Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN, 9e jaargang, december 2011
www.zorgkantoordsw.nl
Inhoud Project ‘Zichtbare Schakel’ brengt de wijkverpleegkundige terug in Vlaardingen pagina 1 - 3 Bezuinigingen persoonsgebonden budget (PGB) pagina 3
nieuwszorg 21 Project ´Zichtbare Schakel´ brengt de wijkverpleegkundige terug in Vlaardingen Begin 2011 zijn zorgorganisaties Careyn, Argos Zorggroep en Zorgcombinatie Nieuwe Maas gezamenlijk het project ‘Zichtbare Schakel´ gestart in Vlaardingen. Het project maakt onderdeel uit van het landelijke uitvoeringsprogramma ‘Zichtbare Schakel´. Doel van dit programma is de integrale aanpak tussen wonen, zorg en welzijn te verbeteren in 40 aandachtswijken in Nederland. Dit kan door de
Nieuwe locaties pagina 4
verbindende functie van de wijkverpleegkundige – als zichtbare schakel – terug te halen in deze wijken.
Nieuw gecontracteerde instelling 2012 pagina 5 Overheveling begeleiding naar Wmo pagina 5 - 6 Zorgkantoor DWO/NWN scoort ‘goed’ op uitvoering AWBZ 2010 pagina 6 GGZ Delfland dringt separaties terug met project Dwang en Drang pagina 6 - 7 Nieuwe versie AZR pagina 8 Personele wijzigingen pagina 8
V.l.n.r.: Zichtbare schakels Lideke Dijkstra, Laura Meerman, Wilma Nieuwelink, Ingrid Baak en Dymphie van den Broek
Aanvullend op de zogenaamde
Om de leefbaarheid in deze wijken
Vogelaarwijken heeft het kabinet
te verbeteren heeft de overheid
40 aandachtswijken aangewezen
geld uitgetrokken voor het
in Nederland. Deze zogenaamde
uitvoeringsprogramma ´Zichtbare
‘40+wijken’ kenmerken zich door een
Schakel´. Binnen dit programma
vergelijkbare problematiek: een lage
kunnen partijen een aanvraag doen
sociaaleconomische status (SES), een
voor een project op gemeenteniveau.
hoge werkloosheid en relatief veel
Projectorganisatie ZonMw fungeert als
Zorgkantoor DWO/NWN
ouderen en allochtonen. Er wonen
financier van deze projecten.
’s-Gravelandseweg 555
veel kwetsbare mensen die over het
Postbus 366
algemeen weinig gebruik maken van
De gemeente Vlaardingen kent drie
3100 AJ Schiedam
de bestaande zorg en ondersteuning
40+wijken: Babberspolder-Oost,
Tel. (010) 242 27 33
– omdat ze die niet weten te vinden of
Vogelbuurt-Zuid/Statenbuurt en
Fax. (010) 273 35 68
omdat ze zorg mijden.
Zuidbuurt/Hoogkamer.
Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN nummer 12
(lees verder pagina 2)
(vervolg pagina 1)
Zorgorganisaties Careyn, Argos
politie, huisartsen, het Leger des Heils,
hij niet mocht binnenkomen bij een
Zorggroep en Zorgcombinatie
consulenten van woningcorporaties,
vrouw van 82 aan wie hij rustgevende
Nieuwe Maas hebben het belang
Seniorenwelzijn, mantelzorggroepen,
medicijnen had voorgeschreven. Haar
ingezien van het terughalen van de
enzovoorts. En toch weten veel
ene zoon is drugsverslaafd; de andere
wijkverpleegkundige in deze wijken
mensen niet goed waar ze terecht
heeft net zelfmoord gepleegd. Die
en hebben daarom gezamenlijk
kunnen met hun problemen. Ook
huisarts vraagt ons dan daar langs te
het project ´Zichtbare Schakel´
hulpverleners weten de weg in de
gaan en te proberen vinger aan de pols
opgezet. De projectaanvraag is door
sociale voorzieningen vaak niet goed
te krijgen.” Ingrid vervolgt: “We krijgen
ZonMw gehonoreerd. Dorien Baas,
te vinden. Het is eigenlijk een soort
veel aanmeldingen van zorgmijders met
bestuurssecretaris bij Zorgcombinatie
schemergebied; er is niemand die het
multiproblematiek. Bij deze mensen
Nieuwe Maas, is als penvoerder van het
overzicht heeft. Als zichtbare schakels
zijn soms wel vier of vijf verschillende
project de centrale figuur naar ZonMw
proberen wij alle partijen met elkaar in
instanties betrokken, waarbij niemand
toe.
