nummer 4 - december 2003 INSPANNINGEN VOLHOUDEN Inleidende toespraak door Lodewijk DE WITTE

De nieuwsbrief van het

Provinciaal Forum voor Inbraakpreventie nummer 4 - december 2003

INSPANNINGEN VOLHOUDEN Inleidende toespraak door Lodewijk DE WITTE Een jaar geleden heb ik gezegd dat inbraakpreventie alle aandacht verdient en dat de provincie hierbij een ondersteunende en coördinerende rol wil opnemen. Met het forum werken we aan deskundigheidsbevordering van de technopreventieve adviseurs. Met de invoering van de fiscale maatregel (art. 106 tot 109 van de programmawet van 8 april 2003) wordt op federaal niveau aangestuurd dat kleine handelaars en zelfstandige ondernemers zich beter zouden beveiligen tegen inbraak. Om dit op een degelijke manier te doen, wordt gesteld dat er gratis advies kan bekomen worden bij de lokale technopreventieve adviseur. Deze adviseur moet de handelaar de nodige uitleg geven over welke technische maatregelen nodig zijn om het de inbrekers moeilijker te maken. Dit is goed voor de handelaars. Het probleem is dat de huidige technopreventieve adviseurs zich bekwaam voelen voor het geven van preventieve adviezen aan particuliere woningen. Wat handelscentra en winkels betreft, duiden ze zelf op de nood aan meer gespecialiseerde opleiding en kennis. Het forum heeft niet geaarzeld en van deze algemene vergadering gebruik gemaakt om u beter te kunnen informeren over een aantal aspecten van beveiliging die nuttig kunnen zijn bij het geven van een advies. Deskundige sprekers zullen elk vanuit hun praktijkervaring en kennis van beveiligingsmaterieel meer inzichten verschaffen. Graag vraag ik uw aandacht voor de volgende denkpiste die we verder moeten verkennen. Indien de eigenaar het technopreventief advies ook correct opvolgt, dan betekent dat de woning of handelszaak beter beveiligd is. In het recente nummer van het Nederlands tijdschrift SEC (september 2003, nr. 4) stelt men op basis van 10 jaar politiemonitor vast dat "meer blauw op straat gemiddeld

genomen geen bijdrage levert aan meer veiligheidsgevoelens bij burgers. Zo ook is - voor het allereerst in onderzoek - aangetoond, dat de toepassing van een paar uiterst simpele inbraakpreventieve maatregelen (goed hang- en sluitwerk, buitenverlichting, enzovoort) een gigantisch hoog rendement heeft in het voorkomen van inbraak." Indien deze stelling klopt, dan is het nodig dat we de ambities bijstellen. Het Vast Secretariaat voor Preventie zou hierover eveneens moeten reflecteren en adviezen geven om beleidsconclusies te trekken. Ik stel vast dat er maar beperkte menskracht wordt geïnvesteerd in het geven van techno preventief advies omwille van andere prioritaire politie- of preventietaken. Niet alleen verneem ik dat men er niet altijd in slaagt meer adviezen te geven dan dat er inbraken zijn geteld. Bovendien zou er jaarlijks nauwelijks 1% van het aantal woningen of panden worden bereikt! En dan nog enkel in die politiezones waar men techno preventieve adviseurs kan inzetten. Om enig structureel effect te bekomen moet er meer gericht geografisch advies worden gegeven en niet aan de enkeling die erom vragen of die het slachtoffer is geworden. Een diefstalgevoelige wijk bijvoorbeeld moet pro-actief en op relatief korte termijn benaderd worden door een ploeg van technopreventieve adviseurs. Wat de premie betreft voor personen die daadwerkelijk het advies opvolgen, zijn er eveneens bijkomende impulsen nodig. Niet elke burger kan hierop terugvallen. De federale staat steunt slechts enkele gemeenten. Gelukkig de burger die er woont of hij die in een gemeente woont waar een premiestelsel is ingevoerd met louter gemeentelijk budget. Vermits politie en preventiewerkers hun handen vol hebben met andere taken en er bijkomende inspanningen nodig zijn, is er de denkpiste om deze adviestaak te laten uitvoeren door vrijwilligers (naar analogie met vrijwilligers bij de dienst slachtofferhulp of de brandweer of het Rode Kruis). Deze vrijvervolg op p. 2

1

willigers moeten uiteraard goed opgeleid zijn, geïnteresseerd, technisch onderlegd, te vertrouwen en goed omkaderd door een coördinator bij politie of preventiedienst. Deze werkzaamheden kunnen gebeuren tegen een kostenvergoeding, bijvoorbeeld aan een ritme van twee dagen per maand of 8 adviezen per maand per vrijwilliger. Met een sterkere ploeg kan dan gepoogd worden om jaarlijks 10% van de woningen te bereiken en de eigenaars te informeren en adviseren over een betere beveiliging. Het moet de betrachting zijn om op een beperkte periode (3 tot 5 jaar) minstens de helft van de woningen te voorzien van een preventief advies.

24 / 9 / 2003 provinciehuis Vlaams-Brabant

INSPANNINGEN VOLHOUDEN

Inleidende toespraak door Lodewijk DE WITTE

vervolg van p. 1

ALGEMENE VERGADERING FORUM Programma van de dag Toespraak door de gouverneur Lodewijk De Witte.

Uiteenzetting van het project Risico Advies Middenstand (RAM) door Paul Schoukens, commissaris bij de federale politie te Asse.

Om het advies nog vlotter te laten verlopen en de bewoners/eigenaars onmiddellijk op de hoogte te brengen van wat er best wordt vervangen aan de woning, of met welke eenvoudige ingrepen een raam minder diefstalgevoelig wordt, is een handige checklist uitgewerkt door enkele mensen van de kerngroep. Het is nog even wachten op de lay-out en het drukken. Deze checklist die gratis ter beschikking wordt gesteld, zal elke techno preventieve adviseur ondersteunen en zijn of haar taak vergemakkelijken.

Toelichting over de veiligheid in grote winkelcentra door de heer Couturier, veiligheidsdienst van het shoppingcentrum Wijnegem. Voorstelling inzake het nut en de efficiëntie van bewakingscamera's in handelszaken door Walter Van Dingenen van de firma GE-Interlogix Belgium.

