NIEUWSBRIEF november 2012 - nummer 2012-5
Inhoudsopgave Top 5 hits NVRB
1
Van het bestuur..., Verenigingsgegevens
2
Nieuwsberichten, Agenda
2
De Pen ... Tim Bedford, oproep thema's NVRB lezingen
3
Verslag NVRB excursie Volkeraksluizen
4
Verslag Nationaal Congres Risicomanagement
5
Risicozoeker 17: Bestrijding buiten beeld
6
Wetenschapswaardigheden
7
Uit de media, Colofon
8
Top 5 hits NVRB Nu de laatste maanden van het jaar zijn aangebroken is ook de tijd van het terugblikken weer begonnen. Dit keer zal onze terugblik niet direct een betoog bevatten om het belang van ons vakgebied te benadrukken. Het is onder andere via deze nieuwsbrief namelijk al diverse malen duidelijk gemaakt dat dit belang niet meer te ontkennen is. Daarom wil ik u nu graag een keer meenemen in een terugblik op een proces wat ik altijd doorloop als webmaster. De website van de NVRB (www.nvrb.nl) wordt regelmatig verfrist met nieuwe artikelen, aankondigingen, nieuwsberichten en nieuwslinks. De nieuwslinks bevatten links naar nieuwsberichten gerelateerd aan ons vakgebied en deze zijn afkomstig van diverse bronnen. Middels zogenaam de “google alerts” ontvang ik wekelijks links naar nieuwsberichten aan de hand van eerder gedefinieerde zoekcriteria (bijvoorbeeld ‘risico’ ‘veiligheid’ ‘reliability’). Op basis van deze alerts maak ik één keer in de twee weken een selectie en plaats ik de meest interessante nieuwsberichten op de website als nieuwslink. Het is duidelijk dat mijn subjectieve oordeel leidend is bij het bepalen of een nieuwsbericht al dan niet interessant is voor de bezoekers van de website. Gelukkig kan ik een klein beetje toetsen of ik een redelijke inschatting heb gemaakt. Dit omdat de administrator rechten mij de mogelijkheid geven het aantal ‘hits’ per nieuwslink te bekijken. Aangezien het aantal ‘hits’ van veel factoren afhankelijk is, geeft dit overzicht ook alleen een grof beeld. Het is echter wel interessant om te zien welke nieuwsberichten door de bezoekers van de site het meest aantal keren zijn geopend. Dit inzicht kan ik bovendien meenemen om in de toekomst te bepalen welke nieuwsberichten voor de bezoekers van de website wellicht interessant zijn. Hierbij de top 5 nieuwslinks: Nummer
Titel van het nieuwsbericht
# hits
1
Legislators give OK to grid reliability act
918
2
How do reliability-based program improve safety?
774
3
Hoogleraar pleit voor efficiënter onderhoud productiesystemen
724
4
Nieuwe versie wegwijzer Machinerichtlijn
623
5
Deskundigen: Veel mis met bestrijding Moerdijk
619
Mocht deze top 5 u in negatieve zin verrassen is het altijd mogelijk tips te geven voor extra zoekcriteria en/of bronnen. Ook andere tips voor het ver beteren van de website zijn uiteraard welkom. Hopelijk blijft u daardoor in de toekomst net zoveel plezier beleven aan het bezoeken van de website (inclusief de nieuwslinks) als ik heb als webmaster met het beheer. Ronny van den Heuvel Bestuurslid Public Relations + Webmaster NVRB
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Van het bestuur...
Verenigingsgegevens
Beste leden,
Het doel van de NVRB is "bijdragen aan de ontwikkeling van de ana lyse en beheersing van risico's en bedrijfszekerheid alsmede de toe
De brand bij Chemiepack met alle gevolgen zijn genoegzaam bekend.
passing en kwaliteit daarvan te bevorderen door kennisoverdracht en
Daar hoeven we het niet over te hebben. Sinds afgelopen zomer is er
uitwisseling van ervaring."
echter weer een chemiebedrijf in de problemen geraakt, te weten Odfjell Aanmelding lidmaatschap en wijziging gegevens leden
gelegen in de Europoort.
Secretariaat NVRB Het opvallende is dat bij het tankopslag en overslagbedrijf (lokatie met 285
Karolina Wojciechowska
tanks) geen groot ongeval heeft plaats gevonden, maar dat het niet voldeed
p/a HKV lijn in water
aan de geldende veiligheidsvoorschriften. Gevolg; Locatiedirecteur
Botter 1129
onstslagen, alle tanks noodgedwongen geleegd voor inspectie en onder
8232 JN Lelystad
houd, contract door buurman Shell opgezegd, later ook Odfjell Maritiem
0320 - 294 211
(OTM) stilgelegd en uiteindelijk ongetwijfeld hoge boetes. Totale kosten?
