BIM = Bouw informatie model integraal 3 dimensionaal ontwerpen architecten
BIM = Bouw informatie model integraal 3-dimensionaal ontwerpen
architecten
inhoudsopgave Inleiding 4
Samenwerken in één model
40
Onze eerste praktijkervaring 12
Controle productietekeningen
42
Renovatie, verbouwing en uitbreiding 22
Bezonningsstudies
48
Sneller visualiseren 26
Mobiliteitsstudies
52
Haalbaarheid 30
Facility management
54
Ketenintegratie 36
FAQ’s
68
Faalkosten voorkomen 38
3
algemeen BIM zorgt ervoor dat alle relevante informatie gedurende het gehele bouwproces wordt opgeslagen, gebruikt en beheerd in een digitaal (3D) gebouwmodel.
Samenwerken in één 3D-model geeft beter inzicht in alle aspecten van het gebouw, waardoor faalkosten tijdens de uitvoering in de ontwerpfase kunnen worden voorkomen. Het spaart tijd en draagt bij aan een positieve wederzijdse beïnvloeding van de ontwerpers, adviseurs, uitvoerenden èn de opdrachtgever.
4
BIM = Bouw Informatie Model BIM omvat het opbouwen van een intelligent allesomvattend 3D-gebouwmodel, waarbij door alle adviseurs relevante gedetailleerde informatie aan alle elementen kan worden meegegeven. Hierdoor wordt het mogelijk om al tijdens het ontwerpproces, het model door te rekenen op het gebied van onder andere kosten, bouwtijd en energieverbruik, inclusief de invloed op bouwkosten als gevolg van ontwerpwijzigingen en varianten. Doordat alle adviseurs samenwerken aan één model, wordt het mogelijk om kwaliteit en informatie te leveren, binnen budget en planning. Ontwerpfouten kunnen vroegtijdig gesignaleerd worden, door directe confrontatie van de verschil-
lende disciplines in het ene gebouwmodel in 3D. Het 3D-gebouw model bestaat uit dynamische, intelligente elementen. Elk element beschikt over specifieke gedragsregels en heeft relaties met andere elementen. Elk element is eveneens uniek en genereert zowel een grafische- als numerieke weergave. Dit geeft aan dat elke wijziging, gelijktijdig zowel grafisch als numeriek wordt doorgevoerd. In elke plattegrond, aanzicht, doorsnede of hoeveelhedenlijst is dit dus meteen zichtbaar. Bij traditioneel ontwerpen veroorzaken wijzigingen en alternatieven vaak fouten, die op hun beurt weer gecorrigeerd moeten worden. Het verwerken en controleren daarvan is arbeidsintensief en werkt kostenverhogend. 5
6
EGM en bim JARENLANGE ERVARING MET GROTE EN complexe PROJECTEN SPECIALISTISCHE KENNIS aanwezig DE EXPERTISE ‘IN HOUSE’ KOSTENDESKUNDIGheid kennis van bouwbesluit bouwfysica brandveiligheid en bestekken ideale voorwaarden voor OPTIMAAL ‘BIMMEN’
7
EGM en bim EGM architecten beschouwt bim als een van de nieuwe communicatiemiddelen voor het ontwerp-, uitvoerings- en onderhoudsproces van een gebouw.
DOOR HET HANTEREN VAN EEN BIM-MODEL ALS COMMUNICATIEMIDDEL, VALLEN SCHOTTEN TUSSEN DE DIVERSE DISCIPLINES WEG EN Kan egm SAMEN SNELLER TOT EEN BETER RESULTAAT KOMEN EN DE VERWACHTINGEN VAN OPDRACHTGEVERS OVERTREFFEN.
8
In 2008 besloot EGM tot haar eerste 3D-BIM-project in het tekenpakket Revit. Met name het eenduidig vastleggen van de complexe informatie was de aanleiding voor deze keuze. Daarnaast werd het intern van groot belang geacht dat uit het model, vlekkeloos op elkaar afgestemde 2D-tekeningen, zoals plattegronden, gevels, doorsneden en staten, konden worden gegenereerd. Al tijdens het eerste project bleek in de praktijk dat het werken met een BIM-model meer voordelen opleverde, zoals: • meer inzicht in het ontwerp voor alle deelnemers aan het proces, met name de gebruikersvertegenwoordigers; • vrijwel direct een doorsnede kunnen bekijken, waar dan ook in het gebouw;
• bepalen van hoeveelheden uit het model ter ondersteuning van onze bouwkostendeskundige; • een middel om gedetailleerd de inrichting van het gebouw te verzorgen en staten van meubilair en vaste inrichting per ruimte te genereren. • uitvoeringsfasen, haalbaarheid, ketenintegratie, bezonningsstudies en mobiliteitsstudies. Op dit moment kunnen in principe alle nieuwe projecten binnen ons bureau met BIM worden opgestart. EGM heeft een werkmethodiek ontwikkeld en onze eigen 3D-bibliotheek opgebouwd, ook geschikt voor projecten in de gezondheidszorg. Ook zijn er afspraken gemaakt hoe een model slim op te zetten zodat er met meerdere medewerkers gelijktijdig in het model gewerkt kan worden.
9
Vanuit de gedachte dat BIM een nieuwe taal is in de bouwkolom, zoeken wij gericht de samenwerking met constructeurs en installatieadviseurs, die in staat zijn om gelijktijdig met ons in één en hetzelfde model te werken. Hiertoe heeft EGM architecten een protocol ontwikkeld waarin de afspraken ten aanzien van verantwoordelijkheden duidelijk van te voren kunnen worden vastgelegd.
10
Dit protocol is gebaseerd op de verantwoordelijkheden van de betreffende adviseur. Het model wordt daarvoor opgedeeld in zogenaamde ‘worksets’. Dit zijn afgebakende gebouwdelen die verdeeld worden onder de verschillende disciplines. Het gebouwmodel is centraal opgeslagen op een speciale server die voor de betrokken partijen op een beveiligde manier toegankelijk is. De specifieke oplossing voor opslag en toegang tot het gebouwmodel kan overigens per project en betrokken partij variëren.
Ook de opdrachtgever en/of gebruikers kunnen op deze wijze toegang krijgen tot het model. Zonder uitgebreide Revit-cursussen, is het mogelijk met een korte uitleg inzicht te krijgen in het model. Opdrachtgever en/of gebruikers kunnen digitaal opmerkingen vastleggen op hetgeen zij in het ontwerp willen beoordelen.
EGM architecten stimuleert in dit proces de uitvoerende partij om in een vroegtijdig stadium belangrijke leveranciers en onderaannemers te betrekken bij de ontwikkeling van het model. Ook het digitaal afstemmen van productietekeningen gebeurt in het model volgens een afgesproken uitwisselingsstandaard.
Om te komen tot een snelle en effectieve voorbereidingstijd van het ontwerp, kan het bij grote projecten effectief zijn om vanaf het Definitief Ontwerp het casco en de inbouw te scheiden. Een uitvoerende partij kan in dit stadium een waardevolle bijdrage leveren door op basis van het door de ontwerpende partijen gemaakte model, de uitvoeringsvolgorde te simuleren, een gedetailleerd uitvoeringsplan te maken en invloed te hebben op de detaillering van het casco in relatie tot de gewenste bouwsnelheid. 11
ONZE EERSTE PRAKTIJKERVARING Begin 2008 besloot EGM om voor de uitwerking van de bouwvoorbereidingsfase van het Onderzoek- en diagnostiekgebouw van het VUmc te kiezen voor het maken van een 3D-model in Revit. Vooral het eenduidig vastleggen van de kleuren van de gevelplaten in het hart van het gebouw en het uitzoeken van de ‘mikado’-kolommen, waren de aanleiding voor deze keuze. De kleuren van de individuele gevelplaten zijn namelijk gekozen in overeenstemming met de volgorde van de DNA-bouwstenen, die zeer complex is. Daarnaast vonden wij het belangrijk dat uit het model, vlekkeloos op elkaar afgestemde 2D-tekeningen zoals: plattegronden, gevels, doorsneden en staten konden worden gegenereerd.