Kortom: samen zoeken naar de meest praktische en haalbare kaart om zoveel mogelijk degelijke adviezen te geven, is de boodschap. Inbraak is een van de grootste zorgen van de bevolking, het bestuur en van de veiligheidsdiensten. De inspanningen verlopen traagjes, misschien is een hogere versnelling nodig.

De plaatsing en het gebruik van veiligheidspaaltjes (ram-paaltjes) en het wettelijk aspect, Caroline Neirinckx en Chris Godfroid van de firma Came.

Graag wil ik u danken voor uw inzet om het in onze provincie veiliger te maken. Uw advies en preventieve tips moeten duidelijk maken dat elke burger ook een verantwoordelijkheid draagt. Ik wil nog benadrukken dat er naast de individuele maatregelen, ook op buurtniveau impulsen nodig zijn zodat de buurman spontaan toezicht houdt op je woning. Ik hoop en ben ervan overtuigd dat u ook de komende jaren even actief zal blijven en samen met de burger het volhoudt om de dieven buiten te houden.

Reflecties op beveiliging en technopreventie in het licht van privacy door professor Paul De Hert.

2

RAM

Risico Advies Middenstand Paul Schoukens - commissaris Federale politie te CSD Asse

OMSCHRIJVING RAM-PROJECT De afkorting RAM staat voor RISICO ADVIES aan de MIDDENSTAND inzake overval en werd ontwikkeld door de toenmalige rijkswacht. Concreet werd door de politie aan de handelaar een preventieaanbod gedaan om het overvalrisico te beperken. Doelstelling hierbij was het risicobewustzijn van de handelaar te verhogen. Het RAM-project werd getest in de omschrijving van de stad Halle en de gemeenten Beersel, Bever, Dilbeek, Galmaarden, Herne, Kapelle-op-den-Bos, Pepingen en Meise. Fenomeen gewapende overval is basis van het project Uit de criminaliteitsanalyse van 1995 voor het toenmalige rijkswachtdistrict ASSE kwam tot uiting dat er een fenomeen "gewapende overval" ontstond. Opvallend hierbij was de vaststelling dat handelszaken evenveel risico lopen om overvallen te worden als kredietinstellingen. Het project richtte zich niet tot kredietinstellingen gezien zij over een georganiseerd veiligheidssysteem beschikken. Daartegenover kenmerken de meeste handelszaken zich door een groot gebrek aan veiligheidsinzicht. Tevens waren zij in sommige gevallen vragende partij om veiligheidsaanbevelingen terzake te krijgen. Beperking tot een aantal handelszaken De doelgroep werd afgebakend omdat niet alle handelszaken konden bediend worden. Op basis van het fenomeen gewapende overval te ASSE en risicodragende parameters (max. 1 of 2 personeelsleden in de zaak, aanwezigheid cash geld, geen eigen veiligheidszorg, risico openings- en sluitingsuren) werd het project beperkt tot 5 soorten handelszaken: ❚ apotheken ❚ benzinestations ❚ krantenwinkels ❚ superettes ❚ videotheken met een mogelijke uitbreiding naar de fast food sector. Enquête om te peilen naar behoeften handelaars. Een volgende stap was het peilen naar de behoeften van de handelaars terzake. In maart 96 werden 212 handelaars aangesproken. Hierbij kwam naar voor dat ongeveer 50 % van de handelaars een individuele veiligheidsanalyse van hun bedrijf wensten. Zij kregen vooral graag advies betreffende: ❚ omgang met verdachte handelingen ❚ gedrag tijdens overval ❚ veilige openings- en sluitingsprocedure ❚ omgang met cash geld Preventie-aanbod Op basis van de enquête en de bezoeken kregen de handelaars die wensten mee te werken, het volgende aanbod:

3

❚ uitvoering van een eerste veiligheidsdoorlichting bij 100 handelaars gedurende het derde trimester '96 (tevens nulmeting); ❚ in december '96 ontving de handelaar de nodige documentatie; ❚ een tweede doorlichting in het begin van '97 die een evaluatie mogelijk maakte van de inspanning van de medewerkende handelaar; Veiligheidsdoorlichting De veiligheidsdoorlichting werd destijds uitgevoerd door de sectorwerker (rijkswacht) die hiervoor over een handleiding beschikt. De doorlichting omvat 19 veiligheidsitems waarbij een score wordt toegekend op100. Dit wordt vertaald in een individueel veiligheidsrapport met vermelding van de sterke en de zwakke punten. Voor de zwakke punten werden er aanbevelingen gegeven ter verbetering van de veiligheid inzake overvalrisico. Het toepassen van RAM is echter geen sluitende garantie tegen een overval. RAM is wel het zoeken naar de juiste mix van beveiligingsmaatregelen, om het risico zo klein mogelijk te houden. Resultaten eerste veiligheidsdoorlichting. Uit de verwerking van de eerste veiligheidsdoorlichting bleek het volgende: ❚ voorafgaandelijk gaf de prognose een laag veiligheidsniveau tussen de 40 en 60/1OO ❚ per handelaar vraagt dit een inspanning van ongeveer 2 uren (bezoek + uitschrijven rapport) HANDELSZAKEN (85) APOTHEKEN BENZINESTATIONS KRANTENWINKELS SUPERETTES ALGEMEEN

(17) (24) (28) (16) (85)

gemiddelde veiligheidsscore (op 100) 47 58 48 54 52

met als zwakke punten: ❚ ontbreken van een afroomkluis; ❚ ontbreken van een anti-graaikap; ❚ zeer onveilige openingsprocedure; ❚ onveilig bewaren van het kasgeld; ❚ weinig gebruik aan elektronische beveiligingsmaatregelen; ❚ gebrek aan visuele aanduiding van bestaande veiligheidsvoorzieningen; ❚ niet correct afromen van het kassageld; AFROOMKLUIS = anti-overval In het project wordt aangedrongen op het installeren van een afroomkluis en anti-graaikap om volgende redenen: ❚ een overvaller is er op uit om : ❚ zo snel mogelijk te handelen (een overval duurt gemiddeld minder dan 2 minuten) ❚ zo veel mogelijk geld buit te maken (gemiddelde buit in '95 ± 20.000 BEF (500 euro) )

zo min mogelijk kans op alarmering, ontdekking door derden of herkenning. ❚ een afroomkluis is een verankerde box met inwerpsysteem aan de kassa waarbij het teveel aan kasgeld automatisch wordt afgeroomd en daarmee niet bereikbaar is voor de overvaller vermits er een tijdsverlaging op zit van minimum 5 minuten. Dit maakt het voor de overvaller onaantrekkelijk een overval te plegen.

