Onderwijsinstellingen en de fiscus 17-1-2013
Voorstelronde Namens Van Ree Finance Consultants BV: • A.A. (Arjan) van der Bok MB FB > teamleider fiscale afdeling/belastingadviseur Fiscale afdeling bestaat uit 5 fiscalisten met als fiscaal vennoot de heer mr. W. (Wim) van Vliet FB RV. Ons doel: Advisering in de meest brede zin van het woord met als doel de opbrengst na belastingen voor onze klanten te optimaliseren. Wij adviseren op het gebied van o.a.: • Fiscaliteit (IB, VPB, LB, OB); • Waardering van ondernemingen; • Financiële planning en Estate planning; • Fiscale aspecten pensioenen
Voorstelronde (2) Van Ree Finance Consultants BV is gelieerd aan: -
Van Ree Accountants (o.a. controle onderwijsinstellingen)
Vestigingen in Doorn, Barneveld, Geldermalsen en Alphen a/d Rijn. (ca. 60 medewerkers). Onderwijsinstellingen vormen een belangrijk deel van onze klantenportefeuille. Zie www.vanreefc.nl en www.onderwijsaccountant.nl voor een overzicht van de verschillende diensten die wij aanbieden.
Voorstelronde (3) Brochure “Onderwijsinstellingen en de fiscus” Uitgave van Van Ree Accountants en Van Ree & Van Driel (BTWspecialisten voor organisaties zonder winstoogmerk) Update brochure per januari 2013 Deze brochure ontvangt u na afloop van dit seminar.
Fiscale onderwerpen Waarvoor vragen wij vanmiddag uw aandacht: Loonbelasting: • Verplichte invoering werkkostenregeling (WKR) per 1-1-2014 • Fiscale aspecten ontslagregelingen en prépensioen-regelingen (RVU) Omzetbelasting: • BTW-aspecten detachering / doorbelasting • BTW-wetgeving in relatie tot toezichthouders van onderwijsinstellingen • BTW-aspecten ver(bouw) schoolgebouwen Varia: • Personeels-BV
Werkkostenregeling Reden van invoering WKR • • • •
Vereenvoudiging van de wetgeving Vermindering van administratieve lasten Besparing uitvoeringskosten belastingdienst Geen uitbreiding fiscale mogelijkheden (budgetneutraal)
Voor jaren 2011 tot en met 2013 overgangsregeling, met ingang van 1-12014 is WKR voor iedereen verplicht!
Hoe werkt de WKR? • Vrije ruimte: vast budget voor specifiek benoemde kosten, uitgedrukt in % van de fiscale loonsom: 1,5% (2013). • Overschrijding vrije ruimte: 80% eindheffing voor werkgever. • Gebruikelijkheidstoets: alleen vergoeden wat gebruikelijk is > dus niet een groot deel van ruimte aan één of meerdere personen.
Werkkostenregeling (2) Voorbeeld berekening vrije ruimte: School x heeft 50 medewerkers in dienst. Het fiscaal loon is in totaal € 1.500.000. De vrije ruimte is dan € 1.500.000 x 1,5% = € 22.500. De werkgever vergoedt of verstrekt:
• • • •
Kerstpakket/geschenken (50 x € 70) Personeelsfeest ( 50 x € 250) Fietsregeling Vakbondscontributie Totaal
€ 3.500 - 12.500 - 6.000 - 2.500 € 24.500
Heffing nu: 20% = € 700 vrij vrij vrij
Eindheffing bij WKR: € 24.500 - € 22.500 = € 2.000 x 80% = € 1.600.
Werkkostenregeling (3) Wettelijk systeem: afpellen 1. Is de vergoeding of verstrekking loon? Geen loon als sprake is van intermedaire kosten. 2. Als sprake is van loon: is er sprake van een gerichte vrijstelling? 3. Geen vrijstelling: is sprake van een nihil-waardering? 4. Zo nee: vergoeding of verstrekking valt in de vrije ruimte. Onbelast vergoed en/of verstrekt kunnen worden: • Intermediare kosten; • Vergoedingen/verstrekkingen die als gerichte vrijstellingen zijn aan te merken; • Verstrekkingen die op nihil worden gewaardeerd.
