NR. 9 JUNI 2007 FILMBEELD IS EEN UITGAVE VAN HET NEDERLANDS FONDS VOOR DE FILM EN VERSCHIJNT DRIE KEER PER JAAR

58;<144;3 NR. 9 JUNI 2007 | FILMBEELD IS EEN UITGAVE VAN HET NEDERLANDS FONDS VOOR DE FILM EN VERSCHIJNT DRIE KEER PER JAAR

900A>=34AI>4: 4=>=CF8::4;8=6 I=:B6CJBB:G

1;>< E0=IDC?74= ;6H8>C6I>:KDDGC>:II:G:<>HH:G:C;:CDB:C:C

B:<JB> 9D8JB:CI6>G: 9DDGHC:9:CB:IEDÚO>:

B6GI9DB>C>8JHDK:G I>:C?66GDD

@6CH:CKDDG ;>ABB6@:GHDE>CI:GC:I

>C=DJ9 IN ROULATIE

MART DOMINICUS OVER 10 JAAR O&O

04

18

NL KORT

FRAGMENT: GLOED

06

ESTAFETTE-INTERVIEW: SANDER SNOEP – ROBBY MÜLLER

08

21

DIGITALE SLEUTELDRAGERS: KANSEN OP INTERNET

22

MEGUMI: NIEUWE DOCUMENTAIRE VAN MIRJAM VAN VEELEN

10

PITCHEN VOOR JE PLEZIER

OP DE NACHTELIJKE SET VAN DE MUZE

13

26

INTERVIEW MET FILMMAKERS SANDER BLOM EN MELS VAN ZUTPHEN

YOUTUBE-VREES ONDER FILMMAKERS

14

28

1, 2 & 3 JUNI CELLULOID/DIGITAAL

COLOFON EN RECENSENTENSCORE HET DAGBOEK: TARA ELDERS

Filmbeeld belicht drie maal per jaar door het Filmfonds gesteunde projecten in alle categorieën van de Nederlandse film: Animatie, Kort, Experimenteel, Documentaire en Speelfilm. Het maakproces wordt belicht, beleidskwesties komen aan de orde en de prestaties worden bijgehouden. Filmbeeld wordt gedrukt in een oplage van 2100 exemplaren en verspreid onder scenaristen, regisseurs en producenten, overheid en politiek, branche- en belangenorganisaties en de media. Suggesties en opmerkingen zijn welkom.

Sinds haar oprichting in 1997 steunde de afdeling Onderzoek en Ontwikkeling (O&O) ruim tweehonderd experimentele, onderzoekende filmproducties. Dit themanummer van Filmbeeld valt samen met de feestelijke terugblik op tien jaar O&O op 1,2 en 3 juni in De Balie. In dit nummer kijkt scheidend hoofd van de afdeling O&O Mart Dominicus terug op deze periode. In DuoInterview aandacht voor Sander Blom en Mels van Zuthpen en hun poging een werkelijkheid te vangen die niet eenduidig is. Fragment geeft het woord aan de jonge filmmakers Michaël Sewandono en Floris Schönfeld, die op jacht zijn naar functieloze essentie. Techniek en Ontwikkeling en De Kwestie schenken aandacht aan spannende nieuwe digitale ontwikkelingen die alle filmmakers ter harte gaan. Filmbeeld #10 kunt u in september verwachten.

Als u dit blad nog niet thuis ontvangt of als u iemand anders wilt opgeven, dan kan dat via www.filmfonds.nl, de button vindt u links onderin.

Jonathan Mees

16

30

Voorpremières tijdens de presentatie van de afdeling Onderzoek & Ontwikkeling van het Filmfonds: Celluloid/Digitaal 6 op 1,2 en 3 juni in De Balie:

5D==H34F3A>? Regie en scenario: Dick Tuinder Productie: Column producties Cast: Tara Elders Een stad onder vuur in het Midden-Oosten. Een archeologiestudente en een gewonde, getraumatiseerde soldaat ontmoeten elkaar, worden verliefd en sterven. De radio zendt 24 uur per dag een taalcursus Italiaans uit en een enigmatische taxichauffeur pikt in de nacht klanten op om ze naar een andere droom te rijden.

C74BC>AH>51>A8B Regie en scenario: Jan Pieter Tuinstra Productie: Jamsession Foundation & Stanzafilm Cast: Jeremy Baker, Jan Willem Jurg Een observatiecamera registreert de sessies van een oorlogsvluchteling bij een psychiater. Zijn trauma verstoort het beeld van de werkelijkheid: is de man slachtoffer of dader? Zijn behandelaar probeert de geschiedenis van de man te ontrafelen. Ontstaan in combinatie met de website www.storyofboris.com.

?>?3>;;B Regie en scenario: Pépé Smit Productie: Pépé Smit Cast: Toby Paul, Pépé Smit Twee vermeende popmuzikanten raken verstrikt in een videoclip. Vertoning ook op de solotentoonstelling bij

34=434A;0=3B42>20Ó=4501A84: Regie en scenario: Jeanette Groenendaal Productie: G-Netwerk/Jeanette Groenendaal De film volgt drie Nederlandse heren die 24 uur per dag 7 dagen per week met cocaïne te maken hebben: Arend, een aristocratische intensieve gebruiker, Leon, een strafpleiter en Ton, een wetenschapper, die ons ook introduceert aan Damien, zijn economisch geïnformeerde collega. Zij ontmoeten elkaar in de voormalige Nederlandse Cocaïne Fabriek.

Art-Space Witzenhausen

343063843A>>
FILMBEELD • JUNI 2007

>CGDJA6I>: FILMBEELD • JUNI 2007

)

SAMENSTELLING: FRANKA MEIJER

78C74A2><43>F=>=<4 ;>AB7::A9@>?@L>?O:G

6C>B6I>:

9D8JB:CI6>G:

:ME:G>B:CI::A

HE::A;>AB

8=C4AE84F

:7030:C742>;>DA>5F0C4A

I>>?8=ID830<4A8:0

Regie: Steve Buscemi Scenario: Theodor Holman Productie: Column Produkties Distributie: A-Film Distribution Cast: Steve Buscemi, Sienna Miller, Tara Elders, Wayne Wilcox, Yan Xi, David Schecter, Jackson Loo, Molly Griffith, Philippe Vonlanthen, Robert Hines Na een aanvaring met zijn hoofdredacteur moet politiek journalist Pierre Peders tegen zijn wil een interview doen met een populaire actrice. Een confrontatie met wederzijdse irritaties volgt. Remake van de door Theo van Gogh geregisseerde film uit 2003 met Pierre Bokma en Katja Schuurman in de hoofdrollen.

Regie en scenario: Peter Brosens, Jessica Woodworth Productie: Lemming Film Distributie: Contact Film Cast: Khayankhyarvaa Batzul, Byamba Tsetsegee, Banzar Damchaa Op de bevroren steppen van Mongolië worstelt Bagi, een jonge nomade, met zijn voorbestemming tot sjamaan. Zijn grootvader waarschuwt dat dit verzet tegen zijn paranormale gave ongeluk zal brengen. Dan komen soldaten vertellen dat een ernstige epidemie onder de dieren is uitgebroken en ze dwingen de nomaden te verhuizen naar desolate mijnsteden. Daar redt Bagi het leven van een mooie kolendievegge, Zolzaya, en samen komen ze erachter dat de epidemie een leugen was, bedoeld om het nomadisme een halt toe te roepen.

Regie: Johan Nijenhuis Scenario: Anya Koek, Wijo Koek Productie: NL Film & TV Distributie: Independent Film Cast: Thomas Berge, Peggy-Jane de Schepper, Monique van der Werff In hun derde bioscoopavontuur vliegen de ZOOP-rangers naar Zuid-Amerika. Bij de opening van een vlindertentoonstelling vraagt een mysterieuze vrouw de rangers om hulp. Een zeldzame vlindersoort in het regenwoud dreigt uit te sterven door bosbranden.

In roulatie: 10 mei 2007

In roulatie: 24 mei 2007

In roulatie: 26 juli 2007

F08C8=65>AA0;5 Regie en scenario: Julia Kaiser Productie: Harryfilm, Julia Kaiser Cast: Noemi Besedes, Oliver Kube, Julia Kaiser Romantische komedie op de grens tussen dagmerrie en filmproductie. Scenarioschrijfster Sylvie en Ralf ontmoeten elkaar in Berlijn door een schijnbaar toeval. De film wordt al gemaakt, terwijl de personages er nog niet uitkomen wat ze met elkaar moeten.

?0BB064 Regie en scenario: Paul van den Wildenberg Productie: Terrain Vague Film Cast: Duro Toomato Een man wacht in een haven. Hij doolt in de toenemende hitte langs een rommelig strand en doodt de tijd in isolement. Een visualisering van ontheemding.

Regie en scenario: Ansuya Blom Productie: Ansuya Blom Cast: Geert Vaes Derde deel van een drieluik, waarvan ook Chapter 3 en Nurses deel uitmaken. Het is een portret van een man die dwanggedachten heeft. Hij probeert zijn gedachten en angsten te onderdrukken door het benoemen van feiten, cijfers en maten. Zo houdt hij zich staande in het leven. Voor meer informatie en de overige titels die op deze dagen vertoond worden, zie het programmaboekje van Celluloid/Digitaal 6 (bijgevoegd bij dit nummer van Filmbeeld)

0;0?B4>5<4<>AH

"%6A034=7>A8I>= Regie en scenario: Katelijne Schrama Productie: Katelijne Schrama De polderpioniers van Nederlands jongste provincie Flevoland vertellen over de grond onder hun voeten en halen herinneringen op aan de tijd dat er nog enkel leeg landschap lag zonder menselijke sporen.

B70:4>55 Regie en scenario: Hans Beenhakker Productie: Hans Beenhakker en Egmond Film & Television Cast: Prince Credell (danser) Een danser danst zichzelf in andere sferen. Hij kan of wil niet stoppen.

Regie en scenario: Fiona Tan Productie: Ruim Kader Films Distributie: Filmmuseum Cast: Johan Leysen Een oude, verwarde man woont alleen in een verlaten oriëntaals paleis. Rustig volgt de filmcamera een dag in zijn teruggetrokken leven. In een monoloog ontvouwt zich een spel met werkelijkheid en fictie voorbij de denkbeeldige tegenstelling tussen Oost en West. Vertoning: mei 2007 in het Filmmuseum

*

>C9:O:GJ7G>:@K>C9IJ::CH:A:8I>:K6CC:9:GA6C9H:;>ABH:C;>ABB6@:GH9>:K6C6; ?6CJ6G>'%%,>C9:EG>?O:CK>:A:CDE7J>I:CA6C9H:;:HI>K6AH#K:G9:G/E:IG6I:C7G>C@:! HI6;B:9:L:G@:GDC9:GOD:@DCIL>@@:A>C<7>?=:I;>AB;DC9H!DK:G=66GBDD>HI: C:9:GA6C9H:;>ABH:C9:6<:C96B:I7:A6C?@:;:HI>K6AH>C7>CC:C":C7J>I:CA6C9#

=434A;0=3B458;

Dit is een selectie. Het volledige overzicht vindt u op www.hollandfilm.nl.

+

54BC8E0;

Heddy Honigmann April 2007, Toronto Hot Docs Canadian International Documentary Festival (Canada) • Outstanding Achievement Award April 2007, San Francisco International Film Festival (VS) • Golden Gate Persistence of Vision Award

Productions Coproducent: Avro Maart 2007, Leeds Young People Film Festival (GB) • Younger Jury Award for Best Film

Het Schnitzelparadijs (speelfilm) Regie: Martin Koolhoven Productie: Lemming Film Maart 2007, Aspen HBO Comedy Arts Festival (VS) • Best Performance in a Foreign Film voor Micha Hulshof Wolfsbergen (speelfilm) Regie: Nanouk Leopold Productie: Circe Films Coproducent: CosmoKino Februari 2007, Berlijn Internationaal Film Festival (Duitsland) • Caligari Film Prize Special Mention

A White Ballad (speelfilm) Regie: Stefano Odoardi Productie: De Productie, C.F.H.C soc.coop., Moskito Film, Image Grabbing, O Film Maart 2007, Tiburon International Film Festival (VS) • Beste Film

Langer Licht (speelfilm) Regie: David Lammers Productie: Motel Films Coproducent: VPRO

Car men (dansfilm) Regie: Boris Pavel Conen Productie: NPS Coproducent: ARTE, Ceská Televize Maart 2007, Montréal Festival International du Film sur l‘Art (Canada) • Grand Prix Mei 2007, Montreux Festival Rose d’Or (Zwitserland) • Nominatie Gouden Roos

Raak (kort) Regie: Hanro Smitsman Productie: IJswater Films Februari 2007, Berlijn Internationaal Film Festival (Duitsland) • Gouden Beer (Short Film Competition) De Griezelbus (speelfilm) Regie: Pieter Kuijpers Productie: BosBros Film-TV

April 2007, Rouen Festival International du film Nordique (Frankrijk) • Best Actor Award for Raymond Thiry

Forever (documentaire) Regie: Heddy Honigmann Productie: Cobos Films Maart 2007, Navarra International Documentary Film Festival Punto de Vista (Spanje) • Punto de Vista Eerste Prijs

wereld? Het Midden-Oosten wordt erbij betrokken: op de achtergrond hoor je bomontploffingen. Wat moeten we hiermee? De wereld is helemaal niet zo mooi. Ze wandelt vervolgens door het decor en vindt een deur. Dat is een mooi beeld. Daar stapt ze doorheen, uit het decor van de wereld. De film laat zien dat je vragen kunt blijven stellen bij de werkelijkheid en eindigt gelukkig optimistisch: elk nieuw frame is een nieuw moment waarop er weer van alles kan gebeuren om je over te verwonderen. De muziek van Bauer past er goed bij en de visuele aanpak is erg mooi gedaan. De tweede film die ik heb gekozen is #11 Marey <-> Moire van Joost Rekveld (1999).