❚

Het RAM-LOGO Het logo bestaat uit de kop van een ram met daarnaast het logo van de toenmalige rijkswacht. Dit geheel werd omringd door de kleuren van de rijkswacht waarin is vermeld Risico Advies Middenstand.

RAM

❚ Om de onaantrekkelijkheid nog te vergroten, wordt ook de aanschaf van een anti-graaikap gepromoot. Deze, bij voorkeur verankerde, graaikap belet het zicht op de inhoud van de kassa en bemoeilijkt de overvaller een greep in de kassa. ❚ Uit de enquête is tevens gebleken dat er bij de handelaar enige bereidheid tot medewerking is op voorwaarde dat dit hem niet veel tijd en niet teveel geld kost. RAM-STICKER = VEILIGHEIDSLABEL De handelaar kan zijn veiligheid nog verhogen door het aanbrengen van de RAM STICKER als veiligheidslabel en dit op ooghoogte aan de ingang winkel. Zo weet, na de nodige publiciteit, de potentiële overvaller dat deze handelaar meedoet aan het project RAM en er bij deze handelaar dus minder gemakkelijk iets te rapen valt.

Voor dit logo werd gekozen om 4 volgende redenen : ❚ de afkorting RAM dekt de inhoud want ze staat voor risico advies aan de middenstand; ❚ de naam RAM klinkt en komt goed over; ❚ de horens van de RAM wijzen op een verdediging tegen de overvaller; BESLUIT De ambitie RAM te implementeren in andere steden en gemeenten werd jammer genoeg niet gerealiseerd. Door de hervorming van de politiediensten kwam dit project in de vergeethoek terecht. Het blijft echter de moeite waard te overwegen dit initiatief nieuw leven in te blazen en aan een nieuwe ontwikkeling binnen de politiewerking te koppelen.

Implementatie in andere steden en gemeenten Bedoeling was RAM te implementeren in andere steden en gemeenten. Interesse is reeds getoond in Leuven, Vilvoorde, Lennik, .. Destijds waren er contacten met de veiligheidsverantwoordelijken van de benzinestations SHELL die het RAM-project wensten te standaardiseren voor gans België (500 stations over heel België).

VEILIGHEID IN GROTE

WINKELCENTRA

Carol Couturier (Immobilën Hugo Ceusters N.V)1

Om de veiligheid in grote winkelcentra alsook in winkels van een kleinere omvang te verhogen, kunnen tal van maatregelen genomen worden.

VEILIGHEID IN GROTE WINKELCENTRA

1de heer Couturier is werkzaam voor de firma Immobilën Hugo Ceusters N.V., makelaars en beheerders van industriële gebouwen, winkels en kantoren verslag opgesteld door Claire Loozen.

BRANDVEILIGHEID De zones toegankelijk voor het publiek, de technische ruimtes en gemene delen kunnen uitgerust worden met een rookdetectiesysteem dat bij de detectie van rook intern alarm veroorzaakt en tevens extern alarm doorgeeft aan een meldcentrale. Rookevacuatie Bij dit systeem zorgen opengaande ramen en dakgedeelten voor een natuurlijke evacuatie van rook. Rookgordijnen zorgen voor een geleiding van de rook vanaf de zone waar de rook/brand is ontstaan naar de dichtsbijzijnde rookevacuatie uitgang. Dit systeem treedt

4

automatisch in werking. In trappenhallen wordt een apart systeem voor ventilatie en rookevacuatie aangebracht dat manueel en bij noodzaak kan gebruikt worden. Sprinklers Alle grote verkoopruimtes die voor het publiek toegankelijk zijn dienen een automatische hydraulische brandblusinstallatie (sprinkler) te hebben. De installatie staat onder permanente waterdruk. De sprinklerkoppen treden in werking op het ogenblik dat er een temperatuur ontstaat van 60 à 80 °C. Een waterstraal spuit op een diffusieplaatje en veroorzaakt een waterverneveling die het vuur blust. Naast de sprinklers dienen de nodige haspels en snelblusmiddelen voorzien te worden.

Signalisatie Uitgangen, vluchtwegen en nooduitgangen dienen duidelijk aangegeven te zijn. Gebruikte materialen en compartimentatie Bij het ontwerpen van de plannen en bij het bouwen dienen zoveel als mogelijk bouwmaterialen met verhoogde brandweerstand gebruikt te worden. Ook het compartimenteren van het gebouw verhoogt de brandweerstand. INBRAAKBEVEILIGING Door het gebruiken van elektronische beveiligingsinstallaties, magneetcontacten, detectoren, videodetectie kan een hoge graad aan beveiliging bereikt worden. Daarnaast wordt de plaatselijke dispatching bemand en worden controlerondes uitgevoerd. D I E F S TA L P R E V E N T I E Diefstalpreventie door het gebruik van preventiemiddelen zoals: ❚ gebruik van inbraakwerende materialen ❚ het beperken van ramen ❚ het vrijwel onbereikbaar inplanten van ventilatieroosters ❚ de zichtbare aanwezigheid van apparatuur voor inbraakdetectie ❚ het onmiddellijk herstellen van beschadigingen ❚ binnen en buiten een goede verlichting aanbrengen ❚ het verrichten van controlerondes ❚ het aantal toegangen beperken. CAMERABEWAKING EN VIDEO-OPNAME Het gebruik van camerabewaking met daaraan gekoppelde video-opname en de mogelijkheid om foto's af te drukken is vooral belangrijk in het geval van bewijsvoering. De combinatie van zichtbare en onzichtbare camera's leveren het beste resultaat om inbraak en diefstal te detecteren en te bestrijden.

