VOORSTEL
OPSCHRIFT Vergadering van december 2014 Besluit nummer: 2014_Raad_00104 Onderwerp: Vaststellen Voorziening renovatie van schoolgebouwen en toekennen eerste aanvraag. - Besluitvormend
Beknopte samenvatting: In de onderwijshuisvesting bestaan de voorzieningen 'nieuwbouw' en 'uitbreiding van een schoolgebouw', maar er is in de wet niets geregeld op het gebied van renovatie van schoolgebouwen. Ook met de komende wetswijziging, waarbij het buitenonderhoud van het Primair Onderwijs wordt overgeheveld naar de schoolbesturen, wordt niets geregeld omtrent renovatie. Nieuwbouw is vaak geen optie bij verouderde schoolgebouwen, ze zijn nog 'te goed', maar schoolgebouwen van 40 jaar oud zijn ook niet toekomstbestendig. De toe te voegen bijlage bij de Verordening financiële en materiële gelijkstelling onderwijs geeft invulling aan deze lacune en regelt de renovatie van schoolgebouwen. Bestemd voor: Commissie Welzijn
DE GEMEENTERAAD
AANHEF Bijgevoegde bijlage(n): Bijlage II bij verordening: Voorziening renovatie van schoolgebouwen Verordening materiële en financiële gelijkstelling (informatief) Aanvraag voorziening renovatie basisschool De Springplank Bijlage energielabel en frisse scholenplan. Begrotingswijziging
MOTIVERING Aanleiding en context: Wanneer een schoolgebouw 40 jaar oud is, is het economisch gezien afgeschreven en zou er recht kunnen zijn op nieuwbouw. Volgens de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen is er alleen recht op nieuwbouw als dat goedkoper is dan renovatie. Verbouwingen en uitbreidingen die gedurende die 40 jaar zijn uitgevoerd, maken dat dit meestal niet het geval is, er rest nog een te hoge boekwaarde. Daarnaast verkeren de schoolgebouwen technisch gezien in een goede staat van onderhoud, waardoor nieuwbouw niet altijd nodig is. Toch voldoen schoolgebouwen van 40 jaar oud niet meer aan de huidige eisen die het onderwijs stelt. Wat inrichting betreft niet, maar ook niet wanneer gekeken wordt naar het binnenmilieu en energiezuinigheid. Als het schoolgebouw te goed is om gesloopt te worden, kan het door middel van renovatie weer worden tot een volwaardig, toekomstbestendig gebouw dat past in een duurzame gemeente. Basisschool de Springplank in Sassenheim is zo'n school die 40 jaar oud is, maar niet in aanmerking komt voor nieuwbouw, omdat dat duurder is dan renovatie. Renovatie is geen voorziening, waardoor juridische grond voor de uitvoering van renovatiewerkzaamheden structureel ontbreekt.
p 1 van 13
Uit de tweejaarlijks uitgevoerde leerlingprognoses blijkt, dat de krimp en leegstand in Teylingen meevalt. Er komen geen schoolgebouwen leeg te staan, de totale leegstand betreft slechts enkele lokalen verspreid over diverse scholen (2 tot drie in Sassenheim, 3 in Voorhout). Beoogd resultaat: Door het vaststellen van Bijlage II bij de bestaande Verordening materiële en financiële gelijkstelling onderwijs gemeente Teylingen 2007 wordt de voorziening 'renovatie van schoolgebouwen' waarbij geen sprake is van doordecentralisatie van alle onderwijshuisvestingsgelden, wettelijk geregeld. Na de renovatie moet het schoolgebouw een beter binnenklimaat hebben en voldoen aan het programma van eisen Frisse Scholen. Het energielabel van het gebouw moet minimaal 2 niveaus stijgen en verduurzaamd zijn en de renovatie moet de levensduur met minimaal 25 jaar verlengen. Na het toekennen van de eerste renovatie-aanvraag, kan basisschool De Springplank in 2015 gerenoveerd worden. Argumentatie: 1.1. De wetgever gaat er vanuit dat gemeente en schoolbestuur in overleg tot afspraken komen omtrent renovatie. De wetswijziging (overheveling buitenonderhoud per 1-1-2015) heeft niet geleid tot concretisering omtrent renovatie, ondanks de grote behoefte hieraan van beide partijen (gemeenten en schoolbesturen). Renovatie is zowel in de nieuwe als in de huidige situatie niet als een huisvestingsvoorziening omschreven. De wetgever gaat ervan uit dat gemeente en schoolbestuur in overleg tot afspraken komen. 