ONDERZOEK SPOOKFIETSEN EEN ONDERZOEK NAAR DE MOTIEVEN OM TE GAAN SPOOKFIETSEN EN WELKE MAATREGELEN DIT TEGEN KUNNEN GAAN ROV OOST NEDERLAND & ARCADIS

ONDERZOEK SPOOKFIETSEN EEN ONDERZOEK NAAR DE MOTIEVEN OM TE GAAN SPOOKFIETSEN EN WELKE MAATREGELEN DIT TEGEN KUNNEN GAAN ROV OOST NEDERLAND & ARCADIS

Gijs Op de Weegh 20/07/15

Voorwoord Mijn naam is Gijs Op de Weegh en ik ben derdejaars student Mobiliteit op de Hogeschool Windesheim in Zwolle. Het afgelopen schooljaar is er de mogelijkheid geweest om een stage te lopen. Deze stage heb ik gedaan bij Arcadis Nederland in Arnhem. Het doel van de stage was om redelijk zelfstandig een onderzoek uit te voeren en tijdens de eerste gesprekken over de stage werd het onderwerp van spookfietsers al genoemd als optie om het onderzoek over te doen namens Arcadis en het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Oost Nederland (ROVON). Ik wil graag nog een aantal mensen bedanken. Allereerst Arcadis en in het bijzonder mijn begeleiders bij dit onderzoek, Jeroen Stegeman en Janet Doorduin voor hun hulp bij het opzetten van het onderzoek en het op een goede manier op papier krijgen van de resultaten. Dit zorgde voor een professionelere uitstraling van het rapport. Ten tweede het ROV Oost Nederland voor het aanleveren van dit onderzoek en de hulp tijdens het onderzoek. Daarnaast voor het mogen presenteren van het Plan van Aanpak en de resultaten voor de werkgroep infrastructuur. Als laatste wil ik alle personen bedanken waarmee ik een gesprek heb gevoerd ten behoeve van dit onderzoek.

Inhoudsopgave Samenvatting .............................................................................................................................................................. 5 1

2

3

Inleiding ................................................................................................................................................................ 6 1.1

Aanleiding .................................................................................................................................................. 6

1.2

Doelstelling en onderzoeksvragen .......................................................................................................... 7

1.3

Methode ...................................................................................................................................................... 7

1.4

Leeswijzer ................................................................................................................................................... 9

Literatuuronderzoek .......................................................................................................................................... 10 2.1

Onderzoek Nederland ............................................................................................................................ 10

2.2

Onderzoek Duitsland .............................................................................................................................. 10

2.3

Samenvatting ............................................................................................................................................ 11

Gesprekken met wegbeheerders ..................................................................................................................... 12 3.1

Gemeente Apeldoorn .............................................................................................................................. 13 3.1.1

Locatie A: Laan van Osseveld (N345) – Laan van Zevenhuizen (N344) in

Apeldoorn 13

3.2

3.3

3.1.2

Locatie B: Arnhemseweg in Apeldoorn ............................................................................ 14

3.1.3

Locatie C: John. F. Kennedylaan in Apeldoorn ................................................................ 14

3.1.4

Locatie D: Europaweg in Apeldoorn................................................................................. 15

3.1.5

Locatie E: Jachtlaan – Zwolseweg (N344) in Apeldoorn ................................................ 16

Provincie Gelderland .............................................................................................................................. 17 3.2.1

Locatie F: N224 tussen Ede en De Klomp ......................................................................... 17

3.2.2

Locatie G: N224 tussen Ede en De Klomp (de Kade) ...................................................... 18

3.2.3

Locatie H: N304 tussen Ede en Otterlo ............................................................................. 19

3.2.4

Locatie I: N304 tussen Hoenderloo en Apeldoorn .......................................................... 19

3.2.5

Locatie J: N344 in Twello .................................................................................................... 20

3.2.6

Locatie K: N781 tussen Bennekom en de campus van de Universiteit Wageningen. . 21

3.2.7

Locatie L: Tunnelweg (s102) – Tweede oude Heselaan in Nijmegen. ........................... 22

Provincie Overijssel ................................................................................................................................. 23 3.3.1

3.4 4

5

6

Locatie M: N337 in Den Nul ............................................................................................... 23

Politie Oost Nederland............................................................................................................................ 24

Selectie locaties .................................................................................................................................................. 25 4.1

Type locaties ............................................................................................................................................. 25

4.2

Observatielocaties .................................................................................................................................... 26

Resultaten observaties ...................................................................................................................................... 27 5.1

Lange wachttijden verkeerslicht/drukke oversteek ............................................................................ 27

5.2

Niet omrijden/afsnijden .......................................................................................................................... 30

5.3

Vanuit een tweerichtingssituatie naar een éénrichtingssituatie ........................................................ 32

Resultaten enquête ............................................................................................................................................ 35 6.1


6.2


6.3


7

8

Conclusies ........................................................................................................................................................... 40 7.1


7.2


7.3


7.4

Algemene conclusie ................................................................................................................................. 43

Maatregelen per type locatie ............................................................................................................................ 44 8.1

Lange wachttijden verkeerlicht/drukke oversteek .............................................................................. 44

8.2


8.3


Bijlage 1: Kenmerken locaties ................................................................................................................................ 46 Gemeente Apeldoorn ......................................................................................................................................... 46 Provincie Gelderland .......................................................................................................................................... 48 Provincie Overijssel ............................................................................................................................................ 52 Bijlage 2: Observaties per locatie .......................................................................................................................... 53 Tunnelweg/S102 Nijmegen ................................................................................................................................ 53 Voorbereiding .......................................................................................................................................... 53 Resultaten schouw 2.............................................................................................................................. 54 Resultaten schouw 3................................................................................................................................ 55 N781 (Wageningen campus) ............................................................................................................................. 56 Voorbereiding .......................................................................................................................................... 56 Resultaten schouw 1................................................................................................................................ 57 Resultaten schouw 2................................................................................................................................ 58 N224 (De Kade) ................................................................................................................................................... 59 Voorbereiding .......................................................................................................................................... 59 Resultaten schouw 1................................................................................................................................ 60 Resultaten schouw 2................................................................................................................................ 61 N344 (Twello-Apeldoorn) .................................................................................................................................. 62 Voorbereiding .......................................................................................................................................... 62 Resultaten schouw 1................................................................................................................................ 63 Resultaten schouw 2................................................................................................................................ 64 N304 (Hoenderloo-Apeldoorn) ......................................................................................................................... 65 Voorbereiding .......................................................................................................................................... 65 Resultaten schouw 1................................................................................................................................ 66 Resultaten schouw 2................................................................................................................................ 67 Jachtlaan Apeldoorn ........................................................................................................................................... 68 Voorbereiding .......................................................................................................................................... 68 Resultaten schouw 1................................................................................................................................ 70 Resulaten schouw 2 ................................................................................................................................. 70 Resultaten schouw 3................................................................................................................................ 71 Resultaten schouw 4................................................................................................................................ 72 Den Nul ................................................................................................................................................................ 73 Voorbereiding .......................................................................................................................................... 73 Resultaten schouw 1................................................................................................................................ 74 Resultaten schouw 2................................................................................................................................ 75

Bijlage 3: Vragenlijsten enquêtes .......................................................................................................................... 76 Face to face enquête spookfietsers .................................................................................................................... 76 Face to face enquête niet spookfietsers ............................................................................................................ 78 Face to face enquête tegenliggers ...................................................................................................................... 79

Samenvatting Er is momenteel nog weinig bekend over spookfietsen in Nederland. Er is vooralsnog te weinig informatie bekend over welk type mensen spookfietsen en de grootte van die groepen. Daarnaast dient er ook gekeken te worden hoe verkeersonveilig de spookfietsers zijn op de verschillende locaties. Daarbij is er weinig bekend over de motivaties van mensen om te gaan spookfietsen. In dit onderzoek is er gekeken nar alle elementen die hierboven zijn benoemd. Dit is gedaan op basis van gesprekken met wegbeheerders en politie, observaties op locaties met tellingen en enquêtes afgenomen op de locaties. In de gesprekken met de wegbeheerders zijn locaties aangedragen waar er naar verwachting veel wordt gespookfietst. Per locatie zijn de kenmerken beschreven aan de hand van een zestal deelvragen om verderop een keuze te maken welke locaties geselecteerd worden voor de observaties en de enquêtes. Er is kort gesproken met de politie over de prioritering van spookfietsen tijdens het handhaven. Alle aangedragen locaties zijn uiteindelijk gecategoriseerd naar het verwachte motief om te gaan spookfietsen. Deze motieven zijn: Lange wachttijden verkeerslicht/drukke oversteek, niet omrijden/afsnijden en vanuit een tweerichtingsfietspad naar een éénrichtingsfietspad. Per motief zijn er twee a drie locaties geselecteerd om te gaan observeren en enquêteren. Uit de observaties blijkt inderdaad dat er bij de meeste locaties het merendeel van de fietsers ervoor kiest om te gaan spookfietsen in plaats van de reguliere route te volgen. Als er wordt gekeken naar de hoeveelheid spookfietsers afgezet tegen de hoeveelheid tegenliggers valt het mee. Bij de meeste locaties ligt het percentage spookfietsers tussen de 20 en 30% of zelfs lager. Er is één hoge uitschieter naar boven, maar daar kun je het omdraaien door te zeggen dat er weinig tegenliggers zijn. Per locaties is er steeds een groep die duidelijk het meest vertegenwoordigd is onder de spookfietsers, bijvoorbeeld scholieren of forenzen. Als er wordt gekeken naar het geslacht van de spookfietsers, komt niet voren dat mannen of vrouwen meer spookfietsen dan het andere geslacht. Bij de enquêtes is allereerst goed te zien dat de ondervraagde spookfietsers structureel spookfietsen op de locaties. Voor de verkeersveiligheid is er gekeken naar hoe vaak de spookfietsers en tegenliggers moesten uitwijken of afremmen en of ze weleens een ongeval hebben gehad door of tijdens het spookfietsen. Bij het afremmen en uitwijken was steeds hetzelfde beeld te zien. Het percentage ondervraagde spookfietsers dat hiermee te maken heeft gehad lag steeds rond de 50% en die van de tegenliggers steeds rond de 20%. Alleen bij het motief van een tweerichtingsfietspad naar een éénrichtingsfietspad lag dit percentage bij de tegenliggers rond de 40%, omdat er op die locaties meer hinder werd ondervonden van de spookfietsers. Het aantal ondervraagden dat een ongeval heeft gehad lag steeds tussen de 0 en 20%. Wederom lag dit percentage hoger bij het laatste motief. Voor de maatregelen om het spookfietsen te verminderen zijn er een aantal opties. Zo kan er bij de lange wachttijden verkeerslicht/drukke oversteek worden gedacht aan een wachttijdmelder om fietsers te informeren over hun wachttijd. Bij het motief niet omrijden/afsnijden is het wellicht beter om het spookfietsen te gedogen, omdat uit de resultaten blijkt dat het een grote stroom spookfietsers is en weinig tegenliggers. Daarbij is het punt waar de spookfietsers oversteken goed overzichtelijk om het kruisende gemotoriseerde verkeer ruim van te voren te zien aankomen. Voor het motief vanuit een tweerichtingsfietspad naar een éénrichtingsfietspad moet er aandacht worden besteed aan de manier waarop de overgang is geregeld als de fietsers vanuit het tweerichtingsfietspad komen en moeten oversteken voor hun vervolg. Deze oversteek moet in de ogen van de fietser weinig tijd in beslag nemen waardoor het niet aantrekkelijk is om te gaan spookfietsen.

5

1

Inleiding

1.1

AANLEIDING

Het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid (ROV) Oost-Nederland is een samenwerkingsverband tussen de provincies Overijssel en Gelderland op het gebied van verkeersveiligheid. Hierdoor is er veel overleg tussen dit orgaan en de provincies en gemeenten in Oost Nederland. In deze overleggen is het een aantal keer gegaan over spookfietsen en de gevaarlijke situaties die het spookfietsen oplevert. Spookfietsen is in principe hetzelfde als spookrijden, dus dat zijn fietsers die tegen de richting in fietsen (zie figuur 1). Vanuit de gemeenten en het ROV Oost-Nederland is er de vraag gekomen om een onderzoek te starten naar spookfietsen in Oost Nederland. Er is momenteel nog weinig bekend over spookfietsen in Nederland. Het ROV Oost-Nederland richt zich op gedragsbeïnvloeding, maar dat is op het gebied van spookfietsen momenteel nog niet mogelijk, omdat er vooralsnog te weinig informatie bekend is over welk type mensen spookfietsen en de grootte van die groepen. Daarnaast dient er ook gekeken te worden hoe verkeersonveilig de spookfietsers zijn op de verschillende locaties. Daarbij is er weinig bekend over de motivaties van mensen om te gaan spookfietsen. Er zijn wel hypotheses en aannames hierover, maar dat wordt nauwelijks bevestigd door onderzoeken. Daar moet het huidige onderzoek deels in gaan voorzien. Dit onderzoek kan in de toekomst als basis worden gebruikt voor een psychologie student om een gedragsbeïnvloedingscampagne te ontwikkelen.

Figuur 1: Een voorbeeld van spookfietsen (Bron: www.rtvnh.nl)

6

1.2

DOELSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN

Doelstelling Het doel van het onderzoek is om een maatregelenpakket aan te dragen om spookfietsen te verminderen. Deze maatregelen kunnen gericht zijn op gedrag, handhaving en infrastructuur (zie figuur 2). De maatregelen worden ook vertaald naar aanbevelingen voor toekomstige ontwerpen.

Gedrag

Handhaving

Infrastructuur

Figuur 2: De samenhang tussen gedrag, infrastructuur en handhaving. Onderzoeksvragen Hoofdvraag Welke maatregelen kunnen voorkomen dat fietsers gaan spookfietsen? Deelvragen 

A: Wat zijn de kenmerken van de locaties waar spookfietsen veel voorkomt?



B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties?



C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties?



D: Wat zijn de sociaal demografische kenmerken van de spookfietsers op deze locaties?



E: Waarom gaan mensen spookfietsen op deze locaties?



F: Welke maatregelen zijn eerder getroffen en wat waren hier de ervaringen mee?

1.3

METHODE

Het onderzoek is uitgevoerd middels zes stappen: 1. Gesprekken met wegbeheerders en politie voeren 2. Locaties selecteren 3. Observaties uitvoeren 4. Enquêtes afnemen 5. Conclusies en aanbevelingen formuleren 6. Maatregelen bepalen In de onderstaande tekst is iedere stap nader toegelicht.

7

Stap 1: Gesprekken met wegbeheerders en politie voeren. Het hoofddoel van deze gesprekken was om een lijst met locaties te krijgen die voor het onderzoek gebruikt kon worden. Er is daarvoor gesproken met de wegbeheerders van gemeente Apeldoorn, de provincies Gelderland en Overijssel en de politie Oost Nederland. Daarbij zijn de deelvragen besproken om zo de locaties goed te kunnen vergelijken in de vervolgstappen. Naast gesprekken met wegbeheerders vonden er ook gesprekken plaats met de politie. Bij deze gesprekken ging het wederom om het verkrijgen van locaties, maar ook over de prioriteit van spookfietsen bij het handhaven. Met behulp van deze stap zijn de deelvragen A tot en met F beantwoord vanuit de wegbeheerders en de politie. Stap 2: Locaties selecteren. Na stap 1 was er een lijst met spookfietslocaties in Oost Nederland. De locaties zijn geclusterd naar verschillende motieven. Onder een motief vallen een aantal locaties waarbij de verwachte reden om te gaan spookfietsen hetzelfde is, bijvoorbeeld: fietsers spookfietsen vanwege te lange wachttijden bij een kruispunt met verkeerslichten. De verschillende motieven zijn gekozen nadat alle locaties waren aangedragen. Nadat de locaties zijn onderverdeeld naar motief, werden de drie meest verwachte motieven geselecteerd voor verder onderzoek. Van elk motief zijn twee tot drie locaties geselecteerd om te observeren. Dit resulteerde in zes tot negen observeerlocaties. Met behulp van deze stap is deelvraag A beantwoord. Stap 3: Observaties uitvoeren. Nadat de locaties waren geselecteerd in stap 2, kon gestart worden met de observaties. Ten behoeve hiervan zijn er eerst hypotheses opgesteld van alle gekozen observatielocaties voor de deelvragen B tot en met E. Dit is gedaan op basis van de gesprekken uit stap 1 en luchtfoto’s. Daarbij zijn de fietsers onder verdeeld in spookfietsers, niet spookfietsers en tegenliggers. Deze verdeling is gemaakt om bij bijvoorbeeld de onderzoeksvraag over de sociaal demografische kenmerken deze kenmerken te vergelijken tussen de groepen. Zo kan er wellicht geconcludeerd worden dat er meer mannen spookfietsen en meer vrouwen niet spookfietsen. De tijden waarop is geobserveerd, zijn in overleg met de wegbeheerders bepaald. Per locatie is er tussen de twee a drie uur geobserveerd. Stap 4: Enquêtes afnemen Na het uitvoeren van de observaties zijn enquêtes afgenomen om achter de motivaties van fietsers te komen om te gaan spookfietsen. Per locatie was het doel om enquêtes te houden op de plek zelf (face-toface) of in samenwerking met een bijliggende instantie, zoals een school of bedrijf. Verwacht werd dat het aantal respondenten per locatie onvoldoende zouden zijn om significante uitspraken te doen, maar wel voldoende om een beter beeld te krijgen van de problematiek. De gestelde vragen in de enquête waren afhankelijk van het type. Na stap 3 en 4 zijn de deelvragen B tot en met E beantwoord vanuit de observatie- en enquêteresultaten.

