onderbouwt it-beslissingen Europa omarmt Indiase outsourcers GOEDE SOFTWARE IS ONZICHTBAAR

onderbouwt it-beslissingen 1 0

o k t o b e r

2 0 0 7

•

n u m m e r

1 1

•

j a a r g a n g

1

•

w w w . i t - e x e c u t i v e . n l

Europa omarmt Indiase outsourcers

IN HET NIEUWS CIO UIT ISOLEMENT Nederlandse it-directeuren leiden een geïsoleerd bestaan tussen business managers met beperkte it-kennis en collega’s die ze aansturen. Met de online ontmoetingsplek van CIOnet kunnen ze elkaar opzoeken en kennis delen. p. 5

MANAGEMENT AMBITIES PAUL SCHUYT Directeur LogicaCMG Nederland Paul Schuyt wil zijn vleugels uitslaan. Hij heeft een oogje op de post ceo van kleinere landen binnen het concern om internationale ervaring op te doen en cultuurverschillen te managen. p. 14

TECHNOLOGIE REAAL WARS VAN UITBESTEDEN Nico Jongerius heeft het als cio bij Reaal Verzekeringen getroffen. Hij zit bij de hoofddirectie aan tafel, zijn infrastructuur is al vijftien jaar op componenten gebaseerd en van outsourcen is geen sprake. p. 26

De drie grootste Indiase ictdienstverleners TCS, Infosys en Wipro zijn aan een stevige opmars bezig op de Europese markt.

D

e groeicijfers van Indiase bedrijven in Europa zijn indrukwekkend. TCS en Infosys zagen hun Europese omzet in

2006 met 40 procent toenemen, becijferde IDC kort geleden. Deels komt dit door een fi kse uitbreiding van het aanbod, waar naast software-ontwikkeling nu ook diensten als applicatiebeheer en rekencentrumdiensten deel van uitmaken. Maar ook de kwaliteit is goed, blijkt uit het vorige week ge-

presenteerde jaarlijkse onderzoek ‘Outsourcing performance’ van Giarte onder Nederlandse afnemers. Gevestigde aanbieders als Getronics, Atos Origin en IBM, die nu 46 procent van de Nederlandse uitbestedingsmarkt in handen hebben, krijgen het zwaar te verduren. p. 31

MENS & WERK LIEVER LUI DAN MOE Tegen hun managers zeggen jonge it’ers dat ze op zoek zijn naar uitdagend werk. De waarheid is dat ze vooral geinteresseerd zijn in vrije tijd. Alleen durven ze daar niet voor uit te komen. p. 40

1

GOEDE SOFTWARE IS

0

ONZICHTBAAR

1

Werkt vanzelfsprekend. Zoals de zorgoplossingen van IBS. Onzichtbaar om mee te werken. Maar wel zichtbaar in uw resultaten.

0 3 8

www.ibs.nl

30% energie besparen? Kijk op pag 36-37

5

Doe de IT Zichtbaarheidstest op

8

Hoe onzichtbaar is úw IT eigenlijk?


8cj ln e\kn\ib n\^mXck# jkXXk _\k ^ifj mXe ln n\ibqXXd_\[\e ffb jk`c% 9`a 99\pfe[ n\k\e n\ [Xk%;XXifdjki\m\en`aeXXi\\eqf_ff^df^\c`ab\ Y\kiflnYXXi_\`[d\k\\elgk`d\^XiXek`\mXe00#0% ;\ \oZclj`\m\ Yi\\[YXe[[`\ejk\e mXe 99\pfe[% ;`\ q`aeXck`a[`eZclj`\]feq\^XiXek`\%

9\c'/''$))*0--*f]b`abfgnnn%YY\pfe[%ec @ek\ie\k K\c\]fe`\ @G$MGE K_l`jn\ib\e

REDACTIONEEL

INHOUD KORT IN HET NIEUWS 4-13 Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 7 Trends en feiten 9 Wannahave 11 Column Dominique Deckmyn

Leiden en volgen

MANAGEMENT

De internetrevolutie heeft ons handelen binnen een decennium beïnvloed tot in alle haarvaten van onze maatschappij. Een zeer groot deel van onze bevolking boekt reizen online, gebruikt Google en Wikipedia om informatie te verzamelen, bekijkt foto’s van de familiereünie in een online fotoalbum, koopt boeken bij Bol.com en luistert radioprogramma’s via podcast alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. En dat is het ook inmiddels. Typerend voor dit onlinetijdperk is dat de ontwikkeling in de consumentensector mijlenver voor loopt op de zakelijke automatisering. Dat gat lijkt eerder groter dan kleiner te worden. Bedrijven moeten daar wat mee. Werknemers zijn namelijk ook consumenten. Ze zijn gewend aan Google, Wikipedia, rss, chatten, mashup’s, mailboxen met 2 gigabyte opslagcapaciteit – of zelfs virtuele werelden – en verwachten dat ook in de bedrijfsomgeving. Verstandige bedrijven adapteren succesvolle consumententechnologie en sluiten daarbij aan. Je kunt de buitenwereld als bedreigend zien maar ook als een fantastische proeftuin. Neem over wat grote groepen leuk of nuttig vinden. Diezelfde mensen werken ook bij uw bedrijf. Bedenkingen en risico’s zijn er natuurlijk altijd. Je moet natuurlijk wel twee keer nadenken over de consequenties van het toelaten van nieuwe technologie. Ten eerste is er na de information overload ook al lang sprake van een communication overload. Dan zijn er beveiligingszorgen. Die zijn soms op te lossen door professionele alternatieven voor gratis online producten te gebruiken, zoals bij chat. Tenslotte zijn er beheerzorgen, soms ingegeven door strengere accountancyregels. Sommige – vooral internationale – organisaties hebben daaruit de conclusie getrokken dat alle communicatie van medewerkers gescreend en bewaard moet worden. Er verschijnt zelfs software om de sociale netwerken waar medewerkers in bedrijfstijd actief in zijn te documenteren en te archiveren. Dat lijkt mij het paard achter de wagen spannen. Maar goed, elke organisatie moet daarin zijn eigen keuzes maken. Wie innovatief wil zijn kan vandaag de dag het best de ontwikkelingen in de online consumentensector volgen. Daar vinden de baanbrekende vernieuwingen plaats. Je ziet dat de grote zakelijke softwareleveranciers keer op keer de ontwikkelingen op internet omarmen of navolgen. Kennisbanken worden Wikipedia’s, de toespraak van de directeur wordt een blog, het intranetportaal wordt een mashup. Bijblijven is dus het devies.

Fred van der Molen Hoofdredacteur IT Executive

nr 11 • 10 oktober 2007

14 Interview Paul Schuyt, ceo LogicaCMG Nederland 17 Column Charles Groenhuijsen 18 Uitbesteding van regie is de nieuwste trend 21 Wat mensen drijft 22 Management kort 23 Column George Ataya

TECHNOLOGIE 26 Interview Nico Jongerius cio Reaal Verzekering 28 ‘Afrika wijst de weg’ 29 Column Ron Tolido 31 Indiase outsourcers plannen Europese opmars 34 Wipro wil geen grote overname 29 Column IT&Recht Patrick van Eecke

FORUM 39 Lezersreacties 39 Agenda

MENS & WERK 40 41 44 45

Nieuws arbeidsmarkt Banencaroussel Portret van een it-manager Column René Diekstra

ESCAPE 46 Nerdville 46 Colofon

ADVERTEERDERSINDEX 01 Afas ERP Software 01 A2 Networks 02 Bbeyond 42 Brunel 10 Capgemini 48 Dell 47 IBM 01 IBS 13 KPN 24-25 Microsoft 08 NOD32 20 SLTN 12 Synergio 38 VNU Jaarbeurs 3

IN HET NIEUWS ORANGE NAAR T-MOBILE France Telecom heeft de verkoop van haar Nederlandse internet- en mobiele activiteiten (Orange Nederland) aan Deutsche Telekom bekend gemaakt, voor een bedrag van 1,33 miljard euro. De directie van France Telecom heeft haar goedkeuring gegeven na een positief advies van de ondernemingsraad van Orange Nederland. De activiteiten worden ondergebracht bij T-Mobile.

Hoe groot is de Walvis?

S

taatssecretaris Jan Kees de Jager zond vorige week het vuistdikke rapport ‘Integrale probleemanalyse loonaangifteketen’ naar de Tweede Kamer. Tot in de puntjes wordt uitgelegd wat er misging bij het overhevelen van de loonheffi ngen van het UWV naar de Belastingdienst. Over de bedrijven die oude heffi ngen uit hun loonad-

HOSTED SAP SAP begint met ‘SAP Business ByDesign’ een nieuwe hosted dienst voor het mkb. Met deze stap wil SAP voorblijven op de concurrentie waaronder rivaal Microsoft. Een bedrijf met 100 gebruikers kan de ERP-software in gebruik nemen voor minder dan 180.000 dollar per jaar, vergeleken met miljoenen dollars die een implementatietraject van de traditionele SAP-software kan kosten. SAP Business ByDesign start met een select aantal klanten in de VS en Duitsland. Het kost 149 dollar per gebruiker per maand, met een minimum van 25 gebruikers per klant.

ministratie moeten toveren om de gestrande wet Walvis weer vlot te trekken, horen we weinig tot niets. Daar wil IT Executive graag verandering in brengen. Lucht uw hart over uw automatiseringsperikelen, zodat we met een fi ks artikel terug kunnen slaan. U kunt reageren via it-redactie@ kluwer.nl.

•

Open documentformaat krijgt aanhang Met de komst van alternatieven voor Microsoft Office komt de interoperabiliteit van kantoorautomatisering hoog op de agenda te staan. In de op te richten Opendocsociety praten Nederlandse organisaties elkaar bij over de invoering van open bestandsformaten.

S

inds het actieplan open standaarden en open source van staatssecretaris Heemskerk is er weinig discussie meer over de noodzaak van open standaarden en open source software bij de overheid. “Het komt nu aan op de uitvoering”, zegt Arjan Kamphuis van Gendo, een bedrijf dat organisaties advies geeft over leveranciers onafhankelijkheid en één van de deelnemers aan de Opendocsociety. “De rijksoverheid moet vanaf april 2008 het Open Document Format ondersteunen. Januari 2009 volgt de rest van de overheid. Voor deze overstap is veel kennis nodig. Veel organisaties denken dat ze Microsoft Office vaarwel moeten zeggen. Dat is niet zo. Met wat aanpassingen kan deze bestaande software goed met ODF overweg.” De Opendocsociety, die op 23 oktober officieel gelanceerd wordt, is bedoeld om ervarin-

SCO BIJNA TEN ONDER Ten gevolge van onder meer uitgeputte reserves heeft SCO Group een aanvraag ingediend voor surseance van betaling. In het laatste kwartaalrapport van SCO Group aan de Amerikaanse Securities and Exchange Commission, laat SCO zelf er geen twijfel over bestaan dat haar bestaan aan een zijden draadje hangt. SCO verloor een belangrijke rechtszaak waarin werd bepaald dat Novell de copyrights op Unix bezit, en dat SCO licentierechten aan Novell moet afdragen voor overeenkomsten die het heeft afgesloten met Sun en Microsoft.

4

nr 11 • 10 oktober 2007

gen over standaardiseren op een open documentformaat als ODF met elkaar te delen. Naast overheidsorganisaties doen ook bedrijven als Capgemini, IBM, Sun, Novell en Bull mee aan dit initiatief. “Er is veel vraag naar open standaarden die afnemers minder afhankelijk maken van dominante leveranciers”, zegt Ron Tolido van Capgemini. “Bij de overheid spitst zich dat nu toe op ODF en open source content management software.” Hard nodig Er zijn nog veel misverstanden rond open standaarden weg te halen, vindt Kamphuis. “Op de werkvloer weet men vaak heel goed hoe het zit”, vervolgt hij. “Op managementniveau kom ik nogal eens hardnekkige misverstanden tegen. Zo meldde een manager van een ministerie dat het ging standaardiseren op Microsoft Office 2003. Dat is standaardiseren op een

product en niet op een documentformaat. Je bindt zo de hele keten met handen en voeten aan één leverancier. Zodra instanties niet met deze software werken, kun je informatie niet uitwisselen. Zo werkt internet toch ook niet? Daar kun je ook informatie uitwisselen los van het platform en het besturingssysteem dat jezelf gebruikt. Zo moet het ook met documenten.” Microsoft is niet bij voorbaat de gebeten hond. “Als Microsoft morgen meldt dat ze mee willen doen aan open standaarden zijn ze meer dan welkom. Het is een leverancier met veel invloed en aanzien. Ik constateer alleen dat dit concern zijn eigen bestandsformaat heeft geïntroduceerd in de nieuwe software Office 2007 om .doc-bestanden goed leesbaar te houden. Iso-certificering heeft dit formaat nog lang niet. Als Microsoft de ondersteuning van ODF in zijn producten verder verbetert, zou dat een hele stap vooruit zijn”, aldus Kamphuis.

•

WEEKMAKERS

CIO staat niet langer alleen Nederlandse it-directeuren leiden een geïsoleerd bestaan tussen business managers met beperkte it-kennis en collega’s die ze aansturen. CIOnet wil met een online ontmoetingsplek een luisterend oor van en voor collega’s creëren.

“I

t-directeuren bevinden zich in een geïsoleerde positie”, stelt initiatiefnemer en managing partner van de Nederlandse afdeling van CIO-

Geen Hyves Volgens Van Bolhuis is er onder de doelgroep van it-beslissers grote behoefte aan een online ontmoetingsplek. “CIOnet gaat

in een gewoon sociaal netwerk als linkedin is de cio opgejaagd wild net, Herman van Bolhuis. “Collega’s die ze aansturen zijn geen goed klankbord voor belangrijke beslissingen. Onder business managers is de kennis over strategische inzet van informatietechnologie laag, veel lager dan in de VS waar directies duidelijk meer weten van it. Toch willen cio’s van anderen horen wat zij met belangrijke onderwerpen zoals sourcing, governance en architectuur aanmoeten. Ook op trendy onderwerpen als green it willen ze hun organisatie graag langs de meetlat leggen.” Vertegenwoordigers uit de academische wereld krijgen ook een plek in het netwerk om de cio’s beter toegang te geven tot universitaire kennis.

ze waardevolle contacten opleveren. Het is geen gewoon sociaal netwerk als Linkedin waar cio’s opgejaagd wild zijn”, aldus Van Bolhuis. Een beperkt aantal vertegenwoordigers van leveranciers hebben toegang, maar volgens Van Bolhuis is er toch een waardevrije omgeving omdat ze niet commercieel mogen werven en gewoon meedoen met het inhoudelijke gesprek. Om de online community aan het praten te krijgen zullen in eerste instantie een aantal fysieke netwerkbijeenkomsten plaatsvinden. “De huidige cio’s in Nederland behoren duidelijk niet tot de jonge Hyves-generatie. Mensen moeten elkaar eerst een paar keer bij een bijeenkomst gesproken hebben voordat de online discussie op gang komt. Dat gaan we dus ook doen.” Volgens Van Bolhuis hebben tot nu toe 150 mensen interesse getoond in CIOnet. Hij streeft naar 400 aangesloten leden volgend jaar zomer. Niet alle mensen die zich aanmelden worden toegelaten. Alleen itmanagers, die minstens twintig mensen aansturen of een vergelijkbaar jaarlijks it-budget te spenderen hebben, krijgen een uitnodiging om mee te doen.

•

Volgens Herman van Bolhuis, managing partner van CIOnet, bevinden Nederlandse it-directeuren zich in een geïsoleerde positie.

APPLICATIES ZONDER BESTURINGSSYSTEEM? …utopie? het bestaat al. In de vorige Weekmakers wees ik erop dat virtualisatiesoftware steeds meer de rol en status gaat overnemen van het serverbesturingssysteem. Ik voorspelde dat besturingssystemen in gevirtualiseerde omgevingen een stuk compacter kunnen en zullen gaan worden. Maar de werkelijkheid blijkt al met mijn voorspelling aan de loop gegaan. Softwareleverancier BEA levert sinds deze week Java-appliances voor VMware waar het hele besturingssysteem én de Java Virtual Machine tussenuit is gesloopt. Stel je voor: een leven zonder Windows en Linux! Deze oplossing is eigenlijk de onverwachte uitkomst van een optimalisatietraject. Het is een publiek geheim dat applicaties in gevirtualiseerde omgevingen minder presteren dan op één fysiek besturingssysteem. Een prestatieverlies van zo’n twintig procent schijn je voor lief te moeten nemen. BEA heeft gekeken op welke wijze de prestaties van zijn Java-applicaties in een gevirtualiseerde omgeving kunnen worden verbeterd. De uitkomst is vrij revolutionair: de java-appliance rechtstreeks laten communiceren met de virtualisatiesoftware en de twee generieke tussenlagen in zijn geheel verwijderen: de jvm en het besturingsssyteem. Dat levert een geheel nieuwe categorie Virtual Appliances op die zo’n veertig procent beter zouden presteren dan dezelfde software draaiend op de traditionele softwarestack (jvm + os + vmware). Binnenkort beginnen ook de eerste bedrijven in Nederland met tests van deze software. Voor wie dit allemaal techneutengepraat vindt, geloof me. This is hot stuff. STAAT CO2-REDUCTIE ECHT OP HET NETVLIES? …niet van de it-managers. Ik stap koud uit een lezing van een Gartner-goeroe die voorspelt dat Green IT en energiebesparingstechnieken de komende jaren voor een trendbreuk (distruptive technology) gaan zorgen in onze sector, komen me de resultaten onder ogen van The Economist Intelligence Unit waaruit blijkt dat de meeste organisaties alleen maar lippendienst bewijzen aan het milieu. Die indruk had ik al. Groene it is meer een item onder it-leveranciers dan -gebruikers. Voor het onderzoek zijn meer dan tweehonderd cio’s en it-managers ondervraagd. Hoewel in tweederde van de organisaties iemand op directieniveau verantwoordelijk is voor energie en milieu, blijkt in slechts 45 procent van de bedrijven een concreet programma voor CO2-reductie te bestaan. Specifieke doelstellingen ontbreken veelal. In West-Europa is nog het meeste aandacht voor energie- en milieuzaken: bij 62 procent van de organisaties is het een onderwerp op directieniveau. Binnen die organisaties heeft 17 procent daarvoor een speciale functie geschapen en soms wordt de portefeuille milieu bij de cio of it-manager ondergebracht. Zeer opvallend is dat ruim de helft van de bedrijven geen idee heeft hoeveel energie hun it-systemen opstoken. Van de bedrijven die dit energieverbruik wel in kaart brengen, steeg het energieverbruik de laatste twee jaar met een kwart. De onderzoekers concluderen: milieu en energie kunnen op enorme aandacht rekenen, maar nog slechts weinig organisaties kijken vanuit it-perspectief naar strategieën om organisaties duurzamer en minder energieverslindend te laten werken. IT Executive doet overigens in samenwerking met MarqIT eigen onderzoek naar dit onderwerp (zie www.it-executive/enquete). Ik ben benieuwd of de situatie in Nederland anders is. nr 11 • 10 oktober 2007

5

IN HET NIEUWS

Digitaal loket schiet niet op

SCHEEPBOUWER TWEE JAAR EXTRA Het contract van KPN met haar ceo Ad Scheepbouwer, dat zou aflopen op 1 juli 2009, zal worden verlengd tot 1 juli 2011. De Raad van Commissarissen wil bovendien Scheepbouwers ‘variabele beloning voor de lange termijn’ significant verhogen.

U

it onderzoek van Cascadis blijkt dat een groot aantal Nederlandse gemeenten nog steeds moeite heeft met de digitaliseringsnorm van de rijksoverheid. De rijksoverheid heeft zich ten doel gesteld om 65 procent van de diensten aan burgers en bedrijven ook in elektronische vorm aan te bieden. Ruim 40 procent van de gemeenten haalt deze norm niet. Cascadis, een beroepsvereniging van webmanagers en contentbeheerders, zegt geschrokken te zijn van de slechte resultaten. Daarnaast stellen de prestaties van gemeenten die

BILL OP KOP Voor de veertiende keer in successie voert Bill Gates de Forbes-lijst van rijkste Amerikanen aan, met een geschat vermogen van 59 miljard dollar. Vijf personen uit de top-10 hebben een it-achtergrond; behalve Gates zien we Larry Ellison van Oracle op vier (26 miljard dollar), op een gedeelde vijfde plaats de oprichters van Google, Sergey Brin en Larry Page (beiden goed voor 18,5 miljard) en op acht Michael Dell (17,2 miljard).

wel een digitaal loket hebben weinig voor. Het overgrote deel van de gemeenten (80 procent) bevindt zich nog in de beginfase van de elektronische dienstverlening, waarbij een zeer beperkte vorm van interactie mogelijk is. Cascadis betwijfelt of de gemeentelijke systemen klaar zijn om op korte termijn aan te sluiten op landelijke basisvoorzieningen zoals DigiD, GBA en het burgerservicenummer. Volgens Cascadis moet de regie en samenwerking tussen Rijksoverheid en gemeenten én gemeenten onderling veel beter. Grote gemeenten die het veel beter doen zouden kleinere

gemeenten op sleeptouw moeten nemen. Nederland is in Europees verband afgedaald naar een 16e plaats. Landen als Denemarken, Duitsland en Oostenrijk hebben e-government hoger op de politieke agenda staan en boeken veel betere resultaten. Volgens Cascadis moet Nederland onderzoeken of er bindende afspraken gemaakt kunnen worden. Cascadis zegt dat de uitkomsten van het eigen onderzoek representatief zijn omdat 32 procent van alle 458 gemeenten meegedaan hebben aan het onderzoek.

