren in de picknickmand, vliegen aan de keukentafel, wespen in onze drankjes, rupsen in de moestuin, dazen die ons aanvallen tijdens een boswandeling en ’s nachts natuurlijk het gekmakende gezoem van muggen rond onze oren. Tenzij je allergisch bent voor beten van bepaalde insecten, zijn deze beestjes meestal niet schadelijk, alleen maar hinderlijk. Dat is voor velen echter reden genoeg om naar insecticiden te grijpen.

De neemboom tegen de malariamug. Uit een onderzoek in Mali blijkt dat poeder van de neemzaden met succes kan worden gebruikt in het behandelen van de broedgebieden van de meest gevaarlijke malariamug (Anopheles gambiae). In de meeste gevallen werd een reductie van de muggenpopulatie met meer dan 50% bereikt. Gezien de wijde distributie en hoge beschikbaarheid van de neemboom langs de Oost-Afrikaanse kust heeft men daar een goedkoop en veilig middel om de malariamug te bestrijden binnen handbereik.

26


Niet alleen schadelijk voor insecten Insecticiden zijn chemische bestrijdingsmiddelen en bijgevolg niet alleen schadelijk voor insecten. Verschillende onderzoeken tonen aan dat insecticiden bij mensen en dieren het genetisch materiaal kunnen beschadigen, het immuunsysteem en het zenuwstelsel kunnen aantasten en aanleiding kunnen geven tot kanker en hormonale stoornissen. In de industrie worden insecticiden op grote schaal gebruikt om materialen zoals hout, tapijten, textiel en dergelijke te beschermen tegen insecten zodat ze langer meegaan. Op die manier komen ze in de meeste huiskamers terecht. In de voedingsindustrie worden ze gebruikt om gewassen te beschermen. Maar ook heel wat mensen gebruiken ze zelf in huis en tuin. Door het veelvuldig

gebruik ervan komen insecticiden overal in het milieu terecht: in grond- en oppervlaktewater, in regenwater, in sneeuw, in de bodem, in de lucht, in planten, in dieren en in voedingsmiddelen. Natuurlijke alternatieven Nochtans zijn er zeer effectieve natuurlijke middelen voorhanden om insecten op afstand te houden. Deze alternatieven hebben niet alleen het voordeel dat ze onschadelijk zijn voor mens en dier, ze tasten evenmin het delicate ecologische evenwicht aan, terwijl chemische bestrijdingsmiddelen dat wel doen. Eén manier om ongewenste insecten op een verantwoorde manier te bestrijden is het inschakelen van hun natuurlijke vijanden. Het kan hier gaan over vogels, andere insecten, bacteriën, virussen en

Leefstijl

schimmels. Het nadeel van deze methode is dat ze niet volledig controleerbaar is. Essentiële oliën Een andere manier die zeer gunstige resultaten geeft is het gebruik van essentiële oliën of aromatherapie. Bij het gebruik van aromatherapie denkt men meestal alleen aan geneeskundige toepassingen, maar verschillende onderzoeken tonen aan dat essentiële oliën ook kunnen worden ingezet in de strijd tegen insecten. Niet alleen kunnen ze de larven doden, ze hebben ook een afstotend effect op de volwassen exemplaren. De grote gele citronellakaarsen die in de zomer aangestoken worden om muggen weg te houden zijn daar een populair voorbeeld van. De vluchtige oliën van onder andere citronella, citroengras, ceder, rozemarijn, basilicum, lavendel, tijm, pepermunt, kruidnagel, geranium, knoflook, tea tree en eucalyptus kunnen op verschillende manieren gebruikt worden om insecten op een afstand te houden: verdampen, op tissues bij deuren en open ramen leggen, op je lichaam wrijven (verdund, in een basis van olie, zoals amandelolie), een paar druppels op beddengoed of kleding. Uiteraard kan je ook gewoon de planten op je vensterbank zetten. In de biologische landen tuinbouw wordt met succes de olie van de neemboom (Azadirachta indica) toegepast als insecticide. De neemboom, een grote tropische boom, die onder andere in India en Afrika groeit, wordt ook wel de wonderboom genoemd. Het is een veelzijdige plant die wordt verwerkt in voedsel, medicijnen en verzorgingsproducten. De 4000 jaar oude toepassing in de Ayurvedische geneeskunde levert het bewijs dat neem niet schadelijk is voor mensen.

Neem heeft echter een uitgesproken effect op insecten. De stoffen uit de neem doden insecten niet, maar verhinderen dat ze zich kunnen voortplanten of vervellen. Neemolie bestaat voor 10 à 20% uit biologische actieve bestanddelen met een breed werkingsspectrum. Vooral de werkzame stof azadirachtin is effectief in de bestrijding van meer dan 200 soorten insecten en schimmels. Azadirachtin werkt op het hormoonsysteem en verhindert dat larven zich kunnen ontwikkelen en het verstoort eveneens de ontwikkelingscyclus van schimmels. Het geeft een bepaalde geur af die voorkomt dat ermee behandelde planten aangevreten worden. Het is ongevaarlijk voor nuttige insecten (zoals bijen) en gewervelde dieren. Omdat neem voor gewervelde dieren niet giftig is, is het een ideaal bestrijdingsmiddel tegen parasieten op huisdieren. Huis-, tuin- en keukentips De meeste mensen kennen wel de verschillende beproefde huis-, tuin- en keukentips tegen insecten. Vooral de middeltjes tegen vliegen en muggen zijn populair. Bijna al deze tips zijn gebaseerd op de aromatische effecten van planten. Laurierplanten rond je huis en geraniums op de vensterbanken tegen vliegen, een doorgesneden citroen voor het raam leggen, een druppeltje lavendel op je hoofdkussen, wierookstokjes of de welbekende citronella geurkaarsen tegen muggen, kruidnagel op tafel strooien om wespen op afstand te houden, ... Onze betovergrootouders hoefden geen wetenschappelijke bewijzen om deze kennis met succes toe te passen. Het was pas jaren later dat wetenschappers de werkingsmechanismen van deze huismiddeltjes ontrafelden en daarmee opnieuw het pad effenden naar een veilige, milieuvriendelijke bestrijding van insecten.

Thiamine of vitamine B1 tegen muggen. Iedereen heeft al wel eens gehoord dat je geen last hebt van muggen als je veel verse knoflook eet. Knoflookpoeder wordt ook aan huisdieren gegeven om ze te beschermen tegen parasieten. Het zou hier niet alleen gaan om de specifieke geur van knoflook, maar ook om de aanwezigheid van vitamine B1 in knoflook. Vitamine B1 zou onze huid een voor muggen afstotende geur geven. Voor mensen die niet van (de geur) van knoflook houden, is een dagelijks inname van een hoog gedoseerd vitamine B-complex een reukloos alternatief tegen muggen.

Referenies

1.