Dit is een selectie. De volledige festivalagenda vindt u op www.hollandfilm.nl. 16 - 27 mei Cannes International Film Festival (Frankrijk) 8 - 24 juni Sydney Film Festival (Australië) 11 - 16 juni Annecy International Animated Film Festival (Frankrijk) 15 - 22 juni St Petersburg International Film Festival – Message to Man (Rusland)

Yang Ban Xi: The Eight Model Works (documentaire) Regie: Ting Yuen Productie: Scarabee Film Productions Maart 2007, Montréal Festival International du Film sur l‘Art (Canada) • Prix du Meilleur Essai Hard Boiled Chicken (animatie) Regie: Arjan Wilschut Productie: Il Luster Productions Maart 2007, Cairo International Festival for Children (Egypte) • Speciale Internationale Jury Prijs

29 juni - 7 juli Karlovy Vary International Film Festival (Tsjechië) 5 - 14 juli Jerusalem Film Festival (Israël) 6 - 11 juli Marseille International Documentary Film Festival – FID Marseille (Frankrijk) 20 juli - 5 aug Encounters Cape Town South African International Documentary Film Festival (Zuid-Afrika)

Dat is weer een heel ander soort film, niet verhalend, maar abstract. Hij laat zien hoe mooi film is in de zuiverste vorm. Rekveld heeft de filmtechniek tot onderwerp genomen en gaat uit van de projectie van licht op doek. In #11 zie je geweldige kleurpatronen die in veelheid en ritme variëren. Het is eigenlijk schilderen met filmtechniek in plaats van met een kwast.’

De Verbeelding De Mondriaan Stichting en het Nederlands Fonds voor de Film presenteren De Verbeelding, een project voor kunstzinnige speelfilms met een beperkt budget. Doel: beginnende en gevestigde filmmakers worden uitgenodigd om plannen in te dienen voor speelfilms van tussen de 70 en 100 minuten die voor 300.000 euro gerealiseerd kunnen worden; lange kunstzinnige films die door hun kleinschalige opzet tot op heden niet of nauwelijks gerealiseerd konden worden; films die hun oorsprong eerder vinden in de beeldende kracht van het medium dan door hun aandacht voor de narratieve kant. Vier projecten komen in aanmerking voor realiseringssubsidie. Bron: www.filmfonds.nl.

Experimentele film in Nederland vanaf 1960 Het boek Mm2 biedt een overzicht van de experimentele film in Nederland sinds 1960. De films die aan bod komen, zijn uitingen van een onderzoekende mentaliteit, die bij iedere filmconventie de vraag stelt of het ook anders kan. De opkomst van de digitale media heeft de film een nieuwe beeldende impuls gegeven. Het medium en de waarneming zelf staan centraal. Mm2 bevat onder meer een historisch overzicht, zestien uitgebreide interviews met toonaangevende experimentele filmmakers en meer dan honderd filmografieën. De bijgevoegde dvd documenteert het werk en de werkwijze van vijf experimentele filmmakers en geeft daarmee een beeld van de diversiteit binnen het hedendaagse experimentele filmen. Mm2: Experimentele film in Nederland vanaf 1960. Anna Abrahams, Mariska Graveland, Erwin van ’t Hart, Peter van Hoof (red.). Met bijdragen van onder anderen Edwin Carels, Nelly Voorhuis en Dick Tuinder, 2004. ISBN 90 6617 305 X (Nederlandstalige editie), ISBN 90 6617 306 8 (Engelstalige editie)

One Night Stand 1 - 11 aug Locarno International Film Festival (Zwitserland) 15 - 26 aug Edinburgh International Film Festival (Schotland)

34<>>8BC4=434A;0=3B458;< Petra ten Brinke, stafmedewerker Onderzoek & Ontwikkeling bij het Filmfonds: ‘De diversiteit binnen de korte film spreekt me aan en kan me erg verrassen. Daarom heb ik twee uitersten gekozen: de eerste is Most Things Never Happen van Dick Tuinder (2005), een fictiefilmpje waarin de regisseur speelt met de werkelijkheid. De verwondering zit ’m in de presentatie van de werkelijkheid als bordkartonnen decor, als in een stripverhaal. De hoofdpersoon is een klein meisje, gespeeld door Sally Dewinter, dat zich afvraagt of er een wereld is met de dingen die niet gebeuren. Kun je uit deze wereld stappen en in de wereld die nooit gaat gebeuren? Wat gebeurt er eigenlijk in de

064=30

:>AC=84DFB

24 aug - 4 sept Montréal World Film Festival (Canada) 29 aug - 8 sept Venice Film Festival La Biennale di Venezia (Italië) 6 - 15 sept Toronto International Film Festival (Canada) 20 - 29 sept San Sebastian International Film Festival (Spanje)

One Night Stand, de serie bioscoop-/televisiefilms van nieuwe regisseurs, gaat van start met een derde reeks. Er werden honderd voorstellen ingediend. Hieruit zijn achttien voorstellen geselecteerd voor het schrijfproces. In 2008 zullen negen projecten resulteren in een film van veertig minuten. In One Night Stand krijgen regisseurs en scenarioschrijvers de kans ervaring op te doen met een film van veertig minuten om zo hun talent (verder) te ontwikkelen. De serie is een gezamenlijk initiatief van NPS, VARA en VPRO en het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties, het Filmfonds en het CoBO Fonds. De producenten Pupkin Film, IdtV Film en IJswater Films zullen in coproductie met NPS, VARA en VPRO de negen films produceren.

Nieuwe Telefilms in 2008 De publieke omroepen hebben zes nieuwe scenario’s uitgekozen voor nieuwe Telefilms. De films gaan dit jaar in productie en worden in het voorjaar van 2008 op televisie uitgezonden. Het zijn: Bloedbroeders (regie: Arno Dierckx,

scenario: Jan Bernard Bussemaker en Bert Bouma, omroep: Avro), Frankie E. 1980 (regie: Hanro Smitsman, scenario: Hanro Smitsman, Philip Delmaar en Germen Boelens, omroep: Humanitische Omroep), De Fuik (regie: Mischa Kamp, scenario: Jacqueline Epskamp, omroep: VPRO), Hitte (regie: Lodewijk Crijns, scenario: Rosan Dieho, omroep: NPS), Niets te verliezen (regie: Pieter Kuijpers, scenario: Pieter Kuijpers en Paul Jan Nelissen, omroep: BNN) en Wijster (regie: Paula van der Oest, scenario: Nicolette Steggerda, omroep: VARA). Bron: www.cinema.nl

Haanstra bij Beeld en Geluid De collectie van documentairemaker Bert Haanstra is ondergebracht bij het Instituut voor Beeld en Geluid. De collectie behoort tot de belangrijkste documentaire- en filmverzamelingen van Nederland. Internationaal wonnen de films vele prijzen, zoals een Oscar voor de documentaire Glas (1958). Haanstra filmde het Nederland van na de oorlog en de wederopbouw. Beeld en Geluid zal de films conserveren, digitaliseren en van nieuwe kopieën voorzien. Later dit jaar verschijnt het complete oeuvre in een dvd-box. Bron: www.beeldengeluid.nl

Nieuwe directeur Filmmuseum Het Nederlands Filmmuseum krijgt een nieuwe directeur. De Raad van Toezicht heeft Sandra den Hamer, die nu nog leiding geeft aan International Film Festival Rotterdam benoemd. Ze volgt Rien Hagen op die binnenkort met pensioen gaat. Het Filmmuseum staat op de drempel van een nieuwe periode in zijn geschiedenis. Aan de Noordelijke IJ-oever in Amsterdam worden in de komende jaren een up-todate collectiegebouw en een nieuw museum gebouwd waarin ook het Filmfonds zijn intrek neemt. Daar zal het Filmmuseum zijn huidige taken voortzetten en vanaf 2009 een geheel nieuw publieksprogramma presenteren. Bron: www.filmmuseum.nl

Festival Utrecht over Utrecht Alles wat u altijd al over Utrecht wilde vertellen, maar nooit mocht: op zondag 17 juni stelt Utrechter Jos Stelling het Louis Hartlooper Complex aan het Ledig Erf open voor iedereen die zijn verhaal over Utrecht kwijt wil. Met een gedicht, een verhaal, een essay, een strip, een cartoon of een film. Een hele dag lang wordt dit filmen cultuurpaleis omgetoverd tot een open podium voor lyrische liefdesverklaringen en ziedende tirades, vergeten legendes of uitdagende toekomstvisioenen, uiterst persoonlijke, intieme ontboezemingen of zeer geleerde verhandelingen. Bron: www.utrechtoverutrecht.nl

Film Corbijn in Cannes De film Control: The Ian Curtis Film, over de Joy Division-voorman Ian Curtis, van de Nederlandse fotograaf en videoclipregisseur Anton Corbijn gaat op het filmfestival van Cannes in première. De aan epilepsie en depressie lijdende Britse zanger verhing zich in 1980 op 23-jarige leeftijd. De film is gebaseerd op het boek Touching from a Distance van de weduwe van Curtis. Zij produceerde de film samen met Tony Wilson, die de band onder contract had op zijn Factory Records. Sam Riley speelt de hoofdrol. De film concentreert zich op de laatste jaren van Curtis. Bron: www.filmsensterren.nl


CA@DGI

SAMENSTELLING: FRANKA MEIJER

,

:HI6;:II:

TEKST: SANDER SNOEP • FOTOGRAFIE: YVONNE WITTE


<40C

-

9:@:GC:C9:::CKDJ9O>?CA:>9:C9:7:EE:C>CO>?CL:G@! G:<>HH:JGH::C7:E6A:C9:;68IDG#H6C9:GHCD:E>CI:GK>:LI 8DAA:<6"86B:G6B6CGD77NBzAA:G!9>:6AH9>G:8IDGD;

E=DID<L:G9<:KG66<99DDG<:G:" CDBB::G9:G:<>HH:JGH6AHL>BL:C9:GH!?>B?6GBJH8= :CA6GHKDCIG>:G#

Je oeuvre bestaat uit ruim zestig films, in bijna veertig jaar filmgeschiedenis. Welke passie levert de energie om zo’n enorme berg creatief werk te verrichten, en hoe heb je daarin steeds je eigen signatuur weten te behouden? ‘Het is wel veel werk, maar dat is logisch na zoveel jaren. Het heeft ook te maken met mijn uitgangspunt het leven zo ongecompliceerd mogelijk te houden. Geen overdreven boekhouding, altijd to the point zijn en zo steeds je afvragen waar het echt om gaat. Where is the meat centraal houden en last but not least erop letten of de antwoorden die je krijgt integer zijn. Het eerste contact is daarbij cruciaal: je niet via de productie laten strikken, maar met de regisseur praten en het erover hebben hoe hij of zij van plan is te werk te gaan. Kortom, zoveel mogelijk vermijden dat je voor verrassingen komt te staan. Persoonlijk contact is dus heel belangrijk.’ De meeste regisseurs met wie je samenwerkt, hebben als overeenkomst dat ze authentiek werk maken dat niet per se op een groot publiek mikt. Hoe wordt jouw keuze om met een

regisseur in zee te gaan bepaald en hoe belangrijk is het scenario? ‘Het is belangrijk om te weten waar hun prioriteiten liggen, bij geld, roem of puur bij het scenario.Je merkt het snel genoeg, bijvoorbeeld bij de keuze voor hun acteurs: gaan ze mee met een trend of is het werkelijk een eigen keuze. Uiteraard is het scenario belangrijk, maar ik zet mijn kaarten op de regisseur. De gesprekken met hem of met haar geven de beste informatie over alles wat je kunt verwachten – en zijn dus ook een soort zelfbescherming.’ Heeft je samenwerking met Lars von Trier het experiment in je werk gestimuleerd? ‘Het is meer Von Triers houding tegenover film maken die mij interesseerde. Ik had op het moment dat ik met hem ging werken mijn buik vol van het eeuwige NIET veranderende systeem van draaien, bijvoorbeeld de vele onderbrekingen vóór de “klap” om de make-up een laatste kans te geven of het script voor continuïteit, wat misschien wel juist is, maar vaak volkomen overbodig en wat de zaak nodeloos ophoudt. Het trof me dat Von Trier dit soort zaken meteen verbiedt en zelfs

voorstelde bepaalde functies te schrappen – met een duivels glimlachje. Maar hij had zijn punt gemaakt.’ Op welke manier heeft de digitale techniek je geïnspireerd of juist gedemotiveerd? ‘Ze heeft mij geïnspireerd, omdat het werk in veel opzichten ongecompliceerder wordt. Minder gesjouw met zware spullen en snellere oplossingen. Wat mij demotiveert is het eeuwige gelul over de beeldkwaliteit en de trend om, vooral in Los Angeles, de digitale kwaliteit zoveel mogelijk te laten lijken op 35mm.’ Welke elementen zijn van invloed op de vrijheid van je beeldtaal: budget, scenario of samenwerking met regie? ‘Ik heb er nooit bij stil gestaan of de vrijheid van mijn eigen beeldtaal in gevaar werd gebracht, behoudens bij bepaalde regisseurs, maar met hen draai je dan niet. Wel vind ik dat je recht op je doel af moet gaan en zo duidelijk mogelijk een scène moet “ontwerpen”, zonder al te veel alternatieven. Uiteindelijk moet je er in de montage toch één kiezen. Alles wat je extra doet, is dan verloren.

