Beleggingen en fiscus Anne Meyus Jurist & Belastingconsulent Vermogensadvies
Ragheno Business Park, Motstraat 30, 2800 Mechelen tel. 0800 40 300 – fax 0800 17 529
http://www.kluwer.be e-mail:
[email protected]
Verantwoordelijke uitgever : Hans Suijkerbuijk © 2012 Wolters Kluwer Belgium NV Behoudens de uitdrukkelijke bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. Wettelijk depot: D/2012/2664/536 ISBN: 978-90-4654-388-7 BP/BELFIS-DO12001
INHOUDSTAFEL
VOORWOORD
13
DEEL I BASISPRINCIPES
15
I.
Algemeen 1. Beleggingsinkomsten 2. Belastbare personen 3. Vaststelling van het belastbaar roerend inkomen 4. Belastbaar tijdstip 5. Belastingheffing 6. Niet-belastbare inkomsten
15 15 16 16 17 17 17
II.
Roerende voorheffing 1. Schuldenaars van de rv 1.1. Belgische schuldenaar van het inkomen 1.2. Vaste inrichtingen van buitenlandse ondernemingen 1.3. Eerste in België gevestigde tussenpersoon 1.4. Uitbetalende instantie 1.5. Beheersvennootschap 1.6. Genieter 2. Ogenblik van het verschuldigd zijn van de rv 2.1. Inkomsten van Belgische oorsprong 2.2. Inkomsten van buitenlandse oorsprong 3. Bepaling van de belastbare grondslag van de rv 4. Inhouding/overhandiging van de rv 5. Aangifte en betaling van de rv 6. Tarief van de rv 6.1. Aanslagvoet van 25 % 6.2. Aanslagvoet van 21 % 6.3. Aanslagvoet van 15 % 6.4. Aanslagvoet van 10 % 6.5. Aanslagvoet van 10, 15, 21 of 25 % 7. Vrijstellingen van de rv 7.1. De toekenningen uit definitief belaste reserves en uit ten name van de vennoten belaste reserves
19 20 20 20 21 22 22 22 23 23 24 25 27 27 28 28 28 29 30 30 30 30
3
Beleggingen en fiscus
8.
9. 10. 11.
12.
7.2. De liquidatie- en inkoopboni 7.3. De inkomsten toegekend door een beleggingsfonds Verzakingen aan de inning van de rv 8.1. Dividenden uitgekeerd door een bevak 8.2. Dividenden uitgekeerd door een privak 8.3. Geringe uitgiftepremies 8.4. Hypothecaire schuldvorderingen 8.5. Lijfrenten en tijdelijke renten Verrekening van de rv Rv en woonstaatheffing 10.1. Algemeen 10.2. Wsh: verrekenbaar én terugbetaalbaar Vereffeningsinstellingen – het “X/N-stelsel” 11.1. Algemeen 11.2. Het effectenvereffeningsstelsel National Bank of Belgium Securities Settlement System (NBB – SSS) 11.3. Vergoedingen en inningen van de rv Rv en dubbelbelastingverdragen 12.1. Algemeen 12.2. België als woonstaat 12.3. België als bronstaat 12.4. Geen verdragssituatie
Kluwer 31 31 31 32 33 33 33 33 34 34 34 36 37 37 37 38 39 40 40 43 43
III. Bijkomende heffing op roerende inkomsten 1. Principe 2. Berekening van de grens van 13 675 EUR 2.1. Uitgesloten interesten en dividenden 2.2. Interesten en dividenden die in aanmerking komen om te beoordelen of de grens overschreden wordt, maar die zelf niet aan de heffing onderworpen zijn 2.3. Wijze van aanrekening 3. Bepaling van de belastbare grondslag van de bh 4. Inning van de bh 4.1. Keuze van de belegger 4.2. Mededelingsplicht vanwege de schuldenaars van de rv en/of de uitbetalende instanties 4.3. Algemene aangifteplicht 5. Aangifte en betaling van de bh 6. Tarief van de bh
49 52 52 52
IV. Aangifte in de personenbelasting 1. Aangifte van inkomsten van kapitalen en roerende goederen 1.1. Regel: verplichte aangifte 1.2. Uitzondering: geen verplichte aangifte
53 53 53 54
4
43 44 45 45 45 46 47 47 47
Kluwer
2.
3.
4.
5. 6.
V.