•

Cybercrime professionaliseert Het nieuwste halfjaarlijkse cybercrime-rapport van Symantec schildert een somber beeld. Er wordt driftig handel gedreven in gestolen informatie en in toolkits voor het samenstellen van aanvallen.

3COM OVERGENOMEN Netwerkbedrijf 3Com wordt overgenomen door een Amerikaanse investeringsmaatschappij. 20 procent van de aandelen komen daarbij in handen van het Chinese Huawei. De Amerikaanse politiek is bezorgd over de buitenlandse inmenging, dus de overname van 3Com zal naar verwachting grondig worden onderzocht, voordat er goedkeuring voor wordt gegeven.

TULIP WIL COMMODORE Het Nederlandse Tulip Computers wil een overnamebod uitbrengen op Commodore International Corporation (CIC). Tulip wil dat doen met haar eigen aandelen, in een ruilverhouding van een aandeel Tulip op tien aandelen CIC, eventueel in nieuw uit te geven aandelen Tulip. Commodore verkoopt een lijn draagbare digitale media producten.

H

et nieuwste Internet Security Threat Report van Symantec, dat rapporteert over de eerste zes maanden van 2007, signaleert een toenemend gebruik van geavanceerde ‘toolkits’ voor kwaadaardige aanvallen door cybercriminelen.

Die toolkits blijken steeds vaker gewoon te koop. Een voorbeeld hiervan is MPack, een professioneel ontwikkelde toolkit waarvan het succes via een bijbehorende online beheerconsole is te volgen. Eveneens verkrijgbaar voor cybercriminelen zijn ‘phishing-tool kits’, waarmee een aanvaller websites voor phishing-doeleinden kan opzetten die legitieme websites nabootsen. Veel misbruik wordt er ook gemaakt van fi nanciële-, sociale- en carrièresites. Deze websites kunnen veel vertrouwelijke gebruikersinformatie opleveren, waarmee men kan proberen om identiteitsdiefstal of online fraude te plegen, of toegang te krijgen tot andere sites vanwaar weer nieuwe aanvallen zijn op te zetten. Vergaarde informatie wordt door criminelen in een soort ‘schaduw-economie’ verhandeld, waarbij creditcards het populairst blijken; zij vertegenwoordigden 22 procent van alle advertenties. Bankrekeningen werden nipt tweede met 21 procent. Het volledige Internet Security Threat Report is te vinden op www.symantec. com/threatreport.

•

6

nr 11 • 10 oktober 2007

TRENDS EN FEITEN VOORDELEN VAN OPEN Open source databases geven gebruikers meer vrijheid in applicatie-ontwikkeling, omdat zij uit de dwangbuis van de leverancier kunnen ontsnappen. Daarnaast wordt de komst van open source databases toegejuicht, omdat het de bestaande leveranciers onder druk zet de licentiekosten te verlagen. De komst van open varianten is dus goed voor de eigen portemonnee. Dat blijkt uit een enquete die leverancier Ingres van de gelijknamige open source database heeft laten houden onder 55 grote overheidsinstanties en bedrijven in Engeland. Besparingen dankzij open source 11%

25%

Erg mee eens

5% 59%

Mee eens Mee oneens Geen mening Bron: Ingres`

Virtualisatie ‘moet’

AANDACHTSPUNTEN BEHEER

Volgens analisten kan virtualisatie bedrijven helpen miljoenen te besparen en is het binnen twee tot drie jaar de belangrijkste techniek in het datacenter.

V

irtualisatie kan ervoor zorgen dat het energieverbruik afneemt, en kan de operationele kosten van bedrijven doen dalen, aldus een rapport van de Butler Group met als onderwerp de virtualisatie van de infrastructuur. In het rapport wordt becijferd dat een bedrijf met 250 servers middels virtualisatie over de komende drie jaar 4 miljoen dollar kan besparen. Stroombesparing in de orde van groot-

te van 157.500 dollar voor iedere duizend pc’s kan worden geboekt, wanneer in plaats van voor een volledige desktop-pc voor een ‘server-hosted desktop virtualization setup’ wordt gekozen. Veel bedrijven kiezen voor virtualisatie om kosten te besparen en merken dan pas andere voordelen, waarna virtualisatie onderdeel wordt gemaakt van het it-plan, aldus een woordvoerder.

•

Driekwart heeft flexplek

U

it onderzoek van Axians blijkt dat driekwart van de Nederlandse organisaties flexplekken voor zijn medewerkers heeft ingericht. 20 procent heeft voor alle werknemers in de organisatie een flexplek, en 55 procent voor een beperkt deel van het personeelsbestand. Aan het onderzoek namen in totaal 135 personen deel, afkomstig uit zowel de overheids- als de publieke sec-

tor. Voordelen van flexplekken liggen met name bij parttimers en beheerders. Door parttimers van flexplekken gebruik te laten maken, halen werkgevers een optimale waarde uit hun investeringen. En het werk van beheerders wordt eenvoudiger, omdat werknemers op een willekeurige plek kunnen gaan zitten zonder dat de beheerder daar extra handelingen voor hoeft te verrichten.

•

Vanwege de komst van de beheersoftware System Center Essentials liet Microsoft Marqit onderzoek doen naar de stand van het it-beheer in Nederland. Vertegenwoordigers van driehonderd grote Nederlandse organisaties gaven aan dat zij de komende tijd met name veel energie steken in virtualisatie van het serverpark, constante controle van de applicatie- en hardwareprestaties, applicatievirtualisatie en configuratiebeheer. Beheerissues Servervirtualisatie Prestatiecontrole Applicatievirtualisatie Configuratiebeheer 0

46% 43% 39% 10

20

29% 30 40

50

Bron: Marqit in opdracht van Microsoft

SERVERVIRTUALISATIE Hetzelfde onderzoek van Marqit laat zien dat servervirtualisatie op dit moment vooral in kleine opstellingen uitgeprobeerd wordt. De voornaamste reden om servers te virtualiseren is efficiënter gebruik van de hardware. Met virtualisatie stijgt het gemiddeld gebruik van servers van 4 procent naar 14 procent. Investeringen in nieuwe hardware is in een jaar tijd terug te verdienen, mits het beheer goed ingericht is. Een aantal issues zijn nog niet opgelost. Zo zijn de prestaties van applicaties in virtuele machines nog niet goed bij te houden, ook is er de nodige onduidelijkheid rond licenties. Virtualisatie van het serverpark 15% 5%

Veel

57% 23%

Alles Nog niet Kleine opstelling nr 11 • 10 oktober 2007

7

IN HET NIEUWS LINUX ZUINIGER MAKEN Intel hoopt met ‘LessWatts. org’ de open-source-gemeenschap aan het denken te zetten over het energieverbruik van Linux. Via de website kunnen verbeteringen aan de Linux-kernel worden getest, en zijn er toolkits beschikbaar waarmee is te berekenen hoeveel impact op het stroomverbruik veranderingen in de code hebben.

TERABYTE OP DISK Het Israelische Mempile heeft de TeraDisc uitgevonden; een schijfje ter grootte van een cd, maar met een opslagcapaciteit van 600 tot 700 GB. Over een jaar kan de disk zelfs doorontwikkeld zijn tot hij een capaciteit heeft van 1 TB. Door twee lichtbundels onder verschillende hoeken op het doorzichtige, fluorescerende materiaal te richten, kunnen gegevens in tot tweehonderd lagen worden weggeschreven.

Wi-Fi in ziekenhuis

T

NO heeft onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van wi-fi-apparaten in ziekenhuizen. De resultaten zijn dusdanig positief, dat ze gebruikt kunnen worden om richtlijnen te formuleren voor veilig wlangebruik in het ziekenhuis. Zolang de antennes van wi-fi-apparaten op meer dan

Heeft u een systeem dat virussen de mond snoert?

10 centimeter afstand van medische apparaten blijven, zijn ze nauwelijks storend. Dit blijkt uit het onderzoek, dat TNO samen met veertien mkb-bedrijven in vier ziekenhuizen uitvoerde. Bijna honderd medische apparaten zijn –zonder patiënten– in het ziekenhuis getest, waaronder apparatuur rond de patiënt op operatiekamers (OK), intensive care (IC), verpleegafdelingen, afdelingen voor KNF,

dialyse, cardiologie, neonatologie, chirurgie en radiologie. Op tien cm afstand stoorden wlanantennes 3 procent van de onderzochte medische apparaten. De 3 procents-grens wordt algemeen aangehouden als de aan gebruikers geadviseerde ‘veilige afstand’. Bij wlan ligt die grens dus op 10 centimeter. Ter vergelijking: bij gsm ligt de 3 procents-grens op anderhalve meter.

•

Open XML: nog geen ISO

P Al jaren gebruikt door Microsoft, Canon en Dell

NOD32 gebruikers wel. Die beschikken over een zesde zintuig dat de computer proactief beschermt. Zoals uw smaakvermogen u moet beschermen tegen bedorven voedsel, zo beschermt NOD32 tegen onbekende virussen en andere aanvallen. Vergelijk uw huidige product met NOD32 op www.nod32.nl. HOEVEEL SMAKEN KAN EEN MENS ONDERSCHEIDEN? KOM NAAR DE INFOSECURITY 2007 OP 31 OKTOBER EN 1 NOVEMBER, DOE DE TEST EN WIN EEN DINER VOOR TWEE PERSONEN! Of kijk op www.nod32.nl/itexecutive en test uw smaakvermogen. NOD32 Nederland Trapezium 302, 3364 DL Sliedrecht Tel.: +31 (0)184 64 77 20 Fax: +31 (0)184 64 77 49 www.nod32.nl, [email protected]

8

nr 11 • 10 oktober 2007

as in 2008 zal het documentformaat Open XML van Microsoft ISO-erkenning krijgen. Tijdens een stemming begin september was er geen tweederde meerderheid voor erkenning van dit bestandsformaat, dat aan de basis ligt van het nieuwe Microsoft Office 2007. Dil wil niet zeggen dat het spel over is voor Open XML. Microsoft kan de documentstandaard aanpassen aan de wensen van de ISO-leden. Microsoft ziet de afkeuring niet eens als slecht nieuws. In een mededeling zegt het bedrijf “sterke wereldwijde steun voor Open XML” te merken, “terwijl de laatste fase van de ISO-erkenning ingaat.” Ondanks deze beleefde reactie heeft Microsoft er alles aan gedaan om snelle ISO-erkenning

te realiseren. Dat blijkt wel uit de manier waarop het concern de stemming in Zweden heeft proberen te beïnvloeden. Aanwezigen in het SIS, het Zweedse Instituut voor Standaardisatie, klaagden dat Microsoft 23 partners had opgetrommeld om zo een aanzienlijke meerderheid voor ISOstandaardisatie te verkrijgen: 26 stemmen vóór, drie onthoudingen en zes tegenstemmen. Er werd hardop gepraat over een kaping van de stemming. Achteraf doken ook geruchten op dat Microsoft fi nanciële beloningen had beloofd voor de stemmen. Zweden heeft zich uiteindelijk onthouden wegens onregelmatigheden. Eén deelnemer had meer dan één keer gestemd.

•

WANNAHAVE

Het lijkt echt papier!

Recordbedrag voor illegale software

D

e Business Software Alliance (BSA) heeft met een schikking voor het gebruik van illegale software een recordbedrag weten binnen te halen; bijna 3,5 miljoen dollar. Het gaat om een internationaal mediabedrijf; er werd niet bekend gemaakt welk. De schikking volgt op een klacht die BSA namens haar leden had gedaan, waarna een politie-inval bij het bewuste bedrijf volgde. De software zonder licenties moet worden verwijderd, en voor de software die het bedrijf

blijft gebruiken moeten licenties worden aangeschaft. Het grote schikkingsbedrag was mede het gevolg van de lange periode waarin het gebruik van ongelicenseerde software plaatsvond. In een anonieme reactie zegt een woordvoerder van het betrokken bedrijf dat gedurende een periode van sterke groei, het bedrijf vertrouwde op een enkel individu voor het beheren van de software-licenties, over meerdere locaties.

•

Medisch dossier werkt

H

et ‘waarneemdossier huisartsen’ (wdh) biedt de waarnemend huisarts een samenvatting van het medisch dossier van een patiënt. Dat wdh kan medische fouten en onnodig medisch handelen voorkomen. Die conclusie wordt getrokken naar aanleiding van een onderzoek dat het Telematica Instituut en TNO onlangs in opdracht van Izit hebben gedaan. Het opvragen van de digitale samenvatting blijkt in

90 procent van de gevallen te werken. Ook de automatische terugkoppelingen van het consultverslag van de waarnemer naar de eigen huisarts functioneert in 80 procent van de gevallen. Uit het onderzoek bleek tevens dat artsen soms twijfelen aan de inhoudelijke kwaliteit van samenvattingen van collega’s. Regionale ‘communities of practice’ waarin huisartsen gezamenlijk werkwijzen vaststellen, lijken hiervoor een uitkomst.

•

iRex Technologies is een spin-off van Philips. Het bedrijf maakt ‘digitaal papier’; de iRex-technologie zorgt ervoor dat je digitale teksten op een beeldscherm kunt lezen en schrijven alsof het op papier is. Dat leent zich voor allerlei toepassingen, maar iRex focust zich vooralsnog voornamelijk op zakelijke toepassingen. Het ondersteunt bedrijven die overal en op elk moment hun informatie (kranten, boeken, documenten) willen kunnen laten zien aan klanten, abonnees of medewerkers. iRex heeft meer dan een jaar een product onder de naam iLiad. Als je vluchtig kijkt heeft het apparaat alle karakteristieken van een kleine tablet-pc, of beter van de e-Book die we langer geleden op de markt zagen. De iLiad heeft een monochroom e-Ink scherm voorzien van een paneel met een 8,1 inch beelddiagonaal en een resolutie van 1024 x 768. De resolutie is een van de grote troeven. Met zijn 160 dots per inch is de weergave aanzienlijk scherper dan het beste computerscherm. Dat komt namelijk niet verder dan 100 dpi. Dat maakt teksten op zo’n scherm gestoken scherp en zeer prettig leesbaar. Het scherm heeft bovendien een erg ruime zichthoek en het apparaatje gebruikt bovendien zeer weinig energie. Gebruik je hem drie uur per dag, dan kan hij zonder tussentijds opladen, meer dan een week zijn werk doen. Het apparaat leest een aantal documentformaten, waaronder XHTML en PDF. Het 256 MB intern flashgeheugen kan worden uitgebreid met een usb-stick. Gegevensuitwisseling kan via USB, de geheugenkaart en WiFi. Twee weken geleden liet iRex weten dat de Franse uitgever Les Echos, de grootste uitgever van financiële media en pionier op het gebied van dagbladen, als eerste ter wereld de dagelijkse krant uit zal brengen op de iLiad. Een jaarabonnement op de service van Les Echos kost, inclusief een iLiad, 769 euro. Voor de weergave van bewegend beeld is de e-Ink techniek nu nog ongeschikt, maar als e-boek of e-krant geeft de iLiad dankzij zijn grote, energiezuinige en uitstekend leesbare beeldscherm alle pda’s en andere smart-apparaten met hun kleine lcd-schermpjes het nakijken. Meer informatie > www.irextechnologies.com Specificaties: iLiad 2nd Edition, elektronisch papier scherm 8,1 inch, 1024 x 768, 160 dpi, 16 grijstinten, geïntegreerde Wacom Penabled sensor met Slim Pen, 400 MHz Intel XScale processor, 64 MB RAM, 256 MB flash geheugen, waarvan 128 MB voor de gebruiker, uitbreidbaar met USB-stick, SD/ MMC- en CF-geheugenkaarten, ingebouwde Li-ion accu, 3 uur laadtijd, stereospeakers, 3,5 inch hoofdtelefoonaansluiting, WiFi, (optioneel 10/100 Mb Ethernet Travel Hub), ondersteunt PDF/HTML/ TXT/JPG/BMP/PNG (meer formaten volgen), prijs 649,00 euro.

Onze coaches geven hun cursisten meer power.

Coaches van Capgemini Academy komen uit alle werkvelden die de IT bestrijkt. Zij hebben ruime praktijkervaring en staan in contact met 60.000 Capgemini collega’s wereldwijd. Zo voorzien zij de cursisten van waardevolle kennis en kunde uit de eerste hand. Het vormt de basis voor een inspirerende samenwerking tussen coach en cursist, met direct toepasbare kennis als resultaat. Bij Capgemini noemen we dit wereldwijd de Collaborative Business Experience. Of het nu om grote internationale leertrajecten gaat, of een individuele opleiding op maat, dankzij eigentijdse leermethodes en faciliteiten kan dat op de tijd en plaats die cursist en werkgever het beste uitkomt. Meer weten over studeren bij de marktleider? Kijk op academy.capgemini.nl, of stuur een mailtje aan [email protected].

Capgemini Academy. Door ervaring wijzer

COLUMN

Dell Duurzaam

DOMINIQUE DECKMYN

Goed gedaan Bill

D

ell wil de CO2-uitstoot van haar wereldwijde organisatie nog voor het einde van 2008 volledig ‘neutraliseren’. Dell CEO Michael Dell noemde dit initiatief “slechts het begin van een lange termijn samenwerking met klanten, leveranciers en andere belanghebbenden om daadwerkelijk iets voor het milieu te betekenen.” Nieuw is het ‘Plant a Forest for Me’-initiatief (www.dell.com/ plantaforest) voor herbebossingprojecten. Dit is een vervolg van ‘Plant a Tree for Me’ (www.dell.com/plantatree) voor klanten. Onder de oprichters van Plant a Forest for Me bevinden zich naast Dell ook ABN Amro, Ask.com, Salesforce.com en Wellpoint. Elk bedrijf heeft toegezegd om een gedeelte van zijn CO2-uitstoot te compenseren door bomen te kopen voor het Plant a Forest project. Koolstofneutraliteit impliceert het meten en vervolgens verminderen en elimineren van de broeikasgassen die de organisatie veroorzaakt. Om de gewenste koolstofneutraliteit te bereiken zal Dell nog zuiniger omgaan met energie, waar mogelijk duurzame energie toepassen, en de resterende uitstoot compenseren. Het bedrijf wil de CO2-uitstoot verminderen die wordt veroorzaakt door elektriciteitsverbruik, verwarming/ koeling van gebouwen en zakenreizen van werknemers. Leveranciers van Dell zullen worden aangemoedigd om de uitstoot van kooldioxide terug te dringen; wanneer een leverancier buitensporig produceert, kan Dell hem straffen. Klanten moeten ook ‘groener’ gaan denken en de focus van it-leveranciers doen verschuiven van het traditionele prijs/prestatiedenken, naar ‘prestatie/Watt’.

•

Open XML is afgekeurd door de ISO! Hoera! Weer een overwinning van de krachten van Vrijheid en Openheid op het heir van de Beelzebub uit Redmond! Ik resumeer en herformuleer de pers- en blogcommentaren een beetje, maar niet zo erg veel. Die commentaren zijn voorbarig: de ISO heeft alleen geweigerd om Microsofts Open XML-specificatie via een versnelde route (de fast track) als standaard goed te keuren. Het kan nog steeds alle kanten uit. Niet alleen zijn ze voorbarig, ze zijn ook misplaatst. Jarenlang hebben wij in het bedrijfsleven gemopperd over de documentformaten van Office. Dat het toch jammer was, dat die door Microsoft zo angstvallig werden afgeschermd. Wie overstapte op een ander kantoorpakket, was er op slag niet meer zeker van dat zijn contracten, offertes en facturen wel correct leesbaar waren door de klant. Wij riepen om een open standaard. Wat gebeurt: Microsoft heeft geluisterd en publiceert de specificaties van Open XML. Maar voor puristen is dat niet genoeg. Zij willen dat Open XML wordt afgekeurd. Waarom? Om heel uiteenlopende en vaak tegenstrijdige redenen. Dat er al een andere standaard is – het nog onafgewerkte en door vrijwel niemand gebruikte ODF – is daarvan zeker niet de sterkste. De verschillen tussen ODF en Open XML zijn groot genoeg om ruimte te laten voor twee standaarden. Laat ons ook niet vergeten dat de grote concurrent van ODF niét Microsoft Open XML is. Nee, de grote concurrent van ODF is Microsofts oude, gesloten .doc formaat. Als Open XML onderuit wordt gehaald, dan gaat de strijd straks tussen ODF en het nog steeds alomtegenwoordige .doc. Willen we dat echt? De echte vraag is waar professionele gebruikers van kantoorsoftware het meest mee opschieten. Verschillende gesloten, niet-compatibele formaten? Dat hebben we geprobeerd in de jaren ’80, en het was een hel. Eén dominant, gesloten formaat dat eigendom is van een monopolist? Dat werkte beter, maar bleef onaangenaam. Nu willen de puristen graag een open standaard, ODF, versus een gesloten, dominant formaat van een monopolist. En dus jaren van onduidelijkheid en compatibiliteitsproblemen.