Stap 5: Conclusies en aanbevelingen formuleren Op basis van de resultaten van de vorige stappen zijn conclusies geformuleerd voor de verschillende motieven. Aan het einde komt er een algemene conclusie over het spookfietsen.

8

Stap 6: Maatregelenbepalen Op basis van de resultaten van de observaties en de enquêtes zijn er maatregelen bedacht om het spookfietsen op de betreffende locaties te verminderen. Het doel hierbij was om per type een aantal maatregelen aan te dragen.

1.4

LEESWIJZER

De rapportage is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 start met het literatuuronderzoek. In de hoofdstukken drie tot en met acht zijn de stappen 1 tot en met 6, zoals beschreven in de vorige paragraaf, uitgewerkt.

9

2

Literatuuronderzoek

Spookfietsen is negatief voor de verkeersveiligheid. Op brede fietspaden is het vaak nog te overzien, maar wanneer mensen gaan spookfietsen op smalle fietspaden betekent het vaak dat overige fietsers die naast elkaar fietsen moeten uitwijken. Dit heeft als gevolg dat er een grotere kans is op ongevallen. Daarnaast zijn automobilisten er niet op verdacht dat er ook fietsers van rechts kunnen komen als zij vanuit een zijstraat komen. Dit kan leiden tot aanrijdingen waarbij de automobilist als dader wordt gezien, terwijl het in principe zijn fout niet is. Bij het zoeken naar literatuur zijn er een aantal onderzoeken gevonden over spookfietsen. Voor deze analyse zijn de twee meest relevante onderzoeken hieronder samengevat, een onderzoek uit Nederland en een onderzoek uit Duitsland. De focus in deze onderzoeken ligt op het aandeel spookfietsers en hun aandeel in de ongevallencijfers. In het onderzoek in Duitsland wordt tevens kort ingegaan op de motivaties van spookfietsers om te gaan spookfietsen.

2.1

ONDERZOEK NEDERLAND

In januari 2013 is er een onderzoek gedaan door TNO, waarbij er drie straten zijn onderzocht in Utrecht en Den Haag op de intensiteit en het aantal ongevallen met fietsers 1. Het doel van dit onderzoek was om te kijken of er een verband was tussen de breedte van het fietspad en het aantal conflicten. In het onderzoek komt een aantal keer de term spookrijder naar voren. In twee van de drie onderzochte straten ligt het aandeel spookfietsers tussen de 5 en 10%. In de derde straat lag het percentage onder de 1%. Hiervoor wordt geen reden aangedragen. Opvallend was dat spookfietsers vaker dan gemiddeld betrokken waren bij flankongevallen. Bij de straten met het percentage spookfietsers tussen de 5 en 10% ligt het aandeel in de flankongevallen op 22 (8 flankconflicten, 62 conflicten totaal) en 38% (5 flankconflicten, 53 conflicten totaal). Bij de laatste straat is er geen conflict gerelateerd aan spookfietsers, omdat er ook maar twee spookfietsers waren genoteerd tijdens de meting. Er worden geen uitspraken gedaan over de veroorzaker van de conflicten. De conflicten die plaatsvinden met spookfietsers zijn overigens niet van ernstige aard, want er is nauwelijks sprake van letsel.

2.2

ONDERZOEK DUITSLAND

In Braunschweig (Duitsland) is in 2009 een onderzoek gedaan naar het aantal fietsongelukken en ook in dat onderzoek wordt er een sterke link gelegd met spookfietsen2. Er zijn politiegegevens onderzocht en er zijn observaties gedaan op zes ongevalslocaties. Uit de politiegegevens kwam naar voren dat bij 22% van de ongelukken mensen aan de verkeerde kant van de weg fietsten. Tijdens de observaties kwam naar voren dat ongeveer 16% van de fietsers aan het spookfietsen waren. De groep die het meest vertegenwoordigd was onder de spookfietsers waren jonge mannen. Van de ongeveer 300 geobserveerde spookfietsers waren er 160 man. De grootste groepen waren tussen de 18 en 24 jaar en tussen de 25 en 49 jaar. Dit waren 77% van de fietsers. Dit kan deels worden verklaard doordat Braunschweig een studentenstad is met de universiteitsgebouwen verspreidt over de stad. Studenten zijn geïnterviewd waarom zij aan het spookfietsen waren. Hieruit kwam naar voren dat de meesten het deden vanwege de tijdswinst of omdat het gemakkelijker was. Het gemak zit hem erin dat drie van de zes kruispunten aan een belangrijke verkeersader liggen met universiteitsgebouwen aan beide zijden. Als men aan dezelfde 1 2

De Goede, M. Obdeijn, C. van der Horst, A.R.A. ,2013, TNO, Conflicten op fietspaden - fase 2 Huemer, A.K., 2010, TU Braunschweig, Radfahrer in Braunschweig: Unfälle, Risikoverhalten und Motive

10

kant moest blijven voor hun bestemming, fietsten ze liever tegen het verkeer in dan dat ze tweemaal de drukke weg moesten oversteken.

2.3

SAMENVATTING

Uit de probleemanalyse kunnen we de voorlopige conclusies trekken: 

Er is weinig informatie over de motieven van mensen om te gaan spookfietsen. Mogelijke redenen zijn

tijdswinst en gemak. 

Naar verwachting ligt het percentage fietsers dat spookfietst tussen de 5 en 20%.



Naar verwachting zijn spookfietsers vaker dan gemiddeld betrokken bij flankongevallen.



Voornamelijk jonge mannen behoren naar verwachting tot de doelgroep.

Figuur 3: Spookfietsen op de John Frostbrug (Bron: De Gelderlander)

11

3

Gesprekken met wegbeheerders

In dit hoofdstuk vindt u de resultaten van de gesprekken die met de wegbeheerders hebben plaatsgevonden per aangedragen locatie. Er zijn 13 locaties aangedragen die in het kaartje hieronder van een letter zijn voorzien. De letters komen overeen met de volgorde waarin de locaties worden behandeld Per wegbeheerder worden de locaties besproken in de paragrafen 3.1, 3.2 en 3.3. Tot slot vindt u in paragraaf 3.4 de resultaten van een gesprek met de politie Oost Nederland over spookfietsen. In bijlage 1 zijn de resultaten in tabelvorm verwerkt en per deelvraag beantwoord.

Figuur 4: Aangedragen locaties door de wegbeheerders.

12

3.1

GEMEENTE APELDOORN

Gesproken is met Susan Martens van de gemeente Apeldoorn. Susan heeft 5 locaties aangedragen, te weten de Laan van Osseveld (N345) – Laan van Zevenhuizen (N344), Arnhemseweg, John. F. Kennedylaan, Europalaan en de Jachtlaan – Zwolseweg (N344) in Apeldoorn. Voor iedere locatie is er een kaartje met de spookfietsroute aangegeven met daarbij aanvullende informatie over de locatie.

3.1.1

LOCATIE A: LAAN VAN OSSEVELD (N345) – LAAN VAN ZEVENHUIZEN (N344) IN

APELDOORN

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 5: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De fietsers komen vanuit de woonwijken aan de oostkant en fietsen richting het zuiden en vice versa. Bij de pijlen halverwege ligt een spoorwegovergang en bij een gesloten overweg kiezen de fietsers ervoor om alvast over te steken om zo de wachttijd te verminderen. Als de fietsers wachten tot de overweg weer open is, moeten ze bij het kruispunt langer wachten met oversteken. De verwachting is dat het aandeel spookfietsers op 50% ligt bij een dichte overweg. Als de overweg open is, dan ligt het aandeel spookfietsers naar verwachting lager.

13

3.1.2

LOCATIE B: ARNHEMSEWEG IN APELDOORN

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 6: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De fietsers komen voornamelijk vanuit de Egerlaan om vanuit daar te gaan spookfietsen tot het fietspad uitkomt bij een parallelweg. De parallelweg eindigt bij het kruispunt aan de noordzijde van figuur 6. De exacte reden om te gaan spookfietsen is niet bekend bij de wegbeheerder, maar uit klachten komt naar voren dat mensen het fietspad te breed vinden en daardoor uitnodigend om er te gaan spookfietsen. Het verwachte aandeel spookfietsers ligt naar verwachting tussen de 20 en 30%.

3.1.3

LOCATIE C: JOHN. F. KENNEDYLAAN IN APELDOORN

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 7: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. Het Veluws College is een middelbare school in Apeldoorn. Deze ligt op het kaartje aan de oostkant van de Jachtlaan. De spookfietsers komen in de ochtend vanaf de rotonde aan de westkant en kiezen ervoor om direct over te steken in plaats van dat te doen bij de school. In de middag kiezen de spookfietsers

14

ervoor, als ze niet direct kunnen oversteken, om te gaan spookfietsen tot aan het einde van rode lijn om daar pas over te steken. De verwachting is dat het hierbij gaat om scholieren van het Veluws College en dat het aandeel spookfietsers op ongeveer 25% ligt.

3.1.4

LOCATIE D: EUROPAWEG IN APELDOORN

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 8: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De fietsers komen vanuit een tweerichtingsfietspad aan de zuidwestkant waarbij ze na het kruispunt met de Jachtlaan moeten oversteken. De fietsers kiezen er dan voor om niet over te steken en aan de noordzijde van de weg te blijven fietsen tot aan het volgende kruispunt. Dit is mogelijk, omdat het fietspad breed genoeg is om elkaar zonder veel hinder te passeren. Het aandeel spookfietsers ligt naar verwachting rond de 25%.

15

3.1.5

LOCATIE E: JACHTLAAN – ZWOLSEWEG (N344) IN APELDOORN

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 9: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De spookfietsers komen vanuit een parallelweg in het noorden en moeten naar het Christelijk Lyceum en het Veluws College in het zuiden (zwarte bollen). De parallelweg gaat over in een eenrichtingsfietspad. De spookfietsers moeten oversteken bij de zwarte pijl, maar kiezen ervoor om door te fietsen tot aan het volgende kruispunt of verder om daar pas de oversteek te maken. De verwachting is dat het gaat om scholieren van het Christelijk Lyceum en het Veluws College. Er kon geen schatting worden gemaakt van het aandeel spookfietsers.

16

3.2

PROVINCIE GELDERLAND

Gesproken is met Wim Ousen, Johan Nouwen en Sjors van Duren van de provincie Gelderland. Zes locaties zijn aangedragen door Wim Ousen en Johan Nouwen, te weten de N224 tussen Ede en de Klomp, de N224 tussen Ede en de Klomp (de Kade), de N304 tussen Ede en Otterlo, de N304 tussen Hoenderloo en Apeldoorn, de N344 in Twello en de N781 tussen Bennekomen en de campus van de universiteit Wageningen. Sjors van Duren heeft één locatie in Nijmegen aangedragen, te weten de Tunnelweg (s102) – Tweede oude Heselaan. Voor iedere locatie is er een kaartje met de spookfietsroute aangegeven met daarbij aanvullende informatie over de locatie.

3.2.1

LOCATIE F: N224 TUSSEN EDE EN DE KLOMP

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 10: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De verwachting is dat het bij deze locatie vooral om scholieren gaat die vanuit de Klomp en het noorden van Veenendaal naar Renswoude moeten voor school. Renswoude ligt ten noordwesten van dit kaartje. De scholieren komen vanuit De Klomp aangefietst en kiezen ervoor om maar via één verkeerslicht over te steken in plaats van twee door aan de zuidkant van de N224 te fietsen. Hierdoor hoeven ze bij het eerste kruispunt niet tweemaal over te steken.

17

3.2.2

LOCATIE G: N224 TUSSEN EDE EN DE KLOMP (DE KADE)

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 11: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De fietsers komen vanuit het industrieterrein ten zuiden van de N224 of vanuit het oosten uit Ede en vervolgen hun weg richting het westen. Hiervoor dienen ze over te steken bij een kruispunt met verkeerslicht, maar ze kiezen ervoor om niet over te steken en te gaan spookfietsen tot minimaal de eerst volgende zijweg (de Kade). Hier is het zicht slecht aan de rechterkant voor de automobilisten doordat er een café staat (figuur 12). Daardoor is het voor automobilisten lastig om de spookfietsers te zien als ze al spookfietsers verwachten. Dit heeft geleid tot een aantal ongevallen.

figuur 12: Het kruispunt tussen de Kade en de N224. Aan de rechterkant van de Kade is het cafë te zien wat het zicht vermindert.

18

3.2.3

LOCATIE H: N304 TUSSEN EDE EN OTTERLO

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 13: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De fietsers komen vanuit Otterlo in het noorden en fietsen naar Ede in het zuiden. Ze spookfietsen vanaf Otterlo op een parallelweg die bij de rode pijl overgaat in een éénrichtingsfietspad. Tussendoor wordt het bij de groene pijl wederom een parallelweg die weer overgaat in een éénrichtingsfietspad. Doordat het fietspad breed genoeg is, kiezen de fietsers ervoor om aan dezelfde kant te blijven fietsen in plaats van over te steken.

3.2.4

LOCATIE I: N304 TUSSEN HOENDERLOO EN APELDOORN

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 14: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers.

19

Er gaat in de ochtend een groep fietsers vanuit Hoenderloo naar Apeldoorn. Dit zijn naar verwachting voornamelijk scholieren die naar het Christelijk Lyceum en het Veluws College naar school moeten. Deze scholen liggen aan de westkant van Apeldoorn en omdat ze niet willen omfietsen via de gewenste route die ongeveer 300 meter langer is, steken ze eerder over en ze gaan een stuk spookfietsen tot het fietspad overgaat in een tweerichtingsfietspad.

3.2.5

LOCATIE J: N344 IN TWELLO

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 15: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. In de ochtend gaat er een groep fietsers vanuit Twello naar Apeldoorn. Deze fietsers moeten de rotonde driekwart overgaan volgens de regels, maar vaak kiezen ze ervoor om dat niet te doen en de rotonde af te snijden. Naar verwachting gaat het om scholieren. De fietsers zijn niet in de voorrang op de rotonde.

20

3.2.6

LOCATIE K: N781 TUSSEN BENNEKOM EN DE CAMPUS VAN DE UNIVERSITEIT WAGENINGEN.

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 16: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. In de ochtend komen er fietsers vanuit de richting Bennekom die naar de Universiteit Wageningen moeten. Deze fietsers moeten bij het kruispunt met verkeerslicht oversteken, maar ze kiezen ervoor om te gaan spookfietsen en verderop bij de rotonde naast de campus pas over te steken naar de Universiteit. Dit komt naar verwachting door de langere wachttijd bij het verkeerslicht dan bij de rotonde. Naar verwachting zijn de spookfietsers voornamelijk studenten van de Universiteit Wageningen.

21

3.2.7

LOCATIE L: TUNNELWEG (S102) – TWEEDE OUDE HESELAAN IN NIJMEGEN.

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 17: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De fietsers komen vanaf een fietsenstalling aan de westkant van het station (zwarte bol) en moeten dan eigenlijk twee of drie keer oversteken als ze rechtdoor hun weg vervolgen. Vaak kiezen ze ervoor om in één keer over te steken tegelijk met de tegenliggers. Naar verwachting zijn dit voornamelijk forenzen die aan het einde van de middag/begin van de avond met de trein aankomen bij station Nijmegen en hun bestemming hebben aan de (zuid)westkant van Nijmegen.

22

3.3

PROVINCIE OVERIJSSEL

Gesproken is met Henk Bolding van de provincie Overijssel. Hij heeft één locatie aangedragen. Voor deze locatie is er een kaartje met de spookfietsroute aangegeven met daarbij aanvullende informatie over de locatie.

3.3.1

LOCATIE M: N337 IN DEN NUL

Route spookfietsers Route reguliere fietsers Figuur 18: Kaartje met de spookfietsroute en de reguliere route voor fietsers. De fietsers komen vanuit de richting Wijhe in het noorden uit een parallelweg en moeten dan de N337 oversteken en bij het uitrijden van Den Nul aan de zuidkant richting Olst en Deventer dienen ze hetzelfde te doen. Om niet tweemaal de N337 te hoeven oversteken kiezen sommige fietsers ervoor om niet over te steken en aan de verkeerde kant van de weg door Den Nul te fietsen. Doordat er geen vrijliggende fietspaden maar fietssuggestiestroken in Den Nul liggen is het risicovoller spookfietsen dan op andere locaties.

23

3.4

POLITIE OOST NEDERLAND

Er heeft een kort gesprek plaatsgevonden met Cor van Triest van de politie Oost Nederland over de prioritering van spookfietsen bij de politie. Tijdens dit gesprek werd gezegd dat spookfietsen niet direct bestraft wordt door agenten, tenzij er indicaties zijn dat het de verkeersveiligheid op een locatie negatief beïnvloed. Het doel was eerst om locaties te verkrijgen van de politie. Tijdens het gesprek werden er wel mogelijke spookfietslocaties genoemd, maar de deelvragen waren moeilijk te beantwoorden voor deze locaties.