Werkkostenregeling (4) Intermediaire kosten: Bedrijfskosten die werknemer voor onderwijsinstelling betaalt op voorschot en retour ontvangt, bijv. kopieerpapier of postzegels gehaald door secretariaat Gerichte vrijstellingen (vergoedingen/verstrekkingen): -
Cursus en scholing (mits in relatie tot beroep) Maaltijden (mits zakelijk) Outplacement Kilometervergoeding (tot € 0,19 per km) Verhuiskosten in kader van dienstbetrekking Verblijfskosten tijdelijke werkzaamheden elders Losse vervoersbewijzen openbaar vervoer Kosten lidmaatschap beroepsorganisaties Vakliteratuur
Werkkostenregeling (5) Nihil-waarderingen: -
Arbo-voorzieningen Consumpties op de werkplek, zijnde geen maaltijden Verstrekking mobiele telefoon (10% of meer zakelijk) OV-jaarkaart (mede zakelijk gebruik) Ter beschikking gestelde hulpmiddelen (90% of meer zakelijk gebruik) - Werkkleding - Renteloze personeelslening bij aanschaf fiets door werknemer Let op: Bij nihilwaarderingen gaat het uitsluitend om verstrekkingen. Een onbelaste vergoeding van bijvoorbeeld telefoonkosten is dus bij WKR niet mogelijk > vergoeding drukt de vrije ruimte.
Werkkostenregeling (6) De systematiek van de WKR samengevat: Totaal vergoedingen en verstrekkingen, zijnde geen vrijgesteld loon Intermediaire kosten Gerichte vrijstellingen Nihil-waarderingen Belaste vergoedingen en verstrekkingen Vrije ruimte (1,5% fiscale loonsom) Bedrag positief, dan 80% eindheffing voor rekening van de werkgever
-/-/-/-/-
Werkkostenregeling (7) Bent u voorbereid op de invoering van de WKR? Ons advies: • Inventariseer tijdig de huidige vergoedingen/verstrekkingen binnen uw onderwijsinstelling • Analyseer wat de fiscale gevolgen zijn van de WKR • Ga na of er mogelijkheden zijn om eventuele nadelige gevolgen van de WKR weg te nemen (aanpassen arbeidsvoorwaarden, wijzigen uitgavenpatroon?) • Administratie WKR-proof maken zodat per 1-1-2014 de informatie inzake WKR snel uit de financiële administratie is te halen. Zorg ervoor dat u tussentijds in beeld hebt wat de vrije ruimte is en wanneer sprake is van overschrijding.
Fiscale aspecten ontslag Toepassing stamrechtvrijstelling in Loonbelasting Ontslagvergoeding is in beginsel loon, tenzij • De ontslagvergoeding wordt omgezet in een aanspraak op een periodieke uitkering ter vervanging van gederfd of te derven loon >stamrechtvrijstelling in de loonbelasting (bijv. stamrechtbanksparen of stamrecht-BV) Zie ook de meest actuele handreiking van de belastingdienst d.d. 8-52012 Gederfd of te derven loon: dit ziet nadrukkelijk op compensatie voor toekomst. Reeds inverdiende loonbestanddelen vallen hier niet onder > vakantiegeld, tantième, niet opgenomen vakantiedagen etc.
Fiscale aspecten ontslag (2) Vraag vooraf goedkeuring belastingdienst Is er sprake van een ontslaguitkering binnen uw onderwijsinstelling en wilt u gebruik maken van de stamrechtvrijstelling? Advies voor de praktijk: • Laat dan vooraf toetsen of dat terecht gebruik wordt gemaakt van de stamrechtvrijstelling, vraag schriftelijk goedkeuring van de belastingdienst en voorkom achteraf teleurstellingen. Als onderwijsinstelling wilt u niet het risico lopen dat achteraf wordt nageheven met mogelijke boete en alle administratieve rompslomp erbij! De vraag of dat sprake is van gederfd of te derven loon is veelal zeer specifiek en in de praktijk lang niet altijd eenvoudig te beantwoorden > omvangrijke jurisprudentie.
Fiscale aspecten ontslag (3) Regeling Vervroeg Uittreden (RVU) • Wat is een RVU (art. 32bb Wet Loonbelasting): “Een regeling die of een gedeelte van een regeling die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend ten doel heeft voorafgaand aan het ingaan van uitkeringen ingevolge een pensioenregelng of AOW te voorzien in één of meer uitkeringen of verstrekkingen ter overbrugging van de periode tot het ingaan van pensioen of AOW dan wel tot aanvulling van uitkeringen ingevolgen een pensioenregeling”. • Doel van wetgever: fiscaal afstraffen van regelingen die werkgever met werknemer treft.
