onderwijswetenschappen

studiegids

onderwijswetenschappen wo-master begeleid - schakelprogramma’s - leertraject

2014 | 2015

Open Universiteit

www.ou.nl

Inhoud 03 Voorwoord 04 Studeren aan de Open Universiteit 05 Programma’s Onderwijswetenschappen

Masteropleiding Onderwijswetenschappen Losse cursussen Schakelprogramma’s Leertraject

10 Het vakgebied Onderwijswetenschappen

Opleidingsschema schakelprogramma Opleidingsschema master

14 Studiebegeleiding Staf Onderwijswetenschappen

17 Starten met de studie Startmoment Aanvragen adviesgesprek Toelating en inschrijving Kosten

18 Tentamen 20 Cursusbeschrijvingen 30 Voor studenten Opleidingscommissie Studentenraad Alumni en promoveren

32 Studiefaciliteiten 34 Procedures en regelgeving 36 Service en informatie

Voor woord Onderwijs boeit! Dit is wat u wilt: u wilt kennis en competenties in de onderwijswetenschappen verwerven, u wilt er met anderen aan werken, en voor de meesten van u geldt dat u dat wilt naast uw andere werkzaamheden. En u wilt afstuderen in afzienbare tijd. Dat gaan we u bieden. Studiesucces is het sleutelwoord. De OU ging er voor zitten en op basis van veel wetenschappelijk onderzoek werd – evidence informed – een nieuw onderwijsmodel uitgewerkt. Synchroon contact, binding, draagbare studielast, in de gaten houden van vorderingen, structuur en minder vrijblijvendheid. Afgemeten aantal tentamenkansen ook.

De master Onderwijswetenschappen biedt structuur, een doordachte opbouw van kennis, een verfijnde mix van competentie- en expertiseontwikkeling, er is aandacht voor (synchroon) contact en de studielast is op maat. We willen u graag bij de les houden – een metafoor die nergens zo goed past als in de onderwijswetenschappelijke opleiding – om meer studiesucces te kunnen bieden.

Succes!

Prof. dr. René van Hezewijk Decaan faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

3

Studeren aan de Open Universiteit Wanneer u studeert aan de Open Universiteit betekent dat dat u activerend online onderwijs volgt. De leeractiviteiten dagen uit tot het actief verwerken en omgaan met de leerstof; u kunt uw eigen casuïstiek inbrengen; opdrachten kunnen binnen de beroepspraktijk worden uitgevoerd; en er is aandacht voor actualiteiten en recente ontwikkelingen binnen het domein. Online wil zeggen beschikbaarheid van bronnen, interacties, en leeractiviteiten vinden bij voorkeur online plaats. De docent is hierbij de expert en het ‘gezicht’ van de cursus.

Kenmerken van de studie EC en modulen Een mastercursus heeft een waarde van 7,5 EC en staat gelijk aan 165 nettostudie- of 210 brutostudie-uren. De masteropleiding Onderwijswetenschappen bestaat uit 6 cursussen (60 EC).

Opleidingen Studiemateriaal en OpenU.nl Het studiemateriaal van een cursus bestaat uit studieopdrachten en informatiebronnen. De studieopdrachten vindt u in het elektronisch werkboek. De informatiebronnen kunnen bestaan uit cursusboeken en/of e-literatuur en multimediale programmatuur, maar ook uit informatie die u zelfstandig verzamelt. Alle cursussen worden online begeleid via OpenU.nl. Via OpenU.nl blijft u op de hoogte van cursusgebonden informatie, ontvangt u studieopdrachten, kunt u uw uitwerkingen uploaden en contact onderhouden met andere studenten en docenten via onder meer discussieforums. Indien u een schakelprogramma doorloopt, volgt u ook cursussen (met S-code), die begeleid worden via Studienet. OpenU.nl / Studienet

Opbouw - Aanschuifonderwijs: cursussen uit het aanbod van andere universiteiten kunnen worden ingebracht in het schakelprogramma of in de cursus Atelier. - Individuele Overgangsregeling: maximaal 1 cursus uit het aanbod van de andere faculteiten van de Open Universiteit kan worden ingebracht in het schakelprogramma of in de cursus Atelier. Zowel voor aanschuifonderwijs als de individuele overgangsregeling moet er een duidelijke samenhang zijn tussen de in te brengen cursus en de doelstelling van de masteropleiding Onderwijswetenschappen. Mocht u gebruik willen maken van deze regelingen, dan kunt u een verzoek indienen bij het College voor de examens.

Nederlands en Engels in de opleidingen Het cursusmateriaal bestaat uit Nederlandstalige en Engelstalige teksten. De tentamens worden in de Nederlandse taal afgenomen. In toenemende mate wordt er gebruik gemaakt van Engelstalig cursusmateriaal. Dit omdat bepaalde vakgebieden voornamelijk Engelstalig zijn of omdat het cursusonderwerp een internationale oriëntatie heeft. In de masteropleiding kan het aandeel Engels beduidend groter zijn dan in de bacheloropleiding. Op deze manier ontwikkelen studenten zich tot academici die in staat zijn te participeren in nationaal en internationaal wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.

Onderwijs- en examenregeling (OER) Aan de basis van de bachelor- en masteropleidingen staat de Onderwijs- en examenregeling (OER). Deze regeling wordt elk jaar door het College van bestuur vastgesteld na advies van de Commissie voor examens, de Facultaire opleidingscommissie en de Studentenraad. Een belangrijk onderdeel daarvan zijn de uitvoeringsregelingen waarin specifieke bepalingen voor elke opleiding zijn opgenomen. De integrale Onderwijs- en examenregeling en de Uitvoeringsregelingen kunt u terug vinden op de website.

4

Lerarenbeurs Bent u bevoegd leraar in het primair, voortgezet of (voortgezet) speciaal onderwijs, of in het middelbaar of hoger beroepsonderwijs? Of bent u ambulant begeleider of invalkracht? Dan kunt u een ‘Lerarenbeurs voor scholing’ bij DUO aanvragen als u uw professionele niveau wilt verhogen, uw vakkennis wilt verdiepen of u wilt specialiseren. U kunt een Lerarenbeurs aanvragen voor de masteropleiding Onderwijswetenschappen (inclusief schakeltraject). U kunt als leraar één maal in uw onderwijsloopbaan gebruik maken van de Lerarenbeurs voor scholing voor het volgen van een opleiding. De masteropleiding Onderwijswetenschappen is geregistreerd in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO) onder nummer 60099 en het BRIN nummer is 22NC. www.DUO.nl

Programma’s Onder wijswetenschappen In deze studiegids treft u het onderwijsaanbod aan op het gebied van Onderwijswetenschappen. Met dit aanbod kunt u bijblijven op het vakgebied en u verder professionaliseren. We bieden een geaccrediteerde master Onderwijswetenschappen en diverse te certificeren activiteiten waaronder cursusaanbod die alle in deeltijd gevolgd kunnen worden. De commissie Rinnooy Kan constateert dat het aantal deeltijdstudenten in Nederland achteruit loopt en dat we internationaal achterop raken. De commissie geeft een reeks aanbevelingen waaronder versterken van het aanbod van online onderwijs en blended learning. U hebt ontdekt waar een dergelijk onderwijsaanbod al beschikbaar is: bij de Open Universiteit. De studie valt te combineren met een sociaal leven en een baan, maar studie vergt natuurlijk wel tijd. In de opleiding wordt gezocht naar een vruchtbare aansluiting tussen studie en praktijk. Praktijkervaringen en casuïstiek kunnen in diverse cursussen worden ingebracht. Via het Leertraject: Leren en doceren in de 21e eeuw wordt een hoogwaardig leertraject aangeboden speciaal voor mensen die zich bezig houden met onderwijs, opleiden, leren en e-learning en die snel, flexibel en op hoog niveau hun expertise op peil willen houden. De master Onderwijswetenschappen is ondergebracht in de nieuwe faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen van de OU. De master wordt bemenst vanuit het Welten-instituut, de samenvoeging van de onderzoeksprogramma’s van het voormalige Celstec en Look. De onderzoeksprogramma’s van Celstec zijn vorig jaar gevisiteerd waarin werd bevestigd dat het onderzoek nationaal en internationaal volop meedoet aan de top. De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) heeft de opleiding Onderwijswetenschappen geaccrediteerd op basis van het beoordelingsrapport van de Quality Assurance Netherlands Universities (QANU). De NVAO waarborgt de kwaliteit van het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen. Een accreditatie door het NVAO is noodzakelijk om officieel getuigschriften (diploma’s) te mogen verstrekken. In de Keuzegids Masters van 2013 kreeg de masteropleiding Onderwijswetenschappen het kwaliteitszegel ‘topopleiding’ en in de Keuzegids Masters 2014 krijgt de master Onderwijswetenschappen een goede beoordeling en staat de opleiding op de tweede plaats in de ranglijst van het vakgebied. Vooral op de aspecten inhoud van het programma, docenten, wetenschappelijke vorming en communicatie met studenten oogst Onderwijswetenschappen positieve waarderingen.

5

1. Masteropleiding Onderwijswetenschappen Onderwijswetenschappen is een wetenschappelijke opleiding. Dat betekent dat u bij alle problemen die u in de studie gaat aanpakken wetenschappelijke methoden van onderzoek en evaluatie zult leren hanteren. Ook wordt de nodige aandacht besteed aan ontwerpen en ontwerp-gebaseerd onderzoek. Indien u aan de masteropleiding wilt deelnemen dient te voldoen aan een aantal formele eisen op het gebied van vooropleiding. Zie voor begeleidings- en tentamenvormen het opleidingsschema op pagina 13.

Structuur Jaarlijks zijn er twee startmomenten voor de opleiding: in september en februari. De OU heeft het academisch jaar ingedeeld in vier kwartielen van elk tien weken waarin begeleiding wordt gegeven, met aansluitend een tentamenweek. De nominale studielast is 30 EC op jaarbasis, dus 7,5 EC per kwartiel. Een vak heeft een vaste startdatum (altijd aan het begin van een kwartiel) en een vaste einddatum (altijd aan het eind van een kwartiel). Een vak wordt direct afgesloten met het tentamen (of eindopdracht) in de aansluitende tentamenweek. Een tentamen kan herkanst worden in de tentamenweek van het volgend kwartiel. Hierna kan nog eenmaal herkanst worden in de tentamenweek in de zomervakantie. Voor de afstudeerscriptie geldt de mogelijkheid een verlenging van een kwartiel ‘bij te kopen’, mits de planning voor het resterend scriptietraject door de begeleider en mentor is goedgekeurd.

Rooster Master Onderwijswetenschappen begeleid Studenten kunnen de opleiding volgen in verschillende tempi. Het aanbevolen tempo is een tempo waarin studenten 30 EC in een jaar behalen. Dan doet een student over de master, die in totaal 60 EC in beslag neemt, twee jaar. Een lager tempo van 15 EC per jaar is ook mogelijk. De route die een student door het curriculum volgt zal dan worden aangepast. Studenten kunnen in principe tijdens elk kwartiel starten met de opleiding, maar het verdient de aanbeveling te starten in het september of het februari kwartiel, omdat in deze kwartielen de oriënterende cursus ‘Onderwijswetenschappen: de basis’ wordt gegeven. Het onderwijs wordt verzorgd in viert kwartielen, waarbij het eerste kwartiel begint in september, het tweede in november, het derde in februari en het vierde in april. Elk kwartiel bestaat uit 10 weken studietijd en een week voor het afleggen van een tentamen (of in inleveren van een eindopdracht).