Microsoft heeft als technologiebedrijf een aantal verdiensten. Eén daarvan is dat het zijn gebruikers zelden in de steek laat. Microsoft heeft ons van de IBM PC uit 1981 tot de quad-core Windows Vista machine gebracht, zonder grote breuk en met

open xml is niét de grote concurrent van odf minimale compatibiliteitsproblemen. Pc-software uit 1985 draait vandaag nog vaak probleemloos. Veel van wat Microsoft terecht wordt verweten (de gebreken van Windows, en het feit dat nieuwe releases steevast te laat komen) is trouwens toe te schrijven aan die pogingen om de continuïteit te garanderen. Dat mag toch ook wel eens gezegd. Met Open XML probeert Microsoft opnieuw om een stap voorwaarts te zetten zonder de compatibiliteit met het verleden op te geven. Dat betekent dat Open XML (net als elke versie van Windows sinds 1.0), een technisch compromis is. En dus complex en onelegant. Vandaar dat de specificatie van Open XML zesduizend pagina’s telt – het tienvoudige van ODF. Maar heeft u last van die 6.000 pagina’s? Ik niet. En ze hebben ook hun charme. Door de compatibiliteit met oudere Office-formaten, kunt u straks in principe al uw bestaande documenten converteren. ODF kan dat niet beloven. Nieuwe Open XML-documenten, zult u dan weer probleemloos kunnen omzetten naar ODF. Iedereen die kinderen opvoedt, weet dat je goed gedrag moet belonen en slecht gedrag afstraffen. Open XML is goed gedrag van Microsoft.

nr 11 • 10 oktober 2007

11

J]kmdlYYl$\YYjcjab_ b]]f]j_a]nYf E]l`]l]af\j]kmdlYYlfYmoc]mja_nggj g_]f$r]lb]]]f]f]j_a]afo]jcaf_\a]\] kdY_af_kcYfknYfhjg_jYeeYÌk]fhjgb][l]f kl]jcn]j_jggl&@]]dZabrgf\]j`g]\Ylo]jcl&

`]d\]j]naka] Kqf]j_ag`]]^l]]f eYjcleYfY_]e]fl Zmkaf]kk `]d\]j]naka]gn]j`g] \]n]dghe]fl ]]fgj_YfakYla]e]l hjg_jYeeY h]j^gjeYf[] hjgb][l j]imaj]e]flkcYf eYfY_]e]fl eYfY_]e]fl Z]_afZab o]jc]f]fZa]\l `]l]af\ hjYclak[`]`Yf\% k]jna[] af^gjeYla] nYll]fgee]l]]f eYfY_]e]fl eYfY_]e]fl _g]\l]klYjl]f&  hjg\m[lhjg[]k eYfY_]e]fl <]hjg^]kkagfYdknYf klmm Kqf]j_agd]j]fgj_Yfa% jfYYj`]l]af\ kYla]k`g]YYf`]lhjaf[ah] ËZ]_afZab`]l]af\Ìkdaeafnmddaf_ ogj\l_]_]n]f&Rabrgj_]f]jnggj\YlmghlaeYYdhjgÕbl cmfl`Yd]fmal`]lo]jc]fe]lj]imaj]e]flk]f cmff]fYdk_]]fYf\]j]jnggjrgj_]f]fdYl]fra]f\Yl o]jc]fe]lj]imaj]e]flk…[`lo]jcl& e]lKE9JLj]imaj]e]flk

e]lK E9JLj]imaj]e]flk

kdaee]jo]jc]f E]l\]mfan]jk]d]lYYdnYfj]imaj]e]flkcmff]f n]jk[`add]f\]\ak[ahdaf]kgh]]f`]]dhjYclak[`]eYfa]j kYe]fo]jc]fe]l`]lr]d^\]]af\\g]dnggjg_]f&

‘Windows moet los verkocht’ Een onafhankelijke Europese denktank, het Globalisation Institute uit Brussel, geeft in een rapport de Europese Commissie het advies om in Europa de verkoop van pc en besturingssysteem te scheiden.

‘H

et bundelen van Windows met computers is niet in het belang van de burgers en voorkomt de zo belangrijke concurrentie in de markt van besturingssystemen’, aldus het rapport. De dominante positie van Microsoft zou ‘de markt beperken en heeft technische ontwikkelingen vertraagd, ten koste van consumenten’. Volgens het Globalization Institute moet de Europese Commissie pc-fabrikanten dwingen voortaan Windows apart van pc’s te verkopen. “Feit is dat wanneer je een computerwinkel binnenstapt, het merendeel van de consumenten geen keuze heeft,” aldus een woordvoerder.

Het instituut gelooft niet dat het voor de consument ingewikkelder wordt wanneer pc en besturingssysteem worden ontkoppeld. Consumenten zouden eenvoudig bij de eerste keer starten de dvd met het besturingssysteem erin moeten stoppen, waarna de computer zichzelf configureert. Het instituut heeft haar rapport naar eurocommissaris Mededinging Neelie Kroes gestuurd. Naar aanleiding van de vele klachten over Vista, bijvoorbeeld bij de Consumentenbond, heeft de SP een soortgelijk verzoek bij het Europees Parlement neergelegd.

•

@]lj]kmdlYYl2nYc]jkm[[]kngdd]hjg_jYeeYÌk]f hjgb][l]f$eaf\]j_]\g]$e]]j]fl`gmkaYke]…f^g[mk ghj]kmdlYYl& Z]_afZab`]l]af

Z]_afZab`]l]af\

\e]lKE9JLj]

:]flmghrg]cfYYj`Yf\a_] `Yf\nYll]fge\aj][le]]nYf klYjll]_YYf7@]lZg]cËZ]_af Zab`]l]af\e]lKE9JLj]imaj]% e]flkÌdYYle]lhjYclak[`] nggjZ]]d\]fra]f`g]e]l j]imaj]e]flk`]lj]kmdlYYlgh ]]f`]d\]j]eYfa]jogj\l n]joggj\& Fa]lnggjfa]lkak\alZg]c \…klYf\YYj\YYf`]logj\]f nggj`]l_g]\k[`jabn]fnYfj]imaj]e]flk& imaj]e]flk

gg

Z]_afZab `]l]af\

c=

e]lKE9JLj]i maj]e]flk

f_

]d

kl

Yd

a_

n]

jc

jab

_Z

YY j

O A E  < A B C?

J99>=FE

A C =  N 9 F  K H9

DD

Oadlm]jnYj]foYl\]cjY[`laknYf`]lo]jc]fe]l j]imaj]e]flk7DYYlmafkhaj]j]f\ggjgfr]hjg^]kkagfYdk ]f\]ljYafaf_]fnYf\]Kqf]j_agj]imaj]e]flkY[Y\]eq&

Cabcggcghooo&kqf]j_ag&fd&

12

nr 11 • 10 oktober 2007

Levensduur XP verlengd

M

icrosoft geeft wederverkopers (oem’s) en winkels langer de mogelijkheid om pc’s te verkopen met Windows XP. Microsoft had oorspronkelijk contractueel bepaald dat Windows XP per 31 januari 2008 niet meer zou mogen worden verkocht. Nu mag Windows XP vijf maanden langer worden verkocht; tot 30 juni 2008.

Microsoft zegt tevreden te zijn met de verkopen van Vista, maar verklaart de actie met het argument dat veel bedrijven meer tijd nodig hebben om over te stappen op Vista. In de afgelopen weken hebben pc-fabrikanten laten doorschemeren te lobbyen bij Microsoft om de verkooptermijn van Windows XP op te rekken.

•

Nooit meer uw bestanden kwijt met Back-up Online voor servers.

Back-up Online voor servers van KPN. Server gecrasht? Al uw bestanden kwijt? U moet er niet aan denken. Gelukkig is er nu Back-up Online voor servers van KPN. Daarmee worden uw bedrijfsgegevens automatisch en veilig geback-upt in de gecertificeerde CyberCenters van KPN. Zo weet u zeker dat u elk verloren bestand eenvoudig en snel weer terughaalt. Voor maar € 24,95 per maand per 25 GB. Meer weten? Vraag ernaar bij uw contactpersoon of ga naar kpn.com/ict.

kpn.com/ict

ict-oplossingen

MANAGEMENT

‘We zijn een merkwaardig Paul Schuyt wilde eigenlijk nooit manager worden door Ben Kuiken

Paul Schuyt viert dit jaar drie jubilea: hij is vijftig geworden, vijfentwintig jaar getrouwd en twintig jaar werkzaam bij LogicaCMG. Ondanks dat ‘Nederland’ het goed doet binnen de groep, dicht Schuyt zich geen kansen toe voor de binnenkort vrijkomende hoogste bestuursfunctie. Gesprek met een nuchtere Hollander die eigenlijk nooit manager wilde worden.

H

et prototype van de Hollandse manager. Dat is de indruk die Paul Schuyt (50) achterlaat na het gesprek dat wij hebben op een van de hoogste verdiepingen van het hoofdkantoor van LogicaCMG aan de rand van Amstelveen. Hij is nuchter, direct, open en heeft oog voor verschillen in culturen. Het onderwerp ‘cultuur’ komt zelfs een paar keer voorbij tijdens het interview; als hij het heeft over het integreren van Logica en CMG, als hij het heeft over de samenwerking tussen de verschillende landen en op het laatst als het gaat over

india is nog steeds hét offshoreland bij uitstek zijn toekomstplannen. Wij Nederlanders zijn toch maar een merkwaardig volk, vindt hij. ‘We zijn toch vrij bijzonder. We worden gezien als bot en rechtdoorzee, en eigenlijk gaan we daar ook wel een beetje prat op.’ Over het vertrek van Cor Stutterheim wil hij niet veel kwijt, behalve dat hij 61 wel een mooie leeftijd vindt om ‘iets anders te gaan doen’. Dat Stutterheim mister CMG wordt genoemd en een soort icoon is van het bedrijf, is voor Schuyt geen bezwaar om een andere bestuursvoorzitter te zoeken. ‘Het is geen CMG meer, het is LogicaCMG. Ik vind het jammer dat hij weggaat omdat ik het een hele aardige vent vindt. Aan de andere kant denk ik: hij is vijf jaar president-commissaris geweest, er zijn weer twee grote partijen overgenomen, ik kan me voorstellen dat er eens iemand anders de kar moet gaan trekken.’

CV Wie? Paul Schuyt Geboren? Amsterdam, 1957 Opleiding? Sociale en organisatiepsychologie Carrière? 1982 PTT Post 1987 Management consultant CMG 1993 Adjunct-directeur Public en Telecom 2002 Country director CMG Benelux 2003 Ceo LogicaCMG Nederland

Wie is Paul Schuyt? ‘Dat is een heel open vraag. Daar kun je alle kanten mee op.’ Laten we beginnen met de feiten. U bent 49… ‘Ik ben dit jaar vijftig geworden. Ik ben getrouwd, 25 jaar. Ik heb dit jaar drie jubilea, want ik werk ook nog eens twintig jaar bij dit bedrijf. Ik ben in 1987 begonnen bij CMG als managementconsultant en na een jaar of vijf werd ik gevraagd om adjunct-directeur te worden. Na wat aanvankelijke aarzeling heb ik daar ‘ja’ op gezegd. Ik moet

Paul Schuyt is getrouwd en heeft twee zoons 14

nr 11 • 10 oktober 2007

zeggen dat ik niet echt de ambitie had om het management in te gaan.’ U hebt er spijt van? ‘Nee, het was leuker dan ik dacht. Maar voordat ik bij CMG kwam, heb ik vijf jaar bij de PTT gewerkt. Daar ben ik begonnen als organisatieadviseur, maar na een jaar ging mijn leidinggevende weg en werd ik gevraagd om dat op interim basis waar te nemen. Dat werd al snel definitief. Maar toen dacht ik na vijf jaar: wacht ’s even, dat gaat de verkeerde kant op. Ik wilde organisatieadviseur worden, maar nu doe ik al vier jaar management. Dus toen ben ik bij CMG gaan solliciteren en werd ik weer organisatieadviseur. Maar na vijf jaar kwam dus dezelfde vraag of ik manager wilde worden. Toen heb ik wel even geaarzeld. Maar iemand in mijn omgeving zei toen tegen mij: ‘Als iedereen in je omgeving nou een manager in je ziet, misschien is dat dan ook wel zo. Misschien ben je daar wel beter in.’ Daar zit wel iets in.’ U bent meer hands on? ‘Ja, ik denk het wel. Ik vind het prettiger om zelf resultaten te boeken dan om mensen te adviseren en maar afwachten of ze er iets mee doen.’ Wat voor soort manager bent u? ‘Ik probeer heel bewust goede mensen om mij heen te verzamelen en vervolgens geef ik ze heel veel vrijheid. Ik ben een behoorlijke laissez fairemanager. De Engelsen hebben een uitdrukking: you have to inspect rather than to expect. Daar ben ik het dus niet mee eens. Ik vind dat als je een goed iemand hebt aangenomen, je mag verwachten dat hij de dingen die je hebt afgesproken nakomt en dat je daar niet elke keer een inspectie op moet plegen. Ik manage eigenlijk op een manier waarop ikzelf ook gemanaged wil worden. Ik vind het vreselijk als ik elke dag gebeld wordt en rapportjes moet sturen om te vertellen hoe het ervoor staat. Laat me nou maar gewoon mijn werk doen. En als je vindt dat ik het niet goed doe, neem dan iemand anders aan, maar laat me nou eerst even.’ Maar uw baas is een Engelsman. ‘Ja, en daar heerst een hele andere bestuurscultuur.

volk’ In Engeland moet je mensen echt achter de broek zitten, heb ik begrepen. Dat verwachten ze daar ook.’ Dus zit Martin Read u continu achter de broek? ‘Nee, dat valt mee. Zolang je resultaten goed zijn, nemen je vrijheidsgraden toe. En wat dat betreft doen we het prima. Bovendien: ze hebben wel wat anders aan hun hoofd. Ze moeten de Scandinavische en Franse bedrijven die we hebben overgenomen, integreren in de groep. En we hadden onlangs een flinke tegenvaller in Engeland. Als het dan in Nederland goed gaat, denken ze: laat maar gaan.’ Baalt u daar niet van? Vorig jaar waren het de Duitsers, nu weer de Engelsen die slecht presteren. Terwijl LogicaCMG Nederland maar groeit en bloeit. ‘Nee, het enige wat ik doe is heel goed kijken naar wat er in Engeland is gebeurd om te voorkomen dat het ook in Nederland gebeurt. Verbijten heeft weinig zin. Het raakt mijn resultaten ook niet. Het is niet zo dat hier geld weggesleept wordt om het verlies in Engeland te compenseren.’ Maar de aandelenkoers van LogicaCMG houdt niet over. ‘Dat is zo. En dan wordt vaak naar de man gekeken die verantwoordelijk is en dat is Martin Read. Dan wordt er dus een stap genomen om een andere chief executive te benoemen.’ Maar Cor Stutterheim gaat ook al weg. Dat maakt allemaal geen solide indruk. ‘Cor is weer een heel ander verhaal. De aandeelhouders hebben gezegd: die board of directors kent teveel belanghebbenden, daar moet meer onafhankelijkheid in. Cor heeft natuurlijk een historie vanaf 1970 bij het bedrijf en werd door de buitenwereld niet gezien als iemand die frank en vrij naar het bedrijf kon kijken. Dus tegelijk met het vervangen van de ceo is ook de samenstelling van de board aangepakt.’ Wat is de kracht van LogicaCMG? ‘Nou ja, ik denk allereerst de mensen…’ Gaap. Dat zeggen ze bij Getronics ook. ‘Nou ja, u kunt er laconiek over doen, maar het is wel heel belangrijk. Maar goed, het tweede is onze branchekennis. We zijn georganiseerd in verticale markten en de mensen die bij de verschillende divisies zitten, hebben heel veel verstand van die

Nederlanders worden gezien als bot en rechtdoorzee, en gaan daar ook ook nog een beetje prat op

tak van sport. Het derde is ons innovatieve vermogen. Sms is uit een van onze innovaties voortgekomen, we zijn nu bezig met een proef met mobiel betalen. Privium op Schiphol, daar zijn we bij betrokken geweest. En tenslotte dat we een internationale onderneming zijn. We hebben bijvoorbeeld een partij overgenomen in Scandinavië, WM Data, die een hele goede positie heeft in de gezondheidszorg. Wij maken gebruik van hun referenties, hun kennis en ervaring op de Nederlandse markt. Dat is iets wat Ordina bijvoorbeeld niet kan. Ook het internationaal kunnen bedienen van klanten, zoals ABN Amro en Shell.’ Maar LogicaCMG zit vooral in Europa. Wil Shell niet een echt internationaal bedrijf? ‘Nou ja, we staan op hun preferred supplier list. Waarom: omdat wij net als Shell sterk vertegenwoordigd zijn in Nederland en Engeland.’ nr 11 • 10 oktober 2007

15

MANAGEMENT Wat is de zwakte van LogicaCMG? ‘Het zwakke punt op dit moment is dat de integratie binnen de groep, dus tussen de vier grote landen, gewoon beter kan. Ik denk dat we nog veel meer gebruik kunnen maken van elkaars sterke punten.’

volgens de buitenwereld kon cor stutterheim niet frank en vrij naar het bedrijf kijken

TO DO LIST PAUL SCHUYT • meer leren van Lo gicaCMG Frankrijk en Scand inavië • leren van de fout en van de Engelsen • outsourcing en systemintegration ve

rsterken

Ik las een interview met u van twee jaar geleden waarin u exact hetzelfde zei. ‘Is dat zo? Waarschijnlijk ging dat dan over de samenwerking tussen Nederland en Engeland. Die kon in 2005 inderdaad beter. Maar de volgende stap is dat je de Fransen en Scandinaviërs erbij betrekt.’

• solliciteren naar functie ceo overige landen

De Scandinaviërs zal nog wel gaan, maar de Fransen? ‘Belangrijk is dat je je goed rekenschap geeft van de cultuur van degene met wie je moet samenwerken en vooral niet denkt dat de manier waarop je het zelf doet de beste manier is. Als je dat doet, kom je al een heel eind.’ Waar praat u over met uw klanten? ‘Hét onderwerp op dit moment is wat wij noemen het sourcingsvraagstuk: waar kun je het beste je it-activiteiten laten ondersteunen. Er wordt gepraat over outsourcing, over werk wegbrengen naar India, over meer verantwoordelijkheid neerleggen bij ons.’ Is India niet alweer een beetje een gepasseerd station? ‘Nee, ik denk dat we nog maar aan het begin staan. Natuurlijk kijken we ook naar andere landen, maar India is nog steeds hét offshoreland bij uitstek.’ Over uzelf tenslotte. U bent nu vijftig, u zou nog wel een mooie stap kunnen maken. Ik heb gehoord dat LogicaCMG nog een nieuwe bestuursvoorzitter zoekt. ‘Ja. Nou zal ik het maar zeggen dan. Je bent de eerste aan wie ik het vertel… (lacht) Nee, ik vind zelf dat ik een mooie carrière heb gemaakt, maar er is een belangrijk iets dat ontbreekt op mijn cv en dat is internationale ervaring. Dus ik kom niet voor die positie in aanmerking.’ Dus u blijft zitten waar u zit? ‘Nou, ik vind LogicaCMG een heel mooi bedrijf, in een bedrijfstak waar van alles en nog wat gebeurt. Maar ik zou inderdaad nog wel graag één stap zetten, namelijk een functie waarin ik die internationale ervaring op kan doen. We hebben een ceo die de kleinere landen doet, dat lijkt me wel boeiend, met name de cultuuraspecten.’

•

16

nr 11 • 10 oktober 2007

COLUMN

CHARLES GROENHUIJSEN

We verlummelen, verprutsen en verkletsen wat af! Pijnpuntje: Hoeveel uren werkt u per dag? Ik bedoel dus hoeveel uren werkt u écht? Ik vraag het even omdat uit onderzoek blijkt dat er een gat gaapt tussen bruto en netto; tussen de hoeveelheid tijd dat u aanwezig bent en de uren dat u nuttige arbeid verricht. Ik kan het ook onaardiger vragen: Hoeveel tijd verprutst, verlummelt, verkloot en verkletst u zoal? Is het toevallig dat we daar in het Nederlands zo veel verschillende woorden voor hebben? Hoeveel werktijd verpruts je per dag? Ik kom er op door Amerikaanse onderzoek. Hoeveel werktijd ben je niet nuttig aan het werk, was de vraag. Eén op de vijf van de ondervraagden zegt helemaal geen tijd aan leegloop te verliezen. Die jokken dus schaamteloos en kunnen we verder buiten beschouwing laten. Iedereen heeft immers lektijd. Er zijn veel lamzakken die per dag vier uur of meer nutteloos doorbrengen. Een nog veel grotere groep verliest per dag twee tot drie uur. Tel je het bij elkaar op dan kom je boven de 30 procent van de werknemers. En u en ik weten dat ook die niksnut-werknemers allemaal nog een beetje jokken. Ze geven sociaal wenselijke antwoorden. Het is alsof ze u vragen of u uw vrouw (of man) slaat. Niemand dus. Hier is het niet anders. Je doet je tegenover de vragensteller ietsje beter voor dan je in werkelijkheid bent. Niks menselijks is de lapswans vreemd. Even de onfrisse feiten onder ogen zien dus: Mijn onwetenschappelijke rekensom leert dat zeker vier miljoen Nederlandse werknemers een paar uur per dag verknoeien, verknallen, vergooien. Verbijsterend toch? Of bent u niet verbaasd? Ziet u het elke dag en elk uur om u heen gebeuren? Gekmakend moet dat zijn. Zweepje lenen?

