3
3
6
Stappenplan Hoe wordt het weer gezellig aan tafel?
TopTips Tips over eten & opvoeden
Snacken Het eetpatroon van tieners
Kop tekst 3
Elke T ipkran t sta Positie at een f Opvo ed thema centr en aal.
Tipkr Eten & ant 6: Opvo eden
Nr. 6
Opvoedtips en informatie voor álle lle ouders > Positief Opvoeden; Eten & Opvoeden, november 2010
www.positiefopvoeden.nl
Amsterdam biedt hulp Bij alle opvoedvragen Hoe zorg ik ervoor dat mijn tienjarige dochter niet liegt? Waarom bijt mijn zoontje andere peuters? Hoeveel zakgeld geef ik mijn dochter van acht? Als ouder word je regelmatig geconfronteerd met vragen waarop je geen antwoord weet. Met het doel ouders de juiste informatie over opvoeden te geven, leiden de Gemeente Amsterdam en Diemen ruim 800 beroepskrachten op in Positief Opvoeden volgens de methode Triple P. Met ál je vragen kun je bij deze beroepskrachten terecht. Op de website kun je zelfs direct je vraag stellen. Ook vind je daar een overzicht van de mogelijkheden bij jou in de buurt. Aarzel niet, maar neem die stap! Hun adviezen zullen je helpen de ontwikkeling van jouw kind op een positieve manier te stimuleren.
Direct informatie of tips nodig? Adressen en telefoonnummers op pagina 8.
Positief Opvoeden werkt Voor alle ouders
Daan, 2 jaar
Marieke, hoe maak je het weer gezellig aan tafel? Het avondeten was bij ons altijd een bron van stress en frustratie. Mijn jongste zoon, Daan, vraagt heel veel aandacht en at slecht. Mijn oudste zoon, Freek, is heel braaf en lijdde onder het gedrag van Daan. Op aanraden van een vriendin heb ik tips gevraagd bij de opvoedadviseur om ervoor te zorgen dat het bij ons thuis weer wat gezelliger werd. Ik begon door eens goed te bekijken wat er bij ons aan tafel gebeurde. Tot mijn verbazing ontdekte ik dat we allemaal de hele tijd van tafel liepen. Ik stond steeds op om nog iets te pakken, Daan bedacht allemaal smoesjes om van tafel te mogen, naar de wc gaan, iets laten vallen, nog iets pakken, enzovoorts. Mijn man ging steeds achter Daan aan waardoor Freek eigenlijk
steeds alleen aan tafel zat. We hebben meteen 3 basisregels voor het eten ingesteld, die we met het hele gezin bedacht hebben. Regel 1 is dat we aan tafel blijven zitten tot de kinderen klaar zijn met eten. Regel 2 is dat we om de beurt praten. En regel 3 is dat we alles proeven. Als iedereen zich een hele maaltijd aan de regels had gehouden, speelden we na het eten nog een spelletje met
z’n allen. Als het een week goed zou gaan, dan mochten Daan en Freek in het weekend kiezen wat we gingen eten. Het was meteen gezellig aan tafel, het is veel fijner om 3 keer te zeggen ‘wat blijf je goed zitten’ dan om 10 keer te zeggen ‘blijf nou zitten’!
Wil je ook weer gezellig samen aan tafel eten, lees dan het stappenplan op pagina 3.
Welke normen en waarden je jouw kind wil bijbrengen, is voor elke ouder anders. Maar hoe je gedrag van kinderen het beste kunt sturen is uitgebreid onderzocht. Dit onderzoek en praktijkervaring laat zien dat Positief Opvoeden van Triple P kinderen de beste kansen geeft om zich goed te ontwikkelen. Bewezen is dat kinderen die positief worden opgevoed, zich prettig voelen en weinig risico lopen op het ontwikkelen van gedragsproblemen. Ouders die positief opvoeden, vinden het ouderschap plezieriger en genieten vaak meer van hun kinderen.
Wat is Triple P? Kijk op pagina 8.
2 Eten & Opvoeden
Wist u dat een kind iets gemiddeld 5 tot 10 keer moet proeven voordat het de nieuwe smaak lekker vindt. Bron: www.gezond.amsterdam.nl
150
13%
maaltijd voor kinderen van
5 en 16 jaar last hebben
4 tot 12 jaar.
van overgewicht.
Bron: www.preventievegezondheidszorg.nl
Bron: www.eetonderzoek.nl
gram
groente bevat een gezonde
van de kinderen tussen
Opvoeden begint met voeden Voedsel is de brandstof die kinderen nodig hebben om gezond op te groeien. Jonge kinderen zijn daarvoor aangewezen op de zorg van ouders. Die bepalen wat er gegeten wordt en leggen daarmee de basis voor een (on)gezond eetpatroon. Maar hoe klein kinderen ook zijn, ze laten zich niet alles in de mond stoppen. Vinden ze iets niet lekker, dan spugen ze het rustig weer uit of houden hun mond op slot. Als ouder sta je dan machteloos. Want je kunt een kind niet dwingen om te eten. De meeste ouders vinden het belangrijk dat hun kind goed en gezond eet. Ze maken zich ongerust als de baby niet goed drinkt, hun kind geen eetlust heeft of heel eenzijdig eet. Zal mijn kind niet ziek worden als hij zo weinig binnen krijgt? Hoe krijg ik mijn peuter zover dat hij ook groente eet?
‘Wij willen kinderen verleiden tot lekker eten’
Gedoe met eten kan ook irritatie geven. Sloof je je uit om een gezonde maaltijd op tafel te zetten, krijg je meteen ‘lus ik niet’ te horen. Omdat ouders er zoveel belang aan hechten, kan rondom eten gemakkelijk strijd ontstaan. Niet alleen over hoeveel en wat er wordt gegeten, maar ook hoe. Bijvoorbeeld: ‘Eet met je lepel’ of ‘Niet zo smakken!’. Voeden en opvoeden liggen dus dicht bij elkaar.
In deze tipkrant vindt u een informatie en tips die kunnen helpen.