[email protected]
Nu nog niet bekend, maar laten we het houden op tientallen miljoenen.
Wat dat betreft komt het qua ordegrootte in de buurt van Chemiepack.
Aanmelding en informatie NVRB-bijeenkomsten Secretariaat en/of via de website www.nvrb.nl
Het niet bewust zijn dan wel het negeren van veiligheidsrisico's kan dus grote gevolgen hebben, ook als het nog niet tot ongevallen heeft geleid.
Nieuwsberichten...
Namens het bestuur, Bert Knegtering
Op de NVRB-site vindt u o.a. de volgende nieuwsberichten: - Risico nemen
Agenda
- Internationale handel vraagt om risicobeheersing - Wat bedrijven nodig hebben voor adequaat supply chain
IPMA-IG Risicomanagement lezingen
risk management
De laatste IPMA Interessegroep Risicomanagement 2012 vindt plaats op
- Hoogleraar waarschuwt voor gevaren veiligheid bij grote bedrijven
3 december.
- Veiligheid tunnels steeds hoger
- Nucleaire waakhond VS verdoezelt risico van overstromingen
NVRB lezingenavond "Rekenen aan overstromingsrisico's in Nederland"
- Onafhankelijke auditors toetsen rijkswegen op verkeersveiligheid
7 november 2012, zie ook elders in deze nieuwsbrief.
- 'Veiligheid miljarden te duur'
- De mythe van droge voeten doorgeprikt
8th Risk and Design Symposium 21 november 2012, Aula TU Delft, Mekelweg 5. Naast presentaties en
Voor alle informatie gaat u naar
papers zal er 's middags afscheid genomen worden van Prof. dr. B.J.M.
http://www.nvrb.nl/nieuws.html
(Ben) Ale in verband met zijn pensionering. Floodrisk 20-22 november 2012, World Trade Center, Rotterdam. Conferentie over alle aspecten van overstromingsrisico en de beheersing daarvan. Zie www.floodrisk2012.net
Emeritaat prof. dr. ir. H.A.J. de Ridder Op vrijdag 23 november 2012 zal professor Hennes de Ridder, hoogleraar methodisch ontwerpen in de Civiele Techniek, zijn af
ESREL 2013 Zondag 29 september - woensdag 2 oktober 2013, Beurs van Berlage, Amsterdam. Zie http://www.esrel2013.org
scheidsrede uitspreken. De titel van deze rede is "Een bouwwerk is veel meer dan de som der delen." De academische plechtigheid vindt plaats in de Aula van de TU Delft, Mekelweg 5, Delft. Aanvang is om 15u00 en na afloop is er gelegenheid om persoonlijk afscheid te nemen van professor De Ridder en zijn echtgenote.
- pagina 2 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
De Pen ... Tim Bedford Ik was bestuurslid van NVvB toen wij beslo
voor offshore energie onderzoek wordt eveneens in Strathclyde opgericht.
ten om de vereniging samen te voegen met
Als erkenning voor al deze activiteiten is de universiteit op de shortlist voor
de contactgroep risicoanalyse (CRA) om zo
de “university of the year” award van Times Higher Education...de resul
de NVRB te vormen onder het voorzitter
taten daarvan komen uit in November. Dat wij hard werken aan kennis
schap van Wim de Rijke. Een jaar later werd
uitwisselen is in ieder geval duidelijk!
ik zelf voorzitter van de vereniging, en werk te ik met een ontzettend enthousiast bestuur
De Technology and Innovation Centre geeft grote mogelijkheden voor
(o.a. Luc Smit, die mij de Pen overhandigd
risico-analyse. Wij hebben net ons eerste project achter de rug, waarin wij
heeft).
gekeken hebben naar strategische investeringsbeslissingen rondom on
Kort nadat ik het voorzitterschap overdroeg kreeg ik een baan als hoog
derhoud voor offshore wind energie. Wij zullen een belangrijk onderdeel
leraar aan de Universiteit van Strathclyde in Glasgow (“Strathclyde” is de
worden van een expertise cluster in “asset management”. Dit komt naast
naam voor het gebied rondom de rivier Clyde die door Glasgow stroomt).
onze al bestande links met de industrie: samen met een paar collega’s in
Daar ben ik nog steeds als Professor of Risk and Decision Analysis aan
Management Science heb ik het Risk Consortium opgericht. Dit is een “
de Business School verbonden. Met mijn gezin woon ik buiten Glasgow
industry club” met o.a. Scottish Power, DSTL, Scottish Water, Health and
in de buurt van Loch Lomond in het prachtige Schotse platteland.