1.2. Door de toe te voegen bijlage bij de Verordening materiële en financiële gelijkstelling wordt renovatie formeel geregeld. Door renovatie als voorziening toe te voegen in een bijlage bij de Verordening materiële en financiële gelijkstelling, wordt het mogelijk, dat wil zeggen rechtmatig, om schoolgebouwen te renoveren en zo hun levensduur te verlengen. De verordening sluit mogelijke willekeur, bij het toekennen van middelen voor renovatiewerkzaamheden, uit: elk schoolbestuur heeft de mogelijkheid een voorziening renovatie aan te vragen voor een veertig jaar oud schoolgebouw. 1.3. De bijlage is in het OOGO op 26 mei 2014 door de drie schoolbesturen goedgekeurd. De bijlage waarin renovatie als voorziening wordt geregeld is in overleg met de drie schoolbesturen OBO, PCPO en Sophia tot stand gekomen en in het jaarlijks op overeenstemming gerichte overleg (OOGO) door de drie schoolbesturen goedgekeurd (op grond van de onderwijswetgeving moet het overleg tussen gemeenten en schoolbesturen over onderwijshuisvesting formeel zijn geregeld). 1.4. Renoveren is goedkoper en duurzamer dan nieuwbouw plegen. Voor renovatie wordt een subsidieplafond gehanteerd van € 850,-- per vierkante meter vloeroppervlak. De hoogte van dit bedrag staat in verhouding tot nieuwbouw en heeft de goedkeuring van de schoolbesturen. Nieuwbouw kost gemiddeld € 1500,-- per vierkante meter met afschrijvingstermijn van 40 jaar. Renovatie stelt nieuwbouw ten minste 25 jaar uit. Doordat het bestaande schoolgebouw wordt 'hergebruikt' en de levensduur met 25 jaar wordt verlengd, is renovatie ook duurzamer dan nieuwbouw. Renovatie bespaart materialen en kosten en geeft minder bouw- en sloopafval als nieuwbouw. 1.5. Na renovatie heeft het schoolgebouw een beter binnenklimaat en is het gebouw verduurzaamd. Het schoolbestuur moet met het renovatieplan aantonen dat door renovatie het energielabel van het schoolgebouw met minimaal twee niveaus omhoog gaat. Daarnaast moet het gebouw na renovatie voldoen aan het programma van eisen van Frisse scholen, voor een beter en gezonder binnenklimaat voor leerlingen en personeel. 1.6. De gemeente heeft belang bij goede en functionele onderwijsgebouwen. Doordat de schoolgebouwen bouwkundig steeds in een goede staat van onderhoud zijn gehouden, is nieuwbouw technisch vaak nog niet nodig na 40 jaar. Een renovatie maakt dat het gebouw bouwkundig en ook onderwijskundig weer 25 jaar mee kan.
p 2 van 13
2.1. Basisschool De Springplank voldoet aan de toekenningscriteria in Bijlage II van de verordening materiële en financiële gelijkstelling. De Springplank is niet doorgedecentraliseerd, waardoor de huisvestingstaak bij de gemeente ligt. Ruim 60% van het gebouw is bijna 44 jaar oud. Gedurende die periode is er, aan onder andere uitbreiding van het gebouw, zoveel geïnvesteerd, dat nieuwbouw geen optie is: de hoge boekwaarde laat dit niet toe. Door de uitvoering van de renovatiewerkzaamheden stijgt het energielabel van de school van klasse G naar D/E en voldoet de school aan het Frisse scholenplan klasse B en C. 2.2. Door de renovatie wordt De Springplank een duurzamere en frissere school, beter voor mens en milieu. De school wordt beter geïsoleerd en voorzien van isolatieglas en goede zonwering. Er komt een nieuw lucht- en ventilatiesysteem en een nieuwe verwarmingsinstallatie. Dit alles voor een beter binnenklimaat en een duurzamer gebouw. 2.3. Na renovatie kan het schoolgebouw weer 25 jaar mee. Door de renovatie wordt het schoolgebouw bouwkundig en onderwijskundig weer toekomstbestendig. Pas in 2040 zal weer moeten worden nagedacht over nieuwbouw of renovatie van het gebouw.