12
1300
vitrinekast
G1 200
1090
7200
toilet 00.353
A3 890
32-B_3
A2 890
entreegebied 00.001
1200
150
32-A_1
trap 02 00.355 150
1400
210
1690
2050
schoonloopmat
171
1200
8175
6450
150
1090
150 371
14033
196
4194
verrijdbare stalen trappen in ruimte 00.332, 00.333, 00.339, 00.340 en 00.341 gepositioneerd onder de vloer
Renvooi DNA
Renvooi
cellenbeton
741
1090
32-AB1
A 13 790
32-AB1
A 13 690
H 32-E_1
3150
1090
150 B1 890
32-B_1
werkkast 00.302
brandslanghaspelkast met poederblusser
7200
A7 890
32-A_1
roostervloer
droge blusleiding
beeldverwerking 00.131
30 / 60 min WBDBO / zelfsluitend
automatische deur
D
32-A_2
A
A 10 890
kaartlezer
KL
kozijnmerk
32-AA1
A6 1090 A6 1090
1250
32-AA1
32-A_8
codering hang en sluitwerk dagmaat
A6 1090
32-AA1
A6 1090
inbed laboratorium 00.102
A 10 890
150
3408
32-AA3
150 2368
zone 60 minuten brandwerend let wel: brandwerend gehele constructie, incl. HSB-wand
vloerluik met gasveer (nivo 10) 60 min. bandwerend vloersparing 800x800 mm
G1 =
EM laboratorium 00.103
G2 =
150
C
gevelkast t.b.v. droge blusleiding bxh 866x600mm, o.k. 600+vl. levering installateur gevelkast t.b.v. digitaal signaleringstableau brandweer bxh 866x600mm, o.k. 1400+vl.
vitrinekast
G1
4075
B1 890
32-B_1
B1 890
B1 890 32-AA1
32-AA1
A6 1090
A6 1090
1090
B1 890 32-AA1
A6 1090
ultramicrotomen 00.127
kast EM 3 00.105
foyer 00.324 EM 1 00.110 150 225
entreegebied 00.002
32-B_1
kast EM 2 00.107
D
LO02
150
32-B_1
kast EM 1 00.109
A6 890
32-B_1
werkkast 00.316
32-AA1
trappenhuis 03 00.315
carrousel 00.376
B
A2 890
150
BAR01
32-A_1
1737
150
1353
150
EM 2 00.108
4485
150
930
930
4800
EM 3 00.106 150
vloerhoogte 150 mm + vl
G1
G1
52800+
12
48900+
11
45000+
10
41100+
09
37200+
08
33300+
07
29400+
06
25500+
05
21600+
04
17700+
02
mogelijkheid voor een toekomstige gevelopening
A vitrinekast
dak
13
03
vitrinekast
5025 vitrinekast
trappenhuis 04 00.317
A
dakopbouw
14
N nieuwbouw
7200
7050
A6 1090
15
150
2850
2225
1645
750
825
schacht 00.406 4130
210
7200
2050
ultramicrotomen laboratorium 00.104
13800+ 9900+
01
6000+
00
=0,597m-NAP
-1
3050-
-2
5800-
PEIL=0
bestaand
vitrinekast
VU medisch centrum
vitrinekast
mogelijkheid voor een toekomstige gevelopening
½
2
zone 2*30 minuten brandwerend
drukschot
7725
werkkamer 00.101
4125
vitrinekast
HSB wand tbv DNA-gevel HSB wand plenum
150 schoonloopmat
6523
tillift
32-CB5
3359
G2
trappenhuis 00.370
3465
2923
A7 890
32-A_1
A7 890
32-A_1
bestaande keldertrap prepareerruimte 00.126
150
C2 1710
678
460
225 150
F2 1200
obductie 2 00.125
10595
A5 890
1790
1388
12269 375
7596
32-FC1
3819
D
B
150
32-AB1
kastenwand bar 00.323
droogloopmat 1650
plattegrond
HSB wand tbv clickbrickgevel
VLOERHOOGTE 32-AB1
bestaande keldertrap
LO01
A4 890
6450
stikstof (vaten) en materialen 00.130
vrijstaande brandslanghaspel
150
(positieaanduiding glas)
PA02
gang 00.326
koude kamer +4° (directielevering) 00.129
BD
MS + afwerking Auditorium
32-A_2
pantry 00.301
F1 1430
plenum 00.322 obductie politie 00.124 tillift
8625
150
150 450 150
toilet 00.313
toilet 00.314
3600
voor uitleg DNA-element zie renvooi DNA
werkkamer 00.201
overlegruimte 00.202
3450
gaaswerk afscheiding
600 300 A3 890
32-B_3 32-B_3
A3 890 A3 890
32-A_1
16375
32-B_3
voorruimte H 00.312
gang 00.325
A3 890
14840
lood in HSB-element
beglazing
gevelaanzicht
A8 1240
150
toilet 00.311
paneel (cijfer is kleurcode)
(positie A)
HSB wand tbv plintgevel AD
E
32-AA1
SEM 00.128
WM01
röntgen politie 00.122 tillift
A3 890
32-B_3
vitrinekast
32-B_3
171
A2 890
A3 890
32-A_1
4125
lood in wanden, deuren en kozijnen
tillift
141
2545
schacht 00.405
toilet 00.309 toilet 00.310
U-profiel
(positie C)
zonwerend
glazen wand
3450
A 11 890 A6 1090
32-AB1
A4 890
(positie D)
(positie B)
isolatieglas
stalen gevelbepl. op geisol. stalen binnendozen
32-AA1
32-A_1
opslag gasmaskers 00.307
doorvalveilig
enkel glas letsel-veilig
2400 / 3000
voorzetwand
A1 890
vloerhoogte 750 mm + vl
brandwering constructie incl. HSB-wand
(positie E)
stalen kozijn
30 min WBDBO
(levering directie)
150
150
32-CB3
2575
A3 1090
32-A_1
A9 1090
liftschacht 00.404 32-BG2
B3 1840
A2 890
B4 1840
voorruimte D 00.308
32-FK1
32-A_1
A6 890
7955
6450
A3 890
32-A_1
A2 890
C1 1675
C2 1710
32-CB5
2650
C2 1729
32-A_1
A 14 1640
32-AB5
A3 890
voorruimte 00.367 3450 toilet 00.369
1650
32-AB1
liftplein oost 00.306
liftkooi 00.392
auditorium 00.321
vitrinekast
gang 00.365
32-F_1
6750
Voor fragment zie tekening: 310 Plattegronden en doorsneden auditorium
vitrinekast
toilet 00.368
obductie 1 00.123 tillift
1490
E-kast 00.305
A 11 890
1300
koelcellen (directie levering)
A8 1240
A3 890
8935
2545 SER 00.303
32-AB1
1000
AU01
32-A_1
F2 1200
150
C
32-A_1
150
douche 00.375
32-FC1
vuilopslag 00.366
32-AK1
kleedruimte dames 00.374 A3 890
leidingkok er
32-A_1
tillift
LO03 3150KB01
liftkooi 00.391
1000
liftkooi 00.395
32-BH2
A 13 790 A 13 790
32-AB1
150
32-A_1
A3 890
32-A_1
1650
171
liftkooi 00.390
rolstoeltoilet 00.318
integraal toegankelijk
E-kast 00.304
schacht 00.403
32-AB1
150
A1 890
7955
1000
liftkooi 00.394
A3 890
150
kleedruimte heren 00.373 kleedbankj KB01 e
32-A_1
3525
A3 890
F2 990
141
6150
balsem 00.121
F1 1590
32-F_5
H
32-A_1
32-A_1
leidingkok er
douche 00.372
1809
32-AB1
A1 890
1650
171
1000
schacht 00.407
150
E-kast 00.364
32-CB5
7575
32-AB1
E-kast 00.363
2650
liftplein west 00.362
1650
A6 890
lood in binnenwanden, binnen- en buitenkozijn incl. lood in glas
sparing tbv personenoproepsy steem 1500 1500x1230mm
150
brandmeldcentrale/ ontruiming 00.343
2400
32-AB1
1350
A1 890
gang 00.336
1650
32-CB3
A6 890
BA01
2700