Safety Executive, Railway Safety, en Sellafield. Met deze bedrijven kijken wij naar zaken van gemeenschappelijk belang, regelen wij studenten
Schotland (en de UK) geeft een heel andere omgeving om in te werken.
projecten, voeren wij onderzoeks- en consultingprojecten uit enz. Een
Het land is groter, de dichtheid van mensen kleiner, en bedrijven leken
goede balans tussen toegepast en fundamenteel onderzoek, en goede
minder interesse in wetenschappers te hebben. Dat betekent dat het
connecties met het onderwijs programma hebben wij nu dus bereikt.
moeilijker is voor verenigingen zoals de NVRB. Ik ben lid geworden van de Safety and Reliability Society, een zuster organisatie van NVRB, en in
Inmiddels spreken mijn kinderen met prachtige schots accenten, en heeft
het begin heb ik een Central Scotland afdeling opgericht, maar veel animo
mijn vrouw een goedlopende academische carrière als Hoofddocent
was er niet (de meest actieve afdelingen zijn in Bristol – rondom de
Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Glasgow. Toch voelen wij ons
luchtvaart industrie- en Aberdeen vanwege olie en gas).
allemaal nog steeds heel sterk verbonden met onze vrienden en kennissen in Nederland. Ik ben, en blijf, lid van de NVRB en lees altijd de Nieuwsbrief
Ook anders is de grotere schaal waarop de regering geld beschikbaar
met belangstelling (en het is leuk dat Peter Blanker – die ooit bij mij afstu
maakt voor onderzoek en (meer recentelijk) voor samenwerking tussen
deerde – nog steeds de Nieuwsbrief redigeert). Het gaat de vereniging
universiteiten en het bedrijfsleven. Ik ben zelf redelijk succesvol geweest
goed – dat is duidelijk.
in het binnenhalen van dit soort projecten. Nu ben ik bijvoorbeeld bezig
Tim Bedford
met een project over windenergie en windturbine beschikbaarheid onze kerheid. ECN is een van de partners hierin.
Oproep thema's NVRB lezingen Regelmatig organiseert de NVRB lezingenavonden op een centrale
Inmiddels ben ik lid geworden van het senior management team van de Universiteit van Strathclyde, als “Associate Deputy Principal”, waarin ik werk met de Principal (de grote baas) juist op het gebied van samenwer king met externe organisaties. Dit is het een erg spannende periode voor Strathclyde. De Principal, Sir Jim McDonald, is hard bezig om de reputa tie en capaciteit van de universiteit op te bouwen.
lokatie in Nederland. Na een inloop met de mogelijkheid tot het eten van een broodje, worden steeds twee lezingen gehouden. Uiteraard is er altijd ruim voldoende tijd en gelegenheid voor interactie en discussie tussen het publiek en de presentatoren. Om in staat te zijn om avonden te organiseren, die ook interessant zijn voor een groot deel van de NVRB leden en andere geinteresseerden,
Over het laatste jaar hebben wij een investering van £89M in een nieuw Technology and Innovation Centre gemaakt (dat is nu nog een groot gat in de grond, maar de deuren openen begin 2014); het eerste UK Fraunhofer Centre is geopend; onze Advanced Forming Research Centre (een sa menwerking met Rolls Royce, Boeing, Mettis en ongeveer 30 andere groot en kleinere bedrijven) wordt flink uitgebreid omdat na 2.5 jaar werken de 5 jaar groei targets al behaald zijn. Tevens hebben we een Power Networks Demonstration Centre geopend samen met de elektriciteit netwerkbedrij ven waarin smartgrid technologie getest kan worden; een nieuw Centre
doen we graag een oproep om suggesties en ideeen aan te leveren. Zelf denken we al aan thema's als: - Tunnelveiligheid; - Veiligheid in de olie- en gasindustrie; - Betrouwbaarheid van netwerken. Graag vernemen we uw suggesties en op- en aanmerkingen om de lezingenavonden nog beter aan te laten sluiten bij de wensen. Neem vooral contact op met de webmaster, bestuur of via het secretariaat.
for Continuous Manufacturing voor farmaceutische producten , samen met een cluster van internationale farma-bedrijven; en het nieuwe UK centrum - pagina 3 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Excursie Volkeraksluizen
Achtergrondinfo
Op dinsdag 25 september 2012 werden ruim 20 leden van de NVRB
De Volkeraksluizen vormen de verbinding tussen het Hollandsch Diep
welkom geheten bij het Volkeraksluizencomplex voor een excursie.
en het Volkerak. De sluizen zijn in 1967 voor het eerst in gebruik ge
Na ontvangst in het onlangs nieuw opgeleverde bediengebouw nam Joost
nomen en bestaan uit drie beroepskolken en een recreatiekolk. De
Seesink van waterdistrict Haringvliet van Rijkswaterstaat Dienst Zuid-
Volkeraksluizen zijn in de periode 2007-2011 gerenoveerd en waar
Holland ruim de tijd om alle “ins en outs” van het complex toe te lichten.
nodig vernieuwd.