Dich J et al. Pesticides and cancer. Cancer Causes Control. 1997 May;8(3):420-43. 2. Daniel V et al. Association of elevated blood levels of pentachlorophenol (PCP) with cellular and humoral immunodeficiencies. Arch Environ Health. 2001 Jan-Feb;56(1):77-83. 3. Han Y et al. The relationship of 3-PBA pyrethroids metabolite and male reproductive hormones among non-occupational exposure males. Chemosphere. 2008 Jun;72(5):785-90. Epub 2008 May 13. 4. Hazarika R et al. Toxicological impact of benzenehexachloride on the behaviour and neuropathology of Heteropneustes fossilis. Biomed Environ Sci. 1999 Sep;12(3):188-93. 5. Okumu FO, Knols BG, Fillinger U. Larvicidal effects of a neem (Azadirachta indica) oil formulation on the malaria vector Anopheles gambiae. Malar J. 2007 May 22;6:63. 6. Kanat M, Alma MH. Insecticidal effects of essential oils from various plants against larvae of pine processionary moth (Thaumetopoea pityocampa Schiff) (Lepidoptera: Thaumetopoeidae). Pest Manag Sci. 2004 Feb;60(2):173-7. 7. Müller GC et al. Ability of essential oil candles to repel biting insects in high and low biting pressure environments. J Am Mosq Control Assoc. 2008 Mar;24(1):154-60. 8. Pavela R. Insecticidal properties of several essential oils on the house fly (Musca domestica L.). Phytother Res. 2008 Feb;22(2):274-8. 9. www.tuinadvies.be 10. www.mmk.be. Website van Medische MilieukundigenVlaanderen.


27

MILIEU

Biobrandstof, Verraderlijk groen voor de poen!

Dirk Bogaert

V

olgens een studie van Nobelprijswinnaar Paul Crutzen stoot brandstof gebaseerd op koolzaadolie minimaal twee keer zoveel broeikasgassen uit als traditionele diesel of benzine. Ook de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) wil dat de Europese Commissie snel ophoudt met het stimuleren van biobrandstoffen. De OESO bracht deze maand een rapport uit waarin het zich tegen de ontwikkeling van biobrandstoffen keert.

“De remedie is erger dan de kwaal” (OESO) Het lijstje invloedrijke tegenstanders van biobrandstof blijft groeien. Jean Ziegler, een expert van de Verenigde Naties, noemt eind oktober biobrandstof “een misdaad tegen de mensheid”. De professor sociologie wijst naar de oplopende voedseltekorten in de derde wereld ten gevolge van de fors stijgende voedselprijzen. Hij wil dat de productie van biobrandstoffen voor 5 jaar wordt gestopt, tot er een manier is gevonden om de ‘groene’ brandstof te produceren uit nieteetbare biomassa (zoals het afval van landbouwgewassen). Biobrandstoffen worden gepromoot als een manier om de broeikasuitstoot van het autoverkeer terug te dringen. Maar een studie in Atmospheric Chemistry and Physics Discussions bewijst het tegendeel.

28


Paul Crutzen, verbonden aan het Max Planck-instituut in Duitsland, berekende samen met een aantal Amerikaanse en Engelse collega’s dat biodiesel gemaakt uit koolzaad 1 tot 1,7 keer meer broeikasgassen uitstoot dan brandstof gemaakt van fossiele brandstoffen. Bioethanol gemaakt uit graan scoort zelfs nog slechter, met een uitstoot van 1,3 tot 2,1 keer de emissies van fossiele brandstoffen.

Lachgas Biobrandstoffen worden voorgesteld als ‘klimaatneutraal’, omdat de CO2 die vrijkomt bij de verbranding ervan door de planten uit de lucht wordt gehaald. Het zaaien, oogsten en distilleren van die biobrandstof vraagt echter behoorlijk wat werk van machines, zodat er toch CO2 de lucht in gaat. Wat Crutzen en zijn collega’s echter berekenden, was een nieuwe factor:

het lachgas dat uit de bodem vrijkomt bij het gebruik van kunstmest. Lachgas heeft een opwarmend effect dat 296 keer sterker is als dat van koolstofdioxide! Daardoor buigt het al twijfelachtige voordeel van biobrandstoffen om in een duidelijk nadeel.

Nauwelijks een opbrengst Hartmut Michel, een andere Nobelprijswinnaar chemie die gespecialiseerd is in fotosynthese, hield eerder deze maand een vurig pleidooi tegen biobrandstoffen in de Spaanse krant El País. Michel wil dat de Europese Unie haar voornemen om in 2020 tien procent van de brandstoffen uit energiegewassen te halen, weer intrekt. Hij wijst erop dat het energierendement van energiegewassen tussen de 0,15 en 0,30 procent ligt, terwijl dat van zonnepanelen tussen 15 en 20 procent

MILIEU

bedraagt. “Dit is geen persoonlijke mening”, stelt de chemicus: “Het volstaat om de rekensom te maken.”

Tweede generatie biobrandstoffen Hartmut Michel gelooft evenmin in biobrandstoffen van de tweede generatie, waarbij de hele plant (inclusief de cellulose) wordt omgezet in energie. De enige rol die hij ziet weggelegd voor energiegewassen is de productie van primaire energie, voor verwarmingsdoeleinden of elektriciteitsproductie. Zo wordt het energie-intensieve proces van distillatie tot autobrandstof vermeden, waardoor de efficiëntie met een factor drie tot vier stijgt.

Waardevolle landbouwgrond gaat verloren Uit gepubliceerde rapporten blijkt dat niet minder dan 5,6 miljoen vierkante kilometer grond – een gebied dat meer dan tien keer zo groot is als Frankrijk – kan ingezet worden voor de teelt van biobrandstoffen in de volgende twintig jaar in Indonesië, Brazilië, Zuid-Afrika en India alleen. Met dramatische gevolgen. Volgens de VN zouden naar schatting 60 miljoen mensen wereldwijd het risico lopen van hun grond verdreven te worden, om plaats te maken voor biobrandstoffenplantages. Op zoek naar werk belanden velen van hen uiteindelijk in sloppenwijken, anderen zullen in erbarmelijke omstandigheden op plantages moeten werken, zonder respect voor fundamentele arbeidsrechten. Bovendien worden arbeidsters er doorgaans extra gediscrimineerd

en zijn ze ook slechter betaald dan mannen. In Indonesië wordt bijna een derde van de palmolie geproduceerd door kleine boeren die hun recht op grond meestal zagen verloren gaan door de uitbreiding van plantages en die ‘als beloning’ hiervoor twee hectaren kregen toegewezen. Deze kleine boeren zijn met handen en voeten aan de palmolie-industrie gebonden omdat deze een lening heeft toegestaan in ruil voor hun opbrengst. Dat betekent dat deze boeren niet meteen de beste prijs krijgen voor hun palmolie.

Biobrandstof, geen toverformule De EU-lidstaten zijn overeengekomen om de 10% doelstelling op een duurzame manier te realiseren, maar Oxfam wijst erop dat de huidige voorstellen geen richtlijnen bevatten over de sociale en menselijke impact. “De EU heeft haar biobrandstofdoelstelling gekozen zonder de impact hiervan op mens en milieu te onderzoeken. De EU moet maatregelen voorzien om de rechten en de bestaanszekerheid van de mensen in de producerende landen te beschermen. Indien blijkt dat die 10 percentdoelstelling met deze maatregelen niet haalbaar is, moet de EU terug naar de tekentafel”, zegt Kesteloot. “Laten we eerlijk zijn, biobrandstoffen zijn geen wondermiddel. Zelfs al slaagt de EU erin haar 10% doelstelling te halen uit duurzame biobrandstof, dan nog zal dit maar een marginaal effect hebben op de CO2-uitstoot van een steeds maar meer energie verbruikende transportsector”.

