W 57 project 4 +Od
Project: Openluchtzwembad, Oostduinkerke Tekst:Nick Vanderheyden Foto's: Nicolas Theunis
12 -- 2015 2014 Op Opde deWerf Werf39 37/ /06 OdW 57
project 3 - Openlucht zwembad, Oostduinkerke
Historisch waarde teruggegeven aan uniek openluchtzwembad aan zee
58
OdW
Oostduinkerke staat alom gekend als de enige kustgemeente ter wereld waar garnaalvissers nog steeds te paard meters ver de zee in trekken. De paardvissers hebben maar één doel: de felgesmaakte Belgische grijze Noordzeegarnaal binnenhalen. Toch herbergt de sympathieke kustgemeente een tweede unicum, zij het enkel voor België. De deelgemeente van Koksijde is de trotse eigenaar van het enige openluchtzwembad ... op het strand. Kon dit deels beschermd monument ook in de toekomst verder worden uitgebaat, dan waren grondige verbouwingen noodzakelijk. Ontwerpplannen die teruggaan tot 1954 vormden het uitgangspunt voor de uitdagende werkzaamheden die werden toevertrouwd aan architectenbureau Van Acker & Partners en hoofdaannemer Furnibo.
De opzet van het project was duidelijk: onder invloed van milieunormen zowel de beschermde bebouwing als het niet-beschermde zwembad opwaarderen. Zoals het monumentenzorg betaamt, bestond de taak er daarnaast in om via oude materialen de site zijn oorspronkelijk uitzicht terug te geven. “De aanwezige bouwsporen, de originele plannen en het bestek uit 1954 gaven ons voldoende gedetailleerde informatie om de werkzaamheden te volbrengen”, vertelt architecte Astrid Ossieur van het architectenbureau Van Acker & Partners. “We herstelden onder meer de gevels, plaatsten de betonnen bloembakken en vloeren wandbetegeling van weleer terug en opteerden voor draaitrappen die zo wederom hun rechtmatige plaats innamen.” Om te voldoen aan de huidige wetgeving moesten echter een aantal compromissen worden gesloten. “De balustrades op het dakterras zoals ze in het initieel ontwerp waren voorzien, voldeden niet inzake veiligheid. Om het uitzicht toch zo goed
mogelijk te restaureren, combineerden we het hekwerk aan de binnenzijde met een glasplaat.” Voorts werd het dijkhorloge in zijn oorspronkelijke staat hersteld. Het herkenningspunt van de site voor haar bezoekers stond als centraal accent geposteerd op het dak. Op vraag van de gemeente werkte artiest Paul Baeteman in de jaren '80 een kunstwerk uit ter vervanging van dit bouwwerk. “De kunstenaar nam de betonnen pijler als basisstructuur voor zijn creatie 'De zee verticaal gezien'. Om het gebouw in zijn oorspronkelijke staat te kunnen restaureren, diende het kunstwerk te worden gedemonteerd.” Unieke strandaccomodatie Het strandaccommodatiegebouw zoals dat in zijn volledigheid kan worden genoemd, dateert al van het jaar 1954. Voor de kustgemeenten betekende de oprichting van een sanitaire strandinrichting of een 'gezondheidsinrichting' een uitgelezen manier om antwoord te bieden op de toenmalige modernere vrijetijdsactiviteiten en toenemende comforteisen van de kusttoeristen. Het waren in hoofdzaak dienstengebouwen die enkel een omkleedfunctie hadden, met toe- en uitgang aan strandzijde. Initieel sloot Oostduinkerke mee aan bij deze trend, maar jaren later, in 1969, ging de gemeente een stap verder met de aanleg van een buitenzwembad. De constructie, naar ontwerp van architect Jan Tanghe (Brugge), kaderde in verbouwingsplannen waarin ook de interne circulatie
Reeds 30 jaar voeren wij werken uit in industrie, wegenbouw, woningbouw, industriebouw e.a. U kan bij ons terecht voor advies en uitvoeren van alle mogelijke boor- en zaagwerken in beton, steen en asfalt, evenals voor het bewerken van beton, zoals kogelstralen, schuren, polijsten en frezen in betonvloeren, inboren van deuvels met diamant en splijten van betonwegen. ZABO nv Doenaertstraat 2 • 8510 Marke (Kortrijk) • Tel 056/255070
