nysingh
1
©
advocaten-notarissen
In i
CD t—^-
14.001079
ţ * ? ! ™ * ^ HARLINGEN
4 ^
AANGETEKEND Aan het college van burgemeester en wethouders v gemeente Harlingen Postbus 10.000 8860 HA HARLINGEN
m
Tevens per fax: (0517) 412 664
Inzake Betreft Behandeld door Telefoon Fax Email Datum: 28 maart 2014
Aldi Vastgoed (Drachten) B.V./H arlingen (212806) Zienswijze detailhandelsstructuurvisie mr. M. Bekooy, advocaat +31 (0)38 425 92 25 +31 (0)38 425 92 52
[email protected] Onze referentie: 212806/2014/0150
Uw referentie:
Burg. Roelenweg 11 8021 EV Zwolle Postbus 600 8000 AP Zwolle tel. 0 3 8 4 259 200 fax 0 3 8 4 259 252
[email protected]
Geacht College, Op 17 februari is door de gemeenteraad van H arlingen de detailhandelsstructuurvisie H arlingen "Dynamiek met karakter" (hierna: de structuurvisie) vastgesteld. De structuurvisie ligt tot en met 31 maart 2014 ter inzage. Gedurende die termijn kan één ieder zijn zienswijze omtrent de structuurvisie naar voren brengen. Namens de besloten vennootschap Aldi Vastgoed B.V. en de besloten vennootschap Aldi Drachten B.V. (hierna gezamenlijk te noemen: Aldi) breng ik hierbij een zienswijze naar voren. Deze zienswijze strekt ertoe dat perifere detailhandel moet worden toegestaan op alle perifere locaties in H arlingen, zoals onder andere de Koningsbuurt. 1.
Inleiding
www.nysingh.nl
aangesloten bij: TAGLaw De Stichting Derdengelden Nysingh advocaten voert het beheer over de gelden die cliënten aan het advocaten kantoor hebben toevertrouwd. bankrelatie van de Stichting: ABN Amro 48 82 55 953 BTW NL8124.01.207.B01 IBAN:NL66A8NA0488255953 BIC: ABNANL2A
Het uitgangspunt van de onderhavige structuurvisie is om detailhandel zoveel mogelijk te concentreren in het kernwinkelgebied en verder alleen toe te staan op de perifere locatie Kimswerda. H ierbij wordt voorgenomen om ter uitvoering van dit beleid maatregelen te nemen om (perifere) detailhandel waaronder supermarkten elders in de stad te beperken c.q. uit te sluiten door aanpassing van bestaande bestemmingsplannen. Dit heeft tot gevolg dat er geen supermarkten zullen worden toegestaan op andere perifere locaties, zoals de Koningsbuurt. Op o.a. pagina 11 van de structuurvisie valt hier over te lezen (citaat):
Nysingh
advocatennotarissen
N. V. is gevestigd in Apeldoorn en ingeschreven in het handels register onder nr. 08118371. Alle diensten en (andere) zaamheden worden
krachtens een overeenk omst van opdracht, waarop van toepassing zijn de algemene
"De detailhandel in Harlingen is geconcentreerd in het centrum, waarbij de Voorstraat de hoofdwinkelstraat vormt welk e wordt omringd dooreen aantal aanloopstraten die een gemengde functie k ennen. Kimswerda is een tweede concentratiegebied welk e met name grootschalige detailhandelsvestigingen k ent. Er liggen vergevorderde plannen Kimswerda verder uit te breiden".
voorwoorden
gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Apeldoorn. In deze voorwaarden is onder meer onze
aanspra k elij k heid
beperkt tot het bedrag waarop de
beroepsaanspra kk elij heids
verzekering in het geval aanspraak
Op grond van de structuurvisie wordt dus wel perifere detailhandel beoogd op de perifere locatie Kimswerda. De ruimtelijke onderbouwing met betrekking tot het nut
wer k
verricht
desbetreffende
op uitkering
geeft.