Je films kenmerken zich door een ‘eenvoudige’ en pure schoonheid, die niet de ingewikkelde fotografie in belichting en techniek zoekt. Welke opvatting ligt hieraan ten grondslag? ‘Het ligt aan mijn luiheid, denk ik. Ik haat het onnodige gefriemel om beelden “mooier en mooier” te maken. Dat zou in mijn vak misschien wel goed en “cool” staan, maar ik kies voor de eenvoud. Daarbij denk ik aan Sven Nykvist, die bij zijn laatste afscheid op de Camerimage ons aanraadde vooral te letten op de “simplicity” van alles wat je doet.’

•

18> Robby Müller is cameraman. Hij maakte onder meer Down by Law,Coffee and Cigarettes en Mystery Train met Jim Jarmusch, Breaking the Waves en Dancer in the Dark met Lars von Trier, Paris, Texas met Wim Wenders en De hoogste Tijd met Frans Weisz.


F74A4¾BC74 .

F46 64?;D:C B:<JB>!JCI>AI=:NIDD@=:G6L6NK6C B>G?6BK6CK::A:C>H::CDCIGD:G:C9 EDGIG:IK6C::C?6E6CH:8=IE66G96I6A 9:GI><?66GHIG>?9IKDDG=JCK:GADG:C @>C9#9DDG9:KDGBÃ::CA6C<:9D8JB:C" I6>G:<:B:C<9B:IHE::A;>AB:A:B:CI:CÃ A66I9:;>ABO>8=C>:I<:B6@@:A>?@>C::C =D@?:HIDEE:C#

½6

een labels graag’, reageert maker en tevens producent Mirjam van Veelen (46) als het begrip ‘experimentele film’ valt. Toch heeft zij niet alleen een bijdrage ontvangen van de categorie Documentaire, maar ook van de categorie Onderzoek & Ontwikkeling. ‘Ik heb te maken met leven en dood en met ouders die een kind zijn kwijtgeraakt. Daar kan ik geen ontoegankelijke film over maken. Het is een gedegen documentaire waardoorheen poëtische, fictieve scènes met acteurs zijn geweven.’ Voor editor Katarina Türler (39) is deze vorm een uitdaging: ‘Ik had nooit eerder een film op de grens van fictie en non-fictie gemonteerd. Bovendien houd ik van films die niet alleen narratief zijn, maar waarin de sfeer ook voor een deel bepalend is.’ Vijf jaar geleden raakt Van Veelen zo gefascineerd bij lezing van een artikel in NRC Handelsblad over het vermiste Japanse meisje Megumi Yokota dat ze een halfjaar later op het vliegtuig stapt naar Tokio. Megumi lijkt in 1978 op dertienjarige leeftijd van de aardbodem verdwenen. ‘Stel je voor dat je kind van straat geplukt wordt en zomaar ineens verdwijnt’, verzucht Van Veelen. Pas 25 jaar later blijkt dat Megumi ontvoerd is naar het hermetisch afgesloten Noord-Korea. Eindelijk is er voor de ouders een einde gekomen aan een martelende onzeker-


86H:HIDGN FILMBEELD • JUNI 2007

&%

TEKST: AIMÉE KERSTEN • BEELD: MIRJAM VAN VEELEN

heid. Maar op het moment dat hereniging nabij lijkt, maakt de communistische heilstaat bekend dat Megumi zelfmoord heeft gepleegd. Omdat er geen bewijs is van haar dood, blijven haar ouders ervan overtuigd dat ze nog leeft. Van Veelen: ‘Normaal gesproken begint het leven met de geboorte en eindigt het met de dood. Dit zit er ergens tussenin. De ouders hebben nooit kunnen rouwen.’ Tijdens de maandenlange research in Japan raakt de maakster er steeds meer van overtuigd dat het meisje nog leeft. In Japan speelt de zaak na bijna dertig jaar nog steeds: de ouders zijn minstens één keer per week op televisie. Van Veelen raakt diep onder de indruk van de nimmer aflatende vechtlust om hun dochter terug te krijgen. Ze bouwt een vertrouwensband met de ouders op, waardoor ze overal kan komen. Zo ook haar tolk, die al die maanden niet van haar zijde wijkt. Die intimiteit wordt nooit verstoord. Terug in Nederland breken drie jaren aan waarin ze de film gefinancierd probeert te krijgen. Als die periode ter sprake komt, beweegt Van Veelens lange, dunne lijf geïrriteerd op de bureaustoel heen en weer: ‘Ik wil helemaal niet over geld praten. Dat vind ik oninteressant.’ Gedecideerd vervolgt ze: ‘Ik heb het mooiste werk. Ik maak iedere vier jaar een film. Ik ben een rijk mens. Dat echte geld

‘NORMAAL GESPROKEN BEGINT HET LEVEN MET DE GEBOORTE EN EINDIGT HET MET DE DOOD’ is daaraan ondergeschikt.’ Overtuiging en passie zijn volgens haar veel belangrijkere ingrediënten: ‘Passie maakt de film. Ik ben getrouwd met dit project en heb nooit getwijfeld of de film er komen zou.’ Zo overtuigt ze financiers van het belang van haar film, maar vooral weet ze de crew aan zich te binden. Die laat haar zelfs niet in de steek als de opnames een jaar uitgesteld moeten worden. Gedurende die drie jaar werkt Van Veelen ook aan het scenario. Dat blijkt een lastig karwei. Hoe verwerk je alle verhaallijnen? Hoe vind je de juiste vorm om de onverschilligheid van het lot te verbeelden? De film omvat een tijdspanne van zo’n dertig jaar, hoe breng je dat in beeld? De ontvoering van dertien Japanners door Noord-Koreanen bevat historische en politieke dimensies, moeten die er in? Uiteindelijk maakt ze het grote verhaal klein door in te zoomen op de ontvoering van Megumi in de verwachting zo een invoelbaar, universeel verhaal te vertellen. Maar dan is het weer de vraag hoe je het verdriet van de ouders op een goede

manier kunt neerzetten. Ook besluit ze een fictieve verhaallijn in te voeren over de zoektocht van een filmmaker, waarmee ze wil laten zien dat MEGUMI, until they took her away verteld wordt vanuit een westers perspectief. En dan zijn er nog de poëtische, surreële scènes waarin een actrice Megumi speelt, waarmee Van Veelen af en toe uit de werkelijkheid stapt om geloof en hoop te verbeelden. Het schrijven van het scenario vond Van Veelen zwaar maar nuttig: ‘Zonder scenario had ik niet geweten wat ik doen moest. Je leert je film goed kennen, omdat je van heel veel naar weinig informatie toe moet. Je zet een structuur uit. De werkelijkheid is natuurlijk weerbarstig, ik heb ook dingen moeten omgooien. Maar dankzij het scenario wist ik wat ik wilde, waar ik naar op zoek was.’ Bij gebrek aan een producent legt Van Veelen het scenario geregeld voor aan deskundige en kritische vrienden, die commentaar leveren. Tijdens de montage wordt het scenario echter terzijde gelegd. ‘Je moet het doen

&&

&'

met het materiaal dat er is’, vertelt editor Katarina Türler. ‘Maar omdat de research grondig is geweest, blijkt dat we vanzelf terugkomen bij het scenario. Soms edit ik ’s nachts in mijn dromen door, als ik ergens niet uitkom. Dan krijg ik prima ingevingen. Maar bij deze film kwamen de ideeën overdag. Dat lag aan een goed scenario en een goede voorbereiding. Benito Strangio heeft mooi gedraaid en al het ruwe materiaal is uit het Japans vertaald.’ De passie voor het maken van films deelt Türler, die onder meer Anna Bucchetti’s documentaire Dreaming by numbers monteerde, met Van Veelen: ‘Je moet houden van de personages en van het verhaal waar je mee bezig bent. Deze film grijpt mij in het bijzonder aan, zeker nu ik zelf onlangs een kind heb gekregen.’ Missen de editor en de regisseur geen producent en omroep die af en toe van een afstand meekijken en lastige vragen stellen? Türler erkent dat het belangrijk is om een frisse blik te behouden. ‘Daarom laten we het wel eens een paar dagen liggen en houden we viewings.’ Onlangs werd de hele film weer omgegooid. ‘Daarvoor moet je wel moed hebben, maar we vonden dat we nog niet het beste uit het materiaal hadden gehaald.’ Een editor helpt in de laatste fase een film vorm te geven, terwijl hoofd en hart van

A:G:C

?8C27E4AB;0053

‘DIT PROJECT KON IK TOCH HET BEST ZELF DRAGEN’ de maker daar vaak al jaren jaar vol van zijn. Leidt dat nooit tot spanningen? Türler reageert verbaasd: ‘Het is juist twee handen op één buik, echt teamwerk! Je probeert samen al die stukjes tot leven te brengen. Bij een documentaire is dat nog belangrijker dan bij een speelfilm, omdat je uit veel meer materiaal vooral inhoudelijke keuzes moet maken. Daarom boeit het monteren van een documentaire mij ook zo. Die ontstaat in de montagekamer; een speelfilm is meer voorgekookt. Als editor moet je behalve alle verhaallijnen ook verrassende laatjes in je hoofd hebben waar je af en toe iets uit haalt.’ MEGUMI, until they took her away is een aangrijpend relaas geworden over het universele verdriet van ouders bij het verlies van een kind. De documentairedelen zijn sober en sfeervol gefilmd, terwijl de fictiedelen poëtische intermezzo’s vormen om aan de harde werkelijkheid te ontsnappen. Dat Van Veelen een film in het verre, kostbare Japan wilde maken, was toeval: ‘Het kwam op mijn pad.’ Maar het is wel opmerkelijk dat haar drie eerdere films ook in ‘lastige’ buitenlanden werden gedraaid, onder andere in

TEKST: JULIA KAISER BEELD: LAVA



Regie: Mirjam van Veelen Productie: Mirjam van Veelen, 100 Meter Films (Japanse coproducent) Uitvoerend producenten: Shohei Shiozaki, Chris Payne Research: Mirjam van Veelen, Maremi Watanabe Camera: Benito Strangio Geluid: Rik Meier Muziek: Robin de Raaff Montage: Katarina Türler Tolk: Maremi Watanabe Cast: Janica Draisma, Asami Fukaiya Kosten: ruim 200.000 euro

&(

L66G>C;>ABB6@:G?JA>6@6>H:G:G68=I:G@DBI96IE>I8=:CC>:I 6AA::CC>:I:C<>HB66GDD@K:GG6HH:C9A::GO66B#

Rusland vlak na het vallen van de Berlijnse Muur. Van Veelen: ‘Het is fascinerend om in een nieuwe samenleving aan te komen met een voor mij nieuwe taal en cultuur. Dat vormt dan al meteen een soort zoektocht naar hoe het daar werkt.’ Zou Van Veelen collega’s aanraden zelf hun films te produceren? ‘Vrijheid wordt duur betaald.’ Ze lacht. ‘Het is veel werk, waarbij ik de administratie en de contracten nog het lastigste vond. Maar dit project kon ik toch het best zelf dragen, de crew aan me binden en financiers werven. En dat je alles zelf bepaalt, is wel heerlijk.’ Zonder steun van de Japanse coproducent 100 Meter Films had de film echter niet gemaakt kunnen worden. Die investeerde een substantieel bedrag in de film en was bovendien uitvoerend producent. Geen enkele omroep was bereid Van Veelens project te steunen. Toch hoopt ze de film alsnog aan Hilversum te verkopen. In ieder geval heeft het Filmmuseum de intentie de film te distribueren en wil zij via festivals haar publiek bereiken. Van Veelen blijft standvastig en vol vertrouwen: ‘De film zal zijn weg vinden.’