Zie het grijze kader voor een kort beeld. De Volkeraksluizen zijn een belangrijk punt in de Rijn-Scheldeverbin Na kritische vragen over onder andere de renovatie welke het complex
ding. Per jaar passeert hier 240 miljoen ton laadruimte (geladen en
onlangs heeft ondergaan mochten de leden in twee groepen een kijkje
ongeladen schepen), goed voor een file vrachtwagens van drie keer
nemen bij de bediening van het sluizencomplex. Hoewel het verzoek was
de wereld rond. Het is ook een belangrijk punt voor schepen om be
het bedienend personeel niet al teveel te storen, lieten deze graag zien
voorraad te worden of bemanningen af te lossen, want de vaarweg
hoe het een en ander functioneerde.
kruist hier de snelweg A29.
Na het kijkje in de keuken van het bedienend personeel volgde een korte
Het dagelijks beheer en onderhoud van dit sluizencomplex vindt plaats
bezichtiging van een van de sluizen en de basculebrug. Dit gaf een goede
op basis van prestaties en wordt ervaring opgedaan met het zogeheten
indruk van het schutproces, de omvang van de passerende schepen, de
‘Risicogestuurd Beheer en Onderhoud’: Op basis van risicoanalyses
drukte en dus de belangrijke functie van het complex.
is de prestatie van het complex bepaald waarna het beheer en onder houd hierop wordt afgestemd.
Aan het einde van deze bezichtiging werd koers gezet naar een van de horecagelegenheden in Willemstad waar met een drankje en hapje nog enige tijd werd doorgepraat over de indrukken die op het complex waren opgedaan. Al met al was het een zeer geslaagde middag. Graag willen we via deze weg Joost Seesink (en RWS Dienst Zuid-Holland) nogmaals bedanken voor de gastvrijheid evenals Joris ter Heijne voor de organisatie vanuit de NVRB. Ronny van den Heuvel Hieronder een impressie aan de hand van een aantal foto's, gemaakt door Ronny van den Heuvel en Gea Kolk.
- pagina 4 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Nationaal Congres Risicomanagement Het grootste risico is de mens Risicomanagement ontwikkelt zich langzaam maar zeker. Wil het slagen, dan moet het vanaf de top gesteund worden, moet de leiding het goede voorbeeld geven, mogen mensen falen en moeten opdrachtgever en le verancier gezamenlijk optreden. En dan nog blijft gelden: de mens is het grootste risico. Het zijn de belangrijkste observaties tijdens het drukbe zochte Nationaal Congres Risicomanagement op 9 oktober in de ReeHorst in Ede. Voor alle duidelijkheid: risicomanagement betekent niet dat risico’s uitge sloten worden, want dat kan niet. Wel dat ze onderkend worden, en dat
dige ingreep. Een opeenstapeling van fouten - naar de monitor kijken en
de kans op missers en de gevolgen ervan beperkt worden.
niet naar de patiënt, een assistent het werk van de arts laten doen, vol wassendoses aan een kind geven – leidt tot dit tragische einde van een
Geen ego’s
jong, gezond leven. En met hem overkomt dit vijftigduizend mensen per
Het ontbreken van ego’s, samen aan een droom werken, falen is geen
jaar in zijn land. Dat zijn meer slachtoffers dan alle ongevallen in het hele
optie: zie daar de ingrediënten van Martijn Smitt van Strukton Civiel. Zijn
land bij elkaar. Het zit hem in geld, organisatie – één of twee specialisten
bedrijf heeft, samen met de Zuid-Koreanen, in dat land een kilometerslan
’s nachts of in het weekend op vijfhonderd bedden is in Nederland niet
ge tunnel door een zeestraat aangelegd. Natuurlijk, de techniek moet in
ongebruikelijk – hygiëne (artsen die hun handen niet wassen, operatieka
orde zijn, maar de factor mens is allesbepalend om een dergelijk complex
mers die in tien minuten worden schoongemaakt) en het niet erkennen
project onder tijdsdruk tot een goed einde te brengen.
van fouten door artsen.
Experts vertrouwen
Volwassener
Dean Kashiwagi, hoogleraar aan de Arizona State University, legt uit wat
Risicomanagement wordt steeds volwassener. In Nederland hebben
Best Value Procurement inhoudt. Laat de expert, de opdrachtnemer,
onder andere Rijkswaterstaat, ProRail en diverse aannemers hier al veel
vooral bepalen hoe hij werkt en bemoei je daar niet mee als opdrachtge
ervaring mee. Niet alleen bespaart het tijd en geld, het maakt het samen
ver (dit geldt uiteraard ook binnen organisaties). “Don’t manage the expert!”
werken aan projecten ook veel aangenamer.
