Opdracht / offerte Opdracht • Goede modellen voor aankoopbeleid van bibliotheken en samenwerking met boekhandels • Gunningscriteria • Collectievorming: centraal aankoopadvies, deskundig advies van boekhandel, centraal aankoopbeleid
Bibliotheken en de boekensector
– –
Een onderzoeksopdracht van Vlaams Minister voor Cultuur Joke Schauvliege
meerwaarde voor bibliotheek meerwaarde voor boekhandel
• Geïnspireerd op buitenlandse voorbeelden Offerte • Wat is de huidige marktstructuur bij de boekhandels? • Zijn boekhandels en openbare bibliotheken complementen of substituten? • Hoe gebeurt het aankoopbeleid van openbare bibliotheken in Vlaanderen? • Hoe kan het huidige aankoopbeleid bijgestuurd worden? • Wat is het effect van mogelijke beleidsmaatregelen op de marktstructuur van boekhandels? • Onderzoeksrapport opleveren op 30/4/2013
Andy Vekeman Jan Colpaert Michel Meulders Alain Praet Annabel Sels CiMS, HUBrussel 1
Data: GfK
2
Data: GfK
2009 271.398.343
2012 248.847.400
‐ 8,3%
• Deze bedragen omvatten Nederlandstalige en anderstalige boeken • Correctie voor de dekkingsgraad (81% in 2009, 2010 en 87% in 2011, 2012) • Niet inbegrepen zijn verkopen met factuur: leveringen aan scholen, bedrijven, … (wel inbegrepen de verkoop aan bibliotheken) • Geïndexeerd met 2012 als referentiejaar • Omzet zegt niets over winst of over marge 3
14%
74%
12%
72%
10%
70%
8%
68%
6%
66%
4%
64%
2%
62%
0%
Supermarkten BH_Onafh Entertainment BH_Online BH_Keten
60% 2009
•
BH_Keten
Jaar Omzet
Boekhandel 2010 2011 262.125.916 259.925.177
Boekhandel
Andere spelers
Boekhandel
2010
2011
2012
Op de verticale assen staan percentages van de totale omzet van de boekensector (niet inbegrepen: schoolboeken, leveringen aan bedrijven, …)
4
Data: GfK
Data: GfK
Boekhandel
• • •
Boekhandel
2009
2010
2011
2012
BH 1
keten
keten
keten
keten
BH 2
keten
keten
keten
keten
BH 3
keten
keten
supermarkt
supermarkt
BH 4
supermarkt
supermarkt
keten
keten
BH 5
keten
keten
keten
keten
BH 6
keten
keten
online
entertainment
BH 7
keten
keten
entertainment
online
BH 8
keten
entertainment
keten
online
45‐48% ± 53%
De Herfindahl‐Hirschman index • Is de som van de gekwadrateerde marktaandelen van alle bedrijven in de markt • Herfindahl‐Hirschman index kleiner dan 0,2 wijst op volmaakte mededinging of op monopolistische concurrentie . De schoenwinkels in een stad zijn concurrenten van elkaar maar ze hebben elk een eigen aanbod (= monopolie) dat licht verschillend van wat de anderen aanbieden. • Herfindahl‐Hirschman index tussen 0,2 en 0,6 wijst op een oligopoliesituatie • Voor de detailhandel in boeken en kantoorbenodigdheden: HH index = 0,18 over de periode 2001 tot 2009. • In deze studie voor de boekensector: HH index = 0.21 over de periode 2009 tot 2012
Indicatie • Boekensector geëvolueerd naar een meer oligopoliesituatie • Voldoende concurrentie in de sector
Grootste 8 boekhandels Het marktaandeel van de ketenboekhandels daalt geleidelijk Het marktaandeel van de online‐boekhandel stijgt geleidelijk 5
Data: eigen bevraging (188 antwoorden), 3P, Staatsblad, Publicatieblad van de Europese Unie (45 extra antwoorden)
6
Data: eigen bevraging, 3P, Staatsblad, Publicatieblad van de Europese Unie en Bios
Aankoopprocedure van de bibliotheken
Aankoopprocedure van de bibliotheken
• 310 bibs Aantal gemeenten/bibliotheken
Uitgaven voor boeken
Met offerten
Bestelbon
Met offerten
Bestelbon
139
171
45%
55%
Met publ.
