Oefeningen en opdrachten. De Basis

Oefeningen en opdrachten

De Basis

Inhoudstafel Oefening 1 Leestekst: Democratie of dictatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Oefening 2 Democratie doorheen de geschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Oefening 3 Stripverhalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Opdracht 4 Vul de verkiezingskalender in! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Oefening 5 Web-zoekopdrachten met ‘Flosj’, het leeuwtje dat in het Vlaams Parlement ronddwaalt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Oefening 6 De België–puzzel: Welk deel van België herken je? . . . . . . . . . . . . . . . 14 Oefening 7 België is een federale staat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Oefening 8 Symbolen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Oefening 9 Collage van de Vlaamse Regering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Oefening 10 Zoek de bevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Opdracht 11 Wat kies jij? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Opdracht 12 Ken je kandidaten: Wie zijn ze? Voor welke ideeën komen ze op? . . . . . . 21 Opdracht 13 Verkiezingspropaganda ontleed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Opdracht 14 Kieskringen en kandidaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Oefening 15 Wie mag stemmen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Opdracht 16 Kandidatenlijsten en geldig stemmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Oefening 17 Onze begroting: kiezen of delen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Oefening 18 Inspraak in onze omgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Oefening 19 Inspraak op school . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

2

De Basis

Opdracht 1 Leestekst: Democratie of dictatuur Wij leven in een democratie. Dat betekent dat de inwoners van ons land invloed hebben op het bestuur. Ze bepalen mee welk bestuur ze willen. Dat gebeurt onder meer door verkiezingen. Vanaf 18 jaar mogen Belgen gaan stemmen. Als ze gaan stemmen, dan zeggen de kiezers daarmee wat ze belangrijk vinden voor de samenleving en welke partij of welke kandidaten ze het beste vinden om hen te vertegenwoordigen. Elke vijf jaar zijn er opnieuw verkiezingen voor het Vlaams Parlement. Daardoor kunnen de burgers zich regelmatig opnieuw uitspreken over het bestuur in Vlaanderen. In een democratie is iedereen gelijk voor de wet. De wet geldt er voor iedereen, iedereen moet zich houden aan de regels die de meerderheid bepaalt. Maar de meerderheid mag geen regels opleggen die de basisrechten van de burgers schenden. In een democratie mogen mensen hun mening geven en kritiek hebben op de regering. Ze mogen ook betogen, actie voeren of staken om hun ongenoegen te tonen. Ze hebben dat recht, ze kunnen er niet voor gestraft worden. Ook de pers is heel belangrijk in een democratie. In onze Grondwet staat dat er ‘vrijheid van pers’ is. Dat wil zeggen dat de overheid de pers niet mag controleren. De pers is vrij. De pers houdt de overheid in de gaten. Men noemt de pers wel eens de waakhond van de democratie. De meeste mensen vinden dat de democratie het beste systeem is om de bevolking invloed te geven op het bestuur en om zoveel mogelijk mensen bij de politiek te betrekken. Toch is een democratie nergens perfect. En in veel landen is er nog geen democratie. Een klein groepje mensen beslist er alles. Dat noemt men een dictatuur. In een dictatuur hebben mensen geen rechten. Ze kunnen gevangen genomen worden omdat ze kritiek hebben op het regime. De verkiezingen verlopen er meestal niet eerlijk. Niet iedereen heeft evenveel kans om verkozen te worden of er wordt geknoeid met het tellen van de stemmen. In een dictatuur is de pers niet vrij. Daar heerst vaak censuur, dat wil zeggen dat de pers gecontroleerd wordt door de machthebbers.

Vragen en opdrachten bij de leestekst ●● Noteer drie belangrijke kenmerken van een democratie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

Verkiezingen 2014

3

●● Zoek in de media enkele artikels over verkiezingen in andere landen: zijn er verkiezingen?

Vind je informatie over hoe de verkiezingen verlopen?