Overschrijdingen in tijd en geld zijn vrijwel altijd de schuld van de opdracht
Bron: www.crow.nl
gever. Zoek dus de beste specialist op en vertrouw op zijn vakmanschap. Contracten blijven wel nodig, maar laat de aannemer die desnoods zelf opmaken. En zodra je het contract moet gaan lezen, zit je in de problemen. Praten moet wel, graag zelfs, maar dan om elkaar tijdens de bouw op de hoogte te houden, te melden waar de schoen wringt en vast te stellen wat elke partij kan doen om problemen uit de wereld te helpen. Doordesemd Jeevan Perera is risicomanager bij NASA in Houston. Als er één bedrijf op de wereld doordesemd is met risicobeheersing is het dit wel. Risico’s worden hier zowel top-down als bottom-up consequent gemeld. En meteen wordt de meest deskundige verantwoordelijk gemaakt om het risico te beheersen. Risicomanagement is bij NASA een methodiek, maar zeker ook een cultuuraspect. De uitdaging van de organisatie mag er wezen: mensen naar Mars sturen.
Info en presentaties Meer informatie over het Nationaal Congres Risicomanagement is te
Ziekenhuizen Risicomanagement is niet alleen van belang in bouw en infrastructuur.
vinden op de website van CROW: http:www.crow.nl. De presenta
Wat te denken van ziekenhuizen. Paul Barach, Amerikaanse arts, gespe
ties zijn daar ook te vinden, of rechtstreeks via: http://www.crow.nl/n
cialiseerd in risicomanagement, vertoont een schokkende film. Een vijf
l/Congressen/Congressen-Nationaal-Congres-Risicomanage
tienjarige jongen uit de VS overlijdt onnodig na een betrekkelijk onschul
ment-2012/Presentaties-Congres-Risicomanagement-2012.html
- pagina 5 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Bestrijding buiten beeld Risicozoeker 17, door Johan de Knijff Als in een laatste ademtocht heeft de Adviesraad Gevaarlijke Stoffen nog een advies doen uitvlieden. Het ministerie van Infrastructuur&Milieu dat voor de opheffing verantwoordelijk is, weet het nóg vluchtiger te maken: het rapport is niet te downloaden bij de taakopvolger. En dat terwijl er, zeker in vergelijking met eerdere kritiek op bijvoorbeeld groepsrisicoge bruik, geen onvertogen woord valt. De titel is "Visie op ontwikkeling van letselcriteria - voor preventief gebruik door hulpverleningsdiensten", en brutaler dan twee aanbevelingen voor nieuwe factoren in rampsituaties wordt het nergens. Zelfs nu het onderwerp meteen terugkomt in een in terprovinciaal voorstel over toelaatbare piekrisico's en bij terugvertaling naar responsvermogen van hulpdiensten, valt niet meteen op dat het een akelig gebrek aan risicobeheersing blootlegt. Om dat gebrek te onthullen, moeten we even terug naar de hulpverleners die in de vorige risicozoeker zo paradoxaal buiten de beheersing van een ongeval vielen. Met daar als voorbeeld een brandverloop dat wordt terug gebracht tot één fase waarin bouweisen 100% beperking realiseren. Bij
De tijd staat horizontaal, met als nulpunt het constateren van een ongeval.
gifwolken kennen we een soortgelijke versimpeling: de blootstelling duurt
Verticaal staat een gevolgmaat, met bijvoorbeeld nivo T1 (onherstelbare
maximaal een half uur, los van daadwerkelijke bestrijding. Vanwege
schade binnen 1 uur te voorkomen). Hoeveel schade (in deze figuur be
zelfredzaamheid wordt daarbovenop tot 90% reductie van de blootgestel
perkt tot impact op personen en versimpeld tot een niet bestreden ge
den ingeboekt. En tot slot worden alle soorten getroffenen via vaste fac
vaarsbron) daadwerkelijk gaat optreden is een functie van de hulpverle
toren getotaliseerd tot doden, waarmee daadwerkelijk geleverde genees
ning. De T1-getroffenen bijvoorbeeld waarvoor pas ná 1 uur capaciteit is,
kunst uit beeld verdwijnt. Uiteraard stoelen die begrenzingen op kwalitatief
zullen overlijden. Het voorbeeld met één triagepunt T1 is modelmatig uit
aannemelijke effecten van hulp en kloppen die omrekenfactoren voor een
te breiden tot de oranje lijn met alle grenswaarden. Daarboven overlijden
representatief ongeval, maar de geldigheid van die modellen neemt bij
getroffenen, hoe verder eronder des te minder het letsel. Het schema geeft
grotere ongevallen rap af tot nihil bij rampomvang. Uiteraard is het dan
dus een indicatief verband tussen tijdige hulpomvang en voorkómen ge
wat lastig om nog uit maatgevende ongevallen de gewenste hulpverle
zondheidsschade. Kernachtiger: hoe meer bestrijding, hoe minder doden.
ningscapaciteit te bepalen. Waarna regionale risicoprofielen, operatione
Wat geen afweging is voor een preventieofficier die de capaciteit uitrekent
le prestatiebehoeftes, rampenbestrijdingsplannen, en zo verder aan pre
in de Veiligheidsregio, maar een bestuurlijk oordeel vergt met democrati
ventieve parafernalia, een boeiende bron worden van adhoc-oordelen en
sche controle.
gedachtensprongen.