Cursusrooster Master Onderwijswetenschappen - begeleid Cursusrooster Kwartiel 1

Kwartiel 2

Sep – Nov Nov- Feb Onderwijswetenschappen: Ontwerpen van onderwijs de basis Ontwerpen van onderwijs Atelier

Kwartiel 3

Kwartiel 4

Feb – Apr

Apr – Jul

Methoden voor onderwijsonderzoek

Atelier

Onderwijswetenschappen: de basis

Methoden voor onderwijsonderzoek

Kwartiel 3

Kwartiel 4

Trends in onderwijs en onderwijswetenschappen Masterthesis

Start september – Studietempo 30 EC Kwartiel 1

7,5EC

Kwartiel 2 7,5EC

Sep – Nov Nov- Feb Onderwijswetenschappen: Ontwerpen van onderwijs de basis Trends in onderwijs en onderwijswetenschappen Masterthesis

6

7,5EC

Feb – Apr

Apr – Jul

Methoden voor onderwijsonderzoek

Atelier

7,5EC

Start februari – Studietempo 30 EC Kwartiel 1

Kwartiel 2

Kwartiel 3

Kwartiel 4

Sep – Nov Nov- Feb

Feb – Apr

Apr – Jul



Ontwerpen van onderwijs Atelier



Start september – Studietempo 15 EC Kwartiel 1

Kwartiel 2

Kwartiel 3

Kwartiel 4

Sep – Nov Nov- Feb Onderwijswetenschappen: de basis

Feb – Apr

Apr – Jul

Ontwerpen van onderwijs

Atelier*

Methoden voor onderwijs onderzoek

Trends in onderwijs en onderwijswetenschappen Masterthesis Masterthesis uitloop * Uitsluitend op afspraak

Start februari – Studietempo 15 EC Kwartiel 1

Kwartiel 2

Sep – Nov Nov- Feb

Kwartiel 3

Kwartiel 4

Feb – Apr

Apr – Jul


Ontwerpen van onderwijs Methoden voor onderwijsonderzoek Atelier Trends in onderwijs en onderwijswetenschappen Masterthesis Trends in onderwijs en onderwijswetenschappen Masterthesis

Masterthesis uitloop

Masterthesis uitloop

2. Losse cursussen Voor velen is het opfrissen en verdiepen van hun kennis en vaardigheden het belangrijkste motief om aan de Open Universiteit te studeren. Zij volgen dan geen hele opleiding maar één of meer van onze cursussen. Dit kan ook met de meeste cursussen van de masteropleiding Onderwijswetenschappen. Denkkracht op academisch niveau wordt wel vereist. U dient voor het inschrijven voor een of meer losse cursussen eveneens officieel toelating tot de master aan te vragen. Elke cursus is een afgerond geheel, maar vergt wel een bepaald niveau van voorkennis. Informatie over de voorkennis vindt u bij de cursusbeschrijvingen.

7

3. Schakelprogramma’s Om toegang te krijgen tot de masteropleiding zijn twee schakelprogramma’s ontwikkeld. Of u een schakelprogramma moet volgen, en/of welk voor u van toepassing is, vindt u hieronder. U dient officieel toelating aan te vragen om een schakelprogramma kunnen volgen. www.ou.nl/formulieren

Schakelprogramma 1 (wo) Schakelprogramma 1 is bedoeld voor studenten met een academisch getuigschrift. Via dit programma spijkert u zich bij op het gebied van onderwijskundige kennis en, indien dit niet in de vooropleiding is opgenomen, in onderzoeksvaardigheden. De volgende getuigschriften geven in combinatie met dit schakelprogramma toelating tot het mastertraject: - het wo-bachelorgetuigschrift (c.q. tenminste 180 studiepunten van de ongedeelde wo-opleiding) van Nederlandse universiteiten; - het wo-mastergetuigschrift van opleidingen van Nederlandse universiteiten; - het wo-bachelorgetuigschrift (c.q. het equivalent van de ongedeelde wo-opleiding) van Vlaamse universiteiten; - het wo-mastergetuigschrift van Vlaamse universiteiten.

code

titel

studiepunten

blz

O17321

Onderwijswetenschap

4,3

26

O18321

Leren en ontwikkeling

4,3

26

S13131

Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse

4,3

27

O34221

Onderzoekspracticum onderwijskundig onderzoek

4,3

28

S05271

Onderzoekspracticum psychologisch experiment

4,3

28

O40311

Informatievaardigheden voor sociale wetenschappers

4,3

29

S04251

Onderzoekspracticum psychologische survey

4,3

29

Toaal

30,1 studiepunten

Schakelprogramma 2 (hbo) Schakelprogramma 2 is bedoeld voor studenten met een hbo-getuigschrift. Via dit programma kunt u uw onderwijskundige kennis, academische vaardigheden en onderzoeksvaardigheden op niveau brengen. De volgende getuigschriften geven in combinatie met dit schakelprogramma toelating tot de masteropleiding: - een hbo-bachelorgetuigschrift; - een hbo-mastergetuigschrift; - Akte van bekwaamheid kleuteronderwijs (KLOS A/B + applicatiecursus volledig bevoegd onderwijzer).

8

code

titel

studiepunten

blz

O17321

Onderwijswetenschap

4,3

26

O18321


4,3

26

S37211

Grondslagen van psychologie: filosofie

4,3

27

S13131


4,3

27

O34221


4,3

28

S05271


4,3

28

O40311


4,3

29

S04251

Onderzoekspracticum psychologische survey

4,3

29

Toaal

34,4 studiepunten

4. Leertraject: Leren en doceren in de 21e eeuw Voor docenten is het belangrijk bij te blijven in het vakgebied. Daarvoor kunt u cursussen of een opleiding volgen, zoals de masteropleiding Onderwijswetenschappen. Maar de scholingsbehoeften van mensen zijn niet gelijk en om tegemoet te komen aan de diversiteit aan wensen, bieden we nu aan mensen die géén mastertraject volgen, de mogelijkheid een leertraject aan te gaan voor een jaar. In dit traject kunt u allerlei leeractiviteiten ontplooien en deelnemen aan activiteiten die door de faculteit en het Welteninstituut worden georganiseerd. Deze activiteiten kunnen aan het eind van het jaar worden verzilverd met een certificaat voor het aantal geïnvesteerde uren. Dit wordt aangeduid met Permanente Educatiepunten (PE-punten). Het leertraject heet ‘Leren en doceren in de 21e eeuw’ om aan te geven dat de leeractiviteiten aansluiten bij de digitale informatiemaatschappij en hoe we daar als docent in ons onderwijs mee om kunnen en misschien wel moeten gaan. Het aangaan van het leertraject geeft toegang tot: - Deelname aan online masterclasses en daaromheen georganiseerde leeractiviteiten. - Alle materialen en opnames van voorgaande masterclasses. - De inhoud en bronnen van alle cursussen van de masteropleiding Onderwijswetenschappen. - Dagelijkse updates, blogs en tweets over onderwijs en onderzoek. - Toegang tot collega’s en experts binnen thematische expertisenetwerken op het gebied van mobiel leren, serious gaming, informatievaardigheden, etc. - Kortingen op lezingen en conferenties. - Certificering van behaalde PE-punten, ook op basis van uitgevoerde professionaliseringsactiviteiten. - Elders gevolgde leeractiviteiten, die niet gevalideerd zijn, kunnen worden ingebracht in dit leertraject. www.openu.nl/leertrajecten

9

Het vakgebied Onder wijswetenschappen Onderwijswetenschappen is een interdisciplinaire, wetenschappelijke masteropleiding die de vakgebieden psychologie (met name de psychologie van het leren), onderwijskunde, onderwijstechnologie en organisatie bundelt. Bij dat alles hanteren we als invalshoek het onderzoeken, analyseren, ontwerpen, inrichten en/ of verbeteren van leersituaties en leeromgevingen. Elektronische systemen en hulpmiddelen zijn daarbij niet meer weg te denken. U verwerft kennis, inzichten en vaardigheden op deze terreinen die u door middel van opdrachten integreert.

Focus op leersituaties en leeromgevingen In de masteropleiding Onderwijswetenschappen wordt naar onderwijs gekeken vanuit de leersituatie en de leeromgeving die leerlingen en studenten wordt aangeboden. Wat wordt daar onder verstaan? Over iedere (georganiseerde) leerervaring, les, cursus, stage of opleiding wordt van tevoren nagedacht en worden vragen gesteld als: Om wat voor lerenden gaat het? Waar bevinden die zich? Wat kunnen en weten ze wel en wat niet? Waarin moeten ze direct worden geïnstrueerd? Wat kan beter? Wat willen ze wel en wat niet? Wat willen we bereiken? Wat is ons onderwijskundig concept? Hoe vertalen we dat? Wat voor groeperingsvormen gaan we gebruiken? Wat voor communicatievormen en hulpmiddelen staan er ter beschikking? Wat wordt er van de docenten verwacht? Hoe gaan we dat invoeren? En zo zijn er nog veel meer relevante vragen. De kunst bij dat alles is om binnen de randvoorwaarden, een goed samenhangend geheel te creëren waarin geen elementen zijn vergeten, zodat een optimale omgeving wordt gecreëerd om te leren. In de masteropleiding kijken we daarnaar vanuit twee perspectieven: het ontwerpen het onderzoeksperspectief.

Het ontwerpperspectief De onderwijsontwerper maakt daarbij gebruik van zijn of haar kennis op heel uiteenlopende gebieden zoals: - leertheorieën: het gaat tenslotte om leren, maar daarmee zijn we er niet, - instructietheorieën: hoe instrueer ik welk soort kennis en vaardigheden, - communicatietheorieën: hoe draag je dingen over, hoe bereik je anderen, en - systeemtheorieën: leren en onderwijs gebeurt heel vaak in interactie met anderen, ingebed in een organisatie. Dat alles kan als een systeem worden beschouwd dat als zodanig kan worden bestudeerd en ook als systeem moet worden aangepakt. Onderwijskundig ontwerpen is dus een interdisciplinair gebeuren, waarbij vanuit verschillende invalshoeken en theorieën wordt gewerkt aan het oplossen van problemen. Een schoolleider zei hierover: ‘We moeten deze kennis weer meer binnen de scholen halen, zodat we niet meer ‘overgeleverd’ zijn aan onze adviseurs.’ Misschien nog wel belangrijker: je moet de ontwerpvaardigheden koppelen aan vakdidactische kennis en praktische onderwijservaring.

Praktijkvoorbeelden Een paar voorbeelden van problemen waarvoor een student Onderwijswetenschappen zich geplaatst zou kunnen zien, zijn de volgende: - ‘In onze opleiding hebben we probleemgestuurd onderwijs ingevoerd, maar de studenten verdiepen zich nauwelijks in de theorie. Hoe kunnen we dat verbeteren?’ - ‘ We hadden gedacht de leerlingen volgend jaar een vakoverstijgend project te laten doen. Waar moeten we allemaal aan denken om dat een succes te laten zijn?’ - ‘Onze leerlingen maken bij hun werkstukken veelvuldig gebruik van het internet. Hoe richt ik het onderwijs zo in dat ze die werkstukken niet bij elkaar knippen en plakken maar de nieuwe informatie integreren?’ - ‘In ons onderwijs maken we gebruik van werkpleksimulaties. Hoe krijgen we daar meer structuur in?’ - ‘Hoe zorgen we er binnen onze organisatie voor dat alle medewerkers bijblijven op het punt van X?’ - ‘De ontwikkelingen binnen onze organisatie gaan zo snel dat we een heel nieuwe trainingsstrategie moeten bedenken.’

10

Deze problemen kunnen het reguliere onderwijs betreffen, maar ze kunnen ook betrekking hebben op leren en opleiden in organisaties. Ze zien er allemaal heel ‘straight forward’ uit, maar de kans is groot dat het vinden van de oplossing niet bij deze vragen moet beginnen, maar bij het analyseren van het grotere probleem dat achter deze vragen ligt.