Kanttekening: Renovatie is geen verplichting Gemeenten hebben geen enkele verplichting ten aanzien van de renovatie van schoolgebouwen. Het vaststellen van een regeling voor renovatie van schoolgebouwen is dan ook een nobele stap. Daarentegen zijn gemeenten wel verantwoordelijk voor nieuwbouw van schoolgebouwen. Als nieuwbouw 'zonde' is, is renovatie een duurzamer en goedkoper alternatief. VNG en PO-Raad volgen deze ontwikkeling in Teylingen met belangstelling. Teylingen loopt met het invullen van deze lacune voorop en VNG en PO-Raad hopen dat vele gemeenten zullen volgen. Subregionaal is er ook interesse in de renovatieregeling, er wordt gekeken naar de mogelijkheden om de regeling over te nemen.
Een uitzondering op de regel De komende 25 jaar bereiken alle schoolgebouwen één voor één de leeftijd van 40 jaar. Basisschool De Achtbaan, locatie Beukenrode, is afwijkend in dit geheel. In 1995 is de school, op twee lokalen en het speellokaal na, compleet herbouwd als gevolg van een grote brand. Volgens de regeling komt dit gebouw pas in aanmerking voor renovatie (of nieuwbouw) in 2035. Het oudste gedeelte van de school, de twee gespaarde lokalen en het speellokaal, zijn dan inmiddels ruim 60 jaar oud. Op dit moment is dit gedeelte, dat dateert uit 1974, al sterk verouderd. Hoewel Stichting OBO haar schoolgebouwen goed onderhoud, steekt dit deel behoorlijk af van de rest van het gebouw. Het kost Stichting OBO bovendien veel onderhoudsgelden om deze lokalen nog 20 jaar in een goede staat te houden. Dit is een reden om in de nabije toekomst voor Achtbaan Beukenrode een uitzondering te maken en door middel van de hardheidsclausule in de verordening een bedrag beschikbaar te stellen om het oudste gedeelte van deze school te renoveren. Deze uitzondering zal in 2015 aan de gemeenteraad worden voorgelegd.
Toekenning aanvraag onder voorbehoud van vaststellen begroting 2015 De renovatie-aanvraag kan worden toegekend onder voorbehoud van de vaststelling van de begroting 2015 in de raadsvergadering van 13 november 2014. Behandeling van dit voorstel vindt namelijk in oktober 2014 plaats. Dit is geen probleem, omdat behandeling in de raad plaatsvindt in december, nadat de begroting is vastgesteld.
p 3 van 13
Aanpak / uitvoering: Als de regeling is vastgesteld, kunnen de schoolbesturen een aanvraag voor een voorziening renovatie van schoolgebouwen, waarbij geen sprake is van doordecentralisatie, indienen. De aanvraag kan in elk kalenderjaar worden ingediend, op het moment dat de helft van het schoolgebouw minstens 40 jaar oud is. Een overzicht van de leeftijd van de schoolgebouwen is opgenomen in de verordening. Doordat goed kan worden ingeschat of er sprake moet zijn van nieuwbouw of renovatie, en op welk moment dit zal zijn, kunnen de maximale kosten hiervan tijdig worden opgenomen in de begroting. De gemeente komt zo niet voor verrassingen te staan. Het schoolbestuur moet door middel van rapportages aantonen dat aan de eisen van renovatie wordt voldaan. Als het renovatieplan is goedgekeurd, wordt de voorziening renovatie definitief toegekend. Het schoolbestuur is zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de werkzaamheden. De regeling treedt met terugwerkende kracht in werking. In 2014 is de indieningsdatum voor renovatie-aanvragen daarom in overleg met de schoolbesturen uiterlijk 1 mei geweest. In volgende jaren is de indieningsdatum 1 februari.
Participatie niveau: Adviseur (inspraak) Duiding participatie niveau: De bijlage waarin renovatie als voorziening wordt geregeld is in overleg met de drie schoolbesturen OBO, PCPO en Sophia tot stand gekomen en in het jaarlijks op overeenstemming gerichte overleg (OOGO) door de drie schoolbesturen goedgekeurd.
Op voorstel van het college van burgemeester en wethouders Beslist het volgende:
VOORSTEL Besluitpunt 1: Bijlage II 'Voorziening renovatie van schoolgebouwen waarbij geen sprake is van doordecentralisatie' van de Verordening materiële en financiële gelijkstelling onderwijs gemeente Teylingen 2007, vast te stellen. Besluitpunt 2: De aanvraag van Sophia Stichting voor renovatie van basisschool De Springplank toe te kennen, daarvoor € 1.246.729,-- inclusief BTW en bijkomende kosten beschikbaar te stellen en de daarbij behorende begrotingswijziging vast te stellen.