VEILIGHEID IN WINKELS BRANDVEILIGHEID Door het plaatsen van een rookdetectiesysteem met melding aan een meldkamer kan de brand vroegtijdig ontdekt worden, kan een efficiëntere interventie gebeuren en wordt de schade beperkt. INBRAAKBEVEILIGING Uit cijfergegevens blijkt dat het verlies van goederen in de distributiesector voor 35 % te wijten is aan diefstal door cliënten. 45 % van het verlies is toe te schrijven aan diefstal door eigen personeel, 10 % wordt veroorzaakt door leveranciers en 10 % door verschillende oorzaken, waaronder inbraak. Om het risico van indringing te vermijden bestaan er diverse systemen. Inbraak preventie tegen vreemde indringers ❚ inbraakvertragende rolluiken ❚ een goede verlichting van de vitrine en de zaak bij ontstentenis van rolluiken ❚ vitrine- en ladekasten sluiten ❚ vitrineglas met een inbraakwerende film gebruiken ❚ indien de kassa van buiten zichtbaar is, ledig de kassa voor sluiting en laat de lade open staan ❚ verwijder waardevolle voorwerpen uit de vitrine ❚ plaats degelijk hang- en sluitwerk

5

❚ doe regelmatig onaangekondigde bezoeken aan de winkel, ook 's nachts en in het weekend. Inbraakpreventie eigen personeel ❚ recupereer sleutels wanneer een personeelslid de zaak verlaat of vervang de sloten ❚ zorg ervoor dat de sleutel of de combinatie van een geldkoffer niet in de zaak aanwezig is. D I E F S TA L P R E V E N T I E T I J D E N S D E OPENINGSUREN Meest diefstalgevoelige producten: ❚ dameskleding ❚ alcohol en rookwaren ❚ CD's, DVD's en videocassettes ❚ GSM-toestellen en toebehoren ❚ herenkledij ❚ elektronisch materiaal ❚ voedingsmiddelen. Maatregelen om vervreemding tijdens de openingsuren tegen te gaan: ❚ zorg voor alert, goed opgeleid en gemotiveerd personeel ❚ zorg voor oogcontact met de klanten ❚ beveilig de artikels ❚ de winkelorganisatie: breng een ordelijke, overzichtelijke structuur aan in de winkel ❚ zorg voor een goed afgesloten stockageruimte ❚ laat de leveranciersingang niet onbewaakt open ❚ beperk de artikels die de klanten gelijktijdig mogen passen BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN ❚ zorg voor beveiligde deuren, ramen en verluchtingsroosters ❚ vele inbraken gebeuren via een aanpalend pand. Beperk of voorkom dat men via de tuin, het hekwerk, leidingen e.d. zich kan verplaatsen naar uw gebouw ❚ het plaatsen van rampalen voorkomt dat men met een wagen de etalage binnen kan rijden ❚ plaats rolluiken met stormhaken die niet kunnen verwijderd worden. I N R I C H T I N G VA N D E W I N K E L Door de indeling en schikking van de rekken, kasten, paskamers, kassa's e.d. kan men de kans op winkeldiefstal sterk reduceren: ❚ plaats de kassa steeds bij de uitgang ❚ richt de winkel zo in dat men via de kassa moet passeren bij het verlaten van de winkel ❚ gebruik geen volledig afgesloten paskamers ❚ zorg ervoor dat je een goed zicht hebt op de paskamers, bijvoorbeeld door het plaatsen van een spiegel ❚ plaats rekken voldoende ver van elkaar ❚ hang rekken niet overval zodat ontvreemding sneller opgemerkt wordt ❚ stel de rekken zo op dat men vanaf de kassa een goed doorzicht heeft in de gangen ❚ plaats kleine voorwerpen in de omgeving van de kassa of in vitrinekasten ❚ zorg ervoor dat je vanuit de stockageruimte een goed zicht hebt op de winkel, bijvoorbeeld door het plaatsen van een doorkijkspiegel ❚ zorg voor een inkommelding van de klanten ❚ plaats camera's en videobewaking en richt deze vooral op de in- en uitgangen en op slecht zichtbare zones ❚ plaats een diefstaldetectiesysteem aan de uitgang van de winkel en eventueel ook aan andere niet voor de klanten bestemde uitgangen.

Nut en efficiëntie van

camera's

bewakingscamera's in handelszaken1

Camerabewaking Closed Circuit Television (CCTV)

Closed Circuit Television (CCTV) is een camerabewakingssysteem dat werkt op basis van een gesloten bekabelingscircuit. In vergelijking met de televisie is dit een systeem dat enkel beschikbaar is voor zij die rechtstreeks aangesloten zijn.

Waar & wanneer Te gebruiken in: ❚ Residentieel ❚ commerciële activiteiten ❚ openbare instellingen ❚ omgevingen waar camerabewaking een goede aanvulling of alternatief kan bieden voor permanente bemande bewaking of controle.

Persoonlijke levenssfeer De wet op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (8 december 1992) voorziet in een aantal principes en verplichtingen voor de gebruiker van een camerabewakingssysteem. De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer ziet toe op de naleving van deze wet. Volgens deze Commissie worden beelden, voor zover zij betrekking hebben op één of meerdere natuurlijke personen die geïdentificeerd zijn of kunnen worden, aanzien als persoonsgegevens. De wet is van toepassing indien er sprake is van verwerking van beelden. Voor camerabewakingssystemen is deze wet dus van toepassing ongeacht het feit of de beelden al dan niet bewaard worden. Uitzonderingen op het toepassingsgebied zijn de verwerking van persoonsgegevens voor journalistieke, artistieke of literaire doeleinden alsook de verwerking door de inlichtingen- en politiediensten.

Verplichtingen van de gebruiker Informatieplicht Het is niet toegestaan om personen te filmen zonder deze hiervan op de hoogte te brengen. De informatie betreffende het bestaan en het doel van een camerasysteem moet duidelijk aangegeven worden bij voorbeeld via pictogrammen en een informatiebord. Deze informatie is zichtbaar ten laatste op het moment dat de betrokken personen in het beeld van de geïnstalleerde camera's verschijnt. 1Toelichting gegeven door de heer Walter Van Dingenen van de firma GE-Interlogix Belgium.