Suzan Baldinger, directrice van basisschool ‘t Koggeschip in stadsdeel Nieuw-West, heeft een grote keuken in haar school laten maken. Zij vindt het belangrijk om in haar school aandacht te besteden aan gezonde voeding en koken. Op haar school ziet zij namelijk kinderen die niet gezond eten of overgewicht hebben. Tijd voor Eten ‘t Koggeschip werkt hiervoor samen met de Stichting Tijd voor Eten. Deze stichting heeft als doel dat kinderen op school structureel gezond en rustig kunnen eten. ‘Als we willen dat ouders kunnen werken en kinderen gezond kunnen opgroeien, moeten we zorgen voor goede voorzieningen op school,’ vertelt Doris Voss, projectleider van Tijd voor Eten. Op basisschool ‘t Koggeschip zijn al verschillende formules, met succes, uitgeprobeerd.
Uit eten in een kinderrestaurant Bij het project ‘Uit eten op school’ eet een klas een 3-gangen menu in het kinderrestaurant, bereidt door leerling-koks van het ROCvA. ‘We willen de kinderen verleiden
tot lekker eten. Gezondheid start bij het besef van goede, gezonde voeding en veel bewegen. We weten dat als kinderen gezond eten en lekker in hun vel zitten het leren ook beter gaat’, vertelt Suzan.
leren kinderen sociale vaardigheden en tafelmanieren. Als de kok water bij je inschenkt zeg je “dank je wel”. Ook ouders worden uitgenodigd, zodat ook zij zien hoe je het gezellig aan tafel kunt maken.’
“Ik ga ook eens aan mijn moeder vragen of ze dit wil maken. Hoe maak je dit?”
Soep op de tussenschoolse opvang
‘De kinderen zijn vaak enthousiast over het eten en vinden het leuk om in een restaurant te eten, iets wat de meeste kinderen niet vaak doen. Behalve dat er aandacht is voor wat er wordt gegeten en waar dat vandaan komt, wordt er ook met elkaar gekletst en
Op dit moment wordt er gewerkt met de formule waarbij de kinderen van de tussenschoolse opvang soep krijgen. Een groentesoep, zonder toegevoegde kleur, geur en smaakstoffen. ‘De hoeveelheid aan calorieën van deze lunch is niet meer dan een normale lunch met boterhammen. Het bevat vooral heel veel verse groente van onze lokale kweker’, vertelt Doris.
Dat ga ik ook proberen ‘We willen hierbij niet de verantwoordelijkheid van de ouders wegnemen, maar ouders ook bewust maken van goede voeding en hoe je dat gezellig met elkaar kunt doen. Als ouders reageren met “Hé, er zitten verschillen in hoe ik het thuis doe en hoe jullie hier met de kinderen eten. Dat ga ik ook eens proberen” dan is er al een grote stap gemaakt’, vertelt Suzan. Volgens Suzan en Doris zal het niet lang meer duren voordat, net zoals de rest van de Europese landen, ook hier een warme lunch op basisscholen zal worden verzorgd. Het liefst waarbij er aandacht is voor voeding en opvoeding aan tafel.
Eten & Opvoeden 3 Cursus voor ouders van tieners
TopTips Tips over eten Onbedoelde beloning Kinderen die eten weigeren, klagen dat het vies is of heel langzaam eten, weten daar vaak een reactie mee uit te lokken. ‘Eet nou eens door’ of ‘Niet spelen met eten’. Onbedoeld werkt al die aandacht als beloning voor niet eten. Net als alle trucjes die ouders proberen om een hap naar binnen te krijgen. ‘Kijk daar komt het vliegtuigje...’ Zo’n leuk spelletje wil een kind wel elke dag! Leid liever de aandacht af van het eten met een gezellig tafelgesprekje.
Wat kan jij lekker eten! Het is effectief om ongewenst gedrag aan tafel te negeren en meer te letten op wat goed gaat. Bijvoorbeeld door er complimentjes over te geven: ’Wat fijn dat je helemaal zelf je bordje hebt leeggegeten’,
‘Wat kun jij al goed met mes en vork eten’ of ‘Ik weet dat je broccoli niet zo lekker vindt, heel goed dat je het toch geproefd hebt!’.
Smaken verschillen Net als volwassenen zie je ook bij kinderen dat smaken verschillen. Waarom houdt het ene kind in een gezin wel van kaas en de ander niet? Natuurlijk is het goed om kinderen te helpen hun smaak te ontwikkelen. Doe het in kleine stapjes. Het kost tijd om nieuwe smaken te leren waarderen. Accepteer ook dat kinderen hun voorkeuren hebben en dat het ene kind nu eenmaal wat kieskeuriger is dan het andere.
activiteit. En wat ze zelf klaarmaken, eten ze ook eerder op. Voor kinderen in de basisschoolleeftijd en puberteit is zelf koken een belangrijke vaardigheid die je beter al onder de knie kunt hebben voordat je het huis uitgaat!
Jong geleerd is oud gedaan Netjes eten is een hele kunst. Per gezin zullen de eisen die ouders daaraan stellen verschillen. Bedenk dat het voor je kind belangrijk is om een vaardigheid als tafelmanieren te leren. Ze hebben er veel voordeel van als ze bij anderen te eten worden gevraagd. Begin er jong mee en leer het op een speelse manier. Sluit aan bij wat je kind zelf al weet en kan.
Kookbeurt Betrek kinderen bij eten koken. Jonge kinderen vinden het een boeiende
Geef jij het goede voorbeeld? Doe de quiz! www.hetgezondevoorbeeld.nl
STAPPENPLAN SAMEN GEZELLIG ETEN Kan het bij jou thuis ook gezelliger tijdens het avondeten? Zie je ook tegen de maaltijd op? Bekijk dan dit stappenplan en maak ook zo’n plan voor jezelf. Observeer wel vooraf wat er gebeurt bij jullie aan tafel en wat precies het probleem is. Krijgt je kind bijvoorbeeld juist aandacht als hij niet goed eet, loop je zelf vaak van tafel, enz? Bepaal dan je doel, hoe wil je dat de avondmaaltijd verloopt?