Noteer per land: hoe de verkiezingen verlopen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

of je dat land een democratie kunt noemen? Waarom wel of waarom niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

welke kenmerken van een democratie er volgens jou wel of niet aanwezig zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

4

De Basis

Opdracht 2 Democratie doorheen de geschiedenis Lees de tekst hieronder en los dan de opdracht op. De democratie bestaat nog niet zo lang. In de middeleeuwen had de adel het voor het zeggen en had de kerk heel veel macht. De vorsten en hun leenheren bestuurden hun gebieden zoals ze dat wensten, zonder rekening te houden met de mensen die er woonden. Langzaamaan kwamen er ambachtslieden en handelaars, die rijker werden door de handel van hun goederen in de steden. De steden vielen nog wel onder het gezag van een heer (een graaf, een bisschop of een koning), maar de burgerij vroeg en kreeg van de heer meer zelfbestuur. Die heer had niet zoveel keuze. Hij was immers afhankelijk van de steden voor zijn inkomsten. In de 18e eeuw werden de rijke handelaars steeds rijker en machtiger. In de 19de eeuw veranderde de samenleving, doordat producten niet meer thuis werden gemaakt en daarna verhandeld. Ze werden in grotere fabrieken geproduceerd. Nu werden de eigenaars van de fabrieken rijker en machtiger. Toch bleef het nog steeds een klein groepje mensen dat de regels bepaalde. Het overgrote deel van de bevolking - de arbeiders, de boeren en de werklieden - had geen inspraak en geen stemrecht. Wie aan de macht was, deelde die niet graag met een andere groep. Het duurde vele eeuwen en er ging een lange strijd aan vooraf, voor (bijna) alle groepen in de samenleving mee mochten beslissen over de regels en het bestuur.

Opdracht bij de leestekst ●● Op de afbeeldingen zie je scènes uit het leven in een bepaalde periode van de geschiedenis.

Schrijf in de linkerkolom welke periode er wordt voorgesteld. Kies daarbij uit de volgende periodes: de middeleeuwen de 18e eeuw met zijn stedelijke burgerij de 19e eeuw met de fabrieken en nieuwe industrie de huidige tijd ●● Schrijf in de rechterkolom de groep die in die periode de macht had om te besturen. Kies

uit de volgende groepen: de ambachtslui en de handelaars de adel en de kerk de vertegenwoordigers van de hele bevolking de bazen en eigenaars van de fabrieken

Verkiezingen 2014

5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis

6

De Basis

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

......................

Opdracht 3 Stripverhalen Bekijk de stripfragmenten en schrijf naast elk fragment waarom de gebeurtenissen volgens jou niet democratisch zijn. fragment 1

Uit ‘Maus, vertelling van een overlevende’. Art Spiegelman beschreef de Jodenvervolging in een stripverhaal waarin hij de Joden voorstelt als muizen, de nazi’s als katten en de Polen als varkens. Art Spiegelman is in 1948 geboren in Stockholm als zoon van de Poolse Joden Vladek en Anna Spiegelman. Hij vertelt ons het verhaal van de Holocaust en transformeert Duitsland tot een monsterlijke muizenval. Art Spiegelman, Maus, vertellingen van een overlevende, uitgegeven bij De Harmonie.

Niet democratisch omdat: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

Verkiezingen 2014

7

fragment 2

Uit ‘De gouden cirkel’, een avontuur van Suske en Wiske door Willy Vandersteen en uitgegeven bij Standaard Uitgeverij. De twee sigarenrokende figuren hebben recht op een capsule X025 die het leven van professor Barabas kan redden. Niet democratisch omdat: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................

8

De Basis

fragment 3

Uit ‘De avonturen van Piet Pienter en Bert Bibber’, uitgegeven bij Standaard Uitgeverij. In ‘De dictator van San Doremi’ wordt de oude Alfredo Tranquila opzijgezet door zijn neef Julio Agosto.


Verkiezingen 2014

9

fragment 4




Uit ‘De Lotelingen’, uit de reeks Bakelandt van Hector Leemans, uitgegeven bij Standaard Uitgeverij.


10

De Basis

fragment 5

Uit ‘De matras van Madras’, een album in de reeks ‘De avonturen van Nero en Co’ van Marc Sleen, uitgegeven bij Standaard Uitgeverij. In dit fragment verzeilt Nero weer eens in een hachelijke situatie.