Inhoudstafel 1.3. Aan te geven bedrag 1.4. Taxatie Aangifte van diverse inkomsten van roerende aard 2.1. Verplichte aangifte 2.2. Aan te geven bedrag 2.3. Taxatie Aangifte van andere diverse inkomsten 3.1. Winsten of baten uit toevallige of occasionele prestaties, verrichtingen, speculaties of diensten 3.2. Aan te geven bedrag 3.3. Taxatie Aangifte van buitenlandse rekeningen 4.1. Principe 4.2. Meldingsplicht 4.3. Voorleggingsplicht 4.4. Aangifteplicht Laattijdige, geen, onregelmatige of ongeldige aangifte 5.1. Aanslagtermijnen 5.2. Sancties Regularisatie 6.1. Spontane verbetering van de aangifte 6.2. Fiscale regularisatie
Belastingvermindering – belastingkrediet 1. Algemeen 2. Pensioensparen en individuele levensverzekeringen 3. Stortingen voor het verwerven van nieuwe kapitaalaandelen van een in de Europese Economische Ruimte gevestigde vennootschap waarin de belastingplichtige werknemer is of waarvan zijn vennootschap- werkgeefster een (klein)dochter is 3.1. Uitgave 3.2. Voorwaarden 3.3. Belastingvermindering 3.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 3.5. Nodige documenten 4. In het kader van geregistreerde win-winleningen uitgeleende of ter beschikking gestelde bedragen 4.1. Uitgave 4.2. Voorwaarden 4.3. Belastingvermindering 4.4. Nodige documenten 5. Obligaties van het Kringloopfonds 6. Obligaties van het Startersfonds 6.1. Uitgave
54 55 58 58 59 59 60 60 61 62 62 62 63 63 63 64 64 65 68 68 68 73 73 74
74 75 75 75 76 77 77 77 78 80 82 82 83 83
5
Beleggingen en fiscus
7.
8.
9.
10.
6.2. Voorwaarden 6.3. Belastingvermindering 6.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 6.5. Nodige documenten Obligaties van het Fonds ter reductie van de globale energiekost 7.1. Uitgave 7.2. Voorwaarden 7.3. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 7.4. Belastingvermindering 7.5. Nodige documenten Ontwikkelingsfondsen 8.1. Uitgave 8.2. Voorwaarden 8.3. Belastingvermindering 8.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 8.5. Nodige documenten Aandelen of obligaties van de Caisse d’Investissement de Wallonie 9.1. Uitgave 9.2. Voorwaarden 9.3. Belastingvermindering 9.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 9.5. Nodige documenten Belastingkrediet voor het verwerven van aandelen in het ARKimedes- Fonds 10.1. Uitgave 10.2. Voorwaarden 10.3. Belastingkrediet 10.4. Sanctie bij vroegtijdige vervreemding 10.5. Nodige documenten
VI. Normaal beheer van het privévermogen – diverse inkomsten 1. Algemeen 2. Normaal beheer van een privévermogen 2.1. Algemeen 2.2. Particuliere beleggingsmeerwaarden 2.3. Day-trading 2.4. Bewijslast van de administratie 2.5. Taxatieregime 2.6. Besluit 3. Meerwaarden op aandelen 3.1. Algemeen 3.2. Speculatieve of abnormale meerwaarden op aandelen 3.3. Meerwaarde op een belangrijke deelneming
6
Kluwer 84 84 85 85 85 86 86 87 87 87 88 88 89 89 89 90 90 91 91 91 92 92 92 92 93 94 94 95 95 95 96 96 98 98 99 99 100 101 102 103 103
Kluwer
Inhoudstafel
VII. Taks op de beursverrichtingen 1. Algemeen 2. Belastbare verrichtingen 3. Belastbare basis 4. Tarief 4.1. Secundairemarktverrichtingen 4.2. Beleggingsvennootschappen 4.3. Gemeenschappelijke beleggingsfondsen 4.4. Vrijstellingen
104 104 104 105 106 106 107 109 109
VIII. Dematerialisatie 1. Algemeen 2. Soorten effecten naar Belgisch recht 2.1. Effecten op naam 2.2. Effecten aan toonder 2.3. Gedematerialiseerde effecten 2.4. Opmerking: geïmmobiliseerde effecten 3. Toepassingsgebied 3.1. Effecten 3.2. Emittent 4. Verbod uitgifte nieuwe effecten aan toonder 5. Verbod materiële aflevering effecten aan toonder 6. Verplichte omzetting van de effecten aan toonder in nominatieve of gedematerialiseerde effecten 6.1. Verplichte omzetting 6.2. Dematerialisatie van rechtswege 6.3. Omzetting in effecten op naam of gedematerialiseerde effecten 6.4. Gevolgen van de omzetting 6.5. Gevolgen verbonden aan de niet of niet-tijdige vrijwillige omzetting 7. Fiscale aspecten
109 111 112 112 113 113 116 117 117 120 120 120
IX. Europese spaarrichtlijn 1. Algemeen 2. Eerste luik: de inhouding van de woonstaatheffing in België (opgeheven) 2.1. Definitie 2.2. Toepassingsgebied ratione loci 2.3. Toepassingsgebied ratione materiae 2.4. Tarief 2.5. Grondslag 2.6. Verzaking aan de wsh 2.7. Geen dubbele belasting
121 121 122 123 128 129 131 133 135 137 137 137 137 138 138 138 139
7
Beleggingen en fiscus 3.