Zonder publ.
Met publ.
Zonder publ.
32
107
23%
77%
Handel kiest
Gemeente/Bib kiest
Handel kiest
Gemeente/Bib kiest
32
278
10%
90%
• •
• 45% van de bibliotheken gebruiken gunningscriteria 7
Met offerten
Bestelbon
52%
48%
Met publ.
Zonder publ.
39%
61%
Handel kiest
Gemeente/Bib kiest
20%
80%
Uitgaven van de bibliotheken was 15.722.035 euro in 2010 52% van de uitgaven voor GM gebeuren op basis van gunningscriteria 8
Data: eigen bevraging, 3P, Staatsblad, Publicatieblad van de Europese Unie en Bios
Gunningscriteria
Aankoopprocedure van de bibliotheken
Aankoopbeleid
• • •
• In gemeentelijke offerte‐aanvragen en gunningsverslagen kwamen volgende gunningscriteria meermaals voor • • • • • •
Gemiddelde uitgave voor een globale opdracht
Met publicatie
94.357
Zonder publicatie
43.306
Bestelbonnen
39.627
Jaarlijkse uitgave in euro waarop de wet op de overheidsopdrachten van toepassing is Bibliotheken respecteren de geest van de wetgeving op overheidsopdrachten Bibliotheken verdelen dit bedrag over verschillende loten: fictie, non‐fictie, kleuterboeken, jeugdliteratuur, poëzie, strips, …
Volledigheid van levering Fysieke zichtzendingen Kastklaar leveren Virtuele zichtzendingen Korting Vaste contactpersoon
• • • • • •
Leveringstermijn van 3 à 4 weken Spoedbestellingen in één week Elektronisch opvolgsysteem Afspraak soort boeken bij automatische leveringen Voldoen aan specifieke facturatie‐eisen Frequente informatie over nieuwe titels
• Korting opgesplitst in hoog (25%) en laag (15%) • Aan de bibliothecarissen werd gevraagd deze criteria te ordenen van meer belangrijk tot minder belangrijk • Aan de boekhandelaars werd gevraagd deze criteria te beoordelen in termen van haalbaar (H), eventueel haalbaar (EH) of niet haalbaar (NH) • In volgende tabel staan deze criteria gerangschikt door de bibliothecarissen van meer belangrijk tot minder belangrijk
9
Gunningscriteria Borda Bib
Criterium
Boekhandel Onafhankelijke
Gunningscriteria Keten
Online
1827
Korting van 25%
NH
NH
NH
NH
1554
Volledigheid van levering
H
H
H
H
1465
Leveringstermijn van 3 à 4 weken
H
H
H
H
1460
Spoedbestellingen in één week
‐
H
EH
EH
1445
Fysieke zichtzendingen
‐
H
H
EH
1242
Elektronisch opvolgsysteem
‐
EH
H
EH
1206
Korting van 15%
H
H
H
H
1136
Vaste contactpersoon
H
H
H
H
1068
Frequente informatie over nieuwe uitgaven
‐
H
EH
H
EH
EH
EH
EH
H
H
H
H
1065 1006 750 532
Virtuele zichtzendingen Afspraak soort boeken bij automatische levering Voldoen aan specifieke facturatie‐eisen Kastklaar leveren
H
H
H
H
‐
NH
EH
H
H = haalbaar; EH = eventueel haalbaar; NH = niet haalbaar Korting van 25% is een ‘Condorcet winnaar’. Kastklaar leveren is een ‘Condorcet verliezer’
10
• Het belangrijkste criterium voor de bibliotheken (hoge korting) ligt uiterst moeilijk voor de boekhandel • De online boekhandel heeft het moeilijk met een uitgebreide dienstverlening • Kastklaar leveren van boeken vinden bibliotheken weinig belangrijk (in hun relatie met de boekhandel) en is een minder haalbaar criterium voor de boekhandel
11
12
Data: GfK, Enquête koop‐, leen‐ en leesgedrag (2012), Participatiesurvey (2009)
Gestructureerde interviews met contactpersonen uit Vlaamse en Europese vakverenigingen
Samenwerking bibliotheek en boekhandel
Samenwerking bibliotheek en boekhandel
