gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6192 Inboeknummer 15BST00209 Dossiernummer 15.09.251 24 februari 2015
Commissie notitie Onderwerp: Bestrijding werkloosheid ouderen: ouderenambassadeurs Inleiding Duurzame werkgelegenheid is belangrijk. In dit kader zetten we in op onder andere het bestrijden van de werkloosheid onder ouderen. Dit doen we omdat ouderen, als ze eenmaal werkloos zijn, minder makkelijk werk vinden in vergelijking met personen uit andere leeftijdsgroepen. Mensen van 55 jaar en ouder zitten gemiddeld zestien maanden thuis voordat zij een nieuwe baan vinden. Zij doen drie maal zo lang over het vinden van een baan als werkzoekenden onder de 55 jaar. Minder dan 3% van alle vervulde vacatures wordt ingevuld door 55-plussers. Deze groep heeft een groeiende kans om langer dan een jaar werkloos te blijven. Van alle werkloze 55-plussers heeft 43% zelfs 2 jaar of langer nodig voor het vinden van nieuw werk. Van de Eindhovense WW-uitkeringen gaat 41,2% naar 50plussers en is 21,4% van de WWB-uitkeringen bestemd voor 55-plussers (Arbeidsmarktanalyse Zuidoost Brabant). Overigens lopen de definities van oudere werklozen uiteen. Zo hanteert het UWV een leeftijdsgrens van 55 jaar en gebruikt de gemeente wisselende leeftijdsgrenzen, waaronder 45-plus en 50-plus. In Eindhoven kennen we diverse instrumenten en voorzieningen (algemene en speciaal voor 45-plussers) die we inzetten voor het terugdringen van de werkloosheid onder oudere werklozen: het Werkleerbedrijf, de Ondernemersbenadering, Werkgelegenheidsprojecten zoals ‘De Broekriem’, directe bemiddeling, scholing en educatie, eigen trajecten Casemanagement, het project Werkcheques 45-plus en recent de Meesterbeurs voor 50plussers. In aanvulling hierop zoeken we voortdurend naar nieuwe mogelijkheden om ouderen aan de slag te houden / te krijgen. Tijdens de raadsvergadering van 4 november 2014 werd aandacht gevraagd voor de inzet van een ouderenambassadeur voor de bestrijding van de werkloosheid onder ouderen en spraken we af dat we begin 2015 het gesprek zouden aangaan over dit onderwerp. Hiervoor verkenden we de afgelopen maanden het onderwerp ouderenambassadeurs. Daarbij stelden we ons de volgende vragen: welke ‘exposure’ bereiken we met een ambassadeur, wat leren we van ervaringen met ambassadeurs elders, is het middel ambassadeur effectief in relatie tot de hiervoor benodigde organisatorische en financiële inspanningen of kunnen we met andere instrumenten meer effect realiseren.
Raadsnummer 15R6192
Op basis van onze verkenning leggen we u ter advisering een aantal scenario’s voor. Scenario 2b in combinatie met 2c heeft vooralsnog onze voorkeur. Graag vernemen we van u hoe u over de diverse scenario’s denkt en welke optie uw voorkeur heeft.
Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Expeditie Eindhoven: zo veel mogelijk mensen aan het werk Advies gevraagd aan de commissie om Gelet op de promotionele waarde van de ouderenambassadeur en de hiervoor benodigde organisatorische en financiële inzet in relatie tot het gewenste resultaat ‘het terugdringen van de werkloosheid onder ouderen’ vragen wij uw advies over de volgende mogelijkheden: 1. Overgaan tot het aanstellen van een ouderenambassadeur om aandacht te genereren voor het thema ouderenwerkloosheid en te kiezen voor een ouderenambassadeur: a. conform de Eindhovense ambassadeurs werkloosheid, b. via een ondersteunend ‘Sterk team’ volgens het model Mirjam Sterk, c. als boegbeeld van en afkomstig uit het Eindhovense bedrijfsleven. 2. Inzetten op het bereiken van aandacht voor het onderwerp ouderenwerkloosheid in combinatie met het terugdringen van de werkloosheid onder ouderen door het zoeken van aansluiting bij: a. het nog uit te werken idee van de competentiebank senioren, b. de landelijke UWV campagne Actieplan 55+, c. de Zilvervloot, Brabants Besten en Meesterbeurs. Argumenten 1.1 Het werken met ambassadeurs heeft promotionele waarde, de effectiviteit van dit instrument voor het terugdringen van ouderenwerkloosheid hangt mede af van de gekozen organisatievorm en de beschikbare financiën. Bij de argumenten 1.2, 1.3 en 1.4 gaan we in op het evenwicht tussen het effect van de inzet van ambassadeurs voor het terugdringen van de ouderenwerkloosheid en de benodigde inzet hiervoor. 