DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE de heer J. de Vries Postbus 20701, 2500 ES ‘s GRAVENHAGE de vaste Kamercommissie van Defensie en de vaste Kamercommissie van VROM Postbus 20018, 2500 EA ‘s GRAVENHAGE
Leeuwarden, 12 december 2008 Ons kenmerk Uw kenmerk Bijlage(n)
: 00800198 : : JSF nieuws.nl 27 oktober “Onrust in USA over JSF lawaai”
Onderwerp
: Geluidshinder opvolger F 16
Geachte heer/mevrouw, Binnen enkele maanden zal een besluit genomen worden over de aanschaf van een testtoestel van het type JSF (F-35). Daarmee wordt een nieuwe stap gezet in het vervangingsproces van de huidige F-16. Wij vernamen dat de mate van geluidshinder zoals het nu staat formeel geen onderdeel uitmaakt van de afwegingen en daarmee niet als criterium meegenomen wordt in het bepalen van welk vliegtuigtype het meest geschikt is voor de Nederlandse luchtmacht. Dat verontrust ons in hoge mate. Het vliegtuiglawaai van de F-16 veroorzaakt nu al veel geluid rondom de vliegbasis Leeuwarden. Veel dorpen en wijken in de omgeving ondervinden hier (soms ernstige) hinder van. In de meest met geluid belaste gebieden gelden hierdoor planologische beperkingen. Na vele jaren van overleg tussen allerlei verschillende instanties is sinds 1985 sprake van een bepaald evenwicht in de regio rondom deze vliegbasis. Handhaving van de geluidscontouren (als resultaat van onder meer geluidsniveau, vliegveldbelegging en vliegpatronen), woningisolatie, sturen op binnengekomen geluidhinderklachten en een goede verstandhouding met de leiding van de vliegbasis zijn daarbij belangrijke middelen. De huidige Commissie Overleg Voorlichting Milieuhygiëne Vliegbasis Geluidshinder ex artikel 28 van de Luchtvaartwet speelt
daarin sinds 1993 een centrale rol. Deze situatie willen we graag zo houden. Daarom verontrust ons de nieuwe informatie over het geluidsniveau van de JSF in hoge mate. Vanuit diverse bronnen vernamen we dat dit toestel een geluidsniveau heeft van 121 decibel (gemeten op 300 meter afstand). De huidige F-16 heeft een geluidsniveau van 108 decibel. Een verschil van 13 decibel. Het verschil in landingslawaai van de JSF met andere toestellen valt nog veel hoger uit. Een recent onderzoek wees uit dat het landingslawaai zelfs 19 decibel hoger is dan bij de F-15 (een geluidsniveau dat ongeveer als 4 keer zo hoog wordt ervaren). Het verschil met de stillere F-16 is niet meegenomen in het onderzoek, maar zal nog vele malen hoger uitvallen dan bij de F-15 het geval is (zie bijgevoegd JSF nieuws.nl 27 oktober “Onrust in USA over JSF lawaai”). De komst van een vliegtuig met zo’n hoog geluidsniveau zal grote gevolgen hebben voor de omgeving van de vliegbasis Leeuwarden. De huidige geluidscontouren zullen zo’n forse stijging niet kunnen verwerken. De zijkanten van de contouren zijn nu jaarlijks nagenoeg geheel gevuld. Dit betekent dat de JSF slechts in zeer beperkte mate op de vliegbasis Leeuwarden kan vliegen; dat beperkt gebruik achten wij niet realistisch. Volledig gebruik zal er ongetwijfeld toe leiden dat de geluidscontouren vergroot zullen worden. Nog meer dorpen zullen in de geluidszones komen te liggen en de dorpen die er nu in liggen zullen veel zwaarder met geluid belast worden, met alle consequenties van dien. De gevolgen voor de omgeving van de vliegbasis Leeuwarden zullen groot zijn. Het beeld dat wij hier nu van hebben is: 1. In de dorpen Jelsum en Marssum zullen vele tientallen woningen in de geluidszone boven de 65 Kosteneenheden (Ke) vallen. Conform de huidige wetgeving zullen deze woningen dan aan de woonbestemming onttrokken moeten worden. 