Daar ontstaat groot onbehagen. In het besef dat we dit soort rampen niet
De kern van het probleem zit uiteraard in de combinatie van ramp (per
kunnen uitsluiten, zijn er bij bestaande hulpverleningscapaciteit altijd on
definitie een ongevalsomvang met grootschalige hulpopbouw) en model
gevallen waarbij schades ontstaan, doden vallen zelfs, die te voorkomen
lering die zowel tijdsdynamiek als daadwerkelijke bestrijding mist. Met als
waren geweest, ook gegéven het opgetreden ongeval. Bovenstaand
gevolg dat schadebeperkingen worden berekend op basis van hulpdien
model maakt een dilemma expliciet.
sten die nog niet ter plaatse zijn of in die omvang in de Veiligheidsregio
Enerzijds moet recht gedaan worden aan allerlei maatschappelijke
helemaal niet bestaan. Maar ze zijn wel vóórondersteld: bij schadebeper
waarden die leiden tot uiterste inzet bij -en zichtbaar herstel na- een on
kende maatregelen als brand vertragen, vluchtwegen benutten, gewonden
geval, anderzijds zijn er direct voelbare kosten om preventief bestrijdings
afvoeren. Ook lijken opkomsttijden ongevoelig voor meer files en minder
capaciteit operationeel te houden. Terugrekenen wat de benodigde capa
uitrukposten, worden trappen ondanks stijgende percentages ouderen en
citeit is, vereist dat expliciet gemaakt wordt hoe vaak of hoeveel "onnodi
obesen onverminderd vlot genomen, beschermen gebouwen tegen gif
ge" slachtoffers toelaatbaar zijn.
wolken geheel los van bedienbare ventilatie en afsluitbaarheid van bijvoor
Zo'n normstelling is voor een lokaal bestuur meer dan een brug te ver.
beeld winkelcentra, kortom: ontstaat een steeds grotere kloof tussen pa
In veel gemeenten is de benodigde hulpverleningsomvang daarom in het
pier en praktijk.
midden gelaten. Geholpen door afkapcriteria in veiligheidsregio's waar
Dat laatste AGS-advies maakt tijdens de onschuldige afleiding van twee
"niet als reëel te beschouwen grote ongevallen" en "geen onderdeel van
factoren duidelijk wat hulpdiensten (niet) waarmaken en dat ergens
basisscenario's" de sfeer een beetje gezellig houden. En waar vervolgens
(on)toereikende capaciteit is vastgesteld. Het volgende schema vat de
vrijwel niemand zit te wachten op een AGS-methode die helpt de gevolgen
redenering samen (bewerking uit genoemd advies).
voor de gezondheid van gekozen bestrijdbaarheid kwantitatief weer terug in beeld te brengen. - pagina 6 -
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RISICOANALYSE EN BEDRIJFSZEKERHEID
Wetenschapswaardigheden
Binnen SABARIS is onderzocht hoe de belangen vanuit de stakeholders
Omgevingsgericht Asset Management
dat bekijkt wanneer in de levenscyclus van een asset welk onderhoud
Ir. M. (Marieke) Hietbrink – AT Osborne
uitgevoerd dient te worden. Daarnaast is onderzocht hoe de omgeving het
beste gemanaged kan worden gedurende de onderhoudsprojecten.
meegenomen kunnen worden in een deterministisch optimalisatie model
De komende jaren dient er veel (achterstallig) onder houd uitgevoerd te worden aan de wegen in Neder
Als cases diende het onderhoudsproject aan de A20 van Kleinpolderplein
land. Dit veroorzaakt overlast: onderhoudswerk
tot Terbregseplein en het Belgisch wegenonderhoudsproject aan de E17
zaamheden beperken de beschikbaarheid van het
tussen Antwerpen en Gent. Het bijzondere aan het A20 project is dat beide
wegennetwerk en daarmee de bereikbaarheid binnen Nederland. Dat in
rijrichtingen na elkaar zeven dagen geheel dicht zijn geweest. Dit betekent
combinatie met de effecten van de crisis, de steeds hoger wordende
dat met name de directe omgeving van de weg (de weggebruikers, de
verwachting van gebruikers en de vraag naar duurzaamheid vraagt om
omwonenden en de bedrijven naast de weg) veel overlast ondervonden
een integrale benadering van het onderhoud. Deze integrale benadering
van het onderhoud. Om te meten hoe Rijkswaterstaat deze directe omge
kennen we onder de term ‘Asset Management’. Modern asset manage
ving het meest tevreden kan houden is gebruik gemaakt van de ‘Expec
ment betekent bewuster omgaan met het beheren van het areaal waarbij
tancyDisconfirmationTheory’. Hierbij is onderzocht in hoeverre de volgen
het functioneren van het object centraal staat. Dit betekent dat de onder
de aspecten de uiteindelijke tevredenheid van de directe omgeving
houdsbehoefte wordt vertaald naar prestaties, risico’s en kosten, zodat er
beïnvloeden:
een heldere afweging plaats kan vinden over het al dan niet ingrijpen in
1. De verwachtingen die de directe omgeving heeft over het onderhoud
een netwerk.