1.2 Aanstellen ouderenambassadeurs werkloosheid á la de Eindhovense ambassadeurs of de landelijke jeugdambassadeur Mirjam Sterk. De Eindhovense ambassadeurs werkloosheid (8 voor jeugd; 3 voor ouderen) gingen februari 2014 naar aanleiding van een bestuurlijk initiatief enthousiast van start en kreeg rondom de start de nodige publiciteit. Maar de uit de doelgroep werkloze jeugd / ouderen afkomstige ambassadeurs werden slechts drie maal ingezet waardoor het initiatief verwaterde. De geringe inzet van de ambassadeurs had als achterliggende reden dat het concept niet goed was ingebed (hoe, wanneer en waarom zetten we een ambassadeur in), het instrument niet op het netvlies van partijen stond, er geen budget voor dit initiatief was en er onvoldoende duurzame afspraken waren gemaakt over verantwoordelijkheden. De landelijke jeugdambassadeur Mirjam Sterk kreeg zowel bij de start in 2013 als daarna veel bekendheid. Achter dit professionele initiatief staat het Sterkteam dat het nodige aan investeringen vergt van de deelnemende partijen aan inzet, geld, toewijding en expertise. Het is een kapitaal- en kennisintensief project waar naar schatting jaarlijks al gauw drie ton voor nodig is. De ambassadeur zelf krijgt per uur betaald. Daardoor kan dit team, dat zelf geen banen creëert, prima sturen op media-aandacht en het maken van afspraken tussen
2
Raadsnummer 15R6192
de politiek, de overheid en het onderwijs om de jeugdwerkloosheid terug te dringen. In de pers worden vraagtekens gezet bij het belang van dit initiatief voor het daadwerkelijk terugdringen van de werkloosheid onder de jeugd. Ook de duurzame effecten van de inzet zijn nog onvoldoende bekend. 1.3 Boegbeeld van en afkomstig uit Eindhovense bedrijfsleven Als we een boegbeeld afkomstig uit het Eindhovense bedrijfsleven bereid vinden om zich in te zetten voor het bestrijden van de werkloosheid onder ouderen krijgen we de beschikking over het netwerk van deze persoon. Om deze ambassadeur succesvol zijn boodschap te laten brengen met de bijbehorende exposure hebben we een team nodig dat functioneert binnen een organisatievorm met een duidelijk doel en zijn er afspraken nodig over financiën en verantwoordelijkheden. 1.4 Opteren voor scenario 1a, 1b of 1c? Op basis van voornoemde bevindingen verwachten we dat de inzet van een ouderenambassadeur conform argument 1.1, 1.2 of 1.3 naast exposure voor het onderwerp ouderenwerkloosheid alleen bijdraagt aan het daadwerkelijk terugdringen van de werkloosheid onder ouderen als daar een ‘sterk team’, goede afspraken over doel, inzet en verantwoordelijkheden en de nodige financiële middelen voor promotionele doelen en de inzet van menskracht tegenover staan. Als de keuze valt op scenario 1a, 1b of 1c is een nadere uitwerking inclusief kostenparagraaf nodig. Met de kanttekening dat, voor zover we dit nu kunnen overzien, de benodigde financiële middelen vanuit de bestaande programmalijnen ontbreken voor deze combinatie van exposure en effectiviteit. 2.1 Terugdringen ouderenwerkloosheid door het zoeken van aansluiting op landelijke, provinciale en regionale initiatieven Wij vinden het van belang dat de aandacht (de exposure) voor ouderenwerkloosheid daadwerkelijk leidt tot banen voor ouderen. Omdat ervaringen met het instrument ambassadeur op zichzelf minder positief zijn en we toch een goede verbinding willen leggen tussen exposure en effectiviteit hebben we ook gekeken naar de mogelijkheid om aan te sluiten bij andere initiatieven en het gebruik van instrumenten zoals bijvoorbeeld de Meesterbeurs voor 50+ . 2.2 Idee competentiebank senioren: eerst ervaring opdoen met Meesterbeurs Bij het idee competentiebank voor senioren gaat de bedenker uit van het matchen van vraag en aanbod op basis van competenties, met een garantie op werk en daarmee op inkomen. Er is geen sprake van baangarantie. Het betreft een gesloten systeem met een win-win systeem voor de oudere, de overheid en de arbeidsmarkt (senior aan de slag, minder uitkering, flexibele arbeidsmarkt). Een vernieuwend idee dat nog niet rijp is voor de praktijk. De uitwerking van dit idee kost menskracht en geld en is naar verwachting vooral succesvol als het minimaal regiobreed en met partners gebeurt. Ook de Meesterbeurs (zie paragraaf 2.4) werkt met digitale matching op basis van competenties, maar dan voor een beperkte doelgroep. We stellen voor om op basis van de ervaringen die we opdoen met de Meesterbeurs te besluiten of en hoe we verder gaan met digitale matching op basis van competenties. Ook al omdat naast het idee competentiebank senioren er meerdere