Observeer en benoem de lastige situatie. Wat is de moeilijkheid? De avondmaaltijd. Mijn man is nog niet thuis, ik kom net uit mijn werk en mijn 3 kinderen van 8, 6 en 4 jaar hebben honger en zijn moe. Aan tafel zijn ze druk en wil iedereen tegelijk aandacht.
Wat kun je vooraf organiseren? • Ik zorg dat ik de avond van tevoren het eten al heb gekookt, zodat ik dat niet hoef te doen als ik uit mijn werk kom • ’s Ochtends dek ik vast de tafel voor ’s avonds • Ik neem wortels en snoeptomaatjes mee voor als ik de kinderen van de naschoolse opvang ophaal, voor de ergste honger • Ik bespreek de onderdelen van het stappenplan met de kinderen • Ik houd tekenspullen achter de hand.
Bepaal de regels met de kinderen • Als we thuis komen, mogen jullie even spelen, terwijl ik het eten klaarmaak • Ik waarschuw 5 minuten voordat we gaan eten. Dan gaan jullie naar de wc, handen wassen en komen daarna aan tafel • Je eet op wat je hebt opgeschept • Je blijft aan tafel zitten tot iedereen klaar is • Je wacht tot de ander is uitgepraat voordat je wat zegt.
Bedenk boeiende activiteiten om lastig gedrag te voorkomen • Om de beurt mag iedereen vertellen wat hij of zij die dag heeft beleefd
• We doen het spelletje ‘ik zie, ik zie’ • Je mag even tekenen als je klaar bent en op de rest moet wachten.
Bepaal beloningen voor goed gedrag • Complimentjes voor goed en netjes eten • Degene die het eerste klaar is, mag kiezen wat er morgen gegeten wordt • Wie z’n bord leeg eet mag zijn eigen toetje kiezen • Als iedereen zich aan de regels houdt, leest mama een verhaal voor • Als het een week goed gaat, gaan we met z’n allen uit eten bij een pannenkoekenrestaurant.
Bepaal wat de consequenties zijn bij ongewenst gedrag • Als je van tafel loopt, mag je niet zelf je toetje kiezen • Als je door iemand heen praat moet je even een beurt overslaan • Als je niets eet krijg je een bakje yoghurt toe en niets anders te eten tot de volgende ochtend.
Houd een nagesprek Na afloop ga ik met mijn kinderen om de tafel zitten om te bespreken hoe het is gegaan. We kijken naar wat goed ging en wat een volgende keer nog beter kan. Daar leren we allemaal van.
> Marieke, moeder van Daan gebruikte het stappenplan met succes
Is je tiener aan het experimenteren met alcohol en vraag je je af hoe je hiermee moet omgaan? Heb je regelmatig heftige discussies met je tiener? Of heb je vragen over hoe je jouw tiener kunt helpen om meer zelfvertrouwen te krijgen? Het opvoeden van een tiener is niet altijd een makkelijke klus. Als ouder kun je daar wel handvatten bij gebruiken. Tijdens de Tienercursus Positief Opvoeden voor ouders komen 17 vaardigheden aan bod. Afhankelijk van de vraag die jij hebt, kun je bepalen met welke opvoedingsvaardigheden jij thuis aan de slag wilt gaan. De Tienercursus Positief Opvoeden bestaat uit vijf groepsbijeenkomsten met andere ouders en drie telefonische gesprekken. Tijdens de groepsbijeenkomsten wordt gebruik gemaakt van een dvd met filmpjes uit de praktijk die bijvoorbeeld laten zien waarom tieners zich op een bepaalde manier gedragen. In de drie weken na de Tienercursus word je door de cursusleider gebeld om te bespreken hoe het gaat. Tienercursussen zijn gratis en worden (vaak) gegeven op het Ouder- en Kindcentrum (OKC) bij jou in de buurt.
Kijk voor een actueel overzicht van alle Tienercursussen Positief Opvoeden op www.positiefopvoeden.nl/agenda.
4 Eten & Opvoeden
Ontbijten: een goed begin is het halve werk... Ontbijten is voor iedereen een goed begin van de dag. Het zorgt voor concentratie en betere prestaties van kinderen op school. Pannenkoeken, een bruine boterham met kaas of toch een gebakken ei, elk gezin doet dit op een eigen manier.
BOEKENTIPS Lijstje met boeken over eten Wat eet jij vandaag, Nijntje? Bruna, D. Iedere dag van de week eet Nijntje wel iets lekkers: als ontbijt, tussendoortje, groente of om te snoepen. Leeftijd: Vanaf 2 jaar Polle proeft Verstegen, J. Polle wil uitvissen wat het allerlekkerst smaakt. Leeftijd: Vanaf 4 jaar Keet Smakelijk Emmelkamp, L & van Opstal, S Het boek bevat vrolijke recepten, maffe verhalen en leuke voedingsweetjes. Dit kookboek is ontstaan uit de vraag: Hoe leer ik mijn kinderen groente eten – maar wel met plezier. Zie ook www.keetsmakelijk.nl Leeftijd: Vanaf 6 jaar Lezen wat de pot schaft! Van Os, E. Verhaaltjes en versjes over eten en voedsel. Met enkele recepten en wetenswaardigheden. Leeftijd: Vanaf 6 jaar
Familie Ostermann
Familie Vlek
Familie Aslami
Jaro (12 jaar) en Bas (14 jaar) maken ’s ochtends zelf hun ontbijt klaar. Op zaterdag ontbijten zij met het hele gezin.
Sidny (4 jaar) gaat sinds een paar maanden naar school in stadsdeel Nieuw-West. Haar broertje River is 1,5 jaar en zit ’s ochtends met het ontbijt bij haar aan tafel.
De broers Oman (11 jaar) en Imran (14 jaar) eten ’s ochtends aan tafel. Hun zus Gulson (16 jaar) smeert haar boterham thuis en eet deze op school op.
Wat eet je met ontbijt?
Wat eet je met ontbijt?
Wat eet je met ontbijt?
Bas: ‘Twee boterhammen met kaas in de magnetron’. Jaro: ‘Boterham met eiersalade en boterham chocopasta en limonade’.
‘Ik eet een boterham met chocoladepasta en drink een glas water’.
