Onbelast Ontwerpen
1
groosman partners | architecten
hoofdstuk
Onbelast ontwerpen Inleiding Icoonwijzer Programma van eisen Stedenbouw Voorlopig ontwerp Definitief ontwerp Bestek Realisatie Duurzaamheid Woonhuis Maandag, Oegstgeest Landgoed Schoonenburgh, Nieuw Lekkerland Fazantenlaan, Oostvoorne Milieustraat, Dordrecht Gemeentewerf en kantoorgebouw, Amsterdam Renovatie woongebouw ‘De Valk’, Apeldoorn Politiekantoor, Leiderdorp Elektrobotenhuis te Heeg Woongebouw Heemburg, Zoetermeer
Colofon
documentatie duurzaam bouwen
4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38
40
3
groosman partners | architecten
Icoonwijzer
Groen
G1 G2 G3 G4 G5
Vogel- en insectenkasten, diervriendelijke maatregelen Groen dak Groene gevel Positionering bomen voor zonwering Bomen op de locatie maximaal behouden G1
G2
G3
G4
G5
E1
E2
E3
E4
E5
E6
E7
E8
E9
E10
E11
E12
E13
E14
E15
E16
M2
M3
M4
M5
M6
M7
W1
W2
W3
W4
W5
K1
K2
K3
K4
K5
Groen
Energie
E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 E8 E9 E10 E11 E12 E13 E14 E15 E16
Douche warmteterugwinning (WTW) Lage energie prestatie (EPC) Efficiënt leidingnet Lage temperatuur verwarming (LTV) Oriëntatie op de zon Gebruik van niet verwarmde ruimten (serres) Stadsverwarming Bouwkundige zonwering Gebruik energie van de zon (PV-cellen, zonneboiler) Warmteterugwinning (WTW) Betonkernactivering Windenergie Warmte-koude opslag (WKO) Gebruik van verhoogde vloer (computervloer) Gebruik maken van biomassa Klimaatgevel
Materiaalgebruik
M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7 M8
Water
W1 W2 W3 W4 W5 W6
Compact bouwen Gecertificeerde producten gebruiken (FSC) Hergebruik bouwmaterialen Industrieel, flexibel en demontabel bouwen (IFD) Gebruik overstekken om de gevel te beschermen Gebruik gesloten grondbalans Gebruik van natuurlijke materialen Stikstofbindend materiaalgebruik
Energie
M1 Materiaalgebruik
Grijswater systeem aanleggen Heliofytenfilter toepassen Hemelwater afkoppelen en op locatie vasthouden Verhard oppervlak verminderen/halfverharding toepassen Hemelwater opvangen in regenton (Schoon) waterbehoefte verminderen
M8
Kwaliteit
K1 K2 K3 K4 K5
Allergieneutrale materialen toepassen Maatregelen zichtbaar maken om bewustwording te creëren Centraal afzuigsysteem Kier- en luchtdicht en damp-open ontwerpen Onderhoudsvriendelijk
W6
Water
Kwaliteit
documentatie duurzaam bouwen
7
groosman partners | architecten
Woonhuis Maandag, Oegstgeest
Op de locatie waar in het verleden het bedrijf van hovenier Maandag gevestigd was wordt nu voor dezelfde hovenier een privéwoning gebouwd. De levensvisie die Maandag in zijn vak als hovenier altijd uitgedragen heeft is voor zijn woninghuis in architectuur vertaald. De kernbegrippen hierbij zijn ambachtelijkheid, milieubewustzijn en een ‘down to earth’ mentaliteit. De voormalige schuur met kas is vertaald naar een moderne woning. Het silhouet van de opstallen is gelijk gebleven. De houten schuur is het woonhuis geworden. Deze is weer in hout opgetrokken. De kas is de woonkamer geworden. Het grootste gedeelte is in aluminium met een zinkcoating uitgevoerd. De kop van de woonkamer is een serre die in glas is uitgevoerd. Het geheel behoudt zijn ambachtelijke en agrarische karakter. In het woonhuis voor de familie Maandag zijn de duurzame maatregelen op alle thema’s integraal