contact te brengen.”
precies weet wat de andere instanties doen en wie de regie heeft. Er zijn ook
“Het project in Vlaardingen is in 2011
Naast opbouwen van een professioneel
zorgmijders die juist bij geen enkele
van start gegaan, met een looptijd van
netwerk is het verkrijgen van
instantie in beeld zijn. We signaleren
twee jaar. Na deze periode verloopt de
bekendheid bij de wijkbewoners
ook een toename van huisvervuilingen
subsidie en moeten we dus bekijken
natuurlijk ook erg belangrijk. Daarom
en verzameldrang.”
of het mogelijk is om de zichtbare
is er een artikel gepubliceerd in
schakels structureel in te bedden in
een Vlaardingse krant en in de
Ook de wijkbewoners zelf weten de
de wijken. Mits deze inderdaad de
wijkbladen. Verder is er geflyerd
zichtbare schakels te vinden. “Laatst
leefbaarheid in de wijken vergroten,
en zijn er folders verspreid onder
belde er een man van 82. Hij was
maar daar gaan we wel van uit”,
huisartsen, de gemeente en de andere
uit zijn rolstoel gevallen en had een
aldus Dorien. Ze verwijst hierbij naar
netwerkorganisaties. De zichtbare
wond op zijn arm. Zijn huisarts was op
de vak- en managementliteratuur,
schakels zelf zijn herkenbaar aan hun
vakantie. Hijzelf was net verhuisd naar
waarin beschreven staat dat preventie
groene polo, blauwe bodywarmer en
een nieuwbouwwijk, waardoor hij zijn
steeds belangrijker wordt. Ook in de
tas met hierop het logo van het project.
hele netwerk kwijt was. Omdat wij met
politiek leeft het onderwerp. “Op
een brede blik kijken en niet gebonden
het gebied van preventie kan de
Begin april zijn de zichtbare
zijn aan indicaties voor zorg, hebben
wijkverpleegkundige een belangrijke
schakels daadwerkelijk gestart.
we toen direct allerlei voorzieningen
rol spelen.”
Inmiddels hebben ze al meer dan
voor hem geregeld.”
100 aanmeldingen gehad. Er is dus Het project brengt de wijkverpleeg-
dringend behoefte aan een centraal
Het zijn dus vaak heftige verhalen, waar
kundige terug als spil in de wijk. Als
aanspreekpunt op het gebied van
de zichtbare schakels mee te maken
zichtbare schakel probeert zij mensen
wonen, zorg en welzijn met een goede
krijgen. “We komen veel wanhoop
van alle leeftijden en culturen toe te
kennis van de sociale kaart. Ingrid:
tegen. Mensen weten echt niet meer
leiden naar de juiste zorg of andere
“Wij zijn een zichtbaar en persoonlijk
wat ze moeten.” Ingrid ervaart het
voorzieningen op het gebied van
aanspreekpunt voor zowel de inwoners
werk daarom wel als pittig. Ze is dan
wonen en welzijn. Ingrid Baak van
als voor professionals. Zij hebben vaak
ook blij met de maandelijkse intervisie,
Argos Zorggroep is één van de zeven
zeer diverse hulpvragen.”
waar de Vlaardingse schakels elkaar
zichtbare schakels in Vlaardingen.
zaken voorleggen. Ook vanuit ZonMw
Ze vertelt: “De eerste maanden
Momenteel komen de meeste
wordt er af en toe een bijeenkomst of
hebben we vooral voorbereidingen
aanmeldingen nog vanuit professionele
trainingsdag georganiseerd.
getroffen. We zijn begonnen met
organisaties. “De wijkagent belde
het bouwen van een netwerk: we
ons laatst met de vraag of we bij
Toch geeft het Ingrid voldoening om
hebben bekeken welke voorzieningen
een dreigende suïcidemelding van
deze mensen te helpen. “Ze zijn vaak
er in Vlaardingen zijn op het gebied
een jongen mee wilden zoeken naar
zo dankbaar dat je er bent. Ik merk
van wonen, zorg en welzijn, en hoe
de hulpverlener die hem al onder
hoe belangrijk ik op dat moment voor
we met deze organisaties kunnen
behandeling had. Het valt ons op
hen ben, al heb ik soms voor mijn
samenwerken. We waren verbaasd
dat er de laatste tijd een toename
gevoel niet eens zoveel gedaan. Het
om te zien hoeveel voorzieningen
is van jongeren met psychoses door
gaat vooral om het menselijk contact,
er waren: Vluchtelingenwerk, de
overmatig drugsgebruik”, aldus Ingrid.