Empirisch aangetoonde kenmerken van de relatie bibliotheek – boekhandel a) Bibliotheek is een goede klant van de boekhandel – Uitgave van alle bibliotheken samen is 7% van de omzet van de boekensector – Aankopen van bibliothe(e)k(en) is gemiddeld 18% van de omzet van een boekhandel‐leverancier b) Bibliotheek is een ‘reclame‐instrument’ voor het boek, hét product van de boekhandel c) Bibliotheek en de boekhandel zijn concurrenten op korte termijn d) Bibliotheek en de boekhandel zijn partners bij het bevorderen van het lezen Uitgaande van deze vier relatie‐kenmerken zijn volgende aspecten van een samenwerking tussen bibliotheken en boekhandels belangrijk 1) Op basis van a) en b) verwachten bibliotheken een compensatie van de boekhandel 2) Op basis van c) verwachten boekhandels een compensatie van de bibliotheken 3) Bij d) hebben beiden baat: voor bibliotheken verhoogt dit de participatie en voor boekhandels verhoogt dit de verkoop van boeken
Twee Europese samenwerkingsvoorbeelden per aspect van samenwerking tussen bibliotheken en boekhandels 1) Bibliotheken verwachten een compensatie van de boekhandel 2) Boekhandels verwachten een compensatie van de bibliotheken 3) Bij het bevorderen van het lezen hebben beiden baat Samenwerkingsvoorbeeld
Aspect
Leesclubs in de bib (GB)
(1)
Beste boek van de bib (IRL)
(1)
Aankoop knop op website bib (DK)
(2)
Boekerpas (NL)
(2)
Gezamenlijke lezingen (D)
(3)
Mijn dorp leest (FIN)
(3)
Geen samenwerking
‐
Door bibliotheken en door boekhandels te rangschikken van meer wenselijk naar minder wenselijk
13
Data: Enquête onder boekhandels (137 antwoorden), enquête onder bibliothecarissen (234 antwoorden)
Data: Enquête onder boekhandels (137 antwoorden), enquête onder bibliothecarissen (234 antwoorden), Gestructureerde interviews met contactpersonen uit Vlaamse en Europese vakverenigingen
Samenwerking bibliotheek en boekhandel
Scenario’s
Twee Europese samenwerkingsvoorbeelden per aspect van samenwerking tussen bibliotheken en boekhandels 1) Bibliotheken verwachten een compensatie van de boekhandel 2) Boekhandels verwachten een compensatie van de bibliotheken 3) Bij het bevorderen van het lezen hebben beiden baat Bibliotheken
Aspect
Boekhandel
(3)
Aankoop knop op website bib (DK)
(2)
Mijn dorp leest (FIN)
(3)
Gezamenlijke lezingen (D)
(3)
Leesclubs in de bib (GB)
(1)
Boekerpas (NL)
(2)
Beste boek van de bib (IRL)
(1)
Mijn dorp leest (FIN)
(3)
Aankoop knop op website bib (DK)
(2)
Leesclubs in de bib (GB)
(1)
Boekerpas (NL)
(2)
Beste boek van de bib (IRL)
(1)
• •
‐
Geen samenwerking
Reacties uit Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Ierland, Letland, Luxemburg, Nederland, Portugal, Spanje Europese alternatieven bij het aankopen door bibliotheken • Bestellen bij centrale dienst (Nederland) • Bestellen op basis van offerte aanvragen geplaatst op een e‐platform (Portugal) • Aankoopadvies door centrale dienst (Nederland) • Geen korting op nieuwe titels (Portugal) • Toegestane korting wettelijk beperken (Frankrijk) • Meer of minder dienstverlening door de leverancier
Aspect
Gezamenlijke lezingen (D)
Geen samenwerking
14
Vertaald in vijf attributen • Bij wie en hoe bestelt de bibliotheek? • Aankoopadvies • Dienstverlening • Nieuwe titels • Korting die verschillende waarden kunnen aannemen
‐
Geen samenwerking is geen optie (Condorcet verliezer zowel bij bibliotheken als bij boekhandels) Van liefde is geen sprake… 15
16
Modellen
Scenario’s Attribuut Bij wie en hoe bestelt de bibliotheek?