ingevoerd. Water Hemelwater wordt op eigen terrein geïnfiltreerd. Zon Middels een serre wordt passief warmte verkregen. De woning wordt maximaal op de zon georiënteerd. Aan de zuidzijde is de gevel geopend voor maximaal zonlicht. Aan de noordzijde is de gevel gesloten om warmteverlies te voorkomen. De ramen zijn voorzien van HR++ beglazing. Installaties Warmte en koude wordt verkregen met een warmtepomp. Het huis wordt met vloerverwarming verwarmd. Warmte wordt teruggewonnen uit de mechanisch afgezogen ventilatielucht. Bouwkundige maatregelen De woning is gebouwd met een zelfdragend casco (Lenotec) dat is vervaardigd uit duurzaam verkregen hout. Er wordt geen kruipruimte toegepast. Bij de detaillering is extra aandacht gegeven aan het damp-open en warmte- en vochtregulerend bouwen. Materialisering Voor het materiaal van zowel de rioolbuizen als de water- en gasleidingen is gekozen voor gerecycled pvc. Het isolatiemateriaal bestaat uit houtvezelplaten. In plaats van gips is leemstuc gebruikt. Voor zowel dak- en gevelbekleding als de kozijnen is op natuurlijke wijze verduurzaamd hout (Accoya) gebruikt. Gebruikskwaliteit Een centraal stofzuigsysteem maakt een gezond en allergiearm binnenklimaat mogelijk.
documentatie duurzaam bouwen
Ontwerpschets
Situatie
23
groosman partners | architecten
Milieustraat, Dordrecht
hoofdstuk
De gemeente Dordrecht wilde voor haar nieuwe milieustraat hoog inzetten op het gebied van duurzaam bouwen. De voor dit doel uitgeschreven prijsvraag is door Groosman Partners gewonnen. Hergebruik van de op de locatie aanwezige (bouw)materialen vormde het belangrijkste thema van ons voorstel. Van de bestaande hallen kan de gehele constructie hergebruikt worden. Daarnaast kan het bestratingsmateriaal hergebruikt worden en worden de gebouwen zo geplaatst dat de asfaltbestrating gehandhaafd kan worden. Door de positionering van de hallen te veranderen is het mogelijk de geluidsbelasting op de omgeving te verminderen en de logistiek op het terrein te verbeteren. Ook is het mogelijk een reductie van het verhard oppervlak van 10% te realiseren. Het regenwater van de daken wordt opgevangen. Met dit water worden de watertanks van de veegauto’s en de kolkzuigers gevuld. Het materieel kan er ook mee gewassen worden. De platte daken worden voorzien van een groendak. De groene daken houden het regenwater langer vast en absorberen CO2 en fijnstof. Op de erfgrenzen worden groene schermen met extra geluidsabsorberende maatregelen geplaatst. In het ontwerp worden delen van de bestaande gebouwen hergebruikt. In het ontwerp wordt ook al rekening gehouden met de restwaarde van de te realiseren gebouwen. Door industrieel, flexibel en demontabel te bouwen is het mogelijk om ook in de toekomst de gebouwen te hergebruiken. De materialisering van de hallen blijft een industriële uitstraling houden. De signing op de hal met de personeelsruimte wordt ingezet als de zonwering voor de klimaatgevel.
Gemeentewerf te Dordrecht; hergebruik bestaande spanten inzetten voor herinrichting milieustraat, prijswinnend concept
Een van de meest zichtbare duurzame maatregelen is het toepassen van windturbines voor opwekking van de eigen benodigde energie.
Impressie interieur hal
documentatie duurzaam bouwen
29
Impressie exterieur
groosman partners | architecten