‘oei-wat-ben-ik-moei’ nederlander Ik maak het nog erger. Nederlanders zijn – ik heb het hier eerder besproken – wereldkampioen kort werken. In elk ander land ter wereld wordt meer gewerkt dan in Nederland. Het maakt nogal uit of je dagelijkse twee of drie uur verliest bij een Nederlandse 7-urige of bij een Amerikaanse

10-urige werkdag. U weet dat een Amerikaan honderden uren per jaar meer werkt dan de verwende, ‘oei-wat-ben-ik-moei’ Nederlander. Herkenbaar, hè? Nog een tot nadenken stemmend gegeven: In geen land ter wereld wordt per werknemer zo veel geproduceerd als in de VS. Nederland is op zijn best een middenmoter. We zijn de afgelopen 25 jaar bovendien steeds verder op de VS achter geraakt. Wij zijn korter gaan werken, de Amerikanen langer. Nu hoor je wel eens dat de Nederlander in zijn weinige werkuren meer presteert dan de Amerikaan die zich drie slagen in de rondte werkt. Dat klinkt logisch. Naarmate je meer werkt neemt je productiviteit af. Het is als met baantjes zwemmen. De eerste baantjes gaan beter en sneller dan de 10-de en 25-ste. Helaas, het klopt niet als het om arbeidsproductiviteit gaat. Amerikanen werken langer en produceren ook nog eens fiks meer per uur. Alleen de Noren presteren nog beter. En dat vind ik nou weer opmerkelijk want Noren zijn het meeste relaxte volk van het westelijk halfrond. Boeiend allemaal.

zesmin-cultuur per koninklijk decreet afschaffen De les voor Nederlanders is helder. Als we wat langer gaan werken en tijdens onze werktijd minder doelloos rondlummelen dan komt het helemaal goed met ons landje met zijn nu nog onbetaalbare AOW, paar miljoen uitkeringsontvangers en ontelbare ongestraft luie scholieren. Oh, en we schrappen natuurlijk de verplichte 65-jaar pensioengrens af (je mag weg; hoe langer je doorwerkt hoe hoger je pensioen). En de door Balkenende terecht bekritiseerde Nederlandse zesmin-cultuur schaffen we per koninklijk decreet met terugwerkende kracht af. Maar hebt u de Majesteit daar in de Ridderzaal voor horen pleiten? Ik ook niet.

nr 11 • 10 oktober 2007

17

MANAGEMENT

It-regie gaat nieuwe fase in

Uitbesteding van regie is door Frank de Vries & Roel de Graaf

Het is in tal van bedrijfssectoren breed geaccepteerd om it uit te besteden. Dit heeft geleid tot verdere professionalisering van de regievoering over resultaatgerichte it-dienstverlening. Inmiddels is regievoering zélf een specialisme geworden. Diverse organisaties onderkennen dit en hebben hun regiefunctie uitbesteed. Of zijn bezig dit te doen.

T

oen vanaf circa 1999 de economie terugliep, zagen veel overheidsinstellingen en bedrijven zich ertoe gedwongen om kostenreducties door te voeren. Voor de it-organisatie betekende dit dat er een sterk accent werd gelegd op standaardisering en consolidatie van de ict-infrastructuur en op rationalisering van het applicatielandschap. Tegelijkertijd werd ook de it-besturing in meer of mindere mate gecentraliseerd. Om de kosten omlaag te brengen, werd ictdienstverlening vaak uitbesteed. In de regel ging het daarbij om grootschalige projecten. De partijen namen na een project het

18

nr 11 • 10 oktober 2007

resultaatgerichte beheer van de dienstverlening over, waarbij schaalvoordelen in het beheer een belangrijke driver waren. PROFESSIONELERE VRAAGSTURING Met de toenemende populariteit van uitbesteding, centralisatie en standaardisering nam ook de kritiek van eindgebruikers toe. Klant en uitbestedingsleverancier bleken vaak niet in staat om vraag en aanbod zo op elkaar af te stemmen dat de it ook daadwerkelijk de ondersteuning bood die de eindgebruiker verwachtte. Bovendien werden de verwachte kostenbesparingen

in de praktijk vaak niet (volledig) gerealiseerd. Organisaties gingen inzien dat uitbesteding méér is dan afstoting van ict-activiteiten om kosten te besparen. Er moet een duidelijke visie op uitbesteding zijn. Er moet een heldere strategie zijn. En er moet een interne regiefunctie worden ingericht die zorgt voor een goede match van het it-aanbod met de eisen vanuit de eigen organisatie. Met andere woorden: de vraagsturing moest professioneler – helemaal toen vanaf 2005 de economie aantrok en er weer meer investeringsruimte beschikbaar kwam bij bedrijven. De regieorganisatie

de nieuwste trend kreeg daarom meer taken dan alleen de inkoop van ict-diensten en werd volwassen. Het belangrijkste – en veruit moeilijkste – was en is om de eisen en wensen vanuit de organisatie te vertalen en om ze in lijn te brengen met de mogelijkheden die de commerciële leverancier kan bieden binnen de afgesproken dienstverlening en financiële kaders. Behalve op de aansturing van de interne en externe leveranciers moet de regiefunctie zich tegenwoordig dus richten op de professionalisering van de vraagsturing vanuit de business (divisies en staven). Vraagsturing betekent: definiëren, afstemmen, bundelen en beslissingen nemen over de gecombineerde vraag van de bedrijfsomgeving voordat die wordt uitgezet bij de interne en/of externe leverancier. De interne regiefunctie managet en bestuurt leveranciers op zowel beleidsmatig als uitvoerend niveau, maar ondersteunt tegenwoordig dus ook de business bij het specificeren en prioriteren van de klantvraag. Ook wordt deze klantvraag vertaald naar servicebehoeften en is de regiefunctie er (mede)verantwoordelijk voor dat de aangeboden ict-diensten worden verbeterd. Hierbij vindt een vertaling plaats naar de wenselijke serviceportfolio en het uiteindelijke ict-aanbod. DUBBELE REGIEKOSTEN BIJ OFFSHORE-UITBESTEDING De ontwikkeling naar meer volwassenheid kreeg een extra impuls door de sterke internationalisering van uitbesteding. Het is wezenlijk anders om de regie te voeren over een uitbesteding met een leverancier die in Nederland is gevestigd dan over een uitbesteding met een partij in India, Zuid-Afrika of Oost-

Europa. Bij uitbesteding aan een lokale partner bedragen de regiekosten tussen de 5 en 7%; bij offshore-uitbesteding zijn deze kosten in de regel twee keer zo hoog. De hogere kosten hangen samen met de extra activiteiten die nodig zijn om de risico’s van offshoring te verkleinen. Deze risico’s houden verband met zaken als taal- en cultuurverschillen, beveiliging, afstand en tijdsverschillen, fiscaliteit, intellectueel eigendom en andere juridische aspecten (zoals privacy en arbeidsrecht). Die risico’s moeten uiteraard worden afgedekt. Het is de vraag of een regieorganisatie zonder ervaring met offshoring dat voor elkaar kan krijgen.

wordt voor een bepaalde, vooraf afgesproken periode overgedragen. Daarbij zorgt de externe partij op basis van resultaatverplichting voor de inrichting, bemensing en begeleiding van de eigen regieorganisatie. Een randvoorwaarde bij het co-sourcingmodel is dat de organisatie waaraan de regievoering wordt uitbesteed niet zelf actief operationele ict-dienstverlening levert – of wenst te leveren – aan klantorganisatie(s). Gebeurt dat wel, dan is de onafhankelijkheid van deze externe partij in het geding. Voor de vorming van een professionele regieorganisatie is scheiding van opdrachtgeverschap en opdrachtnemerschap een strikte voorwaarde.

NAAR EEN MODEL VAN CO-SOURCING? Bij de hierboven beschreven heroriëntatie op de interne regieorganisatie – de intermediaire organisatie tussen vraag en aanbod – is op dit moment een interessante trend te zien. Bedrijven en instellingen oriënteren zich op mogelijkheden om ook de interne regieorganisatie zelf uit te besteden aan een externe partner. Gebrek aan professioneel opdrachtgeverschap, (tijds)druk om te veranderen en gebrek aan competenties waren de afgelopen twaalf maanden de directe aanleiding voor drie overheidsinstellingen om de professionalisering en de dagelijkse uitvoering van de regie uit te besteden in een model van co-sourcing. De doelstelling daarbij is om samen met de externe partij een regieorganisatie op te zetten – ook wel ‘demand-supplyorganisatie’ (dso) genoemd, ofwel vraag-aanbodorganisatie – die na enige tijd voldoende kennis en expertise bezit om de regie zonder de externe partij uit te voeren. De verantwoordelijkheid

DE BUSINESSVALUE VAN IT Met een effectieve regieorganisatie kan een it-organisatie zich meer gaan richten op de toegevoegde waarde van it voor de business. Dat past in de trend dat organisaties steeds kritischer kijken naar het concrete rendement van it. Dit is een logische ontwikkeling nu it een steeds groter aandeel heeft in de operationele uitgaven. It fungeert niet alleen meer als ondersteuning van de bedrijfsprocessen maar wordt steeds meer een van de productiefactoren en integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. Dit alles speelt zich af in een omgeving waarin de businessdynamiek toeneemt en waarin aanpassingsvermogen en flexibiliteit (agility) van de bedrijfsvoering cruciale elementen zijn geworden. It-organisaties moeten daarom steeds sneller, effectiever en flexibeler inspelen op kansen uit de bedrijfsomgeving. Professionele regievoering is hierbij een voorwaarde sine qua non.

OUTSOURCING VAN DE REGIEFUNCTIE: CONCRETE VOORDELEN VAN HET COSOURCINGMODEL • De uitbestedende organisatie kan vanaf dag één beginnen met een volwassener regieorganisatie en hoeft niet te wachten tot er intern voldoende expertise is opgebouwd. • De kennis over en kunde in regievoering worden uiteindelijk geborgd bij het eigen personeel. • Er is geen verstoring bij de overdracht van uitvoeringsverantwoordelijkheid van de externe partij terug naar de eigen organisatie. De medewerkers, processen, procedures en aansturing van de ict-dienstverlening zijn immers al nauw verbonden met de dagelijkse interne operaties. Kortom: business as usual.

•

Frank de Vries en Roel de Graaf werken bij Quint Wellington Redwood. nr 11 • 10 oktober 2007

19

LINUX !

levert de volgende diensten: Advies Consultancy Migratie Virtualisatie Managed Services Hosting Voor meer informatie: www.sltn.nl of bel 036-8800222

p re m i e r

PARTNER BUSINESS

PA R T N E R

Manager beïnvloedt werkdag werknemer enorm

Wat mensen drijft door Yvonne Halink

Je ‘innerlijke werkleven’ is van grote invloed op hoe je presteert. Aan de Harvard University is langdurig onderzoek gedaan naar het innerlijke werkleven van werknemers. Managers blijken daarin een heel belangrijke rol te spelen.

M

edewerkers hebben hun goede en hun mindere dagen. De meeste managers accepteren dat als een feit des levens, ervan uitgaand dat zij er geen invloed op kunnen uitoefenen. Het ‘innerlijke werkleven’ van mensen – hun percepties, emoties, stemmingen en motivatieniveaus – is voor de meeste organisaties dan ook geen issue. Ten onrechte, stellen psychologen Teresa Amabile en Steven Kramer (Harvard University). Zij deden uitgebreid onderzoek onder 238 kenniswerkers die samenwerkten in 26 projectteams. In het kader van het onderzoek hielden deze mensen dagelijks een dagboek bij. Ze beoordeelden bovendien maandelijks zichzelf en hun teamgenoten op zaken als creativiteit, werkkwaliteit, commitment en de bijdrage aan de samenhang in het team. MEDEWERKERS WILLEN ERTOE DOEN De eerste bevinding van de onderzoekers mag eigenlijk geen verrassing zijn: het innerlijke werkleven van mensen blijkt inderdaad van grote invloed op de bedrijfsprestatie. Mensen presteren beter als zij op hun werk positieve emoties ervaren, als zij passie voelen voor wat zij doen en als zij hun werk, hun team, hun managers en hun organisatie positief percipiëren. Logisch: je voelt je beter als je het idee hebt dat je werkomstandigheden goed zijn en dat je inspanningen ook echt ergens toe leiden. De tweede bevinding is dat het gedrag van managers van zeer grote invloed is op het innerlijke werkleven van hun mensen. De grootste impact heeft de mate waarin medewerkers het gevoel hebben dat ze vooruitgang kunnen boeken in hun werk. De hamvraag: wat kunnen managers doen om het innerlijke werkleven van hun mensen positief te beïnvloeden? Het belangrijkst is dat zij omstandigheden creëren waarin medewerkers hun werk goed kunnen doen. Concreet betekent dat: • directe hulp bieden (in plaats van dingen in de weg staan); • voldoende middelen en tijd beschikbaar stellen; • vanuit een ‘leeroriëntatie’ reageren op succes en falen in plaats van vanuit een puur evaluatieve oriëntatie.

ZO MAAKT U UW MENSEN BLIJ

vooruitgang in hun werk als hun managers duidelijk maken waar het heen gaat, en waarom dat belangrijk is. Managers moeten daarnaast managen met een ‘menselijke toets’. Dat wil zeggen: medewerkers erkenning geven voor prestaties en daar expliciet waardering voor uitspreken. Maar pas op: complimenten geven werkt alleen als mensen ook écht vooruitgang hebben geboekt of zich daar minstens stevig voor hebben ingespannen. Anders heeft het weinig of geen impact op het innerlijke werkleven en kan het zelfs tot cynische reacties leiden. Het innerlijke werkleven krijgt de krachtigste positieve impuls als mensen weten dat ze goed werk hebben verricht én als hun managers dat zien en op de juiste manier waarderen. Amabile: “Dit alles vereist een heel andere manier van denken van managers. Het is hoog tijd dat zij zichzelf gaan beschouwen als dienstverlenend personeel. De manager vervult de behoeften van de mensen die dag in dag uit het complexe werk in de loopgraven verrichten.”

• Stel hen in staat om vooruitgang te boeken in hun werk en om prestaties te leveren. • Stel heldere doelen vast. • Erken en waardeer prestaties expliciet.

•

Bron: Harvard Business Review

DE MANAGER ALS DIENSTVERLENER Minstens zo belangrijk is dat managers heldere doelen vaststellen. Medewerkers boeken meer nr 11 • 10 oktober 2007

21

MANAGEMENT MENSEN ONTSLAAN SLECHT VOOR GEZONDHEID 40 procent van de managers die werknemers ontslag moesten aanzeggen, zegt dat het gezinsleven, de gezondheid en de nachtrust daaronder te lijden hebben gehad. Senior managers blijken nog meer moeite te hebben met ontslaggesprekken dan middenmanagers. Bron: Alexander Hughes Group

OVERWERKEN WORDT GEWOONTE

Ict-integratie overheid verloopt stroef

52 procent van de werknemers werkt nu structureel over. Het gaat om gemiddeld 7 overuren per week. In 60 procent van de gevallen worden de overuren niet vergoed. Vorig jaar werkte 34 procent structureel over en ging het gemiddeld om zes overgewerkte uren per week. Het toenemende overwerk blijft niet zonder gevolgen: een vijfde van de werknemers met een baan van minimaal drie dagen bestempelt de situatie op het werk als ‘te druk’. FNVwoordvoerder Richard Gielen: “Er wordt jaarlijks voor miljarden euro’s gratis overgewerkt. Je ziet de druk toenemen. Werk en privé gaan steeds meer door elkaar lopen nu mensen een mobieltje van de zaak hebben en via de computer kunnen thuiswerken.” Bron: Randstad Werkmonitor; de Telegraaf

Allerlei overheidsorganisaties werken al geruime tijd aan de informatietechnologische integratie van hun dienstverleningsprocessen, datahuishoudingen en bedrijfprocessen. Met matig succes.

T

oon van Dijk heeft voor de Universiteit Twente onderzoek gedaan naar samenwerking op ict-gebied tussen landelijke overheidsorganisaties. Hij boog zich over de gang van zaken rond vier projecten bij het Rijk, waaronder DigiD. Er is goed nieuws en slecht nieuws. Steeds meer ambtenaren vinden dat overheidsbrede samenwerking de toekomst heeft. De beheerorganisatie GBO.overheid speelt daarbij een positieve rol, als neutrale plek waar het beheer van de techniek is belegd. Daardoor kan niemand met een bepaalde technologie aan de haal gaan. En dat is een geruststellende gedachte, die samenwerking bevordert. Er is dus consensus over het nut van samenwerking. Dat betekent echter niet – en dat is het slechte nieuws – dat er in de

SNELST GROEIENDE EUROPESE SITE ONBEKEND Ciao is Europa’s snelst groeiende website, gemeten naar bezoekersaantallen. Het Duitse bedrijf staat genoteerd aan de Nasdaq en is al sinds 1999 bezig met een gestage groei. De productvergelijkingssite heeft ook een Nederlandse dochter (ciao-shopping.nl), maar die is hier vrijwel onbekend. In Duitsland staat Ciao op de tweede plaats, in Frankrijk, Spanje en Italië op de eerste plaats. Alle Ciaosites worden vanuit München onderhouden.

praktijk ook goed wordt samengewerkt: de samenwerking verloopt in veel gevallen stroperig. Er zijn verschillende belemmerende factoren. Allereerst wordt de geringe betrokkenheid van hogerhand als belemmering ervaren. Van Dijk: “Geen enkele politieke partij heeft ict vooraan in het verkiezingsprogramma staan. Ook zijn de meeste Kamerleden niet erg thuis in dit wat specialistische thema.” Ook deinzen topambtenaren er nogal eens voor terug om hun vingers te branden aan projecten waarbij er een kans is dat budgetten worden overschreden. Een andere barrière is de departementale organisatie van het Rijk. Er is een ‘fundamentele spanning’ tussen ministeries. Van Dijk: “Wat het best zou zijn voor de keten hoeft niet automatisch goed te zijn

voor alle deelnemende organisaties.” Standaardisering op het gebied van hardware en software kan bijvoorbeeld investeringen uit het verleden tenietdoen. Nog een probleem is dat er vaak weerzin is tegen standaarden van buiten de eigen organisatie. Veel techneuten hebben een ‘eigen it-standaards eerst’-mentaliteit. Zo gingen bij de Belastingdienst aanvankelijk stemmen op om niet met DigiD te werken maar om een eigen authenticatiemethode te ontwikkelen. De laatste drempel is dat bestuurders vaak onzakelijk met elkaar omgaan. Zij hechten zo sterk aan goede onderlinge verhoudingen dat ze elkaar niet afrekenen op gemaakte afspraken.

•

Bron: Toon van Dijk / Universiteit Twente - Kink in de keten! Inventarisatie van de bevorderende en belemmerende factoren bij samenwerking tussen landelijke overheidsorganisaties op het gebied van ICT (2007)

Veel onveilig ict-gebruik Werknemers nemen onnodige veiligheidsrisico’s bij het gebruik van bedrijfsnetwerken.

E

en studie in opdracht van SurfControl onderzocht het gedrag van ruim duizend ict-gebruikers – in Nederland, Australië, Singapore, de VS en het Verenigd Koninkrijk – op vaste en mobiele werkplekken. Mobiele werkers nemen de grootste risico’s, en dat komt dan vooral doordat zij onbe22

nr 11 • 10 oktober 2007

kommerd gebruikmaken van mogelijk onveilige netwerken. Tweederde van hen gebruikt draadloze hotspots. Het riskantst zijn usb-stickgebruik, instant-messaging, het downloaden van muziek en het versturen van vertrouwelijke informatie via email. Pikant detail: als er vertrouwelijke informatie van bedrijfscomputers wordt gestolen, geeft bijna tweederde van de respondenten daar de werkgever de schuld van.

•

COLUMN

Onderhandelen voor vrouwen

Levensstijl

De veel geroemde seksespecifieke kwaliteiten van vrouwen lijken bij onderhandelingen juist een sta-in-de-weg.

V

rouwen hebben van nature een paar eigenschappen die hen tot goede onderhandelaars maken. Ze communiceren bijvoorbeeld goed: ze kunnen hun emoties goed onder woorden brengen, hebben een groot inlevingsvermogen, schakelen makkelijk over van zakelijk naar persoonlijk enzovoort. En toch is onderhandelen voor vrouwen nogal eens een moeizaam proces. Juist hun vrouwelijke kwaliteiten lijken in de weg te zitten. Vrouwen zijn bijvoorbeeld gevoelig voor de lichaamstaal van anderen. Ze zien in een strak gezicht een signaal dat iemand iets écht niet wil maar verifiëren dit niet: ze trekken meteen een negatieve conclusie en passen hun voorstel aan of trekken het terug. Enkele onderhandelingslessen voor vrouwen – ook leerzaam voor mannen trouwens: 1. Check wat je denkt te zien of te horen. 2. Pas voorstellen niet alleen in je hoofd aan, maar zorg ervoor dat de ander de aanpassingen ziet en maak duidelijk wat het je kost. 3. Bepaal van tevoren je doelstelling, en houd daaraan vast. 4. Zie de tegenpartij als een mens en niet als ‘een betere onderhandelaar’ of ‘een man’. 5. Laat je niet afleiden door gevoelens, als die je doel niet dienen.

•

Bron: Management Rendement

Dood schoonmoeder goed voor bedrijf Als een ceo een luxe villa laat bouwen, heeft dat grote invloed op de bedrijfsprestatie – en daarmee op de beurskoers. Als zijn schoonmoeder overlijdt ook.