www.zabo.be •
[email protected] in, en de toegang tot, de accommodatie werden gewijzigd. Het concept van een openluchtzwembad op het strand was en is vrij uniek; enkel de gemeente Heist kende rond die periode op het strand eveneens, doch tijdelijk, een klein openluchtzwembad. De jaren '80 waren dit zeldzaam bewaard voorbeeld van toenmalige badhuizen minder genegen. “In de aanpassingswerken die in 1982 aanvatten, vermoedelijk om een aantal bouwfysische problemen te verhelpen, werd de historische waarde van de accommodatie ernstig aangetast. Het typische gele, geglazuurde gevelparement werd verborgen achter houten planken. Daarnaast werd het dakterras met gelijkaardige planken bekleed waardoor de tegels met glasdallen, die natuurlijk licht lieten doorschijnen, verdwenen. Het herkenningspunt van de site, het dijkhorloge, werd grotendeels gesloopt en vervangen door het houten kunstwerk van Baeteman. Voorts moesten de oorspronkelijke bloembakken het ontgelden, werden de typische draaitrappen vervangen door rechte steektrappen en maakten elegante balustrades op het dakterras plaats voor meer robuuste modellen. Zelfs het schrijnwerk moest gedeeltelijke plaatsruimen.” Meer dan restaureren Opvallend is dat het team, zij het noodgedwongen, meer bouwde dan dat de bedenkers zelf eerder werden gegund. Onder leiding van toenmalig Oostendse architect Silvain Smis richtten de initiatiefnemers immers, vermoedelijk omwille van budget, in '54 slechts één van de geplande drie zijgebouwen op. Het bouwteam nu Op de Werf 39 / 06 - 2015 OdW 59
project 3 - Openlucht zwembad, Oostduinkerke 60
OdW
integreerde ze alledrie. “Elk torentje hebben we nodig om binnenin de ventilatie en verluchting te kunnen garanderen. Enkel zo kan er voldoende lucht worden aan- en afgevoerd, zonder bijkomende schouwen op het dak op te trekken.” Ondertussen kreeg tevens het zwembad zelf een grondige, essentiële facelift. “We installeerden een 25-meterbad van 12,5 meter breed”, verduidelijkt Karel Lambert, projectmanager bij bouwbedrijf Furnibo. “Door middel van een zitbank waar toeschouwers kunnen verpozen, hebben we het zwembad gescheiden van de kinderbaden. Dit gedeelte voor de kinderen is onderverdeeld in drie delen: een ondiep peuterbad, een iets dieper kleuterbad met glijbaan en een waterspeelplaats waar waterstralers de kinderen zullen animeren. Rondom deze baden en waterspeelplaats is een ligweide voorzien waar ouders al zonnend vanuit een ligzetel hun kinderen in het oog kunnen houden.” “Via een speciale glasconstructie rondom ligweide en zwembad krijgen zwemmers daarenboven een breed zicht op het strand”, pikt Astrid Ossieur in. “De constructie die rond de zeekant staat ingeplant, heeft als bijkomend doel de zonnebaders te beschermen tegen wind en opwaaiend zand.” De bouw van een nieuwe kelder onder de kelder stelde het bouwteam in staat om alle technieken op te bergen, zoals de filterinstallatie voor het gebruikte water. “Tien procent van het zwembadwater pompen we trouwens op vanuit de zee”, legt Karel Lambrecht
uit. In totaal zal het dienstengebouw een veertigtal individuele kleedkamers herbergen: vier kleedkamers voor groepen en één kleedkamer voor gehandicapten, met elk een bergingsruimte. De publieke toiletten verhuizen naar de kant van Koksijde en zijn voor strandgangers toegankelijk gemaakt. Via de constructie van een hellend toegangsvlak worden rolstoelen en kinderwagens verwelkomd. De reconstructie biedt als vaneigens plaats aan een EHBO-lokaal en een lokaal voor de redders.