Het onderzoeksperspectief Ontwerpoplossingen vragen om goed onderzoek. Onderzoek dat zicht geeft op de randvoorwaarden waar een oplossing aan moet voldoen, en onderzoek dat de gekozen oplossing evalueert. Onderzoek in de onderwijswetenschappen gaat echter verder. Veel onderzoek wordt uitgevoerd om meer zicht te krijgen op algemene principes van goed onderwijs, zoals onderzoek naar de effectiviteit van bepaalde vormen van instructie, of de relatie tussen expertise van de docent en het leerresultaat van de leerling. We stellen ons in de opleiding op het standpunt dat alle onderzoek dat in het onderwijs gedaan wordt, kwalitatief goed moet zijn, ongeacht de aard en de omvang van het onderzoek. Daarom maakt een grondige onderzoekstraining onderdeel uit van het programma. Daarom ook moeten studenten die een bacheloropleiding hebben gedaan zonder een duidelijke onderzoekscomponent, een schakelprogramma doen dat zich daarop richt.

Een virtuele studiegemeenschap Binnen de masteropleiding Onderwijswetenschappen zult u veel leren op de genoemde terreinen. Tijdens dat leerproces maakt u allerlei producten, en voert u diverse onderzoekingen uit. Dit doet u in uw eigen context, of bij een ander instituut wanneer dat voor u interessanter is. De producten die in dit proces ontstaan zijn niet alleen waardevol voor uzelf, maar ook voor uw medestudenten. Zij kunnen voortbouwen op wat u gedaan heeft, en andersom kunt u voortbouwen op wat anderen hebben bedacht en ontwikkeld. Door deel te nemen aan de opleiding Onderwijswetenschappen treedt u toe tot een gemeenschap van studenten, wetenschappers, onderzoekers en ontwerpers op dat terrein. Zij ontmoeten elkaar op allerlei plekken en via allerlei manieren: in webcommunities over verschillende onderwerpen en rond de cursussen en in (mini)conferenties die door de opleiding worden georganiseerd. Zo bouwt u uw netwerk voor nu en de toekomst steeds verder op.

Doelstellingen De masteropleiding Onderwijswetenschappen beoogt bachelors van uiteenlopende achtergrond (al dan niet via een schakelprogramma) van beginnend, via gevorderd, naar wo-masterniveau op het gebied van het onderwijskundig onderzoeken en ontwerpen te brengen. De opleiding richt zich op vraagstellingen rond het analyseren, ontwerpen, innoveren en evalueren van onderwijs en leeromgevingen. Met onderwijskundig ontwerpen is wel iets bijzonders aan de hand. In tegenstelling tot andere beroepen gericht op ontwerpen (bijvoorbeeld: vormgeven, architectuur, industrieel ontwerpen) is onderwijskundig ontwerpen niet voorbehouden aan één specifieke functie, beroepsgroep of beroepsbeoefenaar. Veel verschillende functies en functionarissen in en om het onderwijs hebben te maken met of kunnen zich uiteindelijk ‘onderwijskundige ontwerper’ noemen. Dit geldt voor een HRM-functionaris die moet zorgen dat er goed onderwijs en passende onderwijstrajecten ontworpen worden voor werknemers in een bedrijf, maar ook voor een docent op een school die goed en passend onderwijs moet ontwerpen voor haar/zijn leerlingen/studenten. Zij moeten allemaal dezelfde brede competenties (kennis, vaardigheden en attitudes) hebben om hun werk op onderwijsvlak goed uit te voeren.

11

Hieronder wordt een indicatie gegeven van het niveau dat door de student moet worden bereikt.

Kennis en inzicht De afgestudeerde moet in staat zijn om: - problemen uit de beroepspraktijk te vertalen naar onderzoekbare ten behoeve van verdere kennis- en praxisontwikkeling; - de onderzoeksvragen empirisch onderzoekbaar te maken, een onderzoeksmethodiek uit te werken en het onderzoek uit te voeren; - de resultaten van het onderzoek te betrekken op eerder empirisch onderzoek uit de onderwijskunde; vanuit filosofisch en ethisch perspectief te reflecteren op het onderzoek; - ontwerpvraagstukken te kunnen oplossen, rekening houdend met implementatie en evaluatie.

Vaardigheden Zoals al eerder geschetst, kenmerken onderwijskundigen die op masterniveau werken zich door een grotere mate van zelfstandigheid dan bachelor afgestudeerden, kunnen ze omgaan met een hogere mate van complexiteit en zijn ze (beter) in staat tot het vertalen van hun bevindingen naar nieuwe kennis en naar nieuwe toepassingen in het werkveld ten behoeve van het faciliteren van leren.

Wat kun je met de opleiding? Deelnemers aan de masteropleiding Onderwijswetenschappen beginnen daar om verschillende redenen aan. Sommigen hebben nog maar kort geleden hun hbo- of universitaire (leraren)opleiding afgesloten en willen zich nog verder in hun vak verdiepen. Anderen hebben ruime ervaring als docent en zijn toe aan een nieuwe uitdaging. Onderwijswetenschappen biedt ze een opleiding die voortbouwt op hun kennis en ervaring en die tegelijkertijd een heel ander type competenties helpt verwerven. Ten slotte is er ook een aanzienlijke groep deelnemers die zonder vooropgezet plan in de onderwijsvernieuwing en –verbetering gerold zijn, daar plezier aan beleven en behoefte hebben aan theoretische onderbouwing van hun intuïties en een uitbreiding van het instrumentarium dat ze in hun werk kunnen inzetten. Studenten nemen al tijdens hun studie andere taken in hun organisatie op zich, al dan niet in combinatie met een echte functieverandering. Dit werkt dan vaak als opstapje naar een heel andere baan. Voor de afgestudeerden van onze opleiding Onderwijswetenschappen geldt dat ook. Zij worden vaak adviseur of ontwerper, soms als zelfstandige, soms in groter verband. openu.nl/werken

E-schrift Onderwijswetenschappen Het elektronisch tijdschrift Onderwijswetenschappen geeft de student een kijkje in de keuken van Onderwijswetenschappen, de mensen die er werken, hun interesse en hun onderzoek. Het tijdschrift is te downloaden. openu.nl/tijdschrift

12

Opleidingsschema’s Opleidingsschema schakelprogramma code titel omvang begeleidingsvorm tentamenvorm

tentamendata sep ‘14 - aug ‘15

O17321

Onderwijswetenschap

4,3 ec

standaard

CBI (open vragen)

19-11-14,15-4-15, 26-8-15

26

O18321


4,3 ec

standaard

Schriftelijk (open vragen)

17-11-14,13-4-15, 24-8-15

26

S37211 Grondslagen van psychologie: filosofie 4,3 ec standaard CBI (mc)

Student bepaalt zelf inleverdatum

27

S13131

Onderzoekspracticum kwantitatieve 4,3 ec data-analyse

groepsbijeenkomsten per regio

CBI (mc) + bijzondere verplichting


27

O34221


standaard

Schriftelijk (mc + ov)

18-11-14,14-4-15, 25-8-15

28

S05271

Onderzoekspracticum psychologisch 4,3 ec experiment

groepsbijeenkomsten per regio

opdracht CBI (mc)


28

O40311


4,3 ec standaard opdracht


29

S04251

Onderzoekspracticum psychologische 4,3 ec survey


29

Totaal

4,3 ec

groepsbijeenkomsten opdracht per regio

34,4

Opleidingsschema master Onderwijswetenschappen code titel omvang begeleidingsvorm tentamenvorm

tentamendata sep ‘14 - aug ‘15

Oriënteren OM0003 Onderwijswetenschappen: de basis 7,5 ec

Online-begeleiding + virtuele klas

Opdracht

Einde kwartiel

20

OM0103 Ontwerpen van onderwijs 7,5 ec

Online-begeleiding + Opdracht virtuele klas

Einde kwartiel

21

OM0203 Methoden voor onderwijsonderzoek 7,5 ec Verdiepen


Einde kwartiel

22

7,5 ec OM0303 Atelier 1) 2)


Einde kwartiel

23

OM0403 Trends in onderwijs en 7,5 ec onderwijswetenschappen Afstuderen

Online-begeleiding + Opdracht Einde 4e kwartiel 24 virtuele klas

OM9909 Masterthesis 2)

Online-begeleiding, en individuele begeleiding

Funderen

22,5 ec

Eindscriptie Einde 4e kwartiel

24

1) Inschrijving is slechts mogelijk na inzending van het aanmeldingsformulier en voorafgaande goedkeuring van de examinator 2) Voor deze cursus gelden ingangseisen. Raadpleeg voor nadere informatie de cursusbeschrijving in de studiegids of de cursussite

13

Studiebegeleiding De begeleiding van de masteropleiding is een unieke combinatie van bijeenkomsten, een hoogwaardige digitale leeromgeving en één-op-één contact met de docent, via telefoon of mail. Daarnaast kunt u zelfstandig aan de slag met het lesmateriaal, dat speciaal ontwikkeld is voor thuisstudie. Per kwartiel worden groepen studenten gevormd. De docent organiseert extra begeleidingsactiviteiten zoals (virtuele) begeleidingsbijeenkomsten, tentamenvoorbereiding of nabespreking van het tentamen. Tijdens de bijeenkomsten gaat de docent inhoudelijk in op de leerstof en bereidt u zich voor op het tentamen. De bijeenkomsten vinden plaats in de avonduren of op zaterdag. Indien het face-to-face bijeenkomsten zijn, vinden deze plaats in onze studiecentra. Wij raden u aan deel te nemen, maar deelname is niet altijd verplicht. Alle studenten doen op hetzelfde moment tentamen. Elke groep heeft de beschikking over een eigen communitysite. Op deze site staan de studenten met elkaar en de docent in contact en kan op een gemakkelijke manier met elkaar gecommuniceerd worden.

Mentoraat De opleidingsstudenten kunnen worden ondersteund door de mentor. De mentor adviseert en bemiddelt bij het samenstellen en plannen van een studiepad en kan een rol spelen bij het oplossen van studieproblemen. Dat gebeurt telefonisch of per e-mail. Echter voor algemene vragen over de kosten, inschrijven, bijkopen van tentamenrechten enz. dient de student contact opnemen met Service en informatie. [email protected]

Online begeleiding De feedback op uw producten en de begeleiding verloopt via elektronische weg. Bij de masteropleiding Onderwijswetenschappen worden diverse vormen van begeleiding gehanteerd. Iedere cursus heeft een docent bij wie u terecht kan voor inhoudelijke vragen over een cursus. Dit kan via forums in OpenU.nl of telefonisch. Namen en contactgegevens van de docenten staan vermeld op de cursussite. Iedere cursus heeft ook een forum waar u met medestudenten en met de docent in contact kunt treden.

Miniconferenties In de cursus ‘Trends in onderwijs en onderwijswetenschappen’ (OM0403) houden we tweemaal per jaar een ééndaagse conferentie. De begeleiding in deze cursus verloopt veelal via contacten met inhouds-deskundigen tijdens de conferentie, uitwisseling met medestudenten via de conferentie weblog en beperkt contact met de docent. www.ou.nl/miniconferenties

Virtuele bijeenkomsten Bij sommige cursussen worden virtuele bijeenkomsten georganiseerd voor het verhelderen van specifieke vraagstukken. Daarover wordt u tijdig via de cursussite geïnformeerd.

Individuele begeleiding In de afstudeerfase worden studenten individueel begeleid. Student en docent maken hierover gezamenlijk afspraken. Bij de schakelcursussen kan de begeleiding anders geregeld zijn. Daar vindt u ook standaardbegeleiding en vinden er soms groepsbijeenkomsten plaats.