De informatie bevat minstens volgende gegevens: ❚ naam en adres van de verantwoordelijke of zijn vertegenwoordiger;

6

❚ de doeleinden van het systeem; ❚ het bestaan van de rechten van toegang en verbetering van de betrokkenen. Aangifteplicht Voorafgaandelijk aan de ingebruikname moet een camerabewakingssysteem aangegeven worden aan de Commissie met het oog op de opname ervan in het openbaar register van de geautomatiseerde verwerkingen. Persoonsgegevens verwerken, zonder hiervan een aangifte in te dienen, is een strafbaar feit. Belangrijk bij de aangifte is het doel van het voorziene systeem zo goed mogelijk te omschrijven, de wijze van opname en bewaring te preciseren en vooruitziend te zijn betreffende de verschillende mogelijke situaties waar opgenomen beelden nuttig kunnen blijken. De Commissie of de bevoegde rechter kan nagaan of de aangegeven doelstellingen overeenstemmen met de werkelijke doelstelling. Veiligheid van verwerking Veiligheidsmaatregelen moeten voorzien zijn om vervreemding van opgenomen beelden en het gebruik van deze beelden voor andere doeleinden dan deze voorzien in de aangifte te voorkomen. Rekening houdend met de huidige numerieke opnamemogelijkheden en de mogelijke manipulatie van deze opnames, moeten eveneens maatregelen getroffen worden om de echtheid van de beelden te kunnen waarborgen. Principes Eis van proportionaliteit: bij het voorzien van een videobewakingssysteem moet rekening gehouden worden met een aantoonbare noodzakelijkheid van een dergelijk systeem en het falen van andere eerder uitgeprobeerde maatregelen. Het voorziene systeem mag niet overmatig zijn en moet zich concentreren op het beoogde doel.

Security toepassingen ❚ ❚ ❚ ❚

Observatie toepassingen

Observatie toepassingen ❚ Controle van verkeersDiefstal of vandalisme stromen Verboden zones ❚ Alarm verificatie Persoonlijke veiligheid ❚ Handelszaken ❚ Shopping centers ❚ Controle van massa-evenementen ❚ Controle van openbare plaatsen ❚ Controle van personeel ❚ Parking bewaking ❚ Productiecontrole ❚ enz…

Voordelen van CCTV Camerabewaking zorgt voor verhoogde efficiëntie en snellere detectie van problemen. Volgende voordelen komen in aanmerking: ❚ Beperking van de kosten voor controle en bewaking ❚ Snellere reactie in geval van problemen ❚ Positief voor het veiligheidsgevoel ❚ Eenvoudig en betrouwbaar ❚ Discreet ❚ Identificatie van verdachten ❚ Efficiënt beheer van gegevens ❚ Geen rechtstreekse confrontatie met het gevaar

CCTV Control Systems Het grootste deel van de geïnstalleerde camera's zijn vast opgesteld. Voor sommige toepassingen kan het nuttig zijn om de operator de mogelijkheid te geven om de camera te richten naar een gebeurtenis, deze te volgen en erop in te zoomen. Dit is mogelijk door een camera te monteren op een gemotoriseerd voetstuk (Pan&Tilt unit) en gebruik te maken van een zoomlens. Bij domecamera's is de camera oriënteerbaar gemonteerd en is een behuizing voorzien van een ondoorzichtige of transparante koepel

Telemetry Het sturen van de camera (telemetry) kan op verschillende manieren gerealiseerd worden: ❚ Via dezelfde coax als waar het videosignaal doorgestuurd wordt. ❚ Via twisted pair om grotere afstanden te overbruggen. ❚ Via glasvezelverbindingen om tot 40 km afstand te overbruggen zonder tussenversterker.

Domes Domecamera's hebben eenzelfde functie als beweegbare camera's maar zijn compacter, kunnen veel sneller bewegen (400°/s) en zijn discreter. Het is moeilijk te onderscheiden waarnaar de camera gericht is door gebruik te maken van een ondoorzichtige koepel. Het mechanisme van een domecamera is lichter uitgevoerd doordat het beschermd is van weersinvloeden en omdat de cameramodule veel compacter is. Met vandaalbestendige uitvoeringen kunnen domes ook ingezet worden op gevoelige sites.

Opname In de meeste toepassingen is een opname van beelden wenselijk of zelfs noodzakelijk. De opname kan nuttig zijn en gebruikt worden als bewijsvoering bij criminele feiten.

multiplexer gebruikt. Een videorecorder heeft een horizontale resolutie van ongeveer 300 TV lijnen in zwart/wit en 240 TV lijnen in kleur. Indien een beter resultaat gewenst is gaat de voorkeur naar een Super-VHS toestel met een horizontale resolutie van ongeveer 400 TV lijnen. Men moet er rekening mee houden dat de kwaliteit van het opnametoestel en de camera's overeenstemt. Videorecorders zijn opgebouwd uit een groot aantal bewegende delen die een regelmatig onderhoud vereisen. Het is ten zeerste aangewezen om een onderhoud ongeveer om de 10.000 uren uit te voeren. En het toestel om de 3 à 5 jaar te vervangen. Het reinigen van de videokoppen en de vernieuwing van cassettes is van groot belang. Bij een hoog veiligheidssysteem zal men gebruik maken van 31 cassettes voor iedere dag van de maand en deze na één jaar vervangen.