2. In de geluidszone 55-65 Ke zullen grotendeels de dorpen Marssum en Jelsum komen te liggen en Cornjum voor een kleiner deel. Voor dit gebied geldt dat de woningen volgens bepaalde normen geïsoleerd moeten zijn, anders volgt ook hier onttrekking aan de woonbestemming. Uit het drie jaar geleden afgesloten geluidsisolatieproject (kosten ca. fl. 90 miljoen!) bleek dat de vereiste geluiddemping bij de F-16 al moeilijk te halen was. Bij een hoger geluidsniveau zal dit bij de meeste woningen in deze zone niet te realiseren zijn. Deze woningen zullen naar onze verwachting dus aan de woonbestemming onttrokken moeten worden. Zelfs als de geluidscontouren onveranderd zullen blijven dan zal dit lot gelden voor de 75 woningen die nu boven de 55 Ke liggen. 3. Dat betekent dat als de JSF hier gestationeerd wordt de dorpen Jelsum en Marssum direct in hun bestaan bedreigd worden; dit geldt eveneens voor een aanzienlijk deel van Cornjum. In iets mindere mate geldt dit voor de dorpen Engelum, Wyns en Menaldum. 4. De dorpen Dronrijp, Beetgumermolen en Britsum zullen waarschijnlijk in de geluidzone komen te vallen en daarmee in hun ontwikkeling belemmerd worden. 5. De dorpen Stiens, Beetgum en de wijken Westeinde, Valeriuskwartier en Bilgaard in Leeuwarden zullen dichter bij de grotere geluidscontour komen en aanzienlijk meer met geluid belast worden. 6. Vele andere dorpen in de ruime omgeving van de vliegbasis en ook de steden Dokkum en Franeker zullen meer geluidshinder gaan krijgen.
-2-
Als vertegenwoordigers van het gebied rond de vliegbasis Leeuwarden willen we u op grond van bovenstaand scenario verzoeken om: 1. Voordat overgegaan wordt tot aanschaf van een nieuw toestel de consequenties voor de omgeving van de vliegbasis Leeuwarden nader in kaart te brengen en deze nadrukkelijk in de afwegingen mee te nemen. 2. Alles te doen om te voorkomen dat woningen aan de woonbestemming onttrokken moeten worden. 3. De geluidshinder van een nieuw vliegtuig nadrukkelijk mee te nemen in de keuze welk toestel uiteindelijk de huidige F-16 zal gaan vervangen. We dringen er bij u op aan om voor het vliegtuig te kiezen met de minste geluidshinder. Ter onderbouwing van ons verzoek willen we u graag uitnodigen om een werkbezoek te brengen aan de omgeving van de vliegbasis Leeuwarden, zodat u ter plekke kennis kunt nemen van de huidige situatie. Binnenkort zal daartoe contact met u opgenomen worden. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Fryslân,
J.A. Jorritsma, voorzitter
mr. J. Wibier, secretaris
-3-
Burgemeester en wethouders van de gemeente Leeuwarden,
Drs. F.J.M. Crone, burgemeester
Burgemeester en wethouders van de gemeente Menaldumadeel,
G. van Delft-Jaasma, burgemeester
Burgemeester en wethouders van de gemeente Leeuwarderadeel,
Drs. E.J. ter Keurs, burgemeester
Burgemeester en wethouders van de gemeente Tytsjerksteradiel,
G.J. Polderman, burgemeester