14

Staf Onder wijswetenschappen Programmaleider

Trends in onderwijs en onderwijswetenschappen

Dr. Jan van Bruggen

Michelle Nugteren, MSc

Prof. dr. Els Boshuizen


Johan van Strien, MSc

Dr. Olga Firssova



Dr. Olga Firssova

Drs. Jérôme Gijselaers

Prof. dr. Peter Sloep

Masterthesis

Dr. José Janssen

Dr. Jo Boon

Pauline Reijners, MSc

Martin van Dijk, MSc


Prof. dr. Saskia Brand-Gruwel

Thomas Jaarsma, MSc

Elma Dijkstra MSc

Dr. Jan van Bruggen

Atelier Ontwerpen van onderwijs

Prof. dr. Liesbeth Kester

Prof. dr. Paul Kirschner

Schakelcursus Onderwijswetenschap

Daniël van Amersfoort MSc

Dr. Wendy Kicken

Dr. Renate de Groot

Dr. Marjan Vermeulen

Dr. Jan van Bruggen

Dr. Peter van Rosmalen

Drs. Joyce Neroni

15

Joost Jansen in de Wal MSc

Dr. Jan van Bruggen

Schakelcursus Informatievaardigheden voor sociale wetenschappers

Onderwijscoördinator / mentor

Marion Timmermans

Drs. Iwan Wopereis

Jimmy Frerejean MSc

Onderwijs- en onderzoeksmedewerker / mentor

Onderwijsonderzoek: methodologie

Martin van Dijk MSc

Ine Verstappen

Drs. Jaap Walhout

Administrateur Schakelcursussen Onderwijswetenschappen en Leren en ontwikkeling

Dr. Marjan Vermeulen

Schakelcursus Onderzoekspracticum onderwijskundig onderzoek

Dr. Celeste Meijs

Drs. Joyce Neroni

Joost Jansen in de Wal MSc

Daniël van Amersfoort MSc

16

Dr. Jan van Bruggen

Martin van Dijk MSc

Ria Wijermans-Overman

Star ten met de studie Startmoment Jaarlijks zijn er twee startmomenten voor de opleiding: september en februari.

Aanvragen adviesgesprek Wanneer u wilt starten met de masteropleiding kunt u op onze website door middel van een aanvraagformulier een gesprek met een van onze studieadviseurs aanvragen. In dat gesprek wordt op basis van uw vooropleiding, persoonlijke omstandigheden en beschikbare tijd bekeken of u zich voor het standaard programma kunt inschrijven, of dat een persoonlijk studiepad op maat beter bij u past. Gekoppeld aan dit persoonlijke studieadvies ontvangt u tijdens het gesprek ook informatie over de toelatingsprocedure, mogelijke vrijstellingen en een indicatie van de studiekosten. www.ou.nl/studieaanbod/MAOW

Toelating en inschrijving Wilt u een masteropleiding gaan volgen, dan is formele toelating vereist. Hiervoor moet u in het bezit zijn van een relevant bachelorgetuigschrift op wo-niveau. Voor toelating tot de master Onderwijswetenschappen geldt: - Het wo-bachelorgetuigschrift Onderwijskunde of Toegepaste Onderwijskunde of Pedagogiek of Onderwijspsychologie (danwel 180 EC behaald te hebben voor de ongedeelde wo-opleiding). - Het doctoraalgetuidschrift Onderwijskunde of Toegepaste Onderwijskunde of Pedagogiek of Onderwijspsychologie of een gelijkwaardig getuigschrift. Bent u eenmaal direct toegelaten tot de master begeleid, dan volgt inschrijving voor het individuele studiepad tijdens het mentorgesprek. U kunt het mentorgesprek aanvragen via www.ou.nl/studieaanbod/MAOW.

Toelating via schakelprogramma Wanneer u niet direct toelaatbaar bent, kunt u eerst een schakelprogramma doorlopen. Hiermee vult u ontbrekende kennis aan die nodig is om alsnog aan de master te kunnen beginnen. Voor deelname aan het schakelprogramma moet apart een toelating worden aangevraagd. portal.ou.nl/web/leren/schakelprogramma-s

Kosten Voor het volgen van de masteropleiding wordt collegegeld in rekening gebracht. Volgens de wet op het hoger onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk- en instellingscollegegeld. Kijk op onze website welk collegegeld voor u van toepassing is. Gespreid betalen is mogelijk. Bij het OUcollegegeld is het studiemateriaal en het tentamen (inclusief twee herkansingen) inbegrepen. Om studenten met een laag inkomen tegemoet te komen hanteert de Open Universiteit in bepaalde situaties een kortingsregeling op het cursusgeld (KCOU). Heeft u een (gezamenlijk) belastbaar inkomen tot 110% van het minimumloon en geen voordeel uit sparen en beleggen, dan kunt u aanvragen of u hiervoor in aanmerking komt. www.ou.nl/kosten

Fiscale aftrekbaarheid Wanneer u uw studie nodig heeft voor uw huidige of toekomstige baan dan kunt u mogelijk uw studiekosten aftrekken van uw inkomstenbelasting. Kijk voor de exacte regelgeving hiervoor op de website van de Belastingdienst.

17

Tentamen Elke cursus wordt afgesloten met een tentamen; een tentamen kan bestaan uit een of meer (deel)toets(en). In het opleidingsschema en op de cursussite staat bij elke cursus aangegeven waaruit het tentamen bestaat. Om u goed te kunnen voorbereiden op het tentamen, zijn er in het studiemateriaal oefententamens opgenomen, zodat duidelijk is wat u tijdens het tentamen mag verwachten. Na het succesvol afronden van een cursus ontvangt u een certificaat.

Soorten tentamens Regulier schriftelijk tentamen Een regulier schriftelijk tentamen bestaat uit gesloten vragen (meerkeuzevragen en juist-onjuistvragen) en/of open vragen. Deze tentamens worden afgenomen op vastgestelde dagen tijdens onderstaande tentamenperiodes. Tentamenperiode 25 t/m 27 augustus 2014

Sluitingsdatum aanmelding

Tentamenperiode

Sluitingsdatum aanmelding

30 juli 2014

13 t/m 15 april 2015

18maart 2015

17 t/m 19 november 2014

22 oktober 2014

22 t/m 24 juni 2015

27 mei 2015

26 t/m 28 januari 2015

31 december 2014

24 t/m 26 augustus 2015

29 juli 2015

De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster.

Computergebaseerd toetsen – CBI of CBG Bij computergebaseerd toetsen worden de regulier schriftelijke tentamens niet op papier afgenomen, maar via een computer. De tentamens worden in de gebruikelijke tentamenlocaties afgenomen (zie www.ou.nl/tentamen). In het opleidingsschema zijn de computergebaseerde tentamens te herkennen aan de afkorting CBI of CBG. CBI staat voor computergebaseerd individueel, wat inhoudt dat het tentamen individueel wordt afgenomen. U kiest hiervoor zelf een tentamendatum tijdens een van de tentamensessies in uw studiecentrum. CBG staat voor computergebaseerd groepstentamen, wat inhoudt dat het tentamen groepsgewijs wordt afgenomen.

Opdracht bij schakelprogramma Een opdracht kan een werkstuk, practicum, paper, casus e.d. zijn. Met de examinator wordt afgesproken wanneer de opdracht wordt ingeleverd.

Opdracht bij master begeleid Een opdracht kan een werkstuk, practicum, paper, casus e.d. zijn. De opdracht wordt ingeleverd in week 11 van het betreffende kwartiel.

Aan- en afmelden voor tentamens Voor alle tentamens, met uitzondering van de opdracht, is het nodig dat u zich tijdig aanmeldt. Dit kan online door in te loggen via www.ou.nl/mijnou. U kunt daar ook de voortgang van uw aanmelding volgen. Voor tentamens waarvoor u zich moet aanmelden, kunt u zich tot een bepaald moment voor de tentamendatum afmelden. U verbruikt dan geen tentamenkans. Afmelden na de sluitingsdatum is niet mogelijk. De sluitingsdatum voor aan- of afmelden wordt op het scherm getoond. Voor studenten met een functiebeperking, studenten die langdurig buiten Europa verblijven of studenten in detentie gelden andere procedures en aan- en afmeldtermijnen. Raadpleeg hiervoor de gegevens op de website www.ou.nl/tentamen. Uiterlijk een week voor de tentamendatum volgt de oproepbrief. Hierin zijn de tentamenlocatie, -datum en de toegestane hulpmiddelen vermeld.

18

Uitslag tentamen Afhankelijk van de tentamenvorm ontvangt u eerst een voorlopige uitslagbrief en zodra de Commissie voor de examens de uitslag formeel heeft vastgesteld, volgt uw definitieve uitslagbrief en een officieel certificaat als u geslaagd bent voor alle bij de cursus behorende tentamenverplichtingen. Bij schriftelijke tentamens wordt het antwoordmodel uiterlijk twee dagen na het tentamen op de cursussite op OpenU.nl geplaatst. www.ou.nl/tentamen

Opmerkingen, inzage en beroep - na afloop van een tentamen Na afloop van een regulier tentamen kunt u opmerkingen over de inhoud daarvan aan de Commissie voor de examens sturen. Bij een individueel tentamen is dat niet mogelijk. Na de definitieve vaststelling van de uitslag van een tentamen kunt u daartegen, indien u het er niet mee eens bent, beroep instellen bij het College van beroep voor de examens van de OU. Desgewenst kunt u ook om inzage van uw tentamen vragen. Op www.ou.nl/procedures vindt u de toepasselijke procedures beschreven.

Laatste tentamendata Wordt een cursus uit het aanbod genomen, dan kunt u deze cursus nog gedurende een beperkte periode afronden. In het Overzicht laatste tentamendata vindt u de cursussen die beperkt getentamineerd worden. U ontvangt hiervan geen persoonlijk bericht. Eventuele aanvullingen staan op Nieuwsplaza bij ‘Tentameninformatie’. Na de laatste tentamendatum is het niet meer mogelijk om een tentamen voor de betreffende cursus af te leggen. Op uw bewijs van inschrijving staat de einddatum van uw inschrijving. Deze kan afwijken van de datum van de laatste tentamenmogelijkheid. www.nieuwsplaza.ou.nl

19

Cursusbeschrijvingen


De cursusbeschrijvingen zijn gerangschikt volgens het opleidingsschema. De meest actuele cursusinformatie vindt u op onze website. Bij elke cursusbeschrijving in deze gids staat het webadres vermeld dat direct toegang geeft tot de betreffende cursussite.

Cursuscode: OM0003 Studielast: 7,5 EC

In deze cursus verdiept u uw kennis rond de basisbegrippen en -theorieën van onderwijswetenschappen op micro-, meso- en macroniveau. Vervolgens past u deze kennis toe op een feitelijk onderwijssituatie door deze op de verschillende niveaus te analyseren. Zo observeert u een lessituatie en analyseert u deze observatie en het gebruikte onderwijsmateriaal op de toegepaste leerprincipes. U interviewt de docent over uw bevindingen en de achtergronden van de gemaakte keuzes met de docent. Tot slot analyseert u relevante documenten en beleidsrichtlijnen. U presenteert de resultaten van uw onderzoek in de vorm van een poster tijdens een virtuele postersessie en u gaat daarover in discussie met uw medestudenten en docenten. Daarnaast schrijft u een deel van een onderzoeksverslag. Meer specifiek betekent dat dat u de methodesectie van een onderzoekverslag schrijft. Ter afronding van de cursus schrijft u een kort artikel waarin u de geobserveerde lessituatie evalueert vanuit het perspectief van het curriculum waarvan de les deel uitmaakte. De basisvaardigheden academisch schrijven oefent u bij het schrijven van het (deel van een) onderzoeksverslag en het artikel, en met behulp van een serie gerichte korte oefeningen. In de cursus werkt u samen met uw medestudenten, en u ontvangt en geeft feedback. U staat ook stil bij uw eigen voortgang en reflecteert over uw leerdoelen en de gemaakte vorderingen.