A

ls een kind van een CEO overlijdt, daalt de operationele winst van zijn bedrijf in de twee jaar daarna gemiddeld met 20 procent. En na de dood van een partner met bijna 15%. Na de dood van de schoonmoeder stijgt de winstgevendheid echter met 7 procent. Dat blijkt uit een studie onder Deense kleine en middelgrote bedrijven. Het is een nieuw onderzoeksgebied: de relatie tussen het privéleven van topbestuurders en de performance van hun onderneming. Econoom David Yermack (New York University): “Als je gaat gokken op de racebaan, wil je alles weten over het paard maar

ook over de jockey.” Hij toonde aan dat de beurskoers na de aankoop of bouw van een luxe villa door de topman scherp daalt. Een mogelijke verklaring is dat de topman daarna even minder hard werkt en meer van het leven geniet. Volgens deskundigen moet het verband tussen echtscheidingen van topbestuurders en de koers van hun bedrijven het volgende onderwerp van studie zijn. Ook de invloed van trophy wives – de (meestal jonge) opvolgsters van gedumpte echtgenotes – zou moeten worden onderzocht.

•

Bron: Wall Street Journal

GEORGES ATAYA

Wie boekhoudt wil zijn uitgaven rubriceren, in categorieën onderverdelen. Het geeft op zijn minst de mogelijkheid een discussie te voeren over prioriteiten. Hoe doe je dat met it-uitgaven? Peter Weill van de MIT Sloan School of Management stelt voor vier categorieën te onderscheiden. Ten eerste de infrastructuurprojecten. Dat zijn projecten die ervoor zorgen dat dagelijks ‘de lichten aanblijven’ in het bedrijf, dat de bedrijfskritische systemen blijven draaien. Dan zijn er de transactionele projecten, automatiseringstrajecten die tot doel hebben de totale kosten van bedrijfstransacties te verminderen. Die categorie laat toe om een aanvaardbare productiviteit aan te houden en om de tijdige levering van producten en diensten te verzekeren. Ten derde zijn er de informatiesystemen. Die bieden de onderneming de mogelijkheid beslissingen te nemen, beter te beheren, activiteiten te controleren en meten, en de kwaliteit te verbeteren. Deze systemen leveren de essentiële grondstoffen om op verschillende niveaus doelstellingen te meten en ze ook te realiseren. Strategische systemen, de vierde categorie, zijn systemen die nieuwe producten creëren, nieuwe markten openen of de concurrentiepositie veranderen. Dit is het essentiële basismateriaal voor het management om de onderneming een stap voorwaarts te laten zetten. Het equivalent in de publieke sector zijn nieuwe diensten die waarde creëren voor gebruikers en burgers. Een goede rubricering van investeringen helpt om de strategische richting van de onderneming te beïnvloeden. Ondernemingen die vooral gericht zijn op het beperken van hun kosten, richten bijvoorbeeld hun inspanningen en hun budget op de tweede categorie, de transactionele systemen. Organisaties die vooral hun activiteiten snel en flexibel willen houden, zullen zich meer richten op de infrastructuur, de eerste categorie. Maar zij zullen ook een flink stuk van hun budget reserveren voor strategische investeringen, categorie vier. Ik heb het altijd nutteloos gevonden om de ratio’s van it-uitgaven van verschillende ondernemingen met elkaar te gaan vergelijken. Twee verschillende ondernemingen bevinden zich a priori op een verschillend punt in hun ontwikkeling en een vergelijking levert dus niet meteen bruikbare informatie op. Toch kan het interessant zijn om deze ratio’s per categorie en per industriesector te vergelijken, om een beter idee te krijgen van de ‘levensstijl’ van een onderneming in zijn streven om zijn kosten te beheren en zich op concurrentieel vlak meer wendbaar te maken.

Georges Ataya is hoogleraar aan de Solvay Business School en vicepresident van het IT Governance Institute nr 11 • 10 oktober 2007

23

Aan de hardware hoeft u niets te veranderen. Microsoft introduceert een op software gebaseerde VoIP-oplossing. Een volkomen nieuwe benadering van telefonie, die het mogelijk maakt over te stappen op VoIP zonder uw hele infrastructuur te vervangen en hoge kosten te maken voor nieuwe apparatuur. Het draait niet om hardware, het draait om software. En dat betekent dat uw PBX, gateways en zelfs uw bestaande telefoontoestellen op hun plaats kunnen blijven. U voegt er software aan toe, die volledig integreert met Active Directory®, Microsoft® Office, Microsoft Exchange Server en uw PBX. Zo haalt u met deze nieuwe, op software gebaseerde VoIP-oplossing van Microsoft het maximale uit uw huidige telefonie-investering. Alles waar u tevreden over bent, kunt u houden– en met de juiste software zelfs nog beter maken. Lees er alles over op microsoft.nl/voip

TECHNOLOGIE

‘De zorgen van and

tender

HUISLEVERANCIER TNO is op zoek naar een nieuwe huisleverancier voor zijn printers en scanners. Het gaat om een raamcontract voor vijf jaar voor de levering van ongeveer 200 multifunctionals. De machines komen over verschillende vestigingen in Nederland te staan. In totaal gaat het om een volume van 17,5 miljoen afdrukken.

Nico Jongerius stuurt bij Reaal Verzekeringen alle door Onno Breedveld

Jongerius heeft het als cio bij Reaal Verzekeringen getroffen. Hij zit bij de hoofddirectie aan tafel, zijn infrastructuur is al vijftien jaar op componenten gebaseerd en van outsourcen is geen sprake.

O

CHIPKAARTEN

mdat Jongerius ook lid is van de hoofddirectie, heeft hij geen enkel probleem om “gehoord” te worden. Veel çio’s vallen immers onder de financieel directeur. Dat betekent dat it binnen de organisatie vaak als kostenpost wordt gezien en behandeld. De ondernemingsdoelen zijn volgens Jongerius leidend voor alles wat Reaal doet. “Om die te bereiken, hebben we een programmastructuur voor projecten ontwikkeld. Bij ons worden geen it-projecten uitgevoerd die niet passen in een van onze programma’s en onze strategie.”

De Stichting Gilde Opleidingen gaat zijn tien Limburgse opleidingslocaties voorzien van een integraal chipkaartsysteem. Dezelfde contactloze pas zal gebruikt kunnen worden voor betalingen, toegangscontrole, presentie en uitleningen. Bij de start zullen 13 duizend kaarten worden uitgereikt. Daarna gaat het elk jaar om de levering van ongeveer 4500 kaarten. Behalve de kaarten zelf moet de leverancier ook de lezers en opwaardeerstations en software leveren.

KORT GEDING AET heeft een kort geding tegen het Ministerie van Binnenlandse Zaken gewonnen. De leverancier betoogde dat de staat een tender had moeten uitschrijven voor de Elektronische Nederlandse Identiteitskaart (eNIK). Sdu Identification dat inmiddels al voor het Ministerie aan de slag was, moet zijn werkzaamheden staken. Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar [email protected]

26

nr 11 • 10 oktober 2007

ARCHITECTUUR Voor de implementatie van zijn projecten maakt Jongerius gebruik van een it-directie met daaronder een handvol bedrijfsdelen. “De afdeling Architectuur is verantwoordelijk voor het ontwerpen van de bedrijfsprocessen en de architectuur. Zij maken de blauwdrukken voor de processen en de infrastructuur foto Nico Boink

VERANDERPROJECTEN “Vanuit mijn functie ben ik verantwoordelijk voor alle veranderingen die hier via programma’s worden uitgevoerd. Dat is dus breder dan de cio-functie alleen. Bovendien ben ik binnen de groep verantwoordelijk voor het uitnutten van de synergieën tussen de it-organisatie van de bank en de verzekeraar.” Van een it-organisatie als kostenpost sec - laat staan als facilitair bedrijf - moet Jongerius dan ook niets hebben. “Banken en verzekeraars bestaan voor het grootste gedeelte uit it. Wij vinden dat hier zo belangrijk dat it als portefeuille verankerd zit in de hoofddirectie.” “Omdat ik aan die bestuurstafel zit,” vervolgt Jongerius, “gebeurt hier niets waarvan ik geen weet heb. Bovendien is Reaal een jaar of acht geleden van een lijnorganisatie naar een functionele organisatiestructuur overgestapt. Iedereen doet hier wel zijn eigen ding, maar we bemoeien ons met alles. De zorgen

STUDENT LIFECYCLE De Universiteit Maasstricht zoekt een partner voor de implementatie van een SAP Student Lifecycle Management applicatie. Het gaat om het vastleggen van alle processen rondom studenten. SAP SLM valt onder het MUSL-project, waarin de ondersteuning van het onderwijs vernieuwd wordt.

van veel andere cio’s heb ik dan ook niet. Omdat Reaal functioneel georganiseerd is, is er hier ook geen ruzie over schade- of levensverzekeringen die een hogere prioriteit zouden moeten dan andere afdelingen. Dat zie je wel bij andere organisaties die meer per line-of-business zijn georganiseerd. We zijn daarom nog steeds heel tevreden over deze structuur.”

en helpen bij de bewaking van de architectuur. De realisatie wordt door de andere bedrijfsdelen uitgevoerd. Die moeten ook zorgen dat hun oplossingen in de aangegeven architectuur passen.” Een belangrijke rol is weggelegd voor het bedrijfsdeel Systeemontwikkeling. Dit bedrijfsonderdeel is verantwoordelijk voor het functioneel ontwerp, het technisch ontwerp en de uiteindelijke ontwikkeling van de applicatie. Het functionele gedeelte (‘wat’) is georganiseerd per line-of-business en de realisatie (‘hoe’) per technologie. Het bedrijfsdeel Data Center Services zorgt er voor dat wat eenmaal geïmplementeerd is ook goed blijft draaien. Tenslotte neemt het bedrijfsdeel Infrastructuur Services netwerkveranderingen voor haar rekening.

ere CIO’s heb ik niet’ veranderprojecten aan HORIZON VAN DRIE JAAR Hoewel Jongerius alle vrijheid heeft om nieuwe technologieën voor Reaal te evalueren en uit te rollen, blijft zijn horizon beperkt tot drie jaar. “We hebben een apart budget voor het verbouwen en uitbreiden van de infrastructuur en het inzetten van technologie die het bedrijf verder kan helpen. We gaan hier niet zitten klooien met techniek die over vijf jaar misschien interessant is. Alles wat we hier doen, moet op afzienbare termijn leiden tot toegevoegde waarde voor de organisatie.” Afgelopen jaar is Reaal gestart met de implementatie van Voice-over-IP (VoIP) en SharePoint. Voorheen waren dit nog te veel op zichzelf staande technologieen. “Voor VoIP moest je je netwerk uitbreiden en dan zat je nog steeds als daarvoor met twee aparte netwerken opgescheept.” De waarde zit volgens Jongerius juist in de combinatie: de integratie van VoIP met kantoorautomatisering. “Je kunt nu overal je werkplek naar je toe halen, waar je ook bent. Op dit moment komen langzamerhand de vragen om naast de digitale polisdossiers ook toegang tot de afdelingsdossiers te krijgen, zodat onze mensen op afstand samen kunnen gaan werken.” “Hiermee vullen we het nieuwe werken in dat Reaal voor ogen staat.” REGELGEVING Ketenintegratie is een ander belangrijk project waar Jongerius op dit moment mee bezig is. “Waar VoIP en SharePortal vooral zijn gericht op de onderlinge samenwerking binnen het bedrijf, draait ketenintegratie om de samenwerking met onze intermediairs en distributiepartners. “Al die veranderingen raken zowel de frontoffice, de

midoffice als de backoffice. Alles heeft met elkaar te maken. Dat is ook in de regelgeving terug te zien. In de afgelopen tien jaar is die een stuk complexer geworden,” vervolgt hij. “Tegenwoordig vallen ook de verzekeraars onder het regime van De Nederlandsche Bank. Dat betekent dat we aantoonbaar ‘in control’ moeten zijn. Drie jaar geleden hebben we daarvoor onze hele ictomgeving in kaart moeten brengen. Daarvoor was het allemaal wat losser.” Ook het regime van wet- en regelgeving is verstevigd. “Voorheen kende vooral de ziektekostenverzekering strenge regels. Nu zien we ook in de levensverzekeringen en pensioenen veel regelgeving met een vaste invoeringsdatum. We proberen dat allemaal zo goed mogelijk te implementeren en ons tegelijkertijd van anderen te onderscheiden.” WINDOWS De ict-architectuur speelt bij de realisatie van deze doelstelling een belangrijke rol. Reaal Verzekeringen heeft al een component-georiënteerde architectuur sinds 1992. Soa’s (service oriented architectures) bestonden toen nog niet. “Het zijn grotere componenten dan wat nu wordt toegepast,” vertelt Jongerius. “De architectuur van een polisadministratie wordt gevormd door ondersteunende deelsystemen die voor alle polisadministraties gelijk zijn.” De servicebussen zijn later toegevoegd. Binnen de deelsystemen wordt Microsoft BizTalk gebruikt, over de domeinen heen MQ van IBM. “In 2004 hebben we een strategische samenwerking met Unisys en Microsoft corporate afgesloten. We hadden al Microsoft voor onze frontoffice, en Unisys, onze mainframe leverancier, gaf destijds aan dat de omgeving

die wij gebruikten in een aantal jaar naar Windows zou worden gemigreerd.” “Mijn verwachting is dat de eigendomskosten van Windows lager zijn dan die van een heterogene omgeving. Over open source software kun je twisten,

er gebeurt bij reaal niets waarvan ik geen weet heb maar dan kies je automatisch voor een best-of-breed aanpak. Wij zijn echter te klein om het allemaal zelf te doen. Nu nemen Microsoft en Unisys een deel van de integratie voor hun rekening. Met open source ben je afhankelijk van allerlei verschillende leveranciers. Als een daarvan het bijltje erbij neergooit of als er een probleem is met een product, dan moet je dat zelf oplossen. Nu kan ik Microsoft of Unisys bellen.” UITBESTEDEN Ondanks dat de infrastructuur van Reaal niet volgens de laatste soa-inzichten en standaarden is ingericht, heeft Jongerius wel de voordelen van de modulaire structuur. “Omdat onze architectuur flexibel is, hebben we hier nooit enkelvoudige, miljoenen euro’s verslindende projecten. We kunnen bovendien veel veranderen op lokaal niveau, zolang de interfaces maar hetzelfde blijven. Bovendien hebben we zo een kortere tijd tot realisatie dan onze collega’s.” Uitbesteden is volgens Jongerius dan ook helemaal niet aan de orde. “Als je kijkt hoeveel overhead je hebt op het uitbesteden van software-ontwikkeling naar Verwegistan, dan denk ik dat dat alleen werkt bij hele grote projecten. Bij ons is outsourcing dan ook niet aan de orde.”

•

nr 11 • 10 oktober 2007

27

TECHNOLOGIE

‘Afrika wijst de we

deal

VAN SAP NAAR BAAN FIB Industriële Bedrijven heeft zijn SAP-systemen vervangen door ERP Baan van Infor. Het bedrijf ontwikkelt en vervaardigt productie-installaties voor de proces-industrie, met daarnaast als specialisatie het maken, verkopen en onderhouden van bierbrouwinstallaties. Tot een jaar geleden viel FIB onder GTI, een conglomeraat dat was gestandaardiseerd op SAP. Met de overname door de RijnDijk Groep stapte men over naar een wat kleinere oplossing.

BEA: business manager kan wat van Ubuntu leren door Sytse van der Schaaf

Iedere business manager wil systemen die het proces van zijn eigen afdeling het best ondersteunen. Dat is een slecht uitgangspunt voor een service oriented architecture. Die komt het best tot zijn recht als webservices zoveel mogelijk worden hergebruikt. Het is tijd voor een andere bedrijfscultuur.

“G

een grotere individualist dan de business manager”, klaagt Robert Brusse, directeur Nederland van Bea Systems, op de bijeenkomst voor partners en klanten op vrijdag 21 september in de Passenger Terminal van Amsterdam. “Invoering van

MICROSOFT VERVANGT AS/400 Hamer Installatietechniek en de acht andere zusterbedrijven van Foja Beheer zullen al hun bedrijfsprocessen in één systeem gebaseerd op Dynamics AX van Microsoft onderbrengen. Daarmee nemen deze bedrijven na twintig jaar afscheid van hun AS/400systeem. Voor de implementatie is Foja in zee gegaan met HSO.

BUI OVERWAAIEN Ook Gartner-analist Massimo Pezzimi wreef de zevenhonderd bezoekers nog eens onder de neus dat service oriented architectures niet meer weg te denken zijn. “Bij de komst van de client/server-

gartner: mentaliteitsverandering gaat veel meer kosten dan technische vernieuwingen webservices-architecturen gebeurt met kleine stapjes. Als de implementatie van een nieuw systeem de bedrijfsvoering in de weg zit, schreeuwen business managers bij het minste of geringste moord en brand: klanten lopen weg, het bedrijf stort in elkaar. Er mag wel eens wat meer begrip komen voor de infrastructuurvernieuwing met webservices, die de it-afdeling wil en moet gaan invoeren de komende jaren. Het Afrikaanse begrip ubuntu dat staat voor collectiviteit en het gezamenlijk belang lijkt me een goed doel om bij deze vernieuwingsslag voor ogen te houden. Als je het goed en grondig doet, dan profiteren it- en business managers er op termijn wel degelijk allebei van.”

MORRES WONEN Woonwinkel Morres heeft zijn Unisys-platform vernieuwd. Micro Focus moderniseerde samen met Getronics de bestaande COBOL-, CICS- en VSE JCL-systemen. Daarbij is men van een VSE-mainframe naar een nieuwe ES7000-server met Windows Server overgestapt. Volgens Morres heeft men op deze manier drie ton op jaarbasis kunnen uitsparen. Bovendien zijn de prestaties van de applicaties verbeterd (de batch-processen lopen drie maal zo snel), biedt de website nieuwe mogelijkheden en ligt er nu een architectuur voor webservices. Getronics won voor zijn bijdrage aan dit project de Microsoft 2007 ‘Application Infrastructure Development Partner of the Year’ Award. Mail tips en weetjes over opdrachten naar [email protected]

architectuur ruim twintig jaar geleden werd ook voortdurend gezegd dat deze bui, die het it-beheer een stuk lastiger heeft gemaakt, over zou waaien”, aldus Pezzimi in zijn keynote. “We weten inmiddels allemaal hoe dat verhaal is afgelopen. Natuurlijk kun je de bedrijfsdeuren gesloten houden voor soa. Bedenk alleen wel dat over vijf jaar alle grote standaardpakketten als Infor, SAP, Oracle en Microsoft op webservices zijn gebaseerd. Dat is de nieuwe standaardarchitectuur. Realiseer je wel dat over een paar jaar iedereen het doet, omdat iedereen het doet.” Volgens Pezzimi is het dan ook hoog tijd om met een proefproject te beginnen. “Zorg ervoor dat je

Afrikaanse Zulu-danseressen. Het woord ‘Ubuntu’ is afkomstig uit het Bantu-dialect dat door de Zulu’s gesproken wordt in Zuid-Afrika. Ubuntu is een belangrijk Afrikaans filosofisch begrip, dat staat voor de gezamenlijke band die alle leden in een groep met elkaar delen. Door de omgang met elkaar leer je elkaar en het gezamenlijk belang waarderen en ernaar leven.

28

nr 11 • 10 oktober 2007

COLUMN

g’

RON TOLIDO

R=P*I

MARKTCONSOLIDATIE “De markt van soa-leveranciers staat bepaald nog niet stil”, zegt Gartner-analist Massimo Pezzimi. “Kleinere leveranciers worden opgeslokt door grotere spelers. Neem Software AG dat recent Webmethods heeft aangekocht. Dit bedrijf is nog niet klaar met overnemen. It-directeuren worden altijd bijzonder nerveus van zo’n transactie omdat het grote gevolgen kan hebben voor het platform dat zij hebben aangekocht. Een relativering is hier op zijn plaats. De overgang van het database-

product Rdb van Digital naar Oracle halverwege de jaren negentig had geen enkel gevolgen voor de gebruikers. Het staat nog steeds als een huis nu Oracle het onder zijn hoede heeft. Met soa zal het niet anders zijn. Je moet kijken hoe levensvatbaar een product is. Een bedrijf als Bea Systems kan op termijn opgekocht worden. Loopt het dan slecht af met zijn product Weblogic? Die kans lijkt mij gering, omdat er zeker tienduizend gebruikers van dit systeem zijn.”

op tijd de technische mogelijkheden en tekortkomingen van deze architectuur leert kennen. Een minpunt is dat soa duurder is dan de aankoop van een reguliere applicatie. Je hebt meer technische voorzieningen nodig zonder garantie op succes. Je moet dus met een goed verhaal komen.” Als lichtpuntje hield hij zijn publiek voor dat de massale implementaties van vroeger verleden tijd zijn. Toen kocht je een pakket aan, ging er drie jaar aan sleutelen, zette het nieuwe systeem aan, het oude uit en deed een schietgebedje of het goed ging. “Dat is voorbij. Webservices voer je stap voor stap in.” MENTALITEIT Deze uitbreidbare opzet is alleen uit te bouwen als deze architectuur uitermate consequent en gestructureerd plaatsvindt. “Soa is discipline, discipline en nog eens discipline. Webservices moeten voldoende worden hergebruikt. Doe je dat niet dan kom je met de jaren met een overvloed aan componenten te zitten die ieder hun eigen onderhoud vergen. Dat schiet niet op. Daarom is een investering in verandering van de bedrijfscultuur zo belangrijk. Business managers willen de it-infrastructuur nu eenmaal toespitsen op het reilen en zeilen van hun eigen bedrijfsonderdeel. Wat de één belangrijk vindt, zal de ander worst wezen. Een soa moet samengesteld worden uit componenten die meerdere businessmanagers met elkaar delen. Reken er maar vast op dat deze mentaliteitsverandering veel duurder zal uitpakken dan de technische vernieuwingen waar jij voor gaat tekenen. Als je niet uitkijkt wordt dit zelfs het struikelblok van een megaproject.”