24

4

Selectie locaties

In dit hoofdstuk zijn de locaties uit hoofdstuk drie geclusterd naar een motief. Een motief is binnen dit onderzoek gedefinieerd als de verwachte oorzaak voor fietsers om te gaan spookfietsen. De clustering heeft geresulteerd in drie motieven. Daarna zijn er per motief twee tot drie observatielocaties gekozen om verder te onderzoeken. Dit resulteerde in zeven observatielocaties. In onderstaande tekst leest u een toelichting op de motieven (4.1) en de keuze voor de observatielocaties (4.2).

4.1

TYPE LOCATIES

Alle aangedragen locaties zijn onderverdeeld naar motief. Hierbij zijn ze naar de drie meest voorkomende motieven geclusterd. 

Lange wachttijd verkeerslicht / Drukke oversteek; fietsers vermijden liever het wachten bij een

verkeerslicht of drukken oversteek. Ze gaan een stukje spookfietsen om bij een ongeregeld kruispunt of een rustigere plek over te steken. 

Omrijden / Afsnijden; fietsers fietsen niet graag om en kiezen graag de meest directe route. Ze gaan

dan spookfietsen om niet om te hoeven fietsen. 

Tweerichtingsfietspad naar een eenrichtingsfietspad; de fietsers komen aangefietst vanuit een

tweerichtingsfietspad en moeten dan als dat fietspad ophoud in principe oversteken. Als hun bestemming iets verderop aan die kant van de weg ligt, kiezen sommige fietsers ervoor om te spookfietsen. Locatie

Lange wachttijden verkeerslicht/drukke oversteek

A Laan van Osseveld (N345) – Laan van Zevenhuizen (N244) in Apeldoorn B Arnhemseweg in Apeldoorn C John. F. Kennedylaan in Apeldoorn G N224 tussen Ede en De Klomp (De Kade) K N781 tussen Bennekom en de campus van de Universiteit Wageningen. L Tunnelweg (s102) – Tweede oude Heselaan in Nijmegen. Tabel 1: Alle aangedragen locaties onder het motief lange wachttijden verkeerslicht/drukke oversteek.

Locatie

Omrijden/afsnijden

F N224 tussen Ede en De Klomp I N304 tussen Hoenderloo en Apeldoorn J N344 in Twello Tabel 2: Alle aangedragen locaties onder het motief omrijden/afsnijden.

Locatie

Tweerichtings fietspad naar een éénrichtingsfietspad

D Europaweg in Apeldoorn E Jachtlaan – Zwolseweg (N344) in Apeldoorn H N304 tussen Ede en Otterlo M N337 in Den Nul Tabel 3: Alle aangedragen locaties onder het motief tweerichtingsfietspad naar een éénrichtingsfietspad.

25

4.2

OBSERVATIELOCATIES

Per verwacht motief zijn er twee of drie locaties gekozen voor observatie. Deze zijn gekozen op basis van de gesprekken met de wegbeheerders. De locaties zijn gekozen op basis van drie criteria: 

Per motief minimaal één locatie binnen en buiten de bebouwde kom.



Iedere wegbeheerder minimaal één locatie.



Hoge indicatie van de wegbeheerder voor het aandeel spookfietsers. Motief

Observatielocatie 1

Observatielocatie 2

Observatielocatie 3

Lange wachttijd

Tunnelweg (s102) –

N781 tussen Bennekom en de

N224 tussen Ede en

verkeerslicht/ Drukke

Tweede oude Heselaan in

campus van de Universiteit

De Klomp (De Kade).

oversteek

Nijmegen. (L)

Wageningen. (K)

(G)

Omrijden/Afsnijden

N344 in Twello. (J)

N304 tussen Hoenderloo en Apeldoorn. (I)

Tweerichtingsfietspad

Jachtlaan – Zwolseweg

naar een

(N344) in Apeldoorn. (E)

N337 In Den Nul. (M)

eenrichtingsfietspad Tabel 4: De zeven gekozen observatielocaties voor het onderzoek opgesplitst naar motief. In het kaartje hieronder (figuur 19 ) zijn alle aangedragen locaties te zien en welke locaties zijn gekozen per motief.

Aangedragen locaties Observatielocaties motief lange wachttijden verkeerslicht/drukke oversteek Observatielocaties motief omrijden/afsnijden Observatielocaties motief tweerichtingsfietspad naar een éénrichtingsfietspad Figuur 19: De gekozen observatielocaties per motief.

26

5

Resultaten observaties

In dit hoofdstuk vindt u de resultaten van de observaties. De voorbereiding van de observaties met de hypothese en de resultaten per locatie zijn te vinden in bijlage 2. De hypothese is geschreven op basis van de gesprekken met de wegbeheerders, de politie en luchtfoto’s.. Hieronder wordt er per motief voor de deelvragen B t/m D besproken wat er uit de observaties is gekomen.

5.1

LANGE WACHTTIJDEN VERKEERSLICHT/DRUKKE OVERSTEEK

Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? In tabel 5 is het aantal spookfietsers, het aantal niet spookfietsers en het aandeel spookfietsers te zien voor de locaties L (Tunnelweg S102-Tweede oude Heselaan in Nijmegen), K (N781 tussen Bennekom en de universiteit Wageningen) en G (N224 tussen Ede en de Klomp bij de Kade). Locatie

Schouw 1

Schouw 2

Gemiddeld percentage spookfietsers

Aantal

Aantal niet

Percentage

Aantal

Aantal niet

Percentage

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

L

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

342

134

70%

70%

K

89

22

80%

95

27

78%

79%

31

37%

37%

G 16 Niet geteld Niet geteld 17 Tabel 5: Aandeel spookfietsers ten opzichte van de niet spookfietsers.

De eerste keer in Nijmegen zijn de fietsers die linksaf sloegen niet meegeteld, waardoor het aandeel spookfietsers niet volledig was. Bij de eerste schouw bij de Kade zijn de niet spookfietsers niet meegeteld, omdat er vanaf de locatie waar geschouwd werd het niet mogelijk was om te zien waar de fietsers vandaan kwamen. Opvallend in deze tabel is dat er bij de Kade procentueel minder wordt gespookfietst dan bij de andere twee locaties. Dit kan worden verklaard doordat er relatief weinig fietsers naar de Kade moesten maar vaker doorfietsten richting de Klomp. Omdat het vanuit Ede naar de Klomp een paar kilometer langer is dan naar de Kade is het voor fietsers minder een barrière om de N224 over te steken. De wachttijd bij de verkeerslichten lag bij iedere locatie rond de minuut. Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? In tabel 6 is het aantal spookfietsers, het aantal tegenliggers en het aandeel spookfietsers te zien. Deze cijfers geven een indicatie voor de veiligheid op deze locatie. Bij deze resultaten wordt er rekening gehouden met het absolute aantal spookfietsers en tegenliggers, het relatieve aandeel van deze groepen fietsers en de breedte van het fietspad.

27

Locatie

Schouw 1

Schouw 2


Aantal

Aantal

Percentage

Aantal

Aantal

Percentage

spookfietsers

tegenliggers

spookfietsers

spookfietsers

tegenliggers

spookfietsers

L

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

342

402

46%

46%

K

89

286

24%

95

293

24%

24%

G 16 165 9% 17 Tabel 6: Aandeel spookfietsers ten opzichte van de tegenliggers.

163

9%

9%

Uit de tabel komt naar voren dat er bij de locatie in Nijmegen veel spookfietsers en tegenliggers zijn en dat deze groepen redelijk gelijk zijn qua grootte. Ze passeren elkaar tijdens het oversteken van het kruispunt en zoals te zien is op figuur 20 is de fietsoversteek breed genoeg aan de kant van het station, maar erg smal aan de andere kant. Hierdoor kiezen sommige spookfietsers ervoor om te gaan spookfietsen via de stoep om conflicten met andere fietsers te vermijden.

figuur 20: De fietsoversteek bij de locatie Tunnelweg (s102) - Tweede Oude Heselaan. Bij de locatie in Wageningen zijn er meer tegenliggers dan spookfietsers, waardoor er een grotere stroom fietsers de goede kant opfietst dan de verkeerde kant. Het fietspad is breed genoeg om elkaar te passeren tenzij zowel de spookfietsers als de tegenliggers met z’n tweeën naast elkaar gaan fietsen. De locaties bij de Kade heeft veel tegenliggers en weinig spookfietsers. Dit is een breed fietspad, waardoor beide groepen fietsers voldoende ruimte hebben om elkaar te passeren.

28

Deelvraag D: Wat zijn de sociaal demografische kenmerken van de spookfietsers op deze locaties? In tabel 7 is het geslacht te zien van de spookfietsers op de locaties. Deze cijfers worden vergeleken met die van de niet spookfietsers (tabel 8) om te zien of bij de ene groep meer mannen zijn en bij de ander dan meer vrouwen. Locatie

Schouw 1

Schouw 2

Gemiddelde verhouding man/vrouw

Aantal

Aantal

Verhouding

Aantal

Aantal

Verhouding

mannen

vrouwen

man/vrouw

mannen

vrouwen

man/vrouw

L

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

K

51

38

57/43%

54

41

57/43%

57/43%

71/29%

70/30%

G 11 5 69/31% 12 5 Tabel 7: De man/vrouw verhouding van de spookfietsers voor de locaties L, K en G.

In de tabellen is te zien dat er in Nijmegen geen metingen mogelijk waren, omdat bij de eerste schouw niet alle spookfietsers zijn geteld. Bij de tweede schouw was het niet mogelijk, door het hoge aantal fietsers, om het geslacht en de leeftijd te noteren van alle spookfietsers. Uit de tabellen komt naar voren dat er procentueel bijna net zoveel mannen als vrouwen spookfietsen. Locatie

Schouw 1

Schouw 2


Aantal

Aantal

Verhouding

Aantal

Aantal

Verhouding

mannen

vrouwen

man/vrouw

mannen

vrouwen

man/vrouw

I

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

K

10

12

45/55%

16

11

59/41%

52/48%

G Niet geteld Niet geteld Niet geteld 20 11 Tabel 8: De man/vrouw verhouding van de niet spookfietsers voor de locaties L, K en G.

65/35%

65/35%

In tabel 9 is te zien in welke leeftijdscategorie de spookfietsers vallen. Er is gekozen om bij deze tabel alleen de percentages weer te geven, omdat het anders een grote tabel zou worden wat niet bevorderlijk is voor de leesbaarheid. De absolute getallen zijn te vinden in bijlage 2. In tabel 10 is het gemiddelde van beide schouwen weergegeven. Locatie

Schouw 1

Schouw 2

Percentage

Percentage jong

Percentage

Percentage

Percentage

Percentage jong

Percentage

Percentage

jongeren

volwassenen

volwassenen

ouderen

jongeren

volwassenen

volwassenen

ouderen

I

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

K

20%

64%

16%

0%

19%

66%

15%

0%

G

19% 19% 37% 25% 24% Tabel 9: De verdeling van de spookfietsers naar leeftijd voor de locaties L, K en G.

13%

39%

24%

Locatie

Gemiddelde Percentage jongeren

Percentage jong volwassenen

Percentage volwassenen

Percentage ouderen

I

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

Niet geteld

K

20%

65%

15%

0%

G

22% 16% 38% Tabel 10: De verdeling van de spookfietsers naar leeftijd voor de locaties L, K en G.

24%

29

Uit de tabellen komt naar voren dat het per locatie sterk verschilt welke leeftijdscategorie het meest vertegenwoordigt is. Zo is bij de locaties in Wageningen en bij de Kade te zien dat de verwachte groep spookfietsers ook daadwerkelijk het meest vertegenwoordigd is onder de spookfietsers. Dat zijn de studenten in Wageningen en de volwassenen/ouderen met woon-werkverkeer als reismotief bij de Kade. In Nijmegen was het niet mogelijk om het feitelijk bij te houden, maar duidelijk was te zien dat de meeste fietsers behoorden tot de groep studenten/forenzen.

5.2

NIET OMRIJDEN/AFSNIJDEN

Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? In tabel 11 is het aantal spookfietsers, het aantal niet spookfietsers en het aandeel spookfietsers te zien voor de locaties J (N344 in Twello) en I (N304 tussen Hoenderloo en Apeldoorn). Locatie

Schouw 1

Schouw 2


J I

Aantal

Aantal niet

Percentage

Aantal

Aantal niet

Percentage

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

111

59

65%

108

67

62%

64%

134

44%

43%

97 140 41% 104 Tabel 11: Aandeel spookfietsers ten opzichte van de niet spookfietsers.

Uit de resultaten komt naar voren dat bij locatie J meer dan de helft van de mensen spookfietst en bij locatie I iets minder dan helft van de mensen spookfietst. Wat opvalt, is dat bij de locaties het aantal spookfietsers vrijwel gelijk is, maar dat er bij locatie I veel meer mensen niet spookfietsen. Dit kan komen doordat de fietsers bij locatie I niet allemaal scholieren zijn en dus niet per se aan de westkant van Apeldoorn moeten zijn en dan is de noodzaak om te spookfietsen er niet. Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? In tabel 12 is het aantal spookfietsers, het aantal tegenliggers en het aandeel spookfietsers te zien. Deze cijfers geven een indicatie voor de veiligheid op deze locatie. Locatie

Schouw 1

Schouw 2


J I

Aantal

Aantal

Percentage

Aantal

Aantal

Percentage

spookfietsers

tegenliggers

spookfietsers

spookfietsers

tegenliggers

spookfietsers

111

-

-

108

-

-

-

45

69%

71%

97 37 72% 104 Tabel 12: Aandeel spookfietsers ten opzichte van de tegenliggers.

Bij de locatie in Twello zijn de tegenliggers niet geteld, omdat de spookfietsers en de tegenliggers elkaar alleen konden kruisen bij het opgaan van de rotonde. Het aandeel spookfietsers bij de locatie tussen Hoenderloo en Apeldoorn ligt vrij hoog, maar dat is te verklaren doordat er in de ochtend weinig mensen van Apeldoorn naar Hoenderloo moeten. Hierdoor is deze locatief op zich veilig, aangezien het fietspad ook breed genoeg is om elkaar te passeren. Qua breedte van het fietspad geldt hetzelfde voor de locatie in Twello. Ook hier kunnen de spookfietsers en tegenliggers elkaar passeren zonder elkaar te hinderen.

30


Schouw 1

Schouw 2


J I

Aantal

Aantal

Verhouding

Aantal

Aantal

Verhouding

mannen

vrouwen

man/vrouw

mannen

vrouwen

man/vrouw

57

54

51/49%

57

51

53/47%

52/48%

47

55/45%

56/44%

55 42 57/43% 57 Tabel 13: De man/vrouw verhouding van de spookfietsers voor de locaties J en I.

In de tabellen is te zien dat er bij beide locaties bijna net zoveel mannen als vrouwen spookfietsen en niet spookfietsen. Qua percentages ligt het vrij dicht bij het vorige motief. Er kan dus voorzichtig gesteld worden dat er geen verschil zit tussen mannen en vrouwen en hun aandeel onder de spookfietsers. Locatie

Schouw 1

Schouw 2


Aantal

Aantal

Verhouding

Aantal

Aantal

Verhouding

mannen

vrouwen

man/vrouw

mannen

vrouwen

man/vrouw

28

31

47/53%

31

36

46/54%

47/53%

69 71 49/51% 64 70 Tabel 14: De man/vrouw verhouding van de niet spookfietsers voor de locaties J en I

48/52%

49/51%

J I

In tabel 15 is te zien in welke leeftijdscategorie de spookfietsers vallen. Er is gekozen om bij deze tabel alleen de percentages weer te geven, omdat het anders een grote tabel zou worden wat niet bevorderlijk is voor de leesbaarheid. De absolute getallen zijn te vinden in bijlage 2. In tabel 16 is het gemiddelde van beide schouwen weergegeven. Locatie

Schouw 1

Schouw 2

Percentage

Percentage jong

Percentage

Percentage

Percentage

Percentage jong

Percentage

Percentage

jongeren

volwassenen

volwassenen

ouderen

jongeren

volwassenen

volwassenen

ouderen

J

74%

16%

10%

0%

72%

16%

11%

1%

I

81% 11% 8% 0% 82% Tabel 15: De verdeling van de spookfietsers naar leeftijd voor de locaties J en I.

11%

7%

0%

Locatie

Gemiddeld Percentage jongeren



Percentage ouderen

J

73%

16%

11%

1%

I

82% 11% 8% Tabel 16: De verdeling van de spookfietsers naar leeftijd voor de locaties IV en V.

0%

Uit de tabellen komt naar voren dat bij beide locaties de jongeren veruit de grootste groep zijn. Dat komt overeen met de verwachting dat het scholieren zouden zijn tussen de 12 en 18 jaar. Bij dit motief komt wederom naar voren dat de groep die het meeste fietst langs deze locatie ook het meest spookfietst.