Leerdoelen - Ontwerpvaardigheden: u kunt met behulp van het behavioristische, cognitivistische, constructivistische begrippenkader lessituaties en curricula analyseren en evalueren. - Onderzoeksvaardigheden: u kunt de onderzoeksmethoden observeren, interviewen en documentanalyse toepassen om een onderzoeksvraag te beantwoorden; u kunt hierover rapporteren in een poster en in (een deel van) een onderzoeksverslag. - U kunt een evaluatieverslag schrijven dat voldoet aan de eisen van academisch schrijven voor wat betreft: argumentatie, taalgebruik, refereren, cohesie, grammatica en interpunctie, argumentatie, schrijfstijl en vormvoorschriften. - Communicatievaardigheden: u kunt een medestudent feedback geven op één van de schrijfproducten in deze cursus. - Reflecteren op eigen prestatie en studeervaardigheden en studeermogelijkheden.

20

Ontwerpen van onderwijs

Voorkennis Kennis van onderwijskundige begrippen op het niveau van Valcke, M. (2010). Onderwijskunde als ontwerpwetenschap; Een inleiding voor ontwikkelaars van instructie en voor toekomstige leerkrachten. Gent: Academia Press.

Docenten Mw. dr. O. Firssova, mw. dr. J. Janssen, mw. P. Reijnders MSc en mw. E. Dijkstra MSc. www.ou.nl/studieaanbod/OM0003


Leren kan toevallig plaatsvinden zonder instructie, maar instructie zelf is nooit toevallig; instructie is doelbewust en op voorhand gepland. Hoewel deze planning in de onderwijspraktijk dikwijls ad hoc van les tot les gebeurt, is de effectiviteit van instructie toch sterk afhankelijk van een al of niet systematische planning. De planning van instructie wordt aangeduid als onderwijsontwerp. Het ontwerpen van onderwijs als proces omvat het bedenken, ontwikkelen, implementeren en evalueren van effectieve onderwijssituaties die de lerende ondersteunen bij het verwerven van vooropgestelde leerdoelen. Doel van het onderwijsontwerp is het leerproces te ondersteunen en op die wijze de best mogelijke oplossing te realiseren, rekening houdend met de doelgroep, de leertaak en de context. In de cursus wordt uitdrukkelijk aandacht besteed aan het totale ontwerpproces en de onderlinge relaties tussen de verschillende fasen van het ontwerpproces. Centraal in de cursus staan het System Approach Model van Dick, Carey en Carey en het Four Component Instructional Design Model van Van Merriënboer. De nadruk in deze cursus ligt op het zelfstandig uitvoeren van de verschillende stappen bij het realiseren van een concreet ontwerp. U kiest zelf een thema uit (bij voorkeur uit uw eigen werk- of leefomgeving) en na goedkeuring ervan door de docent gaat u aan de hand van een aantal studietaken het ontwerp daadwerkelijk maken.

Leerdoelen In deze cursus leert u de meest gangbare wijze van aanpak voor het ontwerpen van formele of informele onderwijs- en leersituaties, en ontwikkelt u aan de hand van verscheidene analyses uw eigen instructieontwerp. U gebruikt daarbij een algemene ontwerpmethodiek (System Approach Model) die voor alle instructie situaties van toepassing is. Ook gaat u werken met een meer specifieke ontwerpmethodiek (Four Component Instructional Design Model) voor het ontwikkelen van instructie voor complexe vaardigheden.

Docenten Mw. dr. W. Kicken, mw. prof. dr. L. Kester, dhr. dr. P. van Rosmalen en mw. M. Nugteren MSc. www.ou.nl/studieaanbod/OM0103

21



Deze cursus geeft een systematisch overzicht van wetenschappelijke methoden in onderwijsonderzoek. Zowel kwantitatieve als kwalitatieve onderzoeksmethoden komen op evenwichtige en samenhangende wijze aan bod. De fundamentele stappen in het onderzoeksproces worden besproken aan de hand van concrete voorbeelden. Voorbeeldscripts, praktische richtlijnen en checklists met nuttige informatie voor onderzoekers worden aangereikt die u helpen bij het uitvoeren van wetenschappelijk verantwoord onderzoek. In deze cursus maakt u tevens kennis met Educational Design Research (EDR), een onderzoekbenadering voor onderwijsonderzoek dat uitgevoerd wordt in iteratieve wisselwerking met opdrachtgevers; u leert over het debat dat onderwijsonderzoekers voeren over de methodologie die gebruikt kan worden om onderzoek zo passend mogelijk te maken voor het proces van onderwijsontwerp. Door heel concreet te beschrijven hoe een beginnende wetenschapper een onderzoek ontwerpt en uitvoert, wordt u een realistisch perspectief aangeboden en krijgt u inzicht in de praktische kanten van het doen van onderzoek. In de cursus leert u onderzoeksverslagen te lezen en evalueren. Per hoofdstuk helpen (soms geannoteerde) onderzoeksartikelen u om vaardiger te worden in het interpreteren en beoordelen van onderzoek. Annotaties in de marge helpen u bij het begrijpen van de structuur van artikelen en bij het onderscheiden van de hoofdzaken in onderzoekspublicaties. Het cursushandboek bevat veel praktische informatie en recente onderzoeksartikelen waarin u aanvullende informatie kunt vinden.

Leerdoelen Na het volgen van deze cursus kunt u: - de kenmerken van kwantitatief en kwalitatief onderzoek vergelijken; - de verschillende onderzoeksdesigns onderscheiden; - de kenmerken van een bepaald onderzoeksdesign beschrijven; - de verschillende types van een bepaald research design onderscheiden; - een verantwoorde keuze maken voor een concreet onderzoeksdesign; - een beargumenteerd ontwerp maken voor een concreet onderzoeksdesign; - onderzoeksdesigns kritisch evalueren; - uw standpunt op constructieve wijze communiceren;

22

- op academische wijze met andere bronnen omgaan. - educational design research (EDR) als onderzoek benadering toepassen - een mening vormen over het wetenschappelijk debat tussen de traditionele (vaak experimentele) onderzoeksbenadering en EDR.

Docenten Mw. dr. J. Boon, dhr. M. van Dijk MSc, dhr. Th. Jaarsma MSc, dhr. prof. P. Sloep en mw. dr. S. McKenny. www.ou.nl/studieaanbod/OM0203

Atelier

Cursuscode: OM0303 Studielast: 7,5 EC Studielast: 6,4 EC# Studielast: 5,3 EC^ Studielast: 4,2 EC*

# Bij inbreng van twee geclusterde cursussen met een omvang van 4,3 EC uit de master onderwijswetenschappen /niet begeleid ^ Bij inbreng van vier mastercursussen met een omvang van 4x 4.3 EC * Bij inbreng van zes mastercursussen met een omvang van 6x 4.3 EC.

Ingangseisen

Atelier biedt u ruimte voor uw eigen wetenschappelijke creativiteit. U heeft hiermee de mogelijkheid een keuzevak naar eigen inzicht in te richten. Atelier is een lege module waar u conform de officiële richtlijnen zelf invulling aan kunt geven. Het biedt u de mogelijkheid tot individuele verdieping en verbreding. Om te kunnen starten met Atelier dient u een voorstel in dat relevant en uitvoerbaar is(zie openu.nl/web/OM0303). Relevantie hangt samen met de doelen van de opleiding en uw eigen doelen. Uitvoerbaarheid hangt samen met omvang en zeker ook met de begeleidingsmogelijkheden binnen de beschikbare expertise van het Welten-instituut. Raadpleeg hiervoor eventueel de website van het Welteninstituut en het medewerkersbestand (openu.nl). Atelier dient als voorbereiding op het afsluitende scriptietraject. Daarom is het pas zinvol om het voorstel in te vullen als u alle eerdere vakken van de master hebt afgerond.

www.ou.nl/studieaanbod/OM0303

De cursussen Onderwijswetenschappen: de basis; Ontwerpen van onderwijs; Methoden voor onderwijsonderzoek dienen afgerond te zijn.

Docenten Mw. dr. R. de Groot en dhr. dr. J. van Bruggen.

U kunt het Atelier op twee wijzen invullen: - Verbreding aan de hand van bestaand cursusmateriaal op het gebied van (1) kwaliteit van toetsen en beoordelen in onderwijs en opleiding; (2) kwaliteit van onderwijs of (3) digitale media en leren met een additionele opdracht - Verdieping op basis van literatuuronderzoek, stage lopen, een handboek bestuderen, een summerschool volgen, zelf een onderzoek uitvoeren, vervaardigen van een nieuw onderwijsproduct, etc. Dit zijn slechts voorbeelden en wellicht heeft u zelf nog veel creatievere ideeën. Wij staan open voor heel veel voorstellen. Wat u voor invulling ook kiest, u dient op overtuigende manier de wetenschappelijke en/of praktische relevantie van uw voorstel in Studietaak 1 te onderbouwen. Deze module bereidt de studenten voor op hun scriptietraject en dient dus aan het einde van de opleiding plaats te vinden om voldoende voorkennis in te kunnen brengen.

23

Trends in onderwijs en onderwijswetenschappen

Cursuscode: OM0403 Studielast: 7,5 EC Studielast: 3,2 EC+

+ Bij inbreng van de mastercursus O32421 met een omvang van 4,3 EC. In de eerste studietaak doorloopt u deze stappen aan de hand van opnames van een eerder gehouden miniconferentie. Vervolgens neemt u twee keer zelf deel aan een miniconferentie en schrijft u een recensie. Na twee met een voldoende beoordeelde recensies hebt u de cursus afgerond. De opleiding Onderwijswetenschappen organiseert jaarlijks twee miniconferenties. De inhoud van de conferenties zal telkens verschillen. Van een conferentiedeelnemer wordt echter verwacht dat die in het thema van de conferentie ingevoerd is. Daarom wordt u ter voorbereiding op de miniconferentie altijd een opdracht en een aantal basisbronnen aangeboden. U kunt een recensie schrijven over een zelf gekozen conferentie. In dit geval dient u vooraf een verzoek in bij de docenten. Eventuele kosten voor deelname aan een externe conferentie zijn voor uw rekening. Op de miniconferenties komt u in aanraking met een verscheidenheid aan thema’s en kunt u een grote inhoudelijke bagage opbouwen die tijdens en na de opleiding goed van pas komt. Over thema’s en data van komende miniconferenties wordt u geïnformeerd via Modulair, E-schrift en via de cursussite in OpenU.nl. De conferentie en bijbehorende materialen worden ontwikkeld binnen de kosten van de cursus cq de inschrijving. Wel wordt er een extra bedrag van 90 euro in rekening gebracht voor lunches, gastsprekers, enz. Bij de inschrijving ontvangt u elektronisch negen creditpoints voor conferentiedeelname. U blijft uiteraard welkom om miniconferenties te volgen ook wanneer u deze cursus heeft afgerond. Heeft u alle negen creditpoints gebruikt, dan betaalt u het studententarief per conferentie.

Voorkennis Aanbevolen wordt om een of enkele miniconferenties te bezoeken voorafgaand aan de inschrijving voor de cursus. Kennis over het onderwijs- en opleidingsveld op het niveau van de schakelcursus Onderwijswetenschap (O17321) en kennis m.b.t. academisch schrijven op het niveau van de cursus Onderwijswetenschappen: de basis wordt verondersteld.

