Onderzoek bedrijventerreinenbeleid
Door: Gemeentelijke Rekenkamer Nijmegen
Gemeente Nijmegen
Voor: Burgerronde Datum: 21 maart 2012
Aanleiding en doel Aanleiding:
Gemeente Nijmegen
– Initiatief van NVVR Kring Oost – Gezamenlijk onderzoek van provinciale en gemeentelijke Rekenkamers in Gelderland en Overijssel Doel: om landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid in
samenhang te onderzoeken Reden: zinvolheid en effecten van
bedrijventerreinenbeleid vaak alleen in de grensoverschrijdende samenhang goed te beoordelen
Hoofdvraag en onderzoekspartners Hoofdvraag:
in hoeverre leidt het door provincies en gemeenten gevoerde bedrijventerreinenbeleid in Overijssel en Gelderland tot de gewenste resultaten en effecten? – Welke aanbevelingen kunnen worden gedaan? Subvragen: beleid, uitvoering, samenwerking en resultaten Gemeente Nijmegen
–
Onderzoekspartners:
– –
Rekenkamer Oost (Gelderland en Overijssel) Gemeenten: Borne, Duiven, Heerde, Hof van Twente, Nijmegen en Overbetuwe
Bedrijventerreinen in/om Nijmegen
Gemeente Nijmegen
In totaal 6 ‘echte’ bedrijventerreinen
– – – – – –
Bijsterhuizen N./O. Kanaalhavens Winkelsteeg Westkanaaldijk Brabantse Poort De Grift
242/157 ha (61/39 Nijm.) 192/130 ha. 116/98 ha. 110/83 ha. 40/36 ha. 90/71 ha.
– daarnaast: Heijendaal (werkgebied)
Bedrijventerreinen in/om Nijmegen Kengetallen van het totaal op Nijmeegse grondgebied
– totale oppervlakte: 609 / 457 ha. – bedrijfsvestigingen 867 – banen 21.894 Aard: sterk gevarieerd naar omvang, karakter, bruto/netto, en
Gemeente Nijmegen
intensiteit van gebruik Uitgifte
– veel terreinen volledig uitgegeven – nog uitgeefbaar: in totaal 68 ha. (op termijn) – daadwerkelijke uitgifte sinds 2008 sterk gedaald a.g.v. crisis: van max. 20% (2007) tot ca 3% (2010); gemiddeld ca. 10%
Bevindingen: Nijmeegs beleid Nota (2003): ‘Een andere kijk op Nijmeegse bedrijventerreinen’ Doel:
Gemeente Nijmegen
– voldoende en passend werk (werkgelegenheidmotief) – op zo min mogelijk vierkante meters (ruimtelijk & milieu perspectief) Karakteristieken Nijmeegs beleid
– loopt voorop: in 2003 al invoering SER-ladder; rijk en provincie pas sinds 2006 – beleid volgt consistente lijn tussen 2003 en heden; – combineert overkoepelende consistentie met voldoende ruimte voor pragmatisme en differentiatie op operationeel beleidsniveau.
Bevindingen Nijmeegs beleid in de keten
Gemeente Nijmegen
Vanaf 2006 consistentie in beleid met accentverschillen
– Rijk: accent op ruimtelijke component – Provincie: ruimtelijke én economische component – Gemeente: economische én ruimtelijke component Vanaf 2008 steeds sterkere beleidsafstemming & beleidsvorming op (Stads-)regionaal niveau: – Regionaal programma Bedrijventerreinen (RPB) – Provincie als regisseur (m.n. Gld. werkt met 6 regio’s) – De Stadsregio werkt met 3 zônes: A-12, A-15 en A-73. – RPB is v.a. 2012 centraal afspraken- en toetsings-kader – afspraken: plannen ‘on hold’ gezet, toepassing SERladder, afspraken monitoring en beleidsaanpassing.
Bevindingen uitvoering
Gemeente Nijmegen
In hoofdzaak werkend vanuit algemene beleidsdoelstellingen pragmatisch maatwerk per bedrijventerrein sinds 2007 geen actuele gemeentelijke uitvoeringsplannen per
bedrijventerreinen meer; enkel bestemmingsplanvorming feitelijke uitvoering per bedrijventerrein sterk beïnvloed door: – economische factoren (opkomst internet, NTC, NXP, ontwikkelingen in handel/logistiek, economische crisis) – bedrijvigheid & werkgelegenheid (aantrekkelijkheid, aantrekking en behoud van bedrijven met arbeidsplaatsen) – stadsontwikkeling (verplaatsing t.b.v. stadsbrug en Waalfront) – subsidiemogelijkheden (toepassing SER-ladder, revitalisering, herstructurering) – uitvoeringsplannen van bedrijventerreinenverenigingen – regulier onderhoud (riolering, verlichting, stratenplan, e.d.)
Bevindingen feitelijke samenwerking
Gemeente Nijmegen
Samenwerken tussen overheden anno nu:
– bij alle partners relatief grote mate van tevredenheid – voldoende draagvlak voor regionale aanpak en afspraken i.h.k. van de RPB – 2-jaarlijkse actualisatie RPB voldoende mogelijkheden voor flexibiliteit en aanpassing – adequate samenwerking t.a.v. revitalisering en herstructurering waar financieel mogelijk – toepassing SER-ladder laat aldus de provincie nog te wensen over / moet verder worden uitgewerkt
Bevindingen feitelijke samenwerking
Gemeente Nijmegen
Samenwerking met bedrijfsleven anno nu
– vooral op niveau gemeente – bedrijfsleven; veel minder op niveau provincie – bedrijfsleven – samenwerking Nijmegen – bedrijfsleven: grote mate van tevredenheid over de feitelijke samenwerking aan beide zijden – op het niveau van concrete bedrijventerreinen soms wel afhankelijk van activisme van bedrijvenvereniging zelf. Een goed draaiende bedrijvenvereniging vervult een belangrijke scharnierfunctie.
Bevindingen resultaten
Gemeente Nijmegen
Resultaten moeilijk in beeld te brengen
– Monitor Nijmeegs beleid 2003 niet vormgegeven – Verantwoording in jaarstukken onvoldoende systematisch – Provinciale monitor Integraal Bedrijven Informatiesysteem (IBIS) onvoldoende eenduidig Duiding v.h. voorhanden cijfermateriaal – ‘Harde’ cijfers (aantal ha. en dergelijke) door Rekenkamers na veel moeite redelijk in beeld gebracht: zie de rapporten – ‘Zachte’ cijfers (zuinig ruimtegebruik, toepassing SERladder e.d.) niet in beeld te brengen Principiële vragen m.b.t. resultaten en resultaatsmeting – Werkgelegenheid resultaat van bedrijventerreinenbeleid? Randvoorwaardelijk karakter – Rol van autonome factoren (complexiteit, afhankelijkheid, dynamiek vs planning
Aanbevelingen
Gemeente Nijmegen
Continuering van de ingeslagen weg (aanpak,
regio, samenwerking met bedrijven, enz.) Realiseer je dat de uitvoering onder druk staat of komt te staan (zie rapport provincie) Streef naar verbetering op de volgende punten: – RPB monitoring (IBIS) – versterking beleidsband stadsregio en raad (voortgangsrapportage) – Invulling 2-jaarlijkse actualisering van de RPB m.i.v. de instrumenten – anticipeer op reeds weggevallen (rijksoverheid na 2013) en nog weg te vallen financiële middelen.