31

5.3

VANUIT EEN TWEERICHTINGSSITUATIE NAAR EEN ÉÉNRICHTINGSSITUATIE

Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? In tabel 17 is het aantal spookfietsers, het aantal niet spookfietsers en het aandeel spookfietsers te zien voor de locaties E (Jachtlaan – Zwolseweg N334 in Apeldoorn) en M (N337 in Den Nul). Locatie

Schouw 1

Schouw 2


Aantal

Aantal niet

Percentage

Aantal

Aantal niet

Percentage

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

spookfietsers

E1

17

1

94%

29

23

56%

94%/56%

E2

11

3

79%

1

22

4%

79%/4%

122

19%

18%/nvt

M

25 126 17% 29 Tabel 17: Aandeel spookfietsers ten opzichte van de niet spookfietsers.

Ochtend/middag

De locatie Jachtlaan – Zwolseweg is opgedeeld, omdat deze locatie bijna drie kilometer lang is en er meerdere stukken zitten waarbij de fietsers vanuit een tweerichtingssituatie komen. Ook de resultaten van deze locatie zijn moeilijk te vergelijken, omdat er is gekozen om zowel in het noorden (1) als in het zuiden (2) te observeren in de ochtend en in de middag om te zien waar en wanneer er gespookfietst wordt. De exacte locatie waar er is geobserveerd kan worden gevonden in bijlage 2. Uit de resultaten komt naar voren dat er een erg groot verschil zit qua percentages spookfietsers bij locatie E. Bij beide locaties komt het spookfietsen voornamelijk voor in de ochtend en in de middag neemt dat percentage sterk af, zeker bij locatie E2. Dit kan komen doordat het tijdens de middagschouw bij E1 het erg mooi weer was en er die dag veel ouderen recreatief aan het fietsen waren en daarbij ook spookfietsten. Het percentage spookfietsers bij de locatie in Den Nul is laag, maar dit is te verklaren doordat er aan het einde van de spitsperiode minder autoverkeer is op de N337 en het eenvoudiger is voor fietsers om de oversteek te maken. Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? In tabel 18 is het aantal spookfietsers, het aantal tegenliggers en het aandeel spookfietsers te zien. Deze cijfers geven een indicatie voor de veiligheid op deze locatie Locatie

Schouw 1

Schouw 2


Aantal

Aantal

Percentage

Aantal

Aantal

Percentage

spookfietsers

tegenliggers

spookfietsers

spookfietsers

tegenliggers

spookfietsers

E1

17

57

23%

29

69

30%

23%/30%

E2

11

78

12%

1

156

1%

12%/11%

127

19%

18%/nvt

M

25 131 16% 29 Tabel 18: Aandeel spookfietsers ten opzichte van de tegenliggers.

Uit de resultaten komt naar voren dat bij alle drie de locaties er meer tegenliggers dan spookfietsers zijn. Alleen bij locatie E2 zit er een sterk verschil tussen de beide schouwen, zowel voor het aantal spookfietsers als het aantal tegenliggers. De locaties E1 en E2 hebben een breed fietspad, waardoor fietsers elkaar kunnen passeren, tenzij ze met meerdere personen naast elkaar gaan fietsen vanuit beide richtingen. Bij de locatie in Den Nul is er enkel een fietssuggestiestrook (figuur 21) en veel tegenliggers, dus als spookfietser

32

is de kans groot dat je een tegenligger tegenkomt tijdens het spookfietsen. Daarnaast is de N337 een drukke weg, waardoor het een onveilige locatie is, omdat je zowel een aantal tegenliggers moet passeren aan de ene kant als een aantal auto’s aan de andere kant.

figuur 21: De fietssuggestiestroken in Den Nul.


Schouw 1

Schouw 2


Aantal

Aantal

Verhouding

Aantal

Aantal

Verhouding

mannen

vrouwen

man/vrouw

mannen

vrouwen

man/vrouw

E1

13

4

76/24%

14

15

48/52%

62/38%

E2

5

6

45/55%

0

1

0/100%

23/77%

62/38%

59/41%

M 14 11 56/44% 18 11 Tabel 19: De man/vrouw verhouding van de spookfietsers voor de locaties E1, E2 en M.

De resultaten zijn niet erg representatief bij locatie 2 in Apeldoorn, omdat het in absolute aantallen maar om een klein aantal fietsers gaat. Hetzelfde geldt voor de resultaten van de tegenliggers bij locatie E1. Bij locaties E1 en M liggen de percentages vrij dicht bij elkaar en dat is lijn met de vorige motieven.

33

Locatie

Schouw 1

Schouw 2


Aantal

Aantal

Verhouding

Aantal

Aantal

Verhouding

mannen

vrouwen

man/vrouw

mannen

vrouwen

man/vrouw

E1

1

0

100/0%

13

10

57/43%

78/22%

E2

1

2

33/67%

4

18

18/82%

26/74%

45/55%

46/54%

M 59 67 47/53% 55 67 Tabel 20: De man/vrouw verhouding van de niet spookfietsers voor de locaties E1, E2 en M.

In tabel 21 is te zien in welke leeftijdscategorie de spookfietsers vallen. Er is gekozen om bij deze tabel alleen de percentages weer te geven, omdat het anders een grote tabel zou worden wat niet bevorderlijk is voor de leesbaarheid. De absolute getallen zijn te vinden in de bijlage. In tabel 22 is het gemiddelde van beide schouwen weergegeven. Ook hier zijn de resultaten voor locatie E2 niet representatief. Locatie

Schouw 1

Schouw 2

Percentage

Percentage jong

Percentage

Percentage

Percentage

Percentage jong

Percentage

Percentage

jongeren

volwassenen

volwassenen

ouderen

jongeren

volwassenen

volwassenen

ouderen

EA

82%

6%

12%

0%

14%

0%

24%

62%

EB

100%

0%

0%

0%

0%

0%

100%

0%

M

68% 12% 20% 0% 59% 17% Tabel 21: De verdeling van de spookfietsers naar leeftijd voor de locaties E1, E2 en M.

24%

0%

Locatie

Gemiddeld Percentage jongeren



Percentage ouderen

EA

48%

3%

18%

31%

EB

50%

0%

50%

0%

M

64% 14% 22% Tabel 22: De verdeling van de spookfietsers naar leeftijd voor de locaties E1, E2 en M.

0%

Uit de tabellen komt naar voren dat bij beide locaties de jongeren veruit de grootste groep zijn. Dat komt overeen met de verwachting dat het scholieren zouden zijn tussen de 12 en 18 jaar en dit is wederom in lijn met de vorige motieven.

34

6

Resultaten enquête

Nadat er is waargenomen hoe groot de verschillende groepen zijn op de observatielocaties (spookfietsers, niet spookfietsers en tegenliggers), wordt er in dit hoofdstuk ingegaan op de mening van de verschillende groepen op de observatielocaties. Deze meningen gaan over de keuzes om wel of niet te gaan spookfietsen en de mate van (on)veiligheid die men heeft op de observatielocaties. Per observatielocatie was het doel om minimaal 15 spookfietsers, niet spookfietsers en tegenliggers te enquêteren. Dit is bij alle locaties behaald. De deelvragen B en C worden in dit hoofdstuk beantwoord. Deelvraag D niet, omdat door het niet behalen van representatieve aantallen het geslacht en de leeftijd van de ondervraagden in lijn zijn met de observaties. Dat houdt in dat als er bij locatie L de helft van de spookfietsers een man was dat bij de enquêtes ook ongeveer de helft man is.

6.1


Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? In tabel 23 is te zien hoe vaak spookfietsers gemiddeld per week langs de locatie fietsen en daarnaast hoe vaak ze spookfietsen als ze langs de locatie komen, zowel in absolute aantallen als in percentages. De locaties zijn L (Tunnelweg S102-Tweede oude Heselaan in Nijmegen), K (N781 tussen Bennekom en de universiteit Wageningen) en G (N224 tussen Ede en de Klomp bij de Kade).

Locatie

Gemiddeld aantal keer



per week langsfietsen.

per week spookfietsen.

spookfietsen. (in %)

L

4

3

78%

K

4

3

92%

G

4

3

88%

Tabel 23: Gemiddeld aantal keer dat spookfietsers langs de locatie fietsen en daar spookfietsen. Uit de resultaten komt naar voren dat de meesten van de ondervraagden er vaak voor kiest om te gaan spookfietsen als ze langs de locatie fietsen. Uit de antwoorden op de vraag ‘waarom spookfietst u hier weleens niet’ komt ook naar voren dat de keuze voor de ondervraagden bij de locaties is gebaseerd op het wel of niet op groen staan van de fietsoversteek bij het kruispunt. Als deze op groen staat, zijn de ondervraagden wel bereid om de gewenste route te fietsen. Alleen bij locatie G (de Kade) is ook de afstand een factor, want de mensen die bij de Kade afslaan gaan bijna altijd spookfietsen en de ondervraagden die naar de Klomp of verder moesten gingen ook weleens oversteken als het verkeerslicht op groen stond.

35

Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? In tabel 24 is te zien hoeveel van de ondervraagden weleens moet uitwijken of afremmen tijdens het spookfietsen en hoe vaak dit gemiddeld per maand voorkomt. Hetzelfde geldt voor de ongevallen. Locatie

Hoeveel van de ondervraagden moest weleens afremmen/uitwijken

Gemiddeld hoe vaak

Hoeveel van de ondervraagden heeft weleens een ongeval gehad

Gemiddeld hoe vaak

L

7 van de 17 (41%)

4x per maand

2 van de 17 (12%)

2x per jaar

K

8 van de 16 (50%)

4x per maand

3 van de 16 (19%)

1x per jaar

G

8 van de 19 (42%)

3x per maand

4 van de 19 (21%)

2x per jaar

Tabel 24: Gemiddeld keer afremmen/uitwijken en een ongeval gehad voor spookfietsers. Uit de resultaten komt naar voren dat ongeveer de helft van de ondervraagden aangeeft dat ze weleens moeten afremmen of uitwijken tijdens het spookfietsen en dat het gemiddeld 4 keer per maand voorkomt. Uit de situatiebeschrijving komt naar voren dat dit bij locatie L voornamelijk gebeurt met het autoverkeer, omdat de fietsers tegelijk groen hebben met het autoverkeer uit dezelfde richting. De spookfietsers moeten dan vaak stoppen om de auto’s voor te laten gaan om zo een ongeluk te vermijden. Bij locatie K komt het voor wanneer de tegenliggers naast elkaar fietsen, maar dit gebeurt niet zo vaak. Bij locatie G moeten de spookfietsers weleens op de rem of uitwijken voor auto’s die vanuit de Kade de N224 op moeten en niet goed naar rechts kijken. Voor de ongevallen geeft een klein deel van de ondervraagden aan dat ze weleens een ongeval hebben gehad met een gemiddelde van één a twee ongevallen per jaar. De meeste ongevallen die plaatsvinden zijn zonder letsel. Uit de situatiebeschrijving komt naar voren dat de meeste ongevallen komen doordat de spookfietser niet goed oplet op al het kruisende en passerende verkeer of dat ze nog denken ergens nog snel voorlangs te kunnen. Alleen bij locatie G is het andersom, omdat ze dan vaak over het hoofd worden gezien door automobilisten die vanuit de Kade de N224 op willen. In tabel 25 zijn dezelfde gegevens te zien, maar dan voor de tegenliggers. Locatie


Gemiddeld hoe vaak


Gemiddeld hoe vaak

L

4 van de 24 (17%)

2x per maand

2 van de 24 (8%)

1x per jaar

K

3 van de 20 (15%)

3x per maand

4 van de 20 (20%)

1x per jaar

G

5 van de 21 (24%)

3x per maand

3 van de 21 (14%)

1x per jaar

Tabel 25: Gemiddeld keer afremmen/uitwijken en een ongeval gehad voor tegenliggers. Als de resultaten van de tegenliggers worden vergeleken met de spookfietsers is te zien dat relatief minder ondervraagden weleens moeten afremmen of uitwijken en dat het ook minder voorkomt per maand. Het aantal ondervraagden dat weleens een ongeval heeft gehad ligt redelijk gelijk tussen de spookfietsers en de niet spookfietsers en het aantal keer dat het voorkomt per jaar is eveneens bijna gelijk. Uit de toelichting van de tegenliggers bij alle drie de locaties komt naar voren dat de tegenliggers vaak moeten afremmen of uitwijken als er een spookfietser vlak voor hun langs rijdt bij het afslaan. Hetzelfde geldt voor de ongevallen, alleen dan was het niet meer mogelijk om uit te wijken of af te remmen voor de spookfietsers.

36

6.2


Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? In tabel 26 is te zien hoe vaak spookfietsers gemiddeld per week langs de locatie fietsen en daarnaast hoe vaak ze spookfietsen als ze langs de locatie komen, zowel in absolute aantallen als in percentages. De locaties zijn J (N344 in Twello) en I (N304 tussen Hoenderloo en Apeldoorn). Locatie J







3

3

81%

I 4 3 95% Tabel 26: Gemiddeld aantal keer dat spookfietsers langs de locatie fietsen en daar spookfietsen. Uit de resultaten komt naar voren dat de meeste ondervraagden bijna altijd kiezen om te gaan spookfietsen. Uit de antwoorden op de vraag ‘waarom spookfietst u hier weleens niet’ kwam naar voren dat de ondervraagden niet gingen spookfietsen als ze gehinderd werden door autoverkeer bij het oversteken. Dat houdt in dat wanneer ze wouden oversteken er net een rij auto’s voorbij kwam en dan levert het weinig tijdswinst op om te blijven staan. Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? In tabel 27 is te zien hoeveel van de ondervraagden weleens moet uitwijken of afremmen tijdens het spookfietsen en hoe vaak dit gemiddeld per maand voorkomt. Hetzelfde geldt voor de ongevallen. Locatie


Gemiddeld hoe vaak


Gemiddeld hoe vaak

J

9 van de 17 (53%)

8x per maand

1 van de 17 (6%)

1x per jaar

I

7 van de 18 (39%)

6x per maand

2 van de 18 (11%)

1x per jaar

Tabel 27: Gemiddeld keer afremmen/uitwijken en een ongeval gehad voor spookfietsers. Uit de resultaten komt naar voren dat ongeveer de helft van de ondervraagden bij locatie J (Twello) aangeeft dat ze weleens moeten afremmen of uitwijken tijdens het spookfietsen en dat het gemiddeld 8 keer per maand voorkomt. Bij locatie I is het aantal ondervraagden dat weleens moet afremmen of uitwijken minder dan de helft en het komt bij locatie I gemiddeld 6 keer per maand voor. Deze lagere percentages komen doordat er eenvoudiger kan worden overgestoken bij de locatie tussen Hoenderloo en Apeldoorn dan bij die van Twello. Daar moeten de ondervraagde spookfietsers vaker wachten voor een auto die hen inhaalt waardoor ze niet direct kunnen oversteken. Dit is overigens bij beide locaties de meest voorkomende oorzaak waarom spookfietsers af moeten remmen of uitwijken. Voor de ongevallen geeft een klein deel van de ondervraagden aan dat ze weleens een ongeval hebben gehad met een gemiddelde van één ongeval per jaar. De ongevallen die plaatsvinden zijn zonder letsel. Uit de situatiebeschrijving komt naar voren dat de meeste ongevallen komen doordat de spookfietser afremt om te wachten tot de auto gepasseerd is om dan over te steken. Het gebeurt weleens dat een fietsers erachter te laat reageert en dan op zijn voorganger botst. Dit gebeurt net iets vaker bij de locatie in Twello, maar uit de antwoorden van de ondervraagden is daar niks bijzonders over te vinden. Ook vanuit de observaties is er geen directe verklaring voor dit verschil.

37

In tabel 28 zijn dezelfde gegevens te zien, maar dan voor de tegenliggers. Locatie


Gemiddeld hoe vaak


Gemiddeld hoe vaak

J

2 van de 16 (13%)

2x per maand

0 van de 16 (0%)

Nvt.

I

1 van de 17 (6%)

1x per maand

0 van de 17 (0%)

Nvt.

Tabel 28: Gemiddeld keer afremmen/uitwijken en een ongeval gehad voor tegenliggers. Als de resultaten van de tegenliggers worden vergeleken met de spookfietsers is te zien dat relatief veel minder ondervraagden weleens moeten afremmen of uitwijken en dat het ook veel minder voorkomt per maand. Het aantal ondervraagden dat weleens een ongeval heeft gehad ligt op nul bij beide locaties, dit kan daardoor een indicatie geven dat dit motief veiliger is dan de overige motieven, mits er in de ochtend een grote stroom fietsers één richting op gaat. Uit de situatiebeschrijving komt naar voren dat bij locatie J het soms voorkomt dat de spookfietsers nog vlak voor de tegenligger langs schiet op de rotonde en dat de tegenligger daar voor moet afremmen. Bij locatie I moet er weleens gewacht worden door tegenliggers als ze willen afslaan op het fietspad en er net een groepje spookfietsers passeert.