•

A

ond de zestig glazige ogen kijken mij aan of scheel door mij heen. Hallo, ik heet Julia en mijn project gaat over... Doorpraten. Gelukkig, het is voorbij. Gedurende de rest van de ochtend is er een strak programma van tussen de vijftien en negentig minuten durende colleges en presentaties door specialisten. Tijdens de lunch bespreken de deelnemers aan de workshop de introduction session. Er blijkt dat niemand iets van de projecten van de andere deelnemers heeft begrepen en/of onthouden. Iedereen had achter een zo geïnteresseerd mogelijk gelaat met heftig verhoogde hartslag zijn eigen pitch zitten repeteren. Na de lunches zijn er één-op-één-sessies en round tables. Recht, festivals, marketing, de omgang met sales agents en... weer pitchen. Toen ik mijn project naar de selectiecommissie stuurde, dacht ik dat het tegen de tijd van de workshop al verder ontwikkeld zou zijn. Dat had ik verkeerd ingeschat en dus sta ik nu met een onaf script in Berlijn. Maakt niet uit. Je steekt er in elk stadium wat van op. De prettigste ontdekking voor de deelnemers van European Films Crossing Borders Berlin 2007 was dat pitching a) niet eng is en b) ook een van de handigste development tools is! Door goed naar mijn eigen pitch te luisteren en erop te letten op welke momenten ik mijn stem tot onverstaanbaarheid verlaag of het verhaal kwijtraak, spoor ik de zwaktes van mijn eigen project op.

Nu ben ik aan de beurt. Ik betrap me weer met een halve vinger in het oor. Geloof ik wel wat ik nu zeg? Waarom niet? Aantekening. Huiswerk. Volgende pitch. Drieënhalve dag hebben de dertig deelnemers – een gemengde groep van zowel producenten als filmmakers uit verschillende Europese landen – geluisterd, gestudeerd, geoefend en ge(net)werkt richting ‘achieving success in marketplaces!’ Dat is namelijk het slimme aan de door de Spaanse organisatie Fundación Autor georganiseerde workshops: ze vinden elk jaar plaats voorafgaand aan de grote festivals – in Berlijn, Cannes, San Sebastian – en bieden de deelnemers door internationale experts verzorgde, zowel algemene als projectgerichte coaching. In de wrap up session wil ineens iedereen pitchen. Voor eigen plezier uiteraard, want inmiddels kennen we elkaars projecten heel goed. De een heeft een paar angsten bestreden, de ander is met zíjn angsten goede vrienden geworden en gaat morgen met ze de overhoop pitchen. Bij de farewell cocktails hebben we eindelijk de kans wat uitvoeriger te praten met de deelnemers van de andere workshop: Mediterranean Films Crossing Borders, die hetzelfde programma volgden als wij, maar in een ander klaslokaal waren geplaatst, omdat zij door EROMED gesubsidieerd worden en wij door MEDIA. Leuk! Ineens zijn er twee keer zoveel mensen. En, waar gaat jou project over?

•

8BI4:4A

Niet alleen maken jullie films, jullie organiseren ook filmavonden, zoals onlangs in WORM (een podium voor muziek en film in Rotterdam, red.). Die avond stond in het teken van de morosofie, de waanwetenschap. Zijn jullie films morosofisch te noemen? Blom: ‘De morosofie is een dwaze wetenschap van mensen die er ook werkelijk in geloven. In die zin zijn wij geen morosofen.’ Van Zutphen: ‘Wij weten wel dat wat we laten zien niet klopt.’ Blom: ‘Neem Wetenschap, de stand van zaken: zien is geloven (1995), de eerste film die we samen maakten. Voor deze film zijn we uitgegaan van het idee dat je iets dat op een wetenschappelijke manier gepresenteerd wordt, gemakkelijk gelooft. Zeker, bewegend beeld kan daarin heel overtuigend zijn.’ Wat is jullie drijfveer? Blom: ‘Het is ons niet om een politiek statement te doen, we willen niet iets zeggen als: mensen, let op, de media liegen. Het is meer een spel en het is leuk om een format te hanteren waardoor mensen toch meteen in een soort “blind geloof” schieten. Bovendien is het een manier van film maken waarmee je kunt experimenteren. Je schept bepaalde verwachtingen en laat die vervolgens niet helemaal uitkomen, die frictie houdt het fris. Ik word ook vooral gedreven door de overtuiging dat je altijd bereid moet zijn op een andere manier naar de dingen te kijken. Als iets er waar uitziet maar onzin blijkt te zijn, dan kan iets dat er als onzin uitziet dus ook waar blijken te zijn. Ik denk dat dat ook een goede manier is om naar mensen te kijken en je in te beelden hoe zij de dingen misschien zien.’ Van Zutphen: ‘Dan realiseer je je ook dat er eigenlijk helemaal geen eenduidige werkelijkheid bestaat en dat het er maar helemaal aan ligt hoe je de dingen bekijkt.’ Blom: ‘En daarmee willen we duidelijk maken dat eigenlijk niets zeker is. De mens zoekt van nature naar zekerheid. Daardoor worden bepaalde dingen ook aangenomen en bestaat er zoiets als wetenschap – en kunnen wij op deze manier onze films maken.’

&)

O:B6@:C;>ABHK6CJ>I9:<:9::A9:DK:GIJ><>C<96I:G:><:CA>?@<::C ::C9J>9><:L:G@:A>?@=:>97:HI66I#Ç=:IA>C<:C7:@>?@I#È;>ABB6@:GHH6C9:G7ADB:CB:AHK6COJIE=:C 7:L:<:CO>8=C9:GJ>BI:9>::GKDA<:CH=:C7:HI66IIJHH:C 9D8JB:CI6>G::C;>8I>:#DD@>C=JC::GHI:A6C<:;>AB!:IC6'%%+! =DJ9:CO:O>8=966GDE#

Is ‘fake documentaire’ een geschikte term voor de films die jullie maken? Blom: ‘Ik heb een beetje een hekel gekregen aan het woord ‘fake documentaire’. Een fake documentaire is feitelijk een grote grap. Die kun je bekijken terwijl je weet dat het een grap is. Of je weet het niet, maar dan kun je de film maar één keer zo bekijken. Op het moment dat je weet dat het fake is, is de verwondering voorbij. Dat is niet wat wij willen in onze films. Het gaat ons veel meer om de

manier waarop bepaalde dingen in de filmische werkelijkheid een relatie met elkaar aangaan.’ Van Zutphen: ‘Etna is dan ook geen fake documentaire. Het is lastig om het een goede benaming te geven. Het is voor een groot gedeelte fictief, maar op de manier van een documentaire gemaakt.’ Blom: ‘We hebben de personages zichzelf laten spelen. Ik noem mezelf wel eens een luie documentairemaker. Ik heb geen zin om te wachten totdat er iets gebeurt dat ik graag zie gebeuren.’ Van Zutphen: ‘Het zijn vooral de fenomenen die ons aanspreken. We wilden graag een film maken die speelt met de grenzen van documentaire en fictie, maar dan wel met een fenomeen dat per definitie niet te regisseren is. Dat had ook een orkaan kunnen zijn; het moest iets zijn waarvan de toeschouwer zeker kon zijn dat wij het niet in scène konden zetten. Een vulkaanuitbarsting kun je, welk budget je ook hebt, niet regisseren of in scène zetten.’ Hoe zijn jullie voor Etna te werk gegaan? Van Zutphen: ‘Toen de Etna uitbarstte, zijn we er met een camera heen gegaan. We kwamen terug met beelden van de

In jullie films zien we geen individueel persoonlijk drama. Waarom niet? Van Zutphen: ‘Dat is er al genoeg.’ Blom: ‘Ik raak ontzettend snel verveeld van individueel drama. Als je gefascineerd bent door het motto “het is maar zoals je het bekijkt”, verdwijnt de logica om een individueel menselijk drama te verfilmen vanzelf. Het boeit ons ook niet zo.’ Zijn er verschillen in jullie manier van werken? Van Zutphen: ‘Het is lastig te zien waarin het verschil precies zit, omdat we veel dingen samen maken. Ik heb een achtergrond in de beeldende kunst, dus werk graag vanuit het materiaal, het beeld of een thema, terwijl Sander veel meer vanuit het verhaal of de tekst werkt. Mijn individuele films ontstaan vooral in de montage.’ Blom: ‘Ik schrijf de film helemaal uit. Ik laat me ter plaatse wel verrassen, maar voor Etna hebben we bijvoorbeeld wel een documentairescenario geschreven. Het beeld is natuurlijk ook voor mij belangrijk, maar ik denk dat ik meer aan het anekdotische hang dan Mels. Als we samen dingen doen, wil ik het vaak op

‘IK RAAK ONTZETTEND SNEL VERVEELD VAN INDIVIDUEEL DRAMA’ uitbarsting, maar we hadden nog geen film. Met die beelden als uitgangspunt hebben we een verhaal bedacht. De scènes hebben we drie jaar later opgenomen. De Etna alleen op beeld zien is toch iets anders dan daar werkelijk staan. Je komt dan dingen tegen die je niet had voorzien en dat maakt het interessant. Als je precies weet welke shots je wilt hebben en die vervolgens ook zo in elkaar zet, verlies ik als maker de interesse. In een andere omgeving, zoals bij Etna het geval was, zie ik nieuwe dingen en daaruit ontstaan juist de ideeën. Zo wordt de film ook altijd anders dan je bedacht had. Ik vind het niet zo interessant om alleen een idee uit te werken. Op een gegeven moment zaten we bijvoorbeeld in een theater met uitzicht op de Etna. Op het podium zat een non die zich uitgebreid ging zitten opmaken. Ze was helemaal alleen, het was een prachtig gezicht. Het is eigenlijk iets dat je niet verzint en als je het verzint is het te onwerkelijk.’ Blom: ‘Het beeld van de non hebben we – al was dat niet onomstreden – voor de film opnieuw gedraaid. Het grappige is dat de realiteit misschien wel te veel was, terwijl dat een van de weinige dingen was die we niet verzonnen hadden.’

een groteske manier doen en dan is Mels degene die aan de noodrem trekt. Van Zutphen: ‘Ik waak ervoor dat het over the top gaat.’ Blom: ‘In de dingen die we apart doen, zie ik dat Mels behoorlijk droog kan zijn – waar ik hard om kan lachen. Ik zoek het in rare contrasten, Mels is meer van de grote fenomenen.’ Wat staat er op stapel? Blom: ‘Ik ben bezig met een film die Over het naar de Gezichten in de Wolken speuren heet. Ik heb voor de film een wetenschappelijk onderzoek bedacht dat volkomen onzin is, omdat ik iets ga meten dat helemaal niet te meten is.’ Van Zutphen: ‘Ik ben al een tijd lang bezig met de theorie van Klaas Dijkstra, een morosoof. Hij geloofde in “de platte aarde”. Ik wil iets met dat gegeven en met het idee dat als je in zo’n theorie gelooft je dan ook alles daaraan moet onderwerpen, hoe de maan ondergaat bijvoorbeeld.’ Blom: ‘Eigenlijk delen we eenzelfde fascinatie en onderwerp: van het bestuderen van wetenschappelijke fenomenen op aarde tot datgene wat er boven of rondzweeft. Het is maar hoe je het bekijkt.’