Waar ontbijt je?
Gulson: ‘Als ik opsta heb ik geen trek, dus ik neem een boterham met worst mee naar school die ik om 10 uur op eet’. Imran: ‘Een broodje kaas, een broodje boter met jam en melk of thee’. Oman: ‘Een boterham met pindakaas, een boterham met kaas en een glas melk’.
Waar zijn papa en mama als jullie ontbijten?
‘River en ik hebben onze eigen tafel, waar wij altijd samen aan ontbijten’.
Wie maakt jouw ontbijt?
‘Soms moeten ze eerder werken en zijn zij al de deur uit als wij ontbijten’.
Wie maakt jouw ontbijt?
Als je zou mogen kiezen, wat zou je dan willen ontbijten?
‘Mama maakt ’s ochtends een broodje voor River en mij. ’s Middags smeer ik soms ook zelf mijn broodje’.
Waar ontbijten jullie?
Wat eet River voor ontbijt? ‘Hij eet een broodje met smeerkaas en drinkt water. Soms morst hij nog wel’.
‘Aan de eettafel’.
Bas:’ In Amerika eten ze wel eens ’s ochtends pizza of pancakes. Dat zou ik ook wel eens willen’. Jaro: ‘Roerei en gebakken broodje met chocopasta en vers geperste sinaasappelsap’.
Waar zijn papa en mama als jij aan het ontbijten bent? ‘Mama is meestal bezig en loopt rond en papa is zich nog aan het aankleden. Papa en mama eten een boterham in de keuken’.
Hoe ontbijten jullie in het weekend? Bas:’ Op zaterdag gaan we vaak broodjes bakken. Dan eten we uitgebreid’. Jaro: ‘Op zondag heb ik een wedstrijd dus niet veel tijd. Dan eet ik een cracker. Of ik moet eerder opstaan als ik uitgebreider wil ontbijten’.
Gulson: ‘Ik maak zelf m’n brood’. Imran: ‘Ik maak zelf m’n ontbijt’. Oman: ‘Mijn moeder smeert mijn boterhammen’.
Waar zijn papa en mama als jij aan het ontbijten bent? ‘Mama is vaak al naar haar werk, papa is aan het opstaan. Imran en Oman ontbijten alleen aan tafel.’
Als je zou mogen kiezen, wat zou je dan willen ontbijten?
Als je zou mogen kiezen, wat zou je dan willen ontbijten?
Imran en Oman: ‘Een gebakken ei’.
‘Ik vind frambozen heel erg lekker. Die had ik vandaag ook mee naar school. Maar ik hou ook van aardbeien en appels’.
Hoe ontbijten jullie in het weekend?
Wat ontbijt je in het weekend? ‘In het weekend eet ik vaak pannenkoeken met chocoladepasta, poedersuiker of stroop’.
Gulson: ‘In het weekend eten we met elkaar aan tafel. Dan hebben we broodjes, thee, eieren en staat er kaas, worst en pindakaas op tafel’.
Getsiederrie!: eten met Sil, Geerten en Mare. Noort, S. Mare (5) en haar oudere broers beleven van alles rondom het thema ‘eten’ Leeftijd: Voorlezen vanaf 5 jaar, zelf lezen vanaf 7 jaar Mijn lievelingsdier is gebraden kip Ede, B. van Bella, Step, Dikkie en Camiel wonen in een supermoderne stad. Ze reageren op een oproep voor proefpersonen en belanden zo in allerlei avonturen die met eten te maken hebben. Leeftijd: Vanaf 8 jaar Graaf Sandwich en andere etenswaardigheden. Schutten, J.P. Van hamburgers tot hagelslag, van patat tot pizza: gerechten, dranken en ingrediënten hebben hun eigen verhaal. Leeftijd: Vanaf 9 jaar Kook het jaar rond Bon, A. Drie meiden leggen stap voor stap uit hoe je eenvoudig, in alle jaargetijden, lekkere dingen kunt maken. Leeftijd: Vanaf 10 jaar Weet wat je eet Duizer, P. Met opdrachten en recepten. Hoe kun je gezond eten en daarbij rekening houden met de dieren, het milieu, klimaat en arme landen? Leeftijd: Vanaf 10 jaar Dik in mijn hoofd Farkas, V. Roos (14) is de hele dag bezig met wel/niet eten en sporten. Ze heeft geen tijd meer voor haar vriendinnen. Iedere dag wordt ze een beetje dunner. Leeftijd: Vanaf ca. 12 jaar Moeilijke eters Ernsperger L. & Stegen-Hanson T. Effectieve oplossingen voor eetproblemen bij kinderen. Voor ouders Eten voor beginners Maseland A. & Verreussel R. Recepten en tafeltips voor peuteraars en pietlutten. Voor ouders
Eten & Opvoeden 5
‘Mijn kind lust geen groente’
SAMEN ER-OP-UIT TIPS Wat
Wanneer
Waar
Kosten Gratis
Intocht Sinterklaas Zondag 14 in Amsterdam november 2010
De intocht van Sinterklaas wordt in Amsterdam groots gevierd! Kom kijken naar de Sint en
In bijna heel Amsterdam kun je als ouder terecht op het eetspreekuur in het Ouder- en Kindcentrum. In Nieuw-West werkt diëtiste Irene van der Donk. Het eetspreekuur wordt gehouden vanuit het preventieprogramma Gezond Gewicht Jeugd van Cordaan Thuiszorg.
zijn pieten op 14 november. Zie www.sintinamsterdam.nl voor meer informatie.
Sint in Carré
Zaterdag 20 november 2010
Carré
Volwassenen: €15,00 Kinderen tot 14 jaar: €12,00
Kaarten zijn te bestellen via www.theatercarre.nl. De gehele opbrengst gaat naar Stichting
Welke vragen hebben ouders?
kind eet en je kind ziet wat jij doet. Als ouder geef je het voorbeeld. Als je laat merken dat je geniet van eten, straal je dit ook uit op je kinderen. Dan kun je ook kletsen aan tafel en horen wat je kind heeft meegemaakt die dag.