Werken op het strand Zon, zee en strand, menig vakantieganger zweert jaarlijks gemiddeld toch twee tot drie weken bij deze combinatie; als omgevingsfactoren voor aanpassingswerken zijn ze minder gegeerd. Al wil het unieke karakter van deze locatie deze stelling nog voor een deel weerleggen. “Voor ons is werken op een strand een heel apart gegeven”, legt Karel Lambert uit. “Enerzijds is het een aangename locatie om te vertoeven, anderzijds brengt het heel wat moeilijkheden met zich mee. Zo hebben we de te betegelen zones van de nieuwe openluchtzone zes maanden lang moeten overkappen met een verwarmde tent. Dit omwille van de chape-, waterdichtings-en betegelingswerken waardoor een waterdichte en stofvrije atmosfeer bij een bepaalde temperatuur en luchtvochtigheid gewaarborgd moest blijven. Allerminst een sinecure gezien de soms barre weersomstandigheden met aansluitend opwaaiend zand.” Bijkomend maakten de reglementeringen die gelden op de zeedijk de taak van het bouwteam niet minder lastig. “Tijdens de vakanties en in de zomerperiode treden slagbomen in werking. Enkel via speciale badges geraakten we met voertuigen op de werf. Aanen afleveren van bouwmaterialen kon enkel vroeg in de
morgen. Daarbovenop kregen we een twee maanden durende zomerstop opgelegd. Meteen een belangrijke reden waarom het project pas goed anderhalf jaar na de start kan worden opgeleverd”, besluit Karel Lambert.
TECHNISCHE FICHE Openluchtzwembad, Oostduinkerke | Bouwheer: Gemeente Koksijde | Architect: Van Acker & Partners, Gent | Afbraakwerken: Marrannes, Wulpen | Automatisatie: Syx Automations België, Ieper | Balustrades: Qugar, Lokeren | Beton prefabtrap: Declercq-Betesco, Waregem | Beton: Holcim, Veurne | Betonherstel: New Renovation Mestdagh, Sint-Andries | Binnendeuren/binnenschrijnwerk/keukens en meubilair: Holvoet Gebr., Izegem | Bouwmaterialen: Verhelst Bouwmaterialen, Veurne | Bronbemaling: Monteyne, Varsenare | Buitenaanleg: Timo-tuin, Poperinge | Buitenschrijnwerk/glaswerken en restauratie: Vandendorpe Arthur, Sint-Michiels
project 3 - Openlucht zwembad, Oostduinkerke
TAMSIN BOUWSPECIALITEITEN bvba Dorpsstraat 173 • 8340 Sijsele-Damme
62
OdW
| Dakdichting: Hebbelinck Wesley, Sleidinge
Vloer- en wandtegels Natuursteen
| Dakisolatie/dakdichting: Atab, Gistel | Elektriciteit: Decat Energy Technics, Diksmuide | EPB/Veiligheidscoördinatie: Building & Safety Experts, Bottelare | Hellingsbeton: Bracke, Oudenaarde | Hoofdaannemer: THV Furnibo - Vissers & Smit Hanab - Van Laere, Veurne | Landmeter: Vandewoude Kris, Oostduinkerke | Pleisterwerken: Demolder Pleisterwerken, Torhout | Polybeton: Rabaey Dirk Grondwerken, Beauvoorde | Predallen: Verhelst Predallen, Oudenburg | Prefab beton: Enjoy Concrete, Veurne | Regenputten: O Beton, Rumbeke | Restauratie: Van Laere aannemingen, Zwijndrecht | Sanitair/HVAC: Vandewalle, Jabbeke | Schilderwerken: Decupere Dekoratie, Boezinge | Schuimbeton/vloerisolatie/chape: Defreyne Clement chappewerken, Gistel | Stabiliteit: Establis, Roeselare | Technieken: Studiebureau R. Boydens, Brugge | Tegels en Faiences: Tamsin, Sijsele-Damme | Wapening: Dewaele, Dentergem | Waterbehandeling: Visser & Smit Hanab, Gent
T. +32 (0) 50 35 10 25 F. +32 (0) 50 37 12 32
www.tamsin.be
[email protected]
| Zaag- en boorwerk: Zabo, Marke | Zwembad speeltoestellen: Fiber Decor, Erpe-Mere | Zwembadinrichting: TSK, Heusden-Zolder