de juiste snaar weten te raken. Als
voedselbank, GGZ/verslavingszorg, de
“Of een huisarts die belde omdat
schakels zijn we soms ontdaan als
2 Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN nummer 21
we zien hoe eenzaam deze mensen
kels direct aan de slag kunnen. Het is
ongeïndiceerde en preventieve zorg
kunnen zijn.” Door haar jarenlange
niet nodig om eerst een indicatie voor
gaat. Behalve de bij het project be-
ziekenhuiservaring en haar werk als
zorg aan te vragen.” Dorien vindt het
trokken zorgorganisaties bekijkt ook
casemanager bij Argos Zorggroep weet
belangrijk om van het project te leren
ZonMw hoe de zichtbare schakels in de
Ingrid als geen ander hoe ze om moet
en er een ´best practice´ van te maken,
toekomst in de wijken ingebed kunnen
gaan met mensen van alle leeftijden,
zodat het wellicht ook in andere wijken
worden.
culturen en sociale klassen.
uitgerold kan worden. Na het verlopen van de subsidie wil ze de zichtbare
Net als Ingrid is ook Dorien enthousiast
schakels blijven inzetten in Vlaardingen.
over het project. “Het voordeel van
Alleen de financiering vormt een
het project is dat de zichtbare scha-
probleem, aangezien het vaak om
Bezuinigingen persoonsgebonden budget (PGB) Eind jaren ’90 is binnen de AWBZ het persoonsgebonden budget (PGB) ingevoerd: een subsidieregeling waarbij mensen met een AWBZ-indicatie een budget krijgen om zelf hun zorg mee in te kopen. Op deze manier krijgen zij zelf de regie over hun zorg. In de loop der jaren is de populariteit van het PGB flink gegroeid. Vanwege de hoge kosten en fraudegevoeligheid wil het kabinet de komende jaren fors bezuinigen op het PGB. In de toekomst komen alleen AWBZ-cliënten met een indicatie voor langdurig verblijf nog in aanmerking voor een PGB. Mensen die géén PGB meer krijgen, kunnen de geïndiceerde zorg in natura ontvangen. De beperking van het PGB wordt geleidelijk ingevoerd. In onderstaand schema zijn de belangrijkste maatregelen voor de komende jaren opgenomen. Als gevolg van deze maatregelen zal in 2014 nog maar tien procent van het huidige aantal budgethouders de beschikking hebben over een PGB. Jaartal
Maatregel
Toelichting
2012
Gedeeltelijke sluiting PGB-AWBZ
Vanaf 1 januari 2012 komen nieuwe budgethouders alleen in aanmerking voor een PGB voor AWBZ-zorg als zij een indicatie hebben voor langdurig verblijf. Deze maatregel geldt in 2012 nog niet voor bestaande budgethouders.
2013
Overheveling functie begeleiding
Vanaf 1 januari 2013 geven het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) en
naar de Wmo
Bureau Jeugdzorg geen indicaties meer af voor de functie begeleiding (zowel individueel als in groepsverband). Vanaf dan kunnen cliënten zich wenden tot hun gemeente, die ondersteuning op het gebied van zelfredzaamheid verstrekt vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
2014
Beëindiging PGB-AWBZ voor
Vanaf 2014 komen alleen cliënten met een verblijfsindicatie nog in
bestaande budgethouders zonder
aanmerking voor een PGB voor AWBZ-zorg. Cliënten met een indica-
verblijfsindicatie
tie voor de functies persoonlijke verzorging en/of verpleging kunnen de AWBZ-zorg in natura ontvangen. Voor de functie begeleiding kan men zich wenden tot de gemeente (voorzieningen vanuit de Wmo).
Meer informatie over het PGB vindt u op de website van Zorgkantoor DWO/NWN (www.zorgkantoordsw.nl). U kunt ook contact opnemen met het team PGB, te bereiken via (010) 242 27 46 of
[email protected].
3 Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN nummer 21
Nieuwe locaties
Zee biedt ruimte aan in totaal 103 cliënten
In deze rubriek vindt u een overzicht
met een verstandelijke beperking die veel
van de onlangs geopende en
begeleiding nodig hebben.