675 gaaswerk 2275 afscheiding
150
C1 1675
32-CB3
6175
mortuarium 00.119
32-AB1
röntgen 00.120
A6 1190
32-A_1
150 voorzetraam + loodglas
7725
2984
tillift contour bovenliggende verbindingsbrug
4250
32-AB1
centrale hal 00.337
A4 890
32-A_1
32-A_1
1300
150
2788
750
32-AB1
A1 890
leidingenschacht
4100
5800 opslag gasmaskers 00.361
A6 890
koelcellen (directie levering)
D
berging / garderobe 00.320 4350
150
00.393
32-AB1
150
150
E2 900
32-AB1
A1 890
2325
150
berging brandweer 00.360
liftkooi 00.396
liftschacht 00.409 liftkooi
2650
liftschacht 00.410
F2 1430
2275
32-FB1
verhoogde vloer 150mm+vl
600
A 15 1240
150
1300
(positie F)
aluminium kozijn
60 min WBDBO
voorzetwand koude kamer
7652 niet-preferente laagspanningsuimte 00.342
32-AB1 32-AB1
E
150
7200
3636
A6 1090
2400
330
3450
1400
PA03
centrale balie 00.327
3625
vloerniv o
metalstudwand (MS)+ melamine (toiletgroepen)
preferente laagspanningsruimte 00.334
200
pantry 00.331
150
prefab beton + isolatie + spouw + clickbrickgevel metalstudwand (MS)
traforuimte 00.341
7200
6116
niet-preferente middenspanningsuimte 00.338
traforuimte 00.340
leidingkok er
preferente middenspanningsuimte 00.335
150
traforuimte 00.339
vloerhoogte 750 mm + vl
2666
traforuimte 00.333
in het werk gestort beton
260
traforuimte 00.332
C1 1675
150
2666
150 1483 4194 150
196
prefab beton
F
260
EHBO ruimte 00.329
2117
A4 890
2600 3475
kantoor schouwarts 00.203
E2 900
sluis 00.359
32-E_1
150
A2 1240
A 16 1430
ontvangst/logistiek 00.118
32-A_7
150 2450
32-A_1
wastrog
F1 1290
150
PA04
32-F_1
3238
SER 00.371 1090
PA01
32-AB1
A2 940
32-A_1
A3 940
pantry 00.358
calamiteitenkar 00.330
1090
150
750
SB01
32-A_1
wasruimte 00.117
3588
schoenenba nkje
A2 940
32-A_1
rituele bewassing 00.116
3888
kast
150
F2 1290
vloerniv o
brandscheiding 30min. brandscheiding 60min. kalkzandsteen
32-F_1
F
200
1340
G
210
1090
5525
opbaarruimte 2 00.115
11175
150
4650
32-F_1
hal 00.357
F2 1290
1650 3750
4050
3700
F2 1290
32-F_1
G
150
7125
droogloopmat 4925
opbaarruimte 1 00.114
fietsenstalling 00.378
650
150
dubbellaagse KUA 00.328
650
brandwerend rolluik vrijstaande brandslanghaspel
650
A4 890
3900
32-A_1
2225
650
32-H_1
A7 940
650
32-A_1
A7 940
7200
32-A_1
A7 940
1710
32-A_1
A7 940
150
32-A_1
2575
32-GB1
berging 00.356 32-H_1
150
G
carrousel 00.377
2475
4950
ontvangstruimte 2 00.113
1130
150
2023
A7 940
ontvangstruimte 1 00.112
G
200 650
32-A_1
trap 01 00.354
1090
A3 890
32-B_3
A3 890
32-B_3
toilet 00.352 7300
hoogte sparing Garderobe 2300mm 00.385
toilet 00.350
voorruimte H 00.351
A7 940
32-A_1
integraal toegankelijk
H
toilet 00.349
A3 890
32-B_3
A2 890
A1 890
4825
2045
32-A_1
ontvangshal bezoekers 00.111
150
2045
32-A_1
32-AB1
200
1090
voorruimte D 00.348
A3 1090
150 1130 200
vitrinekast
2513 rolstoeltoilet 00.347
m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m 44 85 85 85 85 85 90 85 85 85 85 85 60 80 80 10 10 50 50 50 50 50 50 30 90 67 80 80 80 00 10 90 00 00 80 10 50 50 50 80 80 50 50 50 50 44 44 90 44 44 44 60 60 44 44 00 00 00 00 00 00 00 00 80 2. 4. 4. 4. 4. 4. 4. 4. 4. 4. 4. 4. 5. 3. 3. 3. 3. 2. 2. 2. 2. 2. 2. 5. 4. 2. 3. 3. 3. 6. 3. 4. 6. 6. 3. 3. 2. 2. 2. 3. 3. 2. 2. 2. 2. 2. 2. 4. 2. 2. 2. 2. 2. 2. 2. 6. 6. 6. 6. 6. 6. 6. 6. 3.
A4 890
trappenhuis 00.345
m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² 2 2 8 6 7 2 1 8 7 4 3 6 6 62 81 65 47 69 55 97 51 14 15 31 31 15 31 31 51 46 41 07 98 74 80 65 65 38 64 27 27 26 90 72 25 25 72 81 37 50 92 47 14 56 08 40 08 20 38 68 13 29 05 20 2. 9. 9. .6 .8 .2 9. .6 9. 9. .7 .3 6. 6. 2. 4. 5. 5. 1. 1. 5. 1. 1. 5. .1 3. .2 9. 9. 5. 3. .3 0. 0. .7 6. 3. 1. 1. 7. 9. 1. 7. 7. 1. .9 .8 6. 4. 1. 1. .0 2. 9. 1. 6. 3. 4. 5. 7. 3. 6. 3. 3. 13 27 14 18 26 19 14 14 21 46 12 10 18 11 48 21
32-A_1
e t g o o h d n o f la P
berging 00.346 trappenhuis 00.344
︶
. p p O
vitrinekast
H
︵
︶
te im te te su im im ng su ng ni su ng mi an ng ni ui ni sp an tr e an en sp on elt sp r rs dd ag e/ n es de en mi ee ke la al re m ge e tr e dd dw as g he da nt en s s D H zit mi m st l nt s e e in an s et dc ui ui m be ht ui g te ha re e e e re el te l l all mt mt ht br ht ht ht te oil te we fe mt mt mt fe la im nh se se st g g ga ug iu ro ac t ac t t t ac ac ac ui ui im en le re ui ui ui re m nh nh g elt im he he ou ou en in st st ps ru t t pe es br or de ch ch ch ch ch ch ry s in ag le ra -p or or or -p d pe pe in to ru t t ru t t 01 02 in er ch ch ch R uc dr dr uc rr ka ka ng ilo or ile ile ap E rr ts ap ng ng rd op dit ar ts ha ts ha ha ha ts ts ts ef ng nt et af af af et an ap ap rg ls or ile ile or ile ile ap ap rg l nt ui rg sl tp ee ee pr ga ce ni tr tr tr ni br tr tr be ro vo to to vo to to tr tr be ha pa sl be op lif E- E- ga vu vo to to tr S do kl kl do ca ca fie tr ga ga bo lo Au G lif sc lif sc sc sc lif lif lif 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 01 03 04 05 06 07 08 09 10 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .4 .4 .4 .4 .4 .4 .4 .4 .4 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00
bestaande natuursteen vloer en gebouwdilatatie
e mt ui sr ng ni an sp ag e e la mt mt te ui ui en ry or or er nt af af ef pa tr tr pr 31 32 33 34 .3 .3 .3 .3 00 00 00 00
︵
10800
m a a n e t m i u R
9
7200
m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 80 10 60 10 80 80 80 80 10 10 10 00 00 90 10 50 50 50 50 50 50 50 80 80 60 10 10 44 50 50 90 10 10 80 60 60 60 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 5. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 3. 6. 6. 4. 3. 2. 2. 2. 2. 2. 2. 2. 3. 3. 5. 3. 3. 5. 2. 2. 4. 3. 3. 3. 5. 5. 5.