4.
5.
Tweede luik: de impact van een inhouding van de bronheffing buiten België 3.1. Aangifte in de personenbelasting – weerslag op de berekening 3.2. Vrijstelling van de inhouding van de buitenlandse bronheffing Derde luik: de gegevensuitwisseling (sinds 1 januari 2010) 4.1. Algemeen 4.2. Uiteindelijk gerechtigde 4.3. Uitbetalende instantie 4.4. Interestbetaling 4.5. Uit te wisselen informatie 4.6. Identificatie van de uiteindelijk gerechtigde 4.7. Door België verkregen gegevens Samenvatting 5.1. De situatie van een Belgische fiscale resident bij een buitenlandse bank, gevestigd in de EU, in een derde land of in de afhankelijke of geassocieerde gebieden 5.2. De situatie van een niet-Belgische fiscale resident bij een Belgische bank
DEEL II BELEGGINGSINSTRUMENTEN I.
8
Aandelen 1. Algemeen 1.1. Definitie 1.2. Soorten aandelen 1.3. Coupons 2. Fiscale behandeling bij de verwerving van aandelen 2.1. Algemeen 2.2. Belastingverminderingen – belastingkrediet 2.3. Financiële werknemersparticipatie 2.4. Interesten betaald door bedrijfsleiders om aandelen te verwerven 3. Fiscale behandeling van de inkomsten van aandelen 3.1. Algemeen 3.2. Dividenden van Belgische oorsprong 3.3. Dividenden van buitenlandse oorsprong 4. Fiscale behandeling bij de vervreemding van aandelen 4.1. Directe belastingen 4.2. Taks op de beursverrichtingen 5. Certificatie van aandelen
Kluwer
139 139 140 141 141 141 143 146 153 157 157 158 158 159 161 161 161 162 162 165 166 166 166 167 184 185 186 205 216 222 222 226 226
Kluwer II.
Inhoudstafel
Gelddeposito’s 1. Algemeen 2. Spaardeposito’s 3. Termijnrekeningen 4. Oneigenlijke swaps
III. Inkomsten van leningen en andere schuldvorderingen 1. Algemeen 1.1. Obligaties 1.2. Kasbons 1.3. Vastgoedcertificaten 2. Fiscale behandeling bij verwerving van leningen en andere schuldvorderingen 3. Fiscale behandeling van de inkomsten van leningen en andere schuldvorderingen 3.1. Algemeen 3.2. Interesten van Belgische oorsprong 3.3. Interesten van buitenlandse oorsprong 3.4. Praktische toepassingen 4. Fiscale behandeling bij de vervreemding van leningen en andere schuldvorderingen 5. Andere belastbare interesten
228 228 229 234 235 238 238 239 250 251 254 255 255 259 261 265 294 295
IV. Lijfrenten en tijdelijke renten 1. Lijfrenten of tijdelijke renten, pensioenen uitgezonderd, die ná 1 januari 1962 onder bezwarende titel zijn aangelegd ten laste van een rechtspersoon of onderneming 2. Lijfrenten aangelegd tegen storting met afstand van kapitaal dat is gevormd in het kader van een groepsverzekering of in het kader van een aanvullend pensioen voor zelfstandigen
295
V.
298 302 304 304 306 306 308 313 313 315 315 317 318
Instellingen voor collectieve belegging 1. Algemeen 2. Soorten icb’s – algemeen 2.1. Icb’s naar hun rechtsvorm 2.2. Icb’s naar de bestemming van hun inkomsten 2.3. Icb’s die een beroep doen op het spaarwezen 2.4. Icb’s naar hun beleggingsstrategie 3. Soorten icb’s – bijzondere regimes 3.1. Vastgoedbevak of bevaki 3.2. Privak 3.3. Private privak 3.4. Instelling voor belegging in schuldvorderingen (ibs) 3.5. Institutionele bevek en bevak
296 297
9
Beleggingen en fiscus 4.
5.
6.