Er zijn vragen van ouders die zich zorgen maken over het gewicht van het kind of doordat ze in de media hebben gehoord over overgewicht. Eet mijn kind wel gezond genoeg? Wat moet ik doen als mijn kind geen melk lust? Of geen groente?
Witte Bedjes.
Circus Zanzara
18 december t/m 3 januari 2010/2011
Westergasfabriek
Volwassenen: €14,00, Kinderen 0 t/m 12: € 11,00
Een mengsel van nostalgisch circus, theater en straattheater met een flinke dosis humor en
Welk advies heb je voor ouders met kinderen die moeilijk warm eten?
Hoe ga jij hiermee om? We leggen uit wat een kind precies nodig heeft aan voeding. Ook vragen we wat een ouder al heeft gedaan om het kind bijvoorbeeld groente te laten eten en hoe je als ouder reageert op het (eet)gedrag van het kind.
Het is belangrijk om met je kind over eten te praten. Als je kind groter is, kun je ook luisteren naar je kind waarom hij/zij warm eten niet lekker vindt. Betrek je kind bij het eten. Ga samen naar de winkel. Een klein kind kun je laten kiezen tussen twee dingen, oudere kinderen kunnen meer keuzemogelijkheden aan. En als het kan, kun je samen koken.
Waarom is ontbijten belangrijk? Het ontbijt is belangrijk, omdat hierdoor de concentratie van kinderen op school verbetert. Hierdoor gaat het leren beter. Ook omdat het ontbijt één van de drie belangrijke eetmomenten is op de dag, waarbij een kind de voedingsstoffen binnen kan krijgen om gezond op te groeien.
charme. Kaartjes zijn te bestellen via www.circuszanzara.nl.
De Christmas Craftymarkt
19 en 20 december
Jan Maijenplein (Stadsdeel West)
Gratis
De kinderklieder-kraam staat klaar om daar de allermooiste kerstversieringen te maken. Kijk voor meer informatie op www.craftymarkt.nl.
Voorleesdagen
19 t/m 29 januari Verschillende 2011 locaties
Gratis
De Nationale Voorleesdagen starten op 19 januari met het Voorleesontbijt waar bekende Amsterdammers op basisscholen en kinderdagverblijven voorlezen. Kijk op www.denationalevoorleesdagen.nl voor een voorleeslocatie bij jou in de buurt.
Alle ouders kunnen terecht bij het Ouder-en Kindcentrum. Ook als je niet zo goed Nederlands spreekt.
IJspret in de stad
Tot maart 2011
Verschillende locaties
Meestal gratis
De Jaap Edenbaan is open en op verschillende plekken in de stad zijn er ijsbaantjes aange-
Hoe maak je het gezellig aan tafel? Door samen aan tafel te eten. Het voordeel van met elkaar eten is dat je kunt zien wat je
Wil je meer weten over het Ouder-en Kindcentrum? Op pagina 8 staat een overzicht van adressen voor meer informatie.
legd, zoals het Museumplein en het Leidseplein. Zie www.jaapeden.nl voor meer informatie.
Klankenspeeltuin
Het hele jaar door
Muziekgebouw aan ’t IJ
Kinderen: €8,50
Onder professionele begeleiding maken kinderen in anderhalf uur tijd een muzikale ontdekkingsreis. Kijk voor meer informatie op www.muziekgebouw.nl. Bovenstaande informatie is onder voorbehoud. De Tipkrant is niet aansprakelijk voor eventuele onjuiste informatie.
Vraag van ouder: Onze jongste dochter (5 jaar) eet sinds een paar maanden slecht. In het begin dachten we: niet teveel aandacht aan besteden, maar wel proeven. Als je het echt niet lust (meestal vlees, gehakt, kip) eet je van de rest (macaroni, aardappels, groenten). Maar het duurt lang. Vorige week wilde ze niet van het gehakt eten. Na aandringen heeft ze wel geproefd. Gevolg: kokhalzen, huilen, boos. Onze middelste zoon heeft ook zo’n fase gehad (van wel 2 jaar) en eet nu oké. Hoe kunnen we hier het beste mee omgaan?
Antwoord van Positief Opvoeden adviseur: Kinderen die niet of niet voldoende eten, zijn voor ouders vaak erg lastig om mee om te gaan. Meestal heeft het te maken met een aantal dingen: veel kinderen moeten leren eten en dan met name als het om groenten, fruit of vlees en vis gaat. Ze moeten er aan wennen en dat kost even tijd. Je pakt het goed aan door haar alles te laten proeven en om vaak dezelfde dingen aan te bieden tot een soort gewenning optreedt. Bied nieuwe dingen aan naast dingen die je dochter wel lust. Laat je kind één gerecht
regelmatig proberen. Biedt geen alternatief als zij het niet lekker vindt. Beloon haar als ze iets proeft en negeer ongewenst gedrag als kokhalzen of huilen. Geef pas weer aandacht als ze gestopt is met het ongewenste gedrag. Spreek met elkaar een paar regels af en prijs de kinderen als ze zich hier aan houden. Ook proeven is al een beloning waard.
Zoals je zelf schrijft heb je geduld nodig bij het aanpakken van het probleem. Bij je zoon heeft het 2 jaar geduurd. Stel haalbare kleine doelen voor jezelf en voor je dochter, zodat je ook met kleine stapjes tevreden bent. Als je je zorgen maakt over haar gezondheid kan je altijd contact opnemen met je huisarts of het Ouder- en Kindcentrum.
Zorg ook dat ze van tevoren niet al vol zit met tussendoortjes, dat kan overigens ook drinken zijn. Vooral melk en vruchtensappen kunnen haar een vol gevoel geven.