80% via een centraal e‐platform
Dienstverlening Nieuwe titels
• Model 2. Homogeen of heterogeen? • Offerte aanvragen met publicatie • Offerte aanvragen zonder publicatie • Bestelbonnen
– Zijn de wensen van de boekhandel afhankelijk van hun aard? • Boekhandel behorend tot een keten • Onafhankelijke boekhandel • Online boekhandel
geen wettelijke beperking wettelijke beperking tot 15%
Korting
– Wat willen bibliotheken? – Wat willen boekhandels?
– Zijn de wensen van de bibliotheken afhankelijk van hun aankoopbeleid?
door leverancier door een centrale dienst beperkt uitvoerig ook korting geen korting gedurende 6 maand
Aankoopadvies
• •
• Model 1. Uitgangsposities
Waarde 80% bij boekhandels 80% bij een centrale dienst en 20% bij boekhandels
• Model 3. Op zoek naar een compromis – De belangen van de drie categorieën bibliotheken en van de drie categorieën boekhandels onderling vergelijkbaar maken
48 scenario’s Te onderzoeken met keuze experiment 17
Resultaten KE. Model 1: Uitgangsposities Attribuut Bestellen
Waarde boekhandel centrale dienst e‐platform
Bibliotheken Coëff. Pr >t 1.87* 0.00 ‐0.49* 0.00 ‐1.12* 0.00
Model 1: Uitgangsposities Boekhandel beste scenario
Boekhandels Coëff. Pr >t 0.90* 0.00 ‐1.61* 0.00 ‐1.48* 0.00
Aankoopadvies
leverancier centrale dienst
1.87* +0.30*
0.00 0.00
0.90* ‐0.02
0.00 0.86
Dienstverlening
beperkt uitvoerig
1.87* +0.77*
0.00 0.00
0.90* ‐0.24*
0.00 0.05
18
Boekhandel slechtste scenario
Bestellen bij boekhandel
Bestellen bij centrale dienst
Aankoopadvies door leverancier
Aankoopadvies door centrale dienst
Dienstverlening beperkt
Dienstverlening uitvoerig
Nieuwe titels ook korting
Nieuwe titels geen korting
Korting beperkt tot 15%
Korting niet beperkt
Individuele standpunten. Op zoek naar een compromis…
Nieuwe titels
ook korting geen korting
1.87* ‐1.43*
0.00 0.00
0.90* ‐0.14
0.00 0.23
Korting
onbeperkt beperkt
1.87* ‐0.65*
0.00 0.00
0.90* +1.11*
0.00 0.00
Bibliotheek beste scenario
19
Bibliotheek slechtste scenario
Bestellen bij boekhandel
Bestellen op e‐platform
Aankoopadvies door centrale dienst
Aankoopadvies door leverancier
Dienstverlening uitvoerig
Dienstverlening beperkt
Nieuwe titels ook korting
Nieuwe titels geen korting
Korting niet beperkt
Korting beperkt tot 15% 20
Resultaten KE voor bibliotheken. Model 2: Homogeen of heterogeen?
Resultaten KE voor boekhandels. Model 2: Homogeen of heterogeen?