Deze voorwaarden liggen ter inzage en worden op verzoek kosteloos toegezonden en k unnen worden geraadpleegd op onze website
www.nysingh.nl.
advocaten-notarissen
en de noodzaak hiervan ontbreekt in de structuurvisie. Hierna wordt toegelicht waarom Aldi van oordeel is dat een supermarkt ook op andere perifere locaties in Harlingen moet worden toegestaan. Verder wordt betoogd dat indien perifere detailhandel niet op alle perifere locaties in Harlingen wordt toegestaan, dit ook niet toegelaten mag worden op perifere locatie Kimswerda. 2.
Perifere detailhandel ook op andere perifere locaties toestaan
Aldi meent dat de structuurvisie ten onrechte geen ruimte biedt aan supermarkten op perifere locaties, zoals de Koningsbuurt. Zij wijst erop dat consumenten tegenwoordig behoefte hebben aan een eigentijdse manier van winkelen die aansluit bij het huidige leefpatroon. Dit geldt vooral met betrekking tot supermarkten. Door een snellere en drukkere levenswijze hebben klanten behoefte aan supermarkten met een groot assortiment aan dagelijkse en niet-dagelijkse levensmiddelen; die goed bereikbaar zijn en voldoende gelegenheid bieden om te parkeren. In de structuurvisie op pagina 6 wordt dit ook onderkend (citaat): "Door de schaalvergroting komt vanuit de markt de vraag om grote (en goedkope), goed bereikbare locaties buiten de traditionele winkelgebieden". De huidige consument verwacht dit tegenwoordig ook van een supermarkt. De Koningsbuurt kan als perifere locatie aan deze wensen voldoen en is ten opzichte van de woonwijken in Harlingen beter gesitueerd dan de locatie Kimswerda die ten zuiden van Harlingen ligt. Aldi is daarom van mening dat perifere detailhandel - en in het bijzonder een supermarkt - op deze locatie moet worden toegestaan, en niet slechts beperkt dient te worden tot de locatie Kimswerda. Zij verzoekt u daarom om perifere detailhandel óók toe te staan op andere perifere locaties in Harlingen. 3. Beperking perifere detailhandel tot Kimswerda in strijd met provinciaal beleid en omgevingsverordening Aldi is verder van oordeel dat het beperken van perifere detailhandel tot de locatie Kimswerda in strijd is met het provinciaal beleid en de Verordening Ruimte van de provincie Friesland (hierna: omgevingsverordening). Dit standpunt wordt onderbouwd met het bepaalde in de omgevingsverordening ten aanzien van perifere detailhandel. Uit artikel 5.4.1 van de omgevingsverordening blijkt dat een supermarkt vanuit planologisch opzicht is toegestaan op een perifere detailhandel locatie. Onder perifere detailhandel verstaat de provincie blijkens de begripsbepaling op pagina 12 van de omgevingsverordening ook expliciet een supermarkt (citaat): "Detailhandel die qua volumineuze aard van de goederen, gevaar en hinder of dagelijkse bevoorrading niet meer goed inpasbaar is in de bestaande winkelcentra, waaronder uitsluitend worden begrepen:
-
(-) Detailhandel in auto's, boten, caravans en tenten, keukens, badkamers, meubelen, bouwmaterialen, landbouwwerktuigen, tuincentra, plant- en dierbenodigdheden, fietsen en autoaccessoires, en supermarkten (onderstreping, MB);
- (-ľ Hieruit blijkt dat op basis van de provinciale wet- en regelgeving supermarkten juist vanuit het oogpunt van de ruimtelijke ordening zijn gewenst op perifere locaties. Aldi veronderstelt dat dit uitgangspunt is gebaseerd op de eigentijdse levensw ijzen waarin dagelijkse boodschappen snel en makkelijk kunnen worden gedaan. Op basis hiervan verzoekt Aldi u om de visie aan te passen conform de provinciale wet- en regelgeving en supermarkten ook toe te staan op andere perifere locaties dan Kimsw erda, zoals de Koningsbuurt.
2
van
6
nysinqh *
i
« * advocaten-notarissen advi
i
4.
