of hulpstoffen of bij paradoxale reacties

# Doel* In deze werkinstructie wordt een effectieve, veilige en hygiënische werkwijze beschreven voor het vernevelen van een geneesmiddel met een vernevelaar. De richtlijn geldt voor spontaan ademende patiënten al dan niet met een kunstmatige luchtweg waarbij een vernevelingsysteem wordt gebruikt en voor patiënten waarbij medicatie wordt verneveld met vernevelsystemen die een onderdeel vormen van beademingsapparatuur. N.B. Dit document geldt niet voor de verneveling van Pentamidine. Indien de verneveling van Pentamidine voorgeschreven wordt dient de voorschrijvend arts contact op te nemen met de verpleegafdeling hematologie, volwassenen (E00, telefoon 15041) of kinderoncologie (Q2D, 13880).

# Toepassingsgebied Beademde en onbeademde patiënten op de IC waarbij verneveling van medicatie is geïndiceerd. Niet alle verneveltechnieken zijn in deze werkinstructie uitgewerkt maar alleen die systemen die voor onze intensive care van toepassing zijn.

# Indicatie Verneveling van geneesmiddelen is geïndiceerd als het toedienen van een adequate dosis van een geneesmiddel in het gewenste deel van de longen niet mogelijk is via een dosisaërosol met voorzetkamer of een poederinhalator of voor de betreffende patiënt of indicatie niet uitvoerbaar, onvoldoende effectief of niet beschikbaar is (1).

Contra-indicatie Bekende overgevoeligheid voor te inhaleren geneesmiddelen en / of hulpstoffen of bij paradoxale reacties.

# Definities N.B. De definities gelden uitsluitend binnen de context van deze richtlijn. Centraal tappunt: Vast gasafnamepunt in de achterwand of pendel in patiëntenkamer of behandelruimte, waaruit via een afname nippel zuurstof of perslucht of vacuüm kan worden afgetapt. Inhalatie /inhaleren: is een methode om medicijnen toe te dienen, waarbij het medicijn fijn verdeeld wordt ingeademd. Vernevelen is een vorm van inhalatietherapie. Inhalatieset: set van onderdelen van een inhalatieapparaat waarbij het medicijn fijn verdeeld wordt om vervolgens te inhaleren. Jet-vernevelaar: Type vernevelaar waarmee de vloeistof met opgelost geneesmiddel door capillaire werking door kanalen rondom het luchtkanaal wordt geleid, waarbij door impulsoverdracht met de luchtstroom druppels ontstaan van verschillende grootte, boven de vloeistof, die met de lucht worden meegevoerd. Met behulp van perslucht komen druppels vrij. Wanneer de patiënt inademt via het mondstuk, worden fijne druppels met de inademing geïnhaleerd (2) (Figuur 1) Aeroneb Pro vernevelaar Type vernevelaar die door middel van een OnQ™-aërosolgenerator de medicatievloeistof omzet in aërosolen. De aërosolgenerator bestaat uit een koepelvormig elektrisch pulserend membraan met micro-openingen die de grootte van de aerosoldruppeltjes bepalen, alsmede een vibratie-element dat door middel van een micropomp de medicatievloeistof in aërosolvorm omzetten. Vernevelaar is een apparaat om een vloeibaar medicijn om te zetten in luchtdruppels (nevel) en via een maskertje of mondstuk in te ademen, zodat het medicijn direct in de luchtwegen van de patiënt terecht komt. Er zijn jet-vernevelaars (elektrisch, perslucht of zuurstof aangedreven) en Aeroneb vernevelaars. Vernevelapparaat: zie vernevelaar. Vernevelen: Vernevelen houdt in dat vloeistof - water of opgelost geneesmiddel - in de vorm van kleine druppeltjes aan de lucht of aan een gas(mengsel) wordt toegevoegd. Er ontstaat een nevel of aërosol. De druppelgrootte bepaalt hoe ver de nevel in de luchtwegen kan doordringen. Druppels met een diameter tussen 2-5μm bereiken de kleine luchtwegen. Partikels van < 2 μm kunnen de alveoli bereiken (2).

Vernevelset: zie inhalatieset

Jet-vernevelaar

Aeroneb vernevelaar

# Aard handeling # Materiaal* Afhankelijk van het gekozen vernevelsysteem:  vernevelaars; Aeroneb vernevelaar, jet vernevelaar, Metered Dose Inhalers (MDI)  aerosolmasker  disposable vernevelset met mondstuk  NPPV mond-neus masker (Performa Trak Full Face masker, Respironics®)  diverse lengte (AP) slangen  AP systeem  zuurstof wandvolumemeter (zuurstofklok)  expiratie filter (Iso-Gard HEPA Light)  T-stuk  F&P slangen set met MDI poort  swivel connector  voorgeschreven geneesmiddel  sputumpotje en zakdoekjes / tissues  Nacl 0,9% steriel (flacon 10 ml)

  

bekkentje + beker water paar onsteriele handschoenen alcohol 80%

# Werkwijze* Het vernevelen van medicatie is op verschillende manieren mogelijk: 1. Vernevelen tijdens mechanische beademing. 2. Vernevelen tijdens NPPV. 3. Vernevelen zonder beademing maar met een kunstmatige luchtweg. (Endotracheale tube/tracheacanule). 4. Vernevelen zonder beademing en zonder een kunstmatige luchtweg.