6.3


Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? In tabel 29 is te zien hoe vaak spookfietsers gemiddeld per week langs de locatie fietsen en daarnaast hoe vaak ze spookfietsen als ze langs de locatie komen, zowel in absolute aantallen als in percentages. De locaties zijn E (Jachtlaan – Zwolseweg N334 in Apeldoorn) en M (N337 in Den Nul). Locatie E







4

3

93%

M 3 3 87% Tabel 29: Gemiddeld aantal keer dat spookfietsers langs de locatie fietsen en daar spookfietsen. Uit de resultaten komt naar voren dat de meeste spookfietsers het structureel doen. Uit antwoorden op de vraag ‘waarom spookfietst u hier weleens niet’ kwam naar voren dat bij locatie E het afhankelijk was van het wel of niet op groen staan van het verkeerslicht en bij locatie M het afhankelijk was van de drukte op de N337. Als het rustig was, waren de ondervraagden best bereid om over te steken. Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? In tabel 30 is te zien hoeveel van de ondervraagden weleens moet uitwijken of afremmen tijdens het spookfietsen en hoe vaak dit gemiddeld per maand voorkomt. Hetzelfde geldt voor de ongevallen. Locatie


Gemiddeld hoe vaak


Gemiddeld hoe vaak

E

8 van de 19 (42%)

5x per maand

3 van de 19 (16%)

1x per jaar

M

10 van de 16 (63%)

8x per maand

5 van de 16 (31%)

2x per jaar

Tabel 30: Gemiddeld keer afremmen/uitwijken en een ongeval gehad voor spookfietsers Uit de resultaten komt naar voren dat bij locatie E iets minder dan de helft van de ondervraagden aangeeft dat ze weleens moeten afremmen of uitwijken tijdens het spookfietsen en dat het gemiddeld 5 keer per maand voorkomt. Bij locatie M ligt het aantal ondervraagden dat weleens moet afremmen of uitwijken tijdens het spookfietsen boven de helft waarbij het gemiddeld 8 keer per maand voorkomt. Dit verschil is

38

te verklaren doordat er bij locatie M (Den Nul) geen aparte fietspaden zijn, maar alleen fietssuggestiestroken. Deze zijn niet breed en als er een tegenligger en een auto aankomen, dan kiest de spookfietsers liever om tegen de tegenligger aan te rijden dan tegen de auto. Uit de toelichting van de spookfietsers komt naar voren dat bij locatie E voornamelijk wordt afgeremd en uitgeweken door spookfietser als er meer dan twee tegenliggers op het fietspad fietsen. Bij locatie M komt deels hetzelfde voor, maar1 het gebeurt ook wanneer de tegenligger breed gaat fietsen op de fietssuggestiestrook waardoor de spookfietser deels op de weg moet fietsen. Voor de ongevallen geeft een klein deel van de ondervraagden bij locatie E aan dat ze weleens een ongeval hebben gehad met een gemiddelde van één ongeval per jaar. Bij locatie M geeft een groter deel van de ondervraagden aan weleens een ongeval te hebben gehad met een gemiddelde van twee ongevallen per jaar. De meeste ongevallen die plaatsvinden zijn zonder letsel. Uit de situatiebeschrijving komt naar voren dat het bij locatie E vooral komt doordat er fietsers vanuit de zijwegen komen en ze de spookfietsers niet zien en de spookfietsers hen niet. Bij locatie M kwam uit de antwoorden dat de spookfietsers niet meer konden uitwijken wegens drukte op de weg en daardoor soms tegen de tegenligger aan fietsen. In tabel 31 zijn dezelfde gegevens te zien, maar dan voor de tegenliggers. Locatie


Gemiddeld hoe vaak


Gemiddeld hoe vaak

E

9 van de 25 (36%)

2x per maand

1 van de 25 (4%)

1x per jaar

M

8 van de 17 (47%)

2x per maand

4 van de 17 (24%)

1x per jaar

Tabel 31: Gemiddeld keer afremmen/uitwijken en een ongeval gehad voor tegenliggers. Als de resultaten van de tegenliggers worden vergeleken met de spookfietsers is te zien dat relatief minder ondervraagden weleens moeten afremmen of uitwijken en dat het ook minder voorkomt per maand. Het aantal ondervraagden dat weleens een ongeval heeft gehad geeft eveneens aan dat het relatief minder vaak voorkomt bij tegenliggers. Uit de situatiebeschrijving komt naar voren dat de tegenliggers bij locatie E vaak moeten afremmen of uitwijken als er met twee fietsers naast elkaar wordt gefietst en er komt een spookfietser aan. Bij locatie M wordt er een soortgelijke reden aangedragen, maar daar speelt nog mee hoe druk het is op de N337. Als het op die weg druk is, dan gebeurt het sneller dat de tegenliggers moeten afremmen of uitwijken. Hetzelfde geldt voor de ongevallen, alleen dan was het niet meer mogelijk om uit te wijken of af te remmen voor de spookfietsers.

39

7

Conclusies

In dit hoofdstuk vindt u de conclusies voor de drie motieven. Per motief wordt er gekeken naar de resultaten van de gesprekken, observaties en enquêtes. Dit wordt gedaan voor alle deelvragen. Nadat er per motief de conclusies zijn behandeld komt er algemene conclusie.

7.1


Deelvraag A: Wat zijn de kenmerken van de locaties waar spookfietsen veel voorkomt? Alle locaties voor dit motief hebben gemeen dat de fietsers de keuze hebben om bij het verkeerslicht over te steken of om dat elders te doen en daarvoor of daarna te gaan spookfietsen. Enkel bij de locatie in Nijmegen gaan mensen op het kruispunt zelf spookfietsen om sneller aan de overkant te komen. Bij de andere locaties worden de verkeerslichten juist gemeden om sneller aan de overkant te komen. Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? De geobserveerde locaties liggen uit elkaar qua percentages, want bij de Kade ligt het percentage op 37% en bij de andere twee locaties ligt het percentage spookfietsers rond de 70%. Dit kan komen doordat er relatief weinig mensen naar de Kade fietsten, maar vaker verder richting de Klomp. Dan is het wachten voor een verkeerslicht minder erg, omdat het dan niet om een kleine kilometer gaat, maar om meerdere kilometers. Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? De veiligheid op de geobserveerde locaties verschilde sterk op basis van de gesprekken. Zo was in Wageningen het fietspad breed genoeg om elkaar te passeren, in Nijmegen letten de spookfietsers goed op het overige verkeer wat de veiligheid ten goedde kwam en alleen bij de Kade was er sprake van ongevallen, omdat het autoverkeer niet verwachtte dat er spookfietsers aankwamen. Tijdens de observaties zijn er geen (bijna) conflicten waargenomen. Uit de enquêtes komt een eenduidig beeld naar voren als er wordt gekeken naar het percentage ondervraagde spookfietsers en tegenliggers en hoe vaak zij moesten uitwijken/afremmen of weleens een ongeval hebben gehad. De verwachting is dat de niet geobserveerde locaties het meest lijken op de locatie in Wageningen, omdat de fietspaden breed genoeg zijn om elkaar te passeren en er weinig ongevallen plaatsvinden.

40

Deelvraag D: Wat zijn de sociaal demografische kenmerken van de spookfietsers op deze locaties? Uit de gesprekken kwam naar voren dat het bij alle drie de locaties ging om een groep die sterk vertegenwoordigt zou zijn onder de spookfietsers, namelijk forenzen in Nijmegen, studenten in Wageningen en arbeiders bij de Kade. Of het meer mannen of vrouwen waren die dan spookfietsten was niet bekend. Uit de observaties kwam naar voren dat de verwachte groepen ook het meest vertegenwoordigd waren bij de spookfietsers. Er was een bijna gelijk aandeel mannen als vrouwen aan het spookfietsen op de locaties. De niet geobserveerde locaties komen volgens de gesprekken overeen met de geobserveerde locaties, omdat er bij de niet geobserveerde locaties ook een groep naar verwachting het meest zou spookfietsen, maar er ook niks bekend over het geslacht van de spookfietsers. Deelvraag E: Waarom gaan mensen spookfietsen op deze locaties? Op basis van de gesprekken zijn de locaties gecategoriseerd op basis van het verwachte motief om te gaan spookfietsen. In Nijmegen en in Wageningen gaf bijna iedere spookfietsers ook aan dat ze spookfietsten om de verwachte reden. Alleen bij de Kade gaven mensen ook aan dat ze het deden omdat ze het tweemaal oversteken zagen als omfietsen of omdat ze vanuit Ede kwamen vanuit een tweerichtingsfietspad. Uiteindelijk heeft de Kade geen specifiek motief waarom de fietsers er gaan spookfietsen.

7.2


Deelvraag A: Wat zijn de kenmerken van de locaties waar spookfietsen veel voorkomt? De locaties zijn vrij verschillend, omdat er steeds op een andere manier wordt afgesneden. Zo wordt dat in Twello gedaan om niet een rotonde driekwart rond de hoeven fietsen, tussen Hoenderloo en Apeldoorn wordt het gedaan om niet het afbuigende fietspad te hoeven volgen en tussen Ede en de Klomp wordt het gedaan om minder vaak via een verkeerslicht te hoeven oversteken. Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? Het percentage spookfietsers verschilt eveneens. Dit komt doordat er tussen Hoenderloo en Apeldoorn beduidend meer fietsers ervoor kiezen om niet te gaan spookfietsen, want de aantallen spookfietsers is gelijk op de beide locaties. De verwachting is dat de niet geobserveerde locatie qua percentage rond de 64% van Twello zit, omdat er uit de gesprekken naar voren kwam dat de meeste scholieren in de ochtend kiezen om te gaan spookfietsen en de verwachting is dat een klein deel van die fietsers ervoor kiest om de gewenste route te fietsen. Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? Uit de gesprekken kwam niet naar voren dat de locaties onveilig zouden zijn. Dit beeld werd bevestigd in de enquêtes en observaties. De beide fietspaden waren breed genoeg om fietsers elkaar te laten passeren. Daarbij was er in Hoenderloo een grote stroom spookfietsers naar Apeldoorn en een kleine stroom tegenliggers naar Hoenderloo waardoor er weinig passeerbewegingen noodzakelijk zijn. Qua percentage spookfietsers en tegenliggers die moesten uitwijken en afremmen was er geen groot verschil met het vorige motief, maar bij het aantal ongevallen scoort dit motief erg laag. Voornamelijk bij de tegenliggers waar geen enkele ondervraagde een ongeval heeft gehad. Dit kan komen doordat er weinig tegenligger s zijn op deze locaties en als ze er al zijn dan krijgen ze de ruimte om te passeren van de spookfietsers of de tegenliggers die wel een ongeval hebben gehad op deze locaties zijn niet ondervraagd. De niet geobserveerde locatie zal het meest lijken op de locatie in Twello, omdat deze de meeste overeenkomsten met elkaar hebben. Ook op deze locatie moeten de fietsers eerst de weg oversteken om vervolgens kort te gaan spookfietsen, terwijl bij de locatie in Hoenderloo er over een langer stuk wordt gespookfietst.

41

Deelvraag D: Wat zijn de sociaal demografische kenmerken van de spookfietsers op deze locaties? In de gesprekken werd gezegd dat het bij alle drie de locaties ging om scholieren en er geen verwacht verschil was tussen het aandeel jongens of meisjes bij de spookfietsers. Uit de observaties komt hetzelfde beeld naar voren en de verwachting is dan ook dat dit ook zal gelden voor de niet geobserveerde locatie. Deelvraag E: Waarom gaan mensen spookfietsen op deze locaties? De locaties zijn gecategoriseerd op basis van het motief om te gaan spookfietsen volgens de gesprekken. Dit beeld werd bevestigd in de enquêtes.

7.3


Deelvraag A: Wat zijn de kenmerken van de locaties waar spookfietsen veel voorkomt? Bij de geobserveerde locaties was het beeld dat het voor fietsers moeilijk is om aan de goede kant te gaan fietsen als het tweerichtingsfietspad ophoudt. Dit komt doordat er een drukke oversteek aanwezig is, waardoor het voor fietsers aantrekkelijker is om eerst te gaan spookfietsen. Dit is ook terug te zien bij de niet geobserveerde locaties. Deelvraag B: Hoe hoog is het percentage spookfietsers op deze locaties? Het percentage spookfietsers verschilt sterk tussen de locaties. Dit kom doordat er in Apeldoorn vaak weinig mensen wel of niet aan het spookfietsen waren, waardoor één persoon meer of minder een sterke invloed had op het percentage spookfietsers. De niet geobserveerde locaties lijken op basis van de gesprekken rond de 50% te zitten en zitten dan precies tussen de geobserveerde locaties in qua percentage spookfietsers. Hierdoor lijkt het per locatie verschillend wat het aandeel fietsers is dat wel of niet gaat spookfietsen. Deelvraag C: Hoe verkeersonveilig zijn de spookfietsers op deze locaties? Uit de gesprekken kwam naar voren dat de locatie in Den Nul verkeersonveilig zou zijn en dit beeld wordt bevestigd met de resultaten uit de enquête. Dit komt doordat de fietsers niet fysiek zijn gescheiden van het gemotoriseerd verkeer en daarbij is de fietssuggestiestrook niet breed genoeg om elkaar tijdens het spookfietsen zonder problemen te passeren. In Apeldoorn zijn de resultaten te vergelijken met het motief lange wachttijden verkeerslicht/drukke oversteek. De niet geobserveerde locaties zullen waarschijnlijk veiliger zijn dan de geobserveerde locaties, omdat de niet geobserveerde locaties een breed fietspad hebben waar mensen elkaar makkelijker kunnen passeren en er niet of nauwelijks zijwegen zijn waar verkeer vandaan kan komen. Deelvraag D: Wat zijn de sociaal demografische kenmerken van de spookfietsers op deze locaties? De geobserveerde locaties zijn beide locaties waar de grootste groep scholieren zullen zijn, zonder een groot verschil in geslacht tussen de spookfietsers en niet spookfietsers. Dit beeld wordt bevestigd met de resultaten uit de observaties. Bij de niet geobserveerde locaties geldt dit voor één van de twee locaties, namelijk de locatie tussen Ede en Otterlo. Bij de Europaweg in Apeldoorn gaat het naar verwachting meer om forenzen die naar het centrum van Apeldoorn moeten. Deelvraag E: Waarom gaan mensen spookfietsen op deze locaties? De locaties zijn gecategoriseerd op basis van het motief om te gaan spookfietsen volgens de gesprekken. Dit beeld werd bevestigd in de enquêtes. Er kan nog een onderscheidt gemaakt worden tussen de spookfietsers die verderop pas oversteken en de spookfietsers die hun bestemming hebben aan de kant waar ze spookfietsen.

42

7.4

ALGEMENE CONCLUSIE

Concluderend kan er gesteld worden dat de locaties in hoofdlijnen hetzelfde zijn, maar dat er per locatie details zijn waardoor de problematiek uiteindelijk locatie specifiek is. De grootste motivatie voor fietsers om te gaan spookfietsen is tijdswinst en dit kan weer onderverdeeld worden naar het motief om de tijdswinst te behalen. De gekozen locaties hebben bijna allemaal een percentage spookfietsers wat boven de 50% ligt en dit komt deels doordat ze zijn gekozen omdat de verwachting er was dat er veel fietsers zouden spookfietsen op deze locaties. Voor de veiligheid is het belangrijk te kijken naar de absolute aantallen fietsers, het relatieve aandeel van de spookfietsers ten opzichte van de tegenliggers om te kijken welke stroom het grootst is en of de breedte van het fietspad het toelaat dat er veilig gepasseerd kan worden. Elke locatie heeft steeds een duidelijke hoofdgroep die aan het spookfietsen is waarbij het geslacht geen grote rol speelt in de keuze om wel of niet te gaan spookfietsen.

43

8

Maatregelen per type locatie

Nu de resultaten van de observaties en de enquêtes zijn geanalyseerd kan er gekeken worden naar maatregelen om het spookfietsen op de observatielocaties te verminderen. Per motief zal er worden besproken welk soort maatregel het effectiefst lijkt.

8.1

LANGE WACHTTIJDEN VERKEERLICHT/DRUKKE OVERSTEEK

In de conclusie is te zien dat er een aantal overeenkomsten zijn tussen de drie locaties, maar ook een aantal verschillen. Bij de deelvragen over verkeersveiligheid en motivatie blijkt dat de locaties dicht bij elkaar liggen, maar qua percentage spookfietsers, kenmerken van de locaties en van de spookfietsers zijn de locaties verschillend. Hierdoor is het moeilijk om een generieke maatregel te geven voor dit motief. Er kan gedacht worden aan een wachttijdmelder bij de verkeerslichten, zodat de fietsers weten wanneer het verkeerslicht op groen gaat. Deze maatregel kan effectief zijn, omdat de spookfietsers zeiden dat hun keuze om te gaan spookfietsen te maken had met het wel of niet op groen staan van het verkeerslicht. Als de potentiele spookfietser kan zien wanneer het licht op groen gaat, dan zijn ze wellicht eerder geneigd om niet te spookfietsen en tien seconden te wachten voor een rood licht. Het nadeel van deze methode kan zijn dat de wachttijd soms wat langer wordt doordat er busverkeer langs het kruispunt rijdt en het busverkeer heeft vaak prioriteit bij een verkeersregelinstallatie. Handhaving kan aan het begin bij het in gebruik nemen van de wachttijdmelder effectief zijn, zodat fietsers sneller geneigd zijn om bij ongeveer twintig seconden wachttijd ervoor te kiezen om te wachten en niet meer te gaan spookfietsen. Hopelijk blijven ze dit doen als in de loop van de tijd er minder gehandhaafd gaat worden bij de locaties. Handhaving alleen is geen optie, omdat het niet mogelijk is om er de hele dag te staan en spookfietsers te bekeuren. Handhaving heeft een tijdelijk effect, maar zodra fietsers weten dat er niet of nauwelijks meer gehandhaafd wordt dan vervallen ze snel weer in het oude gedrag. Gedragscampagnes kunnen effectief zijn op dit type locaties, omdat uit de observaties en gesprekken blijkt dat er bij iedere locatie een groep fietsers is die op die locatie het meest fietst en spookfietst. Het is eerst locatie specifiek om te weten welke groep het meeste fietst op een locaties, maar vervolgens kan er wel een algemene campagne op gezet worden.