•


=84CB


9JD>CI:GK>:L

TEKST: REBECCA BREUER • FOTOGRAFIE: YVONNE WITTE

&*

BEELD: GUIDO VAN DER WERVE

CELLULOID/DIGITAAL DE BALIE,AMSTERDAM

&!':C(?JC>'%%,

&%?66GDC9:GOD:@DCIL>@@:A>C<

>CI:GK>:L

TEKST: GERLINDA HEYWEGEN • FOTOGRAFIE: YVONNE WITTE

>C&..,G>8=II:=:I;>AB;DC9H9:86I::DC9:GOD:@ :CDCIL>@@:A>C<DE#B6GI9DB>C>8JHL:G9>C'%%( 66C<:HI:A96AH=DD;9#:>C9'%%,K:GIG:@I=>?7>?=:I ;DC9H#::CI:GJ<7A>@DEI>:C?66G:ME:G>B:CI:A:;>AB#


½3

&-

½F4CDAE4= =84C>? >=34A34;4=¾

e hoogtepunten gedurende deze periode? Dat zijn toch de momenten waarop je een ondersteunde film ziet die goed is gelukt of zelfs je verwachtingen overtreft. In De Balie in Amsterdam laten we sinds enige tijd de filmoogst van het afgelopen jaar zien. Dikwijls is dat ook het moment dat ik geconfronteerd word met het resultaat van door ons gefinancierde of medegefinancierde projecten. Ik laat me dan graag net zo verrassen als de rest van het publiek. Ik weet weliswaar vaag nog iets van de papieren versie die destijds werd ingediend, maar dat is het. Als ik dan iets zie wat buitengewoon is geworden, ja, dat zijn wel de mooie momenten. Daar doe je het toch allemaal voor. Nu vind ik dat zeker bij een afdeling als O&O het resultaat niet allesbepalend moet zijn. In het experiment zit immers een risicofactor die je niet kunt en ook niet moet willen uitbannen. Maar dat neemt niet weg dat je enthousiast wordt zodra iets goed uitpakt. Dan is er zelfs sprake van enige trots.’ Op de vraag naar voorbeelden van films die hem met trots vervulden, is het korte tijd stil. Dan, bedachtzaam: ‘Dat is lastig. Niet omdat ik niets kan bedenken, maar omdat je zo snel dingen over het hoofd ziet. Er is in de ruim vier jaar dat ik hier zit zoveel gemaakt... Laat ik gewoon een paar producties noemen die spontaan bij me opkomen. Grossraum (2004/2005), het drieluik dat Lonnie van Brummelen over beladen grensgebieden in Europa heeft gemaakt, vond ik ronduit sensationeel. Hoe ze in enorme totalen toch de spanning van een bepaalde plek weet te vangen. In het deel over Ceuta, de Spaanse enclave in Marokko, zie je een merkwaardig schouwspel van mensen die zakken over een omheining gooien, verdwijnen, weer opduiken, enzovoort. Je snapt niet precies wat er gaande is, maar de onrust is onmiskenbaar. Geen informatie of dialoog, enkel lang aangehouden totalen die op ongekend filmische wijze veelzeggend zijn. Of Schoolplein van Marc Schmid en Judith Vreriks. Een jaar lang stond er een camera op hun balkon die alles filmde op het schoolplein aan de overkant. De camera registreert alleen, zoomt hooguit af en toe wat in. Als een choreografie wordt het doen en laten van de kinderen vastgelegd. Hun spelletjes, ruzies, verliefdheden, eenzaamheid. Een mozaïek van beweging en emotie. Prachtig. Of iets heel anders, het werk van Martha Colburn. Ik heb niets met klassieke animatie, maar haar collageachtige knipen plakwerk spreekt me erg aan. Hoe ze het medium als het ware oprekt, vind ik echt bij O&O thuishoren!’ Hoezeer Dominicus zich inmiddels ook met O&O verbonden voelt, de leiding van de afdeling kwam min of meer bij toeval bij

hem terecht. ‘Ik was samen met Peter Delpeut in de VS aan het draaien voor Go West, Young Man, toen ik een telefoontje kreeg van Toine Berbers. Of ik artistiek adviseur wilde worden. Dat overviel me nogal. Ik had nooit over zo’n functie nagedacht. Maar het leek me eigenlijk wel leuk. Later, terug in Nederland, vroeg Toine of ik er O&O bij wilde doen. Hij vond de commissie wat te autonoom opereren, wilde er meer invloed op. Ik weet eigenlijk niet of dat gelukt is, zo volgzaam zijn we nu ook niet.’ Maar een specialist als het gaat om de experimentele films die binnen zijn afdeling ontwikkeld worden, is hij, zegt hij zelf, bepaald niet. ‘Ik heb er wel affiniteit mee. Ik houd van gekke, afwijkende dingen, maar uiteindelijk doet mijn mening er nauwelijks toe. Mijn rol als hoofd O&O is immers anders dan die van artistiek adviseur. In die functie kan ik sturen, beoordelen en beslissen. Bij O&O beslist de commissie en leid ik alleen de vergaderingen. Dat is een groot verschil. Uiteraard heb je als gespreksleider wel enige invloed, maar daarin moet je terughoudend zijn. Anders hoef je niet met een commissie te werken. Bovendien werkt het eerder averechts: als ik te graag een bepaalde kant op wil, zet de commissie juist de hakken in het zand. Waar ik wel een bijdrage aan kan leveren, is de uitstraling van de afdeling. Ik probeer O&O zo laagdrempelig mogelijk te maken. We hebben veel te maken met jonge, onervaren makers die vaak zonder bemoeienis van een producent hun plannen indienen. Die moet je anders tegemoet treden dan door de wol geverfde producenten die voor enige tonnen aankloppen. Als “mijn” commissie al drie keer een aanvraag van dezelfde maker heeft afgewezen, nodig ik zo iemand uit om eens te komen praten. Dan probeer ik uit te leggen wat er aan de plannen schort en geef suggesties voor de toekomst. Dat heeft meer zin dan elke keer een afwijzing op grond van wat algemene formuleringen te sturen. Zo’n gesprek wordt vaak gewaardeerd. Het is natuurlijk geen garantie voor succes bij een volgende poging, maar je tracht zo wel de kloof tussen maker en commissie te verkleinen. Doorgaans kunnen plannen scherper en preciezer worden geformuleerd. Er zijn makers die denken dat een onderzoekend project vergezeld moet gaan van een vage subsidieaanvraag. Dat is een misverstand. Ook over heel experimentele plannen kun je een inzichtelijke aanvraag schrijven. Daarbij probeer ik te helpen.’ Die hulp is voor Dominicus essentieel, zelfs principieel: ‘Het Fonds is er voor de makers en niet andersom. Het Filmfonds is een noodzakelijk kwaad. Er zijn meer makers dan middelen. Dus

‘IN HET EXPERIMENT ZIT EEN RISICOFACTOR DIE JE NIET MOET WILLEN UITBANNEN’


Ç:><:CO>CC><=:>97>?B6@:GH>HGJ>BH8=DDIH66CL:O><#È

&.

'%

Het budget waarover O&O op dit moment beschikt, schommelt tussen de achthonderd- en negenhonderdduizend euro. De commissie krijgt op jaarbasis 120 tot 150 projecten voorgelegd. Daarvan wordt ongeveer een kwart tot een derde gehonoreerd. Over de criteria die daarbij een rol spelen, is Dominicus uitgesproken: ‘Het lijkt me logisch dat we niet werken met richtlijnen die de afdeling Lange Speelfilm hanteert. Criteria als spanningsopbouw, de geloofwaardigheid van personages of de kwaliteit van de dialogen zijn bij ons maar beperkt toepasselijk. Ik werk liever met termen als “bijzonder” of “origineel”. Dat zijn bewust zeer algemene termen. Voor een afdeling die juist het experiment wil bevorderen, moet je niet met kwalificaties gaan werken die afwijkende dingen buitensluiten. We turven niet op onderdelen. Daar ben ik echt op tegen. Het Fonds streeft naar heldere, transparante criteria. Bij O&O is dat lastig, maar het onderzoekende, grensverleggende karakter is een belangrijke toets. Het gaat om de samenhang, om de dynamiek waarmee de diverse onderdelen op elkaar inwerken. Op die manier kun je per project begrippen als bijzonder en/of origineel nader toelichten. Ik ben voor transparantie per project, niet per categorie.’ Dominicus vervolgt met zichtbaar plezier: ‘Wij zijn een beetje de boefjes van het Filmfonds. Bij ons gebeuren dingen die elders niet kunnen. Als je ziet hoe we soms projecten binnenkrijgen, dan vraag je je wel eens af wat dat in vredesnaam moet worden. Maar die grilligheid en het onverwachte moeten ook. O&O moet op de troepen vooruitlopen. Bij ons beginnen ontwikkelingen die zich pas later op andere terreinen voortzetten. Dat Kim van Kooten in Phileine zegt sorry voortdurend recht in de camera haar publiek aanspreekt, komt via een lange weg toch van de films van Godard, zo’n dertig jaar geleden. Daar is dat schoorvoetend begonnen en toen was het spraakmakend; nu stoort niemand zich er nog aan. Het behoort tot ons idioom.’ In het meest recente beleidsplan wordt die verkennende taak heel plastisch geformuleerd. Er wordt gesteld dat wanneer er geen ruimte is voor experiment binnen de filmsector die sector zijn doorbloeding verliest en daarmee zijn vitaliteit. Het nieuwe initiatief De Verbeelding lijkt een poging die doorbloeding te bevorderen. Dominicus: ‘Het is een poging om O&O-achtige makers de kans te geven een lange speelfilm te maken die meer op het visuele dan op het narratieve leunt. Hoewel ik persoonlijk van mening ben dat dat de laatste jaren echt aan het veranderen

is, is de algemene opvatting dat het de Nederlandse lange speelfilm aan eigenzinnigheid ontbreekt. Nou, die eigenzinnigheid is bij “onze” makers doorgaans ruimschoots aanwezig. En omdat ik merkte dat een aantal van hen lonkt naar lange speelfilm, zijn we gaan broeden op een initiatief dat dat mogelijk zou maken. Toen Wilfried Depeweg als nieuwe artistiek adviseur werd aangesteld, bleek hij met een soortgelijk plan rond te lopen. Daardoor werd het draagvlak alleen maar vergroot. Het heeft dan nog altijd veel voeten in de aarde voordat het daadwerkelijk begint, maar nu is het dan zover en ik ben erg benieuwd wat het gaat opleveren. Om de stap niet te groot te maken en het avontuur te bevorderen, is het echt lowbudget en kleinschalig gehouden. De plannen moeten zich er dus echt voor lenen, want er kan geen gewone lange speelfilm van gemaakt worden. We zien het initiatief als een pilot. Het is moeilijk te schatten wat het effect zal zijn. Ik kan slechts hopen dat de makers brutaal blijken en hun scherpe kanten behouden. Het kan overigens best zijn dat het bij een eenmalige onderneming blijft. De commissie Lange Speelfilm is beduidend gevoeliger geworden voor afwijkende vertelvormen. En dat is natuurlijk idealer: dat je voor dergelijke projecten geen aparte route hoeft te creëren, dat die projecten er via de bestaande kanalen en hopelijk ook voor fatsoenlijke budgetten kunnen komen.’ Er klinkt nog zoveel enthousiasme in zijn stem dat je je afvraagt waarom hij er aan het eind van dit jaar mee stopt. Dominicus: ‘Voor beide functies die ik vervul, ligt dat anders. Als artistiek adviseur/ intendant moet je gewoon niet te lang aanblijven. Je hebt behoorlijk wat macht, daar moet je voorzichtig mee zijn. Die invloed hoort bij het intendantschap, maar kan eigenlijk alleen als de omloopsnelheid hoog is. Als hoofd O&O, ik zei het al, is die invloed veel beperkter. Maar ik heb het als ik stop zo’n vijf jaar gedaan. Dat is een mooie termijn. Bovendien denk ik dat het goed is voor de afdeling als er iemand komt die meer heeft met nieuwe media. Ik ben toch een echte filmman. Als O&O een voorhoedefunctie wil blijven behouden, zal het voor initiatieven op dit vlak open moeten staan. Die openheid en nieuwsgierigheid heb ik niet echt. Omdat ik O&O erbij moest doen, ontbrak het me ook aan tijd om me in de nieuwste ontwikkelingen te verdiepen. Daarvoor had ik onder andere gespecialiseerde festivals moeten aflopen en dat is er helaas nauwelijks van gekomen.’ Wat is zijn grootste verdienste geweest in die tien jaar O&O? Opnieuw blijft het even stil. ‘Dat is moeilijk van mezelf te zeggen. Sommigen zeggen dat door mijn aanwezigheid het experiment een substantieel onderdeel van het Fonds is geworden. Dat zou kunnen. Ik heb wel iets van een generalist. Ik houd ervan dingen open te breken, uit hun specialisme te halen. Niet door te drammen, maar door de kracht van het andere te benadrukken. Niets mooiers dan iemand aangenaam te verrassen met iets onbekends.’