Verkiezingen 2014

11

Opdracht 4 Vul de verkiezingskalender in! Gemeente

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

12

De Basis

Provincie

Gewesten en gemeenschappen

Federaal

Europa

Oefening 5 Web-zoekopdrachten met ‘Flosj’, het leeuwtje dat in het Vlaams Parlement ronddwaalt. http://www.dekrachtvanjestem.be//games/

Scherm 1 Wat zijn verkiezingen? Waarvoor dient dit bord? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...............

Wat doet de persoon achter het gordijn? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...............

Scherm 2 Wat is een politieke partij? De 4 volksvertegenwoordigers in het kadertje hebben dezelfde ideeën over hoe ze een land willen besturen. Ze zitten samen in dezelfde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...............

Verkiezingen 2014

13

Kan één partij alleen beslissingen nemen in het Vlaams Parlement? Waarom wel? Waarom niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

Welke politieke partijen ken je? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

Scherm 3 Wat is het Vlaams Parlement? Kinderen en jongeren kunnen geen voorstellen doen voor een decreet ( = Vlaamse wet). Wie kan dat wel? De. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . en de . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kan het Vlaams Parlement beslissen om het leger af te schaffen? Omcirkel het juiste antwoord en leg ook uit waarom wel of waarom niet. JA NEEN Omdat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

14

De Basis

Scherm 4 Wat is de Vlaamse regering? Wie zijn deze mensen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................

Met hoeveel mogen ze ten hoogste zijn? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................

Hoe heet de baas van deze groep? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................

Waarom komen ze naar het Vlaams Parlement? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

Scherm 5 Wat is een Vlaamse volksvertegenwoordiger?

Vul aan. Dit zijn 2 volksvertegenwoordigers. In totaal zijn ze met . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (hoeveel?) in het Vlaams Parlement. Ze komen uit alle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . provincies en uit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Scherm 6 Wat is een commissie? Het is moeilijk om met 124 mensen samen alles te bespreken. Hoe heeft het Vlaams Parlement dat opgelost? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

Verkiezingen 2014

15

Scherm 7 Wat is een plenaire vergadering? Welke vergadering stelt de tekening hieronder voor? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

Wat betekent het woord plenair? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........................................................

Duid op de tekening aan met kleur: • • • • • • •

16

De Basis

Kleur de publiekstribune geel Kleur de plaats van de voorzitter donkergroen Kleur de plaatsen van de ministers rood Kleur het stembord lichtblauw Kleur de plaatsen van de journalisten lichtgroen Kleur de plaatsen van de verslaggevers donkerblauw Kleur de plaatsen van de volksvertegenwoordigers paars

Oefening 6 De België–puzzel: Welk deel van België herken je?

………................………… ………................………… ………................………… ………................…………

Verkiezingen 2014

17

………................………… ………................………… ………................………… ………................…………

………................………… ………................………… ………................………… ………................…………

………................………… ………................………… ………................………… ………................…………

………................………… ………................………… ………................………… ………................…………

………................………… ………................………… ………................………… ………................…………

18

De Basis

Oefening 7 België is een federale staat België is een federale staat. Dat wil zeggen dat er verschillende gebieden zijn, die elk hun eigen bestuur hebben. Maar die gebieden werken ook samen en er is ook een bestuur voor het hele land. De federale overheid houdt zich bezig met zaken voor heel België. Dat is bijvoorbeeld het buitenlands beleid (bv. de ambassades), het leger, de justitie (gevangenissen), de sociale zekerheid (pensioenen). In België zijn er drie officiële talen: Nederlands, Frans en Duits. Daarom is België ingedeeld in drie gemeenschappen: de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en de Duitse Gemeenschap. Elke gemeenschap beslist zelf over zaken zoals onderwijs en cultuur. België is ook ingedeeld in drie gewesten: het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gewesten beslissen zelf over hun grondgebied, de wegen die daar worden aangelegd, het leefmilieu, de natuur, de economie,… .

drie gewesten

Hiernaast vind je een kaart van de drie gewesten en een kaart van de drie gemeenschappen in België.