2. De ervaringen van de directe omgeving tijdens het onderhoud 3. De invloed van de verwachtingen en ervaringen (en de discrepantie)
Voor het beheer, onderhoud en ontwikkeling van de verkeersmanagement
op de uiteindelijke tevredenheid over het onderhoud
netwerken maken het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en Agent schap Rijkswaterstaat afspraken door middel van een Service Level
Om de tevredenheid te bepalen zijn de omwonenden, de weggebruikers
Agreement (SLA). Er worden vaak hoge kosten gemaakt om de weg zoveel
en de bedrijven zowel voor als na het onderhoud ondervraagd door middel
mogelijk beschikbaar te houden en zo te voldoen aan de Service Level
van enquêtes, waarbij vooraf de focus lag op het meten van de verwach
Agreement (SLA). Op dit moment wordt de omgeving nog weinig betrok
tingen en na de tijd op het meten van de ervaringen. Conclusie van het
ken bij de vaststelling en implementatie van de onderhoudsstrategie.
onderzoek is dat het resultaat van het onderhoud, de uiteindelijke verbe
Sterker nog, uit onderzoek blijkt dat er nog weinig inzicht is in de wensen
tering ten opzichte van de nulsituatie, de grootste invloed heeft op de te
en eisen van de omgeving. Bij het plannen van onderhoud is vaak niet
vredenheid van de omgeving. Hoe meer de ondervraagden vonden dat
bekend of gebruikers bijvoorbeeld liever een weekendafsluiting, een
de situatie na het onderhoud is verbeterd, en hoe meer dit – in positieve
weekafsluiting of een gehele afsluiting willen. Rijkswaterstaat wordt als
zin – afwijkt van hun verwachting over het resultaat, des te groter is de
organisatie door het Ministerie afgerekend op het behalen van de doel
tevredenheid. Voor het managen van projecten betekent dit :
stellingen uit de SLA’s. In de praktijk vindt deze beoordeling echter plaats
*) Schep niet te hoge verwachtingen over het resultaat;
in een veel breder verband. Ook de tevredenheid van burgers en lokale
*) Zorg ervoor dat mensen geïnformeerd worden over de werkzaamheden
bestuurders is van belang. Daarnaast dient ook gekeken te worden naar
zowel vooraf als tijdens het onderhoud (de geïnformeerde mensen waren
de prestaties van betrokken aannemers en de kwaliteit van het te onder
meer tevreden);
houden object. Meer dan ooit stellen de betrokken belanghebbenden eisen
*) Verbreed wanneer mogelijk de scope van het project om ervoor te
aan de manier van uitvoeren van de werkzaamheden in het onderhoud.
zorgen dat de situatie na het onderhoud er op vooruit gaat.
Het toegenomen belang van de tevredenheid van betrokken stakeholders
Zoals genoemd is er vanuit het onderzoek tevens een deterministisch
brengt tevens risico’s met zich mee. Daarom heeft AT Osborne in samen
optimalisatie model ontwikkeld. In dit model kunnen de belangen van de
werking met vijf partners (universiteiten en instituten) onderzoek gedaan
omgeving meegenomen worden om te bepalen hoe en wanneer er inge
naar ‘omgevingsgericht asset management’. Hierin worden belangen van
grepen wordt in de levenscyclus van de asset. Het model is toegepast op
stakeholders meegenomen in het optimaliseren van onderhoudsstrate
de A20. Het model laat zien welke interventiestrategie er het beste geko
gieën voor de hele levenscyclus van een asset. Dit onderzoek genaamd
zen kan worden (bijv. alle objecten tegelijk onderhouden of ieder jaar een
‘SABARIS’ (Stakeholder Benefits and Road InterventionStrategies) is
object) en welke interventie maatregelen er het beste getroffen kunnen
onderdeel van het ERA-Net programma 2010 dat zich richt op het verbe
worden voor het verkeer (zoals 4-0 systeem, gehele afsluiting; hier ligt een
teren van het management van het Europese Wegennetwerk.