Beschermende Woonvormen van Pameijer
binnenkort te openen locaties van zorginstellingen in de regio’s DWO en
Gebouw Boog is eind 2010 in gebruik
NWN.
genomen; gebouw Zee in mei 2011. Op donderdag 15 september verrichtte de voorzitter van de cliëntenraad samen
Woongebied Polanen te Monster
met twee cliënten de officiële opening
Bethelflat (BW Oude Maasstraat)
van beide gebouwen. Inmiddels heeft
Momenteel werkt Pameijer in Schiedam
iedereen zijn of haar plek gevonden.
aan de realisatie van twee
De cliënten hebben nu een mooi nieuw
Beschermende Woonvormen: de
huis. Ze hebben ieder een ruime zit-/
Bethelflat (BW Oude Maasstraat) en
slaapkamer en een eigen badkamer met
Stadstimmerwerf (BW Stadstimmerwerf).
toilet. Elke kamer komt uit op een ruime
Beide BW’s bieden onderdak aan mensen
gemeenschappelijke woonruimte met
met een psychiatrische beperking. De
keuken. Bovendien hebben alle cliënten
bewoners worden er op alle levensgebie-
toegang tot een buitenruimte.
den ondersteund. Deze ondersteuning
Gebouw ‘Boog’
In Nieuwszorg 18 (juli 2010) hebben wij
vindt plaats op basis van een individueel
De Terwebloem in Poeldijk
ondersteuningsplan.
u geïnformeerd over de ontwikkeling van woongebied Polanen te Monster,
De Bethelflat is bedoeld voor mensen
een grootschalig vervangingsplan voor
van 55 jaar en ouder. Verspreid over
bijna alle zorgwoningen van locatie Het
verschillende etages krijgen de bewoners
Westerhonk. Met de nieuwbouw wil
van de BW een individueel appartement,
’s Heeren Loo de opzet van het terrein
dat geschikt is voor senioren.
moderniseren, onder meer door zoveel mogelijk maatschappelijke functies te
Op 1 november zijn achttien ouder
De BW Stadstimmerwerf wordt
integreren in een gemengde woonwijk.
wordende cliënten van zorgorganisatie
gevestigd in een monumentaal pand dat
Dit past geheel in de filosofie van de
’s Heeren Loo verhuisd naar drie
uit twee delen bestaat: een voormalig
zorgorganisatie, die ernaar streeft om
nieuwbouwwoningen aan de
schoolgebouw en een oud klooster.
de scheiding tussen zorgterreinen en
Van Bergenhenegouwenlaan in Poeldijk.
De woonvorm ligt aan de rand van het
de samenleving te vervagen. In de wijk
Zij zijn afkomstig van het terrein van Het
centrum van Schiedam en grenst direct
Polanen wonen zowel mensen met als
Westerhonk in Monster of komen uit
aan een appartementencomplex, waarin
zonder verstandelijke beperking.
een sociowoning in Poeldijk. De nieuwe
24 individuele appartementen gereali-
woningen behoren tot het complex De
seerd zijn. Het complex heeft een histo-
Terwebloem van Zorginstellingen Pieter
rische kapel, die na restauratie in gebruik
van Foreest (zie Nieuwszorg 19, decem-
genomen wordt als vergaderruimte.
ber 2010) en worden aan ’s Heeren Loo
De bewoners zullen deze vergaderruimte
verhuurd. De woningen hebben elk een
zelf gaan verhuren.
gezamenlijke woonkamer en een keuken. De cliënten beschikken over een eigen zit-slaapkamer en badkamer. Daarnaast is er voor de drie groepen een gezamenlijke Gebouw ‘Zee’
snoezelbadkamer. De dagbesteding wordt
De nieuwbouw betreft twee locaties:
aangeboden in een ruimte binnen het
‘Boog’ en ‘Zee’. Boog is een
gebouw. De cliënten kunnen verder
wooncomplex dat ruimte biedt aan
gebruikmaken van het restaurant en het
in totaal 54 cliënten die aangewezen
terras van Zorginstellingen Pieter van
Beide BW’s beschikken over een
zijn op intensieve zorg. Zij wonen hier
Foreest. Op die manier ontstaan er
ontmoetingsruimte, waar bewoners
‘half beschut’: wel in contact met de
mogelijkheden voor integratie tussen de
elkaar kunnen ontmoeten en van waaruit
maatschappij, maar met voldoende
bewoners van beide zorginstellingen.
zij contacten kunnen opbouwen met de
mogelijkheden om zich terug te trekken.
BW Stadstimmerwerf
buurt.