1A Verneveling van medicatie bij beademingspatiënten m.b.v. Aeroneb vernevelaar (Aeroneb Pro®)

Afbeelding 1. Ultrasone vernevelaar Aeroneb.

Afbeelding 2. Aeroneb verneveling in het beademingscircuit.

GENEESMIDDELEN INHALEREN TIJDENS BEADEMING VIA KUNSTMATIGE LUCHTWEG. Inleiding: De Aeroneb® is een medisch apparaat dat bestemd is om geneesmiddelen naar aërosolvorm om te zetten voor inhalatie, die door arts worden voorgeschreven. (zie medicatie). Doel Effectief en veilig vernevelen van een geneesmiddel bij beademingspatiënten. Medicatie De arts kan verschillende groepen geneesmiddelen voor verneveling voorschrijven; 1. Bronchusdilatatie 2. Corticosteroïden 3. Mucolytica 4. Adrenaline (evt. vergelijkbare medicatie) Indicatie Indicatiestelling vindt plaats door arts. Materiaal  aeroneb vernevelaar  voorgeschreven geneesmiddel  expiratie filter (Iso-Gard HEPA light)

Voorwaarde  

 

Patiënt heeft een bronchiaal toilet gehad. Patiënt met meer dan 15 cm PEEP, het beademingscircuit niet los koppelen om het expiratie filter te plaatsen. In dat geval tube afklemmen met een kocher, gebruik een gaasje ter bescherming. Vervolgens het expiratie filter plaatsen. Dit mag 24 uur in het beademingscircuit blijven zitten. Kunstneuzen (HHME filter) verwijderen.

Werkwijze   

   

        



Maak het vernevel systeem klaar voor gebruik (zie afbeelding 2) Plaats het expiratie filter in het expiratoire deel van het beademingscircuit vlak voor de beademingsmachine. Deze moet 1x per 24 uur worden vervangen. De bedieningsmodule wordt aan de achterzijde d.m.v. een losse (apparatuurmontage) adapter opgehangen in een ophangsysteem achter het bed (beide aangeleverd in de doos). Plaats het (bedieningsmodule)kabeltje voor de vernevelingseenheid aan de onderkant van de bedieningsmodule. Het andere uiteinde van dit kabeltje plaats je aan de onder- zijkant van de vernevelingseenheid. Boven in de vernevelingseenheid plaats je de vuldop voor medicatie. Let op, niet aanprikken, maar het dopje openen en hier de medicatie zonder naald inspuiten (de vuldopjes zijn reusable).

De vernevelingseenheid wordt op het T-stuk (T-adapter) geplaatst, welke tussen het Y-stuk en de inspiratieslang geplaatst wordt. (zie afbeelding 1). Start het vernevelen d.m.v. de aan-/uitknop. De vernevelduur is dan 15 minuten voor een medicatiehoeveelheid van <4 ml. Door knop 3 sec. vast te houden gaat de verneveling voor 30 minuten in werking bij een medicatiehoeveelheid van >4 ml. Het vernevelen kun je elk gewenst moment stoppen d.m.v. de aan-/uit knop. Het T-stuk met vernevelingseenheid kan na het vernevelingsproces in de inspiratieslang blijven zitten. Eventueel kun je de vernevelingseenheid verwijderen en afsluiten met de Tadapterplug. De eenheid reinigen. Voor behoud van de vernevelingseenheid is het noodzakelijk de vernevelingseenheid 1x per dienst goed met gedestilleerd water te reinigen en droog te schudden, daarna met gedestilleerd water de verneveleenheid gedurende een halve minuut laten vernevelen in de ruimte. Anders bestaat de kans dat er medicatie opdroogt in het trillingselement waardoor het defect raakt. Na gebruik bij een patiënt de vernevelingseenheid en vuldop huishoudelijk reinigen, goed spoelen met gedestilleerd water en hierna desinfecteren met alcohol 80%, daarna met gedestilleerd water de verneveleenheid gedurende een halve minuut laten vernevelen in de ruimte.



de bedieningsmodule moet 4 uur opgeladen worden en kan dan gedurende 45 minuten worden ingezet.

Algemene opmerkingen  Medicatie optrekken en voor toediening gereed maken volgens voorschrift met paarse spuitjes.  Goede verpleegkundige voorbereiding is belangrijk o.a.: o de patiënt inlichten. o houding aanpassen (rugligging iets rechtop). o observaties noteren. o hygiëne naleven.

1B Verneveling van bronchodilatatie geneesmiddelen bij beademingspatiënten m.b.v. Metered Dose Inhalers (MDI)

Afbeelding 3. MDI verneveling.

Inhaleren van bronchodilatatie geneesmiddelen tijdens beademing via kunstmatige luchtweg. Doel Effectief, en veilig vernevelen van bronchodilatatie geneesmiddelen bij beademingspatiënten met astma of COPD. Materiaal  Voorgeschreven geneesmiddel, dosisaërosol: o.a. salbutamol, ipratropium .