Attribuut Bestellen
Attribuut Bestellen
Waarde boekhandel centrale dienst
e‐platform
Aankoopadvies
Dienstverlening
Nieuwe titels
Korting
leverancier centrale dienst
beperkt uitvoerig
ook korting geen korting
onbeperkt beperkt
Bib_MP Bib_ZP Bib_BB Bib_MP Bib_ZP Bib_BB Bib_MP Bib_ZP Bib_BB Bib_MP Bib_ZP Bib_BB Bib_MP Bib_ZP Bib_BB Bib_MP Bib_ZP Bib_BB
Coëfficiënt 1.84* +0.08 (1.92) ‐0.10 ‐1.40* ‐0.78* (1.06) +0.09 ‐0.98* 1.84* +0.48* (2.32) ‐0.27 ‐0.06 1.84* +0.67* (2.51) ‐0.02 0.39 1.84* ‐1.44* (0.40) ‐0.10 ‐0.04 1.84* ‐0.97* (0.87) +0.33 +0.46
Pr >t 0.00 0.74 0.72 0.00 0.02 0.80 0.01 0.00 0.03 0.28 0.82 0.00 0.00 0.97 0.18 0.00 0.00 0.73 0.90 0.00 0.00 0.27 0.14
e‐platform
Aankoopadvies
Dienstverlening
Nieuwe titels
Korting
Aankoopadvies
Waarde boekhandel centrale dienst Bib_MP Bib_ZP Bib_BB BH_K BH_O BH_ONL e‐platform Bib_MP Bib_ZP Bib_BB BH_K BH_O BH_ONL leverancier centrale dienst Bib_MP Bib_ZP Bib_BB BH_K BH_O BH_ONL
Coëfficiënt 1.46* +0.11
‐0.70*
1.46* +0.51*
(1.57) ‐0.08 ‐1.40* ‐1.16* ‐2.02* ‐2.36* (0.46) +0.10 ‐0.98* ‐0.04 ‐1.17* ‐1.71 (1.97) ‐0.27 ‐0.05 ‐0.44 ‐0.77* ‐1.65*
leverancier centrale dienst
beperkt uitvoerig
BH_O BH_K BH_ONL BH_O BH_K BH_ONL BH_O BH_K BH_ONL BH_O BH_K BH_ONL
ook korting geen korting
onbeperkt beperkt
21
Resultaten KE. Model 3: Op zoek naar een compromis Attribuut Bestellen
Waarde boekhandel centrale dienst
BH_O BH_K BH_ONL BH_O BH_K BH_ONL
Coëfficiënt 0.97* ‐1.85* (‐0.88) +1.01* ‐0.24 ‐1.86* (‐0.89) +1.06* ‐0.56 0.97* ‐0.13 (0.84) +0.45 ‐0.82 0.97* ‐0.25 (0.72) +0.02 ‐1.19 0.97* ‐0.03 (0.94) ‐0.58* +0.85 0.97* +1.20* (2.17) ‐0.22 +0.62
Pr >t 0.00 0.00 0.00 0.75 0.00 0.00 0.58 0.00 0.41 0.12 0.25 0.00 0.11 0.94 0.09 0.00 0.87 0.04 0.20 0.00 0.00 0.46 0.37
22
Resultaten KE. Model 3: Op zoek naar een compromis Waarde Attribuut Dienstverlening beperkt uitvoerig
Pr >t 0.00 0.66 0.78 0.00 0.00 0.00 0.00 0.02 0.78 0.01 0.92 0.00 0.09 0.00 0.02 0.28 0.85 0.17 0.00 0.02
Nieuwe titels
Korting
23
ook korting korting
onbeperkt beperkt
Coëfficiënt Bib_MP Bib_ZP Bib_BB BH_K BH_O BH_ONL Bib_MP Bib_ZP Bib_BB BH_K BH_O BH_ONL Bib_MP Bib_ZP Bib_BB BH_K BH_O BH_ONL
1.46* +0.71*
1.46* ‐1.38*
1.46* ‐0.88*
(2.17) +0.01 +0.42 ‐1.03* ‐1.07* ‐2.31* (0.08) ‐0.11 ‐0.05 +0.76* +1.27* +2.13* (0.58) +0.32 +0.45 +1.72* +1.99* +2.62*
Pr >t 0.00 0.00 0.97 0.15 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.68 0.87 0.02 0.00 0.00 0.00 0.00 0.26 0.14 0.00 0.00 0.00
24
Model 3: Op zoek naar een compromis
Aanvaardbare scenario’s
Slechtste scenario’s Onafhankelijke
Keten
Online
Bibliotheek (3 klassen)
Bestellen bij centrale dienst Bestellen bij centrale dienst Bestellen op e‐platform