Wil je zelf zelf een vraag stellen of weten wat je bij problemen met eten moet doen, kijk dan op www.positiefopvoe www.positiefopvoeden.nl den.nl
6 Eten & Opvoeden
Eetpatroon van tieners De puberteit is een ontwikkelingsfase waarin kinderen een belangrijke groeispurt maken en continu trek lijken te hebben. Door tieners wordt er dan ook heel wat ‘gesnackt’ zowel thuis als buitenshuis. Voor het argument dat het niet gezond is, zijn ze dikwijls niet zo gevoelig op deze leeftijd. Vooral niet als ze met leeftijdgenoten zijn die wel snacken. Wat kun je dan als ouder doen? Ervoor zorgen dat ze gezond ontbijten kan helpen. Wie met een gevulde maag de dag begint, kan zich op school beter concentreren en zal in de pauze minder snel snacken. Stimuleer dat je tiener thuis een lunch klaarmaakt in plaats van ze geld mee te geven. Zorg dat in de koelkast gezonde dingen staan en beperk thuis de snacks tot bijvoorbeeld het weekend.
Mijn opvoeding ‘Het voordeel van de cursus Positief Opvoeden is dat ik het kan toepassen op mijn gewone kind en mijn autistische kind.’ In het gezin van Sandra komt twee keer in de week een begeleidster voor haar oudste dochter Yashna (5 jaar). Yashna heeft namelijk klassiek autisme. Op die momenten heeft Sandra even tijd voor haar jongste dochter, Trishna (3 jaar). ‘Yashna heeft een stoornis waardoor ze moeite heeft met praten en contact maken’, vertelt Sandra. ‘Ze heeft ook een ontwikkelingsachterstand, waardoor ze functioneert als een kind van 1,5 jaar. Ik ben veel bezig met Yashna omdat zij veel hulp en aandacht nodig heeft. Ook Trishna wil aandacht, ook al kan zij veel zelf. Zij laat wel van zich horen, ze zit midden in de peuterpubertijd!’
een autistisch kind in elkaar zit en heb ik mijn kind beter leren kennen. Ook heb ik een cursus Positief Opvoeden gedaan bij MEE. Hier heb ik mezelf leren kennen doordat ik naar mijn eigen gedrag ging kijken. Aan het einde van de cursus kon ik zien hoeveel ik was veranderd.’
Zeggen wat je wilt ‘Als ik vroeger wilde dat Yashna kwam, dan riep ik haar: “Yashna, kom nou!” en dat een paar keer, maar dan had ik geen geduld en werd ik boos. Nu weet ik dat het beter is om even te wachten als ik iets tegen haar zeg, zodat ze de boodschap kan verwerken. Dan zeg ik bijvoorbeeld: “Yashna, kom, we gaan naar buiten”. Ik kijk nu veel meer naar wat mijn kind wel kan en vergelijk haar niet met andere kinderen. Als ik haar roep en ze komt gelijk, dan weet ik dat ze het begrepen heeft. Dan ben ik zo trots op haar!’
Zelf spelen Kijken en begrijpen ‘Om beter inzicht te krijgen in wat autisme inhoudt, heb ik een cursus gedaan. Dit heeft mij geholpen, omdat ik nu beter snap hoe
‘Als Trishna ’s ochtends wakker wordt, vertel ik haar dat ze even mag spelen. Ik heb haar geleerd dat ze moet wachten totdat ik klaar ben. Dit is een rustiger begin van de dag
dan eerst. Toen ging zij ’s ochtends altijd huilen, waar Yashna onrustig van werd en ik de dag gestrest begon. Het voordeel van de cursus Positief Opvoeden is dat ik het kan toepassen op mijn gewone en autistische kind.’
‘Ik kijk nu veel meer naar wat mijn kind wel kan en vergelijk haar niet met andere kinderen.’ Met een vork eten ‘Trishna kan zelfstandig met haar vork en lepel eten. Zij kijkt naar ons en doet het na. Ik help Yashna met eten. De laatste tijd geeft ze zelf aan dat ze het wil doen, dan geef ik haar een klein beetje dat ze zelf kan pakken. Als dat lukt zeg ik: “Wat goed van je, Yashna!”. Dan zie je haar lachen. Ze maakt zoveel meer contact en is vrolijker geworden. Daar ben ik echt trots op!’
Informeer naar het aanbod van de schoolkantine. Onder druk van ouders en gezondheidsinstellingen heeft op veel scholen de vette hap plaatsgemaakt voor broodjes gezond. Eigen voorbeeldgedrag blijft belangrijk, ook in deze leeftijdsfase. Tieners die thuis gezond eten, houden dat patroon ook buitenshuis gemakkelijker vast. Specifiek voor tieners is hun kritische kijk op allerlei dingen. Sommige tieners zijn geïnteresseerd in thema’s als de bioindustrie en kunnen heel fanatiek worden in wat ze wel en niet willen eten. Probeer je tiener daarin serieus te nemen en het niet af te doen als een bevlieging. Datzelfde geldt voor de angst van veel tienermeisjes om te dik te worden. Houd rekening met wat ze wel en niet willen eten als dat past binnen een gezond eetpatroon. En laat vooral merken dat jij van ze houdt zoals ze zijn!
Eten & Opvoeden 7
‘Eten Eten is bij ons een moment van rust en gezelligheid’ Zelf is ze opgegroeid met Rust, Regelmaat en Reinheid. Het moment van rust en gezelligheid aan tafel heeft zij van huis uit meegekregen en is ook in haar eigen gezin belangrijk. Nicole woont met haar man en zonen Thomas (8 jaar) en Yannick (6 jaar) in stadsdeel Oost. Eigen opvoeding ‘Ik ben opgegroeid samen met een oudere zus en jongere broer. In die tijd was Rust, Regelmaat en Reinheid heel belangrijk. Mijn moeder zorgde altijd dat we met een gevulde maag naar school gingen en wij op tijd in bed lagen. Ik was zelf een slechte eter. Mijn grootmoeder woonde een tijd bij ons en had het geduld om ervoor te zorgen dat ik at. Ik kan me nog herinneren dat ik tijdens het avondeten zei: “mama, mijn buik
is vol”. Mijn moeder vertelde mij dan dat ik een rondje om de tafel mocht lopen zodat het eten wat kon verteren. Dat deed ik dan ook echt trouw. De rest was dan allang klaar. En ik ging dan weer verder.’