BIJKOMENDE INFO BIJ HET BESLUIT Maatschappelijke Ontwikkeling — Welzijn & Onderwijs Financiële consequenties:
p 4 van 13
Het investeringsplan wordt bij het vaststellen van de begroting 2015 op 13 november 2014 geaccordeerd. Toekomstige renovaties van andere scholen zullen steeds worden opgenomen in de begroting/het investeringsplan. Tot en met 2024 komen drie schoolgebouwen in aanmerking voor renovatie (2020 en tweemaal 2024). Een totaaloverzicht van de leeftijd van de schoolgebouwen in Teylingen is terug te vinden in de bijlage: de renovatieregeling.
STEMMING Ontwerpbesluit door de gemeenteraad in vergadering van 18 december 2014
BIJLAGEN DIE INTEGRAAL DEEL UITMAKEN VAN HET BESLUIT Bijlage II bij verordening: Voorziening renovatie van schoolgebouwen Begrotingswijziging
Aldus besloten in de raad van 18 december 2014 de raad van de gemeente Teylingen, de griffier,
de voorzitter,
R. van Dijk
Carla G.J. Breuer
p 5 van 13
Bijlage II bij verordening: Voorziening renovatie van schoolgebouwen
Behoort bij besluit van de Raad van de gemeente Teylingen, dd. 18 december 2014 nr. 2014_Raad_ 00104 Mij bekend, De griffier van Teylingen
Verordening materiële en financiële gelijkstelling onderwijs gemeente Teylingen 2007 Bijlage II Voorziening renovatie van schoolgebouwen waarbij geen sprake is van doordecentralisatie. I Aanduiding van de voorziening Renovatie van schoolgebouwen waarbij geen sprake is van doordecentralisatie, conform de in deze bijlage genoemde criteria. II Indieningsdatum De indieningsdatum is gelijk aan de indieningsdatum die is op opgenomen in de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen, van enig jaar. In afwijking van de gestelde beslissingstermijn genoemd in artikel 7 van deze verordening is de beslissingstermijn gelijk aan die van de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen. Overgangsregel: Deze bijlage is vastgesteld na 1 februari 2014, deze regeling treedt met terugwerkende kracht in werking. In 2014 is de indieningsdatum daarom uiterlijk 1 mei. III Tijdvak waarvoor voorziening wordt toegekend De voorziening kan met ingang van 2014 jaarlijks worden aangevraagd. IV Toekenningscriteria op grond waarvan het schoolbestuur in aanmerking komt voor een voorziening IVa Schoolsoort PO, VO en (V)SO, wanneer geen sprake is van doordecentralisatie. Bij doordecentralisatie ontvangt het schoolbestuur direct de middelen van de gemeente waardoor zij zelf volledig verantwoordelijk is voor de huisvesting. IVb De voorziening staat open voor een hoofdgebouw, dislocatie of nevenvestiging in de gemeente Teylingen. IVc De voorziening staat open voor een nevenvestiging in de gemeente Teylingen waarvan de hoofdvestiging in een andere gemeente staat. IVd De voorziening staat niet open voor een dislocatie in de gemeente Teylingen waarvan de hoofdvestiging in een andere gemeente staat. IVe Overige criteria op basis waarvan het schoolbestuur van een school in aanmerking komt voor deze voorziening. De voorziening is bestemd voor schoolgebouwen waarvan het oudste gedeelte minstens 40 jaar oud is en dit gedeelte minimaal 50% van het totale oppervlak is. Bovendien mogen deze schoolgebouwen niet in aanmerking komen voor nieuwbouw volgens de criteria genoemd in de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen. Na renovatie moet de levensduur van de school minimaal met 25 jaar verlengd zijn. V Wijze van toekenning met eventueel daarbij behorende berekeningseenheid Het schoolbestuur dient een bouwkundig rapport in waaruit blijkt dat er geen recht is op nieuwbouw maar wel noodzaak tot renovatie. Na voorlopige toekenning van de voorziening dient het schoolbestuur een plan in waaruit blijkt dat door renovatie het energielabel van het schoolgebouw minimaal twee niveaus omhoog gaat (A-E). Daarnaast moet het gebouw na renovatie voldoen aan het programma van eisen Frisse Scholen (Klasse A-C). Nadat het renovatieplan is getoetst aan de voorwaarden gesteld in deze regeling, wordt het plan goedgekeurd en wordt de voorziening toegekend. Als de renovatie is uitgevoerd, vindt