-4-
Dorpsbelang Marssum, S. Tichelaar-Pelser, secretaris, Rypsterdyk 45, 9034 XA Marssum Dorpsbelang “De Eendracht” Deinum, R. Metselaar, voorzitter, It Swee 8, 9033 XP Deinum Dorpsbelang Boksum, Y. Hallema, secretaris, Buorren 33, 9031 XS Boksum Dorpsbelang Blessum, Jan Mennema, voorzitter, Buorren 1, 9032 XB, Blessum Dorpsbelang Ritsumazijl, J.W. de Koning, voorzitter, Ritsumasyl 11 9033 WB Deinum Dorpsbelang Dronrijp, A. Terlouw, voorzitter, Hearewei 35, 9035 EJ Dronrijp Dorpsbelang Menaldum, M.A. Groenewoud-de Jong, secretaris, De Swingel 17, 9036 PG Menaldum Plaatselijk Belang Beetgumermolen, D. de Jong, voorzitter, J.H. van Aismawei 58, 9045 PL Beetgumermolen Dorpsbelang Beetgum, J. Arninkhof, secretaris, de Tolve 13, 9044 NP Beetgum Dorpsbelang Engelum, L. Ynema secretaris, F. Klazingastrjitte 23, 9038 TG Engelum Dorpsbelang “De Doarpsrûnte” Wier, B. Visser, secretaris, Hegedyk 18, 9043VS Wier Stichting Berlikumer Belangen, M.T. van Hout, voorzitter, Kwekerijleane 3, 9041 ER Berlikum Dorpsbelang Schingen en Slappeterp, G. Kuiken, voorzitter, Kleasterdyk 12A, 9037 JW Slappeterp
-5-
Dorpsbelang Jelsum en Cornjum, G.W. Beeksma, voorzitter, Holwoartelstrjitte 12, 9056 PA Leeuwarden Dorpsbelang Britsum, R Sinnema, secretaris, Greate Buorren 24, 9055 MV Britsum Plaatselijk Belang Stiens, G. Elsinga, secretaris, Canterstins 6 9051 HL Stiens Dorpsbelang Finkum, J. Kerstma, voorzitter, Holdingawei 16, 9053 LV Finkum Dorpsbelang Hijum, P.A.M. Slagter-Adelaar, voorzitter, Leijesterpaed 7, 9054 KM Hijum Dorpsbelang Oude Leije R. Torensma, secretaris, Leijester Hegedyk 54, 9071 XD Oude Leije Dorpsbelang Lekkum, Miedum en Snakkerburen C. Opmeer, voorzitter, Terp 20, 9081 AV Lekkum Doarpsbelang Wyns en Bartlehiem S. Postma, voorzitter, nummer 28/c, 9091 BD Wyns Wijkpanel Westeinde Leeuwarden, K.D. Stormer, voorzitter, Reinder Brolsmawei 8, 8915 DH Leeuwarden Buurtcomité Valeriuskwartier Leeuwarden, R. Petersohn, voorzitter, Euterpestraat 70, 8915 BE Leeuwarden Wijkvereniging Bilgaard Leeuwarden, G.F. Dijkstra, voorzitter, Vierhuisterweg 3, 8919 AH Leeuwarden
Brief eveneens verzonden aan: COVM Volkel Projectteam vervanging F-16 Rand Europa Commandant vliegbasis Leeuwarden
-6-
Contactadressen: Provincie Fryslân Dhr. P. Adema Gedeputeerde Milieuzaken en voorzitter Commissie Overleg en Voorlichting Milieuhygiëne vliegbasis Leeuwarden (COVM) Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden Tel. 058 2925925 Gemeente Leeuwarden, Drs. F.J. Crone burgemeester Postbus 21000 8900 JA Leeuwarden Tel. 058 2338888 Gemeente Menaldumadeel Mw. G. van Delft-Jaasma Burgemeester en lid COVM Postbus 3 9036 ZW Menaldum Tel. 0518 45 29 00 (email
[email protected]) Gemeente Leeuwarderadeel, Drs. E.J. ter Keurs burgemeester Postbus 24, 9050 AA Stiens Tel. 058 2576666 (email
[email protected]) Gemeente Tytsjerksteradiel Dhr. G.J. Polderman burgemeester Mevr. H. Rypstra Wethouder en lid COVM Postbus 3, 9250 AA Burgum Tel. 0511 460512/514 Dhr. G. Verf lid COVM omwonenden Binnenbuorren 4 9034 GN Marssum tel. 058 254 18 02 of 06 51 36 71 11 (email:
[email protected]) Dhr. G. Veldman lid COVM vanuit omwonenden D.v.Goirlestrjitte 23 9056 PR Cornjum Tel. 058 2572428 of 06 57233622 (email
[email protected])
-7-