van 2d naar 3d
7½
10800
r e m m u n e t m i u R
6½
14400
m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² 5 2 5 5 2 4 4 9 4 2 4 3 3 7 1 0 8 4 8 3 0 0 4 5 7 5 0 5 4 9 0 0 5 0 7 8 2 9 8 82 .2 81 .9 32 .3 .9 .7 24 24 99 77 77 .6 66 35 15 08 49 55 51 15 .4 42 .7 42 .8 42 .5 .5 .1 .4 .9 .7 .1 .7 .8 .1 .5 .4 .8 .0 .6 .2 29 40 40 43 25 .3 .6 .6 .9 1. .0 4. 7. 9. 2. 9. 1. 1. 1. 6. 1. 1. 1. 1. 4. 0. 0. 1. 1. 1. 2. 4. .8 .9 .3 .2 .9 .2 .9 .0 .6 9. 6. 15 17 26 26 58 12 13 26 17 44 32 24 71 59 71 16 39 11 18 20 19 18 19 40 40 19 25 19 12 23 58 10 22 31 59 46 35 10 22
5
7200
e t g o o h d n o f la P
F
3
10800
. p p O
g in n er le m ev ia u el er ri cti at to s re m ra er di bo e en ek 1 2 ts k rs A m g ° ob ar U u m la g zo e e ke e tie K r ri u 1 2 in er en +4 n in is ie as be mt mt mt en e uw 03 04 m to ri m e te ka ie rd H m D l ui ui te te ss lit er te rk og lie ui o s s et ga lit ra to o st s en m va we er mt ho 1 po 2 rr ot ha tr tr im im wa e t/l m er bo m ui ui oil / 2 1 ba gs im it te po e ui sc ra ot 3 oo ga te m iu n aa ru te e e ee cr st gs gs gs ru ru be mt gs ar ka f er m gr r M M nh st nh g iu m im im le bo cr M m n O mi ka la st st in ag ru t t t ru t t pe ka pe elt in or u d la mi E 3 E 2 E 1 an an an ar ar le ui an tu ge e ge cti cti cti ar mi M e to dv ka le oo ry ka r ra ell B to rg dit R ka ka le sl rk be M or ile ile ile or ile ile ap rk ap ls ra st M st M st M tv tv tv ba ba ue sr tv or nt ls nt du du du ep ra E ud ks el rk er nt nt rk E en r ye ng ng nt bb H la tp we in E ult ka E ka E ka E on on on op op rit wa on m rö ba rö ob ob ob pr ult S ko sti be we ov ka pa we S E- E- lif op vo to to to vo to to tr we tr ro be au pl ba fo ga ga ce du E ca 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 01 02 03 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .1 .2 .2 .2 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 .3 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00 00
2
m a a n e t m i u R
r e m m u n e t m i u R
E ½
3
5
6½
7½
9 wijz. A
E
F
Voor fragment specifieke bouwonderdelen zie tekeningen: - 301 Kernen - trappenhuis kern A (westzijde) - 302 Kernen - liftplein kern B (westzijde) - 303 Kernen - liftplein kern C (oostzijde) - 304 Kernen - trappenhuis kern D (oostzijde) - 311 Trappen atrium - plattegronden - 312 Trappen atrium - aanzichten - 313 Trap stramien 5-6½-2 / D-E, nivo 06-08 - 314 Trap stramien 5-6½-2 / D-E, nivo 10-12 - 315 Trap stramien ½ / H, nivo -2-00
EGM architecten
Wilgenbos 20 - Postbus 298 - 3300 AG - Dordrecht - T (078) 633 06 60
www.egm.nl - gecertificeerd: ISO 9001:2008 project
projectnummer
VUmc, Onderzoek-en diagnostiekgebouw
A06144.00
- 330 Toiletgroepen
Voor hoofddraagconstructie zie tekening constructeur. Voor bouwkundige constructies zie tekeningen architect en uitgangspuntenrapport constructeur. Onder bouwkundige constructies worden verstaan alle constructies die niet op de tekeningen van de constructeur zijn aangegeven. De overige op tekeningen aangegeven constructies zijn indicatief en worden door aannemer en leverancier voorgesteld en beoordeeld door de directie.
aanvraag bouwvergunning omschrijving
Overzichtsplattegrond nivo 00 datum
01-12-2010
schaal
1 : 100
formaat
tekeningnummer
A0
BA ALG
fase
bouwdeel
nivo
nummer
00 100
wijz.
13
Al snel bleek dat het werken met een 3D-BIM model in de praktijk nog meer voordelen oplevert, zoals: • door in 3D te tekenen zijn alle gewenste 2D-tekeningen hieruit te genereren • meer inzicht in het ontwerp voor alle deelnemers aan het proces, met name de gebruikersvertegenwoordigers; • vrijwel direct een doorsnede kunnen bekijken op iedere plek in het gebouw; • bepalen van hoeveelheden uit het model ter ondersteuning van onze bouwkostendeskundige; • een middel om gedetailleerd de inrichting van het gebouw te verzorgen en overzichten van lab-meubilair en vaste inrichting per ruimte te genereren.