Ik woon in Vlaanderen

Geef de figuren een tekstje in de tekstballon, waardoor de betekenis van gewesten en gemeenschappen duidelijk wordt.

Ik woon in Brussel

Ik woon in Wallonië

Ik spreek Nederlands

drie gemeenschappen

Ich spreche Deutsch

Je parle français

Verkiezingen 2014

19

Oefening 8 Symbolen Zoek op: Welk dier staat op het wapenschild van de Vlaamse Gemeenschap? Welk dier staat er op het wapenschild van de Duitstalige Gemeenschap? Welk dier staat er op het wapenschild van de Franse Gemeenschap?

Hoe kwam dit dier op een Vlaams wapenschild terecht? Vanaf de 10e eeuw duiken dieren op, op de wapenschilden van koningen, heren en ridders. Zowel op toernooien als op het slagveld waren edelen in helm en harnas volledig onherkenbaar, tenzij zij zich onderscheidden met een wapenschild. De wapenschilden werden ook gebruikt om aan te geven bij welke heer men hoorde. Uiteraard gebruikten de ridders hiervoor dappere dieren. Ze hadden echter een beperkte kennis over exotische diersoorten en kenden niet altijd het verschil tussen luipaarden, panters of leeuwen. De afbeeldingen op de schilden waren ook niet waarheidsgetrouw, zodat het niet altijd duidelijk was welk dier precies afgebeeld werd. Tijdens de Guldensporenslag in 1302 werden aanhangers van de Graaf van Vlaanderen aangeduid als ‘Liebaerts’, een term die duidelijk verwijst naar luipaard. De ‘Vlaamse leeuw’ lijkt oorspronkelijk evengoed een luipaard te kunnen zijn. Maar in de 13e eeuw werden de dieren op de wapenschilden algemeen als ‘leeuwen’ benoemd, ook de Vlaamse. Een van de belangrijkste diplomaten aan het begin van de 15e eeuw maakte een uitgebreide inventaris van alle wapens van edelen in Europa. Dat boek heet het Wapenboek Gelre en het bevindt zich nu in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel. Telkens staat er het wapen van de belangrijkste vorst, te beginnen met de paus en de keizer, gevolgd door zijn ridders in volgorde van belangrijkheid. Het wapen van de Graaf van Vlaanderen, met de opstaande leeuw, staat ook in het Wapenboek van Gelre.

Een pagina uit het wapenboek van Gelre

20

De Basis

Oefening 9 Collage van de Vlaamse Regering. Maak een fotocollage of –montage van de Vlaamse Regering. Zoek bij elke Vlaamse minister ook foto’s of afbeeldingen die verwijzen naar zijn of haar bevoegdheden en presenteer je collage op een leuke manier in de klas.

Verkiezingen 2014

21

Oefening 10 Zoek de bevoegdheid Een bevoegdheid hebben, betekent dat je het recht hebt om iets te doen. Wie bijvoorbeeld een diploma in de lerarenopleiding heeft behaald, is bevoegd om les te geven. Wanneer we spreken over bevoegdheden van de overheid, dan gaat het over de zaken waar die overheid over mag beslissen. De Vlaamse minister van Onderwijs is bevoegd voor het Nederlandstalige onderwijs. Hij maakt regels en beslist over het Nederlandstalige onderwijs in Vlaanderen en in Brussel. De Vlaamse minister van Milieu is bevoegd voor alle milieuregels in Vlaanderen. Zo heeft elke minister zijn bevoegdheden. Over sommige bevoegdheden mogen Vlaamse ministers beslissen voor Vlaanderen, over andere bevoegdheden beslist een federale minister voor heel België. Zo is er wel een federale minister voor defensie, maar geen Vlaamse minister voor defensie. En ook de Europese Unie is bevoegd om regels te maken over heel wat zaken. Dat is zo omdat de landen die lid zijn van de Europese Unie, die macht hebben afgestaan aan de EU. De tekeningen hieronder verwijzen naar een bevoegdheid die ofwel door Vlaanderen, ofwel door de federale overheid ofwel door de Europese Unie wordt uitgeoefend. Zoek op de klasposters welk bestuur verantwoordelijk is voor welke bevoegdheid en schrijf dat bij de tekening.