Digitale opname De groeiende vraag naar een betere opnamekwaliteit, meer flexibiliteit, lagere onderhoudskosten en minder omslachtige procedures voor de stockage van opnames leidde tot de ontwikkeling van nieuwe producten. We onderscheiden twee principes voor de digitale opname: ❚ Single Channel Digital Recorder Dit is de digitale versie van de videorecorder die uitgevoerd is met een gelijkaardige bediening en die met een veel hogere kwaliteit en grotere opslagcapaciteit de beelden zal stockeren. Ook zeer bruikbaar voor bestaande installaties waar de videorecorder aan vervanging toe is. ❚ Digital Video Multiplexer Recorder Dit is een combinatie van een multiplexer en een opnametoestel. Door een harde schijf in te bouwen in de multiplexer bekomt men een compact toestel en een aantrekkelijke prijs. Hierdoor bekomt men een optimale samenwerking tussen multiplexer en harddisk recorder zonder ingewikkelde configuratie. Zeer nuttig voor systemen waar een hoge beeldkwaliteit en snelle opzoeking van opgenomen beelden een vereiste is. Het feit dat er geen cassettes meer moeten vervangen worden, vereenvoudigt de veiligheidsprocedures. Indien de opnamecapaciteit niet voldoende zou blijken kan men het systeem steeds uitbreiden met bijkomende harde schijven.

Standaard camera’s

Discrete camera’s

Analoge opname

Een volledige en zeer technische Power Point presentatie werd door de heer Van Dingenen ter beschikking gesteld voor de techopreventieve adviseurs. Op eenvoudige aanvraag kan u deze via Patrick De Pauw per email ontvangen.

Tot op heden was het meest gebruikte systeem de Time Laps Videorecorder. Het verschil met de gewone videorecorder is de mogelijkheid om opnames uit te voeren gedurende een langere periode, het aangeven van datum en uur op de opgenomen beelden en de mogelijkheid om de opname te starten met een alarminformatie. De langere opnameduur bekomt men door in te spelen op het aantal opgenomen beelden per seconde. Een vermindering van het aantal opgenomen beelden per seconde vertaalt zich in een langere opnameduur op eenzelfde cassette van 180 min. Het aantal beelden per seconde per camera daalt nog sterker indien men een

7

2

veilighei Het wel en wee van

veiligheidspaaltjes Chris Godfroid en Caroline Neirinckx werkzaam bij de firma Came1 Om al deze situaties te voorkomen bestaat de mogelijkheid om die paaltjes op een veilige manier te verankeren. Veilig omdat deze bij een aanrijding toch tegen de vlakte gaan met een minimum aan schade aan de wagen. Veilig omdat er géén bestrating wordt losgerukt. Veilig omdat deze bij een aanrijding van urgentiewagens van Politie en Brandweer niet worden weggekatapulteerd, en last but not least, veilig omdat ze bij betogingen geen wapen kunnen worden tegen de ordediensten. Dergelijk systeem is gekend onder de naam "CP-Systeem"

Verschil in stevigheid van de palen (gebruikte materialen) Kennis van het verschil in de gebruikte materialen zijn van ontzettend groot belang voor het geven van een technopreventief advies. Welke materialen? PVC, hout, beton, metaal, gietijzer, verstaald gietijzer, staal Op het gebied van preventie komen volgende materialen in aanmerking:

Het verschil tussen scheidingspalen en inbraakvertragende palen Er dient duidelijk onderscheid gemaakt te worden tussen verkeerwerende palen of hekken, en palen waarvan verondersteld wordt enige weerstand te bieden tegen aanrijdingen al dan niet door ramkraakvoertuigen. De verkeerwerende palen of scheidingspalen dienen om voetgangers te beschermen tegen het langsrijdend verkeer. Deze palen kunnen vrij gemakkelijk stukgereden worden of liever gezegd omgereden. Losgekomen paaltjes vormen soms een gevaar voor zowel voetgangers, minder validen, kinderwagens enz….

1Urbaco - Came Zning Quest 7 - 7860 LESSINES

Meer nog: ze kunnen een wapen worden bij betogingen en zelfs gebruikt worden om uitstalramen aan diggelen te gooien. Jammer genoeg kan men niet vermijden dat op "gevoelige" plaatsen zoals bochten, paaltjes geraakt worden door zwaar rollend verkeer of zelf door voertuigen van het openbaar vervoer.

8

❚ Hout: milieuvriendelijk product maar eens aangereden en indien niet ogenblikkelijk vervangen, wordt het een gevaarlijke situatie door de versplintering van het materiaal. ❚ Beton: vooral betonblokken worden nogal eens gebruikt als afbakening of als tijdelijke verkeersbelemmering. Supermarkten gebruiken die ook regelmatig als "goedkope" oplossing. ❚ Metaalplaat: wordt soms gebruikt bij automatisch verzinkbare palen die als enig doel hebben om een paal te bedienen met een elektromotor en hierbij het esthetische niet te vergeten. ❚ Gietijzer: alle vormen zijn mogelijk gezien deze palen gegoten worden. De dikte van de wanden zal medebepalend zijn voor de stevigheid die meestal in joule wordt uitgedrukt. ❚ Verstaald gietijzer: heeft dezelfde voordelen als voor gewone gietijzeren palen, maar is steviger. Besluit: een degelijke wanddikte en de aard van het gebruikte materiaal is samen met het verankeringssysteem van groot belang voor de stevigheid en weerstand.

dspaaltjes Welke soort palen te gebruiken per toepassingsgebied

Verzinkbare palen

Speciaal ontworpen als afbakening tussen voertuigen en voetgangers. We onderscheiden hier toepassingen voor privé doeleinden en van openbare aard.

Ontworpen tot beperking van het verkeer, zowel op de openbare weg, als op privé-domeinen. Twee versies beschikbaar: Automatisch verzinkbare palen (BEA): Via een afstandsbediening verzinken deze palen totaal geruisloos in de grond en komen terug te voorschijn na de doorgang van het voertuig. Manueel verzinkbare palen (BEM): Een draai aan de sleutel volstaat om de paal te ontgrendelen en hem pneumatisch omhoog te doen komen.

❚ beveiliging van privé-eigendom hier zal duidelijk de inbreng van de particulier blijken die zijn eigendom wil verdedigen en daar het nodige kapitaal voor over heeft. ❚ bvb zelfstandigen die hun zaak willen beveiligen, bescherming van banken, ambassades

Beveiligen van elke zaak individueel of in groep? Daar waar het mogelijk en aanvaardbaar is, zou men een studie kunnen maken tot het tijdelijk (s'nachts bv.) autovrij maken van winkelstraten, met uiteraard gecontroleerde doorgang voor de veiligheidsdiensten. Zelfstandigen blijken vragende partij te zijn om hun zaak individueel te beveiligen en een ontradend effect creëren.