4 Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN nummer 21
Nieuw gecontracteerde
Overheveling begeleiding naar Wmo
instelling 2012
Vanaf 2013 moeten mensen die voor het eerst of opnieuw een beroep doen op begeleiding zich wenden tot de gemeenten. Vanaf 2014 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor alle mensen die in aanmerking komen voor begeleiding. Wat betekent dit voor zorgaanbieders, gemeenten en cliënten? Per 2013 wordt een deel van de AWBZ overgeheveld naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze overheveling – ook wel decentralisatie genoemd
KinderThuisZorg
– betreft individuele begeleiding en begeleiding in groepsverband aan niet-ver-
KinderThuiszorg is een landelijk wer-
blijfsgeïndiceerde cliënten. Het gaat hierbij om begeleiding van chronisch zieken en
kende zorgonderneming die de best
ouderen, vroeggehandicapten en mensen met een langdurige psychische stoornis.
mogelijke specialistische verpleegkun-
Niet alle AWBZ-functies worden overgeheveld: persoonlijke verzorging, verpleging,
dige zorg biedt aan zieke kinderen van
verblijf, behandeling, individuele begeleiding en begeleiding in groepsverband aan
0 tot 18 jaar. De organisatie levert de
cliënten met een verblijfsindicatie blijven in de toekomst gewoon nog onder de
zorg op de plek waar dat voor zowel
AWBZ vallen.
het kind als de ouders het beste is: thuis, buitenshuis (bijvoorbeeld op
Het is mogelijk dat cliënten een combinatie van zorg ontvangen, waarbij sommige
school of in een kinderdagverblijf) of in
onderdelen onder de AWBZ vallen en andere onder de Wmo. Neem bijvoorbeeld
een Kinderzorghotel.
een cliënt die persoonlijke verzorging ontvangt van een thuiszorgaanbieder, thuis
KinderThuisZorg is AWBZ-erkend en
woont omdat hij geen verblijfsindicatie heeft en een aantal dagen in de week naar
HKZ-gecertificeerd. De goed opgeleide
de dagbesteding gaat. In de situatie tot 1 januari 2013 is dit allemaal nog
verpleegkundigen van de zorgorgani-
gewoon AWBZ-zorg; daarna valt de persoonlijke verzorging onder de AWBZ en de
satie zijn werkzaam in heel Nederland,
dagbesteding onder de Wmo. Om de cliënt de vanuit de verschillende domeinen
vanuit 79 zelfsturende kinderwijkteams.
benodigde zorg te bieden, is een goede samenwerking tussen gemeenten en het
In de regio’s Delft Westland Oostland
zorgkantoor onontbeerlijk.
en Nieuwe Waterweg Noord levert KinderThuisZorg zowel kortdurende als
Door de decentralisatie van begeleiding krijgen regionale zorgaanbieders die in
langdurende zorg.
meerdere gemeenten opereren te maken met meerdere financiers. Dit in tegenstel-
Thuiszorg voor kinderen is in Nederland
ling tot de huidige situatie, waarbij één zorgkantoor de begeleiding inkoopt. Waar
een jonge en nog tamelijk onontgon-
zorgkantoren de landelijke spelregels hanteren rond de inkoop, tarieven en verant-
nen sector. KinderThuisZorg is marktlei-
woording, zijn gemeenten vrij hun eigen keuzes te maken en kunnen zij verschil-
der op het gebied van deze specialisti-
lende uitgangspunten hanteren.
(lees verder pagina 6)
sche zorgverlening en vormt daarmee een belangrijke gesprekspartner van overheid en ziekenhuizen. Vanuit die positie wil de organisatie bijdragen aan een verdere ontwikkeling van de mogelijkheden voor thuiszorg aan zieke kinderen in Nederland.
KinderThuisZorg Postbus 53 7100 AB Winterswijk (088) 020 07 00 www.kinderthuiszorg.nl
Impressie van de bijeenkomst ‘Samen Zorgen’
5 Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN nummer 21
(vervolg pagina 5) Om ervoor te zorgen dat cliënten zo weinig mogelijk merken van de transitie en dat zij de benodigde zorg blijven ontvangen, trekken het zorgkantoor, gemeenten en zorgaanbieders gezamenlijk op. Zo heeft het zorgkantoor bij alle DWO- en NWNgemeenten presentaties gegeven om een beeld te schetsen van wat hen te wachten
Zorgkantoor DWO/NWN scoort ‘goed’ op uitvoering AWBZ 2010
staat in het kader van de decentralisatie. Daarnaast voert het zorgkantoor in beide regio’s overleggen met projectleiders van de gemeenten om de transitie in goede
Als toezichthouder doet de
banen te leiden. Ook vinden er overleggen plaats met de wethouders. Zowel in de
Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) elk
regio DWO als NWN plannen gemeenten en zorgaanbieders kennismakingsoverleg-
jaar onderzoek naar de rechtmatige
gen en/of gaan gemeenten bij de zorgaanbieders op werkbezoek.