14
6½
5
doorsnede 310-02
5
D
6½
C
B doorsnede 310-01
nivo 01
900
6000
RVS plint
nivo 01
nivo 01
6000
1980
6000
plenum
plenum
afzuigkanaal auditorium beamer, exacte positie & verwerking in plafond nader te bepalen
35 275 400 400
35
1490
150
1665
afzuiging
7200
40-02
afzuiging
afzuiging roosters kleur ntb
40-04
40-03
7200
388 275 35
225
speakers & projektiescherm opgenomen in achterwand levering door bouwdirectie
40-05
NU
inblaas
200
plenum 00.322
inblaas inblaas
40-08
gang 00.325
gang 00.325
inblaas
plenum 00.322
80 rs IPE1 n ligge stale
inblaas
stalen kolommen 80x80
inblaas
nivo 00
40-07
inblaas
-0
Auditorium noordgevel
stalen kolommen 80x80 in metalstudwand
inblaas inblaas
afwerking trap: rubber norament 925 strada lichtlijn op traptreden
stalen liggers en kolommen
-0
333 333 333 333 333 333 333 333 333
40-01 opgenomen in achterwand, speakers & projektiescherm exacte positie & uitwerking ntb
40-07
nivo 00
RVS plint
o.k. plafond +4900
2600
9370
4500
275 400
kastenwand
40-06
35
3000
8935
gipsbeplating op houten regelwerk
bar 00.323
nivo 00 -0
1 : 50
B
C
D
doorsnede 310-02
doorsnede 310-01
nivo 01
125
doorsnede 310-02
1 : 50
1 : 50
900
1290
doorsnede 310-01
6000
400 125
900
220
2600
RVS plint 7200
5
7200
6½
5
6½
1975
2200
698
OPBOUW VLOER: - multiplex dik 18mm - isolatie dik 70mm - houten balklaag / regels 46x71 - dampremmende laag - bestaande betonvloer
4500
rolstoeltoilet 00.318
bar
doorsnede 310-02
5320 nivo 00
1670
40-15
10170
400
35
1490
35
8500
275
400
10170
40035
1490
375
3 4 optrede 167mm aantrede 500mm
Auditorium oostgevel
Auditorium westgevel
6
8
7
6
8
1370
nivo 00 -0
310
11
6
voorruimte H 00.312
VLOERHOOGTE
gang 00.325
15
C
C
kolom
12
4600
52800+
12
48900+
11
45000+
10
41100+
09
37200+
08
33300+
07
29400+
06
25500+
05
21600+
04
17700+
03
13800+
N
9900+
01
6000+
00
=0,597m-NAP
-1
3050-
-2
5800-
PEIL=0
150
A4 890
dak
13
02
plenum 00.322
stalen kolommen in wand
900
900
18
32-A_1
16
luchtdichte deur specificaties vlgns opgave adviseur
15
17
6000
400
doorsnede 310-01 stalen kolommen & liggers
optrede 167mm aantrede 500mm
nivo 01 400
optrede 167mm aantrede 500mm
14
B
7200
C
doorsnede 310-01 200*1000
13 D
dakopbouw
14
C 200*1000
14788
10
1 : 50
5
7
120 stoelen
9
C
Auditorium zuidgevel
2
4
nieuwbouw
500
310
120 stoelen
Voor hoofddraagconstructie zie tekening constructeur. Voor bouwkundige constructies zie tekeningen architect en uitgangspuntenrapport constructeur. Onder bouwkundige constructies worden verstaan alle constructies die niet op de tekeningen van de constructeur zijn aangegeven. De overige op tekeningen aangegeven constructies zijn indicatief en worden door aannemer en leverancier voorgesteld en beoordeeld door de directie.
1
3
5
bar
voor details zie catalogus 40
voorruimte D 00.308
OPBOUW WAND: - 1*12,5mm gips - regelwerk dik 22,5mm - metalstudwand dik 400mm
2
bestaand
7200
1
40-21
optrede 167mm aantrede 500mm
1700
OPBOUW WAND: - 1*12,5mm gips - regelwerk dik 22,5mm - metalstudwand dik 275mm
doorvalveilig
7200
400 435
koof
8100
60 min. br. wr.
koof
400 koof
1270
40-20
? ?
D auditorium 00.321
1670
375
RVS plint 310 400
275
8500
35 275
opstelling spreekmeubel (vaste inr.) 710-AU01
B3 1840
400
32-BG2
---
auditorium 00.321
nivo 000
400
900
D ---
710-AU01
1665
40-07
40-14/17
D
32-BH2
---
40-15
---
speakers & projektiescherm opgenomen in achterwand levering door bouwdirectie 40-07
opstelling spreekmeubel (vaste inr.)
40-15
nivo 01 6000
400
speakers & projektiescherm opgenomen in achterwand directie levering
D
B4 1840
1975
6½
1295
1665
1 : 50
27 5
35
35
27 5
275
Auditorium oostgevel
5
40-07
5 Auditorium noordgevel
40-15
-0
40-07
310
2650
RVS plint
200
18.42°
1535
VU medisch centrum
RVS plint 40-22
loopbrug 00.383
bordes 00.382
40-15
200
18.42°
RVS plint
40-21
B
Auditorium zuidgevel 7
trappenhuis 03 00.315
Auditorium westgevel 1 : 50
omschrijving
EGM architecten
Wilgenbos 20 - Postbus 298 - 3300 AG - Dordrecht - T (078) 633 06 60
www.egm.nl - gecertificeerd: ISO 9001:2008
310
project
projectnummer
VUmc, Onderzoek-en diagnostiekgebouw
A06144.00
nivo 00 -0 doorsnede 310-02
1/50 plot of auditorium (3000+) ---
1e UITGIFTE datum
glas in wand
40-21
40-2140-20
2500
B
bar 711-BR01
40-18/19
35
40-22
verticale glaselementen (zie uitwerking plintgevel) 5320
B
40-20
275
40-15
---
40-21
698
4500
B
kastenwand (vaste inrichting)
3128
bordes 3000+
A1 890
400-35
40-22
bar 00.323
40-22 400-35
40-22
698
32-AE1
7200
40-22
7200
2200
1975
glazen wand
1 : 50
5
aanvraag bouwvergunning
1/50 plot of auditorium (00 Peil)
omschrijving
1 : 50
6½
5
6½
Auditorium datum
01-12-2010
schaal
1 : 50
formaat
tekeningnummer
A0 (1630+)
BA ALG
fase
bouwdeel
nivo
15
nummer
310
wijz.
16
CONSTRUCTIE
DOORSNEDE
intelligent model
Elementen zijn geen lijnen, maar objecten met informatie. Is het model klaar, dan zijn hoeveelheden en materiaalspecificatie van die objecten beschikbaar. DETAIL
3D -MPRESSIE
17
RUIMTESTAAT
18
OBJECTINFORMATIE
3D-MODEL
19
INZICHTELIJK MAKEN VAN HET GEBOUW MIDDELS HORIZONTALE EN VERTICALE 3D DOORSNEDES
20
RUIMTELIJKE WERKING VAN SPECIFIEKE RUIMTES INZICHTELIJK MAKEN
21
RENOVATIE, VERBOUWING EN UITBREIDING Door het toewijzen van uitvoeringsfasen wordt het proces inzichtelijk gemaakt. De fasen kunnen onderscheiden worden in bijvoorbeeld: • bestaande situatie • te slopen onderdelen • nieuw aan te brengen onderdelen • eindsituatie
22
ISSELWAERDE - VERPLEEGHUIS
23
BESTAANDE SITUATIE
RENOVATIE TE SLOPEN ONDERDELEN
24
VERBOUWING EN UITBREIDING
NIEUW AAN TE BRENGEN ONDERDELEN
EINDSITUATIE
25
SNELLER VISUALISEREN Bouwkundige 2D-tekeningen bieden maar een beperkt inzicht in het totale ontwerp van een gebouw. Dit komt doordat plattegronden, gevels en doorsneden los van elkaar staan en de beschouwer zelf de ruimtelijke verbinding moet maken. Ook staat op een 2D-bouwkundige tekening vaak allerlei informatie in symboolvorm die voor een bepaalde doelgroep bestemd is, maar voor een ander alleen maar vragen oproept. Voor het bieden van meer en beter inzicht voor ieder, zijn eigenlijk alleen ruimtelijke (3D-)visualisaties geschikt, in de vorm van stilstaande beelden, bewegende beelden (animaties) of zelfs Virtual Reality.
26
27
28
29
haalbaarheid De informatie en data hoeft zich niet te beperken tot die van de traditionele ontwerpende en adviserende partijen, maar kan zoals in bijgaand voorbeeld ook een onderzoek inhouden of het bestaande pijporgel past in de nieuwbouw van de kapel van het Jeroen Bosch Ziekenhuis te ‘s-Hertogenbosch.