 Expiratie filter (Iso-Gard HEPA light).

Indicatie Onderhoudsdosering bij astma en COPD. Contra-indicatie Status astmaticus. (Gebruik dan i.o.m. arts de Aeroneb Pro vernevelaar.) Taak verpleegkundige  Het signaleren van een bronchospasme; o auscultatie van de longen. o tijdens bronchiaal toilet een verlengd expirium. o observatie van flow- volume curve en volume- pressure loops. o End Expiratoire Flow (EEF) neemt toe. (zie num.trends op het screen). o bij druk gelimiteerde beademing (PC-PS-VS) neemt het TV af. o bij volume gecontroleerde beademing (PRVC-VC) zal de Peak Pressure hoger worden.  Voor het vernevelen een bronchiaal toilet uitvoeren.  Uitvoeren van het vernevelen van medicatie volgens protocol. Taak arts  Indicatie stelling voor het vernevelen van medicatie. (diagnose).  Dosering afspreken. Voorwaarde  Patiënt heeft een bronchiaal toilet gehad.  Patiënt met meer dan 15 cm PEEP, het beademingscircuit niet los koppelen om het expiratie filter te plaatsen. In dat geval tube afklemmen met een kocher, gebruik een gaasje ter bescherming.  Vervolgens het expiratie filter plaatsen. Dit mag 24 uur in het beademingscircuit blijven zitten.  Kunstneuzen (HHME filter) verwijderen. Werkwijze  Plaats het MDI geneesmiddel op de MDI poort van het beademingscircuit. (zie afbeelding 3)  Plaats het filter in het expiratoire deel van het beademingscircuit vlak voor de beademingsmachine, 1x per 24 uur vervangen.  Medicatie goed schudden voor gebruik, om een goede mix van het medicijn en het drijfgas te krijgen.  Toediening van de pufjes aan het eind van de expiratie vlak voor de inspiratie flow.  Dosering volgens afspraak. (meestal 4 à 6 x daags 4-10 pufjes per dosis) .  Het is noodzakelijk om een bepaalde tijd (30 sec) te wachten tussen elke dosis (=puf). Observaties  Observeer m.b.v. Servo Screen het effect van de bronchodilatatie d.m.v. flow- volume curve en volume- pressure loop.  EEF neemt af. (num. trends op het screen) .  Bij druk gelimiteerde beademing (PC-PS-VS) neemt het TV toe.  Bij volume gecontroleerde beademing (PRVC-VC) zal piek druk lager worden.

Algemene opmerkingen  Het effect van het vernevelen van Ventolin (salbutamol) / Atrovent (ipratropium) is soms moeilijk te observeren, omdat het effect pas na enige tijd zichtbaar kan worden.  Gelet op de reactiesnelheid van Ventolin (salbutamol) moet dit medicament als eerste worden toegediend.  Eventuele bijwerkingen van Ventolin (salbutamol) kunnen zijn: tremor van handen en vingers, perifere vaatverwijding, en tachycardie. (zie bijsluiter).  Medicatie optrekken en voor toediening gereed maken volgens voorschrift met paarse spuitjes.  Goede verpleegkundige voorbereiding is belangrijk o.a.: o de patiënt inlichten. o houding aanpassen (rugligging iets rechtop). o observaties noteren. o hygiëne naleven.

2 Verneveling van geneesmiddelen tijdens non invasieve beademing (NPPV) m.b.v. Aeroneb vernevelaar (Aeroneb Pro®) d.m.v. NPPV mond-neus masker (Performa Trak®)

GENEESMIDDELEN INHALEREN TIJDENS NON INVASIEVE BEADEMING. Inleiding: De Aeroneb® is een medisch apparaat dat bestemd is om geneesmiddelen naar aërosolvorm om te zetten voor inhalatie, die door arts wordt voorgeschreven. (zie medicatie). Doel Effectief en veilig vernevelen van een geneesmiddel tijdens NPPV (Non Invasieve Positive Pressure Ventilation).

Opmerking Indien het NPPV masker even af kan gaat de voorkeur uit om te vernevelen met MDI. Medicatie De arts kan verschillende groepen geneesmiddelen voor verneveling voorschrijven; 1. Bronchusdilatatie 2. Corticosteroïden. 3. Mucolytica. 4. Adrenaline (evt. vergelijkbare medicatie) Indicatie Indicatiestelling vindt plaats door arts. Materiaal  NPPV mond-neus masker (Trak Full Face mask, Respironics®)

   

swivel connector aeroneb vernevelaar voorgeschreven geneesmiddel expiratie filter (Iso-Gard HEPA light)