•

DE KERN • Soa krijgt dezelfde groeicurve als de client/server-technologie vanaf medio jaren tachtig. • Bij soa moet je heel goed letten op de herbruikbaarheid van webservices. • Het zal moeilijk worden bedrijfsonderdelen dezelfde

componenten te laten delen. • Organisaties moeten veel energie steken in de mentaliteitsverandering die hiervoor nodig is. Gartners Massimo Pezzimi sprak op vrijdag 21 september op het Bea Symposium in Amsterdam

IT-auditors. Ik had er altijd een bepaald beeld van. Niet specifiek een romantisch beeld, maar wel een met – laten we zeggen - duidelijke contouren. Een beetje in de richting van de verwante doelgroep van it-beveiligingsexperts: wat serieuzer dan gemiddeld, licht zorgelijk ingesteld en met een drammerige neiging tot structureren. Allemaal belangwekkende karaktereigenschappen waar ik niet mee begiftigd ben. Toch werd ik de afgelopen maanden een aantal malen gevraagd met it-auditors aan de slag te gaan. Eerst als spreker op een landelijk congres en kortgeleden als dagvoorzitter op de jaarlijkse netwerkdag van it-auditors binnen de Overheid. En dan leer je als buitenstaander in korte tijd toch heel wat bij. Zo merk je dat – net als in de it-beveiliging – er verschillende ideeën zijn over hoe je het beste tot een resultaat kunt komen. Er is inderdaad een procedurele, analytische kant die de it-auditor moet helpen een oordeel te vormen over de correctheid van systemen. We komen hier stevig in de wetenschap gewortelde methoden, raamwerken en referentiemodellen tegen. Ook wordt er met formules gewerkt om risico’s zo ondubbelzinnig mogelijk te beschrijven. De meest gevleugelde is natuurlijk: R=P*I Het risico is eenvoudigweg de kans ( ‘probability’) dat een verstoring optreedt maal de impact van de gevolgen. Dat rekent lekker makkelijk en de verleiding is groot om – al dan niet ondersteund met checklists – alle aspecten van het te beoordelen systeem in cijfers uit te drukken. Zoiets geeft een vertrouwenwekkend zweem van in control zijn, een gemoedstoestand waar veel it-auditors zich graag aan overgeven. Aan de andere kant van het spectrum komen we een meer pragmatische insteek tegen. Vergeet al die procedures en raamwerken. Breng liever een verzameling door de wol geverfde experts uit de praktijk bij elkaar – selecteer op littekens en rauw, cynisch gelach – en laat die intuïtie maar komen bij het vinden van de onjuistheden in het systeem. Ook hier zijn we een parallel met it-beveiliging, waar we naast de methodologen graag gebruik maken van hackers: onvoorspelbare Didgeridoospelers die in al hun ongerichte creativiteit precies weten te prikken waar het pijn doet. De Control Freak en de Hofnar, beiden kom je tegen op een dagje netwerken met it-auditors. En over één aspect waren ze het roerend eens: het wordt steeds moeilijker om risico’s in te schatten wanneer alles met alles is verbonden en de complexiteit exponentieel toeneemt. De wereld is nog steeds niet maakbaar. En formules zijn ook niet meer wat ze zijn geweest. Waarschijnlijk. nr 11 • 10 oktober 2007

29

Wanneer formaat er niet toe doet...

❱ IT Executive Het eerste it-magazine exclusief voor it- en businessmanagers op het handige A4-formaat • Magazine oplage: 24.500 • 2-wekelijks • Bereik: 80% van de it-investeringen in Nederland (lees: 24 miljard euro) • Unieke database • Partner in Business • Informatie: Erik van Heest, 06-132 210 12 of mail: [email protected]

www.it-executive.nl

onderbouwt it-beslissingen

Indiase outsourcers plannen Europese opmars

Na kostenverlaging nu arbeidspotentieel belangrijk De komende jaren zullen de grote drie Indiase outsourcers – en sommige van hun kleinere navolgers – een belangrijke rol spelen op de Europese it-markt. Ook in Nederland, waar ze tot op heden onder het radarscherm opereerden, maar wél enkele zeer grote deals binnenhaalden. Aan ambities ontbreekt het TCS, Infosys en Wipro niet.

I

ndiase it-dienstverleners hebben aan belang gewonnen omdat hun dienstenaanbod de afgelopen jaren sterk is uitgebreid. Specialiseerden ze zich

na de vs en engeland is het vizier nu op het europese vasteland gericht aanvankelijk in ontwikkeling en onderhoud van applicaties, de ambities van TCS (Tata Consultancy Services), Infosys en Wipro gaan tegenwoordig veel verder. “Uit ons lopend onderzoek naar aanbieders van outsourcingsdiensten blijkt dat Nederlandse afnemers deze

bedrijven een goede beoordeling geven voor hun prijs, maar ook voor het nakomen van afspraken”, zegt Nico Boot, directeur van Morgan Chambers Benelux. Dit adviesbedrijf op het vlak van sourcing heeft in Nederland nog geen uitbestedingsopdrachten begeleid die in handen kwamen van een Indiaas bedrijf, maar dat is een kwestie van tijd. “Grote Nederlandse organisaties zien de dalende trend in het aantal afgestudeerde informatici in Nederland. West-Europa heeft een demografisch probleem. Waren Indiase bedrijven in eerste instantie interessant vanwege hun prijs, in de toekomst wordt het grote arbeidspotentieel een belangrijke troef van deze aanbieders.” nr 11 • 10 oktober 2007

AANZIENLIJKE MARKT De grote drie van India spelen op dit moment vooral een rol in de outsourcing van softwareontwikkeling en onderhoud. Maar dat is geen kleine markt, stelt Boot. “Application outsourcing alleen is in Nederland een markt van ongeveer 500 miljoen euro. Minstens 100 miljoen daarvan ging in 2006 al naar de Indiase leveranciers. Deze bedrijven hebben een enorme groei per jaar. Ik verwacht dat ze dit jaar 150 miljoen euro halen. Dat zijn 50 miljoen euro die niét naar de Westerse leveranciers gaan.” De groei van de Indiase dienstverleners gaat dus ten koste van leveranciers van applicatiediensten, maar ook bedrijven die infrastructuur31

TECHNOLOGIE diensten leveren, zoals HP, zullen uiteindelijk last krijgen van deze concurrenten. De Indiase outsourcers zijn ondertussen ook in staat om de meeste andere diensten aan te bieden, waaronder beheer van infrastructuur en rekencentrumactiviteiten. “Hoewel het ze nog een tijdje zal duren om in bepaalde sectoren voldoende expertise op te bouwen,” vervolgt Boot, “kun je wel stellen dat Indiase dienstverleners op

INFOSYS Infosys heeft wereldwijd zo’n 60.000 medewerkers. Deze zomer waren er zelfs onbevestigde berichten dat Infosys een bod op Capgemini zou overwegen – een bedrijf dat met zijn 10 miljard dollar omzet nog steeds drie keer zo groot is als Infosys. Een deal die wél doorging, was de outsourcingsopdracht van Philips in juli, een contract van 250 miljoen dollar en een looptijd van zeven jaar. Infosys neemt drie BPO-centers (Business Process Outsourcing) van Philips over, waaronder die in Łodż, Polen. Deze BPO-centers zijn een betaalde springplank naar andere klanten in Europa. Infosys betreedt hiermee definitief de thuismarkt van West-Europese aanbieders.

WIPRO Wipro is zijn geografische achterstand op TCS in Europa snel aan het inhalen met een lange reeks overnames. Wipro verwacht dit jaar ongeveer 1 miljard euro omzet in Europa te halen, op een wereldwijde omzet die dichtbij 4 miljard zou uitkomen. Toch heeft het bedrijf maar 1.050 Europeanen in dienst. In totaal zouden ongeveer 3.600 mensen in Europa voor Wipro werken (waarvan 2.000 in Groot-Brittannië), maar de meerderheid van hen zijn Indiërs die op een visum werken. Voor elke persoon die in Europa werkt, zitten er gemiddeld twee in India voor de Europese klant te werken, aldus Wipro-voorzitter en ceo Azim Premji (zie interview pagina 34). Een belangrijke Nederlandse klant is Akzo Nobel.

TCS TCS, een onderdeel van het Tata conglomeraat, is de grootste van de drie, met 93.000 medewerkers. De omzet zou dit jaar ruim boven de 4 miljard dollar uit komen. TCS begon, in tegenstelling tot Infosys en Wipro, al decennia geleden aan een wereldwijde aanwezigheid te werken, en staat op dat vlak dan ook het verst. Zo heeft het bedrijf meer dan 1.000 mensen in China en een vestiging in Boedapest. TCS haalt net geen 30 procent van zijn omzet uit Europa, waar het regionale hoofdkwartieren heeft in Amsterdam en Londen. In Europa heeft TCS nu 2.000 mensen op het Europese vasteland in dienst en 3.000 in Engeland. Van die 5.000 mensen zijn er 2.000 plaatselijke mensen, de rest komt over uit India. TCS nam in 2005 een deel van de applicatieontwikkeling over van ABN Amro over als deel van een outsourcingscontract waarvan het merendeel naar IBM ging – ook Infosys kreeg een onderdeel. Hierdoor verwierf het bedrijf zo’n 300 mensen in Luxemburg, Zwitserland en Brazilië. In Luxemburg ging het om zo’n 35 mensen. Om de Franstalige markt te bewerken, deed TCS onlangs een overname in Marokko. Verdere overnames in Europa zijn mogelijk “als we denken dat het toegevoegde waarde heeft”, zegt Ramachandran. “Maar we groeien organisch al meer dan 40 procent.” 32

nr 11 • 10 oktober 2007

hetzelfde niveau opereren als IBM, EDS en Accenture.” De Indiase spelers zijn al enkele jaren een aanwezigheid aan het uitbouwen in de rest van de wereld. Vaak door overnames van plaatselijke nichespelers of het openen van eigen vestigingen. De afgelopen tijd kwam die uitbreiding in een stroomversnelling, met opvallende overnames in Amerika en het Verenigd Koninkrijk. Twee markten waar ze traditioneel sterk op gericht waren, vanwege de Engelse taal. Wipro kocht het Amerikaanse Infocrossing en recruteert dit jaar in Groot-Brittannië 500 mensen. Het vasteland van Europa komt nu ook in het vizier van Indiase bedrijven. Al in 2006 kocht Wipro in Portugal

de it-dienstverlener Enabler. Niet dat ze meteen alles willen aanpakken. “Wij willen heel selectief zijn in de gebieden waar we spelen,” zegt Girish Ramachandran, aan het hoofd van TCS in Europa. Een van die domeinen is voor TCS de banksector, ook in Nederland. Het antwoord van IBM, EDS en Accenture is om vestigingen te openen in India en een steeds groter deel van het werk aan de eigen uitbestedingsopdrachten vanuit deze centra uit te voeren. “Afnemers kunnen nu kiezen uit een aanbieder uit het offshoring land, een it-dienstverlener die in dat land een vestiging heeft of een lokale aanbieder die samenwerkt met een offshoring-partij. Wie in deze

concurrentieslag goed en gemakkelijk kan schuiven met automatiseringsdiensten over de wereld zit op rozen”, aldus Boot. “Delen van uitbestedingsopdrachten zullen op verschillende plekken terechtkomen. Software-onderhoud gaat naar het ene werelddeel, de servicedesk wordt buiten de kantoortijden bediend vanuit India, het monitoren van een Oracle-database komt in weer een ander werelddeel terecht.” IT-AFDELINGEN OVERNEMEN De zichtbaarheid van de grote drie zou in Nederland sterk verbeteren, als deze aanbieders straks hele of gedeeltelijke it-afdelingen van Nederlandse bedrijven zouden overnemen –

zoals Infosys nu bij Philips doet. TCS acht zich in ieder geval in staat om mee te spelen in dergelijke outsourcing deals. “Wij kunnen de locale werknemers een sterk voorstel doen. Wij zijn immers een groeiende onderneming, dus dat is veel interessanter dan terechtkomen bij IBM of EDS, bedrijven die momenteel eerder knippen in hun personeelsbestand,” zegt Ramachandran van TCS. Boot acht de kans niet groot dat it-afdelingen rechtstreeks overgaan naar deze Indiase bedrijven. “De Indiase bedrijven zullen in zo’n uitbestedingsovereenkomst alleen meespelen als een belangrijk deel van het werk in India kan gebeuren, anders kunnen zij geen scherpe prijs bieden. In Nederland behouden werknemers hun arbeidsrechten als het bedrijfsonderdeel waarvoor zij werken overgaat naar een ander concern. Bij grote opdrachten die in Nederland hebben gespeeld zoals ABN Amro en de Rabobank zie je dat reorganisaties op voorhand zijn geregeld. Als Indiase bedrijven 50 mensen moeten overnemen, zullen ze dat alleen doen als er werk is voor 150 in India.” Grote uitbestedingsovereenkomsten lijken ondertussen wel uit de mode te zijn. Veel vaker kiezen bedrijven voor multisourcing. Daarbij wordt voor elk aspect van de uitbestedingsopdracht de beste leverancier gekozen. Daar zal vaak een Indiaas bedrijf tussen zitten. EINDE VAN HET MODEL? Sommige critici merken op, dat de basis van het Indiase succesmodel bedreigd is. Salarissen in India stijgen immers. En hoe meer de grote drie een lokale aanwezigheid in het Westen uitbouwen, hoe minder de lagere lonen gaan doorwegen in de totale prijs die ze de Westerse klant bieden. Maar Ramachandran van TCS wijst erop dat India een vrij sterke inflatie kent, zodat de stijging van lonen van it’-ers in India in reële termen niet veel sneller is dan in het

Westen. “Het duurt nog zeker 15 tot 20 jaar voor die lonen gelijk lopen”, aldus Ramachandran. “Wij presenteren ons niet meer als een offshorebedrijf, wij zijn

global sourcing is het nieuwe model een global sourcing partner”, zegt Ramachandran ook nog. Global sourcing wijst op de combinatie van lokale krachten met nearshore (meestal Oost-Europa) en offshore. Ook de Westerse it-bedrijven streven naar dat global sourcing model. Accenture heeft al zo’n 35.000 mensen in India en loopt daarmee vooruit op zijn Westerse concurrenten. Het verschil tussen Indiase en Westerse spelers verkleint dan ook, stelt Boot. “De offshore bedrijven werkten vroeger met 5 procent on site, 95 procent offshore mensen. Nu zitten ze eerder aan 20 procent on site, terwijl de traditionele it-dienstenbedrijven nu aan 15-20 procent offshore zitten. Binnen enkele jaren zitten die misschien aan 30 procent offshore, en bij spelers als IBM en Capgemini misschien 50 procent offshore.”

•

GEVESTIGDE LEVERANCIERS VERLIEZEN TERREIN De grootste drie aanbieders van uitbestedingsdiensten in de Nederlandse markt KPN/Getronics, Atos Origin en IBM gaan het de komende tijd moeilijk krijgen, meldt Giarte, dat in opdracht van Morgan Chambers vorige week het jaarlijkse onderzoek ‘Outsourcing performance’ naar buiten bracht. Op dit moment hebben deze drie bedrijven 46 procent van de uitbestedingsmarkt in handen in grote contracten waar alles in onder gebracht is. Tweederde van deze contracten bij de top drie lopen binnen twee jaar af. Veel afnemers zijn niet tevreden. Slechts een klein deel (28 procent) van de bestaande klanten beveelt hun bestaande leverancier aan. Indiase outsourcers zullen de komende jaren sterk doorgroeien. Op dit moment nemen zij 9 procent van de gemeten contracten voor hun rekening. Dat marktaandeel zal stijgen, omdat 70 procent van de bestaande afnemers aangeeft meer diensten af te zullen nemen. De kwaliteit en prijs van deze aanbieders wordt als steeds beter ervaren. Daarnaast beschikken deze aanbieders over zoveel menscapaciteit dat ze snel kunnen leveren. Ook onderzoeksbureau IDC geeft aan dat de Indiase aanbieders het afgelopen jaar stevige voet aan de grond gekregen hebben in Europa. TCS en Infosys zagen hun omzet in deze regio met respectievelijk 42 procent en 38 procent groeien. nr 11 • 10 oktober 2007

33

TECHNOLOGIE

Wipro wil geen grote overnames Indiase outsourcer aast op vestigingen in Duitsland en Frankrijk door Dominique Deckmyn

In een telefonisch interview met de 21ste rijkste man ter wereld, legt Wipro-voorzitter en ceo Azim Premji uit dat hij grote ambities heeft op de Europese markt. IBM, Accenture en Capgemini kunnen hun borst natmaken.

Sommigen zeggen dat uw traditionele business op dit moment bedreigd wordt door landen met lagere lonen dan India. Klopt dat?

wij zijn directe concurrent van ibm of accenture “Ik denk dat bedrijven vanaf een zekere omvang zichzelf voortdurend moeten heruitvinden en omhoog bewegen in de waardeketen. Progressieve

bedrijven doen dat op een systematische manier, door nieuwe diensten te bieden of de bestaande diensten te verdiepen. Ze doen het door hoger in de voedselketen te positioneren, zich in de positie plaatsen waar ze dichter staan bij de klant en hem kunnen adviseren. Progressieve bedrijven investeren ook om hun businessmodel minder lineair te maken met verschillende software-initiatieven.” Wipro heeft zijn lokale aanwezigheid in de VS en Engeland sterk uitgebreid het afgelopen jaar. Neemt u een zelfde stap op het vasteland van Europa? “Absoluut. Vooral Duitsland en Frankrijk zijn markten waarin we sterk willen groeien.” Er was deze zomer een gerucht dat Infosys een bod zou opbrengen op Capgemini. Denkt u dat zoiets uiteindelijk zal gebeuren: één van de grote Indiase spelers die een grote Europese ict-dienstverlener opkoopt? “Eerlijk gezegd, ik betwijfel het. Weet u, een software- of dienstenbedrijf overnemen en integreren is een enorme uitdaging. Als je het op een heel grote schaal doet, is het soms zelfs onmogelijk, denk ik.” Dus u gelooft eerder in een reeks van kleinere, lokale overnames? “Dat zou ik denken. Wij hebben recent een bedrijf in de Verenig-

34

nr 11 • 10 oktober 2007

de Staten overgenomen. Naar Indiase normen was dat de grootste acquisitie ooit. Wij betaalden ongeveer 600 miljoen dollar. Dat was omdat dit bedrijf ons bepaalde unieke vaardigheiden kon bijbrengen die we onmisbaar vonden als onderdeel van het totaalaanbod van outsourcing dat we willen bieden. Praat u over overnames van bedrijven voor twee of drie miljard dollar. Nee daar kijken we niet naar.” Hebt u de ambitie om een rechtstreekse concurrent zijn van Capgemini of Accenture? “Wij zijn directe concurrent van IBM of Accenture. Wij bieden de meeste dingen die zij bieden. Sommige dingen leveren wij beter dan hen. Andere zaken doen zij weer beter.” Op welke gebieden schiet u nog tekort? “Wipro moet vooral meer op snelheid komen en meer competentie verwerven in consultancy.” Westerse ict-dienstverleners kopen of vestigen zelf ook afdelingen in India. Is er nog een fundamenteel verschil? “Ik denk dat het meer en meer vergelijkbare organisaties worden. Dat is heel goed voor de klant. Want dit creëert enorm veel concurrentie, en dat is altijd goed voor de klant. Wat goed is voor de klant zal uiteindelijk de markt doen groeien.”

•

COLUMN IT & RECHT Amerikaanse demonstranten protesteren voor het Witte Huis in Washington tegen Guantanoma Bay, waar de Amerikaanse overheid net als bij het afluisteren van Swift burgerrechten zou hebben geschonden in de strijd tegen moslimterrorisme.

Swift-proces op losse schroeven door Karsten Lemmens De regering Bush probeert het Swift-proces over schending van de privacywetgeving in de kiem te smoren. Bush beroept zich op het staatsgeheim om de CIA-toegang tot internationale financiële informatie buiten het oordeel van de rechter te houden.

S

wift kwam in juni 2006 in woelige wateren terecht, toen bekend werd dat de CIA vrije inzage kreeg in de bestanden van dit internationale netwerk voor bancaire transacties. Swift vormt de ruggengraat van de globale bankwereld doordat het de internationale transacties tussen deze financiële instellingen verzorgt. De Amerikaanse inlichtingenorganisatie beweerde op zoek te zijn naar financiële transacties van terroristische organisaties, maar privacybewegingen schreeuwden moord en brand. In de VS spanden twee klanten van een Amerikaanse bank een rechtszaak aan tegen Swift op

basis van schending van de privacywetgeving. In juni verklaarde een rechter de zaak tegen dit van oorsprong Belgische bedrijf ontvankelijk. De regering van president Bush wil de rechtszaak van tafel, omdat het de staatsveiligheid zou schaden, zo meldde de International Herald Tribune. De Amerikaanse regering heeft vaker met dit argument lastige rechtszaken geblokkeerd. Professor Patrick van Eecke, docent it-recht aan Queen Mary University, Londen en aan de Universiteit Antwerpen, verwacht dat de Amerikaanse overheid met dit argument de rechtszaak tegen Swift met succes zal tegenhouden.

