Onderzoek in Onderwijs binnen de lerarenopleiding @Leraren(opleiding) Belofte voor de toekomst KATHO Kortrijk 25 oktober 2012
Sylvia Mommaerts, Jonathan Cops, Anne Slaets, Joke Torbeyns, Ann Van Hooste, Thu Dang Kim, Stijn Dhert
Kader (1) Belang van onderzoekende houding en onderzoeksvaardigheden - Cf. beroepsprofiel en basiscompetenties van leraren (Vlaamse Regering, 2007)
- BC 5 ‘leraar als innovator / onderzoeker’ 1. Kennis nemen van relevante onderzoeksresultaten 2. Eigen functioneren kritisch in vraag stellen en bijsturen m.b.v. actieonderzoek
Kloof tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk
Kader (2)
Rol van de lerarenopleiding? Toekomstige leraren… … stimuleren bij de ontwikkeling van een onderzoekende grondhouding. … vertrouwd maken met het opzoeken, lezen en interpreteren van onderzoeksmateriaal. … betrekken bij het opzetten en uitvoeren van praktijkgericht onderzoek.
ACTIEONDERZOEK
Kader (3)
Kader (4)
Onderzoekende houding (Van der Donk & van Lanen, 2009) = - zoeken naar verbetering van de eigen beroepspraktijk - het vanzelfsprekende leren in vraag stellen en proberen te doorbreken - reflecteert over het eigen en andermans handelen - meer inzicht krijgen en op zoek gaan naar nieuwe antwoorden
Onderzoeksvaardigheden (Van Braak, Vanderlinde & Aelterman, 2008) = Vaardigheden om onderzoeksmateriaal te verzamelen en te interpreteren
Opzet (1)
Doel van het onderzoek • De kloof tussen de onderwijspraktijk en -onderzoek dichten door het stimuleren van de ontwikkeling van een onderzoekende houding bij toekomstige leraren. Actieonderzoek leren opzetten en uitvoeren
Hypothese • We verwachten dat, door onze interventie, de onderzoekende houding van toekomstige leraren zich positief zal ontwikkelen doorheen de lerarenopleiding.
Opzet (2)
Deelnemers • Professionele Bacheloropleiding leraar kleuteronderwijs, lager onderwijs of eerste graad secundair (voortgezet) onderwijs
• GROEP T – Leuven Education College • Twee groepen 1. Experimentele groep (n=123): start opleiding 2008-2009; interventie tijdens driejarige opleiding 2. Controlegroep (n=130): einde opleiding 2008-2009; geen interventie
Procedure (3) Onderzoeksmateriaal: Schriftelijke vragenlijst: (1) Lezen van onderzoekspublicaties (2) Ervaring met het uitvoeren van onderzoek (3) Mening over onderwijsonderzoek Voorbeeld
Opzet (4)
Onderzoeksmateriaal: Interventie: Controlegroep: / Experimentele groep:
- Wat?: expliciete instructie van onderzoeksvaardigheden in kader van actieonderzoek
- Waar?: vakoverschrijdende onderwijsprojecten - Wie?: vaklectoren - Concreet?: - Hoorcollege - Onderzoeksworkshops - Opdrachten
Opzet (5) Vakoverschrijdend onderwijsproject
Interventie
Cyclus voor actieonderzoek
Kom(pas) in de klas (I.1)
HC Onderzoeksvaardigheden
Fase 1 en 2
OWS Observeren OP Observeren van welbevinden en betrokkenheid Breek uit je klas (I.2)
OWS Kritisch lezen van onderzoeksliteratuur
Fase 1 en 2
OP onderzoeksartikel kritisch bespreken Wat zegt een 10! (II.1)
OWS Interviewen
Fase 1 en 2
OP Opstellen van een interviewleidraad OWS Opzoeken van literatuur OP Uitvoeren van een literatuurstudie CLIM uit je klas (II.2)
OWS Enquête
Fase 1 en 2
OP Opstellen en afnemen van enquête Zorgen voor de hele klas (III.1)
OWS Uitdiepen actiegerichte
Fase 1, 2, 3, 4 en 5
onderzoeksvraag OP Actiegerichte onderzoeksvraag beantwoorden via aangeleerde onderzoeksvaardigheden dewereld@goept (III.2)