®
Beperking perifere detailhandel tot Kimswerda in strijd met Dienstenrichtlijn
Voor zover perifere detailhandel op grond van de structuurvisie niet wordt toegelaten op andere perifere locaties dan Kimswerda, is Aldi van mening dat dit strijdig is met richtlijn nr. 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 12 december 2006 (hierna: Dienstenrichtlijn). Op grond van overweging 9 van de Dienstenrichtlijn is de richtlijn van toepassing op eisen ten aanzien van de toegang tot of de uitoefening van een dienstenactiviteit, mits deze geen betrekking hebben op belangen van ruimtelijke ordening. Artikel 14 Dienstenrichtlijn bepaalt verder dat het verboden is om de toegang tot de uitoefening van een dienstenactiviteit te beperken op basis van economische motieven (citaat): "De lidstaten stellen de toegang tot of de uitoefening van een dienstenactiviteit op hun grondgebied niet afhankelijk van de volgende eisen: (•:)
5) de toepassing per geval van economische criteria, waarbij de verlening van de vergunning afhankelijk wordt gesteld van het bewijs dat er een economische behoefte of marktvraag bestaat, van een beoordeling van de mogelijke of actuele economische gevolgen van de activiteit of van een beoordeling van de geschiktheid van de activiteit in relatie tot de door de bevoegde instantie vastgestelde doelen van economische planning; dit verbod heeft geen betrekking op planningseisen waarmee geen economische doelen worden nagestreefd, maar die voortkomen uit dwingende redenen van algemeen belang;". Hieruit blijkt dat bedrijven zich vrij moeten kunnen vestigen en dat deze vrijheid niet mag worden beperkt op basis van economische belangen. Hieronder vallen volgens Aldi ook belangen die verband houden met bijvoorbeeld een door een gemeente gesloten grondtransactie met het oog op de ontwikkeling en exploitatie van detailhandelsvoorzieningen op de door haar verkochte grond. Uit de rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: Afdeling) blijkt dat de Dienstenrichtlijn in beginsel geen betrekking heeft op bestemmingsplannen indien daarin bijvoorbeeld een supermarkt wordt uitgesloten, tenzij die beperking niet ruimtelijk relevant is. Dit heeft de Afdeling met zoveel woorden overwogen in de uitspraak van de Afdeling van 10 augustus 2011 (citaat): 1
"[appellant sub 1] heeft niet aannemelijk gemaakt dat het vermoeden dat een bestemmingsplan, dat krachtens de Wet ruimtelijke ordening is vastgesteld, voorschriften inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw bevat die de dienstenactiviteit niet specifiek regelen of daarop specifiek van invloed zijn, in dit geval niet gerechtvaardigd is". In zijn annotatie bij een met de hiervoor genoemde vergelijkbare uitspraak van de Afdeling van 18 april 2012 (AB 2012, 152), schrijft A.G.A. Nijmeijer over de hiervoor genoemde uitspraak (citaat): "De Afdeling verwijst in bovenstaande uitspraak naar de vergelijkbare uitspraak van 10 augustus 2011, (...). Die uitspraak laat echter zien dat de Afdeling niet categorísch uitsluit dat de Dienstenrichtlijn van toepassing is op de vaststelling van een bestemmingsplan. (...) Slotsom is dat als een rechtzoekende meent dat een planregel strijdig is met de Dienstenrichtlijn, hij moet aantonen dat die regel specifiek is gegeven om het verrichten van diensten te normeren". AbRS 19 januari 2011, AB 2011, 86; AbRS 10 augustus 2011, nr. 201000203/1/M3; AbRS 18 april 2012, AB 2012, 152; AbRS 2 mei 2012, AB 2012, 153. 1
3
van
6
••Cs.