44

8.2


Bij deze locaties is het beter om het spookfietsen te gedogen, omdat er relatief gezien weinig spookfietsers en tegenliggers op deze locaties fietsen en er ook relatief weinig ongevallen voorkomen. Daarnaast zijn de eventuele maatregelen niet effectief of te duur voor de kleine groep fietsers. Als de locaties veilig zijn opgezet, dan hoeven er geen maatregelen getroffen te worden. Als de fietsers een overzichtelijk oversteek hebben als ze de weg oversteken, zullen er ook minder ongelukken gebeuren met het gemotoriseerde verkeer. Daarnaast zijn de fietspaden buiten de bebouwde kom vaak breed genoeg om met twee fietsers naast elkaar te fietsen en nog iemand te laten passeren. Het gebeurt wel dat er dan tegenliggers moeten uitwijken, maar tot ongevallen leidt het zelden. Daarbij zijn de maatregelen waarschijnlijk niet effectief. Er kan voor gekozen worden om de plek waar de fietsers oversteken fysiek onmogelijk te maken, maar de kans is groot dat de spookfietsers wel een andere locatie vinden om te gaan oversteken en die is wellicht risicovoller dan de oorspronkelijke locatie. Handhaving heeft, zoals in de vorige paragraaf uitgelegd, maar een tijdelijk effect en is dan ook geen optie voor de lange termijn. Er kan gedacht worden aan een gedragscampagne, maar de vraag is of dat nodig is voor locaties waar fietsers maar kort spookfietsen en ze te maken hebben met weinig tegenliggers.

8.3


Het is moeilijk om te zorgen dat mensen niet gaan spookfietsen op deze locaties, omdat deels de infrastructuur op deze locaties niet uitnodigt om de gewenste route te gaan fietsen en de problematiek daarbij erg locatie specifiek is. Het is vaak niet uitnodigend om de gewenste route te gaan fietsen, omdat fietsers dan vaak een drukke weg dienen over te steken en daarbij langer moeten wachten dan wanneer ze hun weg vervolgen als spookfietsers. Daarbij zijn de fietspaden op deze locaties vaak breed genoeg voor de spookfietsers en tegenliggers om elkaar te passeren. De problematiek is uiteindelijk locatie specifiek, omdat er steeds op een andere manier wordt gezorgd dat fietsers gaan spookfietsen en de oplossing ook verschillend is per locatie. De oplossing kan gezocht worden in het infrastructurele, maar ook in het gedrag. Qua infrastructuur dient er eerst gekeken te worden naar de reden waarom het voor fietsers niet aantrekkelijk is om de oversteek te maken vanuit de tweerichtingssituatie naar de éénrichtingssituatie. Dit zal vooral te maken hebben met het gevoel dat mensen hebben dat de oversteek veel tijd zal kosten en dat het fietspad aan de spookfietszijde ook uitnodigt om te gaan spookfietsen. Als de reden bekend is, kan er worden gekeken welke maatregelen het effectiefst is om de prikkel weg te nemen om te gaan spookfietsen. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door het fietspad licht te laten afbuigen richting de oversteekplek, waardoor de fietsers al wat meer in de gewenste richting worden gedrukt. Omdat het daarnaast vaak om scholierenlocaties gaat, is het wellicht effectief om met een gedragscampagne langs de scholen te gaan en uit te leggen dat het veiliger is om over te steken en het feitelijk minder tijd kost om over te steken dan de scholieren zullen denken. Den Nul is een voorbeeld van een gevaarlijke locatie die onder dit motief valt. En als er wordt gekeken naar een maatregel om dit gevaar te verminderen lijken er weinig effectieve opties beschikbaar. Het is bijvoorbeeld niet mogelijk om van de fietssuggestiestroken vrijliggende fietspaden te maken, omdat er simpelweg de ruimte niet is voor twee vrijliggende fietspaden met een N-weg ertussen. Daarbij is dat geen garantie dat mensen minder gaan spookfietsen en doordat er minder ruimte is, wordt het wellicht risicovoller. Het laten zorgen dat fietsers eerder oversteken is ook geen optie, omdat de fietsers het nu al niet doen als de auto’s 50 km/h rijden, dus de kans is klein dat ze het gaan doen als de auto’s 80 km/h rijden. De beste optie lijkt nog om een fietsoversteek met een middeneiland aan beide kanten van Den Nul te plaatsen, zodat fietsers een veiligere oversteek hebben dan ze nu hebben. Maar ook bij deze maatregel is de vraag of er wel de ruimte voor is en daarbij of er wel voldoende geld is om deze maatregel uit te voeren.

45

Bijlage 1: Kenmerken locaties GEMEENTE APELDOORN

Laan van Osseveld (N345) – Laan van Zevenhuizen (N344) in Apeldoorn

A

Deelvraag

Input wegbeheerder

Omschrijving locatie



Tussen kruising met Zutphensestraat en kruising met

Sluisoordlaan.

B C D

Percentage spookfietsers Mate verkeersonveiligheid Kenmerken spookfietsers

E

Reden spookfietsen

F

Getroffen maatregelen



Binnen de bebouwde kom, 50 km/u weg.



Eénrichtingsfietspad aan beide kanten van een N-weg.

 Drie kruispunten met verkeerslichten en één rotonde. 50%. Laag. Het fietspad is breed genoeg om elkaar te passeren. 

Bewoners van de wijken Ossenveld en Sprenkelaar.

 Geslacht en leeftijd onbekend. Fietsers vinden het makkelijker om bij de rotonde over te steken dan bij een verkeerslicht. Daarom wordt vanuit zowel het noorden als het zuiden gespookfietst tot de rotonde. Geen

Arnhemseweg in Apeldoorn

A

Deelvraag

Input wegbeheerder




Tussen kruising Egerlaan en kruising met Platinastraat.






Eénrichtingsfietspad ten westen van de Arnhemseweg, deze

gaat over in een parallelweg. Ten oosten van de Arnhemseweg ligt een parallelweg.  B C

Percentage spookfietsers Mate verkeersonveiligheid

Eén kruispunt met verkeerslichten.

20-30% Laag. Het fietspad is breed genoeg om elkaar te passeren. Wel zijn er klachten van voetgangers geweest dat de breedte van het fietspad het spookfietsen in de hand werkt.

D

Kenmerken spookfietsers

E

Reden spookfietsen



Patiënten van een bijliggende zorginstelling.



Geslacht en leeftijd onbekend.

Fietsers vinden het makkelijker om eerst te spookfietsen en bij het volgende kruispunt pas over te steken. De exacte reden waarom de fietsers daarvoor kiezen is niet bekend bij de wegbeheerder.

F


Geen

46

John. F. Kennedylaan in Apeldoorn

A

Deelvraag

Input wegbeheerder




Tussen kruising Henri Dunantlaan en kruising met Jachtlaan.






Eénrichtingsfietspad aan de noordzijde en een

tweerichtingsfietspad aan de zuidzijde.  B

Eén ongeregeld kruispunt en een rotonde.

Onbekend.

C


D




Scholieren van het Veluws College.



Scholieren tussen de 12 en 18 jaar.



Geslacht onbekend.

E

Reden spookfietsen

Hoog. Veel klachten binnen gekomen over spookfietsers.

De school ligt aan de noordzijde van de John. F. Kennedylaan. In de ochtend gaan de scholieren die vanuit het westen komen spookfietsen om niet om te hoeven fietsen. In de middag kijken de scholieren die naar het oosten moeten of ze direct kunnen oversteken bij de school. Zo ja, dan doen ze dat en zo nee, dan gaan ze spookfietsen tot aan de kruising met de Henri Dunantlaan.

F


Er is een brief gestuurd naar ouders van de scholieren van het Veluws College over het spookfietsen van de leerlingen. Dit is gedaan na klachten over het spookfietsen van de scholieren. Er zijn na het versturen van de brief nog een aantal boetes uitgedeeld aan scholieren wegens spookfietsen en sindsdien is het aandeel spookfietsers afgenomen, aldus de wijkagent.

Europaweg in Apeldoorn

A

Deelvraag

Input wegbeheerder




Tussen kruising Jachtlaan en kruising Koning Stadhouderlaan.






Tweerichtingsfietspad voor de kruising met de Jachtlaan en

daarna een éénrichtingsfietspad aan beide zijden. 

Twee ongeregelde kruispunten en twee kruispunten met

verkeerslichten. B

25%.

C


D


Geslacht en leeftijd onbekend

E

Reden spookfietsen

Voor het kruispunt met de Jachtlaan is er een tweerichtingsfietspad

Laag. Het fietspad is breed genoeg om elkaar te kruisen.

aan de noordzijde van de weg. Na het kruispunt wordt het een éénrichtingsfietspad aan beide zijden en kiezen de fietsers ervoor om aan de noordzijde te blijven fietsen. Dit doen ze, omdat aan het einde van de Europaweg bij de Koning Stadhouderlaan weer een tweerichtingsfietspad ligt. F


Geen.

47

Jachtlaan – Zwolseweg (N344) in Apeldoorn

A

Deelvraag

Input wegbeheerder




Tussen kruising Jacob Catslaan en kruising Koningsstraat.






Afwisselend parallelwegen en éénrichtingsfietspaden aan

beide zijden.  B C


Vier kruispunten met verkeerslichten.

Onbekend. Laag. Het fietspad is breed genoeg voor fietsers om elkaar te kruisen. Het kan tijdens de ochtendspits gevaarlijke situaties opleveren met scholieren die naast elkaar fietsen

D




Scholieren van het Christelijke Lyceum en het Veluws

College.

E

Reden spookfietsen






Geslacht onbekend.

Tussen het begin en het einde van deze locatie liggen een aantal parallelwegen en een aantal éénrichtingsfietspaden. Sommige fietsers kiezen ervoor om de stukken tussen de parallelwegen te spookfietsen. Dit kan zijn, omdat hun bestemming aan dezelfde kant van de weg ligt of omdat ze verderop de route makkelijker kunnen oversteken dan bij de kruispunten.

F


Geen.

PROVINCIE GELDERLAND N224 tussen Ede en De Klomp

A

B C

Deelvraag

Input wegbeheerder




Tussen hmp 31,5 en 31,6.



Buiten de bebouwde kom, 80 km/u weg.



Eénrichtingsfietspad aan beide zijden van de N-weg.



Twee kruispunten met verkeerslichten


Onbekend. Laag. Het fietspad is breed genoeg voor fietsers om elkaar te kruisen. Het kan gevaarlijk worden als scholieren naast elkaar gaan fietsen.

D E

Kenmerken spookfietsers Reden spookfietsen



Scholieren tussen de 12 en 18 jaar. Naam school is onbekend.



Geslacht onbekend.

Fietsers vanuit de Klomp kiezen ervoor om aan de zuidkant van de N224 te spookfietsen om zo één kruispunt met verkeerslichten te vermijden. Daarnaast scheelt het ze ook 100 meter fietsen.

F


Geen.

48

N224 tussen Ede en De Klomp (de Kade)

A

B

Deelvraag

Input wegbeheerder













Eén kruispunt met verkeerslicht.

C


D


Onbekend. Hoog. Meerdere ongevallen met spookfietsers hebben plaatsgevonden op deze locatie. 

Werknemers van het industrieterrein aan de westkant van

Ede.  E

Reden spookfietsen


Fietsers vinden het gemakkelijker om een kleine kilometer te spookfietsen in plaats van tweemaal de N224 over te steken, waarvan eenmaal met verkeerslichten.

F


De provincie wil de oversteek bij hmp 33.4 fietsvriendelijker maken door de oversteek beter in het verlengde van de zijwegen te plaatsen, zodat de fietsers geen moeilijke bochten moeten maken. Daarnaast wil de provincie het middeneiland vergroten.

N304 tussen Ede en Otterlo

A

Deelvraag

Input wegbeheerder










Afwisselend parallelwegen en eenrichtingsfietspaden aan de

oostzijde en een tweerichtingsfietspad aan de westzijde.  B

Eén rotonde.

Onbekend.

C


D



E

Reden spookfietsen

Fietsers vinden het gemakkelijker om op het fietspad aan de

Laag. Het fietspad is breed genoeg om elkaar te kruisen.

oostzijde van de N304 te blijven fietsen vanuit Otterlo in plaats van over te steken. F


Geen.

49

N304 tussen Hoenderloo en Apeldoorn

A

Deelvraag

Input wegbeheerder













Eén ongeregelde oversteek met middeneiland en een

ongeregelde oversteek zonder middeneiland. B C


Onbekend. Laag. Het fietspad is breed genoeg voor fietsers om elkaar te passeren en bij de oversteekplaats hebben de fietsers goed zicht op het autoverkeer.

D

E


Reden spookfietsen



Scholieren van het Veluws College en het Christelijk Lyceum.






Geslacht onbekend.

Scholieren vinden het gemakkelijker om al voor het kruispunt over te steken om zo niet om te hoeven fietsen als ze naar school moeten. Als ze het fietspad blijven volgen, moeten ze uiteindelijk 300 meter omfietsen als ze niet gaan spookfietsen.

F


Geen.

N344 in Twello

A

B

Deelvraag

Input wegbeheerder













Eén rotonde.

C


D


Onbekend. Laag. De spookfietsers spookfietsen alleen op de rotonde. Op de rotonde komen ze nauwelijks tegenliggers tegen. 

Scholieren tussen de 12 en 18 jaar in Apeldoorn. School was

niet bekend.  E

Reden spookfietsen

F


Geslacht onbekend.

Fietsers pakken liever de rotonde binnendoor dan dat ze deze driekwart rond fietsen. Geen.

50

N781 tussen Bennekom en de campus van de Universiteit Wageningen.

A

B

Deelvraag

Input wegbeheerder













Eén kruispunt met verkeerslichten en één rotonde.

C


D


Onbekend. Laag. Het fietspad is breed genoeg voor fietsers om elkaar te kruisen.

E

Reden spookfietsen



Studenten van de Universiteit Wageningen.



Studenten tussen de 18-25 jaar.



Geslacht onbekend.

Fietsers pakken liever de oversteek bij de rotonde nabij de campus in plaats van de oversteek bij de verkeerslichten. Dit doen ze, omdat de wachttijden bij het verkeerslicht vaak langer zijn dan bij de rotonde.

F


Geen.

Tunnelweg (s102) – Tweede oude Heselaan in Nijmegen.

A

Deelvraag

Input wegbeheerder




Het kruispunt tussen de Tunnelweg, Tweede oude Heselaan,

Krayenhoflaan en Koninginnelaan. 




Tweerichtingsfietspad aan beide zijden tussen het station en

het kruispunt. Daarna overal éénrichtingsfietspaden.  B C


Eén kruispunt met verkeerslichten.

Onbekend. Laag. Mensen kijken goed uit tijdens het spookfietsen voor het overige verkeer.

D



E

Reden spookfietsen

Fietsers steken liever in één keer het kruispunt over dan dat ze dat

F


in twee of drie keer moeten doen. Geen.

51

PROVINCIE OVERIJSSEL N337 in Den Nul

A

Deelvraag

Input wegbeheerder




Bebouwde kom Den Nul.






Fietssuggestiestroken aan beide zijden van de N-weg.



Twee ongeregelde kruisingen.



Ten noorden van Den Nul komen fietsers vanuit de richting

Wijhe aan vanaf een parallelweg die ten oosten van de N337 ligt of vanuit een éénrichtingsfietspad die ten westen van de N337 ligt. 

Ten zuiden van Den Nul gaan de fietsers richting Deventer

via een parallelweg die ten oosten van de N337 ligt. B C


Onbekend. Hoog. Fietsers moeten voor elkaar uitwijken. Dit zorgt ervoor dat ze soms niet op de fietssuggestiestrook kunnen blijven fietsen, maar soms ook op het gedeelte van de weg voor het gemotoriseerde verkeer komen.

D

E


Reden spookfietsen



Scholieren vanuit Wijhe die in Deventer naar school gaan.






Geslacht onbekend.

Fietsers die vanuit het noorden komen kiezen ervoor om in Den Nul niet over te steken, maar aan de oostkant van de weg te blijven fietsen op de fietssuggestiestrook. Hierdoor hoeven ze de N337 geen enkele keer over te steken, aangezien ten zuiden van Den Nul de fietssuggestiestrook weer overgaat in een parallelweg.

F


Geen.