‘O&O MOET OP DE TROEPEN VOORUITLOPEN’

•

6;>43 ;>AB@JCHI:C66GH;ADG>HH8=yC;:A9:CB>8=6ÚA H:L6C9DCDB66@I:CDCA6CADIKDDG =JCH:G>:@DGI:;>ABH<:L>8=I><L68=I:C#7:<>C?JC>>C 9:76A>::CDELLL#;>AB;DC9H#CA>H=:IG:HJAI66II:O>:C K6CL6IO>?CD:B:C;JC8I>:ADO::HH:CI>:#

Wat is de opzet van Gewichtig Wachten? ‘Het project bestaat uit een serie fragmenten, geïnspireerd op de wereldliteratuur. Elk fragment laat een beslismoment zien. De nadruk ligt op het beleven van het gewicht van het moment vóór dit besluit. De spanning van het gewichtig wachten.’ Wat was de aanleiding? ‘Wij lazen beiden veel. Momenten die we vonden in literatuur hebben een soort magie tussen persoon en omgeving. Dat maakte iets bij ons los, maar we wisten niet wat we ermee moesten. Toen ontstond het idee om te onderzoeken of we deze fragmenten op onze eigen manier op film konden vastleggen.’ Waarom losse, korte films? ‘Het gaat ons juist om sterke, korte momenten die op zichzelf kunnen staan. Verhalen en context zijn minder belangrijk. Het is een vormexperiment: het gaat over besluitvorming met de spanning die voorafgaat aan een belangrijk besluit. Die geladenheid willen we overbrengen. Het unheimische eraan is dat de context ontbreekt.’ De relatie met de tekst is onzichtbaar en de context ontbreekt. Toch zoek je de spanning van het wachtmoment. Hoe verwacht je die te vinden? ‘Context geeft een moment bestaansrecht. De momenten vervullen in de context van het oorspronkelijke verhaal

een sleutelfunctie. Zij veranderen op een cruciale wijze het vervolg van hun verhaal. Wanneer je de context weghaalt, blijft er functieloze essentie over. Functieloos omdat het kader verdwenen is en essentieel omdat de gedaante van het moment niet veranderd is. Details voelen essentieel aan, maar ze missen de context om uit te leggen waarom. Spanning kun je creëren door de manier en detaillering van het vertellen. Het is kort en staat op zichzelf, dus we kunnen op elk detail ingaan. Suggestie en de compositie van details maken de sfeer: bijvoorbeeld met een close-up en geluid bouwen we spanning op.’ Zijn jullie tevreden over Gloed? ‘Onze premisse is dat context niet nodig is om de kracht van het moment te vangen. Eerst vonden we Gloed te uitleggerig. Nu zien we dat het narratieve

nodig is. We zijn er steeds meer van gaan houden. Met een serie creëren we een nieuwe context voor de fragmenten. We brengen ze met elkaar in verband en sluiten ze op elkaar aan. Elk fragment krijgt een eigen functie in de nieuwe context. De serie als geheel loodst ons door het proces van besluitvorming.’ Jullie schrijven en regisseren beiden, hoe kom je op één lijn? ‘Door het verfilmen van literatuur ontneem je de kijker zijn fantasie. Je maakt jouw interpretatie van het boek. Wij zijn heel verschillend en werken veel apart, maar ons raakvlak is dat we een sfeer willen overbrengen. Voor film moet je vooraf positie kiezen en je ideeën formuleren. Om het compromis te mijden, moeten we elkaar van onze eigen verbeelding overtuigen. Je schept dan een fantasiewereld waarin je verschillende standpunten bekijkt, scènes ruimtelijk invult en de textuur en kleur van dingen voorstelt.’ Wanneer is de serie te verwachten? ‘Dat hangt af van de financiering. Het liefst draaien we zoveel mogelijk in één periode en ronden we alle zes films volgend jaar af.’ Gloed is vooralsnog geen onderdeel van de serie maar een vormoefening en zal worden vertoond op festivals.

•



moet er selectief worden opgetreden. Met die taak is het Fonds belast. Het is vervelend dat dat nodig is, maar ik weet nog steeds geen beter model dan we nu hanteren. Het belangrijkste is dat we bescheiden blijven en ons dienstbaar opstellen. Dat zeg ik niet alleen omdat ik zelf ook maker ben en weet hoe een afwijzing door merg en been kan gaan, maar vooral omdat het onlosmakelijk met je doelstelling en functie verbonden is. Waar ik wel moeite mee heb, is het type maker dat vindt dat hij of zij recht heeft op geld. Daar kan ik slecht tegen.’

;G6
TEKST: JONATHAN MEES • BEELD: FLMI FILM

'&

3868C0;4B;4DC4;3A064AB >CI:GC:I>HC>:I6AA::C::C7:9G:><>C<KDDG9:;>ABL:G:A9# 7:I66A9:9DLCAD69H!DC9:B6C9K>6IK:CK>9:DH>I:H6AH NDJIJ7:7>:9:CDD@@6CH:C#B>HH:C;>ABB6@:GH9>:CJI:K66@4

3

e nieuwste film, van regisseurproducent Tom Six, H oneyz, werd in april door bioscopen geweigerd, omdat de film tegelijk uitkwam op dvd, via pay-tv en als download. Six zei dat het ‘een manier is om piraterij tegen te gaan’. ‘Je kunt de film beter legaal voor weinig geld op verschillende manieren aanbieden, dan dat ze er zolang op moeten wachten dat ze hem illegaal gaan downloaden.’ Het is de vinger op de zere plek. Onbetaald downloaden is mede in zwang geraakt omdat er films te vinden zijn die pas over maanden in Nederland draaien. Vooral jongeren zijn gewend geraakt aan downloaden en gaan daardoor minder naar de bioscoop, stelde de Nederlandse Federatie van Cinematografie dit voorjaar nog. Toch is downloaden via peer-to-peerprogramma’s te moeilijk voor grote groepen die misschien wel willen betalen als het gemakkelijk en legaal kan. Voor hen zijn er al sites als Dvddownload.nl, Leezy.nl en DirectMovie.nl, maar die zijn nog geen doorslaand succes. Dat komt ook doordat er vooral Amerikaanse B-films

op staan. Volgens Joost Sanders, directeur van het bedrijf Maxx-XS, dat Leezy.nl, Filmnu en Casema’s filmportal maakt, willen de Beneluxafdelingen van grote maatschappijen wel, maar mogen ze niet. ‘Ze zijn gebonden aan het beleid in Amerika. En daar vinden ze betaalde downloads nog een te kleine markt.’ Een gemiste kans voor de filmwereld? ‘We zitten in overgangssituatie’, meent Willem Velthoven, directeur van het mediainstituut Mediamatic. ‘Grote maatschappijen en producenten houden het aanbieden van betaalde downloads tegen uit angst voor piraterij en filmmakers zijn te veel gericht op festivals, subsidies en tv-coproducties. Daardoor ontstaan complexe copyrightafspraken die online distributie verhinderen. Dat is noodlottig voor innovatie. Bij films gebeurt hetzelfde als bij muziek: de traagheid van de industrie wordt met geweld bestreden.’ Piraterij via internet is een logisch gevolg van de impasse tijdens de overgang van fysieke drager naar

betaalde downloads, stelt Velthoven. ‘De fysieke drager gaat langzaam maar zeker verdwijnen. Ja, dat is bedreigend, maar het gebeurt wel.’ Volgens hem smelten internet en televisie langzaam samen. ‘Je gaat niet lang naar een computerscherm kijken. Maar de prijs van een HD-beamer is al gedaald naar een paar duizend euro.’ Het koppelen van internet aan de televisie wordt steeds beter, ziet directeur Femke Wolting van crossmediaproducent Submarine. ‘Alle computer- en televisiefabrikanten komen dit jaar met apparaatjes waarmee je je pc met je tv verbindt.’ Neem Apple. Dat is internationaal een belangrijke speler voor betaalde downloads, ook van tv-series en films, maar Nederlands filmmateriaal biedt hij nog niet. Wolting: ‘Bij iTunes beslist een Apple-medewerker wie er in het menu voor betaalde downloads wordt toegelaten. Voorlopig is iTunes niet geïnteresseerd in Europese independents. Ze zijn bezig met het binnenhalen van grote commerciële omroepen en distributeurs. Het is dus niet zo dat op internet iedereen zijn werk even

gemakkelijk kan verspreiden. Terwijl open toegang het uitgangspunt zou moeten zijn.’ Dat vindt Velthoven ook. Daarom is hij weinig enthousiast over de video-on-demanddiensten van digitale tv-aanbieders als KPN en kabelmaatschappijen. ‘Je zit te veel aan één partij vast, terwijl mensen straks op glasvezelinternet zelf kunnen kiezen tussen aanbieders.’ Niet alleen technische beperkingen spelen mee, ook de prijs van downloads. Die is volgens Velthoven vaak nog te hoog. ‘Het moet flink lager kunnen dan huren in een videotheek, want de kosten zijn lager. Anders kiezen mensen voor illegaal aanbod.’ Eigenaren van sites of blogs kunnen al meeverdienen met de advertentieinkomsten van Google door het plaatsen van een reclameblok. Zulke systemen komen er ook voor online video. Zo wil YouTube.com makers van filmpjes mee laten profiteren van reclame-inkomsten. Op YouTube zijn naast miljoenen amateurs ook filmen platenmaatschappijen en omroepen als VPRO en BBC actief. ‘YouTube is wel alleen geschikt voor korte films. Van andere genres zijn mensen de kwaliteit van televisie gewend. Ik zie helaas nog weinig Nederlandse trailers op dit soort sites’, aldus Velthoven. Daarnaast is er de nieuwe software Joost, die internetters gratis fullscreen naar programma’s en films laat kijken. Die worden onderbroken door korte

reclames, gebaseerd op het kijkgedrag. Joost heeft al afspraken met Warner, Endemol en grote adverteerders. In ruil voor reclames gratis films kijken biedt mogelijkheden, denkt Sanders van Maxx-XS. Maar ‘betalen zonder reclame’ heeft zijn voorkeur. ‘Dan kunnen mensen tenminste rustig genieten. Anders lijkt het te veel op televisie.’ Het Nederlandse Docsonline.tv kiest voor een ander model: bezoekers moeten per minuut betalen en documentairemakers krijgen de helft van

verdienen met documentaires via internet mogelijk is.’ Volgens Sanders van Maxx-XS lopen documentaires bij zijn sites matig. ‘Ze doen het eigenlijk alleen goed als ze in een context staan. Reisdocumentaires zetten we dan ook op reisboekensites.’ Een experimentele vorm van geldwerving voor filmmakers is Kinooga.com, waarvan Submarine een van de partners is. Het is een virtuele aandelenmarkt waarbij internetters geld kunnen steken in films. In ruil daarvoor krijgen ze de presale-download en een deel van de downloadinkomsten.

‘JE MOET DIE FILM DUS GEWOON MAKEN EN HEM ONLINE ZETTEN’ die inkomsten. ‘Per minuut betalen, niet per film, is eerlijker’, zegt oprichter Vernon Gielen. ‘Kijkers kunnen switchen om te bepalen of een film bevalt. En bij documentaires wil je soms alleen een specifiek deel zien.’ De site, nog in ontwikkeling, heeft bijna vijfduizend bezoekers per dag en wil voor eind 2007 honderd films aanbieden. Gielen: ‘Filmmakers praten te veel financiers naar de mond, terwijl ze vanuit het publiek moeten denken. Daarom willen we laten zien dat geld

Films worden pas gemaakt als er via de aandelen genoeg geld binnen is. Rechtenkwesties zijn vaak spelbrekers bij online distributie. Dat ligt volgens Velthoven van Mediamatic ook aan de auteursrechtenorganisaties. ‘Ik sprak laatst iemand van een auteursrechtenorganisatie die zei: “Creative Commons? Dat is toch een vorm van piraterij?” Stuitend.’ Creative Commons is een licentievorm als alternatief voor het huidige ‘all rights reserved’. Het houdt in dat makers


I:8=C>:@:CDCIL>@@:A>C<

TEKST: TONIE VAN RINGELESTIJN • BEELD: DEF.

'(

Jaman

')

deels toestemming geven voor verspreiding of bewerking onder bepaalde voorwaarden. Documentairemaker Ine Poppe zette drie jaar geleden als eerste haar film Hippies From Hell onder Creative Commons gratis online. Ze moest daarvoor wel eerst een deel van de rechten terugkopen. Velthoven raadt filmmakers bij onderhandelingen over het financieren van films aan meteen afspraken te maken over online distributie. ‘Spreek af dat als de andere partij het materiaal niet als betaalde downloads aanbiedt, jij dan het recht hebt dat zelf te doen of te regelen.’ Volgens Gielen van DocsOnline.tv bestaan er veel misverstanden over video on demand (vod). ‘Dat komt doordat omroepen internet zagen als “opnieuw uitzenden”. Maar dat is het niet. Vod is een apart exploitatiemiddel. Of makers moeten daar apart een redelijke vergoeding voor krijgen, of het recht gaat terug naar de auteur of producent.’ Nu online video kijken populair begint te worden, zouden filmmakers zich niet meer alleen op tv en filmfondsen hoeven te richten, vindt Femke Wolting van Submarine, dat korte

seriële documentaires distribueert via Minimovies.org. ‘Ze zijn gemaakt voor alle mogelijke vormen van media, maar niet meer met tv als uitgangspunt.’ Een van de eerste minimovies is een film volledig gemaakt in de virtuele 3D-wereld Second Life. ‘Deze film heeft een enorme buzz op internet. De wereldwijde tv-rechten zijn verkocht aan een grote Amerikaanse zender. Zo kun je als filmmaker internet gebruiken om je werk bekend te maken.’ De film komt ook op mobiele telefoons. Maar niet alles is geschikt voor internet of mobiel’, zegt Wolting. ‘Films met een laag tempo en poëtische beelden bijvoorbeeld niet.’ Ook de gamewereld komt steeds dichter bij die van de film, constateert ze. ‘Er zitten steeds meer filmische elementen in games en er worden films over games gemaakt. In Amerika en Azië komen beide werelden meer bij elkaar. Daar is het heel gewoon dat scenarioschrijvers, cameramensen en animatoren aan zowel games als speelfilms werken.’ Internet is ook een goedkoop marketingmiddel, ondervond de Utrechtse animatieproducent Il Luster, toen het animatiefilms als videopodcasts ging aanbieden. ‘We stonden drie maanden als “Hot Pick” in iTunes. Toen kregen