Europese ambities voor biobrandstof rampzalig voor het Zuiden De EU-plannen om het gebruik van biobrandstoffen op te voeren, zouden een ramp kunnen worden voor de armste mensen, waarschuwt ook Oxfam International in een nieuw rapport. Tegen 2020 zullen de EU-lidstaten hun brandstof voor het transport voor minstens 10% uit biobrandstoffen moeten halen. Om aan deze sterke groei van de vraag tegemoet te komen, zal de EU biobrandstoffen gemaakt uit suikerriet en palmolie moeten invoeren uit de ontwikkelingslanden. Maar de wedren van grote bedrijven en regeringen naar landen als Indonesië, Brazilië, Colombia, Tanzania en Maleisië, om daar een stuk van de Europese biobrandstofkoek in te pikken, dreigt de arme bevolking van haar grond te verjagen, hun bestaansmiddelen te vernietigen, de arbeiders uit te buiten en de toegang tot de betaalbaarheid van voedsel aan te tasten. “De verwoede poging om de EU en de rest van de wereld te voorzien van biobrandstoffen vermindert de overlevingskansen van arme landbouwers en landarbeiders in ontwikkelingslanden. De huidige EUvoorstellen dreigen die situatie nog te verergeren. Het is zonder meer onaanvaardbaar dat arme mensen in ontwikkelingslanden de kosten moeten dragen voor de twijfelachtige pogingen van Europa om zijn uitstoot te beperken”, stelt Thierry Kesteloot, onderzoeker bij Oxfam-Solidariteit. Abet Nego Tarigan, vice-directeur van Sawit Watch, een organisatie die dorpsgemeenschappen, boeren en loonarbeiders vertegenwoordigt die door de palmolieproductie in Indonesië getroffen werden, stelt het als volgt: “Beslissingen over biobrandstoffen die in Europa genomen worden, hebben directe gevolgen voor miljoenen mensen in Indonesië. In hun nietsontziende jacht op het biobrandstofgoud, aarzelen machtige palmolieproducerende bedrijven niet om gemeenschappen van hun grond te verdrijven waar zij sinds vele generaties geboerd hebben. Loonarbeiders en kleine boeren worden zonder enige schroom uitgebuit en er gaat waardevolle landbouwgrond verloren waar wij het voedsel op konden telen dat we nodig hebben voor onszelf en om een inkomen te verwerven.”


29

Toxiciteit In deze rubriek gaat de redactie op zoek naar toxiciteit in onze voeding en milieu. De consument moet weten dat toxines ons lichaam overbelasten en dat deze moeten geëlimineerd maar liever voorkomen worden.

Ontgiften haalt niets uit is de conclusie van het TV één programma “Ook getest op mensen” op 27 mei 2009. In deze uitzending kon je zien hoe de ontgiftings- of detoxdiëten op een onwetenschappelijke manier door professoren in de grond werden geboord. Het lichaam ontgift zelf - dankzij de lever, en daarom zijn dergelijke diëten zinloos, zo luidde de stelling die avond. Tot deze conclusie was men gekomen via - u hoort het goed - eigen wetenschappelijk onderzoek. Vier studenten namelijk werden opgetrommeld om een bepaald dieet te volgen. Gedurende één week mochten deze hun gang laten gaan: alcohol drinken, roken en junk food eten. Vervolgens werd een ademtest, een bloed- en een urinestaal afgenomen. De week daarop werden twee studenten op een detoxdieet gezet - honing, groenten, vis, noten, beschuiten, kruidtheeën...; de andere twee studenten eten normaal verder - frietjes, vlees, wijn, chocolade, koffie..., mits met mate. Het detoxdieet werd samengesteld door twee voedingsdeskundigen die een tiental detoxdiëten hadden onderzocht. Na deze week werden terug een ademtest, bloed- en urinestaal afgenomen. Het totaal aantal giftige stoffen werd in een staafgrafiek getoond waaruit bleek dat er geen verschil was. Het leek er echt op alsof het ging om de kijkers verder te ontmoedigen. Het detoxificatiedieet werd zodanig gepresenteerd dat het bijna oneetbaar bleek voor één van de twee proefstudenten (of moeten we schrijven: 50% van de detoxgroep?).

30


Men slaagde erin om het gezond “detox eten” in het belachelijke te trekken in die mate zelfs dat één van de deelnemers achteraf blij was “om gewoon verder het junk food te mogen eten”. Deze studie, onder leiding van prof. Nevens, leverspecialist van de KU Leuven, is beschamend betreffende het onderzoeksprotocol, de methodologie en de talrijke tekortkomingen en onjuistheden. Van amateurisme gesproken! De hoofdredacteur en directeur van het FIOW, Walter Faché, wil de duizenden lezers en de miljoen kijkers, die dit misleidende programma hebben gezien,verwittigen dat - op voedingsgebied - onbevoegde wetenschappers hier de media misbruiken, zodat de kijker op zijn minst bedrogen wordt. Het is bekend dat in alle domeinen (ook in de klassieke geneeskunde!) malafide praktijken aanwezig zijn. Heel wat commerciële detoxificatiediëten zullen inderdaad “kwakkels” zijn, zoals in de uitzending alle ontgiftigingsmaatregelen worden genoemd. Dit betekent echter niet dat de volledige detoxificatiewetenschap moet overboord gegooid worden. Men vergeet dat detoxificatie een gigantisch is onderdeel van de hedendaagse, medische (orthomoleculaire) wetenschap. Ik heb zelf een licentie in de toxicologie gevolgd aan de BelgischNederlandse Open Universiteit, waar de biotransformatie van toxines, kinetiek, cytopathologie en detoxificatiemechanismen worden gedoceerd.

Enkele frappante flaters wil ik aan de lezer voorstellen. 1. Ten eerste werd niet vermeld wat juist gemeten werd. Het werd enkel onder de noemer van ‘giftige stoffen’ gebracht, alsof er een ‘teststof’ zou bestaan die al deze stoffen in één keer kan meten. Het meten van echte giftige stoffen (toxinen) is aartsmoeilijk, omdat de concentraties van toxines enorm laag zijn, bovendien cumuleren de toxinen zich in het vet- , nier- , hersenen botweefsel. Ze kunnen onmogelijk vrijkomen na een week en in het bloed, of in de urine reeds zichtbaar zijn. Kwik blijft bijvoorbeeld een tiental jaren in de hersenen haar schadelijkheid uitvoeren!  het protocol van deze studie voldoet helemaal niet aan de officiële wetenschappelijke criteria. 2. Een onderzoek met 4 proefpersonen gedurende een week kan statistisch nooit een relevantie aantonen en tart alle wetenschappelijke onderzoekscriteria.  aan een ernstig onderbouwd onderzoek moeten minstens honderden, duizenden proefpersonen deelnemen gedurende maanden, jaren. 3. Het ontgiftigingsdieet wordt hier totaal verkeerd geïnterpreteerd. Men gooit – in vijf minuten televisietijd – alle detoxificatieprogramma’s en detoxkuren op één hoop. Sommige van deze dieetprogramma’s worden echter