Werkwijze  Maak het vernevel systeem klaar voor gebruik (zie afbeelding 4)  Gebruik een apart NPPV masker, Performa Trak® NPPV mond-neus masker  Plaats een swivel connector tussen het NPPV masker en de verneveleenheid  Plaats de verneveleenheid tussen de swivel connector en het beademingscircuit (de pijl op de verneveleenheid wijst in de richting van de BiPAP Vision)®  Plaats het expiratie filter in het beademingscircuit vlak voor de BiPAP Vision®.  Na het vernevelen het mond-neus masker vervangen voor een Performax® volledig gezichtsmasker of een ander mond-neus masker (zie NPPV protocol).  Het vernevel masker reinigen volgens voorschrift (zie richtlijn reinigen en desinfectie).  Aeroneb vernevelaar zie afbeelding 1;  De bedieningsmodule wordt aan de achterzijde d.m.v. een losse (apparatuurmontage) adapter opgehangen in een ophangsysteem achter het bed (beide aangeleverd in de doos).  Plaats het (bedieningsmodule) kabeltje voor de vernevelingseenheid aan de onderkant van de bedieningsmodule.  Het andere uiteinde van dit kabeltje plaats je aan de onder-zijkant van de vernevelingseenheid.  Bovenin de vernevelingseenheid plaats je de vuldop voor medicatie.  Let op, niet aanprikken, maar het dopje openen en hier de medicatie zonder naald inspuiten (de vuldopjes zijn reusable).

       





De vernevelingseenheid wordt op het T-stuk (T-adapter) geplaatst, welke tussen het Y-stuk en de inspiratieslang geplaatst wordt. (zie afbeelding 2). Start het vernevelen d.m.v. de aan-/uitknop. De vernevelduur is dan 15 minuten voor een medicatiehoeveelheid van <4 ml. Door knop 3 sec. vast te houden gaat de verneveling voor 30 minuten in werking bij een medicatiehoeveelheid van >4 ml. Het vernevelen kun je elk gewenst moment stoppen d.m.v. de aan-/uit knop. Het T-stuk met vernevelingseenheid kan na het vernevelingsproces in de inspiratieslang blijven zitten. Eventueel kun je de vernevelingseenheid verwijderen en afsluiten met de T-adapterplug. Voor behoud van de vernevelingseenheid is het noodzakelijk de vernevelingseenheid 1x per dienst goed met gedestilleerd water te reinigen en droog te schudden, daarna met gedestilleerd water de verneveleenheid gedurende een halve minuut laten vernevelen in de ruimte. Anders bestaat de kans dat er medicatie opdroogt in het trillingselement waardoor het defect raakt. Na gebruik bij een patiënt de vernevelingseenheid en vuldop huishoudelijk reinigen, goed spoelen met gedestilleerd water en hierna desinfecteren met alcohol 80%, daarna met gedestilleerd water de verneveleenheid gedurende een halve minuut laten vernevelen in de ruimte. De bedieningsmodule moet 4 uur opgeladen worden en kan dan gedurende 45 minuten worden ingezet.

Algemene opmerkingen  Medicatie optrekken en voor toediening gereed maken volgens voorschrift met paarse spuitjes.  Na NPPV therapie mag het mond-neus masker weggegooid worden  Goede verpleegkundige voorbereiding is belangrijk o.a.: o de patiënt inlichten. o houding aanpassen.(rugligging iets rechtop) o observaties noteren. o hygiëne naleven.

3 Continue verneveling van medicatie m.b.v. Aeroneb vernevelaar (Aeroneb Pro X®)

CONTINUE GENEESMIDDELEN INHALATIE TIJDENS BEADEMING INLEIDING De Aeroneb pro X® is een medisch apparaat dat bestemd is om geneesmiddelen naar aërosolvorm om te zetten voor continue inhalatie, die door arts wordt voorgeschreven. DOEL Effectief en veilig vernevelen van een geneesmiddel bij patiënten met ernstig pulmonaal hypertensie en/of ARDS. MEDICATIE Prostacycline, epoprostenol (Flolan) bij patiënten met pulmonaal hypertensie en/of ARDS, INDICATIE EN DOSERINGEN (ONDER VERANTWOORDELIJKHEID ARTS) Indicatiestelling, voor toediening gereed maken, doseringen en perfusorsnelheden vallen onder verantwoordelijkheid van arts. M ATERIAAL



Voorgeschreven geneesmiddel voor toediening gereed maken. (Zie medisch protocol voor toediening gereed maken, doseringen en perfusorsnelheden). Medisch protocol: vernevelen van epoprostenol tijdens beademing bij volwassen IC-patiënten met arteriële pulmonale hypertensie en/of ARDS op de IC.



Gebruik tijdens het vernevelen twee HEPA filters (Iso-Gard HEPA Light) op inspiratie- en expiratie aansluiting. Doe FFP-2 masker aan tijdens het verwisselen van de filters.