Rituelen en tafelmanieren ‘Net zoals ik, kan vooral mijn jongste zoon heel lang doen over zijn maaltijd. Mijn jongens zijn heel bewegelijk. Eigenlijk wil ik dat ze aan tafel blijven zitten tot dat iedereen klaar is, maar dit is vaak nog heel moeilijk voor hen. Wij zijn een christelijk gezin, dus houden altijd even stilte voor de maaltijd. Het is een moment van rust en een startmoment om de maaltijd te beginnen. We blijven aan tafel zitten tot iedereen klaar is. Dat is één van de tafelmanieren die ik mijn kinderen wil leren. Mijn jongens vinden dat moeilijk. Ik merk dat ik hier consequent in
moet zijn en complimentjes moet blijven geven om hen dit te leren. Bij de oudste dringt het nu eindelijk door: “Goed hè mama, ik ben de hele maaltijd blijven zitten”, zegt hij dan. De regel bij mij thuis was dat je niks mocht verspillen van het eten. Ik zorg dat ik niet te grote hoeveelheden aan mijn kinderen geef. Ik geef ze liever nog een beetje, dan dat ze eten laten staan en ik dat weg moet gooien.’
Gezelligheid aan tafel ‘Bij ons thuis was het eten heel gezellig. Een sociaal moment om met elkaar te bespreken hoe de dag was verlopen. Dit heb ik ook overgenomen. Soms piepen ze over wat we gaan eten, maar al pratend gaan die borden vaak wel leeg!’
Stel je vraag online! Op de website staat praktische informatie over Positief Opvoeden. Handige tips en adviezen helpen je het gedrag van je kind te begrijpen en hiermee om te gaan. Wanneer de tips en adviezen jouw vraag niet beantwoorden, kun je deze online stellen aan een opvoedadviseur. Binnen twee werkdagen krijg je via de mail een antwoord op je vraag.
Ga naar de website en stel je eigen vraag!
Eettherapie Als je kind ernstige voedsel- en eetproblemen heeft, dan kan eettherapie soms helpen. Je kunt hiervoor het beste eerst een afspraak maken met de huisarts. Hij kan je doorverwijzen naar een hulpverlenende instantie, die daarin is gespecialiseerd.
Kijk ijk ook op www.nee-eten.nl
Wat vind jij?
Bernadette 44 jaar Jim 13 jaar, Joe 15 jaar
Hoe kijken andere ouders tegen een situatie aan en welke oplossingen gebruiken zij? Elk nummer vragen wij naar hun ervaringen. Deze keer staat de stelling centraal:
Wat zijn ’s avonds de eetafspraken?
Bart 53 jaar Eefje 4 jaar
De afspraak is dat we om 6 uur thuis zijn en om half 7 proberen we te eten. Er wordt één maaltijd gekookt en als ze het niet lekker vinden dan eten ze maar een schaaltje yoghurt extra.
gekruid zodat ik maar één gerecht hoef te maken. Als ze hun bordjes leeg hebben mogen ze van tafel. De kinderen geven zelf aan als ze genoeg hebben gegeten, dan proberen we dit nog te rekken met ‘nog 4 happen en dan mag je van tafel’.
Jennifer 38 jaar Noud 2,5 jaar, Lois 10mnd
Arina 46 jaar Chris Anna 8 jaar, Lynn 7 jaar
Lucas 46 jaar Elias 2,5 jaar
We zijn heel erg van de regelmaat, zodat Noud en Lois houvast hebben. Ik kook altijd de avond van tevoren. Tussen 5 en 6 is het grootste hongermoment van de kinderen en dan hoef ik alleen alles op te warmen. Ik hou rekening met onze maaltijd, dat het kindvriendelijk is. Niet teveel zout en niet te
Wij scheppen kleine porties op voor Chris Anna en Lynn en ze moeten alles opeten. Als ik teveel heb opgeschept gaan ze onderhandelen. “Hoeveel happen moet ik nog?” Lynn wil liever spelen dan eten dus die moeten we bij de les houden. Met de pizza mag er voor de tv worden gegeten, dit is dan ook een feestje!
Aan tafel, met z’n allen en wachten tot iedereen klaar is met eten. Dat zijn de belangrijkste basisafspraken. We proberen altijd dat hij zijn bordje leeg eet maar gaan er geen gevecht van maken. Hij mag niet eerder van tafel voordat iedereen klaar is.
We eten met z’n allen aan tafel. Eefje krijgt een klein bordje eten. Deze moet ze leeg eten en daarna krijgt ze een toetje. Als het bordje niet leeg is, krijgt ze geen toetje.
8 Over instanties Tips, advies of hulp Waar moet je zijn?
Colofon Triple P team, SO&T Telefoon: 020 561 10 70 Email:
[email protected] Tekst en redactie: Eveline Koks, Geraldien Blokland en Carine Kielstra
[email protected] Triple P Communications Concept en ontwerp: Triple P Communications, Amsterdam www.triplepcommunications.net
Plast jouw 7-jarige dochter ‘s nachts in bed? Of wordt jouw zoon van 10 gepest op school? Vraag advies of hulp in een vorm die bij jou past. Heb je een vraag over de opvoeding van jouw kind, dan kun je die online stellen. Ook vind je op de website antwoorden op veelgestelde vragen en handige tips. Wanneer je behoefte hebt aan een gesprek met een opvoedadviseur, maak je een afspraak op het Ouder-en Kindcentrum bij jou in de buurt. Samen met een deskundige bespreek je welke aanpak in jouw geval prettig is. Je beslist zelf op welke manier je (verder) geholpen wilt worden.
Individuele gesprekken met opvoedadviseurs zijn vrijwel altijd gratis. Kijk op de adressenlijst voor een Ouder-en Kindcentrum bij jou in de buurt. Je kunt ook een cursus volgen, in groepen van ongeveer acht ouders, waarbij in de meeste gevallen twee cursusleiders aanwezig zijn. Deze opvoedcursussen zijn ook gratis. Heb je niet meteen een vraag, maar wil je wel meer weten over Positief Opvoeden, dan kun je een lezing volgen. Informatie vind je op www.positiefopvoeden.nl.
Bijvoorbeeld: • Tips voor jouw persoonlijke situatie. • Advies over het gedrag of de ontwikkeling van je kind. • Het oefenen van opvoedvaardigheden. • Hulp bij het leren herkennen en voorkomen van ongewenst gedrag.