Toxiciteit door de ziekenhuizen zelf toegepast bij de behandeling van een groot aantal klachten en zijn dus wel degelijk wetenschappelijk bewezen. Met biologische ontgiftigingsdiëten is het de bedoeling met veel meer drank en gezondere ongeraffineerde voedingsmiddelen minder toxines op te nemen en op te stapelen in het lichaam. Het groter aantal vitaminen en mineralen in deze detoxdiëten ondersteunen dan het enorme actieve detoxificatiemechanisme in de lever, dat dag en nacht overwerk dient te verrichten. Trouwens elk gezond dieet, in het bijzonder het orthotarisch dieet, zorgt voor detoxificatie van toxinen. Rauwe, biologisch geteelde groente, bioyoghurt, knoflook en chlorofyl, om er maar enkele te noemen, zullen bij permanent gebruik een detox functie uitoefenen. Zelfs gewoon meer zuiver water en gezonde dranken drinken heeft reeds een prachtig effect op het elimineren van wateroplosbare toxinen.  het gebruikte voorbeeld van detoxificatiedieet in de uitzending is geen ernstig maar een slecht detoxdieet. 4. Het meten van toxines in het humane lichaam is één van de moeilijkste opdrachten en in de uitzending reduceert men dit tot simpele onduidelijke metingen van urine, adem en bloed. De detoxificatie gebeurt in de lever door het mixed function oxidase systeem en de diagnose kan slechts gebeuren door gestandaardiseerde metabolieten te meten in de urine, feces en het bloedserum. De belangrijkste

uitscheidingsroute gebeurt via de gal naar de feces. De meeste toxines worden door de gal afgevoerd! De meeste mensen hebben een onvoldoende galvorming en aldus een slechte detoxificatie. Bovendien hangt de interpretatie van het meten van toxines in de drie stalen (urine, bloed en adem) af van vele factoren.  de meting van het totaal aantal giftige stoffen in een staafgrafiek weergegeven, steunt op geen enkele ernstige wetenschappelijke basis en men houdt dan nog geen rekening met de interacties en de honderden andere factoren die de totale toxine belasting bepalen in het lichaam. 5. Er wordt nergens een schatting gemaakt hoe lang het zou duren vooraleer één week slecht eten verwerkt is door de lever. Slecht eten wordt hier geïdentificeerd en verward met toxinerijke voeding binnenkrijgen! Mogelijk is één dag detoxificatie van een slechte eetdag reeds voldoende en zit men daarna reeds op het normale niveau. Alcohol en koffie worden trouwens door de lever onmiddellijk gedetoxificeerd!  men bepaalt niet eens welke toxinen in de voeding aanwezig zijn, welke men als standaard wil onderzoeken, of de proefpersoon een trage of snelle detoxificeerder is, enz. 6. Chocolade, koffie en mayonaise worden als gif afgedaan (vermoedelijk omdat ontgiftigingsdiëten deze stoffen vermijden). Maar wat is mayonaise juist? Plantaardige olie + ei + azijn.

Niet echt giftig dus. Het risico op toxines en zware metalen in vis is echter wel reëel. En in koffie en chocolade zijn naast de coffeïne erg goede stoffen aanwezig!  men ontkent dat, metabole toxinen, die elk lichaam steeds zelf aanmaakt uit de biochemische omzettingen, en de toxinen (additieven, pesticiden, herbiciden, enz) opgenomen uit de voeding en het milieu (water - lucht), moeten gedetoxificeerd worden. Slechts de eigenlijke gifstoffen (zoals rattenvergif, medicijnen, ..) moeten ontgiftigd worden! Voor de begeleidende arts, prof. Nevens, moet je om vergiftigd te zijn rattenvergif of een overdosis medicatie innemen, dan pas is er sprake van een detoxificatie behandeling. Klinisch gezien klopt dit, want voor een ziekenhuisarts zijn enkel acute vergiftigingen de moeite om te behandelen. Chronische intoxicatie van interne en externe toxinen behoeft volgens hem geen behandeling, want de lever doet wel al het werk. Beschamend was te horen dat de invloed van alle pesticiden, smaakversterkers en bewaarmiddelen geminimaliseerd werd. In het programma werd verkondigd dat dit geen toxische stoffen zijn, want je geraakt er door niet vergiftigd … Spijtig dat de media zo rationeel en onkritisch alleen maar sensatie wil zoeken en het slechts gangbare gevestigde establishment als informatiebron aanvaardt. Kijkcijfers en commerciële druk zijn blijkbaar belangrijker dan de gezondheid van de televisiekijker. (WF)


31

Achterkant van de waarheid

Baarmoederhalskanker

A

Guido Duerinckx

lvorens over te gaan tot grote maatregelen ter preventie van baarmoederhalskanker is het nuttig om de incidentie van deze aandoening te situeren in onze samenleving. In 2005 overleden in België 235 vrouwen aan baarmoederhalskanker. Daarmee is baarmoederhalskanker teruggebracht tot één van de minst voorkomende kankers. De berichten die baarmoederhalskanker als één van de meest dodelijke kankers voor vrouwen aanmerken zijn gebaseerd op gegevens over de hele wereld. Er wordt nooit vermeld dat 95% van de baarmoederhalskankers zich voordoen in ontwikkelingslanden. Bovendien blijkt dat 90% ervan vermijdbaar zou zijn indien regelmatig een uitstrijkje, of Pap-test, zou worden uitgevoerd . Met deze maatregel alleen al zou het aantal overlijdens in ons land op jaarbasis terugvallen op 23! De fabrikant van het vaccin beweert dat 75% van die kankers door het vaccin kan voorkomen worden zodat in ons land jaarlijks 17 vrouwen minder overlijden aan baarmoederhalskanker. Dit dan alleen op voorwaarde dat de gewone pap-testen regelmatig uitgevoerd worden. Is het toedienen van een kankervaccin aan alle jonge meisjes, nu en in de toekomst, een belangrijke stap vooruit in de volksgezondheid? Is de miljardeninvestering in een duur vaccin voor het redden van 17 mensenlevens per jaar gerechtvaardigd? Kan een vaccin 40 jaar bescherming bieden tegen deze ziekte?

HPV veroorzaak baarmoederhalskanker? Niemand stelt zich de vraag of HPV (Human Papillomavirus) inderdaad baarmoederhalskanker veroorzaakt. Hoe legt men bijvoorbeeld uit dat er slechts heel zelden symptomen merkbaar zijn kort na de besmetting, op het ogenblik dat het virus in grote hoeveelheden aanwezig is? Hoe verklaart men dat ditzelfde virus, nadat het, dank zij het immuunsysteem, bijna volko-

32


men uit het lichaam verdwenen is, na 30 – 40 jaar kanker kan veroorzaken terwijl het op dat ogenblik nauwelijks of niet terug te vinden is in het lichaam? Food and Drug Administation (FDA) beweert zelf dat HPV infecties niet lang duren en geen baarmoederhalskanker veroorzaken.