WERKWIJZE Terug naar startpagina Vernevelen van geneesmiddelen bij volwassenen op de IC.  Neem bloedgas af vóór start van behandeling en na 1 uur  Dosering en toediening volg het medisch protocol  Maak het vernevel systeem klaar voor gebruik: o Aeroneb Pro X vernevelaar bevestigen aan paal op linker pendel boven de monitormodules: de bedieningsmodule wordt aan de achterzijde d.m.v. een losse adapter opgehangen in een ophangsysteem achter het bed (beide aangeleverd in de doos) o Sluit de Aeroneb Pro X aan op elektriciteit o De vernevelunit: de vernevelkamer wordt aangesloten op het T-stuk adapter ( zie afbeelding 2) o Plaats de vernevelunit tussen de F&P bevochtigingskamer en de korte blauwe inspiratie beademingsslang (zie afbeelding 5) o Sluit de elektrische verbindingskabel tussen de ProX en de vernevelunit (zie afbeelding 5)

o

   

Plaats Hepa filter op inspiratie- en expiratiedeel van het slangensysteem (zie afbeelding 4) o Plaats de infusorspuit met medicatie in de perfusor en stel de juiste medicatie snelheid in volgens het medisch protocol. Verleng de blauwe infusorspuit met twee perfusor slangetjes. o Sluit de perfusorspuit aan op de vernevelunit. Start het vernevelen d.m.v. de aan-/uitknop op Aeroneb Pro X. Door knop 3 sec. vast te houden gaat de verneveling op continu stand (zie afbeelding 1) Volg de instructies in het medisch protocol voor het gewenste resultaat is bereikt. Maak een order in EPIC dat er elke dienst de expiratiefilter vernieuwd moet worden. Op de expiratiefilter datum en tijd noteren. Maak een order in EPIC dat de inspiratiefilter elke 48 uur vernieuwd moet worden.

BIJ HET STOPPEN VAN CONTINUE VERNEVELEN  Het vernevelen kun je elk gewenst moment stoppen d.m.v. de aan-/uit knop.  Bij tijdelijk stoppen van continue vernevelen kan de vernevelunit evt in de inspiratieslang blijven zitten  Eventueel kun je de vernevelingseenheid verwijderen en afsluiten met de T-adapterplug  Voor behoud van de vernevelingseenheid is het na gebruik noodzakelijk de vernevelingseenheid met gedestilleerd water te reinigen en droog te schudden, daarna met gedestilleerd water de verneveleenheid gedurende een halve minuut laten vernevelen in de ruimte. Anders bestaat de kans dat er medicatie opdroogt in het trillingselement waardoor het defect raakt.  De verneveleenheid nooit weggooien! Terug in Aeroneb Pro X doos en naar de canulekast op unit C1b. Hierna Ton Haans bellen of mailen.  Na gebruik bij een patiënt de vernevelingseenheid en vuldop huishoudelijk reinigen, goed spoelen met gedestilleerd water en hierna desinfecteren met alcohol 80%, daarna met gedestilleerd water de verneveleenheid gedurende een halve minuut laten vernevelen in de ruimte. ALGEMENE OPMERKINGEN  Let op dat Aeroneb altijd is aangesloten op elektriciteit (niet met batterij), en dat de medicatie toediening op continu staat.  Indien elektriciteit onderbroken is geweest zal de vernevelaar op intermitterende modus (= 30 minuten) over gaan en stop hierna. Er ontstaat geen akoestisch alarm. Het onderbreken van epoprostenol kan ernstige gevolgen hebben. Controleer altijd ( minimaal tijdens je ‘controlerondje’) of de Aeroneb Pro X aangesloten is op elektriciteit. (zie afbeelding 1)  Indien de vernevelunit vol zit, kan deze worden geleegd door de verneveleenheid om te draaien. Koppel de perfusorlijn los van de vernevelunit, en laat het reservoir leeg lopen. Koppel daarna de perfusorlijn weer vast en ga door met continue vernevelen. (zie afbeelding 6, zie onderaan bladzijde). De vernevelunit kan vollopen, doordat de Aeroneb Pro X van electriciteit is geraakt en (na 30 min batterij) ermee stopt, maar de perfusor loopt door.  De blauwe spuiten zijn disposable en mogen na gebruik worden weggegooid. Voorraad ligt op de centrale berging C1b unit bij de canulekast.  De blauwe spuiten verlengen met 2 perfusorlijntjes. Dit voorkomt tractie op de lijn bij het bewegen van de rechter (perfusoren)pendel. De Aeroneb Pro X is vastgekoppeld aan de linker (monitor)pendel.  Medicatie optrekken en voor toediening gereed maken volgens voorschrift. Uitwerking hoe medicatie op te lossen?: je maakt deze eerst klaar in een gewone 50 ml spuit. Daarna zet je filter tussen gewone 50 ml spuit en naald. Dan spuit je inhoud van de gewone 50 ml spuit in de blauwe 50 ml spuit  Het expiratie filter elke dienst vervangen om toename van luchtweg weerstand te voorkomen, datum en tijd op het filter vermelden.  De bedieningsmodule moet 4 uur opgeladen worden en kan dan gedurende 45 minuten worden ingezet.

4 Verneveling van medicatie zonder beademing en zonder kunstmatige luchtweg m.b.v. Jet vernevelaar via centraal tappunt (4A), ultrasone vernevelaar (4B) (Aeroneb Pro®) of via disposable inhalatieset met mondstuk (4C) en Vernevelen van medicatie o.a. Adrenaline m.b.v. AquaPack zuustofsysteem met zuurstof/aerosolkapje (4D) (Voor het bepalen welk systeem gebruikt moet worden zie flowchart vernevelen van medicatie bij volwassenen.)