verkeerssimulatie model voor de regio Rotterdam aan ten grondslag). Meer informatie over de aanpak, de uitkomsten van het SABARIS onder zoek en het optimalisatiemodel zijn te vinden in het SABARIS rapport dat naar verwachting voor het einde van het jaar openbaar wordt gemaakt. - pagina 7 -
www.editoo.nl
Indien onbestelbaar retour: Secretariaat NVRB, Botter 1129, 8232 JN Lelystad Naast dat het SABARIS onderzoek inzicht geeft in de optimale interven
COLOFON
tiestrategie voor een schakel en/of netwerk, kan het ook gebruikt worden om ervoor te zorgen dat er meer omgevingsgericht omgegaan wordt met
De NVRB-nieuwsbrief is een periodieke uitgave van de Nederlandse
de assets. Het optimalisatiemodel biedt handvatten om ervoor te zorgen
Vereniging voor Risicoanalyse en Bedrijfszekerheid.
dat bij het plannen van onderhoud de juiste afwegingen gemaakt worden
waarbij naast de werkelijke kosten tevens wordt gekeken naar ‘de kosten’
Redactie NVRB-nieuwsbrief
voor de omgeving. Dit in combinatie met het managen van de omgeving
Peter Blanker, Ronny van den Heuvel
voor en tijdens een project zal zowel de kosteneffectiviteit als de tevre
denheid verhogen.
Bijdragen aan deze uitgave van: Peter Blanker, Ronny van den Heuvel, Karolina Wojciechowska, Ruben Jongejan, Tim Bedford, Joris ter Heijne, Gea Kolk, Marieke Hietbrink,
Uit de media
Johan de Knijff, Bert Knegtering.
Hoofd rampendienst Italië stapt boos op
Redactieadres
Zeven Italiaanse seismologen zijn door de rechter veroordeeld tot 6 jaar
Peter Blanker
celstraf en 9 miljoen euro schadevergoeding, omdat ze niet hadden ge
p/a RWS Dienst Infrastructuur
waarschuwd voor de aardbeving in 2009. De seismologen hadden gezegd
Postbus 20.000
dat er weinig kans op een aardbeving was, maar een dag later stortte de
3502 LA Utrecht
halve stad l’Aquila in bij een flinke beving.
T: 06 - 1516 9411
Het hoofd van de rampendienst vindt dat de wetenschappers niet gedre
[email protected]
ven zijn door persoonlijke belangen en steeds hebben gezegd dat het niet
mogelijk is een aardbeving nauwkeurig te voorspellen. Hij vindt de veroor
Sluitingsdatum kopij voor de volgende nieuwsbrief:
deling “een grote fout” en stapt daarom op. Ook wereldwijd zorgt het
15 januari 2013
vonnis voor ontzetting: “wetenschappers dienen vrij en onafhankelijk te
(c) 2012 NVRB
kunnen spreken, zonder kans op strafvervolging".
Bron: nrc.next, 16 oktober 2012
Alle bijdragen in deze nieuwsbrief zijn geschreven op persoonlijke titel, tenzij anders vermeld. Wilt u (delen van) deze nieuwsbrief gebruiken
Bestuurders niet eerlijk over veiligheid
of heeft u kopij? Neem dan contact op met de redactie en/of bestuur!
Dat Provincie Zuid-Holland stelt dat de veiligheidscultuur over het alge meen voldoende is, verbaast hoogleraar risicobeheersing Eelco Dykstra. “Hoe is dat mogelijk als je weet dat het tankopslagbedrijf Odfjell 22 jaar lang de boel kon verwaarlozen?” Dykstra vindt dit een typisch voorbeeld
Gemalen vanuit één punt bediend
van hoe bestuurders zich indekken, dempend gedrag van papieren tijgers.
Het waterschapsbedrijf Limburg heeft een voor Nederland uniek systeem
Het zelfreinigend vermogen van bedrijven is in zijn ogen een drogbeeld.
ontwikkeld waarmee de 14 Limburgse zuiveringsinstallaties en 144 gema
De focus moet ook op onveiligheid, het gaat er om welke risico’s we als
len vanuit één punt bediend kunnen worden. Ook alle afvalwaterzuive
samenleving willen lopen. Meer inspecties en verhoogd toezicht leiden
ringsinstallaties worden straks centraal geregeld. Het lost onder andere
niet gegarandeerd tot meer veiligheid: de economie is sterk afhankelijk
ook het probleem op om van steeds ingewikkeldere en verschillende
van juist deze bedrijven en daar is het lokaal bestuur zeer gevoelig voor.
software op de diverse lokaties.
Als oplossing ziet Dykstra graag meer doorzettingsvermogen en een
Bron: Algemeen Dagblad, 16 oktober 2012
Europese aanpak van de multinationals. Nederland kan daarop invloed uitoefenen via de Europese Commissie en organisaties als CEN. Bron: Trouw, 16 oktober 2012 - pagina 8 -