Docenten Mw. dr. O. Firssova en dhr. J. Gijselaers MSc. www.ou.nl/studieaanbod/OM0403 24

Masterthesis


Naast aandacht voor onderzoeks- en schrijfvaardigheden wordt systematisch aandacht besteed aan uw ‘meta’denken en -handelen. Zo veronderstelt wetenschapsbeoefening een eigen ethiek en impliceert het een eigen schrijfstijl. Proces-, tijds- en zelfmanagement zijn van groot belang bij het uitvoeren van een project met de omvang van een thesis. Meermaals wordt van u dan ook verwacht expliciet te reflecteren en uw handelen bij te sturen. Het maken van een thesis is een cyclisch proces waarin u steeds onderdelen van het proces van opzoeken-analyseren-verwerken-schrijven zult hernemen. Een deel van het proces dat u al doorliep bij het maken van uw onderzoeksvoorstel wordt zo uitgediept. U krijgt de theoretische schrijfkaders waaraan een thesis moet voldoen. Uw literatuuronderzoek wordt nu zeer gericht en beoogt het aanscherpen van onderzoeksvragen en formuleren, of eventueel verfijnen, van de hypothesen. Op basis hiervan wordt ook uw onderzoeksdesign aangescherpt en zult u gekozen onderzoeksinstrumenten kritisch bekijken en eventueel aanpassen. Soms moet u zelf een instrument ontwerpen. Ook dat instrument moet aan kwaliteitseisen voldoen. Ondertussen maakt u een aanvang met het schrijven van een eerste versie van de theoretische onderbouwing van uw thesis. In het volgend deel van uw afstudeertraject wordt u begeleid bij de organisatie, uitvoering en verwerking van uw onderzoek. Na het uitschrijven van een conceptversie van het onderzoeksonderdeel komt opnieuw een fase van confrontatie met literatuurgegevens. In welke mate liggen uw resultaten in lijn met andere onderzoeksgegevens? Welke zijn de sterkten en zwakten van uw onderzoek? Wat zijn de implementaties van uw onderzoeksresultaten? Kortom, dan bent u toe aan de fase van discussie en integratie. Gelijktijdig werkt u eerdere conceptversies van al uitgeschreven onderdelen bij. Tot slot komt de afrondingsfase waarin u inhoudelijk en qua stijl, taal en vormgeving, alle puntjes op de ‘i’ zet. Bij het maken van uw thesis wordt u inhoudelijk en procesmatig ondersteund door uw docent.

Leerdoelen Voor het maken van een scriptie doet u ervaring op met het zelfstandig opzetten en uitvoeren van een wetenschappelijk onderzoek en met het schriftelijk presenteren daarvan.

Meer specifiek leert u: - langere tijd aan een onderzoekstaak te werken; - een scriptieonderwerp te kiezen en dat op creatieve wijze om te zetten in een hanteerbare doelen vraagstelling; - uit diverse bronnen relevante informatie voor de vraagstelling te putten; - deze informatie te selecteren en te ordenen; - eerder verworven kennis en vaardigheden te gebruiken voor het uitwerken van een vraagstelling in deelvragen of hypothesen; - geschikte meetinstrumenten te kiezen of te ontwerpen; - een passend onderzoeksdesign te kiezen; - de theoretisch onderbouwde vraagstellingen en het technisch ontwerp van het onderzoek te beschrijven in een onderzoeksplan; - in een onderzoeksveld systematisch gegevens te verzamelen; - geschikte technieken te kiezen om de gegevens te analyseren; - de resultaten van de gegevensanalyse te bediscussiëren en in een breder kader te plaatsen; - eigen conclusies en meningen te formuleren; eventuele aanbevelingen te verbinden aan onderzoeksresultaten; - een complex geheel van gegevens onder te brengen in een helder en systematisch betoog; - het onderzoek schriftelijk te presenteren.

Ingangseisen De cursussen Onderwijswetenschappen: de basis, Methoden voor onderwijsonderzoek en Atelier dienen afgerond te zijn.

Docenten Mw. prof. dr. H. Boshuizen (examinator) en mw. prof. dr. S. Brand-Gruwel (examinator). www.ou.nl/studieaanbod/OM9909

25

Schakelcursussen Onderwijswetenschap


Cursuscode: O17321 Studielast: 1 module

Iedereen is ervaringsdeskundige als het gaat om het onderwijs. Ook na de school blijven we geïnformeerd over wat zich in het onderwijs afspeelt. Bijna iedere dag vernemen we via de media wel iets dat betrekking heeft op het onderwijs: de problematiek van voortijdige schooluitval, klassen die overgaan op het gebruik van tablets; het predicaat Excellente school, dreigende tekorten aan technisch geschoolden, enzovoorts. Het onderwijs is een veelzijdig thema dat vanuit veel verschillende invalshoeken bestudeerd kan worden, zoals het onderwijssysteem, de structurering van de leerstof, de rol van de docent. Daarnaast wordt de kennisontwikkeling over het onderwijs gevoed vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines, zoals de psychologie, de sociologie, de pedagogiek, de organisatiekunde, de informatica. Al met al een caleidoscopisch geheel van invalshoeken en disciplines.


De cursus Onderwijswetenschap biedt een gedegen en actueel overzicht van de stand van zaken in de onderwijskunde en is vooral gericht op kennis en inzicht. De cursus is opgebouwd rondom acht thema’s: - Een onderwijskundig referentiekader. - Van een behavioristische visie op leren naar het ontwerpen van instructie. - Van een cognitivistische visie op leren naar het ontwerpen van instructie. - Van een constructivistische visie op leren naar het ontwerpen van instructie. - Hogere orde denkvaardigheden: metacognitie en probleemoplossen. - Ontwerpen van onderwijs. - Curriculumtheorie. - Evaluatie.

Wat is leren? Wat is de relatie tussen kennis en leren? Welke opvattingen en inzichten bestaan hierover? Hoe kan leren worden bevorderd? Dat zijn de vragen die in deze cursus centraal staan. De cursus Leren en ontwikkeling gaat uitvoerig in op deze vragen. De cursus is met name gericht op hen die te maken hebben met het ontwikkelen van leermaterialen en het doceren/trainen van leerlingen en cursisten. De cursus is opgebouwd rondom thema’s. Bij elkaar geven de thema’s een gedegen overzicht van de stand van zaken in de leerpsychologie. Bij ieder thema wordt een link gelegd naar de mogelijke consequenties voor het vormgeven van het onderwijs. Het eerste thema gaat in op de hoofdstromingen in de kennisfilosofie. Ook komt de relatie tussen opvattingen over kennis en opvattingen over leren aan bod. Het behaviorisme als leertheorie komt in thema 2 aan de orde. Aspecten van de cognitieve leerpsychologie komen aan de orde in thema 3, thema 4 waarin twee verschillende visies op de ontwikkeling van schemata aan de orde komen en in thema 5 leren in alledaagse situaties. Een kennismaking met het werk van ontwikkelingspsychologen staat centraal in de thema’s 6 en 7. Motivatie, attributieprocessen en de sturing van de lerende van het eigen leerproces zijn factoren die essentieel zijn voor de kwaliteit en de uitkomsten van het leren. Dit onderwerp staat centraal in thema 9. Hoe kun je nu op basis van de inzichten uit leertheorieën aantrekkelijk en effectief onderwijs maken? Dat is de vraag die door de wetenschapper Gagné is onderzocht. In thema 10 komt zijn werk aan de orde. Momenteel is er veel aandacht voor het constructivisme, een opvatting over leren die met name voortkomt uit kritiek op de cognitieve leerpsychologie. In het laatste thema maakt u kennis met deze opvatting.

Voorkennis

Voorkennis

Er is geen speciale voorkennis vereist.

Docenten

Kennis op het niveau van de cursus Onderwijswetenschap (O17321) en visies op Onderwijswetenschappen (O50411) wordt verondersteld.

Mw. J. Neroni MSc, dhr. J. Jansen in de Wal MSc mw. dr. M. Vermeulen en dhr. D. van Amersfoort MSc.

Docenten

www.ou.nl/studieaanbod/O17321

Mw. J. Neroni MSc, dhr. J. Jansen in de Wal MSc mw. dr. M. Vermeulen en dhr. D. van Amersfoort MSc. www.ou.nl/studieaanbod/O18321

26

Grondslagen van de psychologie: filosofie


Cursuscode: S37211 Studielast: 1 module


Deze cursus heeft vooral zo’n lange titel gekregen om goed laten zien wat de cursus niet is, en wat hij wel is. Ten eerste is het geen filosofiecursus pur sang. Hij is niet bedoeld om het filosoferen als methode onder de knie te krijgen. In deze cursus bestudeert u de filosofie als de grondslag voor de psychologie als wetenschap. Robert Pirsig gebruikte ooit het mooie onderscheid tussen filosofie en filosofologie om dit verschil goed duidelijk te maken: de filosoof filosofeert, de filosofoloog bestudeert de denkbeelden van de filosoof, meestal vanuit historisch perspectief. Vergelijk het met het onderscheid tussen kunst en kunstgeschiedenis. Kunstgeschiedenis is geen kunst, maar gaat over kunst. Op diezelfde manier gaat deze cursus over filosofie: we bestuderen de geschiedenis van de filosofie en bekijken wat we daar van kunnen leren.

In het onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse raakt u vertrouwd met de belangrijkste statistische begrippen en technieken voor psychologisch onderzoek. U krijgt informatie over verschillende methoden voor het ordenen, analyseren en presenteren van gegevens die door onderzoek zijn verkregen. Bovendien leert u gebruik maken van het statistische computerprogramma SPSS. Begrippen en technieken worden besproken aan de hand van vier onderzoeken. Van elk van deze vier onderzoeken wordt een casusbeschrijving gegeven, met daarin de doelstelling en vraagstelling van het onderzoek én de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd. Bij ieder onderzoek hoort een bestaande SPSS-datafile met de gegevens die in het betreffende onderzoek verzameld zijn. In de loop van de cursus analyseert u deze datasets, stap voor stap.

Ten tweede blijkt uit de titel dat dit een cursus is voor en door psychologen. We pretenderen geen filosofen te zijn die wat te zeggen hebben over de psychologie. We zijn psychologen en proberen vanuit dat perspectief lering te trekken uit de filosofie. De kritische reflectie op het wetenschappelijk bedrijf die zij biedt, wordt dus met name toegespitst op de sociale wetenschappen en in het bijzonder de psychologie. Hoe kan de mens tot kennis komen over de wereld? Wat is wetenschap? Waarin onderscheidt de psycholoog zich van andere wetenschappers? Deze wisselwerking tussen psychologie en wetenschapsfilosofie is overigens een mes dat aan twee kanten snijdt. Immers, de psycholoog bestudeert de mens en wetenschappers zijn net mensen. Als de psycholoog dus iets zegt over het vermogen van mensen om de wereld te zien, dan zegt dat ook iets over de beperkingen van de wetenschap, wat op zijn beurt weer implicaties heeft voor de manier waarop de filosoof het wetenschappelijk bedrijf modelleert.

In de cursus maakt u kennis met begrippen als frequentie, centrummaat en spreiding. U leert ook statistisch toetsen; bijvoorbeeld om na te gaan of de gemiddelden van meerdere groepen van elkaar verschillen, of om vast te stellen of er een relatie bestaat tussen twee variabelen. U krijgt niet alleen inzicht in het doel en de uitvoering van de statistische technieken, maar kunt straks ook bepalen welke techniek bij welke hypothese gebruikt moet worden. Voor het tentamen gaat u thuis aan de hand van een serie opdrachten en SPSS de dataset van een nieuw onderzoek analyseren. U neemt de resultaten van uw analyses mee naar het tentamen. Als u de opdrachten op de juiste wijze hebt uitgevoerd, kunt u de antwoorden op een groot aantal tentamenvragen vinden in de uitdraai van uw eigen analyses. De overige tentamenvragen betreffen algemene statistische kennis en achtergronden.

Voorkennis Specifieke voorkennis is niet vereist.

Voorkennis Vanwege het Engelstalige tekstboek is passieve kennis van de Engelse taal gewenst.

Docent

Docenten Examinator: mw. drs. S. van der Steen. Namen van de docenten die de begeleidingsbijeenkomsten geven worden via de cursussite bekend gemaakt.