Bestellen op e‐platform
Aankoopadvies door centrale dienst
Aankoopadvies door leverancier
Aankoopadvies door centrale dienst
Aankoopadvies door leverancier
Dienstverlening uitvoerig
Dienstverlening uitvoerig
Dienstverlening uitvoerig
Dienstverlening beperkt
Nieuwe titels geen korting Nieuwe titels geen korting Nieuwe titels ook korting
Nieuwe titels geen korting
Korting niet beperkt
Korting beperkt tot 15%
Korting niet beperkt
Korting niet beperkt
• •
•
Geen pareto‐verbetering voor de zes spelers (scenario’s zonder verliezers) Aannames – Het totale nut van de bibliotheken is even belangrijk als het totale nut van de boekhandels – Het nut van de drie categorieën bibliotheken is even belangrijk – Het nut van de drie categorieën boekhandels is even belangrijk – Een nieuw scenario moet het totale nut van bibliotheken en boekhandels verhogen Andere aannames leiden tot andere “aanvaardbare scenario’s”…
Beste scenario’s Onafhankelijke Bestellen bij boekhandel Advies door leverancier Dienstverlening beperkt Nieuwe titels ook korting Korting beperkt tot 15%
Keten Bestellen bij boekhandel Advies door centrale dienst Dienstverlening beperkt Nieuwe titels ook korting Korting beperkt tot 15%
Online Bestellen bij boekhandel Advies door leverancier Dienstverlening beperkt Nieuwe titels geen korting Korting beperkt tot 15%
Bib m/z publicatie
Bib met bestelb.
Bestellen bij centrale dienst Advies door centrale dienst Dienstverlening uitvoerig Nieuwe titels ook korting
Bestellen bij boekhandel Aankoopadviesadvies door centrale dienst Dienstverlening uitvoerig Nieuwe titels ook korting
Korting niet beperkt
Korting niet beperkt
Bibliotheken ingedeeld in: met publicatie, zonder publicatie, bestelbonnen
25
NUT
Bestellen bij boekhandel Aankoopadvies door leverancier Dienstverlening beperkt
SQ
8.78
Nieuw
8.78
Nieuwe titels ook korting Korting niet beperkt Bib_MP
Bib_ZP
Bib_BB
BH_K
BH_O
BH_ONL
sq
sq
sq
sq
sq
sq
MP = met publicatie; ZP = zonder publicatie; BB = bestelbonnen; BH = boekhandel; K = keten; O = onafhankelijke; ONL = online
26
Aanvaardbare scenario’s
Aanvaardbare scenario’s
Scenario 12
• Onder deze assumpties blijven 6 van de 48 scenario’s over • De overheid, de bibliotheeksector en de boekhandels kunnen overleggen
Nut
Bestellen bij boekhandel Aankoopadvies door leverancier Dienstverlening uitvoerig
– Om te blijven bij het huidige status‐quo‐scenario of – Over te stappen naar één van de volgende scenario’s
SQ
8.78
Scenario
9.06
Nieuwe titels ook korting Korting niet beperkt Bib_MP
Bib_ZP
Bib_BB
BH_K
BH_O
BH_ONL
+48%
+49%
+77%
‐22%
‐24%
‐109%