Wetenschappelijk onderzoek? Of Gardasil baarmoederhalskanker effectief voorkomt is nooit onderzocht!!! Aangezien het vaccin nog maar 5 jaar bestaat is het onmogelijk na te gaan of het over 30 – 40 jaar baarmoederhalskanker kan voorkomen. Men gaat rustig voorbij aan vragen als : • Hoe lang kan het vaccin beschermen tegen de bedoelde virussen? • Hoe zal vaccinatie de natuurlijke immuniteit tegen HPV beïnvloeden? • Welk effect zal het vaccin hebben op pre-adolescente meisjes? • Welk effect zal vaccinatie hebben op het ondergaan van de pap-tests? • Wat met de 11 andere HPV virussen die ook kankerverwekkend zijn? • Kunnen ook andere stammen kankerverwekkend worden (Recent onderzoek geeft aan dat dit inderdaad het geval is )?

• Welk effect zal het vaccin, dat uit genetisch gemanipuleerd materiaal van diverse diersoorten bestaat, hebben op het genetisch materiaal van de mens? Evenmin werd onderzocht of Gardasil genotoxisch en bijgevolg zelf potentiëel kankerverwekkend is en of het vaccin misschien de vruchtbaarheid kan verminderen of zelfs geheel stopzetten. Het waren de patiënten zelf die hebben moeten ondervinden dat het vaccin vruchtafdrijvend kan werken. Het vaccin kan evenmin HPVstammen die reeds aanwezig zouden zijn bij de patiënt vernietigen. Gardasil is één van de medicijnen die door de overheid op de markt zijn toegelaten zonder dat ook maar de minste effectiviteit in het voorkomen van kanker werd aangetoond. Toch blijven de media en de overheid vol lof over het vaccin dat “100% bescherming” biedt tegen het papillomavirus. Wat men er niet bij vertelt is dat slechts 96,6% van de vrouwen niet besmet is door één van de virussen die door het vaccin geviseerd worden en dat het immuunsysteem van 90% van hen er in slaagt om het virus compleet te elimineren. Men kent evenmin de lange termijnwerking van het genetisch gemodifieerd DNA, de genetische gewijzigde eiwitten, noch van de producten die ontstaan uit de com-

Achterkant van de waarheid

binatie van genetisch materiaal van meer dan één oorsprong of soort in een vaccin. Het vakblad Prescrire heeft diverse malen over Gardasil gepubliceerd. Artikels als: “Hoop die nog moet bevestigd worden”, “Geen wondermiddel maar wel fors terugbetaald door het ziekenfonds” of “De voorzieningen voor het opvolgen van de ongewenste effecten zijn niet geruststellend” spreken de lovende artikels in de media tegen.

En de overheid? De voorzieningen voor het opvolgen van nevenwerkingen zijn inderdaad onrustwekkend. EMEA (de Europese waakhond voor geneesmiddelen) laat het initiatief bijna volkomen aan de industrie. Dokters durven nauwelijks melding te maken uit vrees dat ze ongeloofwaardig overkomen of dat hun integriteit en geloofwaardigheid wordt geschaad. Patiënten weten niet waar ze heen moeten met hun klachten. Bovendien heeft alleen de industrie inzage in de binnengelopen meldingen. Het Amerikaanse Food and Drugs Agency (FDA) verleende toestemming tot commercialisatie nadat fabrikant Merck 1.200 meisjes van maximaal 16 jaar oud minder dan 2 jaar had gevolgd om de neveneffecten te registreren. Merck gebruikte een placebo waarin een onbepaalde hoeveelheid aluminium verwerkt was omdat Gardasil ook aluminium bevat. Hierdoor werden de gevolgen van dit metaal in het lichaam uitgevlakt. Dit is duidelijk te zien op een document door Merck zelf uitgegeven en waarin het placeboonderzoek op basis van saline (i.p.v. aluminium) aangeeft dat het aantal

ongewenste bijwerkingen 200% hoger is in de aluminiumgroep. De doden (9) en ongewenste bijwerkingen (als gevolg van de aluminiumconcentratie?) die werden vastgesteld tijdens dit onderzoek werden door Merck onder de noemer ‘toeval’ geschoven. In elk geval is er een verband tussen aluminium en symptomen als alzheimer, parkinson, ALS. In de V.S. regent het intussen klachten. Op 31 december 2008 waren 11.916 meldingen binnengelopen van ongewenste bijwerkingen waaronder koorts, permanente verlamming van één of meer ledematen, ernstige verstoringen van het immuunsysteem, wratten (zowel op de genitaliën als op de rest van het lichaam), Guillain-Barré, bloedklonters in hart, longen en benen en zelfs 32 doden. Deze lijst groeit dagelijks met 16 meldingen van ongewenste neveneffecten. Toch noemt men het vaccin veilig! In een nieuwsbrief van de Association of American Physicians and Surgeons (AAPS) verklaren twee artsen (een cardioloog en een reumatoloog) dat ze spijt hebben dat ze hun dochters hebben gevaccineerd met Gardasil. De meisjes werden van gezonde atleten herleid tot chronisch zieke patiënten.

Zegen of vloek? Dat het vaccin genitale wratten kan veroorzaken is echter zeer verontrustend. Werd het middel niet aangeraden om deze aandoening te voorkomen? Hebben we hier weer te doen met een geneesmiddel dat de ziekte die het heet te bestrijden veroorzaakt? Helaas wel. FDA publiceerde gegevens waaruit blijkt dat 44,6% van de vrouwen die

Gardasil kregen toegediend terwijl ze reeds HPV hadden, getroffen werden door een precancereuze laesie. Ongewenste nevenwerkingen van het HVP-vaccin komen tot 30 maal meer voor dan bij andere vaccinaties : dubbel zoveel spoedopnames, 4 maal meer doden, 5 maal meer meldingen van blijvend letsel, 7 maal meer meldingen van invaliditeit. Het gaat hier uitsluitend om kinderen en jonge meisjes. Sinds het middel op de markt is, werden meer dan 12.000 meldingen van ongewenste effecten gedaan bij het Vaccine Adverse Events Reporting System (VAERS). Als men bedenkt dat hooguit 10% van de gevallen wordt gerapporteerd, zien we slechts de tip van de ijsberg en zijn er in werkelijkheid méér dan 120.000 nevenwerkingen effectief vastgesteld. Referenties 1. 2.

3. 4.

5.

6. 7.

8.

9. 10.

11. 12. 13. 14.

Het vaccin sluit de Pap-test niet uit. Prevalence of HPV Infection Among Females in the United States Eileen F. Dunne, MD, MPH; Elizabeth R. Unger, PhD, MD; Maya Sternberg, PhD; Geraldine McQuillan, PhD; David C. Swan, PhD; Sonya S. Patel, BS; Lauri E. Markowitz, MD JAMA. 2007;297:813819.) http://www.fda.gov/bbs/topics/NEWS/2003/ NEW00890.html Gardasil werd ontwikkeld door GlaxoSmithKline, dezelfde Firma die enkele jaren geleden de dodelijke ontstekingsremmer Vioxx van de markt moest halen en veroordeeld werd voor het achterhouden van onderzoeksgegevens. Charlotte Haug. Human Papillomavirus Vaccination – Reasons for Caution. 21 aug 2008. NEJM 359:861862. Sawaya GF et al. HPV vaccination – more answers, more questions. N Eng J Med 2007356:1991-1993. A Hildesheim et al. Effect of Human Papillomavirus 16/18 L1 Viruslike Particle Vaccine Among Young Women With Preexisting Infection JAMA AUG 15? 2007 298 (7) 743-753 E.F.Dunne et al. Prevalence of HPV Infection among Females in the United States. J. Am Med. Assc. 2007;297:813-819. http://www.nvic.org/nvic-archives/pressrelease/ gardasilgirls.aspx Dank zij de Freedom of Information Act waarbij ieder rechtspersoon of vereniging via het gerecht alle informatie kan opvragen en de firma’s verplicht worden om deze ook te verstrekken. http://www.cdc.gov/vaccinesafety/vaers/gardasil. htm http://www.aapsonline.org/newsoftheday/0046 http://www.fda.gov/ohrms/dockets/ac/06/ briefing/2006-4222B3.pdf 14. M.Braun. Vaccine adverse event reporting system (VAERS): usefulness and limitations. Johns Hopkins Bloomberg School of public Health.