4A. Jet vernevelaar.

GENEESMIDDELEN INHALEREN ZONDER BEADEMING EN ZONDER KUNSTMATIGE LUCHTWEG. Inleiding: De Jet vernevelaar is bestemd om geneesmiddelen naar aërosolvorm om te zetten voor inhalatie, die door arts zijn voorgeschreven. (zie medicatie). Doel Effectief, en veilig vernevelen van een geneesmiddel via een aerosolmasker.

Medicatie NB: zie eventueel ook werkinstructie uitzetten en voor toediening gereed maken van geneesmiddelen De arts kan verschillende groepen geneesmiddelen voor verneveling voorschrijven; 1. Bronchusdilatatie 2. Corticosteroïden 3. Mucolytica 4. Adrenaline (evt. vergelijkbare medicatie) Indicatie Indicatiestelling vindt plaats door arts. NB: Jet verneveling is niet geschikt om Colistine te vernevelen. Materiaal 

       

Aerosolmasker

vernevelpotje wandvolumemeter (zuurstofklok) voorgeschreven geneesmiddel sputumpotje en zakdoekjes / tissues. Nacl 0,9% steriel (flacon 10 ml) bekkentje + beker water paar onsteriele handschoenen alcohol 80%

Werkwijze jet verneveling  Maak het vernevel systeem klaar voor gebruik (zie afbeelding 6).  Vul het geneesmiddelreservoir van de inhalatieset met de geneesmiddelen. Vul de totale hoeveelheid zo nodig aan met NaCl 0.9%. o bij volwassenen tot minimaal 4 ml o sluit de wandvolumemeter of vernevelkraan aan op het zuurstof in de muur o sluit de inhalatieset aan op de wandvolumemeter  Draai de flow ( perslucht of zuurstof) open zodat de nevel zichtbaar wordt en er een flow ontstaat: draai hiervoor de flow (perslucht of zuurstof) eerst op tot 10 liter en voer de flow daarna weer langzaam terug naar 8 liter/min. Het bolletje of vlotter kan tijdens het vernevelen terugzakken naar 4,5-5 ltr, terwijl de flow toch op 8 liter blijft. Algemene opmerkingen  Medicatie optrekken en voor toediening gereed maken volgens voorschrift met paarse spuitjes.  Goede verpleegkundige voorbereiding is belangrijk o.a.: o de patiënt inlichten. o houding aanpassen (rugligging iets rechtop). o observaties noteren. o hygiëne naleven.

4B. Aeroneb vernevelaar.

GENEESMIDDELEN INHALEREN ZONDER BEADEMING EN ZONDER KUNSTMATIGE LUCHTWEG. Inleiding: De Aeroneb® is bestemd om geneesmiddelen naar aërosolvorm om te zetten voor inhalatie, die door arts zijn voorgeschreven. (zie medicatie). Doel Effectief en veilig vernevelen van een geneesmiddel via een aerosolmasker. Medicatie De arts kan verschillende groepen geneesmiddelen voor verneveling voorschrijven; 1. Bronchusdilatatie 2. Corticosteroïden 3. Mucolytica 4. Adrenaline (evt. vergelijkbare medicatie) Indicatie Indicatiestelling vindt plaats door arts. Materiaal  Aerosolmasker

  

Aqua Pack systeem met water AP slang koppelstuk (groen)

      

Aeroneb vernevelaar voorgeschreven geneesmiddel sputumpotje en zakdoekjes / tissues. Nacl 0,9% steriel (flacon 10 ml) bekkentje + beker water paar onsteriele handschoenen alcohol 80%

Werkwijze  Maak het vernevel systeem klaar voor gebruik (zie afbeelding 7).  Gebruik een AP systeem met water.  Stel het gewenste FiO2 percentage in.  Start met vernevelen: Aeroneb vernevelaar zie afbeelding 1.  De bedieningsmodule wordt aan de achterzijde d.m.v. een losse (apparatuurmontage) adapter opgehangen in een ophangsysteem achter het bed (beide aangeleverd in de doos).  Plaats het (bedieningsmodule) kabeltje voor de vernevelingseenheid aan de onderkant van de bedieningsmodule.  Het andere uiteinde van dit kabeltje plaats je aan de onder-zijkant van de vernevelingseenheid.  Bovenin de vernevelingseenheid plaats je de vuldop voor medicatie.  Let op, niet aanprikken, maar het dopje openen en hier de medicatie zonder naald inspuiten (de vuldopjes zijn reusable).

    

De vernevelingseenheid wordt op het T-stuk (T-adapter) geplaatst, welke tussen het Y-stuk en de inspiratieslang geplaatst wordt. (zie afbeelding 2). Start het vernevelen d.m.v. de aan-/uitknop. De vernevelduur is dan 15 minuten voor een medicatiehoeveelheid van <4 ml. Door knop 3 sec. vast te houden gaat de verneveling voor 30 minuten in werking bij een medicatiehoeveelheid van >4 ml. Het vernevelen kun je elk gewenst moment stoppen d.m.v. de aan-/uit knop.