• Bibliotheken zijn de winnaars, boekhandels de verliezers • Tegenover dienstverlening uitvoerig staat in dit scenario geen enkele compensatie voor de boekhandel • Geringe stijging van het totale nut
MP = met publicatie; ZP = zonder publicatie; BB = bestelbonnen; BH = boekhandel; K = keten; O = onafhankelijke; ONL = online
27
MP = met publicatie; ZP = zonder publicatie; BB = bestelbonnen; BH = boekhandel; K = keten; O = onafhankelijke; ONL = online
28
Aanvaardbare scenario’s
Aanvaardbare scenario’s
Scenario 15
Scenario 4 Nut
Bestellen bij boekhandel Aankoopadvies door leverancier Dienstverlening beperkt
Nut
Bestellen bij boekhandel
SQ
8.78
Aankoopadvies door centrale dienst
Scenario
10.59
Dienstverlening uitvoerig
Nieuwe titels ook korting
SQ
8.78
Scenario
8.93
Nieuwe titels ook korting
Korting beperkt tot 15%
Korting niet beperkt
Bib_MP
Bib_ZP
Bib_BB
BH_K
BH_O
BH_ONL
Bib_MP
Bib_ZP
Bib_BB
BH_K
BH_O
BH_ONL
‐60%
‐38%
‐30%
+58%
+76%
+119%
+83%
+65%
+108%
‐17%
‐42%
‐188%
• Bibliotheken zijn de verliezers, boekhandels de winnaars • Tegenover korting beperkt tot 15% staat in dit scenario geen enkele compensatie voor de bibliotheken • Totale nut stijgt met 21%. Een wettelijke beperking op de korting tot 15% doet het nut voor de boekhandels meer stijgen dan dat het nut van de bibliotheken doet dalen MP = met publicatie; ZP = zonder publicatie; BB = bestelbonnen; BH = boekhandel; K = keten; O = onafhankelijke; ONL = online
• Bibliotheken zijn de winnaars, boekhandels de verliezers • Aankoopadvies door centrale dienst en dienstverlening uitvoerig verhogen het nut van de bibliotheken en verlagen het nut van de boekhandels • Dit scenario heeft ongeveer hetzelfde nut als het status‐quo scenario
29
MP = met publicatie; ZP = zonder publicatie; BB = bestelbonnen; BH = boekhandel; K = keten; O = onafhankelijke; ONL = online
Aanvaardbare scenario’s
Aanvaardbare scenario’s
Scenario 7
Scenario 3 Nut
Bestellen bij boekhandel Aankoopadvies door centrale dienst Dienstverlening beperkt
30
Nut
Bestellen bij boekhandel
SQ
8.78
Aankoopadvies door centrale dienst
Scenario
10.46
Dienstverlening uitvoerig
Nieuwe titels ook korting
SQ
8.78
Scenario
10.74
Nieuwe titels ook korting
Korting beperkt tot 15%
Korting beperkt tot 15%
Bib_MP
Bib_ZP
Bib_BB
BH_K
BH_O
BH_ONL
Bib_MP
Bib_ZP
Bib_BB
BH_K
BH_O
BH_ONL
‐26%
‐22%
+1%
+62%
+58%
+41%
+23%
+27%
+78%
+41%
+34%
‐69%
• Korting beperkt tot 15% verlaagt het nut van de bibliotheken, aankoopadvies door centrale dienst compenseert dit maar gedeeltelijk • De nutsverhoging door korting beperkt tot 15% voor de boekhandel is groot • Het totale nut stijgt met 19%, wat betekent dat de ‘winst’ van de boekhandels groter is dan het ‘verlies’ van de bibliotheken.