Dhr. drs. J. Eshuis. www.ou.nl/studieaanbod/S13131 www.ou.nl/studieaanbod/S37211

27




De cursus met als titel Onderzoekspracticum onderwijskundig onderzoek geeft een overzicht van de stappen in het onderzoeksproces toegepast op onderwijskundig onderzoek. Zowel kwantitatieve als kwalitatieve methoden komen op evenwichtige wijze aan bod. De zes fundamentele onderzoekstappen van probleemstelling tot rapportage worden met concrete voorbeelden uitgelegd. Na het volgen van deze cursus is de student in staat om op wetenschappelijk verantwoorde wijze onderwijsonderzoek te plannen en te evalueren. De cursus is opgebouwd uit tien studietaken en een oefentoets. Na bestudering van deze cursus kan de student: - de zes stappen in het onderzoeksproces beschrijven - de verschillen tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek beschrijven - een verantwoorde keuze maken voor een kwantitatief of kwalitatief researchdesign - een probleemstelling formuleren en evalueren - een literatuurstudie uitvoeren en evalueren - kwantitatieve onderzoeksvragen en hypothesen formuleren en evalueren - kwalitatieve onderzoeksvragen formuleren en evalueren - de technieken en procedures van kwantitatieve dataverzameling beschrijven en evalueren - de procedures voor de analyse en interpretatie van kwantitatieve gegevens beschrijven en evalueren - de technieken en procedures van kwalitatieve dataverzameling beschrijven en evalueren - de procedures voor de analyse en interpretatie van kwalitatieve gegevens beschrijven en evalueren - kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksrapporten beschrijven en evalueren - zijn of haar standpunt op constructieve wijze communiceren - op academische wijze met andere bronnen omgaan.

Cursuscode: S05271 Cursusniveau: 2 Studielast: 1 module

Bij experimenteel onderzoek gaat het om een door de onderzoeker gecreëerde situatie, die een min of meer kunstmatig karakter heeft. Daarin heeft de onderzoeker controle over wie er deelnemen aan het experiment, wat er precies gebeurt tijdens het experiment en onder welke omstandigheden dat gebeurt. De onderzoeker manipuleert de onafhankelijke variabele, ook wel de experimentele of oorzaakvariabele genoemd, door een bepaalde categorie mensen bloot te stellen aan een experimentele stimulus of experimentele ingreep, bijvoorbeeld een voorlichtingsfilm over de gevolgen van roken, en een andere categorie mensen daar niet aan bloot te stellen. Door deze manipulatie kan de onderzoeker nagaan of en zo ja, in welke mate de onafhankelijke variabele, het al dan niet aanbieden van de voorlichtingsfilm, het beoogde effect heeft op de afhankelijke variabele ofwel het gedrag of houdingen van de deelnemers, in dit geval het rookgedrag. De categorie mensen aan wie de experimentele stimulus wordt aangeboden wordt de experimentele groep genoemd; zij bevinden zich in de experimentele conditie. De categorie mensen die niets krijgt aangeboden vormt de controlegroep. Er zijn zeer veel verschijningsvormen van het experiment. In de cursus wordt behandeld wat de sterke en zwakke punten van diverse veelgebruikte experimentele opzetten zijn, hoe de groepen zodanig kunnen worden samengesteld dat ze in uitgangspositie als gelijkwaardig aan elkaar mogen worden beschouwd, hoe het gedrag of de houding van de proefpersonen waargenomen kan worden, zowel via de vraag- als de observatiemethode, en hoe de gegevens geanalyseerd kunnen worden met het statistisch pakket SPSS. De verworven kennis en vaardigheden past u toe op verschillende psychologische experimenten. Uw kennis met betrekking tot psychologisch experimenteel onderzoek wordt getoetst middels een meerkeuze tentamen. Tevens maakt u kennis met de wetenschappelijke verslaglegging. U schrijft een deel van een wetenschappelijk artikel. Deze opdracht maakt eveneens deel uit van het tentamen.

Voorkennis Kennis op het niveau van de cursus Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse (S13131) wordt verondersteld.

Ingangseisen U dient de cursus Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse te hebben afgerond.

Docenten Dhr. M. van Dijk MSc en mw. dr. C. Meijs.

Docenten


Examinator: dhr. dr. D. Hoek. Namen van de docenten worden via de cursussite bekend gemaakt. www.ou.nl/studieaanbod/S05271

28


Onderzoekspracticum psychologisch survey


Het ‘methodisch’ zoeken, bestuderen en samenvatten van literatuur over een bepaald onderwerp is een basisvaardigheid in de wetenschap. Het is een verzameling activiteiten die bij onderzoeksprojecten tijdens de beginfase wordt uitgevoerd. De onderzoeker wil in die fase graag weten of (en in hoeverre) een bepaald onderwerp is onderzocht. De resultaten van een literatuurstudie vormen dan het uitgangspunt van het theoretisch kader van een onderzoeksproject. Een literatuurstudie kan ook een studie zijn die meer op zichzelf staat. Als onderzoeker kun je bijvoorbeeld worden gevraagd om de laatste ontwikkelingen op een bepaald gebied in kaart te brengen (bv. ‘Wat is het effect van adaptief onderwijs op de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen in de onderbouw van het basisonderwijs?’ of ‘Op welke schaal worden MOOCs door instellingen in het hoger onderwijs aangeboden en wat is de return-on-investment van dit aanbod?’). Het internet is een belangrijk instrument voor het uitvoeren van een literatuurstudie. Via het internet heeft de onderzoeker toegang tot een keur aan bronnen, zoals wetenschappelijke artikelen, boekhoofdstukken, rapporten, dissertaties en scripties. Daarnaast kan via het internet een grote verscheidenheid aan websites en weblogs worden geraadpleegd die door enthousiaste wetenschappers met informatie worden gevuld. In deze cursus leert u welke bronnen u voor een literatuurstudie kunt selecteren. U leert met de juiste ‘internet tools’ en aan de hand van vaste procedures bronnen in wetenschappelijke databases te vinden. U leert zoeken op basis van een onderzoeksvraag. U leert bronnen en informatie in bronnen op waarde te schatten aan de hand van criteria. Tot slot leert u de gevonden informatie te verwerken en te presenteren in een schrijfproduct. De hierboven genoemde vaardigheden leert u in een reeks van vijf op authentieke problemen geschoeide opdrachten.


In elk onderzoekspracticum van de opleiding Psychologie doorloopt u een of meerdere malen het gehele onderzoeksproces. Vakken als onderzoeksmethoden en statistiek bieden we niet meer apart aan, maar zijn geïntegreerd met casussen uit de psychologie. We onderscheiden vier fasen binnen het onderzoeksproces: Fase 1: u start met een psychologisch getinte onderzoeks vraag die u beantwoordt met een voorlopige psychologisch-theoretische uitwerking. Fase 2: u concretiseert uw theoretisch antwoord door het te toetsen aan de ‘harde’ werkelijkheid in het onderzoeksveld. Fase 3: u analyseert de gegevens die u hebt verkregen in de empirie. Fase 4: u rapporteert over uw zoektocht naar de bewijs- voering en onderbouwing van uw theoretisch antwoord op de onderzoeksvraag. In dit practicum staat vragenlijstonderzoek (survey) centraal. U maakt kennis met schaaltechnieken en enkele statistische technieken. Het practicum bestaat uit vier casussen. Elke casus behandelt een survey uit een bepaald gebied van de psychologie. Wat deze surveys gemeen hebben, is het gebruik van vragenlijsten en schaaltechnieken in een onderzoeksmodel met (minstens) drie variabelen. Tussen twee variabelen wordt een oorzakelijk verband verondersteld (de onafhankelijke of oorzaakvariabele bepaalt de afhankelijke of gevolgvariabele) en dat verband wordt mogelijk beïnvloed door een derde, de modererende variabele.

Ingangseisen U dient de onderzoekspractica kwantitatieve data-analyse, literatuurstudie of informatievaardigheden voor sociale wetenschappers te hebben afgerond.

Voorkennis

Docenten

Er is geen specifieke voorkennis vereist.

Namen van de docenten worden via de cursussite bekend gemaakt.

Docenten Dhr. drs. I. Wopereis, dhr. J. Frèrejean MSc en dhr. J. Walhout MSc.

www.ou.nl/studieaanbod/S04251


29

Voor studenten Facultaire opleidingscommissie De Facultaire opleidingscommissie (FOC) bestaat uit studenten en medewerkers. De commissie heeft als wettelijke taak advies uit te brengen over de Onderwijs- en examenregeling van de masteropleiding. Verder beoordeelt de FOC jaarlijks de uitvoering van die regeling en geeft ze gevraagd en ongevraagd advies over de opleiding. De leden zijn: Mw. dr. Jo Boon, wp-lid, voorzitter Mw. dr. Renate de Groot, wp-lid Mw, dr José Janssen, wp-lid Mw. Saskia van Asselt, studentlid Mw. Margriet van Iersel, studentlid Mw. Ottelien Rikhof, studentlid Mw. Debora Weerlink, studentlid Mw. Marion Timmermans, ambtelijk secretaris. Wanneer u in contact wilt komen met de Facultaire opleidingscommissie van de masteropleiding Onderwijswetenschappen kan dat via [email protected]. De verslagen van de FOC zijn te vinden op http://portal.ou.nl/web/studenten-olw/commissies.

Studentenraad De Studentenraad (SR) is de officiële vertegenwoordiging van alle studenten waar het gaat om de medezeggenschap. De SR bestaat uit negen studentleden en kent een zittingsperiode van twee jaar. De formele gesprekspartner van de SR is het College van bestuur, doorgaans de rector magnificus. Maar de SR praat ook, informerend of toetsend, met decanen en de Raad van toezicht. De formele inspraak van de SR is wettelijk vastgelegd in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Zo heeft de SR adviesrecht over alle ‘aangelegenheden die het voortbestaan en de goede gang van zaken binnen de universiteit betreffen’. Meer concreet houdt dit in het uitbrengen van advies over onderwerpen zoals het collegegeld, maar ook (ongevraagd) over de elektronische leeromgeving, het onderwijsmodel of de naamsbekendheid. Een zwaardere bevoegdheid is het instemmingsrecht dat de SR, binnen de zogeheten Gezamenlijke Vergadering (GV), deelt met de Ondernemingsraad: het instellingsplan, de kwaliteitszorg en het bestuurs- en beheersreglement. Waar de zogeheten Opleidingscommissies adviesrecht hebben inzake de Onderwijs- en examenregeling (OER), heeft de GV instemmingsrecht inzake de meer overkoepelende onderdelen van die OER – denk aan tentaminering, studievoortgang en begeleiding. De SR vertegenwoordigt zowel Nederlandse als Vlaamse studentenbelangen. De maandelijkse vergaderingen van de Studentenraad kunnen, in principe, door studenten als toehoorder worden bijgewoond. Anderszins houdt de SR zijn achterban op de hoogte via de eigen website op Studienet – daar staan alle verslagen van de vergaderingen – via de OU-studentennieuwsbrief of via Modulair. www.ou.nl/studentenraad

Alumni en promoveren De Open Universiteit wil naast bachelor- en masterstudenten ook promovendi aan zich binden. Zowel promovendi die bij de Open Universiteit werken (aio’s en andere medewerkers), als buitenpromovendi, die bijvoorbeeld parttime promoveren naast hun werk, kunnen bij de Open Universiteit een promotietraject afleggen. De Graduate School van de Open Universiteit biedt (buiten)promovendi een inspirerende omgeving en faciliteiten om intern en ‘op afstand’ binnen de gestelde tijd te kunnen promoveren. Inhoudelijke begeleiding van (buiten)promovendi vindt plaats door de faculteiten van de Open Universiteit.