❚ Openbare toepassingen: bescherming van openbare gebouwen, verkeersvrij of verkeersluw houden van bepaalde zones. Reserveren van rijstroken voor openbaar vervoer tot het reserveren van hele zones openbaar vervoer en/of orde- en hulpdiensten.

Vaste palen

ANTI-RAM PAAL en "HIGH - SECURITY PAAL"

Verwijderbare palen

Deze palen zijn perfect op hun plaats in standaard situaties zoals winkelstraten, shoppingcentra, industrie en openbare gebouwen. Bij een gewone paal is de wanddikte 11 mm en is het monoblok voorzien van één enkel deksel. De stevigheid wordt mede bepaald door de bouten die de paal bevestigd houden in het monoblok. Bij de HIGH-security wordt de wanddikte opgetrokken naar 20 mm en wordt het breekmoment verhoogd door de constructie van het dubbel deksel. Deze palen worden ingezet wanneer gevreesd wordt dat een aanval mogelijk is met zwaardere voertuigen aan een grotere snelheid.

9

Reflecties over het gebruik van

technopreventie door openbare besturen in het licht van de grondrechten Prof. dr. Paul De Hert (Vrije Universiteit Brussel)

1. Wantrouwen is het leidend principe van de rechtsstaat. Het is uit wantrouwen tegen concentraties van macht en uit wantrouwen tegen het zelfbeperkend vermogen van feitelijke machthebbers, dat de rechtsstaatidee zijn oorspring vindt. Vooropgesteld wordt dat dit wantrouwen niet noodzakelijk negatief moet worden geïnterpreteerd. Het gaat hier hoofdzakelijk om een 'gezond wantrouwen', een wantrouwen ontstaan door ervaringen uit het verleden, een wantrouwen ook dat behoedt voor al te optimistisch (en naïeve) verwachtingen. Vertrouwen zou van elke betekenis ontbloot zijn als zij niet zou voorkomen uit een onderliggend wantrouwen.

2. Grondrechten moeten in deze dubbele attitude van gezond wantrouwen en vertrouwen worden begrepen. Ze drukken waarden en beginselen uit die in de rechtstaat als leidend worden beschouwd, als richtlijnen voor correct handelen door het bestuur. Correct besturen is m.a.w. rekening houden met dit algemeen kader gevormd door de grondrechten. Besturen is geenszins onmogelijk binnen dit raamwerk van de grondrechten. Weliswaar bevatten deze een aantal verbodsbepalingen, doch het overgrote deel van de grondrechten geeft aan 'dat er macht kan worden uitgeoefend' en 'hoe deze macht moet worden uitgeoefend'. Beginselen zoals legaliteit en evenredigheid staan daarbij vooraan. 3. Privacy

is ongetwijfeld een van de meest bekende grondrechten. In de sfeer van technopreventie is het ongetwijfeld het meest evident grondrecht om bij een discussie over de wenselijkheid van technopreventie te betrekken. Door het civiliseren van onze samenleving schijnt de rol van de vroegmoderne grondrechten die nodig waren om het einde van de politiestaat te markeren, uitgespeeld. Rechten als het verbod op foltering en het verbod op willekeur bij aanhouding staan op slaapstand. De overheid hanteert andere middelen waarbij aanzienlijk minder bloed vloeit en toch bijna steeds een beter resultaat wordt geboekt. Die nieuwe overheidsinstrumenten verklaren precies waarom een grondrecht op privacy zo'n grote maatschappelijke betekenis toekomt in deze samenleving. Privacy laat zich lezen als een verbod op elektronische willekeur en als een bewaker

10

tegen digitale huisvredebreuk. Privacy belichaamt met andere woorden een hedendaags instrument voor het in de liberale politieke theorie terecht noodzakelijke geachte tegengewicht voor een maatschappelijke actor die in staat is het individu te verpletteren.

4. Wantrouwen én vertrouwen vindt men ook terug bij het privacygrondrecht. Het vertrouwen spreekt uit het feit dat besturen onder voorwaarden privacybeperkende handelingen mogen stellen. Die voorwaarden kennen we reeds: het gaat om legaliteit en evenredigheid. Onder die voorwaarden kan een bestuur best vertrouwd worden. Probleem is dat beide voorwaarden soms uit het oog worden verloren. Zo wordt niet altijd een wettelijke basis gecreëerd voor elke maatregel die steunt op technopreventie. Dat is begrijpelijk voor kleine ingrepen (beveiligen van de gemeentelijke parking), doch niet voor grote ingrepen die de grondrechten van de burgers aantasten.

5. Cruciaal daarbij is dat een bestuur zelf inziet dat bepaalde maatregelen een weerslag hebben op de privacy of op enig ander grondrecht. Soms lijkt het erop dat besturen er veel belang bij hebben om te ontkennen dat een bepaalde maatregel een impact heeft op de grondrechten van de burger. Immers het op grondrechten gesteund recht geeft een bestuur meer handelingsruimte wanneer het kan aantonen of doen geloven dat er geen grondrechten op het spel staan. De eisen van legaliteit en evenredigheid die een goed bestuur altijd zou moeten respecteren, worden door de grondrechten alleen opgelegd als er grondrechten op het spel staan. Besturen die veel ruimte willen voor een preventiebeleid gaan bijgevolg de zaak slim spelen en de burgers niet alleen voorhouden dat de beleidsmaatregelen goed zijn voor hen, maar eveneens dat het beleid geen negatieve impact heeft op de rechten van de burger. Zo wordt dan gesteld dat camera's in de straten niet aan de privacy raken: omdat de mensen op straat geen privacy hebben, dat het doorbreken van anonimiteit geen erge maatregel is, dat een verbod voor minderjarigen om 's avonds op straat te komen geen probleem vormt en dat een heleboel andere, al dan niet door technologie ondersteunde, maatregelen perfect moeten kunnen.