•

PATRICK VAN EECKE

Originaliteit software is zoek Software wordt in Europa juridisch beschermd door het auteursrecht (copyright). Op enkele uitzonderingen na, verloopt die bescherming volledig analoog met de bescherming van meer traditionele werken, zoals foto’s, boeken, tijdschriftartikelen en poëzie. Hoewel auteursrechtelijke bescherming automatisch tot stand komt – in tegenstelling tot merken en octrooien is geen aanvraag of registratie nodig. – wordt wel vereist dat het werk ‘origineel’ is. Maar ‘originaliteit’ is geen gemakkelijk begrip in het auteursrecht. Ruwweg komt het hierop neer dat een werk slechts bescherming geniet als het zich in zekere mate onderscheidt van andere werken. Hoewel het auteursrecht gebaseerd is op internationale verdragen, is er allerminst eensgezindheid over de vraag hoe dit nu precies moet worden ingevuld. Nederland, Frankrijk en België zijn erg streng en vereisen dat het werk ‘de stempel van de persoonlijkheid van de auteur’ draagt. In het Verenigd Koninkrijk volstaat het daarentegen dat een werk niet volledig gekopieerd werd. Andere landen hanteren criteria tussen deze twee uitersten. Wanneer de Europese Softwarerichtlijn werd opgesteld in de jaren ‘90, rees opnieuw de vraag hoe origineel software moet zijn om auteursrechtelijk beschermd te worden. In plaats van een duidelijke wettekst werd helaas een compromis aangenomen die dubbelzinnig genoeg was om elke lidstaat zijn zin te geven. De vraag of een foto, tekst of softwarepakket dus origineel genoeg is om te worden beschermd, blijft moeilijk te beantwoorden, en stoot op verschillende interpretaties doorheen Europa. In de praktijk blijft het koffiedik kijken. Zelfs als duidelijk zou zijn hoe hoog de lat van de originaliteit moet liggen, blijft de vraag hoe dit praktisch moet worden ingevuld. Hoe moet de ‘stempel van de persoonlijkheid van de auteur’ immers blijken uit een softwarepakket – enkele voorbeelden van pakweg Apple en markante interfacegoeroes zoals Kai Krause daargelaten? In welke mate kan broncode origineel zijn, nu belangrijke delen van broncode louter routineuze taken betreffen en de ideeën die ten grondslag liggen aan algoritmes en programmastructuren, niet beschermd worden? Is het louter bij elkaar harken van componenten – gepromoot door raddevelopment tools – op zich een uiting van creativiteit? Het blijkt erg moeilijk bestaande juridische concepten toe te passen op de digitale wereld en de vraag blijft dan ook actueel of het auteursrecht niet moet worden gemoderniseerd. Prof. Dr. Patrick Van Eecke doceert tevens it-recht aan Queen Mary University, London en aan de Universiteit Antwerpen. nr 11 • 10 oktober 2007

35

Green

the enterprise IT consumeert een steeds groter aandeel van het totale energieverbruik van organisaties. ‘Green IT’ zal daarom de komende jaren een steeds belangrijker factor worden bij het nemen van investeringsbeslissingen. De conferentie Greening The Enterprise laat zien dat de IT-industrie zelf al opvallend veel heeft ontwikkeld om zowel het energieverbruik als de milieubelasting drastisch te verminderen. Dit thema mag geen it-manager laten lopen.

PROGRAMMA Dagvoorzitter van het congres is de heer Arjan van Dijk CMC. De heer Van Dijk is ambassadeur NGI, Platform voor ICT-professionals en Bestuurslid externe betrekkingen VRI.

MEER DOEN MET MINDER

Rob Creemers,Technotrends Het duizelt als trendwatcher Rob Creemers het woord neemt. Hij zet in een moordend tempo trends op het gebied van ict, vergrijzing, globalisering, fossiele brandstoffen en klimaatproblemen op een rijtje. Technologie is een zegen, maar door technologie loopt wereld ook tegen keiharde grenzen aan. De vraag is nu wat we eraan gaan doen. De it-sector staat voor een nieuwe uitdaging.

ENERGIE BESPAREN MET VIRTUALISATIE

Jeremy van Doorn, Sr. Systems Engineer Benelux, VMware In 2000 verbruikte een typische server 100 watt, vandaag de dag is dit minimaal vier keer zoveel. Gecombineerd met de explosief stijgende energiekosten betekent dit dat een steeds groter deel van het IT-budget aan energie opgaat. Met een virtuele infrastructuur kun je grote stappen zetten op het gebied van energiebesparing. CO2-reductie en kostenbesparing gaan hand in hand.

GROENE OPSLAG

Hans van den Broek, CTO bij HP Nederland Het energievraagstuk is een prominent item op de IT-agenda geworden. HP werkt in haar Power & Cooling Labs al jaren aan oplossingen. Hierbij wordt gekozen voor een integrale benadering, van de core van de processorchips tot en met de koeltorens van het datacenter. In deze sessie wordt u bijgepraat over de details, met speciale aandacht voor “green storage”. Opslag is nu al goed voor 40% van de energiekosten in het datacenter. Met slimme software en hardware kan dat worden gehalveerd.

SLIM WERKEN

Bas Boorsma, Cisco en Daniël van den Hoven, WebEx Hoe kan de productiviteit van medewerkers worden verhoogd? En de uitstoot van CO2 worden gereduceerd? Door ‘slim werken’. Door optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden die ICT biedt om mobiel werken of ‘telewerken’ te realiseren en individuele gebouwen maar ook ‘campussen’ efficiënt in te richten.

NAAR EEN DUURZAME ONDERNEMING Djeevan Schiferli, IBM Nederland

Een duurzame omgeving is in ieders belang. Iedere wereldburger zal zijn verantwoordelijkheid moeten nemen om energieverspilling en vervuiling tegen te gaan. Innovatieve oplossingen zijn hierbij een must, de it-sector heeft hierbij een spilfunctie. Ontdek in een inspirerende holistische presentatie hoe de milieubelasting enorm kan worden teruggedrongen door schonere energie, minder vervuiling en lager energieverbruik.

ICT & MILIEU: EEN INNOVATIEVE COMBINATIE Jan Vlak, managing director van ICT Milieu (onderdeel van ICT~Office)

Bedrijven worden aangesproken op hun groene verantwoordelijkheid. Er komt een hoop regelgeving op hen af. ICT~Office wil haar leden compliancy bieden aan alle bestaande wet- en regelgeving maar ook vooruitlopen op de komende. Jan Vlak is de man die gebruikers en leveranciers kan vertellen welke eisen de overheid gaat stellen op het gebied van duurzaam inkopen. Die eisen vindt Vlak niet ambitieus genoeg. De industrie wil verder gaan.

ing unieke conferentie

energie besparen en duurzaamheid

over

Platinum sponsors: Gold sponsor:

• 21 november 2007 • Media Plaza Utrecht • Inschrijven op www.it-executive.nl/conferentie • Let op speciale vroegboekkorting • Nog slechts 150 plaatsen beschikbaar Voor sponsormogelijkheden bel Rob de Kleijnen 06-53403470

31 OKT - 1 NOV 2007 JAARBEURS UTRECHT V A K B E U R S

E N

S E M I N A R S

O V E R

I T

S E C U R I T Y

INFOSECURITY.NL

GRATIS TOEGANG t.w.v. % 35,NA VOORREGISTRATIE VIA WWW.INFOSECURITY.NL

Vier toonaangevende vakbeurzen onder één dak

Dé ontmoetingsplek voor aanbieders en beslissers in de IT security PLATINA SPONSOR

Infosecurity.nl is de beurs waar de IT security-markt op unieke wijze samenkomt. Gedurende twee dagen heeft u als bezoeker alles binnen handbereik: 140 toonaangevende IT security aanbieders, de nieuwste technieken, diensten en innovaties en vele praktijkvoorbeelden. Het uitgebreide seminarprogramma, key-note sessies en diverse case studies houden u verder op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw vakgebied.

joint venture jaarbeurs / vnu

Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar [email protected]

FORUM

Werknemers hebben steeds meer last van e-mail stress, bleek uit Schots onderzoek in IT Executive nummer 8 (augustus). Er moet een communicatiecode komen vindt Jeroen van Brussel, Managing Director van Orange Business Services.

Georgansieerd door MSC.Software, met als thema “Gaining competitive advantage through engineering productivity”. Radisson SAS Hotel, Frankfurt www.mscsoftware.com/events/ vpd2007/emea

W

erknemers raken moe, gefrustreerd en improductief door de constante stroom van elektronische berichten. Ook buiten de kantoormuren zijn medewerkers gemakkelijker bereikbaar. Deze alom vertegenwoordigde beschikbaarheid van informatie leidt tot verdergaande zakelijke mogelijkheden, maar ook tot uitwassen als het dwangmatig checken van e-mail en zelfs e-mailverslaving. En wie heeft er laatst nog in een vergadering gezeten zonder dat

er per deelnemer een mobiele telefoon en een Blackberry op tafel lag? E-mail is een probaat middel om snel te informeren zonder iemand te storen. Als je direct een antwoord nodig hebt, pak dan bij voorkeur de telefoon. Als je geen paal en perk stelt aan datacommunicatie dan duikt iedereen ’s ochtends achter de pc, blijft daar de hele dag, praat niet meer met elkaar en communiceert alleen via het scherm. Dat is niet goed voor de samenwerking en

creativiteit in ondernemingen. Een communicatiecode is een probaat middel om medewerkers op een gezonde en sociale manier om te laten gaan met de toegenomen communicatiemogelijkheden. Tot concrete afspraken over hoe om te gaan met e-mail heeft dit in mijn organisatie nog niet geleid. Mensen moeten zich eerst bewust worden van hun gedrag. Dat kan door op bepaalde dagen geen emails te lezen, zoals ik zelf doe. De wereld draait gewoon door. Zodra mensen beseffen dat e-mail een middel is, met veel beperkingen en geen doel op zich, ben je al een grote stap verder.

•

22 oktober 2007 Elektronisch Factureren Seminar over de kansen die e-facturatie voor het MKB biedt, de (on)mogelijkheden rondom implementatie van elektronisch factureren en de mogelijke besparing op het primaire bedrijfsproces. Media Plaza, Jaarbeurs Utrecht www.mediaplaza.nl/mp.php/ mediaplaza/agenda/agenda. php?id=258 23 oktober 2007 Nationaal ICT Event Met de uitreiking van de Broos van Erp prijs en de Innovator Award. Media Plaza, Jaarbeurs Utrecht www.ictevent.nl 24-26 oktober 2007 European Network Forensic and Security Conference (ENFSC) Over netwerkbeveiliging, forensics en juridische aspecten. Zyud University, Heerlen www.enfsc2007.com

RFID is géén hype In het artikel ‘Rfid vult barcode hooguit aan’ (IT Executive 9, september) wordt gesuggereerd dat de aandacht voor radio frequency identification-technologie overdreven is. Deze conclusie is kort door de bocht en slecht onderbouwd, vindt Sander Merkx, partner bij Mieloo & Alexander.

R

fid is momenteel nog volop in ontwikkeling. De prijs van de radiolabels blijft wel degelijk verder dalen. Ook nu al is een rfid-investering op redelijke termijn terug te verdienen. Nog niet ieder product in de supermarkt kan inderdaad met een rfid-label uitgerust worden. Dit zal inderdaad nog een daling van de prijs en verdere ontwikkeling vergen. Maar het doel is ook niet om barcode overal te vervangen. In veel toepassingen is de barcode niet goed bruikbaar. In fel zonlicht is een barcode met

een laser slecht leesbaar. Hetzelfde geldt voor barcodes achter bijvoorbeeld autoruiten. Daarnaast is barcode bijna vrijwel onbruikbaar in bijvoorbeeld de bouw of zware industrie. In dit soort omstandigheden kan een rfid-label in een beschermde coating een goede uitkomst bieden. De prijs van dit zendertje zal nooit gelijk worden aan de prijs van een barcode label, maar de mogelijkheden van rfid ontstijgen die van barcode met een veelvoud. Gezien de stijgende prijs van arbeid en de dalende prijs van rfid-labels wordt het steeds interessanter om de tijdrovende handmatige barcode scans te vervangen door een automatische identificatie dichtbij de scanner. Daarnaast maakt een rfid-systeem geen leesfouten. Wij zien dat marktleiders in tal van segmenten wel actief en praktisch bezig zijn met rfid en zich zeker niet door een artikel in IT Executive in slaap laten sussen.

•

nr 11 • 10 oktober 2007

29-30 oktober 2007 ITSMF Jaarcongres In het teken van Europese best practices, ITIL 3, regie & control, sourcing en applicatiemanagement. Hart van Holland, Nijkerk www.itsmf.nl/congres 21 november Greening the enterprise Conferentie over energie besparen en duurzaamheid. De belasting van het klimaat wordt een belangrijke factor bij het nemen van investeringsbeslissingen. De it-industrie heeft zelf al opvallend veel ontwikkeld om het energieverbruik en de milieubelasting drastisch te verminderen. Mediaplaza, Utrecht www.it-executive.nl/conferentie

Ken je een evenement dat relevant is voor it-managers? Mail deze informatie naar [email protected]

39

AGENDA

Sla je e-mail een dag over

17-18 oktober 2007 Virtual Product Development conferentie (VPD)

MENS & WERK

Liever lui dan moe Tegen hun managers zeggen jonge it’ers dat ze op zoek zijn naar uitdagend werk. De waarheid is dat ze vooral geïnteresseerd zijn in vrije tijd. Alleen durven ze daar niet voor uit te komen.

J

onge it’ers willen uitdagend werk. Headhunters slaan werkgevers ermee om de oren. Maar onderzoek van werving- en selectiebureau Ebbinge en Intermediair laat iets anders zien. De onderzoekers hebben de ambities en verwachtingen van studenten in hun laatste jaar in kaart gebracht. Starters op de arbeidsmarkt zijn helemaal niet zo bezig met hun carrière als vaak wordt gedacht. Zij staren

zich vooral blind op vrije tijd. Het probleem is dat ze daar niet voor uit durven te komen. Zodra een it-manager ze vraagt wat hen drijft, geven ze een gewenst antwoord. Meestal beginnen ze dan over hun voorkeur naar uitdagend werk. Daarmee liegen ze overigens niet. Zo lang het gaat over werken op zich, vinden ze de uitdaging het belangrijkste. Toch wil de aanstormende it’er niet alleen maar luieren. Die

gevers in spe af te lopen. Het is dan ook geen wonder dat extra vakantiedagen als arbeidsvoorwaarde hoog scoren bij de jongeren. Toch is het een misverstand dat jonge it’ers een broertje dood hebben aan hard werken. Zo draaien ze hun hand niet om voor overwerken. Maar daartoe zijn ze alleen bereid als ze er extra voor betaald krijgen. Overdreven verwachtingen hebben ze daar echter niet van. Ze gaan ervan uit dat ze goed betaald krijgen, maar beseffen dat grote loonsprongen een utopie zijn.

ziet vrije tijd als een instrument om doelen in het leven waar te maken. Zij moeten bijvoorbeeld kunnen solliciteren. In dat opzicht zijn ze nogal wat van plan, want afwisselend werk vinden ze ook heel belangrijk. Voor car-

jonge it-’ers willen vrije tijd rièremogelijkheden binnen een baan lopen ze niet warm. Aangezien solliciteren onder werktijd moet gebeuren, hebben ze veel uren nodig om al die werk-

•

Top-10 auto’s van de zaak

I

t’ers die de favoriete auto van de zaak krijgen, moeten daar de komende vier jaar in rond rijden. Dat is dan de Opel Vectra, zo blijkt uit het laatste overzicht van populaire bedrijfswagens van de bureaus ADP en Mercer. Pas na 120.000 kilometer wordt die ingewisseld. Bijna tweederde van het personeel bepaalt zelf welk model. In de overige gevallen zijn medewerkers gebonden aan vaste merken of dealers. De gemiddelde auto van de zaak heeft een cataloguswaarde van 34.000 euro. It-managers zijn beter uit. Directeuren rijden doorgaans in een BMW of een Audi A4.

•

Top 10 auto’s 1.

Opel Vectra

2.

Opel Astra

3.

Peugeot 307

4.

Toyota Avensis

5.

Volkswagen Golf

6.

Volkswagen Passat

7.

Audi A4

8.

Volvo V50

9.

Ford Focus

10.

Jonge it-managers zijn niet honkvast

Jobhopper destabiliseert organisatie Jonge it-managers destabiliseren it-afdelingen doordat ze te kort in functie blijven. Door hun honkvastheid zorgen oudere managers voor meer stabiliteit.

M

enig bedrijf moet zich zorgen maken over de kwaliteit van de it-afdeling. Bert Onstein, contentmanager van opleidingsinstituut Pro Education, signaleert dat menig opgeleide manager binnen de kortste keren een nieuwe baan heeft. In ruil voor betere arbeidsvoorwaarden zijn de managers bereid de ene werkgever in te ruilen voor de andere. Het is een algemeen managementprobleem, volgens Ornstein, waar dus ook de it-afdeling niet van gevrijwaard blijft. Dit veelvuldige

Peugeot 407

40

nr 11 • 10 oktober 2007

jobhoppen leidt tot een destabilisatie van de dagelijkse leiding. Menig deskundige heeft er al op gewezen dat mensen langer binnenboord blijven als de kwaliteit van het werk en de werkgever solide zijn. Ornstein heeft nog andere tips. Stel een oudere it-manager aan. Het zijn vooral de jongere managers die hun ambities vooral buiten de deur denken te moeten najagen. Oudere managers kunnen beter relativeren en zijn daardoor honkvaster. Verder adviseert Ornstein om het veel geprezen ‘jobroteren’ af te schaffen. Bij dit systeem rouleren managers regelmatig langs diverse functies ter ontwikkeling van hun competenties. Maar in het tijdperk van overtollig jobhoppen is dit een afrader.

•

Weg om stress

R

aar is het allerminst, maar bewezen wel inmiddels. Onderzoek van hr-bureau SD Worx wijst uit dat de meeste mensen een bedrijf verlaten vanwege de spanning daar. Bijna driekwart van de mensen die mopperen op hun werk,

Banencaroussel

zijn actief op zoek naar een andere werkgever. De spanning wordt voor het grootste deel veroorzaakt door de bedrijfscultuur of de stabiliteit van de onderneming, aldus de onderzoekers. Een hoog ziekteverzuim is de meest betrouwbare

indicator van stress op het werk, meldt SD Worx. It’ers die in de piepzak zitten, zijn vier keer zo veel ziek dan goed gehumeurde collega’s. Slechts 6 procent van de blije werknemers is op zoek naar een nieuwe baan.

•

Onnozele IT-manager

I

t-managers zouden minder personeelsproblemen hebben als ze beter inzicht hebben in hun it-infrastructuur. Dan zouden ze er efficiënter mee omgaan en minder mensen hoeven in te zetten op het verhelpen van problemen. Dat valt op te maken uit onderzoek van EMC. Meer dan de helft van de it-managers in West-Europa heeft momenteel geen betrouwbaar, realtime overzicht van zijn it-infrastructuur, zo blijkt. IT-afdelingen begrijpen nog steeds niet goed hoe it de onderneming ondersteunt. Daarnaast gaan ze niet handig tewerk bij het in

kaart brengen van netwerkproblemen. Nog steeds doen ze dat overwegend handmatig, zo verzuchten de onderzoekers. Zodra ze prioriteiten moeten stellen, zitten ze dan ook met hun handen in het haar. Het onderzoek geeft weinig aanleiding voor vertrouwen in de it-managers. Tweederde houdt de kosten van downtime niet bij. Eenderde moet nog steeds handmatig analyseren waar it-problemen vandaan komen. Van een geïntegreerde dashboard-view van de it-infrastructuur kan driekwart van de ondervraagde it-managers alleen maar dromen.

•

Conflicten kosten tonnen Ruzie op het werk kost het gemiddelde it-bedrijf tienduizenden euro’s per jaar door verloop en rechtszaken. De leiding leert er niets van, hoe vaak conflicten ook de kop opsteken, zo blijkt uit Brits onderzoek.

A

rbeidsconflicten kosten op jaarbasis gemiddeld minstens één werknemer per bedrijf. De schade kan jaarlijks oplopen tot meer dan een ton, kosten voor vervanging van kibbelende medewerkers, rechtszaken en productiederving. Managers weten het, ze hebben er ervaring mee

en krijgen er telkens opnieuw mee te maken. Desondanks zitten ze elke keer opnieuw met de handen in het haar en maken zij dezelfde fouten. Hoofdzakelijk door zich afzijdig te houden, te laat in te grijpen of door de verkeerde beslissingen te nemen. Dat blijkt uit onderzoek van het Britse advocatenkantoor Nabarro. Uit dit onderzoek blijkt ook dat topmanagers zich grote zorgen maken over het geruzie op de werkvloer, dat nu eenmaal in elk bedrijf voorkomt. Toch doen ze er weinig tegen. Conflictbeheersing speelt in

tweederde van de bedrijven geen enkele rol bij risicomanagement. Training en opleiding, die vooral in it-bedrijven aan de orde van de dag zijn, besteden maar weinig aandacht aan het onderwerp. In eenderde van de bedrijven krijgen managers hier nooit onderricht in. Het zijn doorgaans de klanten met wie de medewerkers het aan de stok krijgen, zo blijkt uit de studie. Ruim 20 procent van de conflicten gaan tussen managers en medewerkers, terwijl leveranciers goed zijn voor 15 procent van de ruzies.