30

Wat doet de Graduate School De Graduate School is een thuishaven voor (buiten)promovendi, hun promotores en begeleiders. De Graduate School informeert aankomende promovendi, faciliteert promovendi en biedt hen toegang tot de online promovendi-community. Voorbeelden van deze faciliteiten zijn gebruikmaking van de digitale bibliotheekvoorzieningen en individuele begeleiding bij het maken van een onderzoeksvoorstel. Ook organiseert de Graduate School een jaarlijkse PhD-dag voor al haar promovendi. Voor interne en externe promovendi die formeel tot een promotietraject zijn toegelaten biedt de Graduate School additioneel bijvoorbeeld gratis toegang tot enkele basiscursussen die relevant zijn voor promovendi, zoals academic writing en academic presenting, dat in samenspraak met de faculteit kan worden ingevuld. Daarnaast is de Graduate School een communicatie- en ontmoetingsplatform voor promovendi, waar zij ervaringen en tips kunnen uitwisselen. Mensen die interesse hebben in een promotietraject kunnen verdere informatie verkrijgen op www.ou.nl/web/graduate-school of bij [email protected].

(Bijna) alumnus? Als u de eindstreep van uw studie heeft bereikt, betekent dat niet dat het contact met de Open Universiteit komt te vervallen. Als Alumnus bent u graag gezien, u bent tenslotte ambassadeur van onze universiteit doordat u uit eigen ervaring goed zich heeft op de ontwikkeling van de vraag naar opleidingen, scholing en trainingen. Daarom bent u van harte welkom op onze studiedagen, symposia en academische zittingen. Bent u lid van de Alumnivereniging, dan kunt u contact onderhouden met andere afgestudeerden. Ook is het mogelijk informatie te ontvangen over promoties en promotieonderzoek en kunt u bovendien cursussen bestellen (zonder tentamenrechten) tegen een gereduceerd tarief. De vereniging organiseert geregeld lezingen, excursies en bedrijfsbezoeken. www.ou.nl/alumni

31

Studiefaciliteiten Naast het (digitale) studiemateriaal, inhoudelijke studiebegeleiding en begeleidingsbijeenkomsten heeft de Open Universiteit allerlei faciliteiten ontwikkeld om een zelfstandige afstandstudie te ondersteunen. Wanneer u bent ingeschreven als student krijgt u de beschikking over toegang tot allerlei digitale voorzieningen. Als student kunt u bij ‘MijnOU’ uw persoonlijke gegevens en studievoortgang bekijken en beheren. Daarnaast zijn er veel voorzieningen die uw studie effectief en succesvol kunnen maken. Deze zijn bereikbaar via Studieplaza. U wordt regelmatig op de hoogte gehouden van nieuwsfeiten. Medestudenten kunt u ontmoeten in een studiecentrum.

MijnOU Via MijnOU heeft u toegang tot een groot aantal diensten. U krijgt toegang tot uw digitale leeromgevingen, u kunt digitaal aanmelden voor tentamens, uw studiepad bekijken, de studieplanner raadplegen en inschrijven voor cursussen. Ook hebt u toegang tot OpenU en Studienet, de digitale bibliotheek en de ict-winkel SURFspot. U logt in met uw studentnummer als gebruikersnaam en het wachtwoord dat u zelf heeft bedacht bij uw registratie voor MijnOU.

OpenU en/of Studienet: de elektronische leeromgevingen OpenU en Studienet zijn de elektronische leeromgevingen van de Open Universiteit, waar u als student toegang tot krijgt. Op deze elektronische leeromgevingen vindt u onder andere uw cursus(sen), communities, studietaken, discussiegroepen en aanvullende informatie over en vanuit uw faculteit(en). Het is ook mogelijk om bestanden te plaatsen in uw eigen persoonlijke virtuele harde schijf en die vervolgens te delen met anderen. Deze elektronische leeromgevingen zijn tevens uitstekende omgevingen om in contact te komen met medestudenten en docenten, om zo online informatie uit te wisselen of te discussiëren over lesstof. www.ou.nl/mijnou

Studienet mobiel Studienet en OpenU zijn ook toegankelijk via uw smartphone of tablet. Als u beschikt over een iOS of Android apparaat, dan kunt u zelf voor Studienet de ‘Blackboard Mobile’ app downloaden en installeren. Via deze app heeft u toegang tot al uw cursussen en communities. Ook is het mogelijk om mededelingen te bekijken, opdrachten te maken en in contact te komen met medestudenten en docenten in discussiegroepen. Nadere uitleg en instructies vindt u op het tabblad Help in Studienet. www.ou.nl/mijnou

Studieplanner Studeert u aan de Open Universiteit, dan kunt u de online Studieplanner gebruiken bij het indelen van uw tijd. Per cursus kunt u aangeven wanneer u wilt starten, wanneer u de cursus wilt afronden, óf hoeveel uur per week u wilt studeren. Daarnaast kunt u ook de studielast aanpassen aan uw eigen situatie of onderbrekingen, zoals vakanties, instellen. U kunt eigen planningen maken en opslaan, maar u kunt ook kiezen voor voorbeeldplanningen van de faculteit en deze aanpassen. Zo kunt u uw tijd efficiënt indelen op basis van bijvoorbeeld een bepaalde periode, een vast studietempo of begeleidingsbijeenkomsten. U opent de Studieplanner via MijnOU. www.ou.nl/studieplanner

Studiepad Als u bezig bent met een bachelor- of masteropleiding worden uw studievorderingen bijgehouden in het Studieresultatensysteem (SRS). U kunt uw eigen studiepad volgen en een overzicht zien van het afgelegde, het lopende en het resterende studiepad. Wilt u graag een volgende cursus starten? Dan kunt u via uw studiepad hiervoor inschrijven, uw persoonlijke gegevens zijn dan al ingevuld. www.ou.nl/studiepad

32

Bibliotheken Als OU-student heeft u rechtstreeks toegang tot een digitale bibliotheek met belangrijke informatiebestanden en/of zoeksystemen voor wetenschappelijke tijdschriften en artikelen. Handig zijn Google wetenschap, Worldcat en Picarta. Verder kunt u kosteloos lid worden van een universiteitsbibliotheek of betalend lid van de Koninklijke Bibliotheek wanneer u boeken wilt lenen of artikelen wilt bestellen die niet in de eigen digitale bibliotheek te downloaden zijn. Informatie over de toegang tot de bibliotheken vindt u op OpenU. www.ou.nl/mijnou

Academia en SURFspot De Open Universiteit is aangesloten op de SURFconext, waardoor u als student gebruik kunt maken van de mediabibliotheek Academia en ook producten kunt bestellen via SURFspot. Het Academia-materiaal bevat een enorme collectie aan beeld- en geluidmateriaal over de Nederlandse geschiedenis, de medische wereld, mediageschiedenis, politiek en recht, natuur en milieu en zelfs over entertainment en curiosa. Er zijn polygoonjournaals, amateurfilms, programma’s van de publieke omroep, radiofragmenten, foto’s en artikelen te vinden. SURFspot is de ict-webwinkel voor het onderwijs waar officiële software en andere ict-producten tegen voordelige prijzen aangeschaft kunnen worden. www.ou.nl/mijnou

Endnote en Reference manager Studenten van de Open Universiteit kunnen gratis het bibliografisch programma Endnote of Reference manager downloaden. Dit zijn beide softwarepakketten voor het opslaan van bibliografische gegevens. Hiermee downloadt u eenvoudig literatuurverwijzingen van websites van uitgeverijen en bibliotheken uit buiten en binnenland. Daarnaast kunt u met deze programma’s zoeken in bibliotheekdatabases. Zo kunt u zelf een database aanmaken van literatuurverwijzingen om die te gebruiken in uw afstudeeronderzoek, tijdschriftartikelen, boeken en andere publicaties. Deze database kunt u ook via de cloud delen met andere studenten. Ook kunt u databases van anderen importeren en daarna uitbouwen met door u gevonden referenties of uw eigen referentie(s). U kunt beide programma’s één maand nadat u bent ingeschreven downloaden. Op Studieplaza staat een instructiefilm over Endnote.

Studieplaza Studieplaza is de website van de Open Universiteit waar u thema’s, items, tips en suggesties vindt om uw studievaardigheden te verbeteren. Daar vindt u de Studiecoach en de workshops die de Open Universiteit voor studenten organiseert. De opzet van ‘Studieplaza’ is dynamisch en eigentijds. Via video’s, tekst, animaties, zelftests, tools en workshops wordt u virtueel geholpen bij het studeren. Maar u kunt er natuurlijk ook voor kiezen om een avondje gezellig naar het studiecentrum te komen om aan een workshop deel te nemen. Studieplaza is onderverdeeld in vier hoofditems: Studiecoach, Workshops, Marktplein en Drempels weg. www.studieplaza.ou.nl

33

Procedures en regelgeving OER en Uitvoeringsregelingen In de Onderwijs- en examenregeling (OER) staat het onderwijsprogramma en de rechten en plichten van de student beschreven. Onderdeel van de OER zijn de Uitvoeringsregelingen waarin voor elke opleiding specifieke bepalingen zijn opgenomen. Deze regelingen kunt u downloaden van de website. www.ou.nl/documenten

Getuigschriften De Open Universiteit verstrekt de volgende getuigschriften: een propedeuse-, een wo-bachelor- en een wo-mastergetuigschrift. Daarnaast geeft de OU dossierverklaringen af. www.ou.nl/getuigschrift

Beroepsprocedure Bij het College van beroep voor de examens kan binnen zes weken (administratief ) beroep worden ingesteld tegen o.a. beslissingen van de Commissie voor de examens of een examinator. Voorbeelden van een beslissing zijn: een individuele tentamenuitslag, een vrijstellingsbeslissing of een toelatingsbeslissing tot een wo-masteropleiding.

Bezwaarprocedure Bezwaar kan gemaakt worden tegen een besluit, genomen door of namens het College van bestuur, waartegen geen (administratief ) beroep mogelijk is. Deze besluiten kunnen betrekking hebben op bijvoorbeeld: de inschrijving, het cursusgeld.

Klachtencommissie Voor klachten, waarvoor u geen beroep of bezwaar kunt aantekenen, bijvoorbeeld over de dienstverlening of de wijze waarop u bent behandeld, kunt u terecht bij de Klachtencommissie. Meld uw klacht eerst bij uw mentor. Wordt uw klacht daar niet naar tevredenheid verholpen, dan kunt u schriftelijk een formele klacht indienen. Uitgebreide informatie rondom de Nadere regels inrichting tentamen, Beroep, Bezwaar en Klachten kunt u vinden op de website. Ook staan daar benodigde formulieren voor download. www.ou.nl/procedures

Vertrouwenspersonen ongewenst gedrag De Open Universiteit heeft vertrouwenspersonen aangesteld die kennis hebben van de organisatie en de problemen die zich daarin kunnen voordoen. Als u hulp nodig heeft bij het oplossen van een probleem van ongewenst gedrag tijdens de studie kunt u contact opnemen met een van de vertrouwenspersonen via [email protected], of kijk op onze website voor meer informatie. www.ou.nl/vertrouwenspersonen Alle bovenstaande informatie is ook verkrijgbaar in de studiecentra of telefonisch aan te vragen bij de afdeling Service en informatie, T +31 45 - 576 28 88.

34

Ser vice en informatie Heeft u vragen over uw studie of wilt u informatie over het dichtstbijzijnde studiecentrum? Neem dan contact op met een van onze medewerkers of kijk op de website voor onze bereikbaarheid T +31 (0)45 - 576 2888 www.ou.nl/directcontact www.ou.nl/studiecentra

Colofon Open Universiteit Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen Gemeenschappelijke serviceorganisatie Ontwerp en fotografie decanen Team Visuele Communicatie Valkenburgerweg 177, 6419 AT Heerlen - NL Postbus 2960, 6401 DL Heerlen - NL Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Juli 2014

36

Overige vakgebieden van de Open Universiteit

cultuurwetenschappen

informatica

managementwetenschappen

natuurwetenschappen

rechtsgeleerdheid

80177 6414231 BB626

psychologie

Open Universiteit bezoekadres: Valkenburgerweg 177, 6419 AT Heerlen postadres: Postbus 2960, 6401 DL Heerlen, T +31 (0)45 - 576 2888 www.ou.nl/directcontact

onderwijswetenschappen

Recommend Documents