22

De Basis

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bevoegdheid ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Bestuur ............................................

Verkiezingen 2014

23

Opdracht 11 Wat kies jij? Hebben jullie voor de klas voorstellen om dingen beter te laten verlopen? Zijn er zaken die jullie graag willen realiseren? Maak vier partijen, stel een programma op, voer een campagne om je medeleerlingen te overtuigen en organiseer verkiezingen!

24

De Basis

Partijkaarten

pesten is laf Pesten, Nee, dank je!

Veilig op school en in het verkeer!

School is cool!

School door een groene bril. Verkiezingen 2014

25

Veilig op school en in het verkeer

Pesten? Nee, dank je!

Programmapunten:

Programmapunten:

●● We dragen fluohesjes om naar en

●● We lachen niemand uit.

●● ●● ●● ●● ●●

van school te komen. We dragen een helm als we met de fiets naar school komen. We vragen onze ouders om te carpoolen naar school. We stellen een ‘verkeersagent’ aan om veilig over te kunnen steken. We houden fietscontroles. …

wordt. ●● We spelen samen. ●● We richten een pestbrigade op. ●● …

School is cool!

Programmapunten:

Programmapunten:

●● We sorteren het afval.

●● We versieren onze klas.

●● Teams van leerlingen ruimen de

●● We willen een knuffelhoek of ver-

speelplaats op. school. ●● We komen met de fiets naar

school. ●● We doen meer sport op school. ●● …

De Basis

●● We komen op voor wie gepest

School door een groene bril

●● We leggen een groentetuin aan op

26

●● We hebben respect voor elkaar.

telhoek in de klas. ●● We hangen posters van onze

idolen op in de klas. ●● We hangen tekeningen op. ●● In de pauzes wordt er muziek

afgespeeld. ●● …

Verdeelkaarten Programmapunten: ●● We versieren onze klas. ●● We willen een knuffelhoek of vertelhoek in de klas. ●● We hangen posters van onze idolen op in de klas. ●● We hangen tekeningen op. ●● In de pauzes wordt er muziek afgespeeld. ●● …

pesten is laf

pesten is laf

pesten is laf

pesten is laf

Verkiezingen 2014

27

Opdracht 12 Ken je kandidaten: Wie zijn ze? Voor welke ideeën komen ze op? Bekijk de verkiezingspropaganda (folders, flyers, affiches) en kies drie kandidaten over wie je meer wilt weten. Zoek op internet informatie over die mensen. Vul de gegevens in de onderstaande tabel in.

Naam kandidaat

Partij kandidaat

Leeftijd kandidaat

Ideeën van de kandidaat die jij goed vindt

Ideeën van de kandidaat waar jij het niet mee eens bent

Waarom heeft de kandidaat voor deze partij gekozen?

Omschrijf de politieke carrière van de kandidaat

Wat zijn volgens jou de sterke punten van de kandidaat?

Wat zijn volgens jou de zwakke punten van de kandidaat?

Conclusie

Kies één kandidaat en stel ‘jouw’ kandidaat voor aan de andere leerlingen van je klas.

28

De Basis

Opdracht 13 Verkiezingspropaganda ontleed Verkiezingsfolders in je bus Tijdens de verkiezingsperiode zit er heel wat verkiezingspropaganda in de brievenbussen. Geen probleem dus om aan materiaal te geraken. Verzamel gedurende een week verkiezingsfolders en –affiches. Kies individueel of met een groepje leerlingen één verkiezingsaffiche of –folder van een politieke partij en analyseer de folder of affiche op basis van het volgende observatieschema:

Observatie Algemeen ●● Vind je in deze politieke affiche/folder informatie over programmapunten van de partij? ●● Over welke programmapunten? Het totaalbeeld van de affiche/folder ●● Bij een affiche/folder is niet alleen de tekst belangrijk maar ook het totaalbeeld. Wat is de eerste indruk die deze affiche/folder op jou maakt? Grafische elementen ●● Hoe is de affiche/folder opgemaakt? Wat trekt jouw aandacht? ●● Welk element neemt de meeste plaats in: ●● tekst, tekening, logo, slogans, foto’s, of een ander element? ●● Welke kleuren worden gebruikt? ●● Waarom deze kleuren? ●● Welke woorden of stukken tekst worden op de affiche/ folder benadrukt en hoe gebeurt dat: met hoofdletters, vetdruk, cursivering, verschillende lettertypes of met iets anders? Tekst/beeld ●● Analyseer het verband tussen tekst en beeld: ●● voegt de tekst iets toe aan het beeld of omgekeerd? ●● Hoe probeert men de kiezer vooral te overtuigen: ●● met beeld, met tekst of met beide? Publiek ●● Tot wie richt deze affiche/folder zich vooral? Welk publiek wordt erdoor aangesproken? Inhoud/boodschap ●● Welke maatschappelijke problemen worden in deze affiche/ folder besproken? ●● Worden er oplossingen voorgesteld? ●● Welke oplossingen worden er geboden? Alles kan beter ●● Wat zou jij aan deze affiche/folder veranderen om de boodschap beter te doen uitkomen Samengevat ●● Heeft deze affiche/ folder na deze analyse een invloed op jouw stemgedrag? ●● Waarom wel? ●● Waarom niet? Verkiezingen 2014

29

Opdracht 14 Kieskringen en kandidaten Hieronder vind je de 6 kieskringen van de verkiezingen voor het Vlaams Parlement. Vul het schema aan met alle partijen die een kandidatenlijst zullen indienen. Noteer de namen van de lijsttrekkers en zet hun foto erbij.

Provincie Antwerpen Aantal inwoners: 1.744.862 Aantal te verdelen zetels: 33

Lijsttrekker Andere partij

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

30

De Basis

Provincie Limburg Aantal inwoners: 838.505 Aantal te verdelen zetels: 16


Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

Verkiezingen 2014

31

Provincie Oost-Vlaanderen Aantal inwoners: 1.432.326 Aantal te verdelen zetels: 27


Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

32

De Basis

Provincie Vlaams-Brabant Aantal inwoners: 1.076.924 Aantal te verdelen zetels: 20


Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

Verkiezingen 2014

33

Provincie West-Vlaanderen Aantal inwoners: 1.159.366 Aantal te verdelen zetels: 22


Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

34

De Basis

Kieskring Brussel Aantal inwoners: 1.089.538 Aantal te verdelen zetels: 6


Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

Lijsttrekker:

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

Verkiezingen 2014

35

Oefening 15 Wie mag stemmen? Kruis aan wie van deze mensen stemgerechtigd is voor de verschillende verkiezingen in ons land. Noteer de voorwaarden die aan het stemrecht verbonden zijn. Regionale verkiezingen voor de gewesten en gemeenschappen

Europese verkiezingen

Federale verkiezingen

Frequentie

om de 5 jaar

om de 5 jaar

om de 5 jaar (tenzij de regering valt)

om de 6 jaar

Volgende verkiezingen

25 mei 2014

25 mei 2014

25 mei 2014

14 oktober 2018

Elodie Peeters Belgische °1978 juriste

Marek Pasinzy Pool °1975 woont sinds 1998 in Antwerpen werkt bij een renovatiebedrijf

36

De Basis

Gemeenteen provincieraadsverkiezingen

Voorwaarden om stemgerechtigd te zijn

Regionale Europese verkiezinverkiezingen voor gen de gewesten en gemeenschappen

Federale verkiezingen

Gemeenteen provincieraadsverkiezingen

Voorwaarden om stemgerechtigd te zijn

Zeynep Yildiz Turkse °1990 woont sinds 2003 in Lommel werkt in bejaardentehuis Yassine Nouri Marokkaan °1962 woont sinds 1982 in Antwerpen werkt als taxichauffeur Robert Janssens Belg °1956 veroordeeld tot levenslang voor moord Laura Di Tomaso Italiaanse °1974 woont sinds 2010 in Brussel werkt bij de Europese Unie als tolk Joren Maes Belg °1993 lijdt aan downsyndroom verlengd minderjarig verklaard