6. Wij stellen een omkeer van de bewijslast voor: technopreventie is een fenomeen dat serieus moet worden genomen. Het lijkt onschuldig, maar in feite is het dat niet. Immers, zeer vaak zorgt technopreventie ervoor dat anonimiteit wordt doorbroken. Technopreventie verhoogt de registratiedichtheid ("elektronische schaduw"). De mogelijkheid om de elektronische sporen van deze schaduw te controleren zorgt voor een vorm van macht: de verantwoordelijke van het systeem krijgt kennis en - hier zitten we opnieuw bij het gezonde wantrouwen macht kan worden misbruikt. Er moet bijgevolg niet al te snel worden aangenomen dat grondrechten niet van tel zijn en bij voorkeur wordt steeds waarde gehecht aan de waarden van legaliteit en evenredigheid. In wat volgt, spitsen we onze reflectie toe op camerabewaking, het prototypisch voorbeeld van technopreventie. Andere demonstraties zijn ook mogelijk, maar de lezer kan zelf de analogieredenering toepassen. 7. Via camerabewaking kan een bestuur in principe alles volgen wat op straat gebeurt. Slordige plaatsing van de camera's kan ook informatie opleveren over wat er achter vensters van huizen gebeurt en over wie er kerken of andere gebouwen die getuigen van een levensbeschouwelijke visie (bijv. het clublokaal van een extreemrechtse partij) binnenloopt. Nemen we technopreventie ernstig dan zorgen we ervoor dat onder het mom van bewaking van de publieke ruimte geen camera's worden geplaatst op de genoemde ramen en gebouwen. Een bestuur dat grondrechten ernstig neemt gaat niet kijken in de huizen van mensen of in andere betekenisvolle plaatsen. Een camera op een deuropening plaatsen is ongeveer net hetzelfde als het plaatsen van een camera in de ruimte achter de deur. 8. De eis van evenredigheid is een ernstige eis. Welbeschouwd bewijs je de grondrechten de beste dienst door helemaal geen technopreventie te gebruiken, maar te kiezen voor niet-techniekondersteunde preventiemaatregelen. Ook is het beter om een ruimte te laten bewaken door een mens dan door een camera. De eerste heeft geen vermogen tot een elektronische schaduw en voor de privacy is dat een wereld van verschil. De eis van evenredigheid wordt eveneens gehaald wanneer het bestuur alleen overgaat tot grondrechtenbeperkende maatregelen na grondige analyse van de noodzaak. De eis van 'noodzaak' is bovendien een voorwaarde gesteld voor elke privacybeperking in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

11

Die noodzaak mag niet zomaar worden voorondersteld. Die moet worden aangetoond met cijfermateriaal en bewijs dat eerst andere, minder vergaande maatregelen faalden. Een goed bestuur motiveert zijn inspanningen op het terrein van technopreventie. Om niet de indruk te wekken van passiviteit motiveert het tevens zijn beslissingen om geen technopreventie te installeren als blijkt na de afweging dat de prijs, in termen van grondrechten, te hoog is. Er kleeft geen schande aan dergelijke beslissingen. Integendeel.

9.

Ideaal breekt het bestuur een maatregel gewoon af als na een tijdje blijkt dat het probleem van de onveiligheid zich niet meer stelt. Immers, de eis van noodzakelijkheid impliceert dat een privacybeperkende maatregel wordt stopgezet als de noodzaak niet meer blijkt. Ik hoor al onmiddellijk mensen zeggen: 'ja, maar precies door de technopreventie is het probleem verholpen'. Er mag niet al te snel worden aangenomen dat dit het geval is. Er moet m.a.w. opnieuw wat bewijs worden geleverd. Is de daling van het geweld in New York te wijten aan politiemaatregelen of is er een cultuuromslag? Een eenzijdig antwoord op deze vraag getuigt niet van volwassen bestuur. Wat is de waarde van grondrechten als camera's blijven draaien op het ogenblik dat er geen enkele noodzaak is?

10. Wij zijn een grote voorstander van een verplichte vorm van periodieke bevraging van technopreventieve maatregelen die een weerslag hebben op de grondrechten. De bevraging die we voor ogen hebben kan de vorm aannemen van een wettelijke bepaling die verplicht twee of driejaarlijks de plaatsing van camera' s opnieuw ter goedkeuring voor te leggen aan een onafhankelijke commissie, die bij gebrekkige motivering of bij daling van criminaliteitscijfers haar goedkeuring kan weigeren. Zonder dergelijk systeem komt het aan het bestuur zelf toe om dit soort effectenrapportage in te lassen.

Leden van de kerngroep van het Provinciaal Forum voor Inbraakpreventie Jan Otte commissaris van politie - voorzitter lokale politie Zaventem tel.: 02-719.10.10 [email protected] Patrick De Pauw verbindingsambtenaar provincie tel.: 016-26.78.59 [email protected] Tom De Raeymaecker preventiedienst Vilvoorde - Machelen coördinator vermogenscriminaliteit tel.: 02-253.33.33 [email protected] Hans Peeraer preventieadviseur provincie tel.: 02-26.78.22 [email protected] Patrick Roose lokale politie AMOW tel.: 02-456.84.68 [email protected] Ben Vangilbergen techno-preventief adviseur preventiedienst Tienen tel.: 016-80.57.18 [email protected] Kurt Verdonck - technopreventief adviseur preventiedienst Leuven tel.: 016-21.19.89 [email protected]

uitlenen van materiaal Voor het uitlenen van materiaal voor beurzen of informatieavonden kan u terecht bij mevrouw Chris Mertens - provincieplein 1 3010 Leuven - tel.: 016-27.78.06 - fax.: 01626.78.55 - [email protected]

12

Colofon Slotvast beoogt informatie te verstrekken over inbraakpreventie aan alle adviseurs technopreventie. Het is een informatieblad voor en door de deskundigen op het terrein. Heeft u nuttige informatie, actuele vragen of aandachtspunten, aarzel niet dit te melden. tel.:016-26.78.22 - provincie Vlaams-Brabant - cel preventie - t.a.v. Hans Peeraer of Patrick de Pauw - Provincieplein 1 - 3010 Leuven [email protected]. Uitgave van de provincie Vlaams-Brabant - dienst federale - cel preventie augustus 2003