  





Het T-stuk met vernevelingseenheid kan na het vernevelingsproces in de inspiratieslang blijven zitten. Eventueel kun je de vernevelingseenheid verwijderen en afsluiten met de T-adapterplug. Voor behoud van de vernevelingseenheid is het noodzakelijk de vernevelingseenheid 1x per dienst goed met gedestilleerd water te reinigen en droog te schudden, daarna met gedestilleerd water de verneveleenheid gedurende een halve minuut laten vernevelen in de ruimte. Anders bestaat de kans dat er medicatie opdroogt in het trillingselement waardoor het defect raakt. Na gebruik bij een patiënt de vernevelingseenheid en vuldop huishoudelijk reinigen, goed spoelen met gedestilleerd water en hierna desinfecteren met alcohol 80%, daarna met gedestilleerd water de verneveleenheid gedurende een halve minuut laten vernevelen in de ruimte. De bedieningsmodule moet 4 uur opgeladen worden en kan dan gedurende 45 minuten worden ingezet.

Algemene opmerkingen  Medicatie optrekken en voor toediening gereed maken volgens voorschrift met paarse spuitjes.  T.b.v. vernevelen van antibiotica, zie paragraaf risico.  Goede verpleegkundige voorbereiding is belangrijk o.a.: o de patiënt inlichten. o houding aanpassen (rugligging iets rechtop). o observaties noteren. o hygiëne naleven.

4C. Vernevelset met mondstuk.

GENEESMIDDELEN INHALEREN ZONDER BEADEMING EN ZONDER KUNSTMATIGE LUCHTWEG. Inleiding: De disposable vernevelset is bestemd om geneesmiddelen naar aërosolvorm om te zetten voor inhalatie via een mondstuk, die door arts zijn voorgeschreven. (zie medicatie). Doel Effectief en veilig vernevelen van een geneesmiddel via een mondstuk.

Medicatie De arts kan verschillende groepen geneesmiddelen voor verneveling voorschrijven; 1. Bronchusdilatatie 2. Corticosteroïden 3. Mucolytica 4. Adrenaline (evt. vergelijkbare medicatie) Indicatie Indicatiestelling vindt plaats door arts. Materiaal  disposable vernevelset met mondstuk  voorgeschreven geneesmiddel  sputumpotje en zakdoekjes / tissues.  Nacl 0,9% steriel (flacon 10 ml)  bekkentje + beker water  paar onsteriele handschoenen  alcohol 80% Algemene opmerking  Laat de patiënt een zittende houding aannemen: rechtop met het hoofd licht achterover.  Plaats het mondstuk tussen de tanden of plaats het kapje op neus en mond.  Het gebruik van een mondstuk heeft de voorkeur boven het gebruik van een masker.  Let op: plaats het kapje op mond- en neusgedeelte van het gezicht.  Tijdsduur van de verneveling: 20 minuten.  Instrueer patiënt en eventueel familie over tussentijds stop zetten van de verneveling (bijvoorbeeld bij hoesten en praten).  Houd het sputumpotje en zakdoekjes/tissues binnen handbereik.  Laat de patiënt, indien mogelijk de mond met water spoelen na inhalatie van corticosteroïden; laat de eerste slok uitspugen en de tweede slok doorslikken.  Als patiënt niet kan spoelen, mond reinigen met wattenstokje.

4D. Vernevelen van medicatie o.a. Adrenaline m.b.v. AquaPack zuustofsysteem met zuurstof/aerosolkapje

Afbeelding 9. AP zuurstofsysteem met aerosolkapje t.b.v. vernevelen van adrenaline.

VERNEVELEN VAN MEDICATIE O.A. ADRENALINE ZONDER BEADEMING EN ZONDER KUNSTMATIGE LUCHTWEG M.B.V. AQUAPACK ZUURSTOFSYSTEEM MET AEROSOLKAPJE Inleiding Adrenaline voor inhalatie met AquaPack zuurstoftoedieningssysteem met aerosolkapje, die door arts is voorgeschreven. (zie medicatie). Doel Effectief, en veilig vernevelen van een geneesmiddel via een aerosolmasker. Medicatie De arts kan verschillende groepen geneesmiddelen voor verneveling voorschrijven; 1. Bronchusdilatatie 2. Corticosteroïden 3. Mucolytica 4. Adrenaline (evt. vergelijkbare medicatie) Indicatie Indicatiestelling vindt plaats door arts. Materiaal  Zuurstof/aerosolmasker  AquaPack zuurstofsysteem incl. slangen en waterreservoir  Zuurstof wand volumemeter of vernevelkraan  AP slangen op voldoende lengte knippen  voorgeschreven geneesmiddel Adrenaline (evt. vergelijkbare medicatie)