52

Bijlage 2: Observaties per locatie TUNNELWEG/S102 NIJMEGEN VOORBEREIDING

180 m

Route reguliere fietsers Route spookfietsers Fietsenstalling Observatiepunt 1 + 2 Observatiepunt 3 Probleemeigenaar Gemeente Nijmegen (Martijn te Lintelo) Wat is het probleem? Het probleem is dat fietsers vanaf het station die hun vervolgen links of rechtdoor van het kruispunt een directe oversteek pakken in plaats van vaker oversteken. Ze steken dan verderop in de straat pas over naar de correcte kant. Hypothese De verwachting is dat het vooral forenzen zijn die na het werk terugkomen met de trein op station Nijmegen en vanaf daar naar huis fietsen. De fietsenstalling aan de westkant van het station (groene cirkel) ligt aan de spookfietskant en daardoor is de verwachting dat ze de voorkeur geven aan de snelle oversteek, wegens de tijdswinst die het oplevert. De verwachting is ook dat het aandeel spookfietsers ligt boven de 10% en dat er nauwelijks sprake zal zijn van verkeersonveilig gedrag, omdat de spookfietsers goed uitkijken als ze het kruispunt oversteken.

53

Waar ga ik staan? Ik ga de eerste twee keer staan bij het kruispunt zelf (blauwe cirkel) om te zien hoeveel fietsers er spookfietsen. De derde keer ga ik bij de fietsenstalling staan (oranje cirkel) om te zien wat de verdeling is tussen fietsers vanuit de fietsenstalling en fietsers vanuit het centrum. Wanneer ga ik er staan? Ik wil er alleen aan het einde van de middag, begin avond staan, omdat er wordt gezegd dat het dan vooral plaatsvindt. In de ochtend komt men van de andere richting en houden ze zich wel aan de regels. Ik wou er dan tussen 16:00 en 19:00 observeren. Wat ga ik meten? Schouw 1 

Het aantal tegenliggers; dat zijn de fietsers die op het kruispunt oversteken vanuit de Tweede oude

Heselaan en de Tunnelweg en hun weg vervolgen in de richting van het station. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers die rechtdoor overstaken richting de Tunnelweg of de

Tweede oude Heselaan. Bij de tweede schouw zijn ook de fietsers die linksaf gaan meegeteld als aparte categorie. 

De verdeling man/vrouw en de leeftijdscategorie.



Het aantal (bijna) conflicten.

Schouw 2 

Het aantal reguliere fietsers; dat zijn de fietsers die aan de zuidkant van de tunnelweg fietsen en

vervolgens rechtsaf slaan op het kruispunt en de tegenliggers vanuit de andere richtingen komen. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers die aan de zuidkant fietsen en vanuit de richting

van het station komen en niet rechtsaf slaan bij het kruispunt. 





Schouw 3 

Alle fietsers aan de zuidkant die vanuit de tunnel komen.



Alle fietsers aan de zuidkant die uit de fietsenstalling komen.




RESULTATEN SCHOUW 2 Leeftijdscategorie

Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Overig

-

402

342

134

878

(Bijna) conflicten Er waren geen (bijna) conflicten waargenomen tijdens het schouwen.

54


Geslacht

Fietsenstalling

Tunnel

Totaal

Jongeren

man

0

79

79

Jongeren

vrouw

0

73

73

Jong volwassenen

man

56

54

110

Jong volwassenen

vrouw

59

62

121

Volwassenen

man

168

48

216

Volwassenen

vrouw

142

53

195

Ouderen

man

32

47

79

Ouderen

vrouw

25

38

63

482

454

936

Totaal

Hierboven zijn de resultaten te zien van de derde schouw. Er is gekeken naar het aandeel fietsers die vanuit de fietsenstalling naast het station komen en het aandeel fietsers die vanuit de tunnel komen. Wat opvalt, is dat het vooral volwassenen zijn die vanuit de fietsenstalling komen en vooral jongeren uit de tunnel.

55

N781 (WAGENINGEN CAMPUS) VOORBEREIDING

Bennekom

Campus

Route reguliere fietsers Route spookfietsers Observatiepunt 1 Observatiepunt 2

Probleemeigenaar Provincie Gelderland (Wim Ousen). Wat is het probleem? Het probleem is dat fietsers vanuit de richting Bennekom niet oversteken bij het kruispunt met verkeerslicht, maar dat zij spookfietsen tot aan de rotonde nabij de campus en daar pas oversteken. Hypothese De verwachting is dat het voornamelijk gaat om studenten van de universiteit Wageningen, wellicht aangevuld met scholieren van nabijgelegen middelbare scholen. Daarbij is de verwachting dat ze spookfietsen, omdat ze het gevoel hebben dat ze langer moeten wachten bij het verkeerslicht dan bij de rotonde. Het percentage spookfietsers zal waarschijnlijk boven de 10% liggen en er zullen geen verkeersonveilige situaties plaatsvinden, omdat het fietspad breed genoeg is. Waar ga ik staan? Ik ga de eerste schouw staan bij het noordelijke kruispunt met de VRI om te zien hoeveel fietsers er spookfietsen en hoeveel er oversteken (blauwe punt). De tweede schouw wil ik gaan staan bij de rotonde om te zien hoeveel van de spookfietsers richting de universiteit fietsen (oranje punt). Wanneer ga ik er staan? Omdat het vooral in de ochtend plaatsvindt, ga ik er tussen 8:00 en 10:00 staan. Dit is vroeg genoeg, omdat de eerste colleges op de universiteit beginnen om 8:30.

56

Wat ga ik meten? Schouw 1 

Het aantal reguliere fietsers; dat zijn de fietsers vanuit de richting Wageningen aan de oostkant van de

N781. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers vanuit de richting Bennekom die aan de oostkant van de

N781 fietsen. 

Het aantal overstekers; dat zijn de fietsers vanuit de richting Bennekom die bij het kruispunt

oversteken en hun weg vervolgen aan de westkant van de N781 richting Wageningen. 





Schouw 2: 

Het aantal reguliere fietsers; dat zijn de fietsers die vanuit Wageningen aan de oostkant van de N781

fietsen richting Bennekom 

Het aantal spookfietsers naar de campus; dat zijn de fietsers vanuit de richting Bennekom die aan de

oostkant van de N781 fietsen en bij de rotonde naar de campus fietsen 

Het aantal spookfietsers naar Wageningen; dat zijn de fietsers vanuit de richting Bennekom die aan de

oostkant van de N781 fietsen en de rotonde rechtdoor oversteken. 




Het aantal (bijna) conflicten).


Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

0

10

2

12

Jongeren

vrouw

0

8

2

10

Jong volwassenen

man

35

32

5

72

Jong volwassenen

vrouw

24

25

6

55

Volwassenen

man

126

9

1

136

Volwassenen

vrouw

92

5

3

100

Ouderen

man

6

0

2

8

Ouderen

vrouw

3

0

1

4

286

89

22

397

Totaal Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

167

51

10

228

vrouw

119

38

12

169

Totaal

286

89

22

397

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

0

18

4

22

Jong volwassenen

59

57

11

127

Volwassenen

218

14

4

236

Ouderen

9

0

3

12

Totaal

286

89

22

397

57


Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

2

11

3

16

Jongeren

vrouw

1

7

1

9

Jong volwassenen

man

48

35

8

91

Jong volwassenen

vrouw

41

28

7

76

Volwassenen

man

108

8

5

121

Volwassenen

vrouw

88

6

3

97

Ouderen

man

4

0

0

4

Ouderen

vrouw

1

0

0

1

293

95

27

415

Totaal Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

162

54

16

232

vrouw

131

41

11

183

Totaal

293

95

27

415

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

3

18

4

25

Jong volwassenen

89

63

15

167

Volwassenen

196

14

8

218

Ouderen

5

0

0

5

Totaal

293

95

27

415

58

N224 (DE KADE) VOORBEREIDING

Ede

895 m

Route reguliere fietsers Route spookfietsers Observatiepunt 1 Observatiepunt 2

Probleemeigenaar Provincie Gelderland (Wim Ousen) Wat is het probleem? Er wordt gespookfietst vanaf het de westkant van Ede en vanaf het industrieterrein in de richting van de Kade. Op de bovenstaande foto zijnde beide routes te zien voor fietsers. Auto’s die vanuit de Kade komen, hebben slecht zicht op hun rechterkant bij het kruispunt met de N224. Dit komt doordat er een café op de hoek van het kruispunt staat. Dit houdt in dat automobilisten de fietsers pas zien als ze bijna het fietspad kruizen. Daarbij verwachtten de automobilisten niet altijd dat er een fietser van de rechterkant komt. Hypothese De verwachting is dat het voornamelijk mannelijke werknemers zijn vanuit het industrieterrein aan de rand van Ede. Zij moeten dan vaak bij de zijweg eraf, dus hebben ze geen behoefte om twee keer over te steken voor deze kleine afstand. Dit levert onveilige situaties op met het verkeer dat vanuit de zijweg komt en de N224 op wil, omdat ze weinig zicht hebben op de rechterkant. Ook is de verwachting dat het aandeel spookfietsers rond de 10% ligt. Waar ga ik staan? Ik ga de eerste keer bij het kruispunt van de N224 met de Kade. De tweede keer ga ik staan bij de uitgang van het industrieterrein om te zien wat de verdeling van de spookfietsers is tussen fietsers vanaf het industrieterrein en fietsers vanuit Ede.

59

Wanneer ga ik er staan? Ik ga er tussen 15:00 en 18:00 staan. Uit gesprekken vooraf is gebleken dat het spookfietsen de gehele dag gebeurd, maar vooral tijdens de avondspits. Wat ga ik meten? Schouw 1 

Het aantal tegenliggers; dat zijn de fietsers die in het verlengde van de N224 fietsen in de richting van

Ede. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers die vanuit Ede aan de zuidkant van de weg blijven fietsen

of aan de noordkant richting Ede fietsen. 





Schouw 2 

Het aantal tegenliggers; dat zijn de fietsers die aan de zuidkant van de N224 fietsen richting Ede

of het industrieterrein. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers die vanuit Ede en het industrieterrein aan de

zuidkant van de N224 blijven fietsen. 

Het aantal niet spookfietsers; dat zijn de fietsers die vanuit Ede of het industrieterrein de N224

oversteken bij het kruispunt. 






Geslacht

Reguliere fietsers

Spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

12

3

15

Jongeren

vrouw

8

0

8

Jong volwassenen

man

16

2

18

Jong volwassenen

vrouw

10

1

11

Volwassenen

man

54

5

59

Volwassenen

vrouw

17

1

18

Ouderen

man

25

1

26

Ouderen

vrouw

23

3

26

165

16

181

Totaal

Geslacht man

Tegenliggers

Spookfietsers

Totaal

107

11

128

vrouw

58

5

63

Totaal

165

16

181

60

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Totaal

Jongeren

20

3

23

Jong volwassenen

26

3

29

Volwassenen

71

6

77

Ouderen

48

4

52

165

16

181

Totaal

(Bijna) conflicten Er waren geen (bijna) conflicten waargenomen tijdens het schouwen. RESULTATEN SCHOUW 2 Leeftijdscategorie

Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

15

4

3

22

Jongeren

vrouw

13

0

2

15

Jong volwassenen

man

10

1

2

13

Jong volwassenen

vrouw

8

1

1

10

Volwassenen

man

55

5

11

71

Volwassenen

vrouw

17

2

3

22

Ouderen

man

22

2

4

28

Ouderen

vrouw

23

2

5

30

163

17

31

211

Totaal

Geslacht

Tegenliggers

man

Niet spookfietsers

Spookfietsers

Totaal

102

20

12

134

vrouw

61

11

5

77

Totaal

163

31

17

211

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Niet spookfietsers

Spookfietsers

Totaal

Jongeren

28

5

4

37

Jong volwassenen

18

3

2

23

Volwassenen

72

14

7

93

Ouderen

45

9

4

58

163

31

17

211

Totaal


61

N344 (TWELLO-APELDOORN) VOORBEREIDING

Apeldoorn Twello

Route reguliere fietsers Route spookfietsers Observatiepunt 1

Probleemeigenaar Provincie Gelderland (Wim Ousen) Wat is het probleem? Het probleem is dat fietsers vanuit Twello die naar Apeldoorn moeten fietsen de rotonde afsnijden om deze niet driekwart te hoeven nemen. Dit levert ze ongeveer 60 meter winst op. Hypothese De verwachting is dat het voornamelijk scholieren zijn die vanuit Twello naar Apeldoorn moeten voor school. Het percentage spookfietsers ligt waarschijnlijk boven de 10% en er zullen weinig verkeersonveilige situaties zich voordoen. Het is waarschijnlijk makkelijker voor de spookfietsers om de rotonde af te snijden vanuit de Oude Rijksstraatweg dan netjes de rotonde driekwart te nemen. Dit kan deels komen doordat er fietssuggestiestroken liggen op de Oude Rijksstraatweg, waardoor spookfietsers makkelijker schuin kunnen oversteken nabij de rotonde en deze vervolgens afsnijden. Waar ga ik staan? Ik ga bij de rotonde staan om de spookfietsers en reguliere fietsers te tellen. Hier ga ik staan, omdat naar verwachting er pas wordt gespookfietst vlak voor de rotonde en ik daar alles kan overzien. Wanneer ga ik er staan? Ik ga er in de ochtend staan tussen 7:45 en 9:30, omdat er in de ochtend de grootste stroom fietsers is vanuit Twello naar Apeldoorn toe.

62

Wat ga ik meten? Schouw 1 + 2 

Het aantal reguliere fietsers; dat zijn de fietsers vanuit de Oude Rijksstraatweg die in de richting van

Apeldoorn fietsen en de rotonde driekwart nemen. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers vanuit de Oude Rijksstraatweg die in de richting van

Apeldoorn fietsen en die de rotonde afsnijden 






Geslacht

Niet spookfietsers

Spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

10

43

53

Jongeren

vrouw

15

39

54

Jong volwassenen

man

4

8

12

Jong volwassenen

vrouw

6

10

16

Volwassenen

man

12

6

18

Volwassenen

vrouw

9

5

14

Ouderen

man

2

0

2

Ouderen

vrouw

1

0

1

59

111

170

Totaal Geslacht

Niet spookfietsers

Spookfietsers

Totaal

man

28

57

85

vrouw

31

54

85

Totaal

59

111

170

Leeftijdscategorie

Niet spookfietsers

Spookfietsers

Totaal

Jongeren

25

82

107

Jong volwassenen

10

18

28

Volwassenen

21

11

32

Ouderen

3

0

3

Totaal

59

111

170

63


Geslacht

Niet spookfietsers

Spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

13

40

53

Jongeren

vrouw

17

38

55

Jong volwassenen

man

3

9

12

Jong volwassenen

vrouw

7

8

15

Volwassenen

man

15

7

22

Volwassenen

vrouw

11

5

16

Ouderen

man

0

1

1

Ouderen

vrouw

1

0

1

67

108

175

Totaal Geslacht

Niet spookfietsers

Spookfietsers

Totaal

man

31

57

88

vrouw

36

51

87

Totaal

67

108

175

Leeftijdscategorie

Niet spookfietsers

Spookfietsers

Totaal

Jongeren

30

78

108

Jong volwassenen

10

17

27

Volwassenen

26

12

38

Ouderen

1

1

2

Totaal

67

108

175

64

N304 (HOENDERLOO-APELDOORN) VOORBEREIDING

Apeldoorn

Route reguliere fietsers Route spookfietsers Hoenderloo

Observatiepunt 1 Observatiepunt 2

Probleemeigenaar Provincie Gelderland (Wim Ousen) Wat is het probleem? Het probleem op deze locatie is dat fietsers al bij de blauwe cirkel oversteken en dan spookfietsen tot aan het eerstvolgende kruispunt waar het fietspad overgaat in een tweerichtingsfietspad. Ze steken hier over, omdat het fietspad verderop afbuigt en op dit punt een oversteekmogelijkheid is. Hypothese De verwachting is dat het voornamelijk om scholieren gaat die vanuit de richting Hoenderloo naar het Veluws College moeten. Het percentage spookfietsers ligt naar verwachting rond de 10%. Er zullen nauwelijks verkeersonveilige situaties zich voordoen, omdat de oversteek overzichtelijk is en er weinig tegenliggers zijn in de richting van Hoenderloo. De verwachting is dat ze dit doen om niet om te hoeven fietsen als ze het fietspad blijven volgen. Zoals te zien is op de afbeelding buigt het fietspad aan de oostelijke kant wat af en daardoor moeten fietsers ongeveer 300 meter meer fietsen als ze aan de westkant van Apeldoorn moeten zijn. Waar ga ik staan? Ik ga de eerste keer bij het punt staan waar mij is verteld dat de spookfietsers oversteken. Hier kan ik het beste zien hoeveel mensen oversteken op dat punt en hoe gevaarlijk dat is. De tweede keer ga ik staan bij het kruispunt om te kijken hoeveel mensen die wel aan de goede kant blijven fietsen alsnog oversteken en dus de goede route fietsen.

65

Wanneer ga ik er staan? Uit de gesprekken vooraf kwam naar voren dat dit alleen in de ochtendspits gebeurt. Daarom is de observatie tussen 7:45 en 9:30. Het eerste uur begint om 8:30 bij het Veluws College, dus is 7:45 nog op tijd genoeg om de meeste fietsers te meten die richting de school moeten. Wat ga ik meten? Schouw 1 

Het aantal reguliere fietsers; dat zijn de fietsers vanuit de richting Hoenderloo die aan de oostkant

blijven fietsen en de fietsers vanuit de richting Apeldoorn die aan de westkant fietsen. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers die op de observatielocatie oversteken en aan de westkant

gaan fietsen. 