30
31
FG FH FG FH
32
DOORSNEDES TBV HOOGTEBEPALING ORGEL
VAN BEREKENING NAAR GEREALISEERDE CONSTRUCTIE
HAALBAARHEIDSSTUDIE haalbaarheid
BESTAAND ORGEL IN TE PASSEN IN NIEUWBOUW
33
constructie
Werktekeningen maken voor gebouwen met een meer vrije vormgeving is geen sinecure. Een 3D-model, in dit geval uitgewerkt in samenwerking met de staal leverancier, levert heel wat meer inzicht dan de oorspronkelijke 2D-tekeningen.
34
3D-MODELLEN TBV HOUT- EN STAALCONSTRUCTIE
35
KETENINTEGRATIE Letterlijk betekent ketenintegratie de samenwerking tussen opeenvolgende ketens in een dienstverlenings- en productieproces. Vertaald naar het bouwproces gaat ketenintegratie over de samenwerking tussen een of meer traditioneel voor zichzelfwerkende marktpartijen, zoals de bouwer en de architect. Zowel de constructeur als de installatie-adviseur, modelleren hun objecten binnen het BIM-model. Op die manier ontstaat er een relatie tussen objecten van de verschillende disciplines. Door middel van een clash-control kunnen eventuele conflicten tussen objecten van de verschillende disciplines worden opgespoord, uitgelicht en gedocumenteerd. Door de verschillende disciplines op een model-technische manier dichter bij elkaar te brengen, wordt een beter inzicht in elkaars werkproces verworven. Het beter begrijpen van elkaars belangen resulteert in proces-optimalisatie.
36
3D inzichtelijk hoeveelheden
worksharing en snellere communicatie
volumes - oppervlaktes - afwerkingen
import export
ruimte informatie
sleutelbeheer - functies - afwerkingen
meer grip controle op aanbesteding
IFC - DWF - Autocad
BIM
database koppeling
interdisciplinair samenwerken
verlaging faalkosten
afstemming
tekeningen
plattegronden - snedes - gevels
constructie - inrichting vlekkenplannen
visualisatie 37
FAALKOSTEN VOORKOMEN BIM pakt feilloos dát deel van het ontwerp- en bouwproces aan dat nu verantwoordelijk is voor de meeste faalkosten. Om samen in één informatiemodel te kunnen werken – de kern van BIM – moeten namelijk al in een vroeg stadium alle details van een ontwerp worden uitgezocht. Hierdoor verschuift een deel van de ontwerpwerkzaamheden naar voren. Fouten kunnen vroegtijdig gesignaleerd en hersteld worden. De faalkosten in het verdere verloop van het proces worden hiermee geminimaliseerd. Uiteindelijk levert dit ook tijdwinst op. BIM is niet alleen een technische innovatie, maar nog meer de katalysator voor een ander, beter ontwerpen bouwproces; een proces waarin ontwerpende, adviserende en uitvoerende partijen samenwerken aan de engineering van een beter gebouw. Daarbij hoeft de opdrachtgever niet meer langs de lijn te blijven staan, maar kan actief betrokken worden in het gehele proces.
38
39
Samenwerken in één model In het door EGM opgebouwde model kan de constructeur relevante onderdelen verduidelijken. De constructeur tekent dus verder in ons model.
Tekenwerk: De informatie van de architect en de constructeur wordt in één model verwerkt. Voordelen zijn dat we direct toegang hebben tot de actuele gegevens van de constructeur (en andersom). En dat er directe controle en afstemming plaatsvindt tussen stukken van de architect en constructeur: de kans op discrepanties in het tekenwerk van beide partijen is dan heel erg klein.
40
samenwerking Specifieke zaken kunnen verduidelijkt worden door bijvoorbeeld de constructeur
MODEL EGM ARCHITECTEN
CONSTRUCTEUR VERWERKT ZIJN GEGEVENS IN HET MODEL
41
Controle productietekeningen van aannemer in model Uitvoering: In de uitvoering zijn stukken van de aannemer digitaal aangeleverd ter controle. Diverse tekeningen zijn onder ons model gelegd en één op één gecontroleerd, denk hierbij aan: • legplan kanaalplaten • verdeling en afmetingen gevelpanelen (prefab beton sandwichpanelen, leverancier Concrete) • diverse installaties (W+E)
42
43
Hoewel niet 3D, kan de informatie van leveranciers worden ingeladen in het model en verwerkt worden in respectievelijke aanzichten waardoor de vorm (esthetica), aantallen en afmetingen gemakkelijker gecontroleerd kunnen worden.
44
IFC-bestand IFC is de internationale uitwisselstandaard voor BIM-modellen. Bijvoorbeeld: het gebouw is opgezet met een staalconstructie. Door deze constructie te exporteren (als IFC-bestand) uit het model, kon de staal leverancier deze verwerken in hun eigen 3D-staalproductie-model. Nadat zij een en ander hadden verwerkt naar een productietekening hebben zij hun model aangeleverd ter controle (wederom als IFC-bestand).
Dit model is probleemloos in het model van EGM architecten te laden en te controleren. Denk hierbij aan de vorm, bevestigingen, afmetingen, zaken op productieniveau die een constructeur niet tekent. Deze informatie resulteerde er in dat een aantal problemen al vroeg werden gesignaleerd en konden worden verholpen. Het merendeel van de problemen zou waarschijnlijk pas later in de bouw gesignaleerd zijn als de productietekeningen op een “traditionele” manier waren gecontroleerd.
Een 3D-model van de leveranciers kan in het model van EGM worden geladen waardoor een daad werkelijk totaaloverzicht van het gehele gebouw ontstaat, zoals het later op de bouwplaats gemaakt zal worden. Wat je ziet in het model is wat je op de bouw krijgt. Problemen die je vroegtijdig in het model signaleert voorkom je later in de bouw (software moet wel compatibel zijn of door middel van een tussenformaat, zoals IFC, uitwisselbaar zijn). Controlewerk dat EGM retour stuurt, kan eventueel op basis van een PDF-bestand. Hierin plaatst EGM haar opmerkingen en deze worden retour gestuurd naar de aannemer.
45
46
47
BEZONNINGSSTUDIES Een bezonningsstudie kan al voordat een project is gerealiseerd, inzichtelijk maken hoe de schaduwwerking van een gebouw in de omgeving zal uitvallen. Zeker bij gebouwen met een bepaalde nokhoogte en bebouwing op de maximaal toelaatbare afstand tot de perceelgrens geeft dit vaak problemen, bijvoorbeeld bij omwonenden. Om te voorkomen dat er bezwaarprocedures worden gestart en om het risico op planschade te verkleinen, is het belangrijk om al in een vroeg stadium van het project te weten of de bebouwde omgeving hiervan hinder kan ondervinden. Door een bezonningsstudie is aan te tonen wat de schaduwvorming in iedere maand van een jaar tot gevolg heeft. Deze studie is een uitstekend handvat om het ontwerp verder te optimaliseren.
48
49
MAART 13.00
50
JUNI 13.00
SEPTEMBER 13.00
DECEMBER 13.00
BEZONNINGSSTUDIE REINIER DE GRAAF ZIEKENHUIS Delft 51
MOBILITEITSSTUDIES Gebouwen, parkeergarages en parkeerplaatsen dienen goed bereikbaar te zijn voor voertuigen. Maar soms kan de bereikbaarheid voor personenauto’s of de bevoorrading door speciale vrachtwagens problematisch zijn. Dan is tijdig en volledig inzicht vereist in de complexe materie van draaicirkels, starre en meedraaiende achterassen en de diversiteit aan voertuigen. Een bereikbaarheidstudie kan eventueel uitgebreid worden met een animatie in 3D, voor nog meer inzicht.
52
53
facility management EGM heeft de ambitie om in overleg met de opdrachtgever te komen tot een ‘as built’-model na oplevering. Dit is een model waar per relevant onderdeel van het gebouw, is terug te vinden wat de leveringsspecificaties zijn.