3
Raadsnummer 15R6192
interessante initiatieven op dit vlak gaande zijn op basis van ideeën van Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarktvraagstukken. 2.3 De UWV campagne ‘Actieplan 55+ Werkt’ geeft landelijke publiciteit Het kabinet heeft in het kader van de bestrijding van de ouderenwerkloosheid 67 miljoen vrijgemaakt voor de uitvoering van het UWV Actieplan 55+ Werkt. Dit geld is bestemd voor 1) netwerkbijeenkomsten en inspiratiedagen voor oudere werklozen, 2) scholingsvouchers van maximaal € 750,- voor bij- of omscholing met het vooruitzicht op een baan en voor 3) een bijdrage van ten minste € 300,- voor uitzendbureaus als zij een oudere werkloze voor minimaal drie maanden (of langer) plaatsen. De landelijke publiciteit in het kader van de UWV campagne voor het onderwerp ouderenwerkloosheid draagt bij aan de aandacht voor dit onderwerp in Eindhoven. Als gemeente kunnen we partners attenderen op de mogelijkheden van het actieplan. 2.4 Aansluiten op de initiatieven Zilvervloot, Brabants Besten en Meesterbeurs heeft lokale impact De lokale organisatie De Zilvervloot begeleidt oudere werkzoekenden in 1 op 1 trajecten succesvol naar werk via (digitale) matching van vraag en aanbod op de onderdelen opleiding, kennis en competenties. In 2014 werden er 30 trajecten voor bijstandgerechtigden afgerond. Wij vinden het belangrijk voor de beeldvorming over werkzoekende 45-plussers dat het succes van deze trajecten wordt verspreid. Voor deze publiciteit maken we graag gebruik van het uitgebreide netwerk van De Zilvervloot. Dit gaan we binnenkort met deze organisatie bespreken. We zijn van plan een deel van de (resterende) Buigmiddelen voor deze publiciteit in te zetten. Brabants Besten is een provinciaal ambassadeursnetwerk. Hierop aansluiten levert provinciale publiciteit (mogelijk met behoud van lokale kleur) en gratis inzet van ondernemers met een sociaal profiel. De kosten zijn nog onbekend maar waarschijnlijk niet zo hoog. We verwachten dat deze uit het (restant) Buigmiddelen gefinancierd kunnen worden. Het instrument Meesterbeurs wordt op meerdere plaatsen in Nederland in de markt gezet. De Meesterbeurs is een vorm van digitale matching waarbij 50-plussers die een bijstanduitkering ontvangen en die moeite hebben met het vinden van een baan voor maximaal zes maanden met behoud van uitkering aan de slag kunnen bij een werkleerbedrijf. Op 13 januari 2015 is de Meesterbeurs aan de raad gepresenteerd. We zetten dit instrument in Eindhoven in om bij te dragen aan het terugdringen van de werkloosheid onder ouderen en maken daarbij gebruik van landelijke, provinciale en lokale publiciteit om het thema onder de aandacht te brengen. In Eindhoven gaat het om 250 beurzen op een totaal van circa 2100 WWB cliënten van 50+. De uitvoeringskosten voor dit project bedragen € 43.500,- en worden gedekt uit de BUIGmiddelen. 2.5 Opteren voor scenario 2a, 2b of 2c? Voor Eindhoven is het daadwerkelijk terugdringen van de werkeloosheid onder 45-plussers gebaat bij een combinatie van de bij 2.3 en 2.4 beschreven initiatieven (de scenario’s 2b en 2c). Hierdoor komt een samenspel op gang van de noodzakelijke (lokale) publiciteit voor zowel ondernemers als werkloze ouderen, het Actieplan 55+ Werkt, het provinciale ambassadeursnetwerk, het instrument Meesterbeurs en het benutten van de digitale
4
Raadsnummer 15R6192
matching en het netwerk van Zilvervloot. Wij stellen voor deze combinatie inclusief financiële paragraaf nader uit te werken. Uitgangspunten, doelstelling en randvoorwaarden Expeditie Eindhoven Met ons arbeidsmarktbeleid willen wij aansluiten op de behoefte van bedrijven, de economische ontwikkeling in onze regio stimuleren en duurzame werkgelegenheid voor onze inwoners creëren, zowel voor de top als de onderkant van de arbeidsmarkt. Het gaat niet alleen om mensen in loondienst maar ook om zelfstandigen. We blijven inzetten op 27min (Plan van Aanpak Jeugdwerkloosheid) en 45-plus doelgroepen. We sluiten aan op de Brainport ambities en werken samen met ondernemers, onderwijs en bewoners aan een stad waar bedrijvigheid en werkgelegenheid hand in hand gaan. Procesafspraken We betrekken uw advies bij de verdere bestrijding van de werkloosheid onder ouderen en informeren uw raad hierover via een RIB. Ter inzage gelegde stukken N.v.t.
Burgemeester en wethouders van Eindhoven, secretaris
5
