School
Projecttitel
Obs. De Tolter
Speuren naar kleuren Thema
Plant, dier, omgeving, elementen, materialen
Omgeving
schoolomgeving
Groep
Groep 1 – 8
Buiten
Ja
Lesomvang
project
Begeleiding
Ja (groep 1-2)
Geschikte periode: jan feb mrt apr mei jun jul
2002-01, OBS De Tolter, Meppel
Contact informatie
Obs. de Tolter Marijke Moen / Marit Mos engelgaarde 33 7943 LD Meppel 0522260 5 651
[email protected]
aug sep okt nov dec
1
Samenvatting 1. Samenvatting leerlingactiviteiten: In dit project wordt op verschillende manieren ingegaan op het onderwerp kleuren. De invalshoeken zijn: kleur in de elementen, bij planten, bij dieren en bij mensen. Werkvormen die aan bod komen: kringgesprek, natuurkundige proefjes, computer opdrachten, werken in groepjes, kleuren, tentoonstellingen, kijken, determineren. Alles in thema: kleur en betekenis. 2. Wat doen de leerkrachten en hoeveel tijd zal het hen kosten: a) juiste sfeer creëren, verkleden b) materialen verzamelen en klaarleggen (Papier, karton, verf/wasco, kaarsjes, bloemen, steek schuim) c) proefopstellingen klaarzetten 3. Welke activiteiten doe je buiten de school? groep 1-2: kleuren pad met opdrachten lopen, vlinders kleuren groep 3-4: kijken naar: het weer, bloemen en vogels groep 5-6: kleuren inventariseren, bloemvormen bekijken groep 7-8: foto's maken, bladeren verzamelen 4. Zijn er anderen dan de klassenleerkrachten nodig bij de projectuitvoering? Zo ja wie en hoeveel? Bij het kleuren pad onderbouw en andere buiten-activiteiten van groep 1 en 2 is een extra begeleider aan te raden. 5. Over welke onderwerpen gaan de onderzoekjes? Kleuren mengen, verf, lichtval, betekenis van kleur bij plant en dier, betekenis van kleur bij mensen. 6. Welke materialen heb je buiten nodig? groep 1-2: papier, kleurpotlood, klembord groep 3-4: werkbladen, klembord, kleurpotloden, schuilhut, vogelboekje/-poster groep 5-6: klembord, potloden, kleuren inventarisatieformulier, loepje, flora groep 7-8: fotocamera, verzamelbak/tas 7. Computergebruik: groep 5-6 en 7-8: informatie zoeken via links, spel spelen: schutkleur 8. Bijzonderheden: In de hele schoolloopbaan werken de leerlingen viermaal aan het Speuren Naar Kleuren project. Het is mogelijk om de hele school gelijktijdig eraan te laten werken. Er zijn veel verschillende werkvormen en activiteiten mogelijk. Een onuitputtelijk thema. Doorlopende leerlijn.