definitieve vaststelling van de voorziening plaats. VI Subsidieplafond Voor deze voorziening wordt een subsidieplafond gehanteerd. Het subsidieplafond is gebaseerd op het daadwerkelijk aanwezige aantal vierkante meters BVO, volgens de bij de gemeente aanwezige rapportage (volgens NEN 2580). Hiertoe worden alleen de permanent aanwezige vierkante meters BVO gerekend. Dit plafond bedraagt maximaal € 850,- per vierkante meter BVO, inclusief BTW en bijkomende kosten. Dit bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd, gelijk aan de VNG prijsbijstelling normbedragen voor onderwijshuisvesting. Eerste indexering vindt plaats per 1 januari 2015. Toelichting
p 6 van 13
Wanneer een schoolgebouw 40 jaar oud is, is het economisch gezien afgeschreven en zou er recht kunnen zijn op nieuwbouw. Volgens de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen is er alleen recht op nieuwbouw als dat goedkoper is dan renovatie. Verbouwingen en uitbreidingen die gedurende de 40 jaar zijn uitgevoerd, maken dat dit meestal niet het geval is. Daarnaast verkeren de schoolgebouwen na 40 jaar, door het verrichten van onderhoud volgens een meerjarenonderhoudsplan (MOP), meestal in een technisch redelijk goede staat van onderhoud, waardoor nieuwbouw niet altijd nodig is. Schoolgebouwen van 40 jaar oud voldoen niet meer aan de huidige eisen die het onderwijs stelt. Wat inrichting betreft niet, maar ook niet wanneer gekeken wordt naar het binnenmilieu en energiezuinigheid. Het schoolgebouw is meestal nog te goed om gesloopt te worden, terwijl het door middel van renovatie weer kan worden tot een volwaardig, toekomstbestendig gebouw. Uitbreiding maakt geen onderdeel uit van renovatie, de gemeente blijft verantwoordelijk voor uitbreiding en nieuwbouw. Aanvragen hiervoor worden getoetst aan de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen. Deze bijlage bij de Verordening financiële en materiële gelijkstelling onderwijs gemeente Teylingen 2007 geeft invulling aan de lacune die ontstaat als volgens de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Teylingen geen recht is op nieuwbouw. Het geeft elk schoolbestuur de mogelijkheid een voorziening renovatie aan te vragen, waarbij alle aanvragen op een gelijkwaardige manier behandeld kunnen worden. Dit geeft dezelfde rechtszekerheid en transparantie als de verordening onderwijshuisvesting. Overzicht leeftijd schoolgebouwen Teylingen: School De Springplank Kinderburg De Overplaats De Rank, Diligence De Startbaan De Achtbaan, Distelweg Emmaus Regenboog, Distelweg De Achtbaan, Beukenrode Bolwerk Antonius De Achtbaan, Cluster Regenboog, Cluster De Rank, Antoniuslaan Andreas Scholen Warmond
Bestuur Sophia Sophia Sophia PCPO Sophia OBO Sophia PCPO OBO OBO Sophia OBO PCPO PCPO Sophia div.
50% gebouw is 40 jaar oud 2011 2020 2024 2024 2028 2029 2028 2029 2035 2037 2040 2040 2040 2040 2055 2056
p 7 van 13
Begrotingswijziging
Gemeente Teylingen
Raming van baten en lasten
Provincie Zuid-Holland
Begrotingsjaar 2008 2015 nummer 2
Voorziening renovatie De Springplank
De raad van de gemeente Teylingen besluit:
de raming van baten en lasten voor het dienstjaar 2015 als volgt te wijzigen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 18 december 2014
Aldus besloten in de raad van 18 december 2014 de raad van de gemeente Teylingen, de griffier,
de voorzitter,
R. van Dijk
Carla G.J. Breuer
p 8 van 13
LASTEN Produktnummer
Omschrijving
Totaal exploitatie
7.423.025 33.300
Investerings- en financieringsstaat Investerings- en financieringsstaat Voorziening renovatie De Springplank Duurzame goederen
Totaal investeringen
Nieuwe of verhoging
verlaging raming
-
-
1.246.729
1.246.729
-
-
-
Kostenverdeelstaat
Totaal kostenplaatsen
p 9 van 13
BATEN Produktnummer
Omschrijving
Totaal exploitatie
7.999 00999
Investerings- en financieringsstaat Investerings- en financieringsstaat Overboekingsrekening kapitaaldienst Dekkingsrekening
Totaal investeringen
Nieuwe of verhoging
verlaging raming
-
-
1.246.729
1.246.729
-
-
-
Kostenverdeelstaat
Totaal kostenplaatsen
p 10 van 13