54
Eén van de aspecten van Building Information Modeling, is dat vanaf het ontwerp van een bouwproject alle bouwkundige en technische informatie meegenomen wordt tijdens de levenscyclus van het gebouw. EGM heeft de ambitie om in overleg met de opdrachtgever te komen tot een ‘as built’model na oplevering. Dit is een model waar per relevant onderdeel van het gebouw, is terug te vinden wat de leveringsspecificaties zijn. Een voorbeeld: er is een ruit beschadigd in de lifthal op de vierde verdieping en er dient een nieuwe ruit besteld te worden. In het model zijn de eigenschappen van de betreffende ruit exact terug te vinden, eigenschappen zoals bijvoorbeeld 30 minuten brandwerend en doorvalveilig glas.
Ook voor het bepalen van onderhoudskosten kan het model heel wat nuttige informatie opleveren met betrekking tot oppervlaktes van ruimte-afwerkingen en te wassen glasoppervlaktes. In het model kunnen ook alle vaste en losse inrichtingselementen worden geïnventariseerd op basis van ruimte-informatie. Een volledig uitgewerkt model biedt ook mogelijkheden voor het beheer en onderhoud van W- en Einstallaties. Een BIM is dus een essentieel hulpmiddel voor een efficiënt facilitair beheer van het gebouw.
55
56
faCIlIty ManageMent een volledig uitgewerkt model biedt mogelijkheden voor het beheer en onderhoud.
57
AANZICHT
BIM
D-D
C-C
1
2
340
4438
E-E
3
125
4375
4
125
5400
F-F
5
6
20588
7200
100
7200
7
5288
7200
125
3475
7200
125
3475
8
125
4375
7200
125
9
4375
125
7200
4375
10
125
5338
7200
340
5400
4438
900
1450
werkkast 01.090 2.41 m²
125
toilet 01.052B 1.12 m²
leidingschacht 01.401 1.57 m²
toilet 01.053A 1.12 m²
880 concentratiewerkplek 01.204 1.79 m²
4888
340
toilet dames 01.053 2.98 m²
toilet 01.053B 1.12 m²
600
60min WBDBO
A-A
1280
vvd
trappenhuis 01.022 11.79 m² 60min WBDBO vvd
700
ICT opslag / testruimte 01.080 14.76 m²
880
125
2220
gang 01.042 152.57 m²
overleg 01.104 38.21 m²
B-B
4375
125
5558
5400
45 60min WBDBO
7200
7200
20588
7200
7200
100
7200
225
45
5137
125
7200
D
ICT 01.213 72.47 m²
7200
PUB 01.214 61.83 m²
7200
interieur ontwerp 01.215 109.27 m²
7200
C
server
gang 01.041 150.19 m²
125 692 125
700 5800
180 1540
copier 01.062 5.89 m²
toilet heren 01.052 2.98 m²
B
150
v.k. 01.071 0.53 m²
100
gang 01.040 24.99 m²
1136 2187
inspectieluik leidingschacht 01.402 2.07 m²
3962
1014 3150
pantry 01.063 5.35 m²
toilet 01.052A 1.12 m²
5400
1936
180
900 1874
lactatieruimte 01.203 5.67 m²
7200
300 1014 1188
vide 01.301 36.24 m²
2200
3850 5577 sparing
180
1014
gang 01.042 152.57 m²
225
45 880
900
1136
3020
1014 300
bibliotheek 01.108 28.80 m²
5400
900
7021
merk 01
946
1936
880
A
7200
kluis
financien 01.212 49.27 m²
merk 01
1560
1014
880
merk 03
900
880
880
1136
180 900
merk 01
trappenhuis 01.021 8.44 m²
vloerverwarmingszone tussen gevel en vloergoot
garderobe
700
1014 300
2440
880
1280
900 180
merk 01
1200
2500
880
merk 02
420180
merk 01
5558
5400
personeelszaken 2 01.211 23.15 m²
1014
880
920
100
125
concentratiewerkplek 01.202 2.80 m²
1533
personeelszaken 1 01.210 23.17 m²
180
520
copier 01.061 5.89 m²
documentatie interieur 01.107 19.06 m²
vergaderruimte 01.105 22.70 m²
5400 340
directie secretaresse 01.209 23.17 m²
3650
1460
1400 1533 125
kabelgoot
1533
concentratiewerkplek 01.201 2.80 m²
45
5400
vide 01.300 37.09 m²
125
699
880
directie 01.208 18.41 m²
garderobe
1938 125 700
1014
merk 05
900
liften 01.030 9.12 m² concentratiewerkplek 01.200 2.80 m²
1937
1800
merk 05
880
toilet 01.051B 1.12 m²
1014 900
merk 01
406
1800
projectiescherm
7200
toilet 01.051A 1.12 m²
toilet dames 01.051 2.98 m²
150
7000
documentatie adviseurs 01.106 9.76 m²
125
406 900
merk 01
880 merk 05
5400
3714 180 2200
7200
180
toilet 01.050B 1.12 m² projectiescherm
5400
3714
toilet 01.050A 1.12 m²
880
merk 01
2386 gang 01.041 150.19 m² 6826
zakgoot leidingschacht 01.400 2.07 m²
60min WBDBO vvd
projectiescherm
700100 1074
pantry 01.060 6.96 m²
toilet heren 01.050 2.98 m²
vergaderruimte / presentatie 01.100 42.45 m²
5137
699 3150
inspectieluik
45
225
1014
v.k. 01.070 0.53 m²
trappenhuis 01.020 11.80 m²
B-B
E
1800
2638
projectiescherm
669
D
150
125
1014
4438
vvd
1800
340
60min WBDBO
adviseurs 01.206 109.27 m²
880
facilitair manager 01.207 18.41 m²
7200
vergaderruimte 01.102 22.70 m²
669
B
C
45
45 vergaderruimte / presentatie 01.101 42.45 m² merk 05
A-A
opleiding ICT 01.103 28.06 m²
5137
projectiescherm
225
5137 7200
5400
A
45
60min WBDBO
E
5400
31450
340
vloerverwarmingszone tussen gevel en vloergoot
N
3D-PLATTEGRONDEN
D-D
2
Sauswerk wanden - bestaand
Renvooi wanden grijs gearceerd = bestaand wand zwart gearceerd = nieuwbouw brandscheiding 30min WBDBO brandscheiding 60min WBDBO zelfsluitend 30 min. brandwerend 60 min. brandwerend
Nivo nivo 01
Sauswerk
4
F-F
5
6
Kozijnstaat deuren - bestaand Oppervlakte
Nivo
van
50.00 m²
nivo 01
gang
Sauswerk schorten boven brandscheiding midden
37.09 m²
nivo 01
gang
nivo 01
Sauswerk boven puien trappenhuizen kopgevel
2.53 m²
nivo 01
gang
nivo 01
Sauswerk toiletgroepen
139.92 m²
nivo 01
Sauswerk middenkern
E-E
3
nivo 01
Sauswerk binnenkant videbekleding
80.81 m²
nivo 01
Sauswerk buitenkant videbekleding
89.86 m²
Ruimtenummer 01.041 01.041
01.040
7
8
Kozijnstaat deuren - nieuw naar
gang gang
copier
Ruimtenummer 01.040 01.040
01.062
Kozijnstaat deuren - bestaand houten kozijn met enkele houten deur met beglazing houten kozijn met enkele houten deur met beglazing houten kozijn met enkele houten deur met beglazing + zijlicht
dagmaat 30 min 60 min
Nivo
van
Ruimtenummer
810
No
Yes
810
No
Yes
nivo 01 nivo 01 nivo 01
gang vergaderruimte gang
01.042 01.102 01.041
900
No
Yes
nivo 01 nivo 01
Yes Yes
nivo 01 nivo 01 nivo 01 nivo 01
gang vergaderruimte / presentatie personeelszaken 2 directie secretaresse gang ICT
01.211 01.209 01.042 01.213
nivo 01
gang
01.042
nivo 01 nivo 01
trappenhuis trappenhuis
01.022 01.020
gang gang
01.042 01.041
houten pui met beglazing + enkele houten deur 880 houten pui met beglazing + enkele houten deur 880
No No
nivo 01
opleiding ICT
01.103
adviseurs
01.206
houten pui met beglazing + enkele houten deur 900 met beglazing
No
Yes
01.041 01.100
naar
9
10
PLATTEGROND Ruimtenummer
Kozijnstaat deuren - nieuw
dagmaat 30 min
60 min
W
Z
C-C
1
1e V e r d i e p i n g ( 3 6 0 0 + )
O
58
VLOERHOOGTE
facilitair manager gang vergaderruimte / presentatie vergaderruimte gang
01.207 01.041 01.101
houten kozijn houten kozijn houten kozijn
No No No
04
01.105 01.041
houten kozijn houten kozijn
880 880
No No
No No
02
01.210 01.208 01.212 01.080
houten kozijn houten kozijn houten kozijn houten kozijn
880 880 880 880
No No No No
No No No No
01
3600+
personeelszaken 1 directie financien ICT opslag / testruimte directie
00
=3,600m+NAP
-1
3000-
01.208
houten kozijn
880
No
No
880 880 880
No No No
03
14400+ 10800+ 7200+ PEIL=0
2d-TEKENWERK
DWARSDOORSNEDE
LANGSDOORSNEDE
59
60
3D-views Het tekenen in 3D heeft als groot voordeel dat de opdrachtgever een directe visualisatie heeft van het gebouw en zijn technische installaties. Technische plannen opgemaakt in 2D, kunnen veelal enkel door specialisten geïnterpreteerd worden.