2002-01, OBS De Tolter, Meppel
2
H a n d l e i d i n g
Handleiding Naam van het project: SPEUREN NAAR KLEUREN Thema: de functie van kleur in de natuur om ons heen Lesdoelen in het algemeen: De doelstelling van het project is beleving, kennis en waardering van de kleuren die je in de wereld om je heen ziet. We zullen niet alleen kleurverschillen en –nuances constateren, maar vooral proberen om de kinderen de functies en betekenissen van de kleuren te laten ontdekken. Waarom heeft iets of iemand die bepaalde kleur en wat is de betekenis ervan? Hoe wordt die kleureigenschap gebruikt door de mens, het dier of de plant? Zijn daar ook overeenkomsten bij te zien? Doelgroep: groep 1 tot en met groep 8 van de basisschool Handleiding: Het kleurenproject bestaat uit 4 delen. Eén deel is bestemd voor de groepen 1 en 2 , één deel is bestemd voor groep 3 en 4, één deel voor groep 5 en 6 en één deel is voor de groepen 7 en 8. We hebben het onderwerp verdeeld in 4 grote hoofdgroepen: 1. kleur in de elementen van de aarde: zand, water, vuur en lucht 2. kleuren bij mensen 3. kleuren bij dieren 4. kleuren bij planten Als dit project volledig wordt uitgevoerd, dan werkt iedere leerling tijdens zijn schoolloopbaan 4 keer aan het project kleuren en zullen alle onderwerpen aan bod zijn gekomen. In de praktijk komt het er dan op neer, dat je dit project iedere 2 jaar aanbiedt. Ons advies is om het project de hele school tegelijk aan te bieden. Dit is echter niet noodzakelijk. De bijbehorende lessen zijn ook geschikt om onafhankelijk van elkaar te gebruiken. Eigenlijk zijn bij veel lessen alle werkvormen mogelijk: met de hele groep, in kleine groepjes of individueel. Ons inziens geven de lessen in een projectvorm gegoten, waarbij alle klassen meedoen, een meerwaarde aan de verwerking en beleving van het thema. Er zijn voldoende activiteiten om gedurende een week de school met het thema speuren naar kleuren te laten werken. Om ook de ouders en andere belangstellenden erbij te betrekken, is het leuk om tijdens die week een tentoonstelling op te bouwen. Daar kan dan iedere klas iets laten zien van de activiteiten waaraan ze gewerkt hebben. Bij de voorbereiding maak je de kinderen alvast nieuwsgierig naar alle onderdelen door de school of het lokaal fleurig aan te kleden. Maak bijvoorbeeld van rollen crêpepapier regenbogen op de muren, gebruik kleurrijke servetjes als kleedjes, beschilder de ramen of laat de kinderen dit doen. Schep in ieder geval een kleurrijke omgeving, waarin het kind wordt uitgedaagd hiermee aan het werk te gaan.
s n u p euren a ar kleren
H a n d l e i d i n g
Het project is niet seizoensgebonden. Mocht je het project vaker willen doen als school, dan is het een verrijking als het dan in verschillende seizoenen plaatsvindt. De taak van de leerkracht: De leerkracht zorgt bij de voorbereiding voor een juiste sfeer. De rol van de leerkracht verschilt van les tot les en staat beschreven bij de lessen. Deze kan variëren van instruerend en informerend tot vooral begeleidend en stimulerend. Het is belangrijk dat de leerkracht van tevoren alles klaar heeft liggen, zodat hij/zij tijdens het werken de kinderen kan begeleiden. Bij buitenactiviteiten is extra hulp van ouders of oudere kinderen wel wenselijk, zeker bij het kleurenpad in de onderbouw. Denk daarbij aan de verzekering voor buitenactiviteiten. De activiteiten voor de leerlingen vallen uiteen in: buitenactiviteiten proefjes kringgesprekken werken in hoeken / zelfstandig werken computeropdrachten Materialen: Naast de uitgewerkte lessen hoort bij dit project een doedoos, waar alle materialen inzitten die je bij de proefjes in de ontdekhoek of buitenlessen nodig hebt. Dit wordt bij de betreffende lessen vermeld. Ze zijn voor andere scholen gemakkelijk te verzamelen. Er zijn enkele werkbladen of kleurplaten gebruikt uit andere methodes. Dit staat dan aldaar vermeld indien bekend. Bij computerprogramma’s kan ook verwezen worden naar interessante sites van bestaande organisaties. Tot slot: Dit project vormt een aanleiding om zelf nog meer ideeën te bedenken. Zie het als een opstap. Er liggen nog veel meer mogelijkheden. Bij de voorbereiding en de uitvoering komen vaak bij jezelf en ook de kinderen weer nieuwe activiteiten in het zicht. Geef jezelf en de kinderen daar ruimte voor. Dan wordt het project nog meer gedragen door iedereen. Vooral bij de kleuters is het leuk om vóór dit project, de kinderen door middel van een algemeen kleurenthema, de kleuren aangeleerd te hebben.