33

Orthotrends In deze rubriek gaat de redactie op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding en hoe wij ziekten kunnen behandelen met nutriënten uit onze dagelijkse levensmiddelen.

B-vitaminen verminderen migraine Migraine betekent voor mensen een drastische vermindering van de levenskwaliteit en onder andere verlies van (werk-) tijd. Een deel van de migrainegevallen kan veroorzaakt worden door beschadiging van het endotheel van hersenbloedvaten, veroorzaakt door verhoogde spiegels

van homocysteïne. Dit zijn de bevindingen van onderzoekers aan de Griffith Universiteit te Brisbane (Nieuw Zeeland). Een groep van 52 patiënten met migraine met aura (lichtflitsen, tintelingen, spraakstoornis) kreeg gedurende zes maanden dagelijks een supplement met folium-

zuur (2 mg), vitamine B6 (25 mg) en vitamine B12 (400 microgram). Met het supplement daalde de homocysteïnespiegel met 39%. Dit was significant ten opzichte van placebo. De suppletie verminderde migraine aanvallen met 60%, terwijl er geen verandering optrad met placebo.

De frequentie en ernst van de hoofdpijn verminderde eveneens met de B-vitaminen. Geen verbetering werd gezien in de placebogroep. (PVM) Referentie:

Lea R, Colson N, Quinlan S et al. The effects of vitamin supplementation and MTHFR (C677T) genotype on homocysteine-lowering and migraine disability. Pharmacogenet Genomics. 2009 Apr 20

Dopingvrije topprestaties: Acetyl-cysteïne vertraagt sportieve uitputting Intensieve sportbeoefening veroorzaakt oxidatieve stress en uitputting (oxidatie) van glutathion in skeletspieren door een teveel aan zuurstofradicalen. Hierdoor worden de celademhaling en energievoorziening in de spiercel geremd en raken spieren vermoeid. Ook verstoring van de regulatie van het kaliumgehalte van de spiercel door zuurstofradicalen draagt bij aan de spiermoeheid. N-acetyl-L-cysteïne (NAC) is een veel bestudeerd antioxidant ter verbetering van spiermoeheid bij zware sporttraining. Met N-acetylL-cysteïne zijn de beste resultaten verkregen van alle onderzochte antioxidanten, die voorafgaand

34


aan intensieve fysieke inspanningen werden gegeven ter vermindering van spiermoeheid. Tijdens diverse inspanningstesten, waarbij verschillende spiergroepen belast worden, resulteert inname van NAC in een uitstel van spiervermoeidheid. Het effect bij getrainde duursporters bedraagt ongeveer 25 procent verlenging van de tijd totdat vermoeidheid optreedt. Spierpijn kan eveneens tegengegaan worden met NAC door remming van ontstekingsreacties tijdens duursportprestaties. N-acetyl-L-cysteïne is een bron van het zwavelhoudende aminozuur cysteïne en een precursor voor glutathion. Gluta-

thion neemt als cellulaire antioxidant een centrale plaats in en regenereert andere antioxidanten. Glutathion en cysteïne (thiolen) vervullen een belangrijke rol in de coördinatie van antioxidantnetwerken in lichaamscellen. Orale inname van NAC verhoogt de concentraties van glutathion in het lichaam. Thiolen blijken een belangrijke regulerende functie te hebben op de spierpres-

taties onder oxidatieve stress. Cysteïne vult de hoeveelheid gereduceerd glutathion aan en vermindert oxidatieve stress. Bovendien verbetert NAC de regulatie van cellulair kalium. (WF)

Referenties: 1. 2.

Faché W., Sporten zonder doping. Monografie 18 van het Faché Instituut. Publi Media 2007. Kelly MK, Wicker RJ, Barstow TJ et al. Effects of N-acetylcysteine on respiratory muscle fatigue during heavy exercise. Respir Physiol Neurobiol. 2009 Jan 1;165(1):67-72

Orthotrends

Verband tussen vitamine K2 en prostaatkanker bevestigd Vorig jaar werd in een Duits wetenschappelijk onderzoek vastgesteld dat een hogere inname van vitamine K2 uit voeding een verlaagd risico op prostaatkanker geeft. Dit bleek uit de grootschalige EPIC-studie, waaraan meerdere Europese landen deelnemen. Er was geen verband te zien met vitamine K1. Een nieuwe studie van

het German Cancer Research Center - uitgevoerd met 250 deelnemers uit de EPIC-studie die prostaatkanker kregen en 494 mannen die geen prostaatkanker kregen kon het verband nader bevestigen. In dit onderzoek werd gekeken naar het verband met de vitamine K2-status in het bloed. Dit werd gedaan aan de hand van

de verhouding tussen inactief osteocalcine en actief osteocalcine. Osteocalcine is een botproteïne dat voor zijn activiteit afhankelijk is van vitamine K en meetbaar is in het bloed. Elke toename van 0,1 punt in de ratio inactief/ actief osteocalcine verhoogde het risico op vergevorderde prostaatkanker met 38%. Het verband

wordt ook beïnvloed door genetische factoren, die de gevoeligheid voor een lage vitamine K2-inname kunnen verhogen. (DB)

Referentie:

Nimptsch K, Rohrmann S, Nieters A et al. Serum undercarboxylated osteocalcin as biomarker of vitamin K intake and risk of prostate cancer: a nested case-control study in the Heidelberg cohort of the European prospective investigation into cancer and nutrition. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2009 Jan;18(1):49-5

Leefstijl en kanker Het aanpassen van je leefstijl is de beste manier om kanker te voorkomen. Dat blijkt nog maar eens uit een grootschalig onderzoek naar de risicofactoren voor pancreaskanker waarvan de resultaten onlangs gepubliceerd werden in de Archives of Internal Medicine. Onderzoekers analyseerden de gegevens van meer dan 450.000 deelnemers aan de National Institutes of Health AARP Diet and Health Study die gevolgd werden van 1995 tot 2003. De deelnemers waren bij aanvang van de studie tussen 50 en 71 jaar oud. Er werd gekeken naar vijf aanpasbare leefstijlfactoren: roken, alcoholgebruik, dieet, body mass index (BMI) en lichamelijke activiteit. Aan elk van deze vijf factoren werd een score toegekend van ofwel 0 (ongezond) of 1 (gezond). Zo kregen

de deelnemers telkens 1 punt als ze één van de volgende kenmerken vertoonden: niet roken, matig alcoholgebruik, een voedingspatroon dat overeenkomt met het mediterraan dieet, een BMI tussen 18 en 25 kg/m² en regelmatige lichamelijke activiteit. Diegenen die het hoogst scoorden (5 punten) bleken een 58% lager risico te hebben op het krijgen van pancreaskanker dan diegenen die het laagst scoorden (0 punten). De onderzoekers concluderen dat alleen al het aanpassen van je leefstijl het risico op het krijgen van kanker met meer dan de helft reduceert. (HM)