OWS Opstellen actiegerichte onderzoeksvraag Fase 1, 2, 3, 4, 5 en 6 OP Opzetten en uitvoeren van actieonderzoek
Opzet (6) Procedure • 3 meetmomenten • Afname schriftelijke vragenlijst: - Effecten van de interventie op de onderzoekende houding van studenten - Controlegroep: juni 2009 - Experimentele groep: T1 (sept 2008), T2 (feb 2010), T3 (juni 2011)
RESULTATEN
Deelnemers
Experimentele groep (n=123 (Uitval=59%)) n
Male
Female
LK
26
1
25
LL
22
3
19
LSO ATV
51
20
31
LSO LO
15
12
3
LSO PO
9
1
8
Controlegroep (n=130 (Uitval: 17%))
Lezen van onderzoekspublicaties
Wie leest? (n=123) 100 90 80 70 60 T1 50
T2 T3
40 30 20
10 0 Kindergarten
Primary Education
Secundary Education
Lezen van onderzoekspublicaties
Wie leest? 100 90 80 70 60 Experimental group
50
Control group 40 30
20 10 0 Kindergarten
Primary Education
Secundary Education
Lezen van onderzoekspublicaties Frequentie van lezen (n=96) 100 90 80 70 60 T1 50
T2 T3
40 30
20 10 0 1/week
1/month
<1/month
Each day
Lezen van onderzoekspublicaties
Frequentie van lezen 100 90 80 70 60 Experimental group
50
Control group 40 30 20 10
0 1/week
1/month
<1/month
Each day
Lezen van onderzoekspublicaties
Waar vinden? (n=96) 100 90 80 70 60
T1 50
T2 T3
40 30 20 10
0 Boek
Krant
Tijdschrift
Internet
Lezen van onderzoekspublicaties
Waar vinden? 100 90 80 70 60 Experimental group
50
Control group 40 30 20
10 0 Book
Paper
Magazine
Internet
Lezen van onderzoekspublicaties
Waarom lezen? (n=96) 100 90 80 70 60 T1 50
T2 T3
40 30 20 10 0 Interesse
Graag lezen
Bijleren
Nuttig
Titels
Toevallig
Lezen van onderzoekspublicaties
Waarom lezen? 100 90 80 70 60 Experimental group
50
Control group 40 30
20 10 0 Interest
Like to read
Learn
Useful
Titels
By accidant
Ervaring met onderzoek Ervaring met het doen van onderzoek? (n=123) 100 90 80 70 60 T1 50
T2 T3
40
30 20 10 0 GroupT
Secundary Education
Spare time
Other
Ervaring met onderzoek
Ervaring met het doen van onderzoek? 100 90 80 70 60 Experimental group
50
Control group 40 30 20
10 0 GroupT
Secundary Education
Spare time
Other
Mening over onderwijs(onderzoek)
100 90 80 70 60 T1/agree
50
T2/agree 40
T3/agree
30 20 10 0 Knowing new developments
New… by research publications
Where to find?
Critical reading
Keep improving
Improve through reading
Conducting research
Conducting research to improve
Mening over onderwijs(onderzoek)
100 90 80 70 60 50 Experimental group/agree Control group/agree
40 30 20 10 0 Knowing new developments
New… by Where to find? research publications
Critical reading
Keep improving
Improve through reading
Conducting research
Conducting research to improve
Discussie (1) Lezen van onderzoekspublicaties •
Frequentie?: - T1 = T3 - experimentele groep > controlegroep interventie?
•
Waar?: - tijdschrift, krant en internet (experimentele groep = controlegroep) - internet: T3>T1 - geen wetenschappelijke bronnen
•
Waarom?: - persoonlijke interesse, plezier, en omdat ze willen leren: T3>T1, maar experimentele groep=controlegroep
Discussie (2) Onderzoekservaring • Ervaring? - T3 > T1 - Experimentele groep > controlegroep
Mening over (onderwijs)onderzoek • Positieve houding (T1=T3) • Zelf kleinschalig onderzoek uitvoeren over het eigen onderwijs om zichzelf te verbeteren (T3 > T1, experimentele groep > controlegroep)
Zelf aan de slag?
http://projects.groept.be/~oio/
Sylvia Mommaerts GROEP T – Leuven Education College Tiensevest 60 3000 Leuven 003216/30.11.90
[email protected]