•

WideXS, actief op de markt voor hosting en domeinregistratie, heeft Paul Muller aangesteld als salesen marketingmanager. Drie jaar lang was Muller interim-manager voordat hij zich weer bond aan een werkgever. Zijn vorige werkgevers waren onder andere Enertel en Xeed. EMC Nederland heeft stevig gewinkeld op de arbeidsmarkt. Het bedrijf voor data- en informatiebeheer stelde maar liefst drie nieuwe managers tegelijk aan: Pim Brouwer (partner business-development manager CMA), Ike Kuiper (alliance manager Oracle EMEA) en Robert Schenkstok (alliance manager Oracle EMEA). Hun vorige werkgevers, BWise, HP en Gartner, moeten op zoek naar opvolgers. Gartner heeft overigens niets te klagen op de arbeidsmarkt. Hier zijn maar liefst vier verse krachten ingestroomd in de nazomer. Drie daarvan zijn consultants (Janet Arents, Sven Hazejager en Paul Lebouille). Het kwartet wordt gecompleteerd door Mathieu Smit, die als senior account executive de verantwoordelijkheid krijgt voor de segmenten retail en industrie. Cordys, leverancier van Business Process Management-oplossingen (BPM), heeft Erik Frieberg benoemd tot chief marketing officer. Hij wordt verantwoordelijk voor de wereldwijde marketing. Daarvoor zet hij zijn achttien jaar nr 11 • 10 oktober 2007

41

ervaring in op het gebied van onder andere applicatieservers en -platforms. Eerder werkte Frieberg bij Borland Software en BEA. David Oppenheimer is de nieuwe chief financial officer van Mindjet, leverancier van productiviteitssoftware. De nieuwe bestuurder heeft een flinke reputatie opgebouwd in de top van het Amerikaanse bedrijfsleven. Hij werkte onder andere bij United Airlines en Digital Impact. Twee jaar geleden begeleidde hij de overname van dit laatste bedrijf door Acxiom. WebEx Communications, marktleider in ‘on-demand collaboration’-oplossingen, heeft Daniel van den Hoven benoemd tot Channel Manager EMEA (Europa, Midden-Oosten en Afrika). In deze functie wordt hij verantwoordelijk voor het indirecte kanaal. Van den Hoven werkt sinds 1 april 2007 bij WebEx. Voordat hij bij WebEx in dienst kwam, was Van den Hoven country manager bij GN Netcom/Jabra, producent van handsfree audio-oplossingen. Atos Consulting heeft Jan Sinoo benoemd tot managing partner van de business unit Consumer & Industrial Markets. Hij moet dit bedrijfsonderdeel verder tot bloei brengen. Het is één van de vier poten waar Atos op leunt. Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

&ACTORENDIEVANTOEPASSINGZIJNOPDEZEILSPORT MAARWATONSBETREFTOOKOP"RUNEL)#4EN HAARRELATIES$OORDAT"RUNEL)#4EENPERSOONLIJKERELATIEOPBOUWTMETDEKANDIAATENDE ORGANISATIE WETENWIJVANUITIEDERSWENSENMEETEDENKENENEENPASSENDEOPLOSSINGAAN TEBIEDEN3UCCESBETEKENTVOOR"RUNEL)#4EENPERFECTEMATCHTUSSENDEKANDIDAATENDE OPDRACHTGEVER+IJKVOORMEERINFORMATIEOPWWWBRUNEL ICTNL

0ROVIDING0ROFESSIONALS'LOBALLY

WWWBRUNEL ICTNL

4EAMWORK DOORZETTINGSVERMOGEN SUCCES

Telewerken: langzaam meer steun

V

olgens een enquête die SonicWall onder 1.184 managers en bedrijfsleiders uitvoerde, voelen deze zich steeds comfortabeler bij het fenomeen telewerken, maar blijven de belangrijkste zorgen rond telewerken de impact op de productiviteit, efficiënte teambuilding en computerbeveiliging. Meer dan de helft van de ondervraagden vindt dat telewerken een competitieve noodzaak is, of op z’n minst een manier om medewerkers extra te motiveren. Meer dan een derde heeft werknemers die meer dan 20 procent van de tijd buiten kantoor werken en ongeveer de helft van de bedrijven beschikt over een formeel beleid inzake telewerken. Als positieve effecten zien bedrijven die niet nog over een

formeel beleid inzake telewerken beschikken: de motivatie van de medewerker (26 procent), de kosten van een kantoorruimte (15 procent), de stijgende brandstofprijzen (14 procent), het verkeer en de weersomstandigheden (14 procent). De drie grootste zorgen van de respondenten omtrent het onderwerp zijn: dat hun werknemers niet productief zullen blijven (1), dat telewerkers bepaalde aspecten van de job missen door niet fysiek op kantoor aanwezig te zijn (2), en potentiële inbreuken op de veiligheid (3). Uit een enquête die in maart 2006 onder de telewerkers zelf werd uitgevoerd bleek dat 76 procent van de respondenten van mening was dat telewerken hun productiviteit verhoogde.

•

IT’ers geveld door arbo-beleid

R

egelmatige pauzes, verantwoord eten in de kantine en vooral ergonomisch meubilair zouden it’ers gezond houden.

Zo zijn er minder vervangers nodig, en dat scheelt weer in de zoektocht op de arbeidsmarkt. Helaas pakt dit beleid nog wel eens averechts uit. Sinds de

werknemers niet meer beweging dan een paar keer per dag op en neer naar de koffieautomaat. Dit gebrek aan beweging zorgt voor een zware belasting van de rug

ergonomische stoel geeft rugklachten invoering van ergonomische stoelen in de jaren negentig is het aantal rugklachten juist sterk toegenomen. Dit signaleert Stefan Kragten, directeur van Arbo en gezondheidsdienstverlener VerzuimPunt. Door de comfortabele stoelen van tegenwoordig krijgen veel

en is de grondlegger van veel rugklachten. Ook het Rivm (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) constateerde dat de aanvankelijke daling van rugklachten in de jaren negentig tot stilstand kwam. Het aantal hernia-achtige aandoeningen nam toe sinds die tijd. In plaats van het verzuim terug te brengen, werken de ergonomische stoelen juist verzuim in de hand, stelt Kragten. “Het is beter als er meer gebruik gemaakt wordt van verstelbare werkplekken, zo worden werknemers gedwongen te bewegen en kunnen rugklachten aanzienlijk worden verminderd.”

•

nr 11 • 10 oktober 2007

Beter met vrouw in top

D

at vrouwen de personeelsschaarste in de it kunnen verhelpen, is al vaker opgemerkt. Nieuw is dat vrouwen in de directie of zelfs in de raad van bestuur nog profijtelijker zijn dan op de werkvloer. Bedrijven met meer vrouwen in de top presteren significant beter dan concurrenten die louter door

aex-directies voornamelijk mannenclubs mannen worden bestuurd. Die conclusie komt tenminste van het Amerikaanse bureau Catalyst, een organisatie voor vrouwen op de arbeidsmarkt. De grote it-bedrijven in Nederland hebben nauwelijks vrouwen op topposities. De AEX-bedrijven hebben slechts vier vrouwen in hun raden van bestuur.

•

43

MENS & WERK foto Nico Boink

Portret van een IT-manager (11) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zijn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van it-managers. door Henk Vlaming

U zorgt ervoor dat de treinen op tijd rijden? “Nee hoor, voor de it heeft ProRail een aparte bedrijfseenheid, ICT Services. Daarin heb ik de verantwoordelijkheid voor de klantkolom Inframanagement, Infraprojecten, Spoorontwikkeling en de centrale stafafdelingen. Capaciteitsmanagement, Verkeersleiding en Reisinformatie vallen buiten mijn domein. Ik ben met name bezig met applicatiebeheer en softwareontwikkeling in opdracht van bedrijfseenheden, waaronder ook het functioneel beheer voor SAP.” Bent u altijd it-manager geweest? “Nee, ik ben meegegroeid met de organisatie. ProRail is ontstaan uit drie organisaties die daarvoor onderdeel waren van NS: Railned, Railverkeersleiding en Railinfrabeheer. Ik ben 44

begonnen als functioneel beheerder en na diverse andere functies te hebben vervuld ben ik twee jaar geleden begonnen als kwartiermaker in dit domein, waar veranderingen voorbereid worden. Pas later kreeg ik een formele managementfunctie.” Wat is het effect van die eenwording? “Voor de samenvoeging had iedere eenheid haar eigen systemen. Zo waren er wel vijf urenregistratiesystemen. Wij zijn alles gaan onderbrengen in SAP. Dit levert problemen op, omdat de organisatie verandert. Bedrijfsprocessen en automatisering die daarop moet aansluiten moet overnieuw. Waar liep je zoal tegenaan? “In mijn domein werden sommige applicaties niet beheerd. Dat was slecht voor de bedrijfsvoering. Veel applicaties zijn nr 11 • 10 oktober 2007

hier ooit zelf gebouwd. Slechts een klein clubje mensen was goed ingevoerd, maar zij waren versnipperd over het bedrijf. Het leidde tot veel overlap in informatie en functionaliteit, terwijl kennis van it-vraagstukken onvoldoende beschikbaar was. Dit leidde tot onvoldoende grip op informatieprocessen. Storingsmanagement werd bijvoorbeeld gedaan vanuit vier regio’s met verschillende oplossingen. We liepen achter. Wat voor gevolgen had dat? “Het leidde ertoe dat de it’ers, maar ook de business intern gericht waren. Zij keken vooral naar eigen processen, zoals

DE IT-MANAGER VAN PRORAIL Naam: Martin Zoontjens Leeftijd: 41 Organisatie: ProRail ICT Services Bezetting ICT-Services: Totaal 270, de afdeling IM/IP & SPO/CS: 50 IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor deze serie portretten. Vind jij het leuk om je verhaal te doen of heb je iets bijzonders te melden stuur dan een e-mail naar [email protected].

Hoe moeilijk was het om te veranderen? “Allereerst moesten we af van de maatpakketten. Medewerkers moesten we soms op een andere manier inzetten. Dit riep nogal eens de nodige emoties op. Veel medewerkers waren juist trots op wat ze hadden ontwikkeld, ze werden er soms zelfs om geroemd. De uitdaging is echter niet om iets moois te maken, maar om goed samen te werken met alle bedrijfseenheden.” Is de omslag gelukt? “Alle it is nu ondergebracht in de bedrijfseenheid waar ik nu werk. Toen ik hier begon had ik een lijst van 130 systemen. Dat zijn er nu ongeveer 80. Het duurt even, zo’n omslag, maar er is wel licht aan het einde van de tunnel. We behalen betere resultaten als it-afdeling en we hebben beter grip op onze interne processen. Ook is aan de

het is de business die moet uitleggen wat er moet gebeuren afstemming met leveranciers en eigen producten. De interne klanten die met de systemen moesten werken hadden daar weinig of niets aan. Die hadden vraagstukken waar ze een antwoord van de it op wilden hebben. Dan wil je niet kiezen uit een tool of een systeem, je wilt functionaliteit die voor jou werkt.

kant van de bedrijfseenheden vorm gegeven aan de functie informatiemanagement, inclusief het functioneel beheer waarmee meer inzicht in bedrijfsprocessen is ontstaan. Wij weten nu beter wat voor vragen er leven bij de business en hoe wij daar op kunnen inspelen. Tegenwoordig stellen we heldere prioriteiten, ook al is niet ieder-

COLUMN een het daar altijd mee eens. Zo willen wij veel meer functionaliteit onderbrengen in SAP en Microsoft. Wil je iets anders, dan gaat dat niet meer zo eenvoudig als vroeger. Dit beleid is beter voor de organisatie in zijn geheel. Het lukt steeds beter om de verschillende bedrijfseenheden te laten nadenken over wat zij nodig hebben van ons. Het is tenslotte de business die moet uitleggen wat er moet gebeuren.” Wat was het geheim van de smid? “Zo’n slag kun je alleen maken als je de it centraliseert. Dan kun je kennisborging en beheer beter organiseren en ben je veel beter in staat om in te spelen op vragen die leven in de organisatie. Ik overleg dan ook regelmatig met de informatiemanagers van de bedrijfseenheden om de vragen helder te krijgen en mijn diensten daarop af te stemmen.” Wat zijn nu de nieuwe uitdagingen? “We hebben te maken met een continuïteitsvraagstuk bij een groeiende it-afdeling. Er zijn veel externe medewerkers bij ons werkzaam, meer dan de helft van de totale bezetting, Deze verhouding moeten we de komende periode veranderen. We hebben dan ook meer dan veertig vacatures die we moeten invullen. We moeten nieuwe medewerkers aantrekken in een tijd dat er veel vraag is naar it’ers. Een andere uitdaging is het beter benutten van de functionaliteit van SAP, het beter ondersteunen van de assetmanagement en het optimaal gebruik maken van business intelligence. Ben je nog niet opgebrand? “In het begin was het een topdrukte. Veranderen, meedenken en tegelijk de winkel openhouden. Soms was er veel onbegrip. Maar ik kreeg veel steun uit de organisatie. Ook mijn vrouw steunde mij fantastisch. En uiteindelijk werden de resultaten zichtbaar en daar doe je het voor. Ik ben klaar voor de volgende uitdaging.”

•

RENÉ F.W. DIEKSTRA

Kracht van context Zou het kunnen gebeuren dat Nederlandse soldaten op patrouille in Uruzgan, wanneer één van hen door de Taliban wordt gedood, uit wraak onschuldige vrouwen en kinderen van Talibanstrijders vermoorden? Als een journalist deze vraag aan minister Middelkoop zou stellen, zou deze gegarandeerd antwoorden dat hij dat niet voor mogelijk houdt want ‘onze soldaten zijn goed getraind en goed voorbereid op alle mogelijke omstandigheden die in dat gebied kunnen plaatsvinden’. Hij moet wel. Want als hij zou zeggen dat hij zoiets niet kan uitsluiten, zijn de rapen gaar. Onmiddellijk zouden vette krantenkoppen verschijnen, variërend van ‘minister vertrouwt eigen mensen niet’ tot ‘minister acht het mogelijk dat manschappen aan het moorden slaan’. Gevolgd door woedende familieleden van manschappen, een spervuur van vragen in de Tweede Kamer en politieke woordvoerders die het hoofd van de minister zouden eisen. En toch zou hij door zoiets niet uit te sluiten het enige reëele antwoord gegeven hebben. Maar realiteitszin is in de politiek, evenals in het dagelijks leven, dikwijls geen populair artikel. We hebben daarvan de afgelopen tijd de nodige bewijzen voorbij zien trekken. Zo heeft het bijna twee jaar geduurd voordat het Pentagon toegaf dat de wantoestanden in de Abu Ghraib gevangenis in Bagdad geen uitzondering waren. Er was een zoveelste onderzoekscommissie voor nodig die gevangenissen in zowel Irak als Afghanistan onder de loep nam en tot de conclusie kwam dat op veel meer plaatsen zulke wantoestanden hebben plaatsvonden en soms nog plaatsvinden. Het gaat niet aan, aldus die commissie, om zoals direct na de ‘ontdekking’ van Abu Ghraib, te spreken van individuele manschappen die op eigen initiatief over de schreef zijn gegaan. Martelingen door of onder toezicht van de Amerikanen zijn een structureel probleem. De enige tijd geleden aan het licht gekomen massamoord door Amerikaanse mariniers in de Iraakse stad Haditha, als wraak op de dood van een collega, zal eveneens geen uitzondering blijken. Hoewel men ook hier lange tijd zal blijven proberen deze zo aan de wereld te verkopen.

De neiging bestaat op dit moment, zowel in de Arabische als de Westerse wereld genoemde wreedheden aan het karakter van de Amerikaanse militair toe te schrijven. Dat zou een schietgraag, gespannen type zijn

extreme situaties maken extreem gedrag waarschijnlijker dat op Irakezen en Afghanen neerkijkt als een soort ‘vulles’. Maar zelfs als die kwalificaties tot op zekere hoogte zouden kloppen, dan nog zijn ze eerder gevolg dan oorzaak, en zeker niet typisch Amerikaans. Psychologen spreken van ‘the power of context’ als de belangrijkste bepaler van menselijk gedrag. Het ‘power of context’ onderzoek laat drie belangrijke conclusies toe. Een is dat extreme situaties extreem gedrag waarschijnlijker maken, hoe goed getraind mensen ook zijn. De andere is dat mensen zich in groepen extremer gedragen dan als ze alleen zijn. De derde conclusie is een combinatie van die twee: in langdurig extreme situaties is extreem gedrag door mensen in groepen, burger of militair, vroeg of laat onvermijdelijk. Wat er in Abu Ghraib, in andere gevangenissen en in Haditha is gebeurd, heeft daarom weinig met de Amerikaanse volksaard en alles met de menselijke aard te maken. Monsters worden niet geboren maar gemaakt. Anders gezegd, als er over een jaar geen Nederlandse militaire moordenaars uit Afghanistan terugkeren, dan hebben we gewoon mazzel gehad.

Diekstra is psycholoog en oa hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg

nr 11 • 10 oktober 2007

45

ESCAPE

Top vier stommiteiten met een iPhone 1. Hem ombouwen om op een ander netwerk dan AT&T te bellen. Dit is wat er dan kan gebeuren, ontdekte een creatieveling.

de Apple Store op zijn best een hoesje voor uw iPod kopen.

2. Hem kopen als hij pas uit is, voor 599 dollar. Nadat u er drie maanden mee heeft rondgeparadeerd, gaat er plots 200 dollar van de prijs af. Met de troostprijs die Jobs boze kopers gaf, een bon van 100 dollar, kunt u in

3. Hem nu kopen voor 399 dollar. Wacht op de iPod Touch van 299 dollar, die ziet er precies hetzelfde uit. En doe of u ermee belt.

4. Wachten op de Zune Phone de lang verwachte smartphone van Microsoft.

Ju Jitsu grepen voor CEO’s

M

icrosoft zal ‘geen ju-jitsu gebruiken’ tegen Cisco, beloofde Steve Ballmer tijdens een gezamenlijke persconferentie in augustus met John Chambers. En dat is maar goed ook, want te oordelen aan deze beelden is Ballmer moeilijk te kloppen in deze gevechtstechniek. Chambers is Ballmer wél de baas in acrobatische technieken met kam en gel om een kale knikker te verbergen.

COLOFON IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer redactie Fred van der Molen hoofdredacteur e [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e [email protected] medewerkers Ben Kuiken, Charles Groenhuijsen, Dick Simonis, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, George Attaya, Henk Vlaming, Marco van der Hoeven, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Patrick Linders, Peter van Schelven, René Diekstra, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys en Yvonne Halink fotografie Nico Boink, Cor Mooij redactieadres Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e [email protected] advertentie-exploitatie Rob de Kleijnen salesmanager t 06-53403470 e [email protected] Erik van Heest sr. accountmanager t 06-13221012 e [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e [email protected] f 020-5733603 e [email protected] (advertentiemateriaal) uitgever Patrick van Tuijl e [email protected] abonnementen IT Executive wordt blijvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wijzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl marketing Ceesjan de Vos e [email protected] Mieke Stikkelorum e [email protected] vormgeving Twin Design, Liset Polkamp drukwerk Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html.

•

Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2007, IT Executive, ISSN 1570-6737

46

nr 11 • 10 oktober 2007

Bewust ondernemen W

US

T

EM

EN

C A LC U

T LA

OR

BE

Bewust veilig

ONDE

RN

Tijd besparend

IBM BladeCenter

Energie besparend Ruimte besparend

Bewust groeien

Wilt u, als ondernemer, uw IT-omgeving IBM BladeCenter maakt 19% zuiniger verantwoord mee laten groeien met uw bewust ondernemen onderneming? Wilt u daarmee ruimte, tijd dan HP Blades mogelijk. Het bespaart én energie besparen? Wilt u die besparingen u wat u wilt besparen, IBM BladeCenter voor uw bedrijf en ook voor het milieu? Wilt u de is vriendelijk voor het milieu én uw hedendaagse technologie op de voet volgen? Uw data portemonnee. Meer weten over IBM BladeCenter? optimaal beschermen? Als u al die vragen met een Kijk op bewustondernemen.biz. En laat ons meteen volmondig ja kunt beantwoorden, dan wilt u bewust uitrekenen hoeveel energie u kunt besparen. U zult ondernemen. versteld staan.

Deze partners kiezen bewust voor IBM BladeCenter

bewustondernemen.biz

“UW CONCURRENTIEVOORDEEL VERVAAGT” – CIO Magazine

COMPLEXE IT STAAT GROEI IN DE WEG Dell doet het anders. Door informatietechnologie op een andere manier te benaderen. Simpel gezegd: we verlagen de kosten en verminderen de complexiteit van IT blijvend. Meer informatie op dell.nl/simplify

VEREENVOUDIG UW IT: DELL.NL/Simplify

Dell en het Dell logo zijn handelsmerken van Dell Inc.