Referentie:

Jiao L et al. A combined healthy lifestyle score and risk of pancreatic cancer in a large cohort study. Arch Intern Med. 2009 Apr 27;169(8):764-70


35

Nieuws Faché Instituut

Consumer links B-vitaminen

Enzymen

Bio-B-Complex™ Energetica Natura

Nattokinase Forte Nutrisan bvba De Tyraslaan 111 B-1120 Neder-Over-Heembeek

T +32 (0) 800.990.11 (gratis) E [email protected] W www.energeticanatura.com

T +32 (0)2 266 81 00

Bio-Folic™ 400 μg Pharma Nord Minervastraat 14, B-1930 Zaventem T +32 (0) 2/720.51.20 E [email protected]

F +32 (0)2 266 81 02 E [email protected] W www.nutrisan.com

Essentiële oliën

Verkrijgbaar bij de apotheek

Detox Detoxaran liquid Bupleuran complex Cy-boldoran complex Urmale De pierpontstraat 2 3540 Herk-de-Stad T +32(0) 13/55.60.92 E [email protected]

Natura Prevent Energetica Natura T +32 (0) 800.990.11 (gratis) E [email protected] W www.energeticanatura.com

Flor•Essence® Ojibwa|De Roeck

Een ruime keuze aan essentiële oliën vind je in uw bio-, reform- of natuurwinkel in je buurt. Of in de betere natuurcosmeticazaak.

Granaatappelsap Appelsap en 22 andere soorten fruiten groentesappen vers geperst, puur, 100% bio

Faché Instituut Online

in deUniek bene lux

De meeste dynamische website over orthomoleculaire geneeskunde: www.viow.be Het betalende gedeelte van deze website omvat: ;; ;; ;; ;; ;;

Archief van 70 Orthofyto’s Archief van 40 Leefnu’s Meer dan 400 Orthotrends Seizoensadviezen Een databank van meer dan 4000 artikels die wekelijks aangevuld wordt

Men kan elk artikel snel opvragen via een zoekfunctie met trefwoorden of via de geavanceerde zoekmachine. Nieuwste aanwinsten: ;; ;; ;; ;; ;; ;;

Verleng je levenskwaliteit door voedingstelomerase Nattokinase verlaagt de bloeddruk Langer leven met resveratrol Walnoten tegen prostaatkanker De biochemie van tyrosine bij depressies Erectiestoornissen op veertigste voorspellen harten vaatziekten op latere leeftijd ;; Bipolaire Stoornis verhoogt het risico van vroegtijdige dood ;; Training maakt operatie onnodig bij claudicatio intermittens ;; B-vitaminen voor de ogen

Pajottenlander Kerkstraat 14 1670 Pepingen T +32 (0)2/ 360 35 55 E [email protected] W www.pajottenlander.be

T +32 (0) 52/48.43.00

De vernieuwde website

WWW.VIOW.BE

E [email protected] W www.ojibwa-deroeck.com

Word digitaal abonnee Toegang voor het betalende gedeelte gaat enkel via het Orthopakket. Met dit pakket (160 euro) ontvang je het vakblad Orthofyto, het voedingsmagazine Leefnu, uitnodiging voor het ledenseminarie en toegang tot het gesloten gedeelte van de website. Info: www.fache-instituut.be/lidworden

36


Lustrumcongres 20 jaar FIOW

Stop 100 jaar toxiciteit...

Een unieke gelegenheid om alle toxische dossiers gedurende de laatste 100 jaar kritisch te evalueren hoe deze leidde tot de enorme toename van kanker.

...Stop kanker 6de orthomoleculair congres Auditorium P.-J. Triest van de Campus Guislain Jozef Guislainstraat 43, 9000 Gent

Georganiseerd door:

• Het Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen (FIOW) • De Belgian Society for Orthomolecular Medicine (BSOM) • Met medewerking van de leden van de Orthoceutische Firmaraad

Zaterdag 17 oktober 2009 van 9u tot 17u Inlichtingen: [email protected] • Tel. 09 369 06 42

In volgend nummer Wegwijs in groene thee De huidige mondialisering maakt dat we gemakkelijker aan exotische specialiteiten kunnen geraken. Thee is reeds millennia lang een importproduct, maar de laatste jaren is het gemakkelijker om aan thee te geraken die erg streekgebonden is. Waarin verschilt de Chinese met de Japanse groene thee? Welke groene theeën kunnen zich beroepen op een oudere traditie van teelt en heilzame werking?

Belgisch Voedingsmagazine faché instituut Verschijnt 6 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedings problematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialistes, sport coaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid. Hoofdredactie/Eindredactie Walter OM Faché Eric Ost

Kernredactie

Temoe lawak Alhoewel minder gekend dan de Indische geelwortel (Curcuma longa), is de Javaanse geelwortel (Curcuma xanthorrhiza) een veelbelovende geneeskrachtige plant. Recent onderzoek werd in dit artikel voor U op een rijtje gezet.

Droge huid Zeer veel mensen hebben last van een droge huid. Daarbij verschilt de vorm en de ernst. Vooral bij kinderen onder de tien jaar en mensen die ouder zijn dan zestig jaar, komt een droge huid veel voor. Ongeveer 20% van de bevolking heeft een aanleg voor een droge huid.

Walter OM Faché, Orth. Bioch. Dirk Bogaert, Med. Journalist Philippe Gerard, Apr. Hilde Maris Jozef Poppe, Prof. Dr. Ir. Guido Duerinckx Joost Meeusen, Bio-ingenieur Pieter Van Melckebeke

Vormgeving, productie en druk Walter OM Faché Joost Meeusen Pieter Van Melckebeke

Danny Coppens Stijn De Pauw Drukkerij Coppens bvba Hospitaalstraat 2 - Lochristi 09 353 93 93 www.coppens-druk.be

Advertenties

Joost Meeusen

[email protected]

Uitgever

Walter OM Faché, Directeur Faché Instituut

Kerkstraat 101 9270 Laarne

Secretariaat/Advertenties Larenhoeve, Kerkstraat 101 9270 Laarne. Tel +32 09 3690642 Fax +32 09 3661838 E-mail: [email protected] Website: www.viow.be

Hoe abonneren?

Betaling geldt als enige abonnering. Abonnement loopt automatisch verder indien geen schriftelijke opzegging twee maand op voorhand. Jaarabonnementen voor 6 nrs: België: Storting van € 40 op rek nr. Fortis 290-0307607-41 Nederland Storting van € 44 op rek nr. Fortis IBAN BE 88290030760741 BIC code GEBABEBB

Prijs per nummer: € 7,8 (België) € 8,5 (Nederland)

FIOW

Hyperthermie Hyperthermie wilt niet meer zeggen dan dat uw lichaamstemperatuur gestegen is. Koorts dus. Koorts kan men ook kunstmatig opwekken en deze techniek geniet momenteel veel aandacht als bijkomende behandeling tegen kanker.