ADRESSEN
Basisprincipes De vijf basisprincipes van Positief Opvoeden zijn:
1 2 3 4 5
Kinderen een veilige en stimulerende omgeving bieden. Kinderen laten leren door positieve ondersteuning. Een aansprekende discipline hanteren. Realistische verwachtingen hebben. Goed voor jezelf zorgen.
Met dank aan: De families Kharpatoe, Burleson, Ostermann, Vlek en Aslami. Basisschool ‘t Koggeschip, Doris Voss Suzan Baldinger, Irene van der Donk en de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Ondanks de constante zorg en aandacht is het mogelijk dat de informatie die in de Tipkrant wordt gepubliceerd onvolledig c.q. onjuist is. De uitgever sluit alle aansprakelijkheid uit voor enigerlei directe of indirecte schade, van welke aard dan ook, die voortvloeit uit of in enig opzicht verband houdt met het gebruik van de Tipkrant of die het gevolg is van beweringen en meningen, geuit in artikelen en mededelingen in de Tipkrant.
Positief Opvoeden in het Ouder- en Kindcentrum bij u in de buurt Stadsdeel Centrum OKC Kraijenhoff Kraijenhoffstraat 32 020 555 54 72
OKC Albardakade Albardakade 9 06 134 756 65
OKC Zeeburgerdijk Zeeburgerdijk 708 B 020 555 58 55
Geboortecentrum De Genestetstraat 3 020 495 22 47
Gezondheidscentrum Reigersbos Schonerwoerdstraat 7 020 697 84 96
OKC Onder de Linden Lindengracht 204 020 555 58 45
Stadsdeel Noord OKC Banne Parlevinker 7 020 633 66 79
Opvoedpunt Zeeburg Zeeburgerdijk 708 B 020 561 12 03
Gezondheidscentrum Borgerstraat Borgerstraat 86 020 612 26 96
Gezondheidscentrum Nellestein Liendenhof 114 020 696 40 20
Het Pedagogium Kraijenhoffstraat 32 020 627 46 56
OKC Midden-Noord Wingerdweg 52 020 555 58 86
Gezondheidscentrum de Koempoelan Makassarstraat 151 020 665 26 81
Gezondheidscentrum Helmerstraat Anna Sprenglerstraat 101 020 683 85 83
Gezondheidscentrum Venserpolder Alfred Doblinstraat 020 314 19 81
Gezondheidscentrum Oostelijke Eilanden Kleine Wittenburgerstraat 72 020 627 68 09
OKC Tuindorp-Oostzaan Aldebaranplein 2 F 020 555 58 06
OKC Schalk Burgerstraat Schalk Burgerstraat 17 020 555 58 10
Stadsdeel Zuid OKC de Pijp Henrick de Keyserstraat 14 020 555 58 34
Activiteitencentrum Holendrecht Holendrechtplein 37 020 569 68 59
Gezondheidscentrum Weteringschans Weteringschans 72 020 625 9834 Stadsdeel Nieuw-West OKC Evertsweertplantsoen, lokatie de Kikker Evertsweertplantsoen 3 A 06-5354 2241 Gezondheidscentrum de Vaart A. Reitsmakade 34 020 495 22 49 Gezondheidscentrum Osdorp Wolbrantskerkweg 72 020 610 28 06 Opvoedsteunpunt Bernard Loderstraat 47 020 411 71 94 OKC Jan Tooropstraat Jan Tooropstraat 5 020 555 54 72 OKC Hageland Hageland 117 020 555 54 72 OKC de Vlugtlaan Burgemeester de Vlugtlaan 37 06 236 851 65
OKC Nieuwendam Purmerweg 46 020 555 5811 Gezondheidscentrum Banne Buiksloot Parlevinker 7 020 495 22 48 Buurtcentrum ‘t Zwanenmeer Beemsterstraat 491 020 636 73 34 Buurtcentrum de Rietwijker Parlevinker 9 020 633 13 37 Buurtcentrum de Evenaar Kometensingel 189 06 222 920 84
Opvoedingsondersteuning Dynamo Schalk Burgerstraat 17 020 460 93 37 Stadsdeel West OKC Tijl Uilenspiegelstraat Tijl Uilenspiegelstraat 12 020 682 97 49 Opvoedsteunpunt de Spil Tijl Uilenspiegelstraat 12 020 581 08 20 OKC Westerpark Westerpark 1 A 020 555 58 82 Opvoedpunt Westerpark Westerpark 1 A 020 682 21 85
Buurtcentrum Ons Huis Papaverhoek 1 06 154 922 04
Gezondheidscentrum Staatsliedenbuurt van Hallstraat 200 020 686 98 35
Buurtcentrum de Meeuw Motorwal 300 020 632 38 45
OKC Magalhaensplein Magalhaensplein 2 020 555 58 42
Stadsdeel Oost OKC IJburg Ijburglaan 727C 020 555 58 25
OKC Brederodestraat Brederodestraat 108 020 489 38 09 Opvoedpunt Oud-West Brederodestraat 108 020 689 92 21
OKC Zuid, lokatie Brede school Bockesprong Theophile de Bockstraat 100 020 555 58 04 Opvoedpunt Zuid Hygieaplein 10 020 573 08 61 OKC van Leijenberghlaan Van Leijenberghlaan 126 020 555 58 40 Opvoedwinkel Zuideramstel Uiterwaardenstraat 55 020 646 34 44 Stadsdeel Zuidoost OKC Klein Gooioord Bijlmerdreef 1005 C 020 555 58 37 OKC Reigersbos Schonerwoerdstraat 7 020 697 84 96 Gezondheidscentrum Holendrecht Millingenhof 158 020 691 94 42 Gezondheidscentrum Gein Wisseloordplein 50 020 691 98 62
Activiteitencentrum Anansi Daalwijkdreef 11 020 569 68 42 Activiteitencentrum Hofgeest Hofgeest 140 020 569 68 52 Communitycenter Gein Wisseloord 83 06 133 437 09 Diemen OKC Diemen Muiderstraatweg 58 B 020 555 54 72