‘GROTE MAATSCHAPPIJEN EN PRODUCENTEN HOUDEN HET AANBIEDEN VAN BETAALDE DOWNLOADS TEGEN UIT ANGST VOOR PIRATERIJ’

we zestigduizend downloads per maand’, vertelt Michiel Snijders van Il Luster. Hij heeft ook een webwinkel opgezet voor animatiefilms op dvd. De verkopen stegen na de podcast. Voor sommige filmmakers vormt een site één geheel met een film. Dat gaat bijvoorbeeld op voor Videoletters van Katarina Rejger en Eric van der Broek. In de serie sturen inwoners van voormalig Joegoslavië videobrieven naar oude bekenden die ze door het geweld uit het oog zijn verloren. Op Videoletters.net gaat het speuren en het zoeken naar verzoening twee jaar na de serie nog steeds door. Wat begon met een documentaire, leeft voort op internet. Dat het ook andersom kan, toont StoryOfBoris.com. Op de site staan korte clips over een veteraan die lijdt aan het posttraumatisch stress syndroom. Het zijn dossierbestanden met videogesprekken tussen de veteraan (een acteur) en zijn psychiater met daarbij transcripties. Het resulteerde na twee jaar in een documentaire van veertig minuten. Regisseur Jan Pieter Tuinstra is tevreden. ‘We hebben 1200 tot 1500 bezoekers per dag en krijgen goede reacties, ook van veteranen.’ Hij wil de film eerst laten rouleren op festivals en hem wellicht daarna op de site zetten. ‘We wilden niet alleen een site bij een film maken, maar op internet ook echt een eigen vertelvorm creëren. Er werd veel gepraat over internet gebruiken rond films, maar er werd weinig gedaan. Wij hebben het objectieve karakter van internet gebruikt. Informatie kun je ordenen met trefwoorden. Je maakt zelf het verhaal door rond te klikken op die

woorden. We vragen meer van het publiek, maar dat is daardoor wel meer echt geïnteresseerd in het thema.’ Ook festivals gaan naar internet. Zo heeft IFFR de site Tiger Online, een betaalde downloadsite met vijftig arthousefilms, toont het Streaming Festival in oktober voor de tweede keer Indië-films op internet en organiseert het Nederlands Filmfestival weer een internetwedstrijd met korte films. Hoofd marketing Hans van Rijsbergen: ‘Vorig jaar zijn de films meer dan honderdduizend keer bekeken op de site. Gemiddeld zes per bezoeker. Dat is best veel. Het blijkt een goede manier voor jonge filmmakers om zich te laten zien.’ Dat kan Michiel Brongers beamen. Hij werd vorig jaar tweede met zijn film Uitzicht. ‘Daardoor is mijn film tienduizend keer bekeken. Ik heb hem voor vierhonderd euro gemaakt, maar het heeft wel twee subsidies voor korte documentaires opgeleverd. Je moet die film dus gewoon maken en hem online zetten. Maar ook op internet heb je partijen als omroepen en festivals nodig. Zij bieden de selectie.’ De écht persoonlijke digitale televisie komt eraan, maar het gaat langzaam, weet Brongers. ‘Zeven jaar geleden al schreef ik mijn afstudeerscriptie over de Tivo, een slimme HD-recorder die in Amerika populair is. Maar in Nederland komen die dingen nu pas op.’ Volgens Vernon Gielen van Docsonline zijn extra kastjes straks niet meer nodig. ‘Dan zit draadloos internet gewoon standaard ingebouwd in je scherm.’

•

Wereldcinema op hoog niveau is te zien in een eigen programma. Jaman werkt ook samen met grote filmfestivals voor gratis downloads.

Docsonline www.docsonline.tv

Internationale documentaires in goede kwaliteit tegen betaling per minuut.

Leezy.nl, Dvddownload.nl, DirectMovie.nl, FreeRecordShop.nl Zie overzicht op www.downloadwinkels.nl. Legale dvd-downloadwinkels met een nu nog redelijk beperkt aanbod. Na aankoop moet je de film binnen één of enkele dagen bekijken.

TigerOnline www.tigeronline.nl

Vijftig arthouse films zijn voor 2,99 euro per stuk te bekijken. Een samenwerking tussen IFFR en Tiscali.

Joost www.joost.com

Nieuwe software om videobeelden fullscreen te bekijken. Joost heeft deals gesloten met grote tv-partijen als Warner en Endemol. Kijken is gratis, maar met reclame.

iTunes Video Store www.apple.com/itunes/store/movies.html

In de iTunes Video Store staan nu nog geen Nederlandse tv-programma’s of films. Volgens Apple is Europa pas dit jaar aan de beurt.

Nederlands Online Film Festival www.noff.nl

Korte films van jong talent. Bezoekers kunnen stemmen.

Kinooga www.kinooga.com

Virtuele aandelenmarkt voor toekomstige films. User-financed content: een manier voor filmmakers om geld in te zamelen bij het publiek.

Dramatic beat www.dramaticbeat.com

Een soort YouTube voor filmmakers maar dan met hoge fullscreen kwaliteit. Kijk onder Dave.



www.jaman.com

'*

'+


DE9:H:I FILMBEELD • JUNI 2007

TEKST EN BEELD: BEN VAN LIESHOUT

B278<<4=8=34

=027C

K6C::CK66<7:9G>?K:CI:GG:>CC66G;G>@69:AA:CB:I8=6BE6
>C9:GDII:G96BH:=6K:C#G:<>HH:JG7:CK6CA>:H=DJIDK:G9: C68=I:A>?@:DBOL:GK>C<:CK6C9:BJO:#

1

ijkomend voordeel aan draaien in de winter is dat het relatief rustig is wat betreft beschikbaarheid van crew en apparatuur. En ook wat betreft de beschikbaarheid van acteurs. En een ander voordeel: de dagen zijn kort! Uitstekend dus als je vooral buiten, in de nacht moet draaien. Vanaf een uur of zes is het al donker en kunnen we aan de slag. Inzet is om vooral met bestaand licht te draaien, op zorgvuldig uitgekozen locaties, waar de hoofdpersoon John, gespeeld door Matthias Schoenaerts, zijn problemen van zich af loopt, zichzelf afmat om maar vermoeid te raken en te

kunnen slapen. Dat draaien bij bestaand licht valt in de praktijk toch weer tegen. Om het goed te belichten is weer aardig wat invullicht nodig dat vaak met de acteur(s) mee moet lopen, of dat op de daken van gevaarlijk hoge loodsen moet worden aangebracht. De plekken waar we draaien zijn soms zo afgelegen dat we de nodige generatoren moeten inzetten. Een leuke uitdaging straks voor de geluidsnabewerking. De fijnste, opwindendste periode van het film maken is voor mij ongetwijfeld het draaien. Om met een groep mensen om drie uur ’s nachts op een vaag bedrijven-

terrein in opperste concentratie en in weer en wind een kleine rijder te maken om de vertwijfelde uitdrukking op het gezicht van Matthias vast te leggen, of de eerste ontmoeting tussen Matthias en zijn mogelijke muze Tara Elders, terwijl hun beider adem zich als rookslierten aftekent tegen het verre licht van straatlantaarns en natuurlijk ons eigen licht; fantastisch! Voor een toevallige passant moet het een onbegrijpelijke, absurde vertoning zijn, een stel schimmen in de nacht die iets onduidelijks aan het doen zijn. Over het algemeen is het ’s nachts goed te doen, eigenlijk is het door de rust heerlijk om ’s nachts te werken, soms ook is het bitterkoud. De beveiligingsbedrijven die ons voordurend lastig vielen, toen Stef Tijdink (camera) en ik voor locatieresearch en lichttesten ’s nachts op pad waren, zijn allemaal ingelicht en weten van onze aanwezigheid. Ik vraag veel van de crew, de acteurs en van mezelf, maar gelukkig is de sfeer opperbest, is niemand te beroerd om waar nodig ook buiten zijn vakgebied te helpen. Dat geeft zoveel positieve energie dat we meestal aan het eind van een draaidag, met een voldaan gevoel in de locatiebus neerstrijken, waar de catering nog voor iets warms heeft gezorgd. Aanvankelijk staan de opnames van de film gepland voor begin april. Door omstandigheden moet de hele planning worden vervroegd. Plotseling moeten

we in zes weken de productie op poten zetten. Als producent en regisseur besluit ik het erop te wagen – en dankzij een grote inzet en veel improvisatievermogen, ook van coproducent Another Film, is het gelukt. Op 24 november 2006 hebben Hanneke Stark (regieassistente) en ik een eerste gesprek met Matthias in Antwerpen in, heel toepasselijk, café De Muze; 31 januari is onze eerste draaidag op een winderig

niet minder dan een groot en meeslepend dichter en minnaar worden en trekt daarvoor naar de grote stad met als referenties veel boekenwijsheden en weinig levenservaring. Hij vereenzaamt, zijn enige troost is de bioscoop en daar wordt hij na het zien van een Antonionicyclus verliefd op Antonioni’s muze Monica Vitti. Een mooi gegeven waardoor ik mij op een associatieve manier heb laten inspireren.

VOOR EEN TOEVALLIGE PASSANT MOET HET EEN ONBEGRIJPELIJKE, ABSURDE VERTONING ZIJN businesspark. Zestien draaidagen later bevinden we ons met een afgeslankte crew op een schip ergens in de Rotterdamse haven voor de laatste opnames. Na afloop worden we door de gastvrije kapitein en zijn bemanning getrakteerd op patat en frikadellen. Champagne van onze kant doet de rest. Het einde van een enerverende periode. De Muze is ingegeven door het werk van filmmaker Michelangelo Antonioni en Portret van een jongeman (2002) van schrijver J.M. Coetzee. Hierin beschrijft Coetzee een in zichzelf gekeerde jongeman die de lat veel te hoog legt; hij wil

Gelukkig kende de film geen slepend traject alvorens gerealiseerd te kunnen worden. Door lowbudget te werken, door te kiezen voor een traject via O&O, dat het project ondersteunt, en door te zoeken naar een coproducent om een aanvraag bij het Rotterdams Filmfonds mogelijk te maken, is de film gedraaid en zit ik nu met Jan Ketelaars in de montage. Een nieuwe fase, waarin het materiaal herhaaldelijk zijn eigen keuzes afdwingt. Film, dat is organisatie en planning, dat zijn vastgelegde beelden, maar het is bovenal levende materie, telkens weer!

•

',

74C=4C>? K>9:DLDG9I::CHI::9H7:A6C?@:GB:9>JBDE>CI:GC:I! <:IJ><:=:IHJ88:HK6CL:7H>I:H6AHNDJIJ7::CBNHE68:# L6I>H=:I6CILDDG9K6C@JCHI:C66GH:C;>ABB6@:GHDE 9:EDEJA6G>I:>IK6C9>:JH:G"<:C:G6I:98DCI:CI4

H

ouTube.com is een online videoplatform waar bezoekers filmpjes kunnen bekijken en delen. In iets meer dan twee jaar tijd is de website, die eind 2005 werd gelanceerd en een jaar later werd overgenomen door Google, uitgegroeid tot een enorme videodatabase met nu al zes miljoen filmpjes (en dat aantal groeit maandelijks met twintig procent). Dagelijks worden honderd miljoen video’s gestreamd op YouTube. Onlangs werd bekend gemaakt dat de totale tijd dat er tot nu toe video’s bekeken zijn, opgeteld maar liefst 9305 jaar bedraagt. YouTube is daarmee een stuk populairder dan concurrenten als MSN Video, Google Video, Yahoo en MySpace. Het succes van de website is zo groot dat een van de grote, actuele kwesties rond YouTube dat van het intellectueel eigendom is. Gebruikers delen namelijk niet alleen zelfgemaakt materiaal met elkaar, maar ook videoclips en televisieprogramma’s en ander met copyright beschermd materiaal. Het gebruik van YouTube door kunstenaars en filmmakers blijft echter gek genoeg achter. Waar muzikanten massaal de weg hebben gevonden naar MySpace en beginnende bands hun videoclips trots op YouTube plaatsen, lijken filmmakers en videokunstenaars huiverig hun beeldmateriaal via die kanalen

met anderen te delen. Wellicht vanwege het slechte imago en de knullige kwaliteit van een groot deel van het aangeboden materiaal. Wie de filmpjes op YouTube bekijkt, kan zich maar moeilijk aan de indruk onttrekken dat er een wereldwijde homevideocollectie – van bloopers tot eigen muziekvideo’s en videodagboeken – wordt aangelegd, dat er televisieprogramma’s tot zo kort mogelijke fragmenten worden opgeknipt en dat de taal en esthetiek van bewegend beeld opnieuw wordt uitgevonden. Hier en daar worden wel experimenten uitgevoerd, zoals met het immens populaire Lonelygirl15, een fake videoblog dat is uitgegroeid tot een interactieve websoap. Ook zijn er mensen die via YouTube doorbreken, zoals de Nederlandse Esmee Denters, die dankzij haar zangfilmpjes werd ontdekt en nu met Amerikaanse platenmaatschappijen in onderhandeling is over een contract. Wie de zoekterm ‘art’ intypt, komt terecht bij de spit graffiti artist Albert Reyes (inderdaad, graffiti met spuug) of bij een instructievideo over coffee art, die je leert hoe je figuren in het melkschuim van je cappuccino kunt gieten. De zoekterm ‘artist’ geeft 237.000 resultaten, maar wordt, zacht gezegd, nogal ruim opgevat. De categorie ‘film & animation’ bevat een (voor YouTube) schamele 8200 video’s. Toch lijkt het tij langzaam maar zeker te keren.