en doelmatige uitvoering van de AWBZ door de zorgkantoren. De
In de regio NWN heeft het zorgkantoor onlangs de bijeenkomst ‘Samen Zorgen’
NZa toetst de zorgkantoren op hun
georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomst hebben gemeenten en zorgaanbieders
functioneren op de drie prestatievelden
voornamelijk besproken hoe de decentralisatie van de functie begeleiding vorm-
‘Service aan cliënten’, ‘Zorginkoop
gegeven kan worden en welke kansen zij zien. Aanbieders hebben aangegeven de
en –contractering’ en ‘Moderne
samenwerking met elkaar en met welzijnsaanbieders te zullen zoeken om gemeen-
administratieve organisatie’.
ten een geïntegreerd aanbod te kunnen doen. Gemeenten geven de voorkeur aan dergelijke samenwerkingsverbanden. Door de met decentralisatie gepaard gaande
Onlangs zijn de uitkomsten van het
bezuinigingen zijn gemeenten namelijk genoodzaakt ‘slimmer’ in te kopen.
NZa-onderzoek over het jaar 2010 bekendgemaakt. Zorgkantoor DWO/
Het zorgkantoor blijft het bijwonen van projectleidersoverleggen in de regio conti-
NWN scoort daarbij opnieuw een
nueren en projectleiders zoveel als mogelijk ondersteunen in het transitieproces. In
‘goed’. Vorig jaar behaalde het
de regio NWN organiseert het zorgkantoor op korte termijn een vervolgbijeenkomst
zorgkantoor ook al deze hoogste score.
voor gemeenten, AWBZ-aanbieders en welzijnsaanbieders.
GGZ Delfland dringt separaties terug met project Dwang en Drang In juni 2006 is GGZ Nederland gestart
een geestesziekte. Inmiddels zien we
Separeren houdt in dat patiënten
met het landelijke project ‘Dwang en
in dat het anders moet en kan en is se-
ter bescherming van zichzelf en hun
Drang: Het terugdringen van separaties
pareren echt het laatste redmiddel. Nu
omgeving worden opgesloten in een
en vrijheidsbeperkende maatregelen
willen we de boel niet meer beheersen
aparte kamer. Een separeercel is een
in de GGZ’. Doel van dit project is het
wanneer het dreigt te escaleren, maar
kale kamer met op de grond een
aantal separaties in de GGZ met 10%
proberen we escalatie juist te voorko-
matras, een deken en soms een toilet.
per jaar te verminderen. Wanneer se-
men. We willen nu meer behandelen en
Verder hangt er een klok om de patiënt
pareren toch nodig is, wordt gestreefd
zorgen.”
het bewustzijn van tijd te geven. Er is
naar het verkorten van de separatieduur. De aanleiding voor het project Dwang en Drang vormt de landelijk gewijzigde visie op separeren. In vergelijking met de omringende landen bleken Nederlandse GGZinstellingen relatief snel separatie toe te passen. Hierdoor stond Nederland hoog op de ranglijst van landen met de meest inhumane behandelingen. Yvette Huige, projectleider van het project Dwang en Drang bij GGZ Delfland, vertelt: “Vijf jaar geleden gingen patiënten nog standaard de separeercel in als zij agressief gedrag vertoonden vanuit
Yvette Huige en Ernst Amkreutz
6 Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN nummer 21
dan nog is er sprake van een steeds intensievere crisisbehandeling omdat de patiëntenpopulatie verandert”, zegt Yvette. Volgens Ernst zal de grens waarop het verder terugdringen van separaties niet mogelijk is dan ook een keer bereikt zijn. Waar die grens ligt, is nog niet duidelijk. Ernst is van mening dat de ARGUS-dataset een belangrijke rol gaat spelen bij het bepalen van die grens. Deze dataset maakt het mogelijk om
Comfortroom project Dwang en Drang
voor alle aan het project deelnemende een bord te vinden om op te schrijven,
zorgen voor voldoende afleiding, wat
organisaties het aantal separaties en de
waarop ook de volgende bezoektijd is
incidenten voorkomt.
duur van de maatregel te registreren en
aangegeven. “In de kamer zijn geen
vergelijken. “Op een gegeven moment
plinten en behang te vinden, omdat de
Daarnaast krijgen de patiënten die via
zal waarschijnlijk blijken dat het aantal
patiënt zich aan de plinten zou kunnen
de politie of ambulancedienst bij GGZ
separaties landelijk gezien niet meer
verwonden. Het is dus echt een kale ka-
Delfland binnenkomen in tegenstel-
daalt, omdat dit gewoonweg niet ver-
mer met zo weinig mogelijk prikkels”,
ling tot vijf jaar geleden nu eerst een
der kan dalen”, aldus Ernst.