61
62
63
64
65
66
BEHEER Uit het 3D-model worden 2D-tekeningen gegenereerd die perfect op elkaar zijn afgestemd. Plattegronden, gevels en doorsneden komen immers uit de database van het 3D-model. Ook gegevens over oppervlaktes, afwerkingen, binnenkozijnen en detaillering worden uit het 3D-UITSNEDE GEDETAILLEERDE INFORMATIE PER RUIMTE EN PER OBJECT
model gegenereerd.
67
FAQ’s
Waarom zou mijn project in 3D getekend moeten worden, terwijl hele goede gebouwen met 2D-tekenwerk zijn gerealiseerd? 3D geeft veel beter inzicht in het ontwerp voor alle betrokkenen, ook voor de opdrachtgever/gebruikers. Afstemming van de constructie en installatie- technische voorzieningen in het model, is veel beter mogelijk en voorkomt fouten. Afstemming van het productietekenwerk van onderaannemers en leveranciers voorkomt faalkosten. Heb ik na de oplevering van het gebouw nog iets aan het 3D-model? En moet ik dan zelf ook over de hard- en software beschikken? Het model kan desgewenst worden gebruikt als facilitair hulpmiddel om meubilair en apparatuur te beheren. Tevens kan het model informatie geven
68
over hoeveelheden ten behoeve van schoonmaak en/of onderhoud. In het model kan ook worden teruggezocht wat de specifieke eigenschappen van een gebouwonderdeel zijn indien dit nodig is voor vervanging. Het is een keuze voor de opdrachtgever om zelf programmatuur aan te schaffen of ons het model te laten beheren.
Kost het 3D-tekenen meer geld? Standaard 3D-tekenen kost niet meer geld, wel verschuiven er werkzaamheden over de fasen van het ontwerpproces. Opbouw van het model in de definitieve ontwerpfase neemt meer tijd in beslag, maar daar hebben we voordeel van in de vervolgfasen.
Moet iedere adviseur in het 3D-model meewerken en moet die identieke software en apparatuur hebben? Het heeft onze voorkeur om in hetzelfde model met dezelfde software samen te werken met de andere adviseurs. Uitwisseling met andere programma’s is mogelijk middels een uitwisselingsbestandsformaat.
Kan ik ook gewone tekeningen (2D) uit het 3D-model krijgen? Uit het 3D-model kunnen perfect op elkaar afgestemde 2D-tekeningen geplot worden. Omdat alle informatie op één plek in het model vastligt, kunnen er geen afwijkingen tussen bijvoorbeeld plattegronden en geveltekeningen ontstaan.
69
Kunnen wijzigingen eenvoudig worden verwerkt en kost dat extra geld? Wijzigingen verwerken neemt iets meer tijd, maar omdat alle 2D-tekeningen direct uit het model gehaald kunnen worden, wordt dit gecompenseerd. Wijzigingen bij 3D-tekenen zullen in principe niet meer kosten dan wijzigingen bij 2D-tekenen.
Als door het 3D-model de faalkosten worden verminderd, kan ik dan een korting op de aanbesteding krijgen als ik een 3D-model als bestek aanlever? Er zijn signalen dat aannemers het voordeel van het verkrijgen van een 3D-model vertalen in lagere faalkosten, lees een scherpere prijs.
Is het mogelijk het 3D-model in te zetten voor gebruikersoverleggen? Hier is het model bijzonder geschikt voor. Met een eenvoudige viewer heeft men toegang tot het model en zijn er mogelijkheden eventuele opmerkingen vast te leggen en te communiceren naar bijvoorbeeld de architect.
Als het 3D-model als bestek wordt aangeleverd, welke data moet er dan minimaal in te zitten? Het 3D-model wordt gebruikt om alle 2D-informatie te genereren. Alle stukken zijn perfect op elkaar afgestemd. Het 3D-model wordt als informatie bijgeleverd om meer inzicht te geven. Op termijn zal in het model bestektekst en gedetailleerde productinformatie worden opgenomen. Uitvoerende partijen zullen steeds meer met het model gaan werken en het belang van 2D-tekeningen zal afnemen.
70
Indien alle adviseurs, in het 3D-model werken, wie is er dan verantwoordelijk voor het 3D-model met betrekking tot inhoud en eindresultaat? Iedere partij blijft verantwoordelijk voor hun eigen competentie, ook in het model. De architect houdt de verantwoordelijkheid voor inpassing en technische afstemming. Levert het tekenen in een 3D-model tijdwinst op? In principe niet, het levert wel een beter product op.
Is 3D-tekenen geschikt voor renovatie, verbouwingen en uitbreidingen? Voor renovatieprojecten is het mogelijk het bestaande gebouw digitaal in te meten. Aan de hand van deze 3D-gegevens kan de bestaande situatie van het gebouw nauwkeurig worden gemodelleerd. Bovendien is het bedenken, testen en voor de uitvoering inzichtelijk maken van fasering middels ‘phasing’ mogelijk. Verder kan in het model worden vastgelegd wat moet worden gesloopt, wat nieuw dient te worden aangebracht en wanneer, en natuurlijk hoe het uiteindelijke eindproduct er uit komt te zien.
71
EGM architecten heeft haar uiterste best gedaan om de rechten van rechthebbende te respecteren. Van sommige beelden en/of teksten die in deze publicatie zijn gebruikt kunnen wij misschien niet alle rechthebbende hebben achterhaald. Meent u een rechthebbende te zijn, neemt u dan contact met ons op.
72
architecten EGM architecten bv Wilgenbos 20 3311 JX Dordrecht Postbus 298 3300 AG Dordrecht Telefoon +31 (0) 78 633 06 60 Telefax +31 (0) 78 614 00 71
[email protected] www.egm.nl