Verkiezingen 2014

37

Opdracht 16 Kandidatenlijsten en geldig stemmen Verkiezing van 8 vertegenwoordigers voor de leerlingenraad

1 De CultuurSchool

2 Sport & Spel Troef

1

Kowlier Flip

1

Flipkens Kirsten

2

Eggers Sien

2

Nys Sven

3

Helsen Wim

3

Van Acker Roos

4

Brusselmans Herman

4

Defour Steven

5

Simoni Matteo

5

Liekens Goedele

6

De Graeve Koen

6

Waes Tom

7

Baetens Veerle

7

Bolshakova Svetlana

8

Kompany Vincent

Opvolgers

38

De Basis

Opvolgers

1

Druyts Natalia

1

Hanssen Evi

2

Schoenaerts Matthias

2

Lenaerts Tom

3

De Roovere Eva

3

Ouédraogo Elodie

4

Van den Eynde Lucas

4

Wauters Koen

5

Feryn Lize

3 Leerlingen aan Zet

1

Van Riet Bartel

2

Huysentruyt Piet

3

Meus Jeroen

4

Schoeters Siska

5

Appermont Luc

6

De Kock Véronique

7

Thielemans Joy Anna

8

Lemmens An

1 Breng een geldige stem uit. Wat mag, wat mag niet? 2 Welke lijst(en) is/zijn niet wettelijk samengesteld? Waarom niet? 3 Wat gebeurt er met blanco en ongeldige stemmen?

Opvolgers 1

Dexters Tanja

2

Pfaff Jean-Marie

3

Gooris-Pfaff Kelly

4

Daeleman Eva

5

Rogiers Kurt

Verkiezingen 2014

39

Oefening 17 Onze begroting: kiezen of delen? Je krijgt 20 fiches met allerlei voorstellen voor de school, je gemeente, Vlaanderen, België en Europa. Op elke fiche staan telkens 2 keuzemogelijkheden. Maak per beleidsniveau een keuze tussen de voorgestelde maatregelen. Daarbij hou je ook je begroting in het oog. Per beleidsniveau hebben jullie immers slechts 8 geldzakjes. Denk goed na waar jullie werk van willen maken. En past dat binnen het beschikbare budget? Als jullie voorstellen haalbaar zijn met het beschikbare budget, moeten ze nog goedgekeurd worden door de meerderheid. Je kunt stemmen door handopsteking.

40

De Basis

1

School Infrastructuur Ik kies voor …

zitbanken op de speelplaats

inrichting kelder als zitruimte tijdens de middagpauze

Verkiezingen 2014

41

Ontspanning Ik kies voor …

uitleendienst voor sportmateriaal tijdens de middagpauze

een maandelijkse filmvoorstelling tijdens de middagpauze

42

De Basis

Eten en drinken Ik kies voor …

een drankautomaat op de speelplaats

gratis fruit in de eetzaal

Verkiezingen 2014

43

Vervoer Ik kies voor …

een overdekte fietsenstalling

een fietshersteldienst op school

44

De Basis

2

Gemeente Sport Ik kies voor …

een nieuw subtropisch zwembad

gratis zwemmen voor iedereen

Verkiezingen 2014

45

Jeugd Ik kies voor …

meer nachtbussen

subsidies voor plaatselijke jeugdhuizen

46

De Basis

Ruimtelijke ordening Ik kies voor …

een autovrij centrum

ondergrondse parking in het centrum van de stad

Verkiezingen 2014

47

Afval Ik kies voor …

een sensibiliseringscampagne om het afval beter te sorteren

meer betalen voor vuiniszakken

48

De Basis

3

Vlaanderen Cultuur Ik kies voor …

meer fuifgelegenheden

korting voor jongeren op culturele activiteiten

Verkiezingen 2014

49

Openbare werken en vervoer Ik kies voor …

meer wegen

goedkoper openbaar vervoer

50

De Basis

Onderwijs Ik kies voor …

wifi in elk klaslokaal

een verplichte leerlingenraad in elke school, met een budget waar de leerlingen kunnen over beschikken voor activiteiten