aldus Ernst Amkreutz, hoofd Stafbureau
gesprek. Tijdens het gesprek wordt
GGZ Delfland.
bepaald of de patiënt de separeercel
Separatie blijft een moeilijke maatregel.
in gaat, of dat hij de afdeling op kan
Het is bijvoorbeeld de vraag waar per-
De door het ministerie van VWS
zonder voor zichzelf en de omgeving
soneel en patiënt zich veiliger voelen:
verstrekte subsidies voor het project
een gevaar te vormen. “Vroeger werd
bij een aanbieder waar vijf separeercel-
Dwang en Drang zijn veelal gebruikt
zo’n patiënt volgens het protocol direct
len bezet zijn, of bij een aanbieder waar
voor het scholen van personeel. Zo
in de separeercel gezet. Nu gaan we
de vijf separeercellen leeg zijn.
leren medewerkers de-escalerend te
sowieso het gesprek aan, ongeacht hoe
Bovendien kan een aanbieder ervoor
werken: zij gaan het gesprek aan met
de patiënt bij ons binnenkomt. Patiën-
kiezen patiënten rustig te krijgen met
patiënten die agressief gedrag verto-
ten zijn immers niet in de psychiatrie
medicatie in plaats van separatie. Het
nen, om hen van dit agressieve gedrag
terechtgekomen om getraumatiseerd
gevolg hiervan is dat patiënten mo-
‘af te praten’. Wanneer ze samen met
te raken, maar om hulp te krijgen”,
gelijk geen pap meer kunnen zeggen
de patiënt tot afspraken zijn gekomen,
aldus Yvette.
en niet meer kunnen bewegen. De
kunnen patiënten, mits zij dit willen, tot
separatie neemt daarmee weliswaar af,
rust komen in een comfortroom. Deze
GGZ Delfland probeert dus zo min mo-
maar het platspuiten van patiënten is
ruimte is met meer comfort ingericht
gelijk te separeren. Wanneer separeren
in Nederland evenmin ethisch verant-
dan de separeercel en is voorzien van
toch moet, houdt de zorginstelling de
woord.
een zithoek en televisie. “Een com-
separatie zo kort mogelijk. Ernst licht
fortroom is soms een goed alterna-
dit toe: “Separeren heeft geen the-
Het bewustzijn om separatie terug te
tief voor de separeercel. Ook kan de
rapeutische meerwaarde, wordt door
dringen is er. Daarbij realiseert GGZ
comfortroom een ‘tussenzone’ vormen
patiënten vaak als onprettig ervaren en
Delfland in 2012 een nieuw gebouw
tussen de separeercel en de eigen
is inhumaan.”
op het terrein aan de Sint Jorisweg in
kamer. De patiënt kiest er zelf voor om
Delft. Het gebouw biedt ruimte aan
naar deze kamer te gaan om tot rust te
Toch denken Yvette en Ernst dat
drie Intensive Care Units, waarvan er
komen”, aldus Yvette.
separatie niet volledig uit te bannen
één kan worden ingericht als klassieke
is. “Het financiële aspect maakt dat
separeercel. Alle drie de units kunnen
Een andere manier om te voorko-
separatie nooit in 100% van de gevallen
– indien de toestand van de patiënt dit
men dat patiënten de separeercel in
te voorkomen is. Ten eerste zijn er de
toelaat – uitgebreid worden qua ruimte
moeten, is hen zoveel mogelijk bezig
financiële middelen niet om één op één
en comfort. Ook komt er een comfor-
te houden. GGZ Delfland zet daarom
begeleiding te bieden aan patiënten
troom. “De combinatie van bewustzijn
sportactiviteiten in, zodat patiënten
die een gevaar voor zichzelf en
en nieuwbouw levert de ideale omstan-
niet de hele dag binnen voor zich uit
hun omgeving vormen. En stel dat die
digheden voor het terugdringen van
zitten te staren. Dergelijke activiteiten
financiële middelen er wel zouden zijn,
separaties”, vindt Yvette.