nysingh '
I
advocaten-notarissen adv,
© I
Aldi meent op basis van het bovenstaande dat de Dienstenrichtlijn op de onderhavige situatie van toepassing is. De voorschriften op basis waarvan perifere detailhandel op Kimswerda wordt toegestaan, en op andere perifere locaties wordt uitgesloten, zijn namelijk gebaseerd op uitsluitend economische belangen en bedoeld om het verrichten van diensten te normeren. Aldi wijst ter onderbouwing op de intentie- en samenwerkingsovereenkomst die tussen de gemeente Harlingen en de besloten vennootschap Comvast (thans Ontwikkelingsmaatschappij Kimswerda B.V.) is gesloten op 11 juni 1996. Bij deze overeenkomst heeft de gemeente haar grond verkocht aan Comvast voor de vestiging en exploitatie van perifere detailhandel, zoals een supermarkt. In deze overeenkomst is het gebruik voor perifere detailhandel opgenomen. Artikel 1.2 van deze overeenkomst bepaalt (citaat): "De voorzieningen en projeckten in het plangebied dienen ter versterking van de ekonomische functie van Harlingen". In artikel 3.3 worden de uitgangspunten en randvoorwaarden voor het ontwerp op Kimswerda toegelicht (citaat): "-de gebouwen met een bestemming detailhandel zijn primair bedoeld voor verplaatsing van detailhandel in zgn. volumineuze goederen, zoals bijv. een meubelzaken, bouwmarkten, garagebedrijven, tuincentra, of groothandelbedrijven met detailhandel als nevenaktiviteiten; en grote supermarkten (onderstreping, MB);" Op grond van artikel 6.2 van de overeenkomst zijn B&W het volgende verplicht (citaat): "Het college van B&W zal streven om, anticiperend op het onder 2.1. genoemde plan, tijdig medewerking te verlenen aan de toepassing van de procedures uit de Wet op de Ruimtelijke Ordening en/of van de Woningwet, opdat de uitvoehng van de bebouwing en overige werken in het gebied, zoals in deze overeenkomst voorzien, geregeld voortgang zal vinden (...)". Tot slot bepaalt artikel 7.2 (citaat): "De gemeente zal onder erkenning van haar maatschappelijke positie alles wat in haar vermogen ligt aanwenden opdat vergunningen en ontheffingen verleend zullen worden". Op basis van deze overeenkomst wordt tussen de gemeente Harlingen en de ontwikkelaar afgesproken dat perifere detailhandel op Kimswerda mogelijk wordt gemaakt. Hieraan liggen geen planologische motieven ten grondslag. De uitbreiding van perifere detailhandel op Kimswerda en de uitsluiting daarvan op andere perifere locaties in Harlingen zijn volgens Aldi uitsluitend gebaseerd op economische motieven die verband houden met de door de gemeente verkochte grond aan Comvast en haar aanspraak op naleving van de verplichtingen uit die overeenkomst. Op basis van de Dienstenrichtlijn is dit niet toegestaan. Dit betekent dat er ten behoeve van de structuurvisie ook geen redelijk planologisch argument bestaat om perifere detailhandel te beperken tot Kimswerda. Op grond hiervan blijft Aldi zich verzetten tegen de thans in procedure zijnde bestemmingsplanherziening die voorziet in supermarkten op Kimswerda, zolang dat niet mogelijk is op de perifere locatie Koningsbuurt. 5. Geen uitbreiding perifere detailhandel op Kimswerda Indien u toch voornemens bent om uitsluitend op Kimswerda perifere detailhandel toe te staan en de vestigingsmogelijkheden niet aan te passen naar de standaarden van onze huidige samenleving, dan geldt dat dit beleid onvoldoende ruimtelijk is onderbouwd. Ten eerste blijkt uit de structuurvisie dat er sprake is van toenemende leegstand in het kernwinkelgebied van Harlingen. Op pagina 4 van de structuurvisie wordt geschreven (citaat): 4
van
6
nysingh '
f
m
- » advocaten-notarissen advi
I