Verkiezingen 2014

51

Sport Ik kies voor …

meer geld voor topsport

subsidies voor amateursportverenigingen

52

De Basis

3

België Politie Ik kies voor …

meer politie om het verkeer in goede banen te leiden

meer politie om de pakkans voor overtreders te vergroten

Verkiezingen 2014

53

Verkiezingen Ik kies voor …

kunnen stemmen vanaf 16 jaar

afschaffing van de stemplicht

54

De Basis

Belastingen Ik kies voor …

Belastingvermindering voor mensen die een abonnement voor het openbaar vervoer hebben

iedereen 10% minder belastingen

Verkiezingen 2014

55

Sociale zekerheid Ik kies voor … een verhoging van de laagste pensioenen

100 euro meer leefloon voor de armste mensen

56

De Basis

4

Europa Volksgezondheid Ik kies voor …

drie maanden ouderschapsverlof voor alle mannen en vrouwen die mama of papa geworden zijn

een grens op het volume van mp3-spelers

Verkiezingen 2014

57

Technologie Ik kies voor … snellere internetaansluitingen

wifi op alle openbare plaatsen

58

De Basis

Vervoer Ik kies voor …

stimuleren van vrachtvervoer over het water (de kanalen) in plaats van over de weg

stimuleren van elektrische auto’s

Verkiezingen 2014

59

Consumentenzaken Ik kies voor …

goedkopere sms- en beltarieven vanuit het buitenland

duidelijke informatie op etiketten van voedingswaren

60

De Basis

Oefening 18 Inspraak in onze omgeving Situatie 1 Er is een bepaald programma op tv dat jij absoluut wilt zien. Maar je ouders willen een totaal ander programma bekijken. Wie beslist? Jij of je ouders? Beeld de discussie uit die aan die beslissing voorafgaat. Situatie 2 Je kunt het ook op andere gebieden oneens zijn met je ouders. Hier volgt een aantal voorbeelden, kies er één uit: kleren kiezen en kopen, de vakantie plannen, familiebezoek, wat eten we vanavond,... Beeld ook hier de discussie uit. Situatie 3 In de vereniging waarvan je lid bent (sportclub, toneelvereniging, tekenschool, …) zit een kind dat door zijn houding de hele sfeer verpest. Hoe reageer je op het gedrag van dat kind? Wat zul jij doen om aan die houding iets te veranderen? ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… Situatie 4 Op de hoek van je straat gebeuren veel verkeersongevallen. Hoe kun jij je mening hierover kwijt aan de mensen die hiervoor bevoegd zijn? ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… Situatie 5 Als jullie samen spelen tijdens de speeltijd, wie bepaalt er dan wat er wordt gespeeld? En hoe gebeurt dat? ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..……………………………………

Verkiezingen 2014

61

Oefening 19 Inspraak op school Breng jullie ideeën, knelpunten en suggesties over de school in kaart. Je kunt daarvoor op verschillende manieren tewerkgaan. Werkwijze 1: tekenen Trek een lijn in het midden van een blad. Bovenaan komt een tekening die gaat over ‘Wat vind ik leuk… op school/in de klas/op de speelplaats…?’ Onderaan over ‘Wat vind ik niet leuk… op school/in de klas/op de speelplaats…?’ Werkwijze 2: fotojacht en rondgang Breng je voorstellen in kaart door in de school rond te lopen en te fotograferen wat jullie als een probleem ervaren, wat jullie ideeën en voorstellen voor verandering zijn. Fotografeer ook de plaatsen op school die jullie heel belangrijk vinden. Werkwijze 3: de leerlingenraad Het is heel moeilijk om met alle leerlingen samen tot een beslissing te komen. Daarvoor is een leerlingenraad zeer geschikt. Is er in jouw school een leerlingenraad? Wie zit daar in? Welke voorstellen heeft de leerlingenraad al gerealiseerd? ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..…………………………………… ………………………………………………………………………..……………………………………

62

De Basis

Verkiezingen 2014

63

De Kracht van je Stem Vlaams Parlement Leuvenseweg 86 • 1000 Brussel • tel 02 552 45 34 • [email protected] • www.dekrachtvanjestem.be

Oefeningen en opdrachten. De Basis

Recommend Documents