Werkwijze AquaPack verneveling  maak het AquaPack systeem klaar voor gebruik (zie afbeelding 9)  voeg het geneesmiddel (Adrenaline) in voorgeschreven dosis toe aan AP het waterreservoir  Stel het gewenste FiO2 in  Sluit de wand volumemeter of vernevelkraan aan op het zuurstofpunt in de muur (tappunt van de centrale O2-voorziening)  draai de flow (zuurstof) open tot 10 liter en voer evt. de flow daarna weer terug naar 7 liter/min.  plaats het masker op het gezicht (neus en mond) van de patiënt  schuif het elastiek om het achterhoofd en trek het voorzichtig vast zodat het masker mooi aansluit en toch comfortabel zit ; let erop dat het niet boven het oor ‘snijdt’  Buig, indien aanwezig, de metalen strip zachtjes over de neusbrug zodat deze mooi aansluit. Algemene opmerkingen:  medicatie optrekken en voor toediening gereed maken volgens voorschrift met paarse spuitjes.  goede verpleegkundige voorbereiding is belangrijk o.a.: o de patiënt inlichten. o houding aanpassen.(rugligging iets rechtop) o observaties noteren.hygiëne naleven.

# Controles Controleer, als het doel van de behandeling voor bronchodilatatie is, voor, tijdens en na het vernevelen de hartslag. Deze geneesmiddelen kunnen tachycardieën veroorzaken.

Complicaties  

Patiënt heeft verhoogd risico op hyperventilatie : snel en diep ademen, zweten, tintelingen in lippen en vingers, duizelig. Spoor patiënt aan tot rustige ademhaling. Zie voor medicijnspecifieke complicaties de bijsluiter.

Risico Er is een verschil tussen beoordeling van bijwerking van vernevelen voor patiënten en beoordeling van effecten van het vernevelen voor personeel. Immers, bijwerkingen voor de patiënt kunnen aanvaardbaar worden geacht, terwijl de effecten bij het personeel onwenselijk zijn (3). De geneesmiddelen die binnen het UMC St Radboud worden verneveld hebben allen een lage toxiciteit voor het verplegend personeel, dat wil zeggen: geen of lichte effecten en/of reversibele effecten, met uitzondering van:  Pentamidine; voor het veilig werken met dit geneesmiddel wordt verwezen naar het specifieke protocol toediening van pentamidine (ID: 009603 /ID: 003976)  Pentamidine wordt op de IC niet voorgeschreven. Tijdens het vernevelen van colistine moeten technische maatregelen worden getroffen om blootstelling van de zorgverlener zo minimaal mogelijk te laten zijn. Gebruik daarom een systeem met een uitademingsfilter (en indien mogelijk een mondstuk). Aangezien onvoldoende bekend is over de schadelijkheid van colistine, dient extra aandacht te worden besteed aan het veilig werken met dit geneesmiddel. Als het niet mogelijk is om gebruik te maken van een uitademingsfilter, bijvoorbeeld bij vernevelen met een kapje, dan zijn de onderstaande algemene maatregelen van kracht.  Gebruik onsteriele handschoenen  Gebruik een schort  Gebruik een mondmasker (FFP2)  Bedek armen en benen Daarnaast wordt aanbevolen gebruik te maken van een systeem met een noodstop en/of een systeem waarbij het medicijn alleen wordt afgegeven bij de inademing.

Indien wordt getwijfeld over de te volgen werkwijze kan contact worden opgenomen met de afdeling Apotheek Klinische Farmacie (AKF) Altijd geldt:  Blijf niet bij de patiënt als dit niet nodig is en voorkom het onnodig binnenlopen van medewerkers en/of bezoekers.

# Opmerkingen # Bijlagen Het voor toediening gereed maken van salbutamol (en overige vernevel medicatie) zijn speciale paarse spuitjes in het assortiment opgenomen.

# Referenties 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)

Polychronis M. et al, Crit Care 2008;12 :R140 Dorisanne D. et al, AJRCCM 2003 ;168 :1205-1209 Marik P. et al, Chest 1999;115:1653-1657 Pritchard J. et al, Journal of aerosol medicin 2001;14:S19-S26 Dhand R. et al, Respir Care 2004 ;49(6) :611-622 Guerin C. et al, Journal of aerosol medicin 2008;21:85-95 Nava S. et al, ICM 2001;27:1627-1635 Duarte A. Respir Care 2004;49(6):623-634

# Literatuur Reference List (1) TNO Preventie en Gezondheid. Richtlijn: Het gebruik van vernevelapparatuur in de thuissituatie: indicatiestelling, zorgproces, hulpmiddelen en organisatie. Alphen aan den Rijn: Van Zuiden communications B.V.; 2003. (2) Werkgroep Infectie Preventie. Vernevelaars en verdampers (geraadpleegd op 26-06-2006). http://www wip nl/free_content/richtlijnen/1vernevelaars%20en%20verdampers pdf 2006 (3) Sectorfondsen Zorg en Welzijn. Leidraad voor de beoordeling en verbetering van de arbeidsomstandigheden bij het vernevelen van geneesmiddelen in ziekenhuizen [conceptuitgave]. 2003.

# Distributielijst Autorisator: Prof. Dr. H van der Hoeven. Beoordelaar: Dr. L. Heunks. Beoordelaar: Dhr. G. Toenders. Senior verpleegkundigen kwaliteit. PVI. Drs. J. Vreman. Documentbeheer: A. Schröder

# Einde document