M "Harlingen beschikt over een historische binnenstad met een divers winkelaanbod. In de afgelopen jaren is er echter sprake van teruggang van het aantal winkels en een toenemende leegstand van panden in het centrum". De zorg omtrent leegstand komt ook terug in de analyse van de huidige ruimtelijke en fysieke structuur van het kernwinkelgebied van Harlingen. In paragraaf 4.4 wordt de volgende conclusie getrokken (citaat): "De duidelijk zichtbare leegstand, aanwezige panden met achterstand in onderhoud en enkele niet met het karakter en gewenste beeldkwaliteit harmoniërende winkels en horeca doen afbreuk aan de aantrekkelijkheid van het centrum". Uit verricht onderzoek, opgenomen in de structuurvisie op pagina 12, blijkt dat het aantal winkelvestigingen dat leeg staat in Harlingen groter is dan het landelijk gemiddelde hiervan (citaat): "Uit de cijfers van Locatus kan worden geconcludeerd dat de leegstand in Harlingen qua winkelvloer zich gelijk verhoudt met die van Nederland in zijn totaliteit. Als gekeken wordt naar het aantal winkelvestigingen dat leeg staat (28 panden) dan komt Harlingen hoger uit dan het landelijk gemiddelde". Als zodanig heeft het kernwinkelgebied van Harlingen dus te kampen met (toenemende) leegstand. Het is daarom des te opmerkelijker dat uitbreiding van winkelgebied Kimswerda wordt gewenst en dat daartoe momenteel een bestemmingsplanprocedure wordt doorlopen, nu het juist dit winkelgebied is dat volgens de structuurvisie - op pagina 33 - de leegstand in het kernwinkelgebied (heeft) veroorzaakt (citaat): "Ondanks deze goede cijfers en kwalitatieve waardering met name van de consumenten die niet uit Harlingen afkomstig zijn, is er sprake van een toenemende leegstand in het centrum. Naast (...), is de over de afgelopen jaren gerealiseerde uitbreiding van de hoeveelheid winkelvloer hiervoor als oorzaak aan te wijzen. Deze uitbreiding, grotendeels op Kimswerda (...)". Op pagina 19 van de structuurvisie wordt verder de groei van Kimswerda als één van de bedreigingen van het kernwinkelgebied in Harlingen aangemerkt (citaat): "Bedreigingen: -Verdere versnippering en leegstand centrum doorgroei
Kimswerda/PDV".
MKB Reva komt op pagina 34 van de structuurvisie daarom tot de volgende slotsom (citaat): "Op basis van de draagvlakanalyse, de huidige leegstand en de landelijke trends komt MKB Reva tot een overschot aan winkelvloer op termijn van circa 5.500 m2 tot 6.000 m2 winkelvloer. De nu al relatief hoge koopkrachtbinding- en toevloeiing geven daarbij weinig mogelijkheden voor verbetering. Inzet van beleid zou naar de mening van MKB Reva derhalve eerder" behoud van het centrumgebied" dan "uitbreiding naar moeten zijn". Zoals volgt uit de analyse in de structuurvisie, doet het winkelgebied Kimswerda afbreuk aan de verzorgingsfunctie van het bestaande winkelcentrum en is niet duidelijk geworden dat vestiging in het kernwinkelgebied of de centrumrand redelijkerwijs niet mogelijk zou zijn. Vanwege de leegstand in het kernwinkelgebied is vestiging hier juist wél mogelijk. Ook de provincie Friesland is deze mening toegedaan, zoals blijkt uit haar zienswijze tegen het bestemmingsplan Kimswerda, dat voorziet in uitbreiding van perifere detailhandel op Kimswerda. Op pagina 4 van de 'Notitie beantwoording zienswijzen Kimswerda' van 4 december 2013 wordt duidelijk dat de provincie Friesland van mening is dat de noodzaak van de uitbreiding van
5
van
6
O
nysingh '
I
« * advocaten-notarissen advi
„
©
u? 1
Kimswerda niet voldoet aan de daaraan te stellen eisen op grond van zuinig ruimtegebruik, zoals deze worden gesteld door de omgevingsverordening en het Bro. Om deze redenen dient daarom van uitbreiding van perifere detailhandel op Kimswerda te worden afgezien. 6.
Conclusie
Op grond van het bovenstaande verzoek ik u namens Aldi de structuurvisie Harlingen gewijzigd vast te stellen in die zin dat perifere detailhandel ook op de perifere locatie Koningsbuurt wordt toegestaan. Indien u er toch voor kiest om alleen op Kimswerda perifere detailhandel toe te staan, wijs ik u erop dat dit in strijd is met de Dienstenrichtlijn en ongewenst is in verband met de toenemende leegstand in het kernwinkelgebied. Hoogachtend,
n
!
M. Bëkooy
ifekooy\
6
van
6
^