Schouw 2 

Het aantal reguliere fietsers; dat zijn de fietsers die vanuit de richting Hoenderloo komen en dan hun

weg vervolgen aan de oostkant en indien mogelijk de fietsers vanuit de richting Apeldoorn die aan de westkant fietsen. 

Het aantal overstekers; dat zijn de fietsers die vanuit de richting Hoenderloo komen en de N304

oversteken en hun vervolgen aan de westkant. 

Indien mogelijk worden de spookfietsers ook geteld aan de westkant van de weg.








Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

4

40

24

68

Jongeren

vrouw

8

38

27

73

Jong volwassenen

man

2

9

12

23

Jong volwassenen

vrouw

3

8

17

28

Volwassenen

man

11

7

34

52

Volwassenen

vrouw

8

5

26

39

Ouderen

man

0

1

0

1

Ouderen

vrouw

1

0

0

1

37

108

140

285

Totaal Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

17

57

70

144

vrouw

20

51

70

141

Totaal

37

108

140

285

66

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

12

78

51

141

Jong volwassenen

5

17

29

51

Volwassenen

19

12

60

91

Ouderen

1

1

0

2

Totaal

37

108

140

285


Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

5

37

21

63

Jongeren

vrouw

7

40

29

76

Jong volwassenen

man

3

12

15

30

Jong volwassenen

vrouw

5

5

12

22

Volwassenen

man

14

5

32

51

Volwassenen

vrouw

10

4

22

36

Ouderen

man

0

1

2

3

Ouderen

vrouw

1

0

1

2

45

104

134

283

Totaal Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Man

22

55

70

147

Vrouw

23

49

64

136

Totaal

45

104

134

283

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

12

77

50

139

Jong volwassenen

8

17

27

52

Volwassenen

24

9

54

87

Ouderen

1

1

3

5

Totaal

45

104

134

283

67

JACHTLAAN APELDOORN VOORBEREIDING

Route reguliere fietsers 100 m

Route spookfietsers Christelijk lyceum Observatiepunt 1+ 4 Observatiepunt 2 + 3

Probleemeigenaar Gemeente Apeldoorn (Susan Martens) Wat is het probleem? Het probleem is dat fietsers vanuit de parallelweg niet oversteken als deze weg overgaat in een éénrichtingsfietspad. Hypothese De verwachting is dat het vooral scholieren zijn die spookfietsen en dat het aandeel spookfietsers rond de 10% ligt. Ook wordt verwacht dat er geen conflicten zijn, maar dat er wel een aantal keer tegenliggers moeten afremmen of uitwijken door spookfietsers. De motivatie om te gaan spookfietsen is naar verwachting omdat de spookfietsers vanuit een tweerichtingsfietspad komen en ze verderop makkelijker kunnen oversteken. Waar ga ik staan? Ik ga de eerste keer in de ochtend staan bij het kruispunt met de Loseweg (blauwe cirkel) waar de parallelweg eindigt en overgaat in het fietspad. In de middag wil ik gaan staan nabij het Christelijk Lyceum om te zien of scholieren ook spookfietsen vanuit de andere richting of hier wel direct oversteken. De tweede keer wil ik de ochtend en de middag locatie omdraaien om te zien of dat andere resultaten oplevert.

68

Wanneer ga ik er staan? Ik ga er in de ochtend staan tussen 7:45 en 8:30, omdat het eerste uur van het lyceum begint om 8:10. Er is geen uur waarin de meeste leerlingen weer vrij zijn, dus daarom ga ik er in de middag staan tussen 14:00 en 16:00 Wat ga ik meten? Schouw 1: Ochtend 

Het aantal tegenliggers; dat zijn de fietsers die aan de oostelijke kant van de Zwolseweg fietsen

richting het noorden. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers aan we oostelijke kant die doorfietsen als de parallelweg

overgaat in een fietspad. 

Het aantal niet spookfietsers; dat zijn de fietsers aan de oostelijke kant die oversteken naar de

westelijke kant. 

De verdeling man/vrouw en de leeftijdscategorieën.




Middag 

Het aantal tegenliggers; dat zijn de fietsers die aan de oostkant van de Jachtlaan fietsen richting

de Zwolseweg. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers die vanaf de school komen en na de oversteekplaats

aan de westelijke kant blijven fietsen. 

Het aantal niet spookfietsers; dat zijn de fietsers die vanaf de school komen en oversteken voor

of bij de oversteekplaats. 

De verdeling man/vrouw en de leeftijdscategorieën.




Schouw 2: Ochtend 

Het aantal tegenliggers; dat zijn de fietsers die aan de oostelijke kant van de weg fietsen.



Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers aan de oostelijke kant van de weg die vanaf de

Zwolseweg komen aangefietst. 





Middag 

Het aantal tegenliggers; dat zijn de fietsers die aan de westelijke kant van de Zwolseweg fietsen

richting de Jachtlaan. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers aan de westelijke kant die vanaf het kruispunt

komen aanfietsen. 

Het aantal niet spookfietsers; dat zijn de fietsers die vanaf de oostelijke kant oversteken naar de

westelijke kant. 





69


Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

19

10

1

30

Jongeren

vrouw

25

4

0

29

Jong volwassenen

man

0

1

0

1

Jong volwassenen

vrouw

1

0

0

1

Volwassenen

man

6

2

0

8

Volwassenen

vrouw

5

0

0

5

Ouderen

man

1

0

0

1

Ouderen

vrouw

0

0

0

0

57

17

1

75

Totaal

Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

26

13

1

40

vrouw

31

4

0

35

Totaal

57

17

1

75

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

44

14

1

49

Jong volwassenen

1

1

0

2

Volwassenen

11

2

0

13

Ouderen

1

0

0

1

Totaal

57

17

1

75

(Bijna) conflicten Er was één bijna conflict tijdens deze observatie. Er waren drie spookfietsers (jonge mannen) die naast elkaar fietsend een groepje scholieren tegemoetkwamen. De jongens schoven wat in en de scholieren ook waardoor er een botsing werd voorkomen, maar er was geen ruimte meer over op het fietspad. RESULATEN SCHOUW 2 Leeftijdscategorie

Geslacht

Reguliere fietsers

Spookfietsers

Jongeren

man

50

0

4

54

Jongeren

vrouw

58

0

14

72

Jong volwassenen

man

0

0

0

0

Jong volwassenen

vrouw

0

0

0

0

Volwassenen

man

12

0

0

12

Volwassenen

vrouw

14

1

4

19

Ouderen

man

14

0

0

14

Ouderen

vrouw

8

0

0

8

156

1

22

179

Totaal

Overstekers

Totaal

70

Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

76

0

4

80

vrouw

80

1

18

99

Totaal

156

1

22

179

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

108

0

18

126

Jong volwassenen

0

0

0

0

Volwassenen

26

1

4

31

Ouderen

22

0

0

22

Totaal

156

1

22

179



Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

25

5

1

31

Jongeren

vrouw

32

6

0

38

Jong volwassenen

man

2

0

0

2

Jong volwassenen

vrouw

1

0

0

1

Volwassenen

man

9

0

1

10

Volwassenen

vrouw

7

0

1

8

Ouderen

man

1

0

0

1

Ouderen

vrouw

1

0

0

1

78

11

3

92

Totaal

Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

37

5

2

44

vrouw

41

6

1

48

Totaal

78

11

3

92

71

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

57

11

1

69

Jong volwassenen

3

0

0

3

Volwassenen

16

0

2

18

Ouderen

2

0

0

2

Totaal

78

11

3

92

(Bijna) conflicten Er waren geen (bijna) conflicten waargenomen tijdens het schouwen. RESULTATEN SCHOUW 4 Leeftijdscategorie

Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

22

3

13

38

Jongeren

vrouw

17

1

5

23

Jong volwassenen

man

3

0

0

3

Jong volwassenen

vrouw

1

0

0

1

Volwassenen

man

3

4

0

7

Volwassenen

vrouw

6

3

5

14

Ouderen

man

10

7

0

17

Ouderen

vrouw

7

11

0

18

69

29

23

121

Totaal

Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

38

14

13

65

vrouw

31

15

10

56

Totaal

69

29

23

121

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

39

4

18

61

Jong volwassenen

4

0

0

4

Volwassenen

9

7

5

21

Ouderen

17

18

0

35

Totaal

69

29

23

121


72

DEN NUL VOORBEREIDING

Wijhe

Route reguliere fietsers Route spookfietsers Olst

Observatiepunt 1

Probleemeigenaar Provincie Overijssel (Henk Bolding) Wat is het probleem? Veel fietsers uit de richting Wijhe/Zwolle komen aan de oostkant aan Den Nul aan via een parallelweg. Dan moeten ze de N337 oversteken om aan de westkant te fietsen tot aan het einde van Den Nul om daar weer over te steken naar een parallelweg aan de oostkant. Vaak kiezen fietsers ervoor om niet over te steken en aan de oostkant te blijven fietsen in Den Nul. Hypothese De verwachting is dat het vooral om scholieren gaat die naar Deventer moeten. Het percentage spookfietsers zal tussen de 5 en 10% liggen en er zullen een aantal verkeersonveilige situaties plaatsvinden, omdat er weinig ruimte is op de fietssuggestiestroken en dat de spookfietsers weinig ruimte hebben om zowel de tegenliggers als de automobilisten te ontwijken. De verwachting waarom mensen hier spookfietsen is dat ze liever niet de N337 tweemaal willen oversteken. Waar ga ik staan? Ik ga aan de noordkant van Den Nul staan waar de parallelweg overgaat in de N337. Ik ga daar staan, zodat ik kan zien welke fietsers vanuit de parallelweg gaan spookfietsen en welke fietsers dat doen vanuit het fietspad aan de westzijde.

73

Wanneer ga ik er staan? Ik ga er staan tussen 7:30 en 9:00, omdat het eerste uur begint om 8:15 in Deventer en het ruim een half uur fietsen is vanaf Den Nul. Wat ga ik meten? Schouw 1+2 

Het aantal reguliere fietsers; dat zijn de fietsers vanuit de richting Olst die aan de oostkant van de

N337 fietsen. 

Het aantal spookfietsers; dat zijn de fietsers vanuit de richting Wijhe die vanuit de parallelweg aan de

oostkant van de N337 fietsen. 

Het aantal overstekers; dat zijn de fietsers vanuit de richting Wijhe die vanuit de parallelweg aan de

westkant van de N337 gaan fietsen. 

Verdeling man/vrouw en de leeftijdscategorie.





Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

30

10

35

75

Jongeren

vrouw

27

7

39

73

Jong volwassenen

man

9

2

16

27

Jong volwassenen

vrouw

12

1

23

36

Volwassenen

man

27

2

8

37

Volwassenen

vrouw

25

3

5

33

Ouderen

man

1

0

0

1

Ouderen

vrouw

0

0

0

0

131

25

126

282

Totaal Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

67

14

59

140

vrouw

64

11

67

142

Totaal

131

25

126

282

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

57

17

74

148

Jong volwassenen

21

3

39

63

Volwassenen

52

5

13

70

Ouderen

1

0

0

1

Totaal

131

25

126

282

74


Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

man

28

11

32

71

Jongeren

vrouw

27

6

37

70

Jong volwassenen

man

10

3

18

31

Jong volwassenen

vrouw

13

2

22

37

Volwassenen

man

28

4

5

37

Volwassenen

vrouw

21

3

8

32

Ouderen

man

0

0

0

0

Ouderen

vrouw

0

0

0

0

127

29

122

278

Totaal Geslacht

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

man

66

18

55

139

vrouw

61

11

67

139

Totaal

127

29

122

278

Leeftijdscategorie

Tegenliggers

Spookfietsers

Niet spookfietsers

Totaal

Jongeren

55

17

69

141

Jong volwassenen

23

5

40

68

Volwassenen

49

7

13

69

Ouderen

0

0

0

0

Totaal

127

29

122

278

75

Bijlage 3: Vragenlijsten enquêtes FACE TO FACE ENQUÊTE SPOOKFIETSERS Hallo, mag ik u kort een paar vragen stellen voor mijn stageopdracht? Het gaat over spookfietsers. Spookfietsers zijn fietsers die tegen de richting in fietsen. Dat gebeurt hier namelijk wel eens. Vraag 1: Hoe vaak per week fiets u hierlangs? Zie de heen- en terugreis als één rit. ….keer per week. Vraag 2: Hoe vaak per week bent u hier aan het spookfietsen? ….keer per week. Vraag 3: Tot welk punt bent u dan aan het spookfietsen? …. Vraag 4: Waarom spookfietst u hier weleens? (open vraag) o

Ik moet anders lang wachten bij een verkeerslicht.

o

Zodat ik niet hoef om te fietsen.

o

Omdat ik vanuit een tweerichtingsfietspad kom en ik verderop makkelijker kan oversteken.

o

Omdat ik vanuit een tweerichtingsfietspad kom en mijn bestemming aan deze kant van de weg ligt.

o

Anders …

Vraag 5: U geeft aan dat u hier x keer langsfietst en x keer spookfietst. Waarom spookfietst u hier weleens niet? …. Vraag 6: Vindt u het weleens gevaarlijk om hier te spookfietsen? o

Ja, omdat ….

o

Nee, omdat ….

76

Vraag 7: Heeft u weleens moeten afremmen of uitwijken tijdens het spookfietsen om een gevaarlijke situatie te voorkomen? o

Ja, hoe vaak? …. keer per week/maand/jaar.

o

Kunt u een omschrijving geven van de situatie(s)? Wat gebeurde er?

o

Nee

Vraag 8: Heeft u weleens een ongeval gehad tijdens het spookfietsen? o

Ja, hoe vaak? ……. keer per jaar.

o

Kunt u een omschrijving geven van het ongeval/ de ongevallen? Wat gebeurde er? Hoe liep het af?

o

Nee

Vraag 9: Wat is uw geslacht? o

Man

o

Vrouw

Vraag 10: Wat is uw leeftijd? …. Vraag 11: Waar komt u vandaan? o

Thuis/school/winkel/werk/….

o

Postcode bij thuis (alleen 4 cijfers) en naam gebouw/instantie bij overige herkomsten.

12: Waar gaat u heen? o


o


Hartelijk dank voor uw medewerking!

77

FACE TO FACE ENQUÊTE NIET SPOOKFIETSERS Hallo, mag ik u kort een paar vragen stellen voor mijn stageopdracht? Het gaat over spookfietsers. Spookfietsers zijn fietsers die tegen de richting in fietsen. Dat gebeurt hier namelijk wel eens. Vraag 1: Spookfietst u hier weleens? o

Ja (door naar de enquête van de spookfietsers).

o

Nee

Vraag 2: Hoe vaak per week fietst u hierlangs? Zie de heen- en terugreis als één rit. ….keer per week. Vraag 3: Waarom denkt u dat anderen hier spookfietsen? ….

Vraag 4: Waarom kiest u ervoor om hier niet te gaan spookfietsen? …… Vraag 5: Wat is uw geslacht? o

Man

o

Vrouw



o


Vraag 8: Waar gaat u heen? o


o



78

FACE TO FACE ENQUÊTE TEGENLIGGERS Hallo, mag ik u kort een paar vragen stellen voor mijn stageopdracht? Het gaat over spookfietsers. Spookfietsers zijn fietsers die tegen de richting in fietsen. Dat gebeurt hier namelijk wel eens. Vraag 1: Komt u weleens spookfietsers tegen als u deze route fietst? o

Ja

o

Nee (door naar vraag 9)

Vraag 2: Hoe vaak per week fietst u hierlangs? Zie de heen- en terugreis als één rit. ….keer per week. Vraag 3: Hoe vervelend vindt u spookfietsers op uw route op een schaal van 1 tot 5, waarbij 1 erg vervelend is en 5 helemaal niet vervelend? 1

2

3

4

5

Erg vervelend

Een beetje

Neutraal

Niet echt

Helemaal niet

vervelend

vervelend

vervelend Vraag 4: Kunt u deze keuze toelichten? ….

Vraag 5: Ondervindt u weleens hinder van een spookfietser op uw route? o

Ja

o

Nee

Vraag 6: Heeft u weleens moeten afremmen of uitwijken door spookfietsers om een gevaarlijke situatie te voorkomen? o

Ja, hoe vaak? …. keer per week/maand/jaar.

o

Kunt u een omschrijving geven van de situatie(s)? Wat gebeurde er?

o

Nee

Vraag 7: Heeft u weleens een ongeluk gehad met een spookfietser? o

Ja, hoe vaak? …. keer per jaar.

o

Kunt u een omschrijving geven van het ongeval/ de ongevallen? Wat gebeurde er? Hoe liep het af?

o

Nee

Vraag 8: Als u terugfietst via deze route, spookfietst u dan zelf weleens? o

Ja

o

Nee

Vraag 9: Wat is uw geslacht? o

Man

79

o

Vrouw



o


Vraag 12: Waar gaat u heen? o


o



80

ONDERZOEK SPOOKFIETSEN EEN ONDERZOEK NAAR DE MOTIEVEN OM TE GAAN SPOOKFIETSEN EN WELKE MAATREGELEN DIT TEGEN KUNNEN GAAN ROV OOST NEDERLAND & ARCADIS

Recommend Documents