7 Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN nummer 21
Nieuwe versie AZR Implementatie AZR 3.0 Met ingang van 1 augustus 2011 is
goede wachtlijst voor AWBZ-zorg te
van het Centrum Indicatiestelling Zorg
Zorgkantoor DWO/NWN overgegaan
hebben. Daarom heeft er in AZR 3.0
(CIZ). Om te kunnen declareren op cli-
op AZR 3.0. Zorgaanbieders konden
een verfijning plaatsgevonden en zijn
ëntniveau is het noodzakelijk om in AZR
de overgang naar de nieuwe versie van
de ‘leveringsstatussen’ geïntroduceerd:
3.0 de partnerindicaties te vullen.
AZR maken tot uiterlijk 1 november. Op
de zorgaanbieder geeft via het berich-
deze datum dienden alle ketenpartijen
tenverkeer aan het zorgkantoor door
De partnerindicaties moeten met
op AZR 3.0 over te zijn.
of de cliënt ‘actief wachtend’, ‘wens
terugwerkende kracht tot 1 augustus
wachtend’, ‘slapend wachtend’, of ‘in
aangevraagd worden. De aanmeldfunc-
Het ministerie van VWS en het College
zorg’ is. Ook ‘einde zorgvraag’ is een
tionaliteit van het CIZ kent echter een
voor Zorgverzekeringen (CVZ) hebben
leveringsstatus. De leveringsstatussen
beperking, waardoor het technisch niet
de ontwikkelingen in het berichtenver-
vormen de basis voor de landelijke
mogelijk is om vanaf het moment van
keer nauwlettend in de gaten gehou-
wachtlijsten.
aanvraag langer dan vijf werkdagen terug in de tijd gaan. Om die reden
den. De eerste weken na de implementatie van AZR 3.0 bleek het aantal
Met de overgang op AZR 3.0 is het
is afgesproken dat aanbieders hun
berichten landelijk achter te lopen bij
voor zorgaanbieders van belang om de
partneraanvraag direct doen bij de
het verwachte aantal. Door de inspan-
leveringsstatus van alle zorgeenheden
overgang naar AZR 3.0. Vanaf dat mo-
ningen van de zorgaanbieders is het
(zowel functies als ZZP) per cliënt te
ment – en dus niet met terugwerkende
berichtenverkeer inmiddels weer op het
controleren. De landelijk afgesproken
kracht tot 1 augustus – is het verplicht
normale niveau.
beslisbomen gaan namelijk uit van de
om deze partnerzorg op cliëntniveau te
meest gangbare situaties. Doordat
declareren via het AW319-bericht.
Wachtlijstinformatie uit AZR 3.0
elke ketenpartij haar eigen conversie
Een grote verandering in AZR 3.0 is de
gedaan heeft, kan het voorkomen dat
VECOZO
wijze waarop de landelijke wachtlijsten
voor sommige cliënten de status niet
Landelijk is afgesproken dat het AZR-
tot stand komen. Met de gegevens die
juist is. Zorgaanbieders dienen de juiste
berichtenverkeer via het VECOZO scha-
in AZR 3.0 verzameld worden is het
leveringsstatus uiterlijk 31 december
kelpunt (VSP) AWBZ dient te lopen.
mogelijk om diverse analyses te maken,
2011 aan te leveren.
Via dit VSP kunnen ketenpartners hun AZR-berichten eenduidig en bevei-
zoals een analyse van de doorlooptijden per doelgroep. Deze doorlooptij-
Partneropname (ZZP0)
ligd versturen. Het VSP vormt hierbij
den kunnen tevens getoetst worden
Met ingang van AZR 3.0 krijgt de niet
het centrale punt, waar ook controles
aan de (Treek)normen voor maatschap-
voor verblijfszorg geïndiceerde (ofwel
uitgevoerd worden. Met ingang van 1
pelijk aanvaardbare wachttijden.
meeliftende) partner bij een partnerop-
januari 2012 sluit Zorgkantoor DWO/
name in een AWBZ-instelling een ‘zelf-
NWN volledig aan op het VSP-AWBZ
Voor zowel cliënten, zorgaanbieders
standige’ ZZP0-indicatie. Deze indicatie
voor het ontvangen en versturen van
als zorgkantoren is het van belang een
loopt via de aanmeldfunctionaliteit
AZR-berichten.
Personele wijzigingen In dienst: Tanja Groeneveld per 1 juli 2011, als proces analist Jeroen Hansen per 1 augustus 2011, als medewerker PGB Renske Kok per 1 juli 2011, als zorginkoper Care Kerem Yalçinkaya per 7 november 2011, als medewerker Overeenkomsten Uit dienst: Per 1 december 2011: Inge Huitzing
Prettige feestdagen
8 Nieuwsbrief Zorgkantoor DWO/NWN nummer 21