HollandDoc, het Nederlandse documentairekanaal van de publieke omroepen heeft een kanaal op YouTube. En ook de eerste musea hebben hun weg naar YouTube gevonden. MoMA New York loopt daarbij voorop, met een ‘channel’ dat is gestart in december 2006. Er zijn wel Nederlandse initiatieven waaraan kunstenaars en filmmakers deelnemen, meer dan aan YouTube, zoals Park 4dtv (één video op YouTube), met op www.park.nl een enorme collectie van een uur durende films en prachtige extra’s, zoals de watch while working-applicatie en de PocketMovies voor je mobiele telefoon. De Een Minuten films van het Sandberg Instituut op www.theoneminutes.org stelt de ingezonden filmpjes beschikbaar op dvd (de tag ‘oneminutes’ bestaat al op YouTube, maar er is geen eigen kanaal). En op Oog van de Volkskrant, http://extra.volkskrant.nl/oog worden kunstenaars uitgenodigd om in woord, beeld en geluid hun visie te geven op het nieuws. Het lijkt er vooralsnog op dat filmmakers hun vingers niet willen branden aan een populair medium als YouTube. Wellicht heeft het ook te maken met de vrees dat iemand er met het materiaal van doorgaat. Want nooit eerder was er zo’n grote en gemakkelijk bereikbare database aan ‘found footage’. De remixcultuur, online videotools en de toenemende serverruimte die mensen tot hun beschikking hebben maken het gemakkelijker om grote videodatabases aan te leggen, wat initiatieven als TogetherTV, www.tv.oneworld.net, en het kunstenaarsinitiatief Videopool, www.videopool.org, mogelijk maakt. Of het nu verstandiger is om een eigen videoserver te beginnen of je werk juist te integreren in een bestaand platform dat al een groot publiek bereikt, blijft de vraag. Maar dat er met online videoplatforms een krachtig kanaal is ontstaan voor de vertoning van bewegend beeld, is zeker. Het publiek is er klaar voor, de faciliteiten zijn er, hordes amateurs en een handjevol professionals maken er dankbaar gebruik van. Het wachten is nu alleen nog op de filmmakers en kunstenaars.

•

‘SHORT, USER-CREATED VIDEOS ARE CREATING A NEW KIND OF WATCHING EXPERIENCE, ONE MORE ABOUT ‘SNACKING’ THAN HALF-HOUR SITCOMS.’ (THE ECONOMIST) Video Vortex Op 30 november en 1 december 2007 organiseert het Instituut voor Netwerkcultuur, verbonden aan de opleiding Interactieve Media van de Hogeschool van Amsterdam, samen met onderzoekers Seth Keen en Vera Tollmann de conferentie Video Vortex: Artist Responses to YouTube. Video Vortex wil de actuele ontwikkelingen van een context voorzien, door de perspectieven van kunstenaars, activisten en mainstream naast elkaar te presenteren. Online video wordt gepresenteerd als ‘the latest and greatest’, maar heeft wortels in de beeldende kunst, (reality-)tv, performancekunst en documentairefilm. De database als centraal opslagpunt voor bewegend beeld heeft ook een traditie, die evenwel nog grondig verkend moet worden. De Video Vortex-conferentie verzamelt reacties van kunstenaars en filmmakers op de groei van onder andere YouTube, MySpace en Flickr. Wat betekent het dat beelden zoekbaar worden? Maakt het uit dat wij alleen nog naar fragmenten kijken? Hoe gaan we om met de grote hoeveelheid online videofilmpjes? Meer informatie: www.networkcultures.org/ videovortex


9:@L:HI>: FILMBEELD • JUNI 2007

'-

TEKST: SABINE NIEDERER • BEELD: LAVA

'.

ISSN: 1574-955X

9:B>HH>:K6C=:I;>AB;DC9H>HIL::A:9>
hoofdredactie Jonathan Mees eindredactie Jojo Oomes redactieteam Toine Berbers, Ger Bouma, Arnold Heslenfeld, Mart Dominicus, Petra ten Brinke medewerkers #9 Rebecca Breuer, Tara Elders, Gerlinda Heywegen, Julia Kaiser, Aimée Kersten, Ben van Lieshout, Franka Meijer, Sabine Niederer, Tonie van Ringelestijn, Sander Snoep, Guido van der Werve art direction Lava grafisch ontwerpers, Amsterdam (Leon Dijkstra) vormgeving def. (Germaine Houtkamp, Rosita Bronsgeest) fotografie Yvonne Witte druk en lithografie Gravo Offset, Purmerend

• het stimuleren van de filmproductie in Nederland, met nadruk op kwaliteit en diversiteit; • het bevorderen van een goed klimaat voor de Nederlandse filmcultuur. Om dit te bereiken geeft het Fonds filmmakers financiële ondersteuning bij het ontwikkelen, realiseren en distribueren van films. Het Fonds is betrokken bij de totstandkoming van lange speelfilms, documentaire films, experimentele films, korte films en animatiefilms. Daarnaast heeft het Fonds geld beschikbaar voor bijzondere activiteiten op het gebied van film.

0=34A70;E4<4C4A 027C4A>E4A Dagblad van het Noorden

Ronald Ockhuysen

Preview/Rails/Filmspot

Robert Neugarten

Willem Schouten

Pieter van Lierop

★★ ? ?

★★ ? ★★★

? ★★ ★★★

Pieter Walther Boer Albert ter Heerdt Pieter Kuijpers

? ★★ ★★★

? ★★ ★★

0 ★★★★ ★★

? ★★★ ★★★

? ★★ ★★

? ★★ ★★★★

? ★★★ ?

0 ★★★★ ★★

0 ★★★ ★★

Sander Francken

★★

★★★

?

?

★★★★

★★★

?

?

★★★★

Jeroen Berkvens

★★★★

?

★★★★

★★★

★★★

?

★★★★

★★★

★★★

Fritz de Jong

★★★ ? ★★★

de Volkskrant

? ? ★★★

Spits

? ? ★★★★

GPD Dagbladen

André Nientied

★★★ ? ★★★

Nieuwe Revu

Jan Pieter Ekker de Volkskrant

★★★ ? ★★★

Het Parool

★★ ? ★

Algemeen Dagblad

Sander Burger Hans Herbots Tamar van den Dop

HE::A;>AB Olivier etc. Windkracht 10 Blind Ernst, Bobbie en de geslepen Onix Kicks Dennis P.

Jos van der Burg

Aan de inhoud van deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.

A424=B4=C4=B2>A4

9D8JB:CI6>G: Dealing and Wheeling in Small Arms Jimmy Rosenberg, de Vader, de Zoon & het Talent

0 = zeer slecht ★ = slecht ★★ = matig ★★★ = redelijk ★★★★ = goed ★★★★★ = zeer goed ? = niet gezien

=:I96<7D:@

telefoon 020 5707676 fax 020 5707689 e-mail [email protected] website www.filmfonds.nl

Filmbeeld wil informeren over ontwikkelingen en achtergronden op het gebied van film in Nederland. Filmbeeld wordt gedrukt in een oplage van 2100 exemplaren en drie maal per jaar door het Filmfonds verspreid onder zijn kerndoelgroep: scenaristen, regisseurs en producenten, overheid en politiek, branche- en belangenorganisaties en de media. De mening van geciteerde personen kan afwijken van de mening of visie van het Filmfonds.


;>AB7::A9>H::CJ>I<6K:K6C/ Het Nederlands Fonds voor de Film Jan Luykenstraat 2 1071 CM Amsterdam

Ab Zagt

8DAD;DCG:8:CH:CI:CH8DG:

TEKST: TARA ELDERS

O:A;H6AH=:IA:K:C:GK6C6;=6C?@I9:G:9:KDDG9:@JCHI#

>

p de theateropleiding zeiden ze het al: ‘Tara Elders, jij bent té rationeel.’ Gelukkig had ik ook sex-appeal en zo begon mijn loopbaan als actrice. Zelf heb ik altijd dankbaar gebruik gemaakt van mijn ratio of mijn ratio van míj − én van mijn sexappeal, zo slim is mijn ratio wel. Tot vandaag. De dag dat alle redelijkheid plaats moet maken voor mijn intuïtie, of voor de intuïtie van de regisseur, kortom, voor de kunst. Ik kom ’s ochtends vroeg aan op de set van Funny Dewdrop. Zwanger. Ik kom zwanger aan op de set van Funny Dewdrop. Ik weet het sinds gisteren. Het is zeker te vroeg om het aan iemand te vertellen, of niet? Misschien aan de regisseur, die alles hoort te weten. Gelukkig loopt de vader van mijn kind hier ook ergens rond, weliswaar als Orpheus of een geblinddoekte soldaat, maar toch. Hij veinst in ieder geval kalmte. Dat is goed. In essentie maakt het niet uit of mannen stoer zijn of niet, als ze maar stoer doen. Ik ben bereid te doen alsof ik ze geloof. In oude films gooien vrouwen zich altijd ergens van af als ze ongewenst zwanger zijn. Je zou denken dat ik zou moeten weten dat films alleen maar fictie zijn, maar art imitates life, nietwaar? Hoe het ook zij, ik ben niet ongewenst zwanger en ik moet mezelf wel ergens

van afgooien. Achterover van een muurtje van anderhalve meter op slechts een dunne valmat. Lowbudget. Alles voor de kunst. Ik probeer te begrijpen waarom ik zelfmoord pleeg. ‘Meneer Tuinder, ik snap het niet en ik zou het graag wel snappen.’ ‘Ja, ja. Maar waar gaat het dan over?’ ‘Ja, maar gisteren zei je...’ ‘O, heb je dat weer veranderd? Mag dat zomaar?’ ‘Ja, natuurlijk, jij bent de regisseur. Excuus.’ Mijn beweegredenen hoeven niet logisch te zijn, ik hoef niet eens beweegredenen te hebben en wat is logica eigenlijk? Na hevig overleg met Orpheus en de setslet/het poederloeder − aan wie we het natuurlijk allang verteld hebben, hoe doen ze dat toch? − besluiten we dat de vrucht even vast zit als het onvermogen de regisseur iets te weigeren. Ik val ten slotte midden in een discussie of de val wel in de film moet komen. Toch fijn dat we die al hebben opgenomen. Voor de heb.

•

Funny Dewdrop Regie en scenario: Dick Tuinder Productie: Column producties

(&

=LEEP;
'CR-CBCPJ?LBQ%MLBQTMMPBC%GJK CL"GLCK?BC!?JGCNPCQCLRCPCL ?
"CJJSJMGB#GEGR??J H??P.LBCPXMCI.LRUGIICJGLE

GFG;FCCJ$GyGyJD@K

JLIM<@CC8E:<IFFD$D@:?@
JL@B<E$FF>$P8JD@AEB8I?F=

>CF<;$=CFI@JJ:?{E=
CLHSLGGL#C!?JGC 8CJ?
;<E<;IF<E<E;88C

8C8GJ<F=D
)??PMTCPXGAFR EPCLQTCPJCEECLBCCLMLBCPXMCICLBCDGJKQ RMR QR?LBECIMKCLKCRQS@QGBGCT?LBC?DBCJGLE.LBCPXMCI.LRUGIICJGLET?L FCR-CBCPJ?LBQ%MLBQTMMPBC%GJK-??QRFCRRP?BGRGMLCJCH??PMTCPXGAFRUMPBR QRGJECQR??L@GHFCR H?PGE@CQR??LT?LBCA?RCEMPGC..KCR

H??P..CCLFGEFJGEFRQNPMEP?KK?KCRMNKCPICJGHICBMMP.. MLBCPQRCSLBCDGJKQ ECIMXCLBMMPMSB ?BTGQCSPQ #C@?R'MCFCCDRBCMLBCPXMCICLBCDGJKXGAFFCR?DECJMNCLBCACLLGSK MLRUGIICJBCLFMCX?JBCXCMLRUGIICJGLEGLBCRMCIMKQRTCPJMNCL ..GLQR?JJ?RGCQ GLRCPLCRNPMHCARCLCLKCBG?RFCCI MXeX]d\[`fd\``j_\kgifîXddXk\mè[\efgnnn%Ôcd]fe[j%ec\ennn%[\YXc`\%ec \e`j_\kgifîXddXYf\ba\m\ibià^YXXiYà_\k=`cd]fe[j\e;\9Xc`\% ;\9Xc`\#Bc\è\>XikdXegcXekjf\e('#8djk\i[Xd%

NR. 9 JUNI 2007 FILMBEELD IS EEN UITGAVE VAN HET NEDERLANDS FONDS VOOR DE FILM EN VERSCHIJNT DRIE KEER PER JAAR

Recommend Documents