s n u p euren a ar kleren
H a n d l e i d i n g
Inhoudsopgave: • • •
Handleiding Kleurenpad onderbouw Diversen: versjes liedje • Literatuurlijst • Elementen: Lessen groep 1-2: de kleur van de lente, de zomer, de herfst en de winter het weer van lente tot lente de regenboog licht en donker Lessen groep 3-4: vuur of brand? wat voor kleur weer is het? Lessen groep 5-6: de kleurencirkel kleuren van de regenboog verven met kleurstoffen Lessen groep 7-8: zonsondergang kleur van de natuur • Kleuren bij mensen: Lessen groep 1-2: welke kleur ben jij? - tekenblad ben ik al bruin? Lessen groep 3-4: de witte dokter Lessen groep 5-6: de kleurencirkel verven met kleurstoffen de kleuren van de regenboog Lessen groep 7-8: het zien van kleur kleur: spreekwoorden/gezegdes • Kleuren bij planten: Lessen groep 1-2: mag ik wat honing, kleine bloem? bloemen van zaadjes Lessen groep 3-4: wie lust mijn stuifmeel? – 2 werkbladen Lessen groep 5-6: workshop bloemschikken honingbloem of honingmerk? Lessen groep 7-8: herfstbladeren
•
Kleuren bij dieren: Lessen groep 1-2: de ogen van vlinders
Lessen groep 3-4: Lessen groep 5-6: Lessen groep 7-8:
vind je mij de mooiste? dier-omgeving memory schutkleur knutsel schutkleur schut,- signaal,- sociale kleur
s n u p euren a ar kleren
H a n d l e i d i n g
Literatuurlijst: Het Vier Seizoenenboek Mijn eerste natuurboek Vlinders kijken Praxis Natuur aan de basis Schatkist taal Verrassende proeven met kleur Moet je kijken LICHT Kleur
Marja Roozen Son Tyberg – Anita Engelen De Vlinderstichting
Varbar Taylor Theo Schildkamp (aanrader)
s n u p e u re n a a r k l e re n
H a n d l e i d i n g
Versjes Kleuren mengen Met rood en wat wit maak je varkentjes roze met wit en met zwart maak je nijlpaardjesgrijs met geel en wat blauw maak je groen voor de kikkers met verf en een kwast gaat het spelenderwijs met geel en wat rood wordt een goudvis oranje met rood, geel en blauw maak je bruin voor je beer wat verf op een bord – pak je kwast en dan kan je nog meer kleuren maken – probeer het een keer! ( Marianne Busser / Ron Schröder ) Als mijn broertje moet huilen dan wordt hij heel rood. Dan heb ik een knalrode baby op schoot. En als mijn broertje moe is en stilletjes zit, dan dommelt en duimt hij en ziet hij heel wit. Maar moet hij naar buiten met mij, in de kou, dan zucht hij twee wolkjes. Z’n handjes zijn blauw. Soms huilt hij, moe van de kou, En op slag is hij rood, wit en blauw de Hollandse vlag! ( Hans Kuyper ) Kleurling Als ik in de zon lig, ben ik zwart. Als ik kwaad ben, ben ik zwart. Als ik ziek ben, ben ik zwart. Als ik het koud heb, ben ik zwart.
Als jij in de zon ligt, ben jij bruin. Als jij kwaad bent, ben jij rood. Als jij ziek bent, ben jij geel. Als jij het koud hebt, ben jij blauw,
en dan nog noem jij mij een kleurling! s n u p e u r e n a a r k l e re n
H a n d l e i d i n g
Liedje: Als de hele school aan een project gewerkt heeft, is het leuk om met z’n allen een afsluiting te vieren. Dit kan door een tentoonstelling van alle gemaakte dingen of door een schoolkrant met ervaringen. Als extra een heel geschikt lied over kleur, gemaakt door Ruud van Leerzem, gepubliceerd in: “Natuur aan de basis” jan./febr. 1994.
s n u p euren a ar kleren
H a n d l e i d i n g
s n u p e u r e n a a r kleren