Fiscale behandeling beleggingsvennootschappen 4.1. Fiscale behandeling bij de verwerving van beleggingsvennootschappen 4.2. Fiscale behandeling van de inkomsten van beleggingsvennootschappen 4.3. Fiscale behandeling bij de vervreemding van beleggingsvennootschappen Fiscale behandeling – gemeenschappelijke beleggingsfondsen 5.1. Fiscale behandeling bij de verwerving van gemeenschappelijke beleggingsfondsen 5.2. Fiscale behandeling van de inkomsten van gemeenschappelijke beleggingsfondsen 5.3. Fiscale behandeling bij de vervreemding van gemeenschappelijke beleggingsfondsen Trackers
Kluwer 318 319 320 333 335 335 336 339 339
VI. Afgeleide financiële instrumenten 1. Inleiding 2. Afgeleide financiële instrumenten op munt 3. Afgeleide financiële instrumenten op rente 4. Opties 5. Futures 6. Warrants 7. Reverse exchangeable notes (REN) 8. Speeders of turbo’s
341 341 342 342 343 350 352 355 357
VII. Levensverzekeringen – beleggingsverzekeringen 1. Levensverzekeringen 1.1. Definitie 1.2. Betaalde premies: belastingvermindering voor het langetermijnsparen 1.3. Uitkeringen: taxatieregime 1.4. Premietaks van 1,10 % 2. Beleggingsverzekeringen 2.1. Verzekeringsbons – beleggingsverzekering “tak 21” 2.2. Levensverzekering gekoppeld aan beleggingsfondsen – beleggingsverzekering “tak 23” 2.3. Beleggingsverzekering met formule van tijdelijke rente of lijfrente 2.4. Multibranchebeleggingsverzekeringen 2.5. Kapitalisatieverrichtingen – “tak 26”
358 360 360
10
362 365 369 370 370 375 378 379 381
Kluwer
Inhoudstafel
VIII. Pensioensparen 1. Algemeen 2. Vormen 2.1. Het pensioenspaarfonds of de collectieve spaarrekening 2.2. De individuele spaarrekening 2.3. De spaarverzekering 3. Belastingvermindering 4. Uitkeringen 4.1. Algemeen 4.2. Vrijgestelde bestanddelen 4.3. Belastbare grondslag 4.4. Taxatieregime
382 383 384 384 384 385 386 389 389 389 390 391
IX. Goud en edele metalen 1. Algemeen 1.1. De materiële aankoop van een goudstaaf of van goudstukken 1.2. De opening van een goudrekening 1.3. De indirecte verkrijging via de aankoop van aandelen die goudmijnen vertegenwoordigen 1.4. De indirecte verkrijging via icb’s of trackers 1.5. Opties en futures op goud of goudmijnen 2. Fiscaal stelsel
394 395
395 396 396 396
DEEL III STELSELS VAN WETTELIJKE BESCHERMING
399
395 395
I.
Bankgeheim 1. Principe 2. Bankgeheim in België 2.1. Principe 2.2. Beperkingen 3. Doorbraak van het bankgeheim 3.1. Een getrapt systeem 3.2. Het Centraal Aanspreekpunt (CAP)
399 401 401 401 401 403 404 406
II.
MiFID 1. Algemeen 2. “Know Your Customer” 2.1. Drie beleggerscategorieën 2.2. Profieltest 3. “Inform Your Customer” 4. Organisatie in de bedrijfsvoering 5. “Best Execution” in de financiële markten
407 408 409 409 409 412 413 413
11
Beleggingen en fiscus III. De bescherming van deposito’s, financiële instrumenten, levensverzekeringsovereenkomsten en het kapitaal van erkende coöperatieve vennootschappen 1. Algemeen 2. De depositobescherming 2.1. Draagwijdte van de beschermingsregeling voor deposito’s 2.2. Gewaarborgde deposito’s 2.3. Begunstigde van de waarborg 2.4. Uitsluitingen 2.5. Voor welke financiële instellingen geldt de waarborg? 2.6. Berekening van de waarborg 3. De bescherming voor financiële instrumenten 3.1. Bescherming tegen niet-teruggave van in bewaring gegeven effecten 3.2. Recht op rechtstreekse teruggave 3.3. Strikte regelgeving inzake bewaarneming van effecten 3.4. Maximale bescherming 3.5. Geen bescherming tegen waardeverlies 3.6. Beleggingsvennootschappen en gemeenschappelijke beleggingsfondsen op effectenrekening 4. De bescherming voor tak 21-levensverzekeringsovereenkomsten 5. De bescherming voor het kapitaal van erkende coöperatieve vennootschappen IV. De ongewilde buitenbezitstelling van titels aan toonder 1. Principe 2. Bescherming 2.1. Begrip onvrijwillige buitenbezitstelling 2.2. Toepassingsgebied ratione personae 2.3. Toepassingsgebied ratione materiae 2.4. Stelsels van wettelijke bescherming 3. Verzet 3.1. Vormvereisten van het verzet 3.2. Gevolgen van het verzet 3.3. Publicaties 4. Procedure 4.1. Inbeslagname van het effect 4.2. Vervallenverklaring van het effect 5. Handlichting 6. Vernieling en vervalsing 7. Strafbepalingen
12
Kluwer
414 415 417 417 418 418 420 420 420 421 421 422 422 422 423 423 424 424 425 426 427 427 427 427 428 429 429 430 432 432 432 433 435 435 436