MP = met publicatie; ZP = zonder publicatie; BB = bestelbonnen; BH = boekhandel; K = keten; O = onafhankelijke; ONL = online
• Korting beperkt tot 15% vermindert het nut voor de bibliotheken maar dit wordt ruimschoots gecompenseerd door aankoopadvies door centrale dienst en dienstverlening uitvoerig • Korting beperkt tot 15% verhoogt het nut voor alle boekhandels • Het nutsverlies door dienstverlening uitvoerig is groot bij de online boekhandel • Dit scenario verhoogt het totale nut met 22%. Dit betekent dat het ‘verlies’ van de online boekhandel kleiner is dan de ‘winst’ bij de andere types 31
MP = met publicatie; ZP = zonder publicatie; BB = bestelbonnen; BH = boekhandel; K = keten; O = onafhankelijke; ONL = online
32
Aanvaardbare scenario’s Kanttekeningen
Scenario 11 Nut
Bestellen bij boekhandel Aankoopadvies door leverancier Dienstverlening uitvoerig
SQ
8.78
Scenario
10.87
Bestellen bij een centrale dienst komt niet voor bij deze 6 scenario’s • Bibliotheken met offerte‐aanvragen ervaren nauwelijks een nutstijging en bibliotheken die uitsluitend met bestelbonnen werken ervaren dit als negatief – Bib_MP: nutsstijging van 7% – Bib_ZP: nutsstijging van 2% – Bib_BB: nutsdaling van 88%
Nieuwe titels ook korting Korting beperkt tot 15% Bib_MP
Bib_ZP
Bib_BB
BH_K
BH_O
BH_ONL
‐12%
+11%
+47%
+36%
+52%
+9%
•
– BH_K: nutsdaling van 72% – BH_O: nutsdaling van 131% – BH_ONL: nutsdaling van 154%
• Korting beperkt tot 15% verlaagt het nut van de bibliotheken, dienstverlening uitvoerig compenseert dit voldoende (behalve voor bibliotheken die hun offerte‐aanvragen publiceren) • Het nutsverlies door dienstverlening uitvoerig voor de boekhandel wordt ruim voldoende gecompenseerd door korting beperkt tot 15%. • Het totale nut stijgt met 24% MP = met publicatie; ZP = zonder publicatie; BB = bestelbonnen; BH = boekhandel; K = keten; O = onafhankelijke; ONL = online
De boekhandels beoordelen ‘bestellen bij een centrale dienst’ ronduit als negatief
• ‘Bestellen bij een centrale dienst’ doet het totale nut dalen • ‘Bestellen bij een centrale dienst’ is ‐onder de boven aangegeven assumptie‐ voorlopig geen item ter discussie
33
Kanttekeningen
34
Kanttekeningen
Bestellen via een e‐platform komt niet voor bij deze 6 scenario’s • Bij zowel bibliotheken als boekhandels daalt het nut ten opzichte van het status‐quo scenario • Onder geen enkele assumptie zal deze verandering beter zijn dan het status‐quo scenario Nieuwe titels geen korting (gedurende zes maand) komt niet voor bij deze 6 scenario’s • Bibliotheken ervaren deze maatregel als erg negatief: voor elke categorie een nutsdaling van ±100% • Verwacht werd dat deze sperperiode op de korting voor nieuwe titels positief zou zijn voor boekhandels… – BH_K: nutsdaling van 42% – BH_O: nutsdaling van 8% – BH_ONL: nutsstijging van 51%
35
Ten slotte een kanttekening in verband met aankoopadvies door leverancier en aankoopadvies door centrale dienst • In het courante debat is het ‘aankoopadvies door leverancier’ een kerntaak van de boekhandel waarop de bibliotheken graag beroep op doen… • De bibliotheken denken daar anders over. Een overstap van ‘aankoopadvies door leverancier’ naar ’aankoopadvies door centrale dienst’ ervaren elk van de drie categorieën bibliotheken als positief met een gemiddelde nutsstijging van 27% • Boekhandels beoordelen deze overstap als negatief met een gemiddelde nutsdaling van 30% – Boekhandels die behoren tot een keten staan neutraal tegenover deze overstap (een beperkte positieve nutsstijging van 5%) – Onafhankelijke boekhandels ervaren bij deze overstap een nutsdaling van 18% – Online boekhandels een nutsdaling van 78%.
36