“pré-pensioenachtige”
• Strafheffing voor werkgever: 52% > heffing bij werknemer en werkgever (economisch dubbele belastingheffing) • Beschikking op verzoek bij belastinginspecteur dat geen sprake is van RVU > dient vooraf gedaan te worden
Fiscale aspecten ontslag (4) Praktijkvoorbeeld RVU Casus: Stel werkgever komt in december 2012 met zijn werknemer overeen dat deze per 1 april 2013 op 62-jarige leeftijd wordt vrijgesteld van het verrichten van werkzaamheden met behoud van 80% van zijn salaris, dat € 50.000 bedraagt. Uitwerking: Deze loondoorbetaling kwalificeert als een regeling voor vervroegde uittreding. Dit betekent dat de aanspraak op de loondoorbetaling vrijgesteld is. De werkgever dient vanaf 1 april 2013 jaarlijks 52% eindheffing af te dragen over de loondoorbetaling, i.c. € 20.800 (80% van 50.000 x 52%). Verder dient de werkgever vanaf 1 april 2013 jaarlijks gemiddeld 42% loonheffing in te houden op de loondoorbetaling, i.c. € 16.800. De totale heffing over deze loondoorbetaling is dus jaarlijks € 37.600 > 94%!!
Fiscale aspecten ontslag (5) Wat is geen RVU, hoe RVU te vermijden? Van RVU is in ieder geval geen sprake als: • Sprake is van individueel ontslag dat niet leeftijdsgerelateerd is • Ontslag wegens reorganisatie Advies voor de praktijk: Is sprake van ontslag of afvloeiingsregeling, laat dan toetsen of onbedoeld in de ontslagsituatie geen sprake is een RVU. Vraag tijdig een beschikking van de inspecteur aan om achteraf problemen te voorkomen. Door o.a. overgangsrecht in praktijk lastige materie die specifieke kennis vereist. Vaak is sprake van zeer specifieke regelingen die lang niet altijd de RVU-toets kunnen doorstaan! Achteraf repararen is in veel gevallen niet zo eenvoudig!
Enkele BTW-aspecten BTW-aspecten binnen onderwijsinstelling • Detachering onderwijspersoneel (OP) > in beginsel belast met 21% BTW. Belangrijk aspect want BTW werkt kostenverhogend. Onder voorwaarde mogelijk beroep op onderwijsvrijstelling bij tijdelijk uitlenen van onderwijzend personeel tussen onderwijsinstellingen. Voorwaarden: 1. Hoofdprestatie (onderwijs) en bijkomende prestatie (detachering) worden verricht door publiekrechtelijk lichaam of erkende onderwijsinstelling. 2. Zonder dienst detacheerder onmogelijk gelijkwaardig onderwijs te geven. 3. Detachering heeft niet tot doel om extra opbrengsten te genereren (bijkomend karakter) Mogelijk oplossingen zijn de overeenkomst van kosten voor gemene rekening of de vorming van een fiscale eenheid.
Enkele BTW-aspecten (2) BTW-aspecten binnen onderwijsinstelling • Onderlinge doorberekening van kosten > in beginsel belast met 21% BTW: Voorbeelden in de praktijk: - Doorbelasten van administratieve kosten in verband met de werkzaamheden van de administrateur die bij onderwijsinstelling 1 op de loonlijst staat en voor onderwijsinstelling 2 ook de administratie bijhoudt - Denk ook aan uitlenen van onderwijs ondersteunend personeel (OOP), onderwijsvrijstelling is hier in beginsel niet toepasbaar.
Enkele BTW-aspecten (3) BTW-aspecten binnen onderwijsinstelling Mogelijke oplossingen voor de praktijk: • Opstellen overeenkomst kosten voor gemene rekening > is maatwerk en verdient aanbeveling vooraf goedkeuring door fiscus. • Opsplitsen dienstverbanden over onderwijsinstellingen waardoor geen kosten meer te hoeven worden doorberekend. • Bij gelieerde instellingen kan ook de vorming van een fiscale eenheid de oplossing zijn. Advies voor de praktijk: Voorkom discussie met de belastingdienst achteraf met risico van mogelijke naheffing, regel e.e.a. vooraf op een goede manier.
Enkele BTW-aspecten (4) BTW en toezichthouders Met ingang van 1-7-2012 BTW-beleid m.b.t. toezichthouders (commissarissen) gewijzigd, wijziging voor praktijk relevant m.i.v. 1-1-2013: • Toezichthouder dient te (laten) toetsen of hij wordt aangemerkt als BTWondernemer. Belangrijk om dit als onderwijsinstelling helder te hebben daar de BTW op de vergoeding voor de onderwijsinstelling in beginsel kostenverhogend werkt! Is toezichthouder ondernemer voor de BTW dan dient hij het volgende te doen: -
Registratie bij de belastingdienst als BTW-ondernemer Voeren van een BTW-administratie Uitreiken van facturen met BTW aan onderwijsinstelling Periodiek BTW-aangifte doen
Enkele BTW-aspecten (5) BTW en toezichthouders Indien toezichthouder BTW-ondernemer is en facturen met BTW uitreikt, dan: • Uitbetaling door onderwijsinstelling van vergoeding incl. BTW onder inhouding van loonbelasting > toezichthouder is immers fictief in dienstbetrekking bij onderwijsinstelling! • Afhankelijk van persoonlijke situatie hoeft toezichthouder mogelijk de BTW (deels) niet af te dragen > toepassing van de zogenaamde Kleine Ondernemersregeling (KOR). Advies voor de praktijk: Breng de BTW-positie van de toezichthouders binnen de onderwijsinstelling zo spoedig mogelijk in beeld.
Enkele BTW-aspecten (6) BTW (ver)bouw schoolgebouw Belangrijke jurisprudentie Hoge Raad 16-11-2012 (nr. 10/04024), casus: • Gemeente opdrachtgever van (ver)bouw, onderwijswetgeving biedt hiertoe ruimte. • Gemeente vraagt eigen bijdrage (ver onder kostprijs) van onderwijsinsteling en draagt verbouwde/gebouwde school vervolgens over aan onderwijsinstelling (let op overdrachtsbelasting). • Over eigen bijdrage is gemeente 21% BTW verschuldigd, gemeente mag nu echter alle BTW op bouwkosten in aftrek brengen. • BTW op bouwkosten vele malen hoger dan af te dragen BTW over bijdrage. Per saldo voor gemeente sprake van BTW-teruggave. • BTW-bedrag wordt vervolgens verdeeld tussen gemeente en onderwijsinstelling > geen sprake van misbruik van recht! Advies voor de praktijk: Sprake van ver(bouw) van schoolgebouw? Mogelijk ruimte voor BTWbesparing, raadpleeg uw adviseur!
Varia (1) Ontwikkelingen > flexibel aanhouden personeel middels personeels-BV Personeels-BV, wat is het idee: Flexibel aanhouden van personeel door oprichten eigen personeels-BV in plaats van huidige payroll-constructie. Stichting X 100% belang PersoneelsBV X Stichting X en Personeels-BV X vormen fiscale eenheid voor de omzetbelasting
Varia (2) Aangedragen argumenten voor personeels-BV • Directe kostenbesparing > in tegenstelling tot payrolling kan bij personeels-BV BTW-heffing worden vermeden. • Onderwijsrechtpositie zou niet van toepassing zijn op werknemers binnen personeels-BV (denk bijvoorbeeld aan BBWO en BZA). Grondig onderzoek leert naar onze mening o.a. dat: • De personeels-BV op gespannen voet staat met diverse bepalingen in CAO PO; • De personeels-BV mogelijk niet wordt gezien als zelfstandige werkgever > regels ontslagbescherming reguliere onderwijsrechtspositie dan toch toepassen? • De bekostigingssystematiek niet tot belemmeringen lijkt te leiden bij personeels-BV. Echter, raadpleging van bronnen binnen OCW leert dat payrolling en personeels-BV niet positief worden ontvangen en behoorlijk ter discussie staan.
Varia (3) Denkt u na over de oprichting van een personeelsBV? Advies voor de praktijk: Maak als onderwijsinstelling hierin een weloverwogen keuze, breng vooraf de voor- en nadelen duidelijk in beeld. Maak voor u zelf de afweging of een mogelijk financieel voordeel van een personeels-BV wel voldoende opweegt tegen de (mogelijke) risico’s die u als onderwijsinstelling wenst te lopen.
Zijn er van uw kant nog vragen?
EINDE