Spaarlampen Twee jaar geleden werden spaarlampcampagnes op ons losgelaten in het kader van de bewustmaking van de klimaatswijziging die zich voor zou doen onder invloed van menselijke activiteiten. Is de spaarlamp een stap in de goede richting?

© Copyright 2009 ISSN 1379-8383

Uitgeverij Publi Media Faché Instituut • Gespecialiseerd op het gebied van voeding, voedingsaanvullingen, gezonde levenswijze en adviezen bij ziekten. • Overname van arikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotocopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toelating. De hoofdredacteur, de redactie, de eindredacteurs en de uitgever van de opgenomen artikelen en advertenties zijn niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende algemene medische adviezen, onjuistheden en/of onvolledigheden. Iedere auteur blijft verantwoordelijk voor de volledige inhoud van zijn artikels. Dit tijdschrift werd gedrukt op chloorvrij papier.

38

zesde jaargang 2009 - n°44 n°45 - www.viow.be

Agenda Faché Instituut Locatie: Congreszaal, Kerkstraat 101, 9270 Laarne - Info & inschrijving: 09 369 06 42 - [email protected]

Consulentenopleiding BISTRO 6 Lichaamsschoonheid Orthomoleculaire huidverzorging 1 oktober 2009 (19-22u)

In memoriam Abram Hoffer ° 11 november 1917 † 27 mei 2009

Huidverjonging door collageenstimulering 8 oktober 2009 (19-22u)

Cosmetica producten voor de huid 15 oktober 2009 (19-22u)

Huiddrainages, maskers, lymfedrainage, hydro-fytotherapie, Sapkuren met practicum 22 oktober 2009 (19-22u)

Huidproblemen: allergie, cellulitis, oedeem, spataders, enz 29 oktober 2009 (19-22u) Inschrijvingsgeld: Inschrijving: Locatie:

130 euro voor de volledige reeks. Korting mogelijk met opleidingscheques of voor gepensioneerden. [email protected] of 09 369 06 42 Kerkstraat 101, 9270 Laarne

Seminaries aan het Faché Instituut Vitamine A in de preventie van kanker 18e orthomoleculair seminarie: 6 oktober 2009 (19:30-22:30u)

Stressrespons: een antwoord op alle degeneratieziekten 19e orthomoleculair seminarie: 19 november 2009 (19:30-22:30u)

Ribose in de sport 20e orthomoleculair seminarie: 3 december 2009 (19:30-22:30u) Inschrijvingsgeld: Inschrijving: Locatie:

60 euro [email protected] of 09 369 06 42 Kerkstraat 101, 9270 Laarne

Op 27 mei 2009 stierf, Abram Hoffer, een van de pioniers van de orthomoleculaire geneeskunde, na een korte ziekteperiode die net geen twee weken duurde. Hij zou op 11 november 92 jaar worden. Abram Hoffer was arts en specialiseerde zich in de psychiatrie. Gedurende zijn meer dan zestig jaar actieve loopbaan als prominent wetenschapper probeerde hij, via vijf sterke klinische studies, klassieke neurologen er van te overtuigen, dat voeding en voedingssupplementen niet alleen preventieve gezondheidsvoordelen konden opleveren, maar dat voeding ook een zeer belangrijke therapeutische en genezende functie had. Abram Hoffer bewees o.a., en tienduizenden patiënten zijn hem daar eeuwig dankbaar voor, dat schizofrenie geen hersenafwijking was. Hij ontwikkelde een niet toxische behandeling voor acute schizofrenie gebaseerd op de uitgangspunten respect, bescherming, goede voeding, passende medicatie en de toediening van hoge doseringen van bepaalde water oplosbare vitamines (vitamine B3). Deze pionier van de orthomoleculaire geneeskunde bleef actief tot de laatste dagen van zijn leven, maar kreeg nooit de erkenning, waarop hij zo gehoopt had, van de klassieke medische wereld.

Mensen maken nieuwe keuzes voor hun gezondheid en dat is nodig. Zo raken ze steeds meer overtuigd dat een goed supplement geen overbodige luxe meer is. In wetenschappelijk onderzoek naar de efficiëntie van goede supplementen valt op dat de opname van sommige vaste vitaminen-, mineralen en kruidensupplementen dikwijls te laag is voor een gezond lichaam. Dat is vaak te wijten aan een minder goede opname door de darmflora. Wetenschappers stelden vast dat vloeibare supplementen voor 90% worden opgenomen door het lichaam, terwijl vitaminen/mineralen in tabletten en capsules, maar voor 12% opneembaar zijn. Daarom heeft Nataos® een unieke lijn voedingssupplementen ontworpen in vloeibare vorm.

Als ‘vloeibaar’ beter is!

‘ALL IN ONE’ VITAMIN/MINERAL

LIQUID CALCIUM MAGNESIUM

PURE ENERGIE IN EEN ZUIVER LICHAAM

GEZONDE TANDEN, SPIEREN EN BEENDEREN IN EEN GEZOND LICHAAM

Pesticiden en milieuvervuiling zorgen voor een verarmde bodem waardoor ons voedsel veel te weinig vitaminen en mineralen bevat. ‘All in One’ Liquid levert in een optimale verhouding meervoudige vitaminen, mineralen, aminozuren en kruiden in één product. Het stelt het lichaam in staat om weerstand te bieden aan elke vorm van moderne belasting en stress. Hierdoor sta je weer energiek in het leven en verdwijnen de aanvallen van futloosheid.

Liquid Calcium Magnesium zorgt voor een optimale opname van calcium dankzij de combinatie met magnesium en vitamine D. Kinderen, ook die met een zuivelallergie, kunnen hun calcium uit Liquid Calcium Magnesium halen om tandbederf en botbreuken te voorkomen. Vanaf 50 jaar is extra calcium belangrijk omdat de botten brozer worden. Ook zwangere vrouwen kampen vaak met tekorten, omdat de baby een deel van de ingenomen mineralen opneemt.

MSM 2000 LIQUID EEN NATUURLIJK ALTERNATIEF TEGEN SPIER- EN GEWRICHTSONGEMAKKEN ÉN ALLERGISCHE REACTIES

MSM, Methyl Sulfonyl Methaan is onontbeerlijk. De nog tamelijk onbekende, organische zwavelverbinding neemt af in onze spieren, botten, hersenen, huid, haren en nagels naarmate de leeftijd vordert. Daarom wordt MSM, met extra vitamine C en Molybdeen als voedingssupplement gebruikt om sneller te herstellen van fysieke inspanningen, spierblessures en gevoelige spieren. Ook de sportmensen hebben nu MSM ontdekt!

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL EN DE APOTHEEK.

JOINT RELIEF GLUCOSAMINE WANNEER GEWRICHTEN JE LEVENSLOOP HINDEREN

Joint Relief, Liquid Glucosamine bevat het lichaamseigen glucosaminesulfaat en chondroïtinesulfaat die deel uitmaken van de kraakbeenstructuur. Zijn unieke vloeibare combinatie van Glucosamine, Chondroïtine, MSM en vitamine C draagt op een natuurlijke wijze bij tot het behoud van soepele gewrichten en sterke botten.

Voor meer informatie:

Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.nataos.com

Ontgiften haalt